Hizkuntza-zuzenbidea. Testu-bilduma euskaraz

7.2.8. Europako Parlamentuaren 2001eko abenduaren 13ko Ebazpena, Europako Hizkuntza Erregional eta Gutxituei buruzkoa[116]

Europako Parlamentuak,

— Ikusiz Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 1934/2000/EE Erabakia, 2000ko uztailaren 17koa, zeinak ezartzen baitu Hizkuntzen Europako Urtea 2001[117],

— Ikusiz Kontseiluaren 2001eko azaroaren 23ko Ebazpena, hizkuntza-aniztasunari eta hizkuntzen ikaskuntzari buruzkoa,

— Ikusiz Europar Batasuneko Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 22. artikulua, zeinak hizkuntza-aniztasuna bermatzen baitu,

— Ikusiz hizkuntza erregional eta gutxituei buruzko aurreko ebazpenak, honako hauei buruzkoak barne:

— Gutxiengo Etnikoen Eskubideen Erkidegoko Gutuna (1981eko urriaren 16a)[118],

— Hizkuntza eta kultura gutxituen aldeko neurriak (1983ko otsailaren 11)[119],

— Europako Erkidegoko gutxiengo erregional eta etnikoen hizkuntzak eta kulturak (1987ko urriaren 30a)[120],

— Europako Erkidegoko hizkuntzen egoera eta katalanaren egoera (1990eko abenduaren 11)[121],

— Europako Erkidegoko kultura- eta hizkuntza-gutxiengoak (1994ko otsailaren 9a)[122],

A. Kontuan hartuz ezen Europako hizkuntza guztiak berdinak direla balioari eta duintasunari dagozkienez, eta Europako kulturaren eta zibilizazioaren zati direla,

B. Kontuan hartuz ezen Batasunaren hizkuntza-aniztasuna zaindu eta eleaniztasuna sustatu behar dela, bere hizkuntzekiko errespetu berberarekin eta subsidiariotasun-printzipioari kalterik egin gabe,

C. Kontuan hartuz ezen Europar Batasuneko 40 milioi herritarrek, zeinek 60 hizkuntza-komunitate baino gehiago ordezkatzen baitituzte, hizkuntza erregional bat edo eremu urriko hizkuntza bat erabiltzen dutela,

D. Kontuan hartuz Kontseiluaren eta Batzordearen ekimena, zeinaren helburua baita Hizkuntzen Europako Urtea sustatzea, eta pozik hartuz erregioetako edo eremu urriko hizkuntza-komunitateek Europar Batasun osoan parte hartu izana,

E. Kontuan hartuz ezen Hizkuntzen Europako Urtearen helburu nagusiak honako hauek zirela: sentsibilizazio handiagoa lortzea Europar Batasuneko hizkuntza-aniztasunaren aberastasunari buruz; ahalik eta pertsona gehienei jakinaraztea zein abantaila eskaintzen duen gaitasunak zenbait hizkuntzatan eskuratzeak, garapen pertsonalerako eta kulturen arteko ulermenerako, hizkuntzok funtsezko elementu diren aldetik; sustatzea estatu kideetan legez bizi diren pertsona guztiek bizitza osoan zehar hizkuntzak eta haiei lotutako gaiak ikas ditzaten, kontuan hartu gabe zein den pertsona horien adina, jatorria edo maila; eta hizkuntzen irakaskuntza eta ikaskuntzari buruzko informazioa bildu eta hedatzea,

F. Kontuan hartuz ezen, hizkuntzek bizirik iraun dezaten, hizkuntzok erabili behar direla, eta horrek berekin dakarrela hizkuntzok teknologia berrietan erabiltzea eta teknologia berriak garatzea, hala nola itzulpen-programak,

G. Kontuan hartuz ezen eremu urriko hizkuntzak dituzten erkidegoek ekarpen garrantzitsua egin ahal izango dutela Europaren etorkizunari buruzko eztabaidaren ingurumarian,

H. Kontuan hartuz ezen Batzordeak programa-proiektu bat aurkezteko aukera aztertzea erabaki duela, zeinaren helburua izango baita hizkuntza erregional eta gutxituak sustatu eta babestea,

1. Berresten du ezen estatu kideek eta Batzordeak neurriak hartu behar dituztela herritar guztiek aukera izan dezaten hizkuntzak komunikazio-xedeetarako ikasteko, hizkuntzok ikastea oinarria baita Europa eleaniztun eta kulturaniztun batean elkarrekiko ulermena eta tolerantzia, mugikortasun pertsonala eta informaziorako irispidea hobetzeko;

2. Azpimarratzen du ezen garrantzitsua dela Europarentzat hizkuntzen bizitza osoko ikaskuntza bermatzea;

3. Batzordeari eskatzen dio, gehien jota 2002ko abenduaren 31n, Hizkuntzen Europako Urtearen emaitzen ebaluazioari buruzko txosten zehatza aurkez dezala, bai eta horri buruzko datu zehatzak biltzen dituen ebaluazio orokorra ere, arreta berezia jarriz hizkuntza erregional eta gutxituetan;

4. Batzordeari eskatzen dio neurri zehatzak proposa ditzala hizkuntza-aniztasuna eta hizkuntzen ikaskuntza sustatzeko;

5. Batzordeari eskatzen dio jarraipena eman diezaiola 2001eko Hizkuntzen Europako Urtearen barruan egindako lanari, 2003. urtea amaitu baino lehen urte anitzeko programa bat sortzeko hizkuntzei buruz, eta funtsak eslei ditzala programa horren esparruan hizkuntza erregional eta gutxituetarako;

6. Eskatzen du ezen, Europar Batasuna zabaltzeari dagokionez, Kontseiluak eta Batzordeak eska diezaietela Batasunari atxiki nahi dioten herrialde hautagaiei hizkuntza eta kultura erregionalak edo gutxituak errespeta ditzatela, eta osorik bete dezatela Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 22. artikuluan xedatutakoa, eta sina ditzatela atxikitze-bidean egindako aurrerapenei buruzko aldizkako txostenen 1.1. eta 1.2. atalak; uste du ezen Europar Batasunak erantzukizuna duela estatu kideei eta estatu hautagaiei babesa emateko, euren kulturak garatu eta haien barruko hizkuntza-aniztasuna babeste aldera;

7. Azpimarratzen du ezen Europako Parlamentuak onetsi duela milioi bat euro esleitzea 2002ko aurrekontuan prestakuntza-ekintzetarako, zeinen helburua baita hizkuntza, dialekto eta kultura erregional eta gutxituak sustatu eta zaintzea, eta errepikatzen du Batzordeak bermatu behar duela funts horiek behar bezala erabiliko direla, eta Batzordeari eskatzen dio oinarri bat aurki dezala hizkuntza erregional eta gutxituen, dialektoen eta kulturen sustapena eta zaintza finantzatzen jarraitzeko;

8. Kontseiluari eskatzen dio berma dezala Oinarrizko Eskubideen Gutuneko 22. artikuluaren aplikazioa hurrengo Gobernuarteko Konferentziaren gai-zerrendan sartuko dela;

9. Estatu kideei eskatzen die Hizkuntza Erregional eta Gutxituen Europako Gutuna sinatzeko eta berronesteko, baldin eta oraindik hori egin ez badute;

10. Lehendakariari eskatzen dio ebazpen hau Batzordeari, Kontseiluari, Erregioetako Lantaldeari eta estatu kideetako parlamentu eta batzar guztiei helarazteko, bai eta Hizkuntza Gutxituetarako Europako Bulegoari ere.