OEH - Bilaketa

102 emaitza arrika bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
harrika.
sense-1
I . (Adv.).
azpiadiera-1.1
harrika (gral.; Deen I 441, VP 3v, Lar, Añ, Dv, H). Ref. A; Iz ArOñ (s.v. arri), Ulz (arrike); Etxba Eib.
A pedradas. "(A) pedradas" Lar, . "À coups de pierres" Dv, H. " Arrike igorri du, lo ha mandado a pedradas" Iz Ulz. " Arrika bialdu gaittue errittik " Elexp Berg. .
Txiroak dirudi insausti / guztiok arrika beti. "El pobre parece nogal, todos le apedrean siempre" . RS 467. Egin zuten egin-ala blasfemariari bezala arrika bizia kendu naizik. Mb IArg I 261s. Alkarren artean batzuetan burruka, besteetan auzka, ta ukabilka, ta ez gutxitan arrika. Mg CC 162. Antxinako legian egozan pekatuben kastigu, arrika ilte, ta ainbeste kostetan zirian sakrifizijuak, kendu zituzan Jesu Kristok. Mg CO 144. Moises miragillea arrika il gura eben. NekeA 239. Ken zekiola arrika bizia onelako bekatari zikiñari. AA I 570. Emakume pekatarijari arrika asi biarrian. fB Ic II 236. Balego gizon bat plazien erdijan guztijak arrika dirautsela. Astar II 192. Eta bethi gabaz eta egunaz mendietan zen, eta hobietan, oihuz, eta bere buruari harrika. TB Mc 5, 5 (Lç harriz zeraunsala, Dv harriekin sakhituz, Ol, Or, IBe (h)arriz joka ). Erho bat zarraion behiñ harrika zuhur bati. Gy 152. Eman gabe hauzoak elkharri harrika. Hb Esk 95. Jainkoak erantzun zion, beren bizilekutik kanpora eraman eta arrika il zezatela. Lard 93. Atheak ezin hautsiz, harrika xehatu zituzten berinak. Laph 240. An dijoaz igesi ganbelu adardunak aurretik eta Joxe-Maritarrak arrika aiei atzetik. Urruz Urz 13. Beti arrika etxe aurreko intxaurrari. Apaol 32. Jo harrika gaixoari. Zby RIEV 1909, 103. Beti nai izaten neban / ibili burruka, / arrika ta ukabilka / nai bardin paluka. Azc PB 340.
( s. XX) Arrika edo agaka norbaiti burua austea be gertatu oi da. Ag Kr 38. Itxita aurkitxen dabezan ate gustijetan arrika ta makillaka zarata andijak atararik. Kk Ab I 57. Pake santuan goiz eleizara / dijuanari arrika. MendaroTx 169. Saindueri beti arrika ari zaizkien mundu au. Or Mi 125. Arrika lorai ete ago? Laux BBa 132. Gure bakartasunean otxan-otxan etsitzen degunezkero, zer dala-ta zuek guri arrika? Ldi IL 109. Eiza, uxatuaz eta aienatuaz, toki sakon eta estuetara zuzentzen zuten, eta bertan izkilluz edo arrika galdu oi zuten. JMB ELG 41. Olako emakumeak arrika iltzeko agindu zigun Moisek legean. Ir YKBiz 319. Behin mutiko bat harrika jin zaitzun. Iratz 14. Urrunetik ikusirik, etsaieri, harrika, oihuka eta ez dakigu nola, menturaz tiroka, oroitzeko ongi-etorria egin! Zerb Azk 16. [San Elias] arrika atara ebelako. (V-gip). Gand Eusk 1956, 228. Gutxi falta izan ei jakuen arrika asteko be. SM Zirik 40. Asi ziran bere aldiko erritarrak arrika gurdiari. Anab Poli 102. Xori hiltzen harrika neguan, udako bero handietan suge mandil kalitzen harrusuetan. JEtchep 16. Eskuetan arriak artu ta gertu egoten ziran mutikuok, nagusiaren esanera, [...], guztiak arrika erasoteko. Erkiag BatB 38. Eguzkia arrika / mendi-tontorrari. NEtx LBB 266. Baldiñ ezpanazute / bialtzen arrika. Olea 196. Nere semeak beti harrika ari bear zuten oietakoak itun. Ataño TxanKan 198. Geren buruari begiratzen bagenio aurrenik, ez ginateke, noski, horren erraz harrika hasiko. MEIG II 145.

v. tbn. CrIc 67. Noe 64. JanEd I 76. Itz Azald 94. TP Kattalin 183. Enb 167. Zait Sof 162. Arti MaldanB 224.
azpiadiera-1.1.1
" Harrika hari da bere buruari, il se nuit à lui-même" Dv.
Eritzerakoan berriz, erran dena, medikuaren deitzeko herabe. Batzu oro maina eta zinkhurina, bertzeak bere buruer harrika. EGAlm 1895, 33. (ap. DRA) Hire buruari baizik ehiz ariko harrika. JE Bur 125. Menturaz nihaur naiz bestetarik urruntzen ari, nihaur nere buruari harrika. JEtchep 72. Kontuzago pentsatu behar genuke, bada, opila non dagoen eta ikatza nora daramagun. Eta garaiz, gainera, geure buruari harrika hasi baino lehen. MEIG VIII 36.
azpiadiera-1.1.2
Geuron etxeari harrika harrapatuko ahal gaitu irekitasunak lekarkigukeen aldaketa garaiak.MEIG IX 64. Ez dut ere uste, neure teilatura harrika hastea bait litzateke, lanbidez matematiketarako zuen ixuriak makurtu zuenik gai honetan. MEIG VIII 54.
azpiadiera-1.1.3
(Con bota, jaurti, etc.).Tirar, arrojar. " Arrika jaurti (vb. trans.), arrojar. Bere ondasunak arrika jaurti zittuan eta gero eskian agertu zan " Etxba Eib. " Arrika bota, jaurti, arrojar lejos un objeto como se hace con las piedras. Nere txapela artu ta arrika jaurti zeban errekara " Elexp Berg. .
Lekeitiotik zorgiñ-izena arrika lepoan ezarri-ostenean, ibilli ta ibilli, Ondarroaraiño enintzen gelditu. A BGuzur 140. Au esan zuan saskigille aserreak, eta bere lastaira arrika yaurti zuen. Or Mi 94. Lesakatik besuak / urrutira arrika. Yanzi 203. Jaurti arrika arraunak eta eskeari ekin eutson etxerik-etxe. TAg GaGo 14. Irrintzika uretara jaurti zun arrika buruan zeramakin txapela. TAg Uzt 222. Arrika bota det eskuan gertu nuen pistola madarikatu ori. NEtx Antz 113. Batzuk milloiak arrika botaz / lau zorakeri egiñik. Basarri 121. Itaitzen asi ta laister eskua ebaki zuan gizonak eta itaia arrika tira zuan. EgutAr 26-2-1960 (ap. DRA). Eskutatik liburua arrika bota-ta. Berron Kijote 72. Arrika botatzekorik ez dago (guztiak zerbait balio dute) (AN-5vill). Inza NaEsZarr 1678. Arek etzuan dirurik arrika botako. TxGarm BordaB 144. Ez nikek nai [dirua] arrika botatzea. Baiña zurkerian ez adi ibilli. JAzpiroz 184.
azpiadiera-1.1.3.1
Gure etxetxoa ain lasai ta paketsu gelditzen dan ezkero, bertantxe gelditu genizkela. Zertarako baztarrik baztar diru-arrika ibilli? EgutAr 27-1-1957 (ap. DRA).
azpiadiera-1.1.4
(V-gip, G-azp).
"Jugar a la pelota agarrándola y lanzándola. I gogorra izango aiz pelotan baiña nik arrika jokatukostat " Elexp Berg. .
azpiadiera-1.1.5
"Para dar y regalar. Gaur tomatia arrika zeuan plazan " Elexp Berg. "Aurten keixia arrika euki dou" Ib.
Nun-nai dituzu [Galizian] arrika ondartzarik txoragarrienak eta ugarterik sorginduenak. NEtx LBB 31.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
1. " Arrikia [...], contienda a pedradas" Ast Apol 97.
azpiadiera-2.2
2. Pedrada, tiro de piedra.
Mugazaiek jakingo zuten ere ta orduan ez joan ez etorri, ez jo ez arrikarik. Anab Usauri 67. Eritu euen buruan emon eutsen arrikak. (V-gip). Gand Eusk 1956, 225. Kontu, zorakeria dala / arrikarako arriak artzea, / kristalezkoa duanean / nork-bere teillatua. Berron Kijote 26.
azpiadiera-2.2.1
Tiro de piedra (distancia).
Bera berriz, arrika bat bide aldendu zitzaien. Or Lc 22, 41 (Lç harri iraitzi).
azpisarrera-1
HARRIKA EGIN. (V, G; Añ). Ref.: A; Iz Als (s.v. aizkan); Etxba Eib; Elexp Berg. Apedrear. "Arrika eiñ (vb. trans.), apedrear" Etxba Eib. v. 1 harrikatu.
Beira-tellatua badezu, auzoari arrika eztegiozu. "(Quien tiene) tejado de vidrio, no tire piedras al de su vecino". Lar.
Gizon zital batek injurija ta lotsabagakerijaz bete eban Dabid, azkenik arrika egitera agiño. JJMg BasEsc 181. Zuk bere arrika egin zinaijo. Astar II 192. Jerusalem, Jerusalem, iltzen dituzuna profetak, eta arrika egiten dietezuna zure gana bidalduak diranai. Ur Mt 23, 37 (Lç lapidatzen, He, TB, Dv, SalabBN, Echn, Ol, Leon, IBk (h)arrikatzen). Beira tellatua badezu, auzoari arrika eztegiozu. EZBB I 64. Egizu ila izan daitela bereala etxaguntzatik kanpora eta erri guztiak arrika egin dagioela. Itz Azald 94. Zelan egingo deutsak arrika arek eroaten daben abiadea daroanari? Echta Jos 115. Iñun katurik ikusten badabe arrika egiten dautsoe. Kk Ab I 57. Erakusten die mutil koxkorrei txoritxu oiei pakean uzten, arrika egiñaz il gabe. Garit Usand 33s. Arrika-egitten eutsen, erri-mugaraño euron atzetik juanaz. Altuna 94. [Gure ele maite] oni eiteko arrika. Enb 37. Batzuk arrika egingo dauste, beste batzuk goralduko nabe. Laux BBa 142. Au ere yo zuten, arrika egin zioten, buruan yo zuten ta iraiñez ase ondoan, esku utsik bidali zuten. Ir YKBiz 386. Narbaxakuak arrika egin otsain bein eta orduan etorri zan orraixe kuebara (V-gip). Gand Eusk 1956, 228. Gero zakurrari be harrika egiten zion. Osk Kurl 136. Zuek biok, andiko aldetik, eta guk, emendik arrika egin bear deutsagu. Erkiag BatB 58. Txoriak ilten eta abereai arrika egiten bai, orretan sekulako demoniñu txikia zan bera. Alzola Atalak 48.
"Ori da bere buruari arrika itea (V-arr)" Gte Erd 190 (s.v. (bere buruari) kalte (egiten dio)).
azpisarrera-2
HARRIKA EMAN.
"Apedrear" VP 5r. v. 1 harrikatu.
Joan ziran gero arrien billa Jesus berari arrika emateko. Mb IArg I 261. (Arritzen zen nola etziren jaikitzen guziak) berari arrika ematera. (147). LE-Ir. Mindurik altxa ziran Jesusen kontra, ta izan zuen Jesusi arrika emateko ausardia. AA III 598. Jesusen etsaiak iskanbilla latz bat sortuta, arrika emateko asmoa artu zuten. Lard 508. Eman gabe hauzoak elkharri harrika: / Bertzelako behar da Euskaldun fereka. Hb Esk 95. Plazan mitiña zan guzian arrika ematen zioten komentuari. Urruz Iru ziri 84. Nun zegon ondo begiratuta / eman giñokan arrika. Noe 17. Arrika ematia're / etzitzaien aztu, / tripulaziyo dana / oso giñan nastu. Arrantz 35. Iñoiz baten duruakiñ eztakit zeñi arrika eman ziotena. Ag G 166. Andik arrika eman niokan. TP Kattalin 182. Gaur zure semeak arrika eman didate! Ataño TxanKan 198. Biraolari gisa harrika emango ez didatelako beldurrak ez banengo. MEIG V 110.
azpisarrerakoSense-2.1
O gure juizioaren falta [...], ta gure buruari arrika emateko ainbeste neke artzea! Echve OngiB 36.Basoak larrutzen dituan erriak bere buruari arrika ematen dio ta bere azkena dakar. Munita 137. Erriko zer-esanagatik aurrera jarraituko ta zure buruari, jakiñaren gañean, arrika emanaz zorigaitza iritxiko. MAtx Gazt 35. Mendiari su ematen dionak bere buruari arrika ematen dio. Ostolaiz 18.
azpisarrera-3
HARRIKAN (G-nav). "Arrikan dailtza, andan a pedradas" Iz Als s.v. arriya.
harrika
0 / 0 HARRIKA EGIN >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper