Harremana

    OEH - Bilaketa

    1246 emaitza non-nahi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    non-nahi.
    sense-1
    (V, G, AN, BN; Urt Gram 411, Lar, Añ, Dv, H), nonahi , nun-nahi (V; Lar), nunai (V-gip). Ref.: A (non-nai, nunnai); Etxba Eib (nunnai); Elexp Berg (nunai).
    Donde sea, en cualquier parte; en todas partes. "(En todas) partes, non nai" Lar y Añ. "Donde quiera, non nai" Lar (s.v. lugar) y Añ. "(En cualquier) lugar o parte, [...] non nai" Añ. "Non-nahi bada holakoa, il y a partout de cela" Dv.
    Tr. Su uso aumenta durante el s. XIX y especialmente en el XX. En textos vizcaínos es algo menos frecuente. En DFrec hay 5 ejs. de nonnahi, 18 de nonahi y 10 de nuna(h)i.
    Non nai, denbora guzietan, eta leku guzietan graziak eman drazkiogun. Ber Trat 69rs. Bertzetan non nahi bezanbat itsasoan esku duzu. Harb 390. Haren ordenanzei gauza guzietan eta non nahi osoki iarraikitzeko. SP Phil 536. Osasun onekoa ta non-nai ager ziteken gisakoa. Mb IArg II 311. Justu bat non nai, noiznai ta nola nai, beti ondo iltzen da. Cb Eg III 319. Eman baita lizenzia edozéñek ta nonnái topa zezkien kristioak. LE in BOEanm 151. Nun nai topetan dabela bazkari ta aparija. Mg PAb 45 (CC 185 non-nai). Beste asko arkituko dira non nai guziz jakinezak. AA I 489. Bainan badakit noiz nahi eta non nahi herioak hatzeman nezakela. Dh 121. Nun nai bakarrik seiñak istiaz. JJMg BasEsc 26. Eta umore ona / daukanak naikoa, / non-nai dauka bizitza / zorionekoa. It Fab 167. Ni neronek zuzaz non-nai kontu izango det. Lard 35. Ez dut erran non-nahi erain behar dela. Dv Lab 326. Zabal zazute pakia nunai. Bv AsL 166 (51 nun-nai). Arkitu oi dalako nun nai egokia. AB AmaE 278 (189 non-nai). Egin behar izatu zituen komentuak non-nahi. Jnn SBi 110. Nonnahi, bera zenian, jiten zeion gogoala. Ip Hil 11.
    (s. XX). Eskoletxe berriak nun nahi eraikitzen zituela. JE Bur 43. Ibai ta erreka garbiak nonai. Ag G 11 (225 nunai; AL 120 non-nai; Kr 215 nun-nai). Nunai ibilia zerala. A Ardi 115 (101 nun nai). Baña egizko garbi ta onak / non-nai eztozak agiri. Enb 182 (59 nun-nai). Aren izena nonnai aipu zan. Ir YKBiz 203 (32 nun-nai). Uri aundi edo koskorretan; nonai, arkitzen diran lekuan arkitzen dirala. EAEg 19-1-1937, 843. Elizan edo nonai egiten diran otoitzen berri emateko. Or QA 112 (SCruz 80 non-nai; Tormes 91 nun-nai). Nun nahi bezain ontsa bizi gintazkela. JEtchep 66. Epeson, eguzkipeko beste non-nai bezala. Zait Plat 31 (115 nonai). Beti-beti eta nunai egiztatua ikusten dena. Vill Jaink 124 (27 nonai). Ala ere nun-nai ezin diteke zer-nai bildu. Ibiñ Virgil 84 (112 non-nai). Eta ezpatia nun-nai zure alde eta edozeiñen aurka atarako nebanez. Etxba Ibilt 489. Denbora hetan jendeak "mirakulua" nun nahi ikusten baitzuen. Ardoy SFran 165. Eleiz-gizonak nonai zirean / zugandik jaiotakuak. Ayesta 14. Logroño aldean ta ortik aruntza nun-nai dago [erle-belarra]. Ostolaiz 149. Bardozen ala nun-nahi. Larre ArtzainE 151. Gurean, beste nonnahi bezala, ez dira asko izan egiazko lirikoak. MIH 175.
    v. tbn. Ub 159. Monho 72. VMg 35. Añ LoraS 17. Etch 80. Izt C 59. Gy IX. Hb Egia 33. Laph 33. Arr GB 85. Sor Bar 105 (94 nun-nai). Elzb Po 215. Elsb Fram 68. Arb Igand 20 (30 nun-nahi). HU Aurp 117. Goñi 96. GMant Goi 95. Barb Sup 173 (71 nun-nahi). Inza Azalp 99. FIr 177 (178 nun-nai). Tx B II 95 (III 221 nonai, III 20 nunai). Anab Usauri 8. Ldi BB 26. Larz Iru 64. Xa Odol 251 (EzinB 56 nun-nahi). Berron Kijote 125 (56 nun-nai). Nonai: KIkV 8. BAyerbe 158.
    Nun-nahi: Gco I 421. fB Olg 187. CatBus 44. Ur MarIl 126. Bil 131. Aran SIgn 33. EusJok II 87. JanEd I 24 (II 111 nunai). Urruz Urz 16. Zby RIEV 1908, 83. AzpPr 42. Ill Testim 22. Noe 74. EusJok 49 (118 nunai). Const 38. Jaukol Biozk 96. Etcham 182. Zub 62. ABar Goi 53. Zerb IxtS 106. Munita 96. Etxde JJ 269. Onaind in AB Olerk 6. Erkiag Arran 164 (BatB 170 nunai). SM Zirik 33. BEnb NereA 131 (204 nunai). Gand Elorri 75. MAtx Gazt 80. Salav 13. NEtx LBB 31. Balad 215. Mattin 54. Casve SGrazi 122. Larre Nunai: KIkG 5. TAg Uzt 220. EA OlBe 63. SMitx Aranz 20. JAIraz Bizia 24. Basarri 94. And AUzta 119. Uzt Sas 185. Ataño TxanKan 91. Onaind STeresa 79. FEtxeb 57. Insausti 38.
    (Dv), nun-nahi (H). (Con subj. o similar). Dondequiera que. "Non-nahi atzeman dezazun, quelque part que vous le trouviez" Dv. Cf. infra NON-NAHI DEN.
    Non nahi direla orazino hauk debotki erranez irabazten dituzte [perdunanza guziak]. Harb 458s. Non-nahi eta nora nahi dabilan, bethi dakusa Iainkoaren bekhoki ederra. Hm 230. Non-nahi zabiltzala. SP Phil 509. Eta fededunari, non nai hau bizi dedilla, eskatu ezkero ematen dio. Mb IArg I 351. Gudu emanen diogu Daviti non nahi gertha dadin. Lg I 315. Eta nun nai zala, egiten zeuntseen barre ta algara gozua. Mg CO 155. Zeren, noranai dijoazela, eta non nai ezkuta ditezela, atxituko dituan su erretzalle ark. AA III 478. Errespetu bera ekhar diozodan, non nahi kausi nadin. Dh 203. Non nahi ikhus dezagun bizioa, behar dugu higuindu. Jaur 120. Nunnai daguala gorputza, an batuko dira arranuak bere. Ur Mt (V) 24, 28 (Ur (G) non nai dagoala; Lç non-ere (...) baita). Yuduak dire [...] non nahi izan diten, sangratzailerik abilenak. Elsb Fram 157. Non nahi izan ledin [...] bere Jesüs maitiaren komünione saintian errezebitzia. Ip Hil 191. Gizakumeak izaki, non-nai daudela, bizitzeko lain eskuarterik ez zaie peituko. Zait Sof 97. Badakit beintzat nonnai dirala ere, len-geroetan ez baiña berton dirala. Or Aitork 321.
    v. tbn. JesBih 394. Hb Egia 99. Elzb Po 185. Hual y Samper Mt 24, 28.
    azpisarrera-1
    NON-NAHI BAITA (beita BN, S ap. A; Dv (S); nun-nahi beita Sc ap. A; Dv). Dondequiera que.
    Eta behar beitügü, nun nahi beita giren, haren lotsa ezinago ümil bat ükhen. Mst I 19, 1 (SP non ere baigara, Ol edonon).
    azpisarrera-2
    NON-NAHIDANIK (H). De donde sea, de cualquier parte.
    azpisarrera-3
    NON-NAHI DELA. En cualquier lugar.
    Gaxuxa, alkarrekin bizi gaitezen nun nahi dela. Etxde JJ 65.
    azpisarrera-4
    NON-NAHI DEN (Lc, BNc, Sal, R; Urt Gram 411, H). Ref.: A (non-nai); Iz R 404. En cualquier lugar; dondequiera que. "Non nahi, non nahi den atzeman gaitzazke heriotzeak" H.
    Non nahi den hillik ere. EZ Man II 157. Non nahi den arratsten eta ilhuntzen zaien lekhuan hartzen [animaliek etzauntzak] . Ax 24 (V 14). Berdin ni galdurik / eztadukazu baturik / non nahi den nik bezanbat / berze zerbitza zaitzan bat. O Po 43. Non nahi den izan zaitezen, eta norat nahi den itzul zaitezen, bethi dohakabe izanen zare. Ch I 22, 1 (SP non ere baitzaude, Mst nun nahi beita, Ol edonon zaudela). Hartaz yabetzeko non nahi den gertha zadin. Lg II 207. Pirenen inguruan eta non nahi den. Hb Esk 9. Gezurra erranen duzu non nahi den trebeki. Hb Egia 128.
    azpisarrera-5
    NON-NAHI HELDURIK. Pase lo que pase (quizá tbn. 'en cualquier parte').
    Lagunturen zutiet / solaz orotarat nik, / eta libertituren gira / nun nahi helturik. AstLas 17. Zin egiten deitziet / bi besuak goititurik, / ziek nahi duziena eginen dudala, / nun nahi helturik. Ib. 17.
    azpisarrera-6
    NON-NAHIKO (Lar, H).
    a) (Adnom.). De cualquier parte, de todas partes. "Vulgar, común, usado [...], nonaikoa" Lar. "Non nahiko errana, [...]. Non nahiko oitura, coutume commune à n'importe quel pays" H.
    Dohaturen dutenak non nahiko herri. Hb Esk 150. Nonnaiko jenteak, legoa askoetatik ekartzen zituztela aurtxo jaioberriak, [...] Gipuzkoa, Bizkaia ta Franziako errietatik ekartzen zituztela. Ag EE 1895b, 166. Ots, beste non-naikoen antzekoak [aurrak]. Ldi IL 15. Txit gogorra izan bazan nun-naiko alderditan areago Maltan. Etxde JJ 248. Non naiko gazteei atsegin baitzaie elexuriketan ari izatea. Zait Plat 40. Non-naiko eladetarren batasuna. Ib. 119. Desira oiek betierekoak, non-naikoak baldin badira. Vill Jaink 117. Teresa Deuna, itzez eta idatziz, nun-naiko izkuntzetan izan da goratua. Onaind STeresa 11. Gaurkoak eta betikoak, hemengoak eta nonnahikoak. MIH 138. Nonnahiko aditz batek, ikasi-k, bazituen segur aski, igorri-k ez bezala, forma trinkoak. MEIG VI 192.
    v. tbn. Nun-nahiko: NEtx Nola 24. Gand Elorri 49.
    (Con subj.).
    Non-nahikoak izan ziten, josteta txarra dute hori. Herr 14-1-1960, 2. Nun-nahikua izan zadien / Jaungoikoaren haurra zen. Mattin 115.
    b) Apto, de valía. Cf. ezertako.
    Berez gerrarako griñatua eta bulardetsua zan, eta non-naikoa. Lard 135.
    c) Mediocre.
    Iakintsuak diñoe utsaldi andiak daukazala [pintura onek]: izango da, baiña nire iritxiz ezta nonnaikoa egintza au. Ag Ioan 203s. Etxean dagon amona ez da / nonaiko jan-ontzallea. "No es inhábil cocinera". Or Eus 78.
    d) (Sust.). "Vulgaridad, diartekoa, nonaikoa, oraldikoa" Lar.
    azpisarrera-7
    NON-NAHITAN. En cualquier lugar; en todas partes.
    Leialtasuna ain ona da ta / nunaitan maite gaituzte. Basarri 182. Jainkoaren eskua ikusten zuten nunaitan ta zernaitan. Vill Jaink 77. Dotore pintatua, / nun-naitan marmola. Olea 187. Ezta beintzat egongo / nunaitan egiñik. Uzt Noiz 103.
    azpisarrera-8
    NON-NAHITIK (Dv, H). "Non nahitik [...] heldu da, il en vient de tout côté" Dv.
    Tentazioa nunaitik. PE 23. Nunaitik aizea zetorren. Ag G 222. Goiko leioetatik, beetik eta nonnaitik oso arrera atsegiña egiten zieten. Anab Usauri 23. Zamorroen kantu-otsa zetorren nunaitik. TAg Uzt 251. Nonaitik datoz euskal-semeak. SMitx Aranz 75 (92 nunaitik). Erdiaroko usai sendoa nun-naitik. Lek SClar 119. Gure oin-otsak nun-naitik entzuten dituk. Etxde JJ 44. Nun-naitik bazitun metalezko botoi diztiragarriak. Ib. 173. Fabrika, taller eta tximini / ageri dira nunaitik. Basarri 173. Ori orrela dela, gaia aixa zetorkiguk nun-naitik. NEtx LBB 113. Nunaitik eskeak izaten baizitun. Ataño TxanKan 74. Epaillean trumoia jotzen duanean ardoa ta ogia nunaitik badatoz (G). DRA.
    v. tbn. Nun-nahitik: Gand Elorri 213. Ibiñ Virgil 62. Nunahitik: Uzt Sas 263. Azurm HitzB 46.
    azpisarrera-9
    NON-NAHITIKO. De dondequiera que.
    Nun-naitikoa dala, ordea [...] etzan makala, etzan ez nola naiko olerkaria. Lek SClar 121.

    non-nahi

    non-nahi
    0 / 0 NON ERE NAHI >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper