OEH - Bilaketa
122 emaitza interes bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (119)
- aber
- adar
- afizionatuki
- agindu
- aitzakia
- alai
- allos
- amore
- ardagai
- 1 ardura
- arduratsu
- arranda
- arranguratuki
- arreta
- askotxo
- asmakizun
- atseginzale
- auzolan
- axola
- axolatu
- axolezte
- azkuragarri
- bahisari
- balaku
- banitate
- begitandu
- beharginzale
- bekatu
- bihotz
- bihursari
- boleeta
- damu
- desafizione
- diru
- domen
- ea
- ehuneko
- ekoizpen
- elizako
- enkargatu
- 1 enpeinu
- entres
- epel
- erreditu
- esker
- et
- eta
- euskaltzaletasun
- euskarazale
- gehitu
- gogo-min
- gozamen
- grazia
- gura
- harri
- hartu-eman
- hau
- hobari
- hobe
- hobeto
- inbidia
- interesdun
- interesgabe
- intres
- irabazgoi
- irabazi
- irabazki
- irabazkin
- irabazkizun
- irabazpide
- izate
- jakingura
- janzkuntza
- kaltar
- kalte
- kapital
- kolore
- komenentzia
- komoditate
- korria
- 2 korritu
- kuidado
- kutxa
- labur
- laterritar
- libertitu
- libre
- lukuru
- maltzur
- 1 mozkin
- neska
- 1 on
- ondasunzale
- ondra
- ongura
- onkarri
- onkarritsu
- ontsagura
- ordainzka
- oreka
- oso
- 1 palanka
- parte
- partikular
- pasio
- pil-pil
- populu
- primizia
- probetxu
- puntu
- sari
- segitu
- 1 txantxa
- zelebre
- zentsu
- zentsudun
- zirkin
- 1 zor
- zudu
goiburua
interes.
tradizioa
Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Interes casi es la única forma meridional (hay sendos ejs. de interese en Lazarraga y MRos (10.1v)); en los textos septentrionales predomina interes en los ss. XVI y XVII, pero a partir del s. XVIII intres es más frecuente. Hay entres en CatS y en Constantin. En DFrec hay 263 ejs. de interes y uno de intres .
sense-1
1.
(V-gip; Arch VocGr, H),
interese,
intres (S; Urt III 66, Ht VocGr 375, VocBN
, Gèze, Dv, H),
entres (Gèze)
Ref.:
Lrq (intres);
Elexp Berg
.
Interés; provecho. (Resulta ambiguo el equivalente francés intérêt que dan Archu, VocBN, Gèze y Duvoisin). "Attinet ad me, ene intresa da, [...] intresa dut " Urt III 66.
Nehork interesik balu oposa dadinzát. Lç Ins B, 5r. Interesean beti darabil / gizonak borondatea. Lazarraga A24, 1196r. Irakasterren ez nago eske / bapere intereserik. Ib. A23, 1195r. Mesede ori serbietako / eztot nik intereserik. Ib. A23, 1195r (corregido sobre ynteresic ). Ützirik pasioniak oro eta gure interes <-ez> partikülarak. Etchart 8.1r. Interesaz hasiko da gudu lehenbizia, / gero relijionera iraganen hisia. EZ Man I 63. Naturaleza bere intresak derabilla. Ch III 54, 4 (SP guthiziosa da, Mst nahius da, Ol mikuin da). Gure burua, gure intresak, gure zoriona. Brtc 103. Zer ez du irabazi [Erregek] zutan kondatzeaz, / bere intres miñenak zuri fidatzeaz? Lg ( in Iraultza 121 ). Bere intres propioek laphurtarrentzat behar duen amudioa flakatuko ez dioten bat. Revol 109. Munduko honra, interes eta atsegiñetan dauzkate ipiñirik eren biotzak. Gco I 399. Luurreko interes ta gorputzeko gauzei laarregi begiratu. JJMg BasEsc 12. Egin edo desegiten ditubee ezkontzaak interes utsagaitik. Ib. 248. Bigarrena da bere intresik ez bilhatzea. Jaur 396 (v. tbn. 409). Probinzijaren interes jeneral edo osuari [begiratu] . (1856). BBatzarN 177. Zer intres duket bada nik / erraiteko orai gezurrik. Gy 318. Berak ez balin badu / maite bihotzetik, / [...] ezkontzarik ez egin / interesarengatik. Bordel 143. Uhuinkeria, entres sobera. CatS 50. Interesik gabeko maitasun garbiaren aldekoa. Etxde JJ 172. Gabrielaren familiaren interesei jarraikiz. Mde Pr 176. Gero jenteak beti pentsatzen du interesak daduzkagula. Arti Tobera 273. Norberaren interesa edo probetxua. Vill Jaink 84. Nola neuk ere interesa neukan esandakoa egiteko. Albeniz 81. Nork bere interesak defenditzeko esku osoa du, ez, ordea, horiek direla medio, hizkuntzaren interes nagusiak guttiesteko. MEIG VII 170.
