OEH - Bilaketa

2 emaitza nirvana bilaketarentzat

Sarrera buruan (0)

Emaitzarik ez


Sarrera osoan (2)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hiltze.
sense-1
1. (V-gip, L, BN, S; Gèze, Dv, H), ilte (R-uzt) Ref.: EI 21; Lh; Etxba Eib .
Muerte; mortalidad. "Action de tuer ou de mourir. En Soule, il n'a que ce dernier sens" Dv. "Mortalité causée par épidémie, peste, famine, etc. Aberetan hiltze handia da, il régne un grand mortalité parmi les animaux. Kolera deitzen zaion eritasunak hiltze handia egiten du, [...] cause une grande mortalité" H. v. heriotza. Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos desde Leiçarraga. (H)iltze es la forma gral. Hay ilte en textos vizcaínos, roncaleses y, junto a iltze , en Orixe (Aitork 419). En DFrec hay 10 ejs. de hiltze y uno de ilte .
Muthatze hura hiltze bat bezala hetan izanen dela. Lç Ins C 6v. Haren hiltzearen konformitatez. "Sa mort". Lç Rom 6, 5 (He, TB, Dv, Ur, Ol, Ker, Bibl, IBk, IBe (h)eriotza/-e). Illze ona, merkaduria. "El morir bueno, cosa de valor". RIs 51. Zure hiltzeak tristetu / zuen mundu guztia. EZ Noel 111. Gaztean bizitzeaz eduki nuen kontu eta zahartzean hiltzeaz. Ax 186 (V 126). Ene bizia ezen Jesukristo da eta hiltzea enetzat irabazia da. He Phil 1, 21. Emanen deie hiltze hun baten egiteko konfidantxa handi bat. Mst I 23, 4 (Ch heriotze on). Regularki, kala nola izaten baita bizia, kala izaten duzu ilzea. ZarSerm 165. Bere illte aurretik. Añ EL1 174. Nula egin zinero zure meditazionia hiltzen gaiñen? UskLiB 68. Rakelen iltzea. Lard 46. Erakuts dezagun ez garela hiltzearen beldur. Laph 11. Jaiotzetik iltzeraño. Bv AsL 22. Emon daztan iltia on bat, erigua luzerik bage. Mdg 121. Sortzeek hiltzeak tokitan hanitzez gainditzen dituztelakotz. JE Bur 204. Hire anaiaren hiltzearen berria. Zub 63. Hiltzekotan hiltze hau zinuen merezi. Iratz 86. Herriko sortzez, hiltzez eta ezkontzez baizik ez dakite mintzatzen. JEtchep 73. Piarrañoren hiltzearen muga. Ib. 61. Frantsesen hiltzeko laugarren mendeburua. Ardoy SFran 269. Orok hiltzea segurra dugu / behin sortzeaz geroztik. Xa EzinB 44. Haren hiltzea ez zutela zazpi herrik jakinen. Larre ArtzainE 329. [Hiru zati]: Bizitzea, Bertuteak, Hiltze eta ospe. MEIG III 116.
v. tbn. Balad 47 (Cantar de Alostorrea). Aldaz 66. O Po 48. SP Imit IV 1, 2. Arg DevB 136. Tt Onsa 127. Bp II 56. Brtc 113. CatLan 164 (ilze). El 61 (ilze). StJul ms. 27v. Mercy 4. Ub 57. Prot 70. LE Prog 110 (ilze). Xarlem 175. AA III 398 (ilze). Etch 652. Bordel 191. Lard 125 (ilze). CatAe 16. CatR 17. CatS 26. Ip Hil 188. Jnn SBi 26. HU Aurp 132. Zby RIEV 1908, 411. CatUlz 47. CatJauf 29. Canc. pop. in Or Eus 116. Ir YKBiz 359. Zerb Gerlan 65. Zait Sof 70. Mde Pr 237. And AUzta 120. Gazt MusIx 233. Arti MaldanB 211. Casve SGrazi 120. Etchebarne 145. Ilte: Urqz 66. Mg in VMg 97. JJMg BasEsc 83. CatR 17. AB AmaE 165. Balad 226.
azpiadiera-1.1
[Ontziak] orain igotzen dira eguzkiaren jaiotzaronz, gero eguzkiaren illtzeronz. Lar SAgust 10.
azpiadiera-1.2
Nire gosek-ilte amorratuaren ederrez.Or Tormes 41.
sense-2
2. (Lar, Dv, H), ilte (Lcc, ).
Muerte, acción de matar (a personas o animales); asesinato. "Matanza" Lcc. "Parricidio, aitaren iltzea " Lar. "Homicidio: (c.) gizon iltea " . "Meurtre. Hiltze bat eginik, ihes egina da " H. v. hilkintza, heriotza (2). Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde finales del s. XVIII.
Bizkitartean Saul oraiño aiher baitzen eta bethea dixiduz eta hiltzeez Jaunaren dizipuluen kontra, goan zitzaion aphez handiari. He Act 9, 1 (Dv dixidu eta sarraskiz bertzerik burutan gabe ). Eta ez zuten egin penitentzia bere gizon hiltzez, ez bere pozoatzekeriez, ez bere lohikeriez, ez bere ohoinkeriez. He Apoc 9, 21. Onelakoak dira gizon-illtzea, aragizko bekatuak, ordikeria [...]. Ub 152. Ene aitaren hiltzia / nahi dit benjatü. Xarlem 1046. Antxinako legian egozan pekatuben kastigu, arrika ilte [...] kendu zituzan Jesu Kristok. Mg CO 144. Orhit hadi / nur gatik egin izan den hiltze hori. 'Pour qui a été commis cet assassinat' . Etch 642. Gaizki guziak ez dire hiltze eta ebastea. Hb Egia 36. Erretiratzen asi ziraden / iltzeak ikaratuta. Afrika 143. Azkeneko zezen iltzeko zaldi zar guztiyak. Alz STFer 118. Gizon hiltze hanitz herrietan: lehengo batentzat hamar! JE Bur 119. Orrelako suge baten iltzeak damu ematen ote dikiñ? Lh Yol 26. Txerri-iltzea. Or Eus 135. Bei-zai arteko burrukak, abelgorri-lapurretak eta alkar iltzeak. NEtx LBB 111. Amazortzigarren urtean gertatu zan iltze garratz baten kondaira. Alzola Atalak 96. Azkeneko gizon-iltzearen kutsuak garbitu ta bizi-pozean buruak jasotzen ari giñun. Ataño TxanKan 102. Etxekoen biltzeko parada bat ere izanen baitzen zerri-hiltzea. Larre ArtzainE 100.
v. tbn. It Fab 224. Samper Mt 15, 19. Lap 411 (V 187). Ir YKBiz 227. JEtchep 82. Larz Senper 20. NEtx LBB 110. Berron Kijote 116. Zendoia 29. MIH 363. Illte: fB Ic II 267. JJMg BasEsc 101.
azpiadiera-2.1
Acción de reprimir, dominar (las pasiones).
Zer da Nirvana? Gurarien iltzea, bizi goragoko bat irixteagatik. Vill Jaink 139.
azpiadiera-2.2
Acción de apagar, extinguir (el fuego).
Esan baititeke su orren iltzeak bizi-arazten dituena, ta biziak il-arazten. Zait Plat 32.
azpisarrera-1
HILTZEZKO. Mortal.
Hiltzezko khorpitz huntarik nurk libratüren nai? Mst III 47, 2 (Ch, Ip heriotzezko).
hiltze
0 / 0 nirbana >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper