OEH - Bilaketa

1527 emaitza hemen bilaketarentzat

Sarrera buruan (24)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
hemen.
tradizioa
Tr. La forma heben se emplea en textos suletinos y mixanos (como AR 412), aunque su extensión era mayor antes del s. XVII: se encuentra p. ej. en los bajo-navarros Dechepare y Echaux (155); hay también eben al Sur (además de en el dicc. de Landucci) en AzkPo (andikoz eta ebetikoz), Lazarraga, en Garibay y en IC (II 49); cf. además ebestik "de aquí" en un texto de Alsasua de 1568 (ReinEusk2 109), posible errata. Hebe se documenta en unos pocos textos suletinos (Tt Arima XI, Etch 524, Xarlem 781). AtBou 371 ofrece una muestra dialectal muy detallada del empleo de las variantes hemen /heben en los dialectos septentrionales. El primer testimonio de la forma amen son unos versos en guipuzcoano compuestos en Bergara en 1892 (JanEd I 97); después se encuentra en unos pocos textos vizcaínos del s. XX (cf. ejs. de amen, forma contracta de ara emen, s.v. 1 hara ). Hay además gen en CatAe 34 y keben en CatR 35. En DFrec hay 1242 ejs. de hemen .
sense-1
(V, G, AN, B, L, BN, S; Volt 3, SP, Mic 5, UrduñBerb 394, VP 23v, Lar, Ht VocGr, , VocBN , Gèze, Dv, H), heben (BN, S; Lcc, VocS , Gèze, Dv, H), amen (V, G-azp), omen (AN-gip), keben (R), kemen (Sal, R), gen (Ae), hebe Ref.: A ( emen, heben, amen, gen, keben, kemen , omen ); Bon-Ond 171; Lrq ( heben ); Izeta BHizt; Iz Ulz; Holmer ApuntV 8; Etxba Eib; AtBou 371 .
Aquí. (Forma de inesivo del demostrativo de primer grado). " Amen, alterna con emen " Etxba Eib. Cf. han, hor. Tr. De uso general en todas las épocas y dialectos.
Ni emen naizala, etzuen skribatu bear berzeri. CartIrañ 60. Egun honek iraunen du eben [sic] eta iagoitik, / alabana ez izanen heben gauza bizirik. E 71. Hemen natza orzirik. Amendux 1. Eben dago / ni naukana saldurik. Lazarraga A29, 1203v. Edrigu de Villandran, egun eben eta biar an. RG B, 54. Heben berri batzu ditugu. CartEspBN 449. Hemen erran ahal diteke, gure Salbatzailleak [...]. Ax 353 (V 234). Munduko zetro ta soñeko guziak emen bertan ustelzen dira. Mb IArg I 222. Nor dagoke hemen ederretsi gabe halako mirakuillu bat? Lg I 197. Jaungoikoak mundu au, eta emen diran gauza guziak ezer ezetik atera nai izan zituen. Lard 1. Jinkuari esker eztügü heben holako gabeziarik. Ip Dial 101. Solasean garenaz geroz, baditugu hemen bi hitz errateko. HU Aurp 104. Emen dira! Galduak gara! Ag AL 64. Noizdanik arkitu dun emen beian zoriona? Or Mi 124. Aita Sainduak itsas-armada eder bat han eta hemen bildu zuen. Zerb IxtS 109. Bai, Juanito; bildots oso bat eta zaragi bete gorri yaukaguzak amen. Bilbao IpuiB 161 (v. tbn. amen ForuAB 159 y Etxba Ibilt 479). Zu or eta ni emen, bi biok eskubide berdintsuekin. Vill Jaink 163. Ernandorena abiatu zenean hemen gaindi pertsulari bila. Xa Odol 43. Azken ori noiz ta nola izango degun ez dakigu emen iñork. BAyerbe 16. Gure artean, ordea, gaur eta hemen, argi eta garbi ageri da jende berriaren premia. MIH 302.
azpisarrera-1
HAN-HEMEN, HAN-HEMENGO, HAN-HEMENKA, etc. v. han.
azpisarrera-2
HARA-HEMEN, HONA-HEMEN, HORRA-HEMEN v. hara, hona, horra.
azpisarrera-3
HEMEN-HAN.
Aquí y allí.
Eguzkia brintzatsu, / ingumak emen-an. Gand Elorri 154.
azpisarrera-4
HEMEN HARA (heben harat S ap. Lrq ; H (S)).
De ahora en adelante. v. HEMENDIK AITZINA. Tr. Documentado sólo en textos suletinos.
Zu zirate heben harat ene respetiaren eta amuriuaren objeta. Mercy 22. Obedienzian nahi nüzü heben harat osoki bizi. UskLiB 47.
v. tbn. CatS X. Ip Hil 35.
azpisarrera-5
HEMEN HAUETATIK.
De aquí (litm. 'de estos aquís').
Xabier! Zoaz azkar emen auetatik; ikusiko gaituzte-ta. NEtx Antz 157. Gu emen auetatik izkutatzearren bakarrik, pozik emango zigunate [dirua] . NEtx LBB 68.
azpisarrera-6
HEMEN DAGO.
" Emen dago! Presente! (cf. bantxut)" Gketx Loiola.
azpisarrera-7
HEMENDIK Tr. La var. más extendida es (h)emendik. En los vizcaínos aparecen emendik, emetik y, con menor frecuencia, emendi y emeti, alternando en ocasiones en un mismo autor. La var. (h)ementik la encontramos en CartEsp, en Barbier (Leg 59), Archu (Fab 179) y Tartas (Onsa 1). Los suletinos usan hebentik y hebetik (esta última es empleada tbn. por Dechepare); hallamos tbn. algunos ejs. de hebenti (AstLas 29, Etch 444) y hebeti (Xarlem 402). Lazarraga utiliza ebeti (cf. además andikoz eta ebetikoz en AzkPo). En textos roncaleses (Mdg 135) encontramos kementik; en CartAzp hay emetik (125), y en M. Ros emendi y emendik (13.1r, 12a.1r).
azpisarrerakoSense-7.1
a) (V-ple-arr-oroz-m-gip, G, AN, L, BN-lab; Volt 3, SP, Urt I 6, Lar, Lecl, Dv, H; emetik Lar, , H, emeti Lar, , hementik V-oroz, AN-ulz, BN-bard; VocBN , hebe(n)tik BN-ciz, S, amendik V-gip, G-azp, ametik V-m, kebentik R-uzt, kemendik Sal) Ref.: Bon-Ond 171; EI 191 .
De aquí. Tr. De uso gral.
Hebetik ioan gabe. E 207. Hemendik ioan beharraz ardura pensatzen dugularik. Ins C, 8r. Elhur hotza, urrun adi / hemendik mendietara. 72. Baldin hemendik khasatzen bagaitutzu, igor gaitzatzu urdalde hortarat. He Mt 8, 31. Emendik ara ta andik onara dabilzala. Mb IArg I 296. Ni trahituren nauena ez da hemendik urrun. Lg II 257. Khen adi hebetik insolenta. Xarlem 216. Emendik [Sagrarijotik] deituten gaitu, bere gorputz, ta odolagaz konbidaturik. JJMg BasEsc 66. Gero morroiak gelditu ziran mendi-ondora aita-semeak itzuli, eta emendik guziak etxera joan ziran. Lard 25. Hutsazue toki hau, urruntzaitezte hemendik. Hb Egia 28. Musulman dongak orretaraxe doaz emetik. AB AmaE 445. Orhitüz zelian edirenen dütügüla hebentik galdü dütügünak. Ip Hil 185. Nahi nituzke ikusi zezen kurtsak hemendik urrun. HU Zez 76. Etzaitut ikusi nai! Alde emendik! Alz Txib 104. Gazterik eraman zenun emendik. Or Aitork 85. Afalduta, zuk, nik baiño leentxoago urten dozu emendik. Erkiag Arran 73. Aldegitean hemendik heier erraitea gatik. Xa Odol 85. Onek ekartzen omen zituan Berastegira. Emendik Frantzira, aitak. JAzpiroz 30. Alde emetik, pekatariak / ta Satanasen kiratsa. Ayesta 134.
azpiadiera-1.1
Por aquí.
