c
1 Ik. ze1.
2 (Letra larriz). coulomb-en nazioarteko sinboloa.
cabanillastar
1 adj. Cabanillaskoa, Cabanillasi dagokiona.
2 iz. Cabanillasko herritarra.
caboverdetar
1 adj. Cabo Verdekoa, Cabo Verderi dagokiona. Caboverdetar arrantzaleak.
2 iz. Cabo Verdeko herritarra.
cabredoar
1 adj. Cabredokoa, Cabredori dagokiona.
2 iz. Cabredoko herritarra.
cadreitar
1 adj. Cadreitakoa, Cadreitari dagokiona.
2 iz. Cadreitako herritarra.
cal
kaloria-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: cal
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:38
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak
sinboloak.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
kaloria-ren sinboloa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
camembert
iz. Behi gazta mota, jatorriz frantsesa, biguna, krematsua eta leuna dena. Camembertaren usaina sumatu zuten besteen gainetik.
camping
1 iz. Kanpadenda edo kideko bat egoitza gisa erabiliz egiten den turismo mota. Ik. kanpin.
2 iz. Turismo mota horretarako prestatutako lekua.
Estekak- HBO
Aztergaia: camping
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
1994-02-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
edo kanpin.
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, euskal baliokidearekin batera
onartzekoa
bere horretan, egokitu gabe, onartzekoa da, errotuluetarako
eta; traketsa da deklinatu behar denerako (campingean,
campingeko, etab.); kasuotarako egokiagoa da
kanpaleku, eta aukera biak eskainiko dira, kasuen
arabera erabiltzeko.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I102]: "ematen diren arrazoiengatik
hain zuzen ere, ez dut berba honen onarpenaren beharra,
errotuluetan gehienetan sinbolo bat erabiltzen baita, beraz
kanpaleku bakarrik joko nuke ontzat" (1995-01-10)
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: camping beharko luke.
- Erabakia: BAgiria
(1996-06-28): camping eta kanpin biak idatziko
dira.
Aztergaia: kanpin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-05-25
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. . kanpin Sin camping
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
"Sin." markaren ordez, "edo" dagokio grafia bikoitzari.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. kanpin-denda
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-ing (eta "c") mailegu berrietan.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
campus
iz. Unibertsitate eraikinak kokaturik dauden gunea eta hura inguratzen duen eremu zabala. Euskal Herriko Unibertsitateko Gipuzkoako campusa.
Estekak- HBO
Aztergaia: campus
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: campus idatzi beharko
litzateke.
- Erabakia: BAgiria
(1996-06-28): hasierako letra c- duten hitzen inguruko
eztabaida egon da (campus, curriculum,
corpus). Onartu da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
canberrar
1 adj. Canberrakoa, Canberrari dagokiona.
2 iz. Canberrako herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: camberrar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
camberrar (herritarra).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: [canberrar dago] onartu zena
camberrar da.
- Erabakia: BAgiria
(2000-02-25): -mb- jarriko da.
- Erabakia: 2007an onartu zen.
canberrar
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cancer
1 iz. (C larriz). Astron. Zodiakoko konstelazioa. Ik. karramarro 4. Cancer konstelazioak ez du izar distiratsurik.
2 iz. Astron., Astrol. Zodiakoa banatzen den hamabi zatietako laugarrena, eguzkia Cancer konstelazioaren aurrean ikusten den aldiari (ekainaren 21etik uztailaren 22 artekoari) dagokiona; zati horri dagokion ikurra. Ik. karramarro 5.
3 iz. Astrol. Aldi horretan jaiotako pertsona. Cancer: une egokia izango da zintzilik geratu diren zenbait gauza eta egoera konpontzeko.
Estekak- HBO
Aztergaia: cancer
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:004
|
2002-11-13
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-08-25
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ik. OEH argitaratuan (Lç Cal: "Iguzkia Kanzerean"); 2.
adierakoa (Ur PoBasc: "Karramarruaen bidetik / leoi bat dator
atzetik: / zeñaen illian / izerdipian / batuten dira garijak
/ eta abustu madarijak"); ("Neol. creado por Arana Goiri en
1896 de karramarro cangrejo y aga"; Karramarroagan
ilbetia). kantzer karramarro
karramarroaga
: Baietz/2 (Cancer Ekainaren 22-tik Uztailaren 22-ra.
Konfidantzarik gabe zaude ikasgelan), Habe 1988 (Cancer /
Ekainaren 22tik Uztailaren 22ra.), U. Agirre (Cancer /
ekainak 21 - uztailak 21), M.E. Ituarte (Libra eta
Cancer-ek eklipsea sortu zuten unea), Egunk 1996 (Cancer /
ekainak 21 - uztailak 20); ez dugu aurkitu formakorik.
Cancer kantzer, karramarro
: HiztEn, HiruMila, LurE; : Zehazki. Cancer
Karramarro, Kantzer
Sektore jakin bateko informazioa
2005-08-25: Aries / Taurus / Gemini / Cancer / Leo / Virgo /
Libra / Scorpius / Sagitarius / Capricornus / Aquarius /
Piscis. Berria
Beste (edozein) iturritako erabilerak
Cancer EPG: Berria (Cancer konstelazioan dago,
Cancer konstelazioan izar multzo ugari dago). // ZTC:
Eduardo Artamendi (adib.: Geministik Cancerrera, Cancerrik
behera jaisten hasten denean, Cancerren zeinuan
solstizioaren orduak eratuz, Cancer zeinuaren irudia izango
dugu), Iñaki Iñurrieta (Jupiter planeta Cancer zeinuan),
Jesus Arregi Bengoa (Eguzkia Cancer-en sartzen da),
Alfontso Martinez Lizarduikoa (1969. urtean Cancer
[karramarro] nebulosan antzematen oso zaila zen 16.
magnitudeko izar bat teleskopio bitartez detektatu zen);
Kantzer EPG: Berria (Kantzerren konstelazioan). //
ZTC: Ana Galarraga (Kantzer tropikotik gora);
karramarro: ZTC (Alfontso Martinez Lizarduikoa 2: Are
gehiago, 1969. urtean Cancer [karramarro] nebulosan
antzematen oso zaila zen 16. magnitudeko izar bat teleskopio
bitartez detektatu zen) // Ez dugu aurkitu ap. EPG zodiakoko
zeinua adierako karramarro formarik.
Erdaretako formak
(RAE): Cáncer; (Larousse): Cancer; (Collins): Cancer;
(Langenscheidts): Krebs. es fr en
de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
Onartzekoa da forma horoskopokoa aipatzeko (ez dago
latinezkoa zertan egokitu, besteak egokitzen ez direnez); ere
egokia izan liteke konstelazioa edo zodiakoko zeinua
izendatzeko, nahiz gutxitan erabili izan den. Cancer
karramarro
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zodiakoari dagozkionak batera berrikustekoak dira.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
c/k.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: cancer iz. Sin.
karramarro
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
caparrosoar
1 adj. Caparrosokoa, Caparrosori dagokiona.
2 iz. Caparrosoko herritarra.
capoeira
iz. Afrikako dantza tradizionaletan eta borroka-artean oinarrituriko Brasilgo dantza modukoa, akrobaziak eta borroka-mugimenduak uztartzen dituena. Capoeira saioa ikusi eta txundituta geratu ziren.
capricornus
1 iz. (C larriz). Astron. Zodiakoko konstelazioa. Ik. kaprikornio 1. Capricornus konstelazioko bigarren izarrik distiratsuena da 9 Capricorni.
2 iz. Astron., Astrol. Zodiakoa banatzen den hamabi zatietako hamargarrena, eguzkia Capricornus konstelazioaren aurrean ikusten den aldiari (abenduaren 22tik urtarrilaren 20 artekoari) dagokiona; zati horri dagokion ikurra. Ik. kaprikornio 2.
3 iz. Astrol. Aldi horretan jaiotako pertsona. Capricornus: ideiak nahiko argi dituzu eta badakizu zer nahi duzun une honetan.
Estekak- HBO
Aztergaia: capricornus
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:004
|
2002-11-13
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-08-25
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ik. OEH argitaratuan kaprikornus sarreran: Lç Cal
("Iguzkia kaprikornusean"), auntz Azc PB
(Beragaz dakar laguna / auntz [= Capricornio] bat adar
okerduna, / datozanean / gabak aldean, Daukaz ordurik geienak
/ ikastunentzat onenak).
4: Baietz/2 ("Capricornius Abenduaren 22-tik Urtarrilaren
20-ra"), Sirimiri/6 ("capricornius: Jendeak esango du zu ez
zarela betikoa"), U. Agirre ("Capricornius abenduak 22 -
urtarrilak 20"), Egunk 1996 ("Capricornius abenduaren 22tik
aurrera"); 6, 1986 (adib.: "Kaprikornioren babesean sartu
gara", "Kaldeoek, Kaprikornioa, arrai buztan bihurtua duen
hauntza deitzen dute", "Kaprikornio arrunta", "Kaprikornioak
arazo dijestiboak izan ditzake"). Ez dugu aurkitu adiera
horretako formarik. capricornius kaprikornio
Hemen aker
Capricornius: HiruMila; Capricornus: HiztEn;
Kaprikornio: Zehazki // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
Sektore jakin bateko informazioa
2005-08-25: Aries / Taurus / Gemini / Cancer / Leo / Virgo /
Libra / Scorpius / Sagitarius / Capricornus / Aquarius /
Piscis. Berria
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG:: X. Paya (Capricornus!), Pello Zabala (Capricornus:
Hemen belaunak, hezurrak, giltzadurak eta azala dira
eraginpean) // Jesus Arregi Bengoa (Egun bererako eragiketa
egiten badugu, luzera ekliptikoa 295º da, Capricornus-en,
Eguzkia Capricornus-en sartzen da); : EPG: X. Iruretagoiena
(Sagitarioren izterretatik, Capricorniori ematen zaion parte
horretatik, hasi eta zortzigarren partera iristen denean,
zeruko tarterik laburrenean sartzen da", Capricorniotik
Aquariora iraganez, Capricornioren azpian Piscis australa
dago) // Eduardo Artamendi (adib.: Sagitarioren
izterretatik, Capricorniori ematen zaion parte horretatik,
hasi eta zortzigarren partera iristen denean, zeruko tarterik
laburrenean sartzen da, Eguzkia Capricornion dagoenean,
danbor txikiaren mihia Capricornioko puntuak ukitzen joaten
da danbor handiaren ertzean); : Xabier Amuriza (udako
aldeak utzirik, kaprikornioaren neguko tropikora eta nola,
han eurt eginik, kantzerraren solstizioa duen berriz
helburu) // ZTC: Iñaki Iñurrieta (Arroz berria lapiko berri
batean egosten da, eguerdian piztutako sutan, astrologo
hinduen arabera eguzkia Kaprikornioko tropikoan sartzen den
egunean), Javier Ibarra (Kaprikornio tropikoaren ondoan
nengoen!), Patxi Angulo (Sinboloak: Jupiter eta
Kaprikornio), Eider Carton (Kaprikornio eta Kantzer
tropikoen artean), Migel Mari Elosegi (Koipua Kaprikornio
Tropikotik hegoaldeko lurraldeetan bizi da berez). // Ez
dugu aurkitu adiera horretako formarik EPG-ZTC corpusetan.
Capricornus Capricornio Kaprikornio
aker
Erdaretako formak
(RAE): Capricornio; (Larousse): Capricorne; (Collins):
Capricorn; (Langenscheidts): Steinbock. es fr
en de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
Onartzekoa da forma horoskopokoa aipatzeko eta konstelazioa
edo zodiakoko zeinua izendatzeko; ez dirudi ordain posiblea
aipatu behar denik, ez baita adiera horretakorik aurkitu
inongo testutan (ez OEH-EEBS eta ez EPG-ZTC corpusetan).
Capricornus aker
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zodiakoa.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
c/k; us.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: capricornus iz. Sin.
kaprikornio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
caracastar
1 adj. Caracaskoa, Caracasi dagokiona. Caracastar agintariak.
2 iz. Caracasko herritarra.
carcartar
1 adj. Carcarkoa, Carcarri dagokiona.
2 iz. Carcarko herritarra.
cascantear
1 adj. Cascantekoa, Cascanteri dagokiona.
2 iz. Cascanteko herritarra.
cash flow
iz. Ekon. Enpresa baten memento jakin bateko sarreren eta gastu arrunten arteko aldea.
Estekak- HBO
Aztergaia: cash flow
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:27
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: cash-flow / LurE: - / ElhHizt:
cash-flow / EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Erabilera-oharrak
ingelesetiko mailegu egokitu gabeak kurtsiboz idaztekoak
dira.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
castejondar
1 adj. Castejongoa, Castejoni dagokiona.
2 iz. Castejongo herritarra.
casting
iz. Ikuskizun batean aktore, aurkezle, modelo edo figurante gisa aritzeko egiten den hautaproba. Hitzetik hortzera saioaren aurkezlea bilatzeko, casting bat antolatu zuten. Diru mordoa irabaztea eta telebistan irteteko gogoa izatea dira Basetxea-ko castingera aurkezteko amuak.
Estekak- HBO
Aztergaia: casting
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2011-07-05
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
35: 15, 20; 25, EiTB.com; EiTB.com 3. casting
Berria EiTB.com kasting
kastin
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 24: 18, Patxi Iturritegi 2, Koldo Zuazo, Javi Cillero,
Anjel Lertxundi, Pako Aristi. casting
Berria
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da
nazioarteko forma da, eta onartzekoa.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
hautaproba mota.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "Berau ere, jartzekotan,
aurreko cash flow-ren antzera, kurtsiboz idatzi beharko
litzateke. Edonola ere, hitz berriegia iruditzen zait. Ez
genuke aldamenean euskal aukeraren bat eskaini behar:
aktore-aukeraketa, pertsona-hautapena...edo?"
- [E116]: "nik ere "hitz berriegia"
dela pentsatzen dut, XK-k bezala (nahiz uste dudan giro
batzuetan ohikoa izango dela, beste giro batzuetako
mitin bezain ohikoa, alegia). Testuetan, berriz,
casting eta kastin bana bildu ditu EEBS corpusak;
eta egungo prosan 10 aldiz ageri da casting
(Berria egunkariko 7, P. Iturritegi, J. Cillero, K.
Zuazo #mdash# metahizkuntzan erabili du honek). Egokia
iruditzen zait XKren beste oharra ere, eta honen antzeko
besteetan ere berdin jokatu beharko dugu (hemendik aurrera
agertuko direnetan, esan nahi dut, a- eta b-
hasiak hurrengo itzulirako edo itzuli hau bukatzen denerako
utziz); alegia, mailegua letra lodi-etzanetan idatziz eta
guztiei ohar bera eginez, kategoriaren ondoren eta parentesi
artean; zehaztuz, hau proposatzen dut: "casting
iz. (letra etzanetan idaztekoa)"
- [E123]: "letra etzanetan idatzi ala
ez, eztabaida hori Altsasuko bilkuran izan genuen, eta erabaki
letra etzanez idatzitako sarrerarik ez dela hiztegietan ageri.
Egia da hitz berria dela, baina ikus-entzunezkoen munduan
guztiz ohikoa".
- Erabakia: Erabakia
(2005-10-21): "kendu".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
castriestar
1 adj. Castrieskoa, Castriesi dagokiona.
2 iz. Castriesko herritarra.
catering
iz. Janarien eta edarien hornitze zerbitzua, enpresa espezializatu batek egiten duena, eta ikastetxe, lantegi, ospakizun eta kidekoetan eskaintzen dena. Eskoletako jangela gehienek catering enpresak erabiltzen dituzte. Bertako sukaldeak edo cateringak bultzatzea erabaki politikoa da, garrantzi handikoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: catering
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2011-07-05
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
4: 2, 2; 20: 11, 9. katering Berria
EiTB catering Berria EiTB
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 1, Edorta Agirre (hondakin-sortzaile handienak direlako
elikagaien industria [kontserberak, prekozinatuak], kateringa
[enpresa eta antzeko kolektibitate handientzakoak] eta zentro
banatzaileak, besteak beste). katering
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, pasakorra izan baitaiteke
unekoa, modakoa da, dirudienez.
Nazioarteko forma da
nazioarteko forma da, eta onartzekoa.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "sartzea proposatzen dut"
(2004-06-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "catering: nik h.
(etxerako) janari-zerbitzu, ostalaritza-zerbitzu, jaki
prestatuen zerbitzu gisako zerbait gaineratuko nuke"
- [E116]: "ez dut inongo testutan
aurkitu, eta XK-k bezala pentsatzen dut, hau da, egongo dela
euskaraz egoki azaltzeko modurik; baina ez nuke deus erabakiko
informazio hobea eduki arte. Proposamena: kendu lerroa".
- Erabakia: Erabakia
(2005-10-21): "kendu".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cava
iz. Ardo zuri edo gorri aparduna, batez ere Katalunian ekoizten dena. Kopa bat cava.
Estekak- HBO
Aztergaia: cava
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v; c.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
iz.
Forma baten adiera(k)
(Espainiako ardo apartsua).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E124]: "1 cava Nire ustez
definizioa ez da zehatza, zeren eta oraintsuarte, DRAEn
ez baitzen agertzen, bai ordea, IECenean. Hobe beraz honen
esanahia jasotzea. (Ikus eranskina)"
- [E116]: "egia da JLLk dioena, ez da
definizio zehatza, ez baita definizioa, nolabaiteko azalpena
baizik, eta horregatik dator parentesi artean, eta ez komatxo
bakunen artean (JLLren eranskina ikusterik ez dut izan)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-10-21): "cava iz. (ardo apartsua, batez ere
Kataluniakoa) Heg.".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cedi
iz. Ghanako diru unitatea.
cello
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, cello-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. biolontxelo].
Estekak- HBO
Aztergaia: cello
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "cello † e. 1. Biolontxelo. 2. Zinta
itsaskorra, itsaskari".
Informazio osagarria
Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma
Ik. biolontxelo.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cg
zentigramo-ren nazioarteko sinboloa.
chantilly
iz. Esne-gain harrotu azukreduna. Garai bateko opil lehorrak chantillyz edo kremaz betetzen dituzte gaur egun.
charleston
iz. Mus. Erritmo biziko dantza, jatorriz Estatu Batuetakoa, belaunak bereizi gabe, zangoei bira azkarrak eragitean datzana; dantza horren doinua. Jazzaren eta charlestonaren garaia.
charter
iz. Turismo erakunde edo pertsona talde batek errentan hartutako hegazkina; honela antolatutako hegaldia.
chauvinista
adj. Atzerritik datorrena gutxietsiz, bere herria neurrigabeki miresten eta goraipatzen duena. Eta uste zuen, beste jende askok bezala, gure kostako arrainari hobea irizten badiogu, itsasotik platerera bidaia laburra egiten duelako izan daitekeela, eta chauvinistak garelako ziur asko.
Estekak- HBO
Aztergaia: chauvinista
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2011-04-12
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
txaubinista 1, Haranburu-A. ap. MEIG ("Kaso
honetan jakinta hori XVIIIgo euskal burgesia-oligarkiaren
ideologia klerikal-txaubinista da").
chauvinista 1, J.M. Arrieta ("Ba dakizu zeinen
chauvinistak izan ohi diren faxistak");
txobinista 2: E.L. Adan ("nazio-eraikitze
guztiz frantses eta zentralistari ematen dion leku apartaz,
eskuin muturreko nazionalismo txobinistaren tema batzuekin
lotzen da"), J. Garzia ("Bistan denez, euskararen
burujabetasunaren auzia ez dugu jatorkeria txobinistaren
batengatik aldarrikatzen").
xobinista: DFrec 1 (G. Garate);
chauvinista: AB38 1, HiztEn, Euskalterm 1
(Pol.) // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
chauvinista: ElhHizt, HiruMila // Ez
dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta
EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA,
PMuj DVC.
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal chauvinista; chovinista / chauvin formen
ordainak: aberrikoi: XarHizt;
aberritiar: Casve FE;
abertzalero: XarHizt, Casve FE, HaizeG
FB; chauvinista: ElhHizt, HiruMila;
txaubinista: HiztHand // Ez dugu aurkitu
ap. Lur EG/CE eta EF/FE, PMuj DCV.
Erdaretako formak
fr (DLLF): chauvin; en (Collins): 1
chauvinist(ic); 2 chauvinist; it (S. Carbonell):
sciovinista; de (Langenscheidts):chauvinistisch;
Chauvinist.
LBeh (2011-03-03): 5 ager.: Katixa Agirre (Hiriburu
artifizialeko biztanleok ez dugu inoiz izan bilbotarrei hain
natural ateratzen zaien joera chauvinista hori), Josu Chueca
(Euskaltzale eta frantziar chauvinista izatetik nazien
kolaboratzaile izatera igaro zen, pilotazale, euskaltzale,
baina batez ere, gerlari ohien gogo chauvinista frantziarren
adibide peto-petoa izan zen), Garazi Goia 2 (Bere ama
hizkuntzaz maiteminduta zegoen chauvinista bat zela
errepikatzen zuen behin eta berriz, Eta ordura artean
jarraitzaile chauvinista bezala kritikatu zituzten horien
aurrean burua makurtu eta isildu egin dira irlandarrak).
chauvinista
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
eta izen propiotikoetan: a) xobinismo eta xobinista
eratorrien oinarriko Chauvin soldadua ez da pertsonaia
ezaguna eratorri horiek erabil ditzaketen
gehien-gehienentzat, eta b) ez dute doktrina edo gisako bat
eta horren jarraitzailea adierazten; bi bereizgarri horiek
izan litezke, adibide batekin azaltzeko, xobinismo honen eta
beheraxeago ageri den darwinismo arautuaren arteko aldea
eragiten dutenak: darwinismoaz ari denak badu Ch. Darwinen
berri (eta horren izenaren ohiko grafiaren berri), eta teoria
ezagun eta hedatuaz ari da. Bereizgarriok, bistan da, ezingo
dira beti eta mekanikoki aplikatu // zalantzekin, baina
xobinismo eta xobinista egokituen alde egin du lantaldeak.
ch/x v/b
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 4: Berria 2005-2006 (Ideia horiek, haien prostituzioa
eta erabilera chauvinista gorabehera, mundu osoan zabaldu
dira eta herritarren eskubide politiko eta zibilen eredua edo
abiapuntua izan dira), Koldo Zuazo (Frantsesak sortu duen
lilura horrek galdu du, nire ustez, zuberera, eta ez
lapurtarren harrokeriak eta jarrera chauvinistak), Ramon
Saizarbitoria (Eta uste zuen, beste jende askok bezala, gure
kostako arrainari hobea irizten badiogu, gehienez ere
itsasotik platerera bidaia laburra egiten duelako izan
daitekeela, eta chauvinistak garelako ziur asko, baina
inondik ere ez espezie berekoak izanik ere ur
desberdinetakoak diren arrainak esentzian esan zuen berak
maltzur - desberdinak direlako), Anjel Lertxundi (Ez
dituzte chauvinistenak engainatuko); 1, Unai Iturriaga
(Gabatxo txobinista bat azentu andaluzarekin!); 1, Joxe
Azurmendi (austro-marxistek eduki dute maisutzat eta nazio
zapalduetako nazionalistek inspiratzailetzat, askatasun
borrokan Estatuaren aurka, inoiz ez Estatu handi
menpegabeetako politikari kontserbadore xobinistek).
chauvinista txobinista xobinista
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk.
Lantaldearen irizpideak
Botoen berri emango da adostasunik gabeko erabakietan
xobin- 2, txobin- 1.
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
ik. chauvinismo.
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bikura
(2015-06-26): Hirugarren itzulirako utzia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
chef
iz. Sukaldariburua. Asko dira Mexikon euskal chefak, eta elkarte bat osatzea erabaki dute orain.
Estekak- HBO
Aztergaia: chef
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2011-04-12
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z10: LBeh178
|
2020-06-16
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
LBeh (2011-03-03): chef 15 ager.: Katixa Agirre (Eta
horretan sartu nintzen, pianista edo chef de chant lanak
egitera, Parisera chef de chant edo pianista laguntzaile
gisa ailegatu), Edu Lartzanguren (Izan ere, arratoi bat
chef aritzea da filmeko jatetxeari gertatuko zaion
hoberena), Aitor Sarriegi (Eraikin hori, beteko dena chef
eta ikasle trebez beteko al da euskaraz ere ikasiko duen
jendez?), Eider Rodriguez (Gizonezkoak dira chef, gu
sukaldari apartak gara"), Nagore Rodriguez (Barazkiak
txikitzen dituen Master chefaren inguruan ere ikusle ugari
geratu da), Ainitze Agirrezabala (Gabonetako «handikeria
eta gehiegikeriak» albo batera utzita, «osagai eskuragarri
eta merkez osatutako plater erraz eta goxoak» prestatuko ditu
David de Jorge chefak, bihar ETB2n emango duten es saioan),
Iñaki Aramaio (Arkaitz Etxarte donostiarra da Buenos Airesko
Sagardiko chefa eta «amonen sukaldeko errezetak» emateko
arduraduna), Edorta Agirre (Horregatik ibili behar izaten
dute chef horiek iragarkiak egiten, hitzaldiak ematen,
oturuntzak prestatzen, industriarekin elkarlanean
aritzen..., Horretarako chef koadrila apartari errezeta
batzuk eskatu dizkiegu), Jakes Goikoetxea (Luminarc,
Arcoroc, Cristal d'Arques, Pyrex eta Chef-Sommelier),
EiTB.com (Errenteriako Mugaritz jatetxeko chefa den Adurizek
inauguratuko du Cinegourland ikus-entzunezko zinema eta
gastronomia jaialdia, New Yorkeko Star Chef kongresuko
azkeneko egunari buruzko xehetasunak emango dizkie
entzuleei, Gainera, Pinnacle Rockersek eta Yoke y Halberto
El Chefek ere hartu dute parte bertan) // (2020-06)
chef 90.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: chef 6: Edorta Agirre 3 (chef batzuek diotenez,
horixe du hazi-olioak grazia bakarra, Goi-mailako chefak,
aholkulari, Goi-mailako chefak (Arzak, Gagnaire, Luis
Aduriz, Guérard, Adriá, Berasategi, etc), Lopez de Arana
(Orain nire sukaldaria da... lehen mailako chef bat, cordon
bleu, e?), Ramon Saizarbitoria (Chef hoberenak ados daude
legatza saltsa berdean munduko jakirik hoberenetakoa dela
esateko), Patxi Iturritegi (Egia esan, batere itxura onik
ez du, baina zer egingo diogu ba? Azken finean, beranduegi da
Tele Chef-era deitzeko) // (2020-06): cheff 3;
chef 5.
Erdara/euskara hiztegietako datuak
es / fr : Adorez: / Elhuyar: / Labayru: / Zehazki: /
NolaErran: cuisinier (ZU) . chef, jefe de cocina
chef, chef cuisinier chef, sukaldari-buru
chef, sukaldariburu chef, sukaldariburu
chef, sukaldariburu sukaldeburu sükaltebürü
chef
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
Euskalterm: (4). sukaldeko buru
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
Lantaldearen irizpideak
Geroago erabakitzekoa da
Bebil (eta kurtsiboz idaztekoa).
Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren
premiaz
Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren
premiaz.
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Baditugu beste forma batzuk hori bera izendatzeko, baina asko
hedatu da, eta nazioartekoa da. ere sartzekoa da eta bide
batez, formaren definitzaile gisa erabiliko da. Halaber,
adibidea azpisarrera gisa jasotzekoa da. sukaldariburu
chef sukaldari-laguntzaile
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "sartzea proposatzen dut"
(2004-06-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "konforme, kurtsiboz, baina
horrela idatzi behar dela esateko ere, aintzat hartu beharko
dugu hiztegian"
- [E116]: "Ni ere konforme sartzeko,
gorago aipatu den oharrarekin. Proposamena: chef iz.
(letra etzanetan idaztekoa)"
- [E123]: "letra etzanetan idatzi ala
ez, eztabaida hori Altsasuko bilkuran izan genuen, eta erabaki
letra etzanez idatzitako sarrerarik ez dela hiztegietan ageri.
Egia da hitz berria dela, baina ikus-entzunezkoen munduan
guztiz ohikoa".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "ez aipatu".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
chewera
iz. Afrikako hegoaldean, batez ere Malawin eta Zambian, mintzatzen den hizkuntza. Ik. chichewa.
chibarwe
iz. Zimbabwen mintzatzen den hizkuntza.
chic
1 adj. Gauzez mintzatuz, bereziki jantziez edo tokiez, dotorea eta modakoa. Londresko auzo chic batean. Kafetegi chic eta modernoetan entzuten diren doinuak.
2 adj. Pertsonez mintzatuz, jantzi dotoreak eta modakoak eramaten dituena; pertsona horri dagokiona. Etxe oneko donostiar chic aberatsak. Pertsona haiekin harremana izatea chica zen
oso. Dotore jantzita, ukitu chic batekin.
chichewa
iz. Afrikako hegoaldean, batez ere Malawin eta Zambian, mintzatzen den hizkuntza. Ik. chewera.
chihuahua
iz. Jatorriz Mexikokoa den altzo-txakur arraza; arraza horretako txakurra, gorputz txikia, belarri luze tenteak eta begi handi biribil biziak dituena, lagun egiteko animalia gisa erabiltzen dena.
chisinauar
1 adj. Chisinaukoa, Chisinauri dagokiona.
