Harremana

    Euskaltzaindiaren Hiztegia

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Hiztegi orokorrak
    4. Euskaltzaindiaren Hiztegia

    1 emaitza ur bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.

    ur
    1 iz. Isurkari koloregabe, usaingabe eta zaporegabea, ibaiak, aintzirak eta itsasoak betetzen dituena, hidrogeno eta oxigeno atomoz osatua dena (H2O). (-r- bakunarekin). Ik. lurrun; izotz. Pitxer bat ur. Ur eta ogi hutseko baraua. Ur hartatik edan zuen. Ur hotza, freskoa, epela, beroa. Ur irakinean ez da eulia pausatzen. Ur garbiaren pare. Ur gardena bezain garbi. Ur huts-hutsak, edateko balio ez duen bezala. Itsasoko ura. Iturriko ura. Vichyko ura edaten. Pasatuko dira ura zubiaren azpitik bezala. Ur bila nator berriz ere iturri emankorrera. Ur destilatua. Urez bete. Bainuontziko zulotik behera joan zen, xaboi eta ur artean, tapoia kentzean sortutako zurrunbiloak irentsita. Zer da ur xorta bat itsasoko ur guztiaren aldean? Ur jarioa. Zentral nuklearrean ur-isuri bat izan daitekeela uste dute. Adora ezazue zerua eta lurra eta itsasoa eta ur iturriak egin dituena. Landa guztia zingira bat zen, bide guztia ur-erreten bat. Egurgile eta ur-ekarle izatera behartu zituen. Suteetarako ur harguneak. Herriko ur hornidura hobetzeko lanak egin ditu udalak.
    2 iz. pl. Ur arreak. Moisesek eskua hedaturik, bet-betan urak ireki ziren. Edateko urak nonahi badira Azkainen.
    3 iz. (Leku atzizkiekin). Itzulipurdika sartu da uretan. Bere behatz muturra uretan busti zuen. Hori ezin da uretan garbitu. Uretara bota zuten. Kamioi bat uretara erori da Bermeoko portuan. Mutil koskorrak uretatik ateratzeko.
    4 iz. (Ibai, aintzira edo itsasokoaz mintzatuz). Ur azpian isuritako olioa urez gain ateratzen da. Hango argiak dira ur barnean ageri, higikor eta berdats, ura bezala. Ur-haizeen joera lagun ez dugunez gero. Ur eremu handia. Gure aitari urak eraman zion etxea. Ur bolada etorri zen eta gizon haren andrea eraman zuen. Hizkuntza gaietan urak bere bidera itzuli direnean.
    5 iz. Zukua. Limoi ura. Ur anitz duen udarea.
    6 iz. Egoskina. Iltze-belar ura. Belar ura hartu. || Aurtiki ezazu tripakien ura eta ezar baso bat ardo.
    [Oharra: Hegoaldean mugagabean erabiltzen dena, uretan, uretara, uretatik, Iparraldean mugatu singularrean erabiltzen da: urean, urera, uretik ].
    OEH
          Lexikoaren
    Behatokia     XX. mendeko
    corpusa     EHHA
          EHHE
     
    Gaztelaniazko ordainak

    Esaera zaharrak

    Arrainik ez den urera ez bota sarea. Gabi arotz berriak galbaheaz ura. Kandelario-lario, haitzari ura dario. Ura joanda presa egin. Urak dakarrena urak darama. Urak esnea galtzen du, eske soberak adiskidea. Urak ez daramana, uharrak. Uretara maiz doan txarroa laster da hautsia. Urrutirean [=urrutitik] bolura dator ura.

    Aztergaia: ur

    Iturria:

    Kodea [?] Data Proposamena
    Araua: Z3:EArau106
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1996-10-31 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:Hletra
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt
    Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01

    Formari buruzko datuak

    Erabilerak
    Bestelakoak
    Jatorrizko forma

    (h)ur, u-, uh-.

    Jatorrizko forma

    jatorrizkoan: ur, uh- /edatekoa/.

    Jatorrizko forma

    zumo, (h)ur.

    Euskaltzaindiaren Arauak

    AS: ur(-)ahi 'paperak-eta itsastekoa', ur-bazter, ur(-)emari, ur-etorri iz., ur handi: ur handitako arrantza; ur handitako arraina ('eskarmentu handiko pertsona'), ur(-)hegazkin, ur-jauzi, ur-laster.

    Lantaldearen irizpideak
    Forma arautuaren azalpenaz oharra

    AS gisa gehituz: urak hartu, ; eta adibide gisa: ur bedeinkatua, ur bedeinkatu ontzia, ur destilatua, ur gazia, ur geza, ur oxigenatua.

    Informazio osagarria
    Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

    ur handi, ur-laster, ur-etorri (eta ur-emari?); ur-hegazkin.

    Informazio lexikografikoa
    Esapide ohiko(en)ak

    urak hartu ("jantzi berria urak hartu dit eta orain labur daukat").

    Formari buruzko oharrak

    Iritzi-emaileak

     - [E109]: "Kontsonantearen aurrean, jakina, u-" (1993-02)

     - [K201]: "Gaztelaniazko "romper aguas" adierazteko urak egin erabili du gure lankideren batek. Ez dut hiztegietan aurkitu baina egoki deritzot" (1997-03-05)

     

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa

    ORDUTEGIA
    9:00 - 14:00

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

    Bibliotekaren katalogoa Artxiboaren katalogoa
    ERAKUSKETA BIRTUALAK
    Es bueno saber que cada vez que gastas una moneda para tu placer culpable, ayudas a alguien que lo necesita. Ice Casino es conocido por sus generosas campañas benéficas en toda Europa. ¡Pero no olvides jugar responsablemente!

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak