JAGONET bilaketa

113 emaitza bilaketarentzat

Izen hipokoristiko edo txikigarriak: Xanti/Santi, Joxe/Jose

Ni Iñaki naiz, Iñigoak ere badira; Iruñea eta Oñatiren kasuan Euskaltzaindiak onartu egin zuen izen horien bustidura. Hortaz, zergatik ez du onartzen Xanti, Joxe eta halako izenak ofizialki ezartzea? Badakit legeak debekatu egiten duela izenen aldaera txikigarriak ofizialki erabiltzea; baina Xanti, Joxe eta Iparraldeko Xarles, Xan eta horrelakoak euskal izenak dira eta horrela ahoskatzen dira.

Zalantza-mota: izen bereziak > pertsona-izenak/deiturak, ortografia > grafiak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak

Onomastika: San Tomas; sanjoanak, sanferminak, santakatalinak

Zelan eman behar dugu euskaraz abenduaren 21eko santuaren izena: San Tomas ala Santo Tomas? Eta zein da euskarazko idazkera zuzena, San Migel festak, San Migelak ala sanmigelak?

Zalantza-mota: morfologia > kasu-markak, izen bereziak > bestelakoak, ortografia > maiuskulak/minuskulak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak

Toponimia: Kordoba, A Coruña / La Coruña, Viana, Goizueta...

a) Nola idatzi behar dira izen hauek?: Córdoba, La Coruña, Viana/Biana, Bilbao/Bilbo.

b) Antonio de Urrutia de Avellaneda bezalako izenak, pertsonaia historiko aspaldikoei dagozkienak, nola eman behar dira euskaraz?

c) Azterketa historiko bat egiten ari garenean, toponimoak (batik bat herrien izenak) gaur egun duten izen ofizialarekin jarri behar al dira? Zalantza sortzen zaigu, batzuetan egungo izena ez baitator bat hitzez hitz transkribatutako pasarteetan azal daitekeenarekin.

Zalantza-mota: lexikoa > erdal izenak, izen bereziak > leku-izenak, ortografia > grafiak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak

Lexikoa: Britainiar Museoa / British Museum / Museo Britainiarra…

Nola eman behar genuke British Museum erakundearen izena euskarazko testu batean?

Zalantza-mota: lexikoa > hitz eratorriak, lexikoa > itzulpenak, izen bereziak > bestelakoak, ortografia > maiuskulak/minuskulak
Unitate-mota: afixuak > atzizkiak, hitzak > adjektiboak, hitzak > izenak, karaktereak > letrak

Lexikoa: Euskotren

Ba al dago oztoporik Euskotren izena izen propio bezala erabiltzeko, ala Eusko Tren hobetsi behar dugu?

Zalantza-mota: morfologia > kasu-markak, izen bereziak > bestelakoak, ortografia > marratxoa
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > markak

Toponimia: Espainiako Erresumako probintzia eta autonomia-erkidegoen izenak

32. arauaz gainera, kontuan harturik “Frantziako Errepublikako eskualdeen izenak” (36. araua), ”Munduko estatu izenak, hiriburuak eta herritarren izenak” (38. araua) eta “Munduko geografiako zenbait izen” (52. araua), hona bizpahiru zalantza-edo:

a) Zergatik Murtzia; baina Cádiz, eta ez Kadiz?

b)Espainiako Erresumako autonomia-erkidegoen, probintzien eta probintzia-hiriburuen izenak” arauan (32. araua), ez ote zen komeni bidea erraztea: Kordoba, Eivissa…?

c) Eguneroko lanean oinarriturik eta, ustez, aplikazio egoki bati begira, honako bereizketa egitea proposatzen dut:

- Izen ofizialak: legez duten izena (Iruña, Marcilla, Tudela…).

- Izen kulturalak: ofizialak ez izanagatik, gure esparruan izen propiotzat hartzen ditugunak eta, nolerebait, guztiok "onartuak" direnak (Iruñea, Martzilla, Tutera…).

- Kanpoko izenetan ere argi utzi beharko litzateke zein den izen horien euskal ordain ofiziala, hau da, jatorrizko izena (Madrid, Barcelona, Valencia, Córdoba…) eta zein kulturala. Izugarri sinplifikatuko genuke arazoa. Agian izenaren "izaera kulturala" heda liteke euskaldunontzat harreman handikoak diren herri izenetara (Paris, Madril, Bartzelona…), baina izen kultural gisa.

Zalantza-mota: izen bereziak > leku-izenak, izen bereziak > bestelakoak, ortografia > grafiak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > letrak

Hasierako agurrak: agur t’erdi / *agur eta erdi

Agur t´erdi ala agur eta erdi?

Zalantza-mota: ortografia > grafiak, sintaxia > esapideak
Unitate-mota: joskera > esapideak, karaktereak > letrak

Baldintza/denbora adieraztea: -z gero / ezkero

Nola idatzi behar dira, adibidez, jo ezkero, igo ezkero, etorri ezkero, edan ezkero, hamarrak ezkero...? Eta nola idatzi eta ahoskatu behar da, adibidez, esan duzun ezkero?

Zalantza-mota: ahoskera, ortografia > grafiak, sintaxia > perpausak
Unitate-mota: hitzak-aditzak > adizki jokatuak, hitzak-aditzak > adizki ez-jokatuak, karaktereak > letrak, perpausa > baldintza, perpausa > denbora, prosodia > silabak

Orduak adieraztea: zenbait zalantza

Hona hemen zenbait zalantza:

a) Erdia adierazteko, bi modu aipatzen dira oro har, sei t´erdiak (Hegoaldean), seiak eta erdiak (Iparraldean). Laburpenean, ostera, Hegoaldeko forma baino ez da ageri.

b) Ordu bat eta erdiak ala ordu bat eta erdia?

c) Orduen adibideetan ez dira agertzen honelako kasuak: 13,45tan (?).

d) Nola idatzi: 12.10 ala 12:10?

Zalantza-mota: morfologia > orduak, morfologia > mugatzaileak, ortografia > marka tipografikoak, sintaxia > komunztadura
Unitate-mota: hitzak > determinatzaileak, hitzak > izenak, karaktereak > markak, zenbakiak > orduak

Toponimia: zehar-marra eta marratxoa (Trucios / Turtzioz, Abanto-Zierbena)

Abanto y Ciérvana euskaraz idaztean zehar-marra (/) jarri behar dugu?

Zalantza-mota: izen bereziak > leku-izenak, ortografia > marratxoa, ortografia > marka tipografikoak
Unitate-mota: hitzak > izenak, karaktereak > markak

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper