OEH - Bilaketa
20 emaitza deitore bilaketarentzat
Sarrera buruan (5)
Sarrera osoan (15)
goiburua
1 deitore.
tradizioa
Tr. Documentado en Leiçarraga y en autores septentrionales del s. XVII, más adelante lo hallamos en AR, Duvoisin y, ya en el s. XX, sobre todo en autores meridionales cultos. La forma deitora la emplean Axular, Ibiñagabeitia y, a veces, Zaitegi. En DFrec hay un ej., meridional, de deitore . Con el significado de "lamentación, lamento", es mucho más común auhen (q.v.).
sense-1
(-th- L, BN ap. A
; Lar; -th- SP→vEys, Arch UFH, Dv, H),
deitora (
-th- SP, H),
deitora (
-th- Arch UFH
)
Lamentación, planto (en particular por la muerte de alguien; se refiere tbn. a las demostraciones de dolor cantadas, tipo endechas, etc., si bien los ejs. recogen gralmte. su significación de 'lamentación, lamento' en general). "Planctus", "lamentation pour les morts, luctus" SP. "Clamor" Lar (cf. tbn. "clamorear, tocar a muerto, illezkillak, ildeitoreak jo"). "Lamentation que l'on chantait à la mort et à l'enterrement des personnes; complainte" Dv. "Deithoreko eguna, le jour de la lamentation" Ib.
Boza Rhaman enzun izan da, deithore eta nigar eta auhen handi. Lç Mt 2, 18 (He nigar eta marrubia, TB auhen, marraka eta pleinu, HeH auhen eta marrubia, SalabBN auhen eta heiagora, Dv marraska eta orrobia, Ip nigar eta heiagora, Leon nigar eta marraska). Zeren eztute enzunen oihurik, nigarrik, marraskarik, deihadarrik, deithorarik, auhenik eta nigarrik baizen. Ax 588 (V 378). Bad'ez nehor niri obororik / [...] eske iar kobl'edo kantore, / baizi nigar eta deitore. O Po 52. Akhabatu zituenean / deithore dolorezkoak, / hasi izatu zen isurtzen / nigar bethierekoak. Gç 183. Gure gaitzez deithorian eta tristuran emaiten dugun denbora. AR 319. Deithoretara aldatu da ene gitarra. Dv Iob 30, 31. Populua deithore handitan egon zen. Dv Num 14, 39 (Ol negar). Jeremias profetaren deithoreak. Dv Lam tít. (Ol, Ker erostak ). Nigarrez eta deithoretan egonen dire. Dv Apoc 18, 9 (He auhen, TB dolu, Ip heiagora, IBe dolumin). Etxahun Euskaldunaren deitorea. "Des Basken Etchehons Klage" . Ir Y 1935, 347 (tit. de la trad. de un poema de A. von Chamisso). Deitore, negar eta ahuen andi izan zan Sokrate il zanean. Zait Plat 109. Koridonen deitora. Ibiñ Virgil 34. [Goikoetxea musikagilearen] "Deitoreak". MIH 155. Lasaiago bizi gara horrelako ispilu egizalerik ikusi gabe, auhen eta deitore darigula. MEIG III 156.
Boza Rhaman enzun izan da, deithore eta nigar eta auhen handi. Lç Mt 2, 18 (He nigar eta marrubia, TB auhen, marraka eta pleinu, HeH auhen eta marrubia, SalabBN auhen eta heiagora, Dv marraska eta orrobia, Ip nigar eta heiagora, Leon nigar eta marraska). Zeren eztute enzunen oihurik, nigarrik, marraskarik, deihadarrik, deithorarik, auhenik eta nigarrik baizen. Ax 588 (V 378). Bad'ez nehor niri obororik / [...] eske iar kobl'edo kantore, / baizi nigar eta deitore. O Po 52. Akhabatu zituenean / deithore dolorezkoak, / hasi izatu zen isurtzen / nigar bethierekoak. Gç 183. Gure gaitzez deithorian eta tristuran emaiten dugun denbora. AR 319. Deithoretara aldatu da ene gitarra. Dv Iob 30, 31. Populua deithore handitan egon zen. Dv Num 14, 39 (Ol negar). Jeremias profetaren deithoreak. Dv Lam tít. (Ol, Ker erostak ). Nigarrez eta deithoretan egonen dire. Dv Apoc 18, 9 (He auhen, TB dolu, Ip heiagora, IBe dolumin). Etxahun Euskaldunaren deitorea. "Des Basken Etchehons Klage" . Ir Y 1935, 347 (tit. de la trad. de un poema de A. von Chamisso). Deitore, negar eta ahuen andi izan zan Sokrate il zanean. Zait Plat 109. Koridonen deitora. Ibiñ Virgil 34. [Goikoetxea musikagilearen] "Deitoreak". MIH 155. Lasaiago bizi gara horrelako ispilu egizalerik ikusi gabe, auhen eta deitore darigula. MEIG III 156.
azpisarrera-1
DEITORE-EGUN.
Día de duelo, de luto.
Zeren jauna izanen baituzu zure bethiereko argitzat eta betheko baitira zure deithore egunak. Dv Is 60, 20. Deitora egunak iragan zirenean. Bibl Gen 50, 4 (Urt nigar egin zuten denbora, Ur proguko denbora, Dv deithoreko ephe ).
Zeren jauna izanen baituzu zure bethiereko argitzat eta betheko baitira zure deithore egunak. Dv Is 60, 20. Deitora egunak iragan zirenean. Bibl Gen 50, 4 (Urt nigar egin zuten denbora, Ur proguko denbora, Dv deithoreko ephe ).
azpisarrera-2
DEITORE EGIN.
Dar muestras de pesar, hacer duelo, lamentarse, plañir (en particular, 'hacer duelo a un difunto, cantar elegías fúnebres, endechar'). v. deitoratu.
Eresiz kantatu drauzuegu eta eztuzue deithorerik egin. Lç Mt 11, 17 (He nigarrik isuri, TB, Ip, Leon nigar(rik) egin, EvL nahekabetu [sic], SalabBN tristezia erakatsi, Ur adiakatu, Samper negar egin, Or galtzarra jo). Eta nigar eginen duté harzaz eta deithore haren gainean lurreko regék. Lç Apoc 18, 9. Deithore egin darotzuegu, eta etzarete nigarrez egotu. Dv Mt 11, 17. Irakhatsozue zuen alabei deithore egiten eta nork-berak bere hauzoari hilkhexuen egiten. Dv Ier 9, 20. Abraham jin zen Sarari hilots eta deitore egitera. Bibl Gen 23, 2.
Eresiz kantatu drauzuegu eta eztuzue deithorerik egin. Lç Mt 11, 17 (He nigarrik isuri, TB, Ip, Leon nigar(rik) egin, EvL nahekabetu [sic], SalabBN tristezia erakatsi, Ur adiakatu, Samper negar egin, Or galtzarra jo). Eta nigar eginen duté harzaz eta deithore haren gainean lurreko regék. Lç Apoc 18, 9. Deithore egin darotzuegu, eta etzarete nigarrez egotu. Dv Mt 11, 17. Irakhatsozue zuen alabei deithore egiten eta nork-berak bere hauzoari hilkhexuen egiten. Dv Ier 9, 20. Abraham jin zen Sarari hilots eta deitore egitera. Bibl Gen 23, 2.
azpisarrerakoSense-2.1
(Con modificadores).
Egizu nigar, deithore min, seme bakharrarentzat bezala; zeren terrepentean ethorriko baita xahutzailea gure gainera. Dv Ier 6, 26.
Egizu nigar, deithore min, seme bakharrarentzat bezala; zeren terrepentean ethorriko baita xahutzailea gure gainera. Dv Ier 6, 26.
azpisarrera-3
DEITOREZ.
Lamentándose. "Deithorez nago, plango" SP.
Haren tormentaren beldurrez, nigarrez eta deithorez daudela. Lç Apoc 18, 15. Egidazu garazia, / Zurekien, o Maria, / bizi nadiñ deithorez. Gç 135. Gu etxera etorri geranik ez dezaizula igarri amak betargiz; deitoraz, ordea, negar egin. Zait Sof 45. Nise nere emaztearen zoritzarreko maitasunez atzipetuta deitorez nagolarik. Ibiñ Virgil 54.
Haren tormentaren beldurrez, nigarrez eta deithorez daudela. Lç Apoc 18, 15. Egidazu garazia, / Zurekien, o Maria, / bizi nadiñ deithorez. Gç 135. Gu etxera etorri geranik ez dezaizula igarri amak betargiz; deitoraz, ordea, negar egin. Zait Sof 45. Nise nere emaztearen zoritzarreko maitasunez atzipetuta deitorez nagolarik. Ibiñ Virgil 54.
azpisarrera-4
DEITOREZKO (SP, Dv).
"Deithorezko eresia, cantus lugubris (EZ)" SP. "Ethorriko diren deithorezko egunak, ils viendront les jours lamentables (où l'on se lamentera)" Dv.
deitore
-
1 deitore. Tr. Documentado en Leiçarrag...
-
(-th- L, BN ap. A ; Lar; -th- SP→vEys,...
-
DEITORE-EGUN. Día de duelo, de luto. Ze...
-
DEITORE EGIN. Dar muestras de pesar, hac...
-
DEITOREZ. Lamentándose. "Deithorez nago...
-
DEITOREZKO (SP, Dv). "Deithorezko eresia...
0 / 0 2 deitore >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
