OEH - Bilaketa
17 emaitza deskantsatu bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (16)
goiburua
deskantsatu.
tradizioa
Tr. Documentado en todos los dialectos (en suletino --Maister, Casenave-- eskantzatü, eskantzütü, sólo documentado con el significado de 'librar, descargar', pero cf. deskantsu en Etchahun e Inchauspe). Aunque durante el s. XVII sólo se documenta en Haramburu y Pouvreau, desde el s. XVIII tiene una tradición más regular al Norte. Apenas hay testimonios meridionales en el s. XX, donde gralmte. aparece en textos de léxico poco cuidado. Al Norte tiene usos y significados más variados: frecuentemente es bipersonal trans. con objeto personal, con significados relacionados con 'tranquilizar' y 'librar (de)', inusitados al Sur, aunque no faltan ejs. del intrans. 'descansar, reposar', gral. entre los autores meridionales, si bien algunos (Gamiz (206), Oteiza, Hualde) emplean el trans. con este valor. En DFrec hay 3 ejs.
sense-1
(AN-egüés-ilzarb-olza, BN-arb, S; H; -ns- Lcc (-adu), Lar, Añ, Arch VocGr
),
deskantzatu
Ref.:
Bon-Ond 159;
Lrq;
Gte Erd 135
.
Descansar, reposar. "Se reposer" Arch VocGr, Lrq. " Eguerditan deskantsatu ziren (BN-arb)" Gte Erd 135. AxN explica baratzera (370) por deskansatzera.
A serbitzerren aspertu banax, / banago deskansadurik. Lazarraga A14, 1183r. Goza dezagun beti gloria / an zaitezen deskansatu. Iraz 2 (v. tbn. CatOiq 253, Añ CatAN 2, CatLuz 2). Deskantsatuko dire bere nekhetarik. He Apoc 14, 12. [Jinkoaren] baitan deskansatzeaz egiten du bere zoriona. Mih 27. Deskansatukozára edérki beingoas betíkos. LE Ong 114r. Salto, brinko eta dantza, / prime, konpañero, / deskansatuko gaituk / bueltakuan gero. Echag 26. Eta deskansatu zuten zapatuan, mandamentuaren gisan. Oteiza Lc 23, 56 (TB pausatu, Or, Ker, IBe atseden(a) (h)artu). Hemen deskantsatzen naiz ene lan eta nekhe guzietarik. MarIl 107. Melibeo, nerekin / gaurko arratsean / deskantsatuko zera / belarren gañean. It Fab 184. Deskantsatzen dagolarik. Gy 58. Eta nere harra behinere ez hilen, nere alhadura sekulan ez deskantsaturen! Dv LEd 229. Baguaz, erdaldunak, / urrena artian, / gure etxietara, / deskantsa gaitian. Afrika 137. Lo egin zazei orai eta deskansa zazei. Hual Mt 26, 45 (Samper deskansaztie). Ojuka asi ziran / izugarri puerte, / etziran deskantsatu / sartu ziran arte. Ud 160. Elizarako bidean abiatu naizeneko deskantsatzen zait bihotza. Arb Igand 118. Igo zuan zeruetaraño nun daguan deskantzatzen mundu onetako lanetatik. Ag Serm 107. Deskantsa zaizte zonbeit egunez. Barb Leg 134. Eta an bidean deskantsatzeko utzi zuan zestoa bide bazterrean. And AUzta 87. Nekez arkituko da munduan, halako ukaldia hartu ta bethiko deskantzetan geldituko eztan erloju bat. Osk Kurl 154. Zertarako jarri ote zigun [igandea]? Deskantsatzeko ta dibertitzeko. BAyerbe 172. Nora juan geinkian deskantsetara, jatera, naiz egotera. Gerrika 208. Etxera allegatu ta deskantsatzerik ez. Albeniz 28.
v. tbn. Arr May 21. Auspoa 97, 107. Alkain 66. Deskantzau: And AUzta 38.
Descansar, reposar. "Se reposer" Arch VocGr, Lrq. " Eguerditan deskantsatu ziren (BN-arb)" Gte Erd 135. AxN explica baratzera (370) por deskansatzera.
A serbitzerren aspertu banax, / banago deskansadurik. Lazarraga A14, 1183r. Goza dezagun beti gloria / an zaitezen deskansatu. Iraz 2 (v. tbn. CatOiq 253, Añ CatAN 2, CatLuz 2). Deskantsatuko dire bere nekhetarik. He Apoc 14, 12. [Jinkoaren] baitan deskansatzeaz egiten du bere zoriona. Mih 27. Deskansatukozára edérki beingoas betíkos. LE Ong 114r. Salto, brinko eta dantza, / prime, konpañero, / deskansatuko gaituk / bueltakuan gero. Echag 26. Eta deskansatu zuten zapatuan, mandamentuaren gisan. Oteiza Lc 23, 56 (TB pausatu, Or, Ker, IBe atseden(a) (h)artu). Hemen deskantsatzen naiz ene lan eta nekhe guzietarik. MarIl 107. Melibeo, nerekin / gaurko arratsean / deskantsatuko zera / belarren gañean. It Fab 184. Deskantsatzen dagolarik. Gy 58. Eta nere harra behinere ez hilen, nere alhadura sekulan ez deskantsaturen! Dv LEd 229. Baguaz, erdaldunak, / urrena artian, / gure etxietara, / deskantsa gaitian. Afrika 137. Lo egin zazei orai eta deskansa zazei. Hual Mt 26, 45 (Samper deskansaztie). Ojuka asi ziran / izugarri puerte, / etziran deskantsatu / sartu ziran arte. Ud 160. Elizarako bidean abiatu naizeneko deskantsatzen zait bihotza. Arb Igand 118. Igo zuan zeruetaraño nun daguan deskantzatzen mundu onetako lanetatik. Ag Serm 107. Deskantsa zaizte zonbeit egunez. Barb Leg 134. Eta an bidean deskantsatzeko utzi zuan zestoa bide bazterrean. And AUzta 87. Nekez arkituko da munduan, halako ukaldia hartu ta bethiko deskantzetan geldituko eztan erloju bat. Osk Kurl 154. Zertarako jarri ote zigun [igandea]? Deskantsatzeko ta dibertitzeko. BAyerbe 172. Nora juan geinkian deskantsetara, jatera, naiz egotera. Gerrika 208. Etxera allegatu ta deskantsatzerik ez. Albeniz 28.
v. tbn. Arr May 21. Auspoa 97, 107. Alkain 66. Deskantzau: And AUzta 38.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.).
Aspaldi ontan lanikan gabe / gendukan mando-taldia, / ta animali deskantsatuak / beti badauka aldia. Zepai ( in Uzt LEG II 40 ).
Aspaldi ontan lanikan gabe / gendukan mando-taldia, / ta animali deskantsatuak / beti badauka aldia. Zepai ( in Uzt LEG II 40 ).
azpiadiera-1.2
(Con objeto directo).Hacer descansar.
Au esanda sartu zan aita bere gelara negarretan biotza deskanseetara. JJMg BasEsc 226. Jesusek etzeukala nun deskantzatu bere buru arantzaz josia. Ag Serm 154. Al banintzake nire hezurrak / hezur hoietan deskantsa...! Arti MaldanB 229. Egoten ziran makillien kontra gorputza deskantsauta, zutik. And AUzta 101.
Au esanda sartu zan aita bere gelara negarretan biotza deskanseetara. JJMg BasEsc 226. Jesusek etzeukala nun deskantzatu bere buru arantzaz josia. Ag Serm 154. Al banintzake nire hezurrak / hezur hoietan deskantsa...! Arti MaldanB 229. Egoten ziran makillien kontra gorputza deskantsauta, zutik. And AUzta 101.
azpiadiera-1.3
(SP, Urt V 337, Dv, H).
(Con objeto directo).Tranquilizar, sosegar. "Mettre en repos d'esprit" SP. "Tranquiliser" Dv.
Gure gaitza agertzea eta erakustea deskansa gaitzakeien adiskide espiritual bati. "Soulager" . SP Phil 497s (He 505 deskansa ahal gaitzaken ). Ezta kreaturarik ene bihotza osoki sosega eta deskantsa dezakenik. Ch III 23, 9 (SP, Mst konsola, Ol poztu, Leon goza). Aingeruak berak deskantsatu zituen artzainak, erraten ziotela: ez dezazuela izan beldurrik. Lg II 108. Ifernuaz mintzatu ondoan, ordu da pentsamendu gozoagoez deskantsa detzagun gure arimak. Lap 419 (V 191). Bertso berriyak jartzera nua / deskantsatzeko barrena. Tx B I 240. Harritu zen Maria, bainan aingeruak berehala deskantsatu zuen. Zerb IxtS 81.
(Con objeto directo).Tranquilizar, sosegar. "Mettre en repos d'esprit" SP. "Tranquiliser" Dv.
Gure gaitza agertzea eta erakustea deskansa gaitzakeien adiskide espiritual bati. "Soulager" . SP Phil 497s (He 505 deskansa ahal gaitzaken ). Ezta kreaturarik ene bihotza osoki sosega eta deskantsa dezakenik. Ch III 23, 9 (SP, Mst konsola, Ol poztu, Leon goza). Aingeruak berak deskantsatu zituen artzainak, erraten ziotela: ez dezazuela izan beldurrik. Lg II 108. Ifernuaz mintzatu ondoan, ordu da pentsamendu gozoagoez deskantsa detzagun gure arimak. Lap 419 (V 191). Bertso berriyak jartzera nua / deskantsatzeko barrena. Tx B I 240. Harritu zen Maria, bainan aingeruak berehala deskantsatu zuen. Zerb IxtS 81.
azpiadiera-1.3.1
"Se tranquiliser"
Dv, H.
Ni ere deskansa nadintzat zuen berriak jakinik. He Phil 2, 19 (Dv izan dezadan bihotza onik ). Bainan herriko mendiak itzaliz geroz, ez duenean gehiago lurrik ikhusten ahal, nigarrak xukhatzen dire, barnea deskantsatzen da. Arb Igand I 28.
Ni ere deskansa nadintzat zuen berriak jakinik. He Phil 2, 19 (Dv izan dezadan bihotza onik ). Bainan herriko mendiak itzaliz geroz, ez duenean gehiago lurrik ikhusten ahal, nigarrak xukhatzen dire, barnea deskantsatzen da. Arb Igand I 28.
azpiadiera-1.4
(SP),
eskantzatu (S ap. A
; H (S)),
eskantzutu (H).
Librar(se) de, descargar(se) de. "Décharger" SP. " Eskantzatu, (se) délivrer, (se) débarrasser. [...] Ce verbe doit être le même que deskantsatzea " H.
Ezen errespetu hunek berorrek gainerako berze konsiderazino guzitik osoki deskansatzen nau. Harb ã 7r. Nahi bagira egiazki argitü izan eta ütsümentü orotarik eskantzatü. Mst I 1, 1 (v. tbn. 3, 2). Giza tzar horietarik / otoiez eskantza gitzak. Casve SGrazi 150.
Librar(se) de, descargar(se) de. "Décharger" SP. " Eskantzatu, (se) délivrer, (se) débarrasser. [...] Ce verbe doit être le même que deskantsatzea " H.
Ezen errespetu hunek berorrek gainerako berze konsiderazino guzitik osoki deskansatzen nau. Harb ã 7r. Nahi bagira egiazki argitü izan eta ütsümentü orotarik eskantzatü. Mst I 1, 1 (v. tbn. 3, 2). Giza tzar horietarik / otoiez eskantza gitzak. Casve SGrazi 150.
azpiadiera-1.5
"S'amuser bien, sans gêne ni contrariété"
VocBN
.
"S'amuser"
Foix.
Igandeko bezperetarik lekhora behar du jendeak deskantsatu, bainan nun eta nola? Hasteko muthil gazteak plazara dohazila eta pilota-partida eder bat egin. Arb Igand 141. Eta orai, bozkarioa bihotzean, josta gaiten ongi, othoitzean bezala, dakigulakotz ere elgarrekin ederki deskantsatzen. Barb Sup 61.
Igandeko bezperetarik lekhora behar du jendeak deskantsatu, bainan nun eta nola? Hasteko muthil gazteak plazara dohazila eta pilota-partida eder bat egin. Arb Igand 141. Eta orai, bozkarioa bihotzean, josta gaiten ongi, othoitzean bezala, dakigulakotz ere elgarrekin ederki deskantsatzen. Barb Sup 61.
deskantsatu
-
deskantsatu. Tr. Documentado en todos lo...
-
(AN-egüés-ilzarb-olza, BN-arb, S; H; -...
-
(Part. en función de adj.). Aspaldi ont...
-
(Con objeto directo).Hacer descansar. Au...
-
(SP, Urt V 337, Dv, H). (Con objeto dire...
-
(SP), eskantzatu (S ap. A ; H (S)), eska...
-
"S'amuser bien, sans gêne ni contrarié...
0 / 0 apur >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