Biar-etziak urrean datoz; / arren, betorke ebeti. Lazarraga A7, 1172r. Bueltan etziren ementik pasatu. CartEsp 464. Emendik pasa dan extari batek etzeamazkiyen iru edo lau. Sor AuOst 74. Zelan zabixe emendik, Kiri? Kk Ab II 139. Ikusi othe duzu norbait hemendik pasatzen? Lf Murtuts 7. Azeri madarikatu ori ondiño be emendik dabil. Bilbao IpuiB 131.
azpisarrerakoSense-7.2
b) (Lar, ).
De (desde, a partir de) ahora. "¿De aquí a cuando?, emendik noizko? " Lar. "De aquí a poco, emendik gitxi batera " Ib. "(Desde) ahora para entonces, emendik ordurako " . "Para aquí y para delante de Dios, emendik Jaungoikoaren aurrerako " Aq 1377. Cf. HEMENDIK AURRERA, H. AITZINA, H. HARA, etc. Tr. Más usado al Sur.
Uste baituzu ezen gero, hemendik urthe baten edo biaren buruan [...] erraxkiago iltkiko zarela. Ax 86 (V 58). Ta emendik eun milla urtera. Cb Eg II 123. Emendik urte bete barru erdetsiko zendukezala Jaun andi bateganik ondasun, aberastasun, kargu ta errenta andiak. GGero 131. Gure baratzan laster / dira agertuko, / [...] / eta orain adiyo / emendik orduko. Echag 175. Emendik puska batera nua illtera. Ur MarIl 86. Hemendik eta heldu den primaderadino. Prop 1876-77, 202. Emendik denbora gutxira. Bv AsL 54. Juango gera emendik urte batzubetara. Moc Damu 8. Emendik ordu bi barru. Ag AL 160. Emendik iru urtera. Lab EEguna 78. Baserri danak ustuta daude / emendik ogei urtera. Basarri 128. Emendik urte batzutara itzegingo diñagu! Ataño TxanKan 154. Emendik nik ogei urte nituen bitartian ainbat barrikuntza egin ziran. Gerrika 39. Emendik denbora gutxira. Albeniz 86. Egingo nuke horratik ez dela hemendik berrehun urtera zeharo galdu. MIH 268.
azpisarrerakoSense-7.3
c) De este hecho, de esto; a causa de esto. Tr. Menos frecuente al Norte y en textos modernos.
Hementik neure arrazoiña idokiten dut bortz birjina zuhurren alde. Tt Onsa 74. Hemendik ikhusten duzu beraz, zer erran nahi dudan. ES 172. Hemendik, konsideratuko duzu nolakoak izan ziren lehenagoko eskualdun ohoratu hek. Ib. 117. Ai zer kalteak, zer ondorengo desditxak emendik datozen. Cb Eg III 224. Uste dute iges diela betiko Jesusek [...]: emendik zenbat negar samin, zenbat estutasun! Mg CC 227. Baña asko dira abereak baño prestaera geiago egiten ez duenak. Emendik ainbeste ezkonza negargarri. AA I 564. Erraz emendik igerri dezakegu. Ib. 443. Emeti ezaututen da, neure entzula onak, dotriniaren paltiak ze etxura txaarra emoten deutsan mundubari. fB Ic I 9. Emendik konturatu bedi irakurlia zeñ zarra dan. Bv AsL 200. Ikasi egizuz emendik, kristiñaua, zeure onerako egija bi, guztiz premiñazkuak. Ur MarIl 107. Eta debozio au bere emaztearen esanera jartzeagatik bakarrik asi bazuen ere, emendik bere zoriona etorri zitzaion. Arr May 127. Sinismen eta oitura oiek Euskalerrira eneolitos aldian zabaldu zirala, emendik atera dezakegu. JMB ELG 84. Emendik sortzen da aipunaia. Zait Plat 154. Musikea lakhet etzitzaionean, hemendik hartzen zuan aitzakia amak txilibituaren kontra hasteko. Osk Kurl 49. Azkeneko honek ondore kaltegarriak ditu, ez baita beti erraz jakiten nola mintatzen diren beste euskalketan. Hemendik datoz, noski "betetzen ba'dezazu", "oñ bat aurreratzen ba'dezazu". MEIG II 84s.
v. tbn. Añ EL2 234. Aran SIgn 26. Zab Gabon 87. Berron Kijote 142. Emendi: Mg CO 62.
azpisarrera-8
HEMENDIK AITZINA (Ht VocGr 347, Lar, , H; emendik aitzinat Lar, hemendik aintzinat Dv, heme(n)tik aitzina H), HEMENDIK AITZINERA.
