OEH - Bilaketa
43 emaitza patroi bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (40)
- abad
- agur
- apaizdi
- 1 arra
- 1 atzeko
- bakandu
- bandera
- 1 bere
- bihotz
- doneskaini
- entenditu
- erakutsi
- erramulari
- estudiante
- etsenplar
- fundatu
- hautu
- 1 hazi
- instituto
- izan
- kaporal
- 1 kosta
- 1 men
- nekazari
- neurri
- nonbratu
- odol
- odolzale
- opaltzaile
- pobretxo
- silla
- sotapatroi
- trainera
- traineru
- ttunttundun
- 2 txo
- zimendatzaile
- zorion
- zurrut
- zuzendari
goiburua
patroi.
tradizioa
Tr. Documentado en todos los dialectos. En DFrec hay 28 ejs. de patroi, todos ellos meridionales.
sense-1
1.
patroin (Ht VocGr 398, Arch VocGr, Dv),
patroe,
patron,
patrono,
patru.
Patrón, patrono (santo). " Patroina, le patron, la patronne" Arch VocGr. .
Birjina, Piarres, eta berze patroñ hautuak. EZ Man II 149. Bere patroin dutenek iondoni Martiari othoitza. Harb 148. Gomenda zakizte Birjina sainduari, zure Aingeruari, zure patroinari. SP Phil 523 (He 530 patroin). Agaiti patroi nonbradu. BBizk 36. Amorekatik paradüsian Jinkoa gana artekari eta patron [saintü] hura ükhen dezen. Bp I 62s. Indietako apostolua eta Nafarroako patroina. ES 122. Baita emengo patrono. SermAN 4r. Ontziko nagusiak eskerdun onak bezala artu zuen bertan S. Francisco Xavier bere ontziaren betiko patroitzat. Mb IArg II 281. Españako korte txit andiko patroi. Cb Eg III 346. Ez ditugu sokorritu bear pobreak bearrak bezala, baizikan otoiztu patrono eta intersesor o bitartekoa bezala . FamInst 867. Heer emaiteko patroiñ baten, erran nahi da, ararteko baten Jinkuaren aldian. CatLan 126. Zure aingeru begiraleari eta zure patroin sainduari zenbait othoitz egiten diozutelarik. Brtc 14. Gure fiadóre, pagadóre ta patróno. LE Ong 129r. Baionako patroina / deitzen da San Leon. FrantzesB I 18. [Santubak] zeuben patroetzat eukitia. Astar II 55. Sen Grat diozesako patru jeneralaren letheriñak. UskLiB 141. Birjina Maria, Franziako patroinaren ohoratzeko. MarIl 1. Inazio, gure patroi andia. It Fab 201. Españarrak beren bitarteko edo patroitzat anziña-anziñatik dute. Lard 502. Españako patroi / Aita Santiago. Afrika 70. Oihergiko patrua / Agorrilan gerthatzen da. ChantP 316. Hau, Jondoni Petiri herriko / patroina dutenek kantatzekoa. Zby RIEV 1908, 411. San Pedro gore patronaren eguniarat. Mdg 140. San Eustakio gure patroia. SM Zirik 53. San Rafael dezula / zeruko patroia. NEtx LBB 309. Ezarri bazuen San Frantses Fedearen Hedameneko patroin. Ardoy SFran 273. Izendaturik bertako patroi / Edurretako Birjiña. Ayesta 139. Urrengo astean, abenduak 8, gure patroia. BBarand 142. Frantses aldiz bilakatu zela [...] misione guzien patroin edo zaindaria. Larre ArtzainE 303.
v. tbn. Echag 237. Bv AsL 127. Ag Serm 158. MendaroTx 318. Erkiag Arran 50. Etxba Ibilt 462. Patroin: Hm 228. Gç 188. CatLav 14 (V 14). BOEae 187 (1794). Dh 88. Jnn SBi 74. CatJauf 3. Patroe: Mg PAb 198. Patron: FPrS 29. Patru: Xarlem 1196. CatS 316.
Patrón, patrono (santo). " Patroina, le patron, la patronne" Arch VocGr. .