v. tbn. Arg DevB 173. SermAN 5r. Cb Eg II 144. Añ MisE 32. FrantzesB I 141. Afrika 53. Ud 153. Xe 362. Noe 71. Intres: Harb 433. Arbill III 3, 10. Tt Onsa 90. He Gudu 167. Mih 84. ASJU 1993, 583 (Urdazubi, 1829). Etch 514. Hb Esk 215. Revol 95. Lf Murtuts 23. Larz Iru 146. Ardoy SFran 79.
Interés; provecho. (Resulta ambiguo el equivalente francés intérêt que dan Archu, VocBN, Gèze y Duvoisin). "Attinet ad me, ene intresa da, [...] intresa dut " Urt III 66.
Nehork interesik balu oposa dadinzát. Lç Ins B, 5r. Interesean beti darabil / gizonak borondatea. Lazarraga A24, 1196r. Irakasterren ez nago eske / bapere intereserik. Ib. A23, 1195r. Mesede ori serbietako / eztot nik intereserik. Ib. A23, 1195r (corregido sobre ynteresic ). Ützirik pasioniak oro eta gure interes <-ez> partikülarak. Etchart 8.1r. Interesaz hasiko da gudu lehenbizia, / gero relijionera iraganen hisia. EZ Man I 63. Naturaleza bere intresak derabilla. Ch III 54, 4 (SP guthiziosa da, Mst nahius da, Ol mikuin da). Gure burua, gure intresak, gure zoriona. Brtc 103. Zer ez du irabazi [Erregek] zutan kondatzeaz, / bere intres miñenak zuri fidatzeaz? Lg ( in Iraultza 121 ). Bere intres propioek laphurtarrentzat behar duen amudioa flakatuko ez dioten bat. Revol 109. Munduko honra, interes eta atsegiñetan dauzkate ipiñirik eren biotzak. Gco I 399. Luurreko interes ta gorputzeko gauzei laarregi begiratu. JJMg BasEsc 12. Egin edo desegiten ditubee ezkontzaak interes utsagaitik. Ib. 248. Bigarrena da bere intresik ez bilhatzea. Jaur 396 (v. tbn. 409). Probinzijaren interes jeneral edo osuari [begiratu] . (1856). BBatzarN 177. Zer intres duket bada nik / erraiteko orai gezurrik. Gy 318. Berak ez balin badu / maite bihotzetik, / [...] ezkontzarik ez egin / interesarengatik. Bordel 143. Uhuinkeria, entres sobera. CatS 50. Interesik gabeko maitasun garbiaren aldekoa. Etxde JJ 172. Gabrielaren familiaren interesei jarraikiz. Mde Pr 176. Gero jenteak beti pentsatzen du interesak daduzkagula. Arti Tobera 273. Norberaren interesa edo probetxua. Vill Jaink 84. Nola neuk ere interesa neukan esandakoa egiteko. Albeniz 81. Nork bere interesak defenditzeko esku osoa du, ez, ordea, horiek direla medio, hizkuntzaren interes nagusiak guttiesteko. MEIG VII 170.
v. tbn. Arg DevB 173. SermAN 5r. Cb Eg II 144. Añ MisE 32. FrantzesB I 141. Afrika 53. Ud 153. Xe 362. Noe 71. Intres: Harb 433. Arbill III 3, 10. Tt Onsa 90. He Gudu 167. Mih 84. ASJU 1993, 583 (Urdazubi, 1829). Etch 514. Hb Esk 215. Revol 95. Lf Murtuts 23. Larz Iru 146. Ardoy SFran 79.
azpiadiera-1.1
Interés (de clase).
Treveristarrak ez baitzituen klase interesak asmatu eta irudimenetik atera. MEIG VIII 38. Klase interesen alde jokatzen zuelarik ez ote zuen gainera herri interesen [...] alde jokatu. MEIG IX 25.
Treveristarrak ez baitzituen klase interesak asmatu eta irudimenetik atera. MEIG VIII 38. Klase interesen alde jokatzen zuelarik ez ote zuen gainera herri interesen [...] alde jokatu. MEIG IX 25.
sense-2
2.
(Urt, Ht VocGr (interresa), Lar, Añ, H),
intres (Urt, Ht VocGr 329).
Interés, rédito, renta. "Cauponans, interesagatik, [...] intresagatik gauza egiten duena, [...] intresa maite duena " Urt IV 332. "Arrérages, interesak, sensuak " Ht VocGr.
Igurizazu amabors egun eta pagatuko zaitut interesarekin. Volt 240. Bethi da zor prinzipala interesarekin. Ax 602 (V 387). Ene dirua irabazian, ethortzen nintzenean erretira nezantzat intresekien. He Lc 19, 23 (HeH irabazgoi, BiblE korritu). Uztailaren bierainoko intresa da: 114 L. 18 s.; espendioak egin: 6 L. 10s. (1766). SenperEus 62. [Lur hura] gozatzen duena obligatua izanen da zor haren intresaren pagatzera gozamena dueino. (1767). Ib. 70. Bihurtuko dautzudala / ethorri deneko uztailla / intresekin kapitala. Gy 3. Zorraren intres kondu bezala emaiten zutena. HU Zez 210. An be [bankoan] seguru egon, eta ademas interesa artu. Kk Ab I 104. Eman eliza gizoner huntarzün haien entresak soldata bezala. Const 23. Haren ganik intresik ez lukurarik ez har. "Usuras" . Bibl Lev 25, 36 (Ol mozkiñ ). Iru illabetetik iru illabetera interesak eta kapitalaren puska bat ordainduz. TxGarm BordaB 166s. Illa pasetan zan momentuan, interes bat ipinten jakon. Gerrika 156. Banko onak badira Donibanen, pilotatik bildu diruen plazatzeko... ahalik eta intresik hoberenean. Larre ArtzainE 313.
v. tbn. OA 164. Ir YKBiz 369. Intres: Dh 216. ChantP 262. JE Bur 211. Ox 134. Etxabu Kontu 197.
Interés, rédito, renta. "Cauponans, interesagatik, [...] intresagatik gauza egiten duena, [...] intresa maite duena " Urt IV 332. "Arrérages, interesak, sensuak " Ht VocGr.
Igurizazu amabors egun eta pagatuko zaitut interesarekin. Volt 240. Bethi da zor prinzipala interesarekin. Ax 602 (V 387). Ene dirua irabazian, ethortzen nintzenean erretira nezantzat intresekien. He Lc 19, 23 (HeH irabazgoi, BiblE korritu). Uztailaren bierainoko intresa da: 114 L. 18 s.; espendioak egin: 6 L. 10s. (1766). SenperEus 62. [Lur hura] gozatzen duena obligatua izanen da zor haren intresaren pagatzera gozamena dueino. (1767). Ib. 70. Bihurtuko dautzudala / ethorri deneko uztailla / intresekin kapitala. Gy 3. Zorraren intres kondu bezala emaiten zutena. HU Zez 210. An be [bankoan] seguru egon, eta ademas interesa artu. Kk Ab I 104. Eman eliza gizoner huntarzün haien entresak soldata bezala. Const 23. Haren ganik intresik ez lukurarik ez har. "Usuras" . Bibl Lev 25, 36 (Ol mozkiñ ). Iru illabetetik iru illabetera interesak eta kapitalaren puska bat ordainduz. TxGarm BordaB 166s. Illa pasetan zan momentuan, interes bat ipinten jakon. Gerrika 156. Banko onak badira Donibanen, pilotatik bildu diruen plazatzeko... ahalik eta intresik hoberenean. Larre ArtzainE 313.
v. tbn. OA 164. Ir YKBiz 369. Intres: Dh 216. ChantP 262. JE Bur 211. Ox 134. Etxabu Kontu 197.
sense-3
3.
Patrimonio, capital.
Besteren gauza, interesa edo hazienda gazki eraman. OA 166. Munduko ondasun, interes, atseginak ta nere onra ta bizia. Cb Eg II 18 (Dv LEd 47 lurreko on eta ontasun). Ondasunak eta interesak eztute enbarazatzen zeruetara igateko. (AN, 1758). ASJU 1993, 304. Biotza diruagana edo interesagana josirik. Gco II 31. Intres, ospe, edertasunak llilluratzen gaituzte. Gy 64. Interesetan ez dakit zer dan, / lujua badu naikua. PE 58. Baita ere arrapatu ziezten [...] sutunpa geienak eta interesa eta barka asko. Zab Gabon 95. Maiorazgo interes / askoren jabia. Balad 230. Osasuna da munduko interesik ederrena. Ill Testim 7. Etzuten jokatua / interesa gutxi, / sei milla pezta ziran / artu edo utzi. EusJok 127. Ain zan gizon zelebria, / interes asko etzuen bañan / alaia ta alegria. Tx B I 147. Naiz maiorazgo interes / askotxoren jabe. MendaroTx 262. Asto zar bat daukat ne- / re interesa. Yanzi 46. Nik ez det ibili nai / baporian puntan, / interesaren erdiya / ekatzu dirutan. Basarri ( in Uzt Noiz 77 ).
v. tbn. SermAN 3r. Xe 245. DurPl 71. JanEd II 107. Lf ELit 265. Intres: Etcham 133.
Besteren gauza, interesa edo hazienda gazki eraman. OA 166. Munduko ondasun, interes, atseginak ta nere onra ta bizia. Cb Eg II 18 (Dv LEd 47 lurreko on eta ontasun). Ondasunak eta interesak eztute enbarazatzen zeruetara igateko. (AN, 1758). ASJU 1993, 304. Biotza diruagana edo interesagana josirik. Gco II 31. Intres, ospe, edertasunak llilluratzen gaituzte. Gy 64. Interesetan ez dakit zer dan, / lujua badu naikua. PE 58. Baita ere arrapatu ziezten [...] sutunpa geienak eta interesa eta barka asko. Zab Gabon 95. Maiorazgo interes / askoren jabia. Balad 230. Osasuna da munduko interesik ederrena. Ill Testim 7. Etzuten jokatua / interesa gutxi, / sei milla pezta ziran / artu edo utzi. EusJok 127. Ain zan gizon zelebria, / interes asko etzuen bañan / alaia ta alegria. Tx B I 147. Naiz maiorazgo interes / askotxoren jabe. MendaroTx 262. Asto zar bat daukat ne- / re interesa. Yanzi 46. Nik ez det ibili nai / baporian puntan, / interesaren erdiya / ekatzu dirutan. Basarri ( in Uzt Noiz 77 ).
v. tbn. SermAN 3r. Xe 245. DurPl 71. JanEd II 107. Lf ELit 265. Intres: Etcham 133.
sense-4
4.
Interés (que se pone en algo).
Berak eskoleen onerako erakutsi daben interes ta enpeñu ain andija. (1864). BBatzarN 197. Jokuba ere bastante / interesa bazan: / iru milla pezeta / zeñentzako izan. EusJok 86. Polizia-nobela bezala [...] interes haundienarekin segitzen zaio asmakizunaren korapilloari. AIr ( in Izeta DirG 10 ). Interesa da irakaslerik onena. Osk Kurl 143. Oiek eta beste batzuek nigan interes aundia jarri zuten. Albeniz 265. Horixe da, nik uste, Nikanorrengandik baztertzen gaituena, harenganako interes bizirik ezin dezakegularik senti. MEIG III 92.
Berak eskoleen onerako erakutsi daben interes ta enpeñu ain andija. (1864). BBatzarN 197. Jokuba ere bastante / interesa bazan: / iru milla pezeta / zeñentzako izan. EusJok 86. Polizia-nobela bezala [...] interes haundienarekin segitzen zaio asmakizunaren korapilloari. AIr ( in Izeta DirG 10 ). Interesa da irakaslerik onena. Osk Kurl 143. Oiek eta beste batzuek nigan interes aundia jarri zuten. Albeniz 265. Horixe da, nik uste, Nikanorrengandik baztertzen gaituena, harenganako interes bizirik ezin dezakegularik senti. MEIG III 92.
azpisarrera-1
INTERESEAN EMAN.
Prestar con intereses.
Zure dirua ez diozu intresian emanen, ez eta zure janaria lukuran. Bibl Lev 25, 37 (Dv irabazitan eman ).
Zure dirua ez diozu intresian emanen, ez eta zure janaria lukuran. Bibl Lev 25, 37 (Dv irabazitan eman ).
azpisarrera-2
INTERESEZKO
(Adnom.).
Intresezko egitekotan aise ez zaitela enbarga. Gy 57.
Intresezko egitekotan aise ez zaitela enbarga. Gy 57.
azpisarrera-3
INTERES-KUTXA.
Caja de ahorros.
Beren irabaziak zintzo gorde eta Interes-kutxetan korrituan jartziak (Oñati, 1902). JFlor.
Beren irabaziak zintzo gorde eta Interes-kutxetan korrituan jartziak (Oñati, 1902). JFlor.
interes
-
interes. Tr. Documentado en todas las é...
-
1. (V-gip; Arch VocGr , H), interese, in...
-
Interés (de clase). Treveristarrak ez b...
-
2. (Urt, Ht VocGr (interresa), Lar, Añ,...
-
3. Patrimonio, capital. Besteren gauza, ...
-
4. Interés (que se pone en algo). Berak...
-
INTERESEAN EMAN. Prestar con intereses. ...
-
INTERESEZKO (Adnom.). Intresezko egiteko...
-
INTERES-KUTXA. Caja de ahorros. Beren ir...
0 / 0 INTERES-KUTXA >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
