OEH - Bilaketa
42 emaitza osasuntsu bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (41)
- aipu
- arin
- arnasgarri
- artatu
- 1 atal
- aurre
- 1 bala
- beharrezko
- bizkor
- deika
- fidatu
- gaixoti
- gora-beheraka
- haize
- 1 hala
- haragikeria
- harri
- haurtxo
- igurtziketa
- kale
- kanpo
- 1 kirrika
- lasto
- lehengo
- maite
- mendi
- 1 nahiz
- 1 on
- osasundun
- osasungabe
- osasungarri
- sasoal
- sekeradun
- sendo
- soin
- tantaidi
- zapuzti
- zirikaldi
- ziur
- zulo
- zurixkatze
goiburua
osasuntsu.
tradizioa
Tr. Documentado en la tradición meridional; antes del s. XIX aparece en Micoleta y Mendiburu; a partir de dicha época su uso aumenta, y en el XX se extiende a algunos septentrionales como Mirande y Xalbador. En DFrec hay 7 ejs.
sense-1
1.
(Vc, G ap. A; Añ, H).
Saludable, (lo) que proporciona salud. " Sakramentu arimarako osasuntsua, sacrement (pain eucharistique) salutaire pour l'âme" H. "Lugar saludable" A. v. osasungarri.
Mutil, iguk edaten [...]. --Esarsu surirean serren da beroago goxetarako. --Ta osasunsuago da gorria baño. Mic 14r. Zure gorputz Jangoikozkua izan bedi nire arimiaren jaki osasuntsuba. CrIc 149. Lurreko ogi edo beste janari osasuntsuak. Mg CC 217. Zeinbat osasuntsuagoa da ogia, eztia baxen? Añ LoraS 78. Ifinteko euren penitenteai penitenzia osasuntsuak. Añ MisE 206. Kanpo etxe osasuntsu baten bizi dana. fB Olg 186. Ogi osasunsu, gozoz, ondasunez eta zorionez beteriko au. Astar II 231. Au da janari mueta bat aiñ merkea, goseiltzallea eta osasuntsua. Izt C 150. Jan-gauza guziak gaitz gabeko osasuntsuak ziran. Lard 8. Zure frutuak ain dira bada osasuntsuak. AB AmaE 65. Mendian dagoz aizerik osasuntsuenak. Ag Kr 213 (v. tbn. aize osasuntsu en Echta Jos 329, Itzald II 140 y Erkiag BatB 203). Korta barri osasuntsubak egiteko. "Establos higiénicos" . ForuAB 89. Bildur osasuntsua bijotzetan ebela. Kk Ab I 48. Ale txikiak ziran, baña ugariak eta osasuntsuak. TAg Uzt 303. Uri ontako giro osasuntsu, atxeter bikain eta burrukalari zangarrak. Zait Plat 52. Mendia osasuntsua izateaz gaiñera. AZink 145.
Saludable, (lo) que proporciona salud. " Sakramentu arimarako osasuntsua, sacrement (pain eucharistique) salutaire pour l'âme" H. "Lugar saludable" A. v. osasungarri.
Mutil, iguk edaten [...]. --Esarsu surirean serren da beroago goxetarako. --Ta osasunsuago da gorria baño. Mic 14r. Zure gorputz Jangoikozkua izan bedi nire arimiaren jaki osasuntsuba. CrIc 149. Lurreko ogi edo beste janari osasuntsuak. Mg CC 217. Zeinbat osasuntsuagoa da ogia, eztia baxen? Añ LoraS 78. Ifinteko euren penitenteai penitenzia osasuntsuak. Añ MisE 206. Kanpo etxe osasuntsu baten bizi dana. fB Olg 186. Ogi osasunsu, gozoz, ondasunez eta zorionez beteriko au. Astar II 231. Au da janari mueta bat aiñ merkea, goseiltzallea eta osasuntsua. Izt C 150. Jan-gauza guziak gaitz gabeko osasuntsuak ziran. Lard 8. Zure frutuak ain dira bada osasuntsuak. AB AmaE 65. Mendian dagoz aizerik osasuntsuenak. Ag Kr 213 (v. tbn. aize osasuntsu en Echta Jos 329, Itzald II 140 y Erkiag BatB 203). Korta barri osasuntsubak egiteko. "Establos higiénicos" . ForuAB 89. Bildur osasuntsua bijotzetan ebela. Kk Ab I 48. Ale txikiak ziran, baña ugariak eta osasuntsuak. TAg Uzt 303. Uri ontako giro osasuntsu, atxeter bikain eta burrukalari zangarrak. Zait Plat 52. Mendia osasuntsua izateaz gaiñera. AZink 145.
azpiadiera-1.1
(Tema nudo, uso pred.).
