Adibidez, emadak/emaidak, uztak/utzizak, pasaidak/pasadak…

Orain arteko arau-gomendioetan gai hau erabaki ez bada ere, zerbait aipatu da Euskal Gramatika: Lehen Urratsak (EGLU) liburukietan, baina aipatu baizik ez.

Zenbait esparrutan guztiz premiazkoak dira: harreman pertsonaletan, kirol-jardueretan, lan-harremanetan, etab.

Egokia litzateke hainbat zalantza eta bikoiztasun gainditzea eta forma erabilgarriak zein diren esatea, baina modu zabalean, ahozkorako eta idatzizkorako balio dutelarik. Eta eredu mordoxka eman beharko litzateke, nolabaiteko "eredu osoa" eskainiz.

Aspektu burutugabea erabiltzea zilegi ote da honelakoetan?

a) Realak hogeigarren minutuan sartzen zuen lehenengo gola.
Realak hogeigarren minutuan sartu zuen lehenengo gola.

b) Gauean zinemara joaten gara?
Gauean zinemara joango gara?

Aspektu puntukaria gaitzetsi, eta burutugabea erabili behar al da honelakoetan?

c) Zergatik ez zoaz salto batean dendara ogi berria ekartzera? Zergatik ez zara joaten salto batean dendara?

Onargarria al da baldintza hipotetikoa iraganean erabiltzea? Adibidez:

1. Nik gaur zera esan dut:

Loteria tokatuko balitzait, auto bat erosiko nuke.

2. Hurrengo egunean, eta zozketa bihar dela aintzat hartuta, onargarria al litzateke honelakorik erabiltzea?:

Atzo esan nuen (zuen) loteria tokatuko balitzait (balitzaio) auto bat erosiko nukeela (zukeela).

3. Beste era batean azalduta, onargarria al da esaldi hauen arteko ezberdintasuna egitea?

3.1. Atzo esan nuen loteria tokatzen bazitzaidan auto bat erosiko nuela. (Ekintza burutua da eta jakintzat ematen dut ez zaidala tokatu).

3.2. Atzo esan nuen loteria tokatu izan balitzait auto bat erosiko nukeela / nuela. (Ekintza burutua da eta jakintzat ematen dut ez zaidala tokatu).

3.3. Atzo esan nuen loteria tokatuko balitzait auto bat erosiko nukeela. (Ekintza ez da burutua eta, zozketa oraindik egin ez denez, loteria tokatzeko aukera dago).

3.4. Atzo esan nuen loteria tokatzen bazait auto bat erosiko dudala. (Ekintza ez da burutu eta, zozketa oraindik egin ez denez, loteria tokatzeko aukera dago).

1) Ondo al daude ondorengo forma hauek biak?

Lekurik badaukat autoz eraman zaitzaket.

Lekurik baneuka kotxez eraman nitzake.

2) Zergatik erabil daiteke -z gero formarekin eta ez baldintza hipotetikoarekin?

Lekurik edukiz gero, kotxez eraman nitzake

Lekurik baneuka, kotxez eraman nitzake

3) Jatortasun aldetik, zein lirateke hauen itzulpenak?

(a) Si trabajara en la oficina te podría hacer gestiones / Si je travaillais dans ce bureau, je pourrais te faire les démarches.

Bulegoan lan egingo banu, gestioak egin (ahal) niezazkizuke.

(b) Si hubiera trabajado en la oficina te habría podido hacer las gestiones / Si j’avais travaillé dans ce bureau, j’aurais pu te faire les démarches.

Bulegoan lan egin izan banu, gestioak egin (ahal) niezazkizukeen.

a) Baldintzaren aditza lehenaldia bada, ondorioak ere lehenaldia behar du?

b) Beti?

c) Ez dago beste aukerarik?

d) Honako esaldi hauetatik zein da zuzena?

Zuek dituzuen aukerak izan bagenitu, beste modu batera biziko ginateke orain.

Zuek dituzuen aukerak izan bagenitu, beste modu batera biziko ginatekeen orain.

Zuek dituzuen aukerak izan bagenitu, beste modu batera biziko ginen orain.

Urtean zehar gehiago ikasi (izan) bazenu, (datozen) oporretan ez zenuke hemen geratu beharko.

Urtean zehar gehiago ikasi (izan) bazenu, (datozen) oporretan ez zenukeen hemen geratu beharko.

Urtean zehar gehiago ikasi (izan) bazenu, (datozen) oporretan ez zenuen hemen geratu beharko.

Zuzena al da, adibidez, konpondu BEHAR lukete (-KOrik gabe) egitura?

Bi forma hauek zuzenak badira —bizi izandako esperientziak / bizitako esperientziak—, biotatik zein da egokiena?

Erabil al daiteke dagokidanean (adibidez, niri dagokidanean) dagokidanez formaren ordain gisa?

Ondorengo adibideon artean, zein da zuzena?

a) Ez kezkatu, emakume!

b) Ez kezkatu, emakumea!

c) Zuk, irakurle, ondo dakizu...

d) Zuk, irakurlea, ondo dakizu...

e) Eta zuk, azeri, zer egingo duzu mahatsa ikusita?

f) Eta zuk, azeria, zer egingo duzu mahatsa ikusita?

Zuzena al da Eskerrak etorri zarena! egitura? Euskaltzaindiaren Hiztegian eskerrak hitza begiratuz gero, Eskerrak (...) -en! eta Eskerrak (...) -ela! ageri dira, baina Eskerrak (...) -ena! ez.