OEH - Bilaketa
21 emaitza buruzuri bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (15)
goiburua
buruzuri.
Onom.:
Johan buruçuri. (1330) Arzam 188.
Buruçuri. (1366) Ib. 188.
sense-1
1.
(gral.; Hb, A DBols
),
burutxuri (Lar),
buruxuri (L, BN, S)
Ref.:
A;
Lh;
Elexp Berg
.
Cano, de pelo canoso. "Pelicano, bururdiña, burutxuria, illetxuria" Lar (v. tbn. Añ). "Buruxuri, -zuri (L, BN, S), tête blanche, qui a les cheveux blancs" Lh. "Buruzuri batekiñ ikusi juat hire anaia" Elexp Berg.
Eta dagoz gauzarik ezain eta lotsagarrijenak esaten, benturaz agura buru zurijak aurrenengo diriala, modu onetan idigiten ditubezala an dagozan gaztien begijak. Astar II 144. Oen aurretik dijoa agure buru-zuri bat. Zab Gabon 26. Aitona buru zuri bat. Apaol 24. Gurdian dakarte Joanes aitona, gure artzai buruzuria. Ag G 336. Gezur-agindun apaiz burutxuriak ere mauka-mauka ari ziran beti. A Ardi 47. Ez lezake gaizki irri egin Harrixabaleko erretor buru zuriak! Zerb Ipuinak 85. Lenguan antxen ikusi nuen / larogei urteko amona, / frantzes euskaldun buru-zuri bat, / Bentaberriko Moñoña. Tx B II 115. Goierritarra, buru-zuria, / azkeneko Ola-gizona; / aitona, baiñan oraindik lerden; / bera, Matxin Lekuona. Or Eus 209s. Ezkilla jotzaille burutxuri, Joaneteko. Ib. 62. Mefistofelesen antzirudia berbera zan ezkerraldeko agura buruzuri, sudur-kakoduna. TAg Uzt 180. Guziak, mutil eta neskak, iñutaur ta gizon buruzuriak. Ol Deut 32, 25. Agure buru-zuri zanean ere. Zait Plat 118. Gu lako aitona buru txuririk / aurki ez dira ikusiko. And AUzta 118. Dukia Batzarrian zan baten bere Konzejuko Buru-zurixegaz, nun Zaldun apaiñan gaztetasunak ez eban jarlekurik. Etxba Ibilt 475. Uraren gañian zubie, zubiaren gañian gizon buruzurie. Zer da? Gazna. (B). Inza NaEsZarr 2491 (adivinanza).
(Empleado como apodo; v. los ejs. medievales citados supra).
Eseri dira; Buruzuriak, / eskuz txikatuz izerdi, / begiak lênik zeru-mugako / Maillo mendi-kateari. Or Eus 301s. Burutxuriren semea, / txoribururen umea, / bizkarrez lurra jo nai ez baduk / isil ezak âkaldea. Ib. 182.
Cano, de pelo canoso. "Pelicano, bururdiña, burutxuria, illetxuria" Lar (v. tbn. Añ). "Buruxuri, -zuri (L, BN, S), tête blanche, qui a les cheveux blancs" Lh. "Buruzuri batekiñ ikusi juat hire anaia" Elexp Berg.
Eta dagoz gauzarik ezain eta lotsagarrijenak esaten, benturaz agura buru zurijak aurrenengo diriala, modu onetan idigiten ditubezala an dagozan gaztien begijak. Astar II 144. Oen aurretik dijoa agure buru-zuri bat. Zab Gabon 26. Aitona buru zuri bat. Apaol 24. Gurdian dakarte Joanes aitona, gure artzai buruzuria. Ag G 336. Gezur-agindun apaiz burutxuriak ere mauka-mauka ari ziran beti. A Ardi 47. Ez lezake gaizki irri egin Harrixabaleko erretor buru zuriak! Zerb Ipuinak 85. Lenguan antxen ikusi nuen / larogei urteko amona, / frantzes euskaldun buru-zuri bat, / Bentaberriko Moñoña. Tx B II 115. Goierritarra, buru-zuria, / azkeneko Ola-gizona; / aitona, baiñan oraindik lerden; / bera, Matxin Lekuona. Or Eus 209s. Ezkilla jotzaille burutxuri, Joaneteko. Ib. 62. Mefistofelesen antzirudia berbera zan ezkerraldeko agura buruzuri, sudur-kakoduna. TAg Uzt 180. Guziak, mutil eta neskak, iñutaur ta gizon buruzuriak. Ol Deut 32, 25. Agure buru-zuri zanean ere. Zait Plat 118. Gu lako aitona buru txuririk / aurki ez dira ikusiko. And AUzta 118. Dukia Batzarrian zan baten bere Konzejuko Buru-zurixegaz, nun Zaldun apaiñan gaztetasunak ez eban jarlekurik. Etxba Ibilt 475. Uraren gañian zubie, zubiaren gañian gizon buruzurie. Zer da? Gazna. (B). Inza NaEsZarr 2491 (adivinanza).