Ereiñik osasuntsu / Beti dan azia. AB AmaE 180. [Sagarrak] lastoartean umatuz, urrengo udaberriraño iraun dezaten, osasuntsu joan bear due sapaiko lasto-ogera. TAg Uzt 279. Landare-usaia... osasuntsu. Txill Let 22.
Ereiñik osasuntsu / Beti dan azia. AB AmaE 180. [Sagarrak] lastoartean umatuz, urrengo udaberriraño iraun dezaten, osasuntsu joan bear due sapaiko lasto-ogera. TAg Uzt 279. Landare-usaia... osasuntsu. Txill Let 22.
sense-2
2.
(V, G; Añ, H)
Ref.:
A;
Elexp Berg
.
Sano, (el) que goza de salud. "Sano, que está en sanidad" Añ. "Persona sana" A. " Oso osasuntsua zuan zuen aittajuna " Elexp Berg.
Birtutedunen izen utsa dutenak ezpadira osasuntsuak, nagitzen dira [...] eta osasunarako on egiñen diela deritzatenaren ondoan ibilli oi dira. Mb JBDev 304. Zenbati au alan jazo jake, etxun izan arren onak ta osasuntsuak? Añ LoraS 133. Gazte, sendo, osasuntsu bat. fB Ic III 263. Nok egiten ditu guztijak aberats, agintari, osasuntsu, sendo, eder, jakitun? JJMg Mayatz 121. Probinzia onetako jaiotarrak berenez dirala gorputz liraiñ, galant, larmintz me zuri-gorri ederrakiko osasuntsuak. Izt C 213. Ze zoli jagiten direan / Bearrerako osasuntsuak! AB AmaE 386. Geisoak, osatu daitezan eta osasuntsuak, geisotu ez daitezan. Itz Azald 160. Esaeutsan arpegi osasuntsuaz, mutil ederra egoala. Echta Jos 313. Asko indartu zan, aukerazko baserri-mutill argi, bikañ ta osasuntsua zegoan. Ag G 132. Onak eta jaungoikotsuak izan bear dira, osasuntsuak, amalau-emezortzi urte bitartekoak. ForuAG 291. Izango ete az osasuntsua? / Ala erkiña ta / gaxo-gaxoa? GMant Goi 13. Artu zazute munduan dan emakumerik osasuntsu ta ederrena. LEItz 10. Arima garbi eta soin osasuntsuaz. Enb 153. Mutil koxkor, musu gorri bat, bazeukat, osasuntsuagua dek. Alz Ram 102. Jaunari eskerrak osasuntsua naiz. ABar Goi 33. Zintzoa, leiala, langillea ta osasuntsua izatea. TAg Uzt 305. Aur berria ta osasuntsua izan denela entzun dedanean. NEtx Nola 27. Orduan bezin gizaseme ta emakume osasuntsurik ez dakit noiz izango zan. Munita 49. Gizaki gazte, sendo, osasuntsu ta bizi-deikakoa. Erkiag Arran 82. Seme-alaba asko ta osasuntsuek aziez. Akes Ipiñ 22. Zelan baiña ikusten zaitudan era orretan? Ain osasuntsua beti izan-eta. Bilbao IpuiB 207. Amabost seme-alaba izan dituzte. Danak bizkor eta osasuntsuak. Basarri 117. Gizona ezta libre izanen osasuntsua ezten bitartean. Arti Tobera 267. Gurasuok, berriz, osasuntsu ta sasoikoak. Ataño TxanKan 170. Naiz eta egon arren / osasuntsua gaur. AZink 122. Gaixoti bat izan edo osasuntsu bat izan. Gerrika 271.
Sano, (el) que goza de salud. "Sano, que está en sanidad" Añ. "Persona sana" A. " Oso osasuntsua zuan zuen aittajuna " Elexp Berg.
Birtutedunen izen utsa dutenak ezpadira osasuntsuak, nagitzen dira [...] eta osasunarako on egiñen diela deritzatenaren ondoan ibilli oi dira. Mb JBDev 304. Zenbati au alan jazo jake, etxun izan arren onak ta osasuntsuak? Añ LoraS 133. Gazte, sendo, osasuntsu bat. fB Ic III 263. Nok egiten ditu guztijak aberats, agintari, osasuntsu, sendo, eder, jakitun? JJMg Mayatz 121. Probinzia onetako jaiotarrak berenez dirala gorputz liraiñ, galant, larmintz me zuri-gorri ederrakiko osasuntsuak. Izt C 213. Ze zoli jagiten direan / Bearrerako osasuntsuak! AB AmaE 386. Geisoak, osatu daitezan eta osasuntsuak, geisotu ez daitezan. Itz Azald 160. Esaeutsan arpegi osasuntsuaz, mutil ederra egoala. Echta Jos 313. Asko indartu zan, aukerazko baserri-mutill argi, bikañ ta osasuntsua zegoan. Ag G 132. Onak eta jaungoikotsuak izan bear dira, osasuntsuak, amalau-emezortzi urte bitartekoak. ForuAG 291. Izango ete az osasuntsua? / Ala erkiña ta / gaxo-gaxoa? GMant Goi 13. Artu zazute munduan dan emakumerik osasuntsu ta ederrena. LEItz 10. Arima garbi eta soin osasuntsuaz. Enb 153. Mutil koxkor, musu gorri bat, bazeukat, osasuntsuagua dek. Alz Ram 102. Jaunari eskerrak osasuntsua naiz. ABar Goi 33. Zintzoa, leiala, langillea ta osasuntsua izatea. TAg Uzt 305. Aur berria ta osasuntsua izan denela entzun dedanean. NEtx Nola 27. Orduan bezin gizaseme ta emakume osasuntsurik ez dakit noiz izango zan. Munita 49. Gizaki gazte, sendo, osasuntsu ta bizi-deikakoa. Erkiag Arran 82. Seme-alaba asko ta osasuntsuek aziez. Akes Ipiñ 22. Zelan baiña ikusten zaitudan era orretan? Ain osasuntsua beti izan-eta. Bilbao IpuiB 207. Amabost seme-alaba izan dituzte. Danak bizkor eta osasuntsuak. Basarri 117. Gizona ezta libre izanen osasuntsua ezten bitartean. Arti Tobera 267. Gurasuok, berriz, osasuntsu ta sasoikoak. Ataño TxanKan 170. Naiz eta egon arren / osasuntsua gaur. AZink 122. Gaixoti bat izan edo osasuntsu bat izan. Gerrika 271.
azpiadiera-2.1
(Tema nudo, uso pred.).
"
Oso osasuntsu nabill aspaldixan
"
Elexp Berg.
Emezortzi gaixorik zetozen, lau bakarrik osasuntsu. Etxeg Itzald II 171. Iñoiz baño ere osasuntsuago nabillela esango nuke. TAg Uzt 119. Medium haundi batzu beste edonor bezain sendo eta osasuntsu zirela. Mde Pr 320. Aurrerantz ere gorde zaitzala / orrelaxe, osasuntsu. Basarri 30. Bi gazteak zoriontsu ta osasuntsu bizi izan ziran. Etxde JJ 96. Norbait lemazain izaki, berari itsasoan ibiltea egoki datorkiolako, osasuntsu gerta ba'ledi. Zait Plat 138. Naiz-ta gorputzez osasuntsu, etzan luzaro bizi izan. Onaind ( in Gazt MusIx 146 ). Seme-alabak onik eta osasuntsu artuko dituzu. NEtx LBB 17. Osasuntsu naduka ni aize garbiak. Xa Odol 148. Samin artean ez dago gaizki. Baiña, osasuntsu, ez leuke geiago egingo Jaunaren eta arimen alde? Onaind STeresa 48. Oso osasuntsu ta sasoiko nabil. TxGarm BordaB 130.
Emezortzi gaixorik zetozen, lau bakarrik osasuntsu. Etxeg Itzald II 171. Iñoiz baño ere osasuntsuago nabillela esango nuke. TAg Uzt 119. Medium haundi batzu beste edonor bezain sendo eta osasuntsu zirela. Mde Pr 320. Aurrerantz ere gorde zaitzala / orrelaxe, osasuntsu. Basarri 30. Bi gazteak zoriontsu ta osasuntsu bizi izan ziran. Etxde JJ 96. Norbait lemazain izaki, berari itsasoan ibiltea egoki datorkiolako, osasuntsu gerta ba'ledi. Zait Plat 138. Naiz-ta gorputzez osasuntsu, etzan luzaro bizi izan. Onaind ( in Gazt MusIx 146 ). Seme-alabak onik eta osasuntsu artuko dituzu. NEtx LBB 17. Osasuntsu naduka ni aize garbiak. Xa Odol 148. Samin artean ez dago gaizki. Baiña, osasuntsu, ez leuke geiago egingo Jaunaren eta arimen alde? Onaind STeresa 48. Oso osasuntsu ta sasoiko nabil. TxGarm BordaB 130.
osasuntsu
-
osasuntsu. Tr. Documentado en la tradici...
-
1. (Vc, G ap. A; Añ, H). Saludable, (lo...
-
(Tema nudo, uso pred.). Ereiñik osasunt...
-
2. (V, G; Añ, H) Ref.: A; Elexp Berg . ...
-
(Tema nudo, uso pred.). " Oso osasuntsu ...
0 / 0 aipu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