Birjina, Piarres, eta berze patroñ hautuak. EZ Man II 149. Bere patroin dutenek iondoni Martiari othoitza. Harb 148. Gomenda zakizte Birjina sainduari, zure Aingeruari, zure patroinari. SP Phil 523 (He 530 patroin). Agaiti patroi nonbradu. BBizk 36. Amorekatik paradüsian Jinkoa gana artekari eta patron [saintü] hura ükhen dezen. Bp I 62s. Indietako apostolua eta Nafarroako patroina. ES 122. Baita emengo patrono. SermAN 4r. Ontziko nagusiak eskerdun onak bezala artu zuen bertan S. Francisco Xavier bere ontziaren betiko patroitzat. Mb IArg II 281. Españako korte txit andiko patroi. Cb Eg III 346. Ez ditugu sokorritu bear pobreak bearrak bezala, baizikan otoiztu patrono eta intersesor o bitartekoa bezala . FamInst 867. Heer emaiteko patroiñ baten, erran nahi da, ararteko baten Jinkuaren aldian. CatLan 126. Zure aingeru begiraleari eta zure patroin sainduari zenbait othoitz egiten diozutelarik. Brtc 14. Gure fiadóre, pagadóre ta patróno. LE Ong 129r. Baionako patroina / deitzen da San Leon. FrantzesB I 18. [Santubak] zeuben patroetzat eukitia. Astar II 55. Sen Grat diozesako patru jeneralaren letheriñak. UskLiB 141. Birjina Maria, Franziako patroinaren ohoratzeko. MarIl 1. Inazio, gure patroi andia. It Fab 201. Españarrak beren bitarteko edo patroitzat anziña-anziñatik dute. Lard 502. Españako patroi / Aita Santiago. Afrika 70. Oihergiko patrua / Agorrilan gerthatzen da. ChantP 316. Hau, Jondoni Petiri herriko / patroina dutenek kantatzekoa. Zby RIEV 1908, 411. San Pedro gore patronaren eguniarat. Mdg 140. San Eustakio gure patroia. SM Zirik 53. San Rafael dezula / zeruko patroia. NEtx LBB 309. Ezarri bazuen San Frantses Fedearen Hedameneko patroin. Ardoy SFran 273. Izendaturik bertako patroi / Edurretako Birjiña. Ayesta 139. Urrengo astean, abenduak 8, gure patroia. BBarand 142. Frantses aldiz bilakatu zela [...] misione guzien patroin edo zaindaria. Larre ArtzainE 303.
v. tbn. Echag 237. Bv AsL 127. Ag Serm 158. MendaroTx 318. Erkiag Arran 50. Etxba Ibilt 462. Patroin: Hm 228. Gç 188. CatLav 14 (V 14). BOEae 187 (1794). Dh 88. Jnn SBi 74. CatJauf 3. Patroe: Mg PAb 198. Patron: FPrS 29. Patru: Xarlem 1196. CatS 316.
azpiadiera-1.1
(Por ext.).
Mars gerla gizona, eta Venus amurusiaren patroiña. Ax 354 (V 235). Renan deitu bati ohoreak egin behar zazkotela gogoratu zeie; holakoak baitire beti hoien patroinak. HU Zez 182. Eta, inor izendatzekotan, bera [Urquijo] izendatu beharko genuke etxekoen artean filologo guztien patroi. MEIG IV 114. Institutoko patroi izan genuen Munibe. MEIG IX 151.
Mars gerla gizona, eta Venus amurusiaren patroiña. Ax 354 (V 235). Renan deitu bati ohoreak egin behar zazkotela gogoratu zeie; holakoak baitire beti hoien patroinak. HU Zez 182. Eta, inor izendatzekotan, bera [Urquijo] izendatu beharko genuke etxekoen artean filologo guztien patroi. MEIG IV 114. Institutoko patroi izan genuen Munibe. MEIG IX 151.
azpiadiera-1.2
Protector, patrocinador.
"Applicare se ad doctorem patronum, dotoragana patroñagana goatea
"
Urt II 197.
Hartarakotz obra hunen patroin zaitut hautetsi. EZ Man II 7 (dirigiéndose a un obispo). Lekü hontako patron patronegatik. FPrS 18. Gomendatzen dügü jaun patron, jüje eta zinegotzi herri hontako güzier, nork bere lekhietan eskü etxek dezen, kateximaren erran orenian batbedera hartara doen. Bp I 22. Uztai ta obi au Simon Galartzarenak dira, eta beronen oiñordekoenak, eliz-monastegi ontako leen-patroia. Onaind STeresa 102.
Hartarakotz obra hunen patroin zaitut hautetsi. EZ Man II 7 (dirigiéndose a un obispo). Lekü hontako patron patronegatik. FPrS 18. Gomendatzen dügü jaun patron, jüje eta zinegotzi herri hontako güzier, nork bere lekhietan eskü etxek dezen, kateximaren erran orenian batbedera hartara doen. Bp I 22. Uztai ta obi au Simon Galartzarenak dira, eta beronen oiñordekoenak, eliz-monastegi ontako leen-patroia. Onaind STeresa 102.
azpiadiera-1.3
Modelo, persona que sirve de modelo.
Cf. infra
(2).
[Iesus da] gure exenplua eta patroina, harenganik ungi bizitzeko manerá ikhasi behar dugu. Lç Adv *** 3r. Zeren hura [Iesus] den gauza ororen idea eta patroina. Lç Ins G, 3v. Jainkoaren Amaren espos garbia, arima phuru, humil, pairakor eta barnekorren modela eta patroina. JesBih 445.
[Iesus da] gure exenplua eta patroina, harenganik ungi bizitzeko manerá ikhasi behar dugu. Lç Adv *** 3r. Zeren hura [Iesus] den gauza ororen idea eta patroina. Lç Ins G, 3v. Jainkoaren Amaren espos garbia, arima phuru, humil, pairakor eta barnekorren modela eta patroina. JesBih 445.
sense-2
2.
(Ref. a cosas).Patrón, modelo.
Zeinék gauza zelestialén patroina eta itzala zerbitzatzen baitute. Lç He 8, 5 (He figura, TB itxura, Dv itxurapen, Ol, Ker, IBk, IBe irudi ). Zango xorhiki egina / Paieruz hob' ezina, / Besoa bertz' ororen / Patroinzat sor zedina. O Po 37. Lizardi zenaren denboran bi patroi omen ziren: Jauregi-patroia eta Txirrita-patroia. MIH 141.
Zeinék gauza zelestialén patroina eta itzala zerbitzatzen baitute. Lç He 8, 5 (He figura, TB itxura, Dv itxurapen, Ol, Ker, IBk, IBe irudi ). Zango xorhiki egina / Paieruz hob' ezina, / Besoa bertz' ororen / Patroinzat sor zedina. O Po 37. Lizardi zenaren denboran bi patroi omen ziren: Jauregi-patroia eta Txirrita-patroia. MIH 141.
sense-3
3.
(V-m),
patroe (V-ger)
Ref.:
Zubk Ond (sota); Holmer ApuntV.
.
Patrón de una embarcación.
Arraungilliak onak jarrita, / patroia berriz bikaña. Xe 284. Ia Bizkai, esan osten patroiek, ia Bizkai, guk eztegu asmatzen nola demontre juun lezaken Donostira aize gabe ta arraunik ere gabe. A BGuzur 142. Txalopako agintari, buru edo patroia. Ag Kr 21. Bost treñero jun ziran / patroi banarekin. Arrantz 106. Donostiko arrantzale-patroe ibiltzen ziren denporan. Elizdo EEs 1925, 213. Indar aundiko arraunlariyak, / patroia ere abilla. Tx B II 178. Txanpa buka ta joa bakandu / patroi-besoaren neurriz. Or Eus 394. Patroi zaarrari, betiko lemazaiñari agur-egiñaz. Erkiag Arran 84. Patroi onak, erramulari faltarik ez. (V-m). EZBB II 90. Kosta patroia, Jesus Maria Ugartetxea. Etxabu Kontu 136. Izen aundia iduki zuan bolara batean trainerako gidari edo patroi bezela. MMant 57.
Patrón de una embarcación.
Arraungilliak onak jarrita, / patroia berriz bikaña. Xe 284. Ia Bizkai, esan osten patroiek, ia Bizkai, guk eztegu asmatzen nola demontre juun lezaken Donostira aize gabe ta arraunik ere gabe. A BGuzur 142. Txalopako agintari, buru edo patroia. Ag Kr 21. Bost treñero jun ziran / patroi banarekin. Arrantz 106. Donostiko arrantzale-patroe ibiltzen ziren denporan. Elizdo EEs 1925, 213. Indar aundiko arraunlariyak, / patroia ere abilla. Tx B II 178. Txanpa buka ta joa bakandu / patroi-besoaren neurriz. Or Eus 394. Patroi zaarrari, betiko lemazaiñari agur-egiñaz. Erkiag Arran 84. Patroi onak, erramulari faltarik ez. (V-m). EZBB II 90. Kosta patroia, Jesus Maria Ugartetxea. Etxabu Kontu 136. Izen aundia iduki zuan bolara batean trainerako gidari edo patroi bezela. MMant 57.
sense-4
Euskalerrian euskalduneri / lana egitia galazi, / eta nagiak zintzuen ordez / patronueri arrazi. MendaroTx 172.
patroi
-
patroi. Tr. Documentado en todos los dia...
-
1. patroin (Ht VocGr 398, Arch VocGr , D...
-
(Por ext.). Mars gerla gizona, eta Venus...
-
Protector, patrocinador. "Applicare se a...
-
Modelo, persona que sirve de modelo. Cf....
-
2. (Ref. a cosas).Patrón, modelo. Zein...
-
3. (V-m), patroe (V-ger) Ref.: Zubk Ond ...
-
4. patrono. Patrón, propietario de una ...
0 / 0 KOSTA-PATROI >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