(Empleado como apodo; v. los ejs. medievales citados supra).
Eseri dira; Buruzuriak, / eskuz txikatuz izerdi, / begiak lênik zeru-mugako / Maillo mendi-kateari. Or Eus 301s. Burutxuriren semea, / txoribururen umea, / bizkarrez lurra jo nai ez baduk / isil ezak âkaldea. Ib. 182.
azpiadiera-1.1
De cabeza (en sdo. prop. o por ext.) blanca. "Ointo buruzuria, ointozuiya, Boletus edulis" SM UrdSet.
Gizonok oro buru balz, andra duztiok buru zuri. "Todas las mujeres cabezas blancas" . RS 245. (Azkue traduce: "todas las mujeres (son) de cabeza blanca (simples)"; cf. tal vez infra(2)
)
Sendalariari deitu, [buruko] miña garbitu, josi ta lotu ta buru-zuri zan oeratu.
Anab Usauri 79.
Beti titirako pronto, or zegok apurtxoena; gure begi-alai, buruzuri txikia: urte-erdi doi-doi betetako gizontxoa.
Ldi IL 18.
Orratx buru gorri, / orratx buru txuri; / zeru zola urre / tantoz josten ari.
NEtx LBB 228.
Gizonok oro buru balz, andra duztiok buru zuri. "Todas las mujeres cabezas blancas" . RS 245. (Azkue traduce: "todas las mujeres (son) de cabeza blanca (simples)"; cf. tal vez infra
sense-2
2.
"(V-gip), haragán"
A.
azpisarrera-1
ASTEGUN BURUZURI (V-gip, G-azp).
Ref.: Etxba Eib; Gte Erd 209; Elexp Berg. Simple día de labor. "Astegun buru zurixa, locución que se usa para denotar algo que se sale del común en día ordinario. Soñekurik onena jantzita, astegun buru zurixan" Etxba Eib. "Astegun buruzurian erregiña baino dotoreago jantzita (G-azp)" Gte Erd 209. "Astegun buruzurian tabernan! (V-arr)" Ib. 209. "Eguneroko normaletik kanporako zerbait egiten denean ondorengoaren gisako esaldiak egin ohi dira: Astegun buruzurixan da dantzara? Au dok jiria au" Elexp Berg.
Ainbeste soñoko bitxidunez, eta ori astegun buru zurijan bidez zabiltzala? Mg PAb 44. Orai, non-nahi, astelegun gorriarekin (astegun buru-zurietan), haragia eltzean. Ezale 1897, 174a. Eta Elizara doia gero bera, Elizara astegun buru zurian. Ag AL 44. Etzan geiago bear, astegun buruzurian beintzat. Ag G 324. Ai, lengo jai zar aien usai betea! Geora "jaierdi" biurtu ziranak!... eta gaur, kalekumeontzat "astegun buruzuri" geldituak! NEtx LBB 119.
Ainbeste soñoko bitxidunez, eta ori astegun buru zurijan bidez zabiltzala? Mg PAb 44. Orai, non-nahi, astelegun gorriarekin (astegun buru-zurietan), haragia eltzean. Ezale 1897, 174a. Eta Elizara doia gero bera, Elizara astegun buru zurian. Ag AL 44. Etzan geiago bear, astegun buruzurian beintzat. Ag G 324. Ai, lengo jai zar aien usai betea! Geora "jaierdi" biurtu ziranak!... eta gaur, kalekumeontzat "astegun buruzuri" geldituak! NEtx LBB 119.
buruzuri
-
buruzuri....
-
Onom.: Johan buruçuri. (1330) Arzam 188...
-
1. (gral.; Hb, A DBols ), burutxuri (Lar...
-
De cabeza (en sdo. prop. o por ext.) bla...
-
2. "(V-gip), haragán" A....
-
ASTEGUN BURUZURI (V-gip, G-azp). Ref.: E...
0 / 0 ASTE BURUZURI >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