2 iz. Chisinauko herritarra.
chow-chow
iz. Jatorriz Txinakoa den txakur arraza; arraza horretako txakurra, sendoa, iletsua eta buru-handia dena, akuilu-makuiluen gainean bezala ibiltzen dena.
chuukera
iz. Mikronesian mintzatzen den hizkuntza.
Ci
curie-ren nazioarteko sinboloa.
cicerone
iz. Bisitariei herri, eraikin edo museo bateko berezitasunak erakusten eta azaltzen dizkien pertsona, batez ere profesionala ez dena. Maxek itzultzaile lanak egiten zituen eta, bide batez, Euskal Herritik joan ginenon cicerone lanak ere bai. Cicerone bat behar baduzu, badakizu: nik erakutsiko dizut hiria.
cintruenigoar
1 adj. Cintruenigokoa, Cintruenigori dagokiona.
2 iz. Cintruenigoko herritarra.
cl
zentilitro-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: cl
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'zentilitro'ren sinbolo nazioartekoa.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: falta da.
- Erabakia: EArau
(1996-06-28): onartu egin da.
- Bidalketa: Ik. oharra s.u.
cm
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
clown
iz. Zirkuko pailazoa, bereziki jarrera serioa erakutsiz pailazo bromazalearekin bikotea osatzen duena. Eta arratsak luzeak baitira, kantariak, mintzalariak, clownak bilatzen ditugu.
cm
zentimetro-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: cm
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:03
|
1994-02-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'zentimetro'ren sinbolo nazioartekoa.
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
nazioarteko ikurra da, ez laburdura
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "honelakoetan "sinbolo
nazioartekoa" barik "nazioarteko sinboloa" jartzea erabaki zen"
- [E116]: "agirietan ez dut aurkitu
noiz "erabaki zen" XK-k dioena; eta komeni da horren berri
zehatza izatea, lehen itzulikoak moldatzen hasi baino lehen".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "aurrerantzean hola jarri sarrera berriekin
bakarrik: "zentimetroaren -edo dena delakoaren- (nazioarteko)
sinboloa"".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cocker spaniel
iz. Jatorriz ingelesa den ehiza-txakur arraza; arraza horretako txakurra, gorputz txikia, ile leuna, belarri luze eroriak eta begi handi biribil marroiak dituena.
collage
iz. Oihal, paper edo kideko gainazal batean argazkiak, paperak edo kidekoak itsastean datzan pintura-teknika; teknika horrekin eginiko lana. Tamaina handiko collage koloretsuak.
Estekak- HBO
Aztergaia: collage
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:22
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
PUrib: "collage (E) / kolaia" / EEgunk: "collage
(† kolaia)".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
ll; g.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Grafia horrekin
nazioartekoa da, ez hunki. Kola baginte"
- [E116]: "horrela proposatu du
lantaldeak ere; baina uste dut casting eta chef hitzei egin
zaien ohar bera egin behar zaiola honi ere, haiek bezain grafia
arrotza baitu. Proposamena: collage iz. (letra etzanetan
idaztekoa)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "collage sartu besterik gabe, ez
etzanean".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
collie
iz. Jatorriz Eskoziakoa den txakurra, gorputz lerdena, ile leuna, mutur luzea eta isats luze iletsua dituena.
comtois
iz. Jatorriz Jura mendigunekoa den zaldi arraza; arraza horretako zaldia, gorputz sendoa, buru handia, belarri txikiak, isats iletsua eta gorputz adar motz eta indartsuak dituena.
container
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, container-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. edukiontzi].
Estekak- HBO
Aztergaia: container
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
IparKazet (Ekologia): conteneur: ondarkin untzi (garraiorako:
container).
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez
Ik. eduki-ontzi (hau erabiltzen da, eta bere lekura
iristean ikusiko da hobeto #mdash# delako lekuan, erabaki
gabe geratuko zen gero).
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "eduki-ontzi hobestea
proposatzen dut" (2004-06-02)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
copyleft
iz. Baimen mota, egile batek, egile eskubideei uko eginez, bere lan baten kopien edo bertsioen banaketa libre uzten duena eta bertsio berrietara ere hedatzen dena. Webgune berri horrek aipaturiko zazpi liburu horiek irakurri, ikusi eta handik hartzeko aukera ematen du, doan, copyleft baimenarekin.
copyright
iz. Egile batek edo bere ordezkariak lan literario, artistiko edo zientifiko bat hainbat urtean ustiatzeko duen eskubidea. Debekatuta dago liburu hau osorik edo zatika kopiatzea, baldin eta copyrightaren jabeek ez badute horretarako baimena aurretik eta idatziz eman.
Estekak- HBO
Aztergaia: copyright
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
corellar
1 adj. Corellakoa, Corellari dagokiona.
2 iz. Corellako herritarra.
corpus
iz. Ikerlan baten oinarri gisa erabiltzen den testu bilduma. Orotariko Euskal Hiztegia-ren corpusa.
Estekak- HBO
Aztergaia: corpus
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: " tesi batekoa ez grafiaz
alda"
- [E123]: "esapide-zatitzat eman
liteke, Corpus Christi baita izen osoa (eta, laburtzean,
Corpus egun gisa erabiltzen da, normalean; edo Corpus
aurreko, Corpus ondoko bezalako sintagmetan); onartzekotan,
"iz. Sin. Corpus. Egoki irizten diot lantaldearen
proposamenari: sartu, sin. Bestaberri emanaz, eta
azpisarrera eman daiteke Corpus egun Bestaberri" gisa
eskain liteke"
- [E116]: "TXP-k aipatzen duena lehen
itzulian erabakia dago, eta horrela erabakia. MAk dioenarekin
ados nago, eta hau da proposamena: "Corpus iz.
Sin. Bestaberri" eta honen azpisarrera gisa,
"Corpus egun"
- [E208]: "Kontuz sinonimoekin!
Corpus guztiak ez dira Bestaberri, gaur egun hitz
hori askoz ere gehiago darabilgu testuen bilketa kuntuan
erlijio adieran baino".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "corpus testu zaharren corpusa
Corpus iz. Sin. Bestaberri Corpus
egun".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Corpus
iz. Corpus eguna.
Corpus egun iz. Eukaristiaren sakramentua ospatzen den eguna. Ik. Bestaberri; Gorpuzti; Gorputz egun.
Estekak- HBO
Aztergaia: Corpus
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:19
|
1998-07-15
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: Ik. Bestaberri /
ElhHizt: - / EskolaHE: Ik. Bestaberri
Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
esapide-zatitzat eman liteke, Corpus Christi baita
izen osoa (eta, laburtzean, Corpus egun gisa
erabiltzen da, normalean; edo Corpus aurreko, Corpus
ondoko bezalako sintagmetan); onartzekotan, "iz.
Sin. Bestaberri" gisa eskain liteke.
Aztergaia: Corpus egun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:007
|
2002-11-13
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona
elkarketa librea.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-egun.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cortestar
1 adj. Corteskoa, Cortesi dagokiona.
2 iz. Cortesko herritarra.
cos
Mat. kosinu-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: cos
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:36
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak
sinboloak.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
'kosinu'ren sinbolo nazioartekoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
costarricar
1 adj. Costa Ricakoa, Costa Ricari dagokiona. Costarricar agintariak.
2 iz. Costa Ricako herritarra.
cotonouar
1 adj. Cotonoukoa, Cotonouri dagokiona.
2 iz. Cotonouko herritarra.
couché paper
iz. Paper mota sendoa eta distiratsua.
Estekak- HBO
Aztergaia: couché paper
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1994-02-04
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
"couché" paper
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A106]: "Hizkuntza arrotzetako
hitzak jatorrizko grafian erabili behar ditugunerako, kurtsiboz
idazteko gomendioa egin beharko luke Euskaltzaindiak, ene
eritzian" (1994-11-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Couché paper:
nazioartekoa da, italikoz"
- [E116]: "lehen itzulian onartu zen
bezalaxe utziko nuke, nahiz chef edo collage
bezala ere eman zitekeen, grafia arrotza dela eta".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "utzi dagoen moduan".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
coulomb
iz. Elektr. Elektrizitate kantitate eta karga
elektrikoaren unitatea, ampere bateko korrontean segundo batean iragaten den karga elektrikoa adierazten duena (C).
Estekak- HBO
Aztergaia: coulomb
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:21
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenak.
Erdaretako formak
Le Petit Robert: ; ez dugu aurkitu ap. Collins.
coulomb
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Erdaretako formak
OfQuLF: unité de mesure de quantité d'électricité || Charles
de Coulomb || physicien français.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak eta Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Isildua.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
country
iz. Mus. Jatorriz Ameriketako Estatu Batuetako hego-ekialdekoa den musika estilo herrikoia, landa-giroko kantu tradizionaletan oinarritzen dena eta, batez ere, gitarra, banjo eta biolinarekin jotzen dena. Lan hartan bildutako jazz, pop eta country doinu leunek bihotz asko ukitu zituzten. Johnny Cash, country abeslari handia, atzo hil zen, 71 urte zituela, Nashvillen.
cowboy
iz. Ameriketako Estatu Batuetan abereak, bereziki behiak, zaintzen dituen pertsona. Ik. unai; behizain.
Estekak- HBO
Aztergaia: cowboy
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
Lantaldearen irizpideak
Geroago erabakitzekoa da
Bebil.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "unai hobestea
proposatzen dut" (2004-06-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E123]: "Egia da zerrendan ez
agertzeak ez diola biderik ixten. Hala ere, kontuan
izanikAtxagak, Aingeru Epalzak, Xabier Olarrak edo
Sarrionaindiak erabilitako hitza dela, nik sartu egingo nuke
(Ereduzko prosa gaur corpuseko 11 liburutan ageri da
hitz hau)"
- [E116]: "sartu, beraz, dagokion
forman eta oharrarekin. Proposamena: "cowboy iz.
(letra etzanetan idaztekoa)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "cowboy".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cP
zentipoise-ren nazioarteko sinboloa.
cricket
iz. Kirol mota, jatorriz britainiarra, zurezko makila zapal batez eta pilota batez hamaikana laguneko bi talderen artean, zelai batean jokatzen dena. Ik. kriket2. Boxeoan, cricketean eta beisbolean, ezinbestekoa da eskuak bizkor mugitzea.
Estekak- HBO
Aztergaia: cricket
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
croissant
iz. Hostorezko opiltxoa, ilargi erdiaren itxura duena. Kafetegi batean sartu ginen eta kafesne bana eskatu, nik croissant batekin.
Estekak- HBO
Aztergaia: croissant
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "croissant † e. kruasan".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Cro-Magnongo gizaki
iz. Goi Paleolitoan, Europan eta Asiako mendebaldean bizi izan zen
lehen gizaki modernoa, homo sapiens espeziekoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: Cro-Magnongo gizaki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:24
|
1998-07-15
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: Cromagnon gizaki: Homo sapiens sapiens.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Cro-Magnon gizakia / LurE:
Cro-Magnon / ElhHizt: - / EskolaHE: Cro-Magnon
Lantaldearen irizpideak
Marka-, pertsona- edo leku-izena
izen propioa.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[cro-magnon]
Cro-Magnon grafia proposatzen dut" (2004-06-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "Cromagnon:
Historian, antropologian eta paleontologian asko erabilia da,
eta ez da guztiz egia soilik izen propioa denik. Frantziako
herri-izenaz gainera, maiz bertan aurkituriko gizakiaren
espeziekoak izendatzeko ere erabiltzen da, neanderthal hitza
ere erabiltzen den bezala (Cf. los cromañones y los
neaderthales convivieron en Europa durante unos 10.000
años). Hortaz, gizaki horiei deitzeko, aukera batzuk
ditugula uste dut: a) cromagnonak / neanderthalak, b)
cromagnondarrak / neanderthaldarrak edo c) Cromagnongo
gizona/gizakia / Neanderthalgo gizona/gizakia, eta ez dute
elkarren kontrakoak zertan izan behar. Kontua hauxe da: zein
hobetsi eta hiztegian eskainiko dugu, eredugarriago gisa?"
- [E115]: "Cro-Magnon , leku
izena eta jende mota batena da, italikoz"
- [E116]: "oso zaila da forma bat
ez dela erabili izan frogatzea, baina EEBS corpusean ez
dut aurkitu izen-banaketa argiko izen arruntik (ia denak
Cro-Magnon gizakia bezalako aposizioetan jaso dira,
behin ikusi dut cromagon arrazako gizaki lexia eta beste
behin izen arruntaren antzekoa izan litekeena: "alde batetik,
ia cromagnon ez dena, baina bestetik oraino euskalduna ere ez
dena"); neanderthal, berriz, bai, ageri da banaketa
horretan, baina liburu bakarrean. (Kontu hauetan argibide aski
zuhurra eskaintzen duen Le Petit Robert hiztegia ere
begiratu dut, eta ez dut aurkitu XK-k gaztelaniaz aipatzen
duena bezalakorik). Kontuak horrela izanik, ni ez nintzateke
hasiko ezer asmatzen eta proposatzen, arlo hori
irakaskuntzan-eta lantzen dutenekin mintzatu gabe. Proposamena:
kendu lerroa".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "Cro-Magnongo gizakia (IKUSI INGELESEZ eta
hura onartu)".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cromlech
iz. Harrespila. Ik. mairu baratze.
Estekak- HBO
Aztergaia: cromlech
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:27
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa
Sin. harrespil.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Cromlech:
bretoiera:izen berezia, ez alda"
- [E116]: "ados, ez da aldatu behar
grafia arrotza, baina azalpena osatuko nuke, chef-ena
bezala emateko. Proposamena: "cromlech iz. (letra
etzanetan idaztekoa). Sin. harrespil".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "lantaldearen proposamena onartu".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cross
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, cross-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. kros].
Estekak- HBO
Aztergaia: cross
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
"cross † v. kros".
Lantaldearen irizpideak
Mailegu baztertzekoa da, beste forma bat baitagokio
Ik. kros.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cumbia
iz. Bi aldiko dantza eta soinua, jatorriz kolonbiarra, musika indigenaren eta afrikarraren elementuak uztartzen dituena. Amaiera aldean, cumbia dantzatu dute taldeko hamaika neskek.
cum laude
iz. Latinezko esapidea, doktore tesietan goreneko kalifikazioa adierazteko erabiltzen dena.
Estekak- HBO
Aztergaia: cum laude
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
curaçao
1 iz. Karibeko Curaçao uharteko laranja mota mikatz baten azalarekin egiten den likorea. Baso bat curaçao edan zuen.
2 iz. Baso bat curaçao.
curie
iz. Fis. Erradioaktibitatea neurtzeko unitate zaharra, 3,7 x 1010 becquerelen baliokidea dena (Ci).
curling
iz. Kirol. Launa jokalariz osaturiko bi talderen artean izotz gainean egiten den kirola, hogeina kiloko granitozko 8 harri biribil zapal helburu baterantz irristaraztean datzana. Asteburuero elkartzen ziren curlingean aritzeko. Eskozian du jatorria curlingak: XVI. mendean aintzira izoztuetan harriak garraiatzeko erabiltzen zuten teknikan.
curriculum
1 iz. Hezkuntza-programa, helburu batzuk lortzeko beharrezkoak diren eduki, metodo, baliabide eta kidekoak jasotzen dituena. Horregatik gabiltza irakasleok lehen hezkuntzako curriculuma osatu nahian.
2 iz. Curriculum vitaea. Italian lan egindakoa da, eta dagoeneko hainbat curriculum bidali ditu atzerrira.
curriculum vitae iz. Pertsona baten ikasketei, esperientzia profesionalari, datu pertsonalei eta kidekoei buruzko datuen multzoa; datu hauek biltzen dituen agiria. Hartutako neurrien berri ematearekin batera, akusatuaren curriculum vitaea helarazi zion epaileari.
Estekak- HBO
Aztergaia: curriculum
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:18
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: curriculum.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
curriculum vitae.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-um; c.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Curriculum: italikoz
eta den bezala"
- [E116]: "arrazoizkoa iruditzen zait
TXPren oharra, grafia arrotzekoak direnez. Proposamena:
"curriculum iz. (letra etzanetan idaztekoa)" eta
honen azpisarrera gisa: "curriculum vitae iz.
(letra etzanetan idaztekoa)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "lantaldearen proposamena onartu".
Aztergaia: curriculum vitae
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:006
|
2002-11-13
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
curriculum (eta curriculum vitae 5,
enpresa-curriculum, c. eredu,
c.-egokitzapen...) 96: VozEusk 1984, A. Alonso,
DV Zabalik 1986, A. Irigoien, Eskola-porrota 2,
Egin 1988, Eguna 1989, GAO 1992-1993 5,
Tantak 1990-1999 4, HizkLiter, Axelko,
Eta kitto!, U. Ruiz, N. Gonzalez 5, L. Uruburu 6, A.
Alberdi, EIMA 1995, HezkSaila 3, HezkSaila
Batx 1994 5, L. Erriondo, HezkSaila Txostena 5,
Beleko/LH 5, EHAA 1995 10, Esaizu/DBH 3,
Ingurugiro 1997, A.I. Morales, Ararteko 1998,
Tx. Arteaga 4, HezkAraudia 1999 3, M. Haranburu, N.
Goikoetxea, Lan-prestakuntza, Emakunde 1996 3,
Elhuyar, A. Basurko 11, BAO 1999 2. Adibide
batzuk: "Curriculumen berrikuntza", "Curriculumetan
teknologia berriak sartzeak", "Hamargarren disko haundira
iristea curriculum ona da edozein artistarentzat", "Eskolako
Curriculum Egitasmoa"; kurrikulu 11,
kurrikulum 10 (eta hor kurrikulum vitae
1, kurrikulu-garapen, k.-proiektu...): B. Urkizu
("Smith-ek bakoiztutako materialak eman bazizkien ere, ez zen
aurrez ezarritako kurrikulumik"), Hemen 1987 ("Bai,
hauxe litzateke nire kurrikulumaren laburpena"),
Jakingarriak 1991 ("Guzti hau ikusirik, gure eguneroko
irteerak, ikasgelan egindako iharduerarik onenak baino balore
didaktiko handiagoa zutela eta, derrigorrez sartu behar
genituela gure proiektu hezitzailean pentsatu genuen,
Kurrikulum forma eman behar geniela alegia"), Ibiltzen
1997 ("Gai hauek ikasturte berriko kanpaina berezi baten
oinarri izango dira eta aurrenekoaren dohaintasuna eta
bigarrenaren eskola kurrikulumeko ezabaketa lortzeko
irakaskuntza komunitate osoa parte hartzera gonbidatzen
dugu"), E. Jimenez ("Zure kurriculumak guztiz harriturik
nauka"), UZEI 2 ("Erreformaren aurrikuspenetan kurrikuluaren
oinarrizko egitura osatzen duten dokumentu horien ondoan",
"kurrikuluaren funtzionamendu orokorra aztertzeko eta
berrikusteko"), P. Esnal 9 (adib.: "Horren arabera, azken
batean, euskaltegi bakoitzak garatu behar du bere kurrikulua,
bere kurrikulu inplizitua azalera ekarriz, eta behar den
neurrian osatuz eta zuzenduz", "HABEren kurrikulua
egokitzea"), J. Agirre ("Bere kurrikulum akademikoari
bagagozkio "Emakume 10" bat da"), A. Ugarteburu
("batxilergoko kurrikulumaren egokitasun eta koherentziaren
bilaketa"), DNoticias 1997 3 ("EIk eta Euskadiko
Kutxak Euskal Herriko kurrikulum nabarmenena sarituko dute",
"Euskal Herriko kurrikulum nabarmenena sarituko dute
hirugarren aldikoz", "Proposamenarekin batera hautagaiaren
kurrikulum vitaea aurkeztu behar da 1997ko apirilaren 28a
baino lehen").
curriculum: DFrec 1, AB50 3 (ikasketazko
curriculum, agiri-curriculum), HiztEn, Euskalterm 27
(horietan c.-aukera, c.-proiektu, c.-proposamen,
c.-berriztapen...); curriculum vitae: AB50
4, HiztEn, Euskalterm // Ez dugu aurkitu ap. AB38,
LurE.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
curriculum: ElhHizt (eta curriculum
vitae adib. gisa), HiruMila // Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve
EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj
DVC.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da
erdarazko forma da, berez, baina oso erabilia.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
curriculum sarrerari dagokion azpisarrera.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
curry
1 iz. Espezia-nahastura, jatorriz Indiakoa, janariak ontzeko erabiltzen dena. Oilaskoa curryarekin. Aurrena, irin pixka bat eta curry hautsa jarri behar da, eta haragi saldarekin urtu. Curry saltsa.
2 iz. Curryarekin ondutako jakia. Badakit gaur gauean currya duzuela afaltzeko. Oilasko currya.
dabantal
iz. Ipar. Mantala. Ganibeta mahai hegian pausatu eta eskuak dabantalean xukatu zituen.
Estekak- HBO
Aztergaia: dabantal
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
mantala.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daborduko
adb. Bizk. Dagoeneko. Hasiak gara daborduko lan horretan.
Estekak- HBO
Aztergaia: daborduko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
Forma baten adiera(k)
dagoeneko.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: falta da.
- Erabakia: EArau
(1996-06-28): ez da onartu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dadaismo
iz. 1916an sorturiko arte- eta literatura-mugimendua, artearen balio tradizionalak gaitzesten eta bat-batekotasuna eta irrazionalismoa bultzatzen dituena.
Estekak- HBO
Aztergaia: dadaismo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:007
|
2002-11-13
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Erdaretako formak
Le PRobert: "de dada".
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dadaista
adj./iz. Dadaismoari dagokiona; dadaismoaren jarraitzailea. Printzipio horietan oinarritu ziren mugimendu dadaista eta surrealista. Italiar futurismoak eragina izan zuen dadaisten mugimenduan.
Estekak- HBO
Aztergaia: dadaista
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:007
|
2002-11-13
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E103]: "kendu hitz hau"
- [E116]: "bakan ageri da testuetan
(EEBS corpusean ez da ageri; H. Etxeberriaren lekukotasun bat
eta Berria egunkariko 5 ikus litezke gaurko prosaren
corpusean); baina dadaismo onartzen bada, berez bezala dator
dadaista ere onartzea (frantsesez, beharbada, dadaïste baino
gehiago erabiltzen da dada, eta horregatik kendu nahi ote du
PXk?). Zuek esan"
- [E208]: "dadaismo eta dadaista
sartzearen alde".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "OK XK".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dado
iz. Kubo formako pieza txikia, zorizko zenbait jokotan erabiltzen dena. Dadoak botatzen. Dadoetan ibili, jokatu.
Estekak- HBO
Aztergaia: dado
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1994-02-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Erdara batekoa da, baina Iparraldean eta Hegoaldean ezaguna
ezaguna da Ipar.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E124]: "euskarazko lekukotasun
zaharrena #mdash#eta bakarrenetakoa gainera#mdash# Tartasena
da, eta dato dakarrela uste dut" (1995-01-25)
- [K204]: Iparraldekotzat daukazue.
Behin ere ez dut entzun eta Lhande-k ez du ekartzen bere
hiztegian" (1994-10-10)
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Tartasez kanpo Egiategik
ere erabili du"
- [E116]: "bai, horregatik dago
onartua lehenbiziko itzulian".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "ok".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dafaila
iz. Ipar. Mahai zapia. Ik. zamau. Mahaian errana bego gorderik dafailan (esr. zah.).
Estekak- HBO
Aztergaia: dafaila
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1994-02-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. 'zamaua'.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar. Ik. zamau
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dag
dekagramo-ren nazioarteko sinboloa.
daga
iz. Ezpata laburra. Borrokan hasten dira, lantza, ezpata edo dagarekin.
Estekak- HBO
Aztergaia: daga
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
ezpata laburra.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dagoeneko
adb. Hitz egiten den unerako. Ik. jadanik; honezkero; ordurako. Luze iritzita ere banago dagoeneko. Hiruretan bazkaldu du eta dagoeneko hor ari da igerian. || Hori, urte haietan, dagoeneko aldarrikatua zuen Altubek. Iluntzeko bederatziak ziren dagoeneko.
Estekak- HBO
Aztergaia: dagoeneko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:04
|
1994-02-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
luze iritzita ere banago dagoeneko; hori, urte haietan,
dagoeneko aldarrikatua zuten Altubek eta.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
luze iritzita ere banago dagoeneko; hori, urte haietan,
dagoeneko aldarrikatua zuten Altubek eta.
Formen arteko bereizketa semantikoak
ez da nahasi behar honez gero esapidearekin
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E101]: "honez gero idatzia
dago dagoeneko sarreran, ez honezkero"
(1994-11-10)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dagonil
iz. Abuztua.
Estekak- HBO
Aztergaia: dagonil
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau61
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:09
|
1994-02-04
|
Bigarren mailan onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
h. abuztu.
Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da
ik. abuztu
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daikiri
1 iz. Koktel mota, osagaitzat rona, azukrea eta lima edo limoi zukua dituena.
2 iz. Kopa bat daikiri. Bina daikiri hartu zituzten.
dailu
iz. Ipar. Sega. Belarra soroan dailuak ebakiz gero bezala, ni ere ihartu eta idortu naiz. Herio jauna, dailuaren jabe. Landak dailuz ebaki zituen.
Estekak- HBO
Aztergaia: dailu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + /
ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
sega.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dakartar
1 adj. Dakarkoa, Dakarri dagokiona. Dakartar agintariak.
2 iz. Dakarko herritarra.
dakatar
adj./iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, dakatar-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. dhakatar].
Estekak- HBO
Aztergaia: dakatar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1999-11-17
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
38. arauaren 1995eko idatzaldian ageri zen, baina 1999koan
dhakatar ageri da horren ordez.
Informazio osagarria
Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma
Ik. dhakatar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daktiliko
adj. Liter. Bertso lerroez mintzatuz, daktiloz osatua. Hexametro daktilikoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: daktiliko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:27
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-iko izond. erref.
Informazio lexikografikoa
Jakite-arloak
Liter. (edo, zehazkiago, Metr[ika]).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daktilo
iz. Liter. Bertsogintza klasikoko oina, silaba luze batek eta bi laburrek osatua. Hiru silabako daktiloa bezain oin osoa da bi silabako espondeoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: daktilo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:28
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daktilografia
iz. Ipar. Mekanografia.
Estekak- HBO
Aztergaia: daktilografia
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
1998-07-15
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
mekanografia.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo
nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]"
(1994-11-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E103]: "zaharkitua da"
- [E116]: "zaharkitua egon liteke
teknika edo jarduera, hauetako hainbat eta hainbat bezala
(arto-zuritzea bezala, bat aipatzearren), baina horrek ez du
esan nahi hitza baztertzekoa denik. Proposamena: bere horretan
utzi lantaldearena".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "daktilografia Ipar. iz. 'mekanografia'".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dal
dekalitro-ren nazioarteko sinboloa.
dalai-lama
iz. Tibeteko budismoaren buruzagi espirituala. Dalai-lamak alde egin behar izan zuen txinatarrek hartutako Tibetetik.
Estekak- HBO
Aztergaia: dalai-lama
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1998-07-15
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dalasi
iz. Gambiako diru unitatea.
daldara
iz. Ipar. eta Naf. Dardara.
Estekak- HBO
Aztergaia: daldara
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:HBB
|
1994-02-04
|
Bigarren mailan onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
dardar(a) (eta eratorriak) dira nagusi, 184 ager.ekin
(EB: 116; G: 39; B: 27; IE: 2; daldar(a) formak IEko
15 ager. ditu (horietan 11 testu berekoak) eta EBko 3
DFrec-en dardar(a) + eratorriak 35 aldiz jaso dira,
eta daldar(a) 2 aldiz; AB38: dardar(a) +
eratorriek 32 agerraldi dituzte; daldar(a) +
eratorriek 2; AB50: daldar(a) formarik ez da jaso,
dardar(a) + eratorriak 10 aldiz
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. eta Naf. h. dardara.
Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da
Ipar. Ik. dardara
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E124]: "kentzea hobe, gaur guztiok
dardara hedatuagoa -eta zaharragoa- zer den dakigunez
gero" (1995-01-25)
- [E301]: dardara [grafia proposatzen
dut]" (1994-11-02)
- [E302]: (Iparraldeko markarekin) /
dardara. Bi puntutxo aipatzeko: 1) Ez ote da Iparraldetik
aparte beste zenbait lekutan ere (Gipuzkoako Kostaldean, esate
baterako) erabiltzen daldar edo daldara hitza,
daldar batean / dar-dar batean? edo
dardaraz / daldarka bezalako formetan? 2)
dardarka hitzari lehentasuna ematen zaio
dardaraka-ren aurrean, baina nola jokatu dar-dar egin
/ dardar egin / dardara egin bezalako hirukotearekin?"
(1994-11-10)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dalia
1 iz. Lore ederreko landarea, apaingarri gisa oso aintzat hartua (Dahlia variabilis).
2 iz. Landare horren lorea.
Estekak- HBO
Aztergaia: dalia
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Dahlia variabilis.
Erdaretako formak
"... por Anders Dahl".
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dalmatika
iz. Kasullaren antzeko jantzia, bereziki diakonoena, mahuka zabal eta irekiak dituena eta albaren gainetik janzten dena.
Oharra: azken eguneraketa 2022-01-12
