OEH - Bilaketa
16 emaitza osagai bilaketarentzat
goiburua
osagai.
tradizioa
Tr. Documentado en CatBurg y en textos meridionales de los ss. XIX y XX. La forma mejor documentada es osakai . Hay osagai en Kirikiño (tbn. osakai ), Anabitarte, T. Aguirre, Orixe y Berrondo; oskai en CatBurg, Iturriaga y Lizardi, y osagei en Astarloa y Garita-Onandia. En DFrec hay 6 ejs. de osakai.
sense-1
I.
(Sust.).
azpiadiera-1.1
1.
(H),
osakai (V ap. A
; Añ (V), VocCB
→Dv (s.v. osagarri), H),
oskai (Lar, Añ, H),
osagei (Izt 71v).
Remedio, medicamento. v. osagarri(I, 3)
.
Zer oskai edo erremedio, ez alperrik juramentu egiteko? CatBurg 28. Aserrea amatetako ta ilteko lenego osakaia edo erremedio da bakotxak [...] agaz kontu eukitea. Añ GGero 214. Osagile edo zirujaubak aginduriko osagei edo medizinak. Astar II 90. Jesukristo izanik / aiñ Jainko noblea / osakaia daduka / guretzat gordea. Izt Po 53. Jateko bezin ona da eztia oskaitako. It Dial 10s (Ur osagarri, Dv erremedio, Ip sendogarri ). Heridai lenengo osakai edo erremedioak egiñ eta [...] bere etxera ekarri zuten. Arr ASIgn 5. Oskai edo erremediorik gabe galdua zan neskatx gaztea. EE 1882c, 511. Zentzunen utsegitez egin diran pekatuen zauriyak osatu daitezan osagei onegaz. Garita-Onandia Veni mecum 49 (ap. DRA ). Osalarijak aginduriko osakaiak baño laguna eukitiak on geiago egin eutson. Kk Ab I 47. Aal zezakean geiena jan eta bestelako osagairik ez. Anab Usauri 111. Oben-zauri mingotsen/ osakai bakarra! "Remedio" . Laux BBa 110. Ama batek ume gozoa osatzeko osakaia-osakaien gañean emoten asten danean, osatu bearrean kalte egiten dautsola. GMant Y 1933, 190. Osagai guzietara jo zun osalariak. TAg GaGo 98. Gentza, gogoen osakaia, / daukazu bakaulkian. Amez EuskOl 1933, 74. Karidadea orixe da-ta, gaurko gizarte onek osakai orren bearrizan andi-andia daukala ezin ukatu. Eguzk GizAuz 189. Osalaria eta osagaiak izateko eskubidea badu. EAEg 30-12-1936, 682. Ez baitzuten sendagai izkutu aien berririk eta zoraturik baitzeuden osa zetzaken osagaien aurka. " Antidotum" . Or Aitork 218. Osakai barriaz gantzuturiko eun-txaplata. Erkiag BatB 99. Euskera maite, gaxorik zagoz / eta osakairik ez dozu. BEnb NereA 88. Eztago gaiñera bazkalekurik zertan aldatu; ezta ere osakairik zertan billatu, kaltegarriak dira-ta. Ibiñ Virgil 105. Fierabras-en baltsamo artatik katillokada bat egitea gogoratuko balitzait; ttantta bakar bat aski, denbora ta osagaiak alferrik ez galtzeko. " Medicinas" . Berron Kijote 116. Gaxoentzako osakaiak duan ziran. Etxabu Kontu 107. Orretarako osakai onak atera barri zirala eta. Gerrika 129.
v. tbn. Otx 165 (osakai).
Remedio, medicamento. v. osagarri
Zer oskai edo erremedio, ez alperrik juramentu egiteko? CatBurg 28. Aserrea amatetako ta ilteko lenego osakaia edo erremedio da bakotxak [...] agaz kontu eukitea. Añ GGero 214. Osagile edo zirujaubak aginduriko osagei edo medizinak. Astar II 90. Jesukristo izanik / aiñ Jainko noblea / osakaia daduka / guretzat gordea. Izt Po 53. Jateko bezin ona da eztia oskaitako. It Dial 10s (Ur osagarri, Dv erremedio, Ip sendogarri ). Heridai lenengo osakai edo erremedioak egiñ eta [...] bere etxera ekarri zuten. Arr ASIgn 5. Oskai edo erremediorik gabe galdua zan neskatx gaztea. EE 1882c, 511. Zentzunen utsegitez egin diran pekatuen zauriyak osatu daitezan osagei onegaz. Garita-Onandia Veni mecum 49 (ap. DRA ). Osalarijak aginduriko osakaiak baño laguna eukitiak on geiago egin eutson. Kk Ab I 47. Aal zezakean geiena jan eta bestelako osagairik ez. Anab Usauri 111. Oben-zauri mingotsen/ osakai bakarra! "Remedio" . Laux BBa 110. Ama batek ume gozoa osatzeko osakaia-osakaien gañean emoten asten danean, osatu bearrean kalte egiten dautsola. GMant Y 1933, 190. Osagai guzietara jo zun osalariak. TAg GaGo 98. Gentza, gogoen osakaia, / daukazu bakaulkian. Amez EuskOl 1933, 74. Karidadea orixe da-ta, gaurko gizarte onek osakai orren bearrizan andi-andia daukala ezin ukatu. Eguzk GizAuz 189. Osalaria eta osagaiak izateko eskubidea badu. EAEg 30-12-1936, 682. Ez baitzuten sendagai izkutu aien berririk eta zoraturik baitzeuden osa zetzaken osagaien aurka. " Antidotum" . Or Aitork 218. Osakai barriaz gantzuturiko eun-txaplata. Erkiag BatB 99. Euskera maite, gaxorik zagoz / eta osakairik ez dozu. BEnb NereA 88. Eztago gaiñera bazkalekurik zertan aldatu; ezta ere osakairik zertan billatu, kaltegarriak dira-ta. Ibiñ Virgil 105. Fierabras-en baltsamo artatik katillokada bat egitea gogoratuko balitzait; ttantta bakar bat aski, denbora ta osagaiak alferrik ez galtzeko. " Medicinas" . Berron Kijote 116. Gaxoentzako osakaiak duan ziran. Etxabu Kontu 107. Orretarako osakai onak atera barri zirala eta. Gerrika 129.
v. tbn. Otx 165 (osakai).
azpiadiera-1.2
2.
+
osokai
(T-L).
Complemento.
Aiñ prediku gurgarriren osakaitzat bezela kontatuko ditu parabolak eskandaloa eta irudeztarra zuzentzeko. Otag EE 1884a, 309.
Aiñ prediku gurgarriren osakaitzat bezela kontatuko ditu parabolak eskandaloa eta irudeztarra zuzentzeko. Otag EE 1884a, 309.
azpiadiera-1.2.1
osokai. (En composición).
Jan-gelako mahia, osokai oholek luzetua ta hamasei alkiz inguratua. Osk Kurl 58.
Jan-gelako mahia, osokai oholek luzetua ta hamasei alkiz inguratua. Osk Kurl 58.
azpiadiera-1.3
3.
+
oskai.
Componente, elemento.
Osagai berenozkuekaz ta gañibeta antzeko tresnakaz. Kk Ab I 18. Uts bainun oskai guri berexa, / atsa yaurti arren ezin sor abesa. 'Materia prima' . Ldi BB 162. Onuratsuago dira, beste arako "bost osagai ñibirri-ñabar", "bost leize beltzetako egiñak" eta baiño. "Elementa" . Or Aitork 62. "Egia, egia" ziñoten, ez Zutaz bakarraz, Egi baitzera, baita Zure sorkari dan mundu onen osagaietaz ere. "Elementis" . Ib. 61. Aditzak eta fokutzat hautatua izan den osagaiak. MEIG VI 165. Bazirela euskaraz elkarrengandik bereiz zitezkeen perpausaren osagaien ondoan, ezin bereiz zitezkeenak. Ib. 142. [Basetxeak] bear ditun osakaiak eta azpigaiak --garo, orbel, batez ere abereak, beor, ardi, mendi-larreak eta basoak-- urre samar izan oi ditu. AZink 17.
Osagai berenozkuekaz ta gañibeta antzeko tresnakaz. Kk Ab I 18. Uts bainun oskai guri berexa, / atsa yaurti arren ezin sor abesa. 'Materia prima' . Ldi BB 162. Onuratsuago dira, beste arako "bost osagai ñibirri-ñabar", "bost leize beltzetako egiñak" eta baiño. "Elementa" . Or Aitork 62. "Egia, egia" ziñoten, ez Zutaz bakarraz, Egi baitzera, baita Zure sorkari dan mundu onen osagaietaz ere. "Elementis" . Ib. 61. Aditzak eta fokutzat hautatua izan den osagaiak. MEIG VI 165. Bazirela euskaraz elkarrengandik bereiz zitezkeen perpausaren osagaien ondoan, ezin bereiz zitezkeenak. Ib. 142. [Basetxeak] bear ditun osakaiak eta azpigaiak --garo, orbel, batez ere abereak, beor, ardi, mendi-larreak eta basoak-- urre samar izan oi ditu. AZink 17.
sense-2
II (Adj.).
osagei.
azpiadiera-2.1
Medicinal.
Penitenzija osagei edo medizinal oneek konfesoriak aginduten deutzubezan moduban bete. Astar I 218.
Penitenzija osagei edo medizinal oneek konfesoriak aginduten deutzubezan moduban bete. Astar I 218.
osagai
-
osagai. Tr. Documentado en CatBurg y en ...
-
I. (Sust.). 1. (H), osakai (V ap. A ; A...
-
1. (H), osakai (V ap. A ; Añ (V), VocCB...
-
2. + osokai (T-L). Complemento. Aiñ pre...
-
3. + oskai. Componente, elemento. Osagai...
-
II (Adj.). osagei. Medicinal. Penitenzij...
-
Medicinal. Penitenzija osagei edo medizi...
0 / 0 antz >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