De ahora en adelante. "(De aquí) adelante" Lar, . v. HEMEN HARA, HEMENDIK AURRERA, HEMENDIK HARA, HEMENDIK GERO, HEMENDIK GOITI, HEMENDIK GORA. Tr. De uso frecuente en la tradición septentrional; tbn. lo emplean Mendiburu y algún otro autor alto-navarro.
Hemendik aitzina, zure zerbitzari izanen naizela. Ax 205 (V 138). Zori onekoa zu hau zuk emendik aitziña egiten badezu. Mb IArg I 108. Hemendik aintzina zure amodioan begira nezazu. Dv LEd 82. Emendik antziñera yoan biar dut bizitzera zurekin Donostira. Auspoa 77-78, 34. Beiratuko naizela hemendik aintzina. Xa Odol 136. Jinen girela jinen zure ondorat hemendik aintzina. Larre ArtzainE 301.
v. tbn. Hemendik ai(n)tzina(t): Mat 244. Volt 177. EZ Man II 34. Harb 409. SP Phil 78. Arg DevB 175. Dh 80. JesBih 454. Jaur 184. Gy 137. Laph 116. Elzb PAd 64. Zby RIEV 1908, 766. Jnn SBi 87. Barb Sup 92. Mde Pr 51. Mattin 53. Hebentik a.: Xarlem 1404. CatS 17. Casve SGrazi 42. Hebetik a.: Mercy 4. UskLiB 37.
azpisarrera-9
HEMENDIK HANTXETARA.
De aquí a allí.
Harat hunat solas eta so doazilarik, bertzeak, suge baten gainean zangoa eman balu bezala, jauzi egiten du hemendik hanxetara, oihu batekin. HU Aurp 99.
azpisarrera-10
HEMENDIK HARA.
azpisarrerakoSense-10.1
a) HEMENDIK HARAT ( VocBN ( A ), H).
De ahora en adelante. v. HEMENDIK AITZINA. Tr. Propio de la tradición septentrional, en el s. XX tbn. lo usa algún meridional como Orixe.
Hemendik harat sainduki eta fidelki Iainkoak manu bezala bizitzeko. Ins B, 3v. Hementik harat heier bizierazitzeko bake, unione eta konkordia hun baten aspian. Etchart 1.1v. Halako afekzioneak hemendik hara higoinduko zaizkit. SP Phil 38. Ez dudala edanen hemendik harat mahastiko fruitu huntarik, zuekien berriro hura ene Aitaren Erresuman edanen dukedan eguneraiño. He Mt 26, 29. Hemendik harat Piarres deithuren zara. Lg II 132. Eta hemendik harat, ez lokhar ez etsi. Ox 83. Iainkoaren alde bedi, emendik ara Augustiñek ikasia. Or Aitork 29.
v. tbn. Hemendik hara(t): Harb 272. Arb DevB 62. ES 186. Mih 39. Brtc 209. JesBih 438. MarIl 61. Jaur 370. Gy 90. Laph 89. HU Zez 123. Arb Igand 206. CatJauf VI. JE Bur 211. Larz Iru 116. Hebentik harat: Tt Onsa 49. Hebetik harat: UskLiB 21. CatS 124. Hementik harat. Barb Sup 18.
azpiadiera-1.1
(Con -ko, adnom.).
Hemendik haratko gure izate guzia iragan eta anplega dezagun hire gloriaren abanzamendutan. Ins A, 4v.
v. tbn. SP Phil 26.
azpisarrerakoSense-10.2
b) (Con valor consecutivo). Por tanto, de aquí que.
Don Kijote izena aukeratu zuan; emendik ara noski, esan dugunez, egitazko kondaira onen idazleek asmatu zuten arako ura, kijada zala bere jatorrizko izena. "De donde" . Berron Kijote 36. Ez bait dira beiñ ere jatorriz duten goiko mailla artaraiño igoko, [...]. Emendik ara bada auxen diot: [...], bota bitez putzu-leor batera. "Digo, en efecto, que" . Ib. 80.
azpiadiera-2.1
(Con -ko, adnom.).
Emendik arako saria izan zuan, bere bizitzako bide-erdian eriotzaren ondakin gelditzea. "De quien alcanzó por premio ser despojos de la muerte en la mitad de la carrera de su vida" . Berron Kijote 150.
azpisarrera-11
HEMENDIK ATZERA (G-azp).
De ahora en adelante. v. HEMENDIK AURRERA.
Obia izango al naiz / emendik atzera. Uzt Noiz 118.
azpisarrera-12
HEMENDIK AURRERA ( VP 27r, Lar; e. aurra Lar).
De ahora en adelante. v. HEMENDIK AITZINA. Tr. Documentado desde Beriain, a partir de principios del s. XIX es de uso gral. en la tradición meridional; al Norte sólo lo usa algún autor moderno como Mirande.
Emendik aurrera nai zaitut oneritzi. Ber Trat 88v. Emendik aurrera ezta joango geure kontura Kristoren eriotzea. Lar SermAzc 57. Emendik aurrera Jaunaren borondatea egiñaz. Cb Eg II 154. Lapurreta gitxiago egingo dau emendik aurrera. Mg PAb 79. Kristaua, emendik aurrera ez sinistu emengo atso gaixoak sorginza zale dirala. AA II 223. Egin da gure jende gazteaz, eztabe emetik aurrera esetsi ta erasoteko paradarik izango. GGero 19. Oraindaño Jainko gizonaren bizitza ikusi degu: emendik aurrera Jainko gizonaren eriotza ikusiko degu. Lard 436. Euskal-erria izan bada orain arte Mariaren erria, baita ere emendik aurrera. Ag Serm 91. Biziko gera, Jose, / ametikan aurrera / betik orrelaxe. JanEd I 96. Emetik aurrera ixan zadiz gure Bakalduna. Altuna 111. Emendik aurrera emakumezkoekin, nai ta naiez. Lab EEguna 70. Euskeraz itz-egitea, alegia, eztala emendik aurrera izango baserritarren eginbearra. Ldi IL 140. Erabakia artu dut hemendik aurrera frantzesez idatziko dudala. Mde Pr 197. Emendik aurrera gure etxetik ez da juango iñor ezer barik. SM Zirik 115. Emendik aurrera eztet pakerik izango, nere amesa bete arte. NEtx LBB 130. Emendik aurrera guk egingo degu gerentzako diña. BBarand 7. Emendik aurrera erdikiñik eta zatiketarik ez. Gerrika 152. Bidea zabalik dauka hemendik aurrera. MEIG III 98.
azpisarrerakoSense-12.1
Biok izango zare nire laguntzailleak emendik aurrerantzean. Ag AL 51.
azpisarrerakoSense-12.2
(Con -ko, adnom.).
Lau gauza gelditzen dira emendik aurrerakoetan jakingarrienak. Goñi 112. Ardura geiago izango dudala emendik aurrerakoan. Berron Kijote 58. Emendik aurrerako lanak mendekoak ziran. TxGarm BordaB 31.
v. tbn. Kk Ab I 60. Ir YKBiz 452. Gerrika 58.
azpisarrera-13
HEMENDIK GERO, HEMENDIK GEROZ.
"De aquí adelante, emendik geroz, geroztik " Aq 886.
Beste tokirik eneuke gura, / emendik gero zerua! BEnb NereA 145.
azpisarrera-14
HEMENDIK GOITI (Ht VocGr 350).
De ahora en adelante. v. HEMENDIK AITZINA.
Egiazki damu ziaitekeen hemendik goiti guretzat ilhunpe berean lo egin zezan. Dv LEd VIs. Obeko duzu hemendik goiti artalde oi libro utziz. Xa EzinB 95.
v. tbn. JE Bur 30. Ox 49. Iratz 106. Lf Murtuts 105. Zerb Azk 19. Ardoy SFran 51. Mattin 93.
azpisarrera-15
HEMENDIK GORA.
De aquí en adelante. v. HEMENDIK AITZINA.
Emendik gora, eurea izango dok "Bakarrekoa". Erkiag BatB 30.
azpisarrera-16
HEMENDIKO, HEMENDIKAKO.
" Hemendikoa, issu d'ici" SP. " Hemendikakoa " SP, Dv.
Bizkaian nik entzunda / emendiko gauzak. AB AmaE 309. Bidasoaz andiko eta emendiko euskotar guztiok. Ldi IL 124. Handik eta hemendikako maileguak izango dituen arren. MEIG IV 131.
azpisarrera-17
HEMENDIRENGO, EMETIRENGO.
" Emetirengo, el más cercano de aquí" A Apend.
azpisarrera-18
HEMENDIXE.
"De aquí, emendikantxe, emenditxe " Lar, .
Emendixe barruna jetxi zan. Aran SIgn 75. Emendixek irten zan Elkano ausartsua. TAg Uzt 42s.
azpisarrerakoSense-18.1
(Con sdo. temporal).
Emendixek urte betera. A BeinB 61.
azpisarrera-19
HEMENGO (V-ger-ple-arr-arrig-m-gip, G, AN, L, BN-occ; ebengo BN-ciz, hebenko BN-ciz, S, amengo V-gip, G-azp, kemengo Sal, gemengo Ae) Ref.: Bon-Ond 171; EI 190 .
De aquí. Tr. De uso gral. La forma más etxendida es (h)emengo; en los vizcaínos, además de ésta es usada, con menor frecuencia, emeko (Oe 66, Añ, Astar II 122, Azc PB 320, Echta Jos 104, Laux BBa 100, Otx 111, Akes Ipiñ 18, Ayesta 105). En la tradición suletina aparece hebenko (excepto en Maister, que usa hebeko ). Dechepare emplea hebengo. En textos roncaleses (Mdg 125) hallamos kemenko.
Hebengoaz berzekoa albaheza eskusa, / unsa enplegatu dukek heben eure denbora. E 245. Baina orain ene resumá eztuk hemengo. Io 18, 36. Hemengo aldia egin hurran baitut. Ax 11 (V 5). Zure hebeko izatiak ükheiten ahal dian bezañ bake oso batez. Mst III 25, 3. Arako zure lagunak dira emengo zere gauz oriekin egiten dituzun gauz onak edo gaiztoak. Mb IArg I 65. Mila urthe, eta mila miliun urtheren ondoan, ez dire laburtuko, ez eztituko hemengo suak. Brtc 156. Emeko atsegin zoroetan. EL2 76. Ezaguturik beti / emengo jendea / izan ta izango dala / parerik gabea. Echag 70. Bereala matrall-ezurreko agin batean iturri eder bat sortu, eta emengo ur gozoarekin egarria kendurik, bizkortu zan. Lard 143. Hekietako kofoinak ez dira hemengoak iduri. Dv Lab 299. Güdükako izatia dela hebenko bizitzia. Ip Hil 98. Orrek ez daki emengo berri. Alz STFer 140. Emengo euskerea ikasi. Erkiag Arran 107. Ni eznaiz hemengoa, jauna. Arti Tobera 284. Horrek ere bere mintzaira badik, eta hemengoa guti konprenitzen dik. Larz Iru 94. Irabazirik etzegok, motell, / emengo gure lanetik. MMant 86. Ez da ez gaurkoa ez hemengoa. MIH 163.
azpisarrerakoSense-19.1
" Emengoxe (V, G), emenkoxe (V), emenxeko, hementxeko, de aquí mismo" A.
Baña guk nexka danen artean emengotxe alaba nai. NEtx LBB 369.
azpisarrera-20
HEMENGO ALDI.
¿Tú (vosotros) por aquí? " Ze, hemengo aldi? (AN-5vill, B, BN-arb, S)" Gte Erd 159. " Ze, emengo aldi duzu? (BN-arb, S)" Ib. 232.
Ñe! Hemengo aldi zuk egun? Zato barnerat... JE Bur 66. To, Martin! Hemengo aldi? Jar zaite, othoi! Barb Sup 10. Emengo aldi, Sebastian? Etxde JJ 78. Agur, agur! Hemengo aldi? Zerb Azk 39.
azpisarrerakoSense-20.1
Berandu da-ta luzaro ezin / izan nik emengo aldi. EA OlBe 65. Ameriketan bi aldi egiñak ditu, ta biak artzaintzan. Auek idazterakoan, emengo aldi du. AZavala Auspoa 77-78, 271.
azpisarrera-21
HEMEN-HOR.
Aquí y ahí.
Begitu nazak, emen-or, / laister bai zabalak mozkor! Ldi BB 28.
azpisarrera-22
HEMENTXE (V-gip; Lar, , Dv, H; ementxen Dv (G)).
" Ementxe, alterna con amentxe " Etxba Eib. Tr. Más usado al Sur.
Ebentxe bizi da ene laztana. Lazarraga B3, 1154r. Hemenxe da sainduen pairagunea. He Apoc 14, 12. Eta etzela behar sinetsi "haur düziela hebentxe edo hura düziela hantxe Jesüs Jauna" errailia. Mst III 45, 4. Ementxe dator bentera. Mg PAb 72. Ementxe, neure Kristinaubak, gauza bat esan nai deutsubet. Astar II 169. Eser gaitezen ementxen bertan. It Fab 139. Prest nindagoken bai hilltzera hementxe. Gy 101. Ementxe abereen artean janaz naiago det bizi. Arr GB 72. Hementxet, xoko huntan. Barb Sup 65. Ementxe daukat, aurrean, nere aritz-abarra. Ldi IL 111. Ementxe egongo nauk zai, zuek amaitu arte. TAg Uzt 190. Amentxe berton daukot erremedio ori. Bilbao IpuiB 116. Ementxe sortu nintzan / da emen ilko naiz. Uzt Sas 155. Ementxe bizi gera, ta ondo gaiñera. JAzpiroz 217. Hementxe ere, beste orrialde batean, arki daitezke. MEIG II 48.
v. tbn. Ementxen: Acto 209. Aran SIgn 3. AB AmaE 107. Bv AsL 146. Sor Gabon 59. Moc Damu 31. Ag G 92. Anab Usauri 66. Lab EEguna 92. MendaroTx 200. Or Poem 519. Etxde JJ 127. Gand Elorri 111. TxGarm Auspoa 39, 25. Uzt Sas 25. Hementxet: Gy 15. HU Aurp 125 (+ -nxet 112). JEtchep 108. Hebentxe: Etch 282 (hebentxe). En DFrec hay 25 ejs. de hementxe y 1 de hementxen, todos meridionales.
azpisarrerakoSense-22.1
(Encabezando respuestas a presguntas del tipo '¿qué haces?' o similares).
--Josepa! Artobero! Nondik eta ona? --Ementxe, Bilbo ikusten. Ag Kr 190. --Zer dabilkizu zuk Balbino, zer zabiltza alde abetan? --Ementxen, Iñasiok bialtzen nau kartatxo au zure alaba Mariari entregatzera. Ill Testim 10.
azpisarrera-23
HEMENTXEKO.
De aquí mismo. "Dim. de hemengo " Dv. " Emenxeko (B), hementxeko (BNc, Sc), de aquí mismo" A.
Hementxeko hau aldiz pozoin errabiatua da. HU Aurp 98.
azpisarrera-24
HEMENTXETATIK (Dv).
" Ementxetarik (BN-ciz), desde aquí" A Apend.
azpisarrera-25
HEMENTXETIK (Dv).
"D'ici même" Dv.
Iainkoaren morroi naukek oraintxetik eta ementxetik. Or Aitork 197. Ez naiz ementxetik sekulan zutituko. Berron Kijote 49.
azpisarrera-26
HEMENTXETTO (Dv, H).
Aquí mismo. "Dim. de hementxe" Dv. "Hementxe, hementxetto zen, ez eskuin, ez ezkerrago, [...]. Hementxetik, hementxettotik has gaiten " H.
azpisarrera-27
HEMENTXITORIK.
Aquí mismo.
Hebentxitorik lohardi / herria egoiteko ordez, / Guri gaixkiegiliak / orai arren ditzagün hez. 'Hementxe; ici' . Casve SGrazi 134.
azpisarrera-28
HOR-HEMEN, HOR-HEMENKA v. hor.
hemen
0 / 0 ARA HEMEN >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper