v
1 Ik. uve.
2 (Letra larriz). volt-en nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: v
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
(uve).
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena osatuz: "1 iz. 'euskal alfabetoaren hogeita
hirugarren letra'. 2 . (maiuskulaz idatzia) volt unitatearen
ikurra. 3 . (maiuskulaz idatzia) banadioaren ikurra". [ : hor
aipatzen den forma hiztegian jaso gabea da]. Elek
Kim Oharra banadio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
VA
voltampere-ren nazioarteko sinboloa.
vaduztar
1 adj. Vaduzkoa, Vaduzi dagokiona.
2 iz. Vaduzko herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vaduztar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
valentziera
iz. Katalanaren aldaera, Valentziako Erkidegoan mintzatzen dena.
valletar
1 adj. Valletakoa, Valletari dagokiona.
2 iz. Valletako herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: valletar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
valoniar
1 adj. Valoniakoa, Valoniari dagokiona.
2 iz. Valoniako herritarra.
valtierrar
1 adj. Valtierrakoa, Valtierrari dagokiona.
2 iz. Valtierrako herritarra.
vanuatuar
1 adj. Vanuatukoa, Vanuaturi dagokiona.
2 iz. Vanuatuko herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vanuatuar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
var
iz. Fis. Korronte alternoko zirkuituen potentzia erreaktiboa neurtzeko unitatea. Ik. voltampere erreaktibo.
varsoviar
1 adj. Varsoviakoa, Varsoviari dagokiona. Varsoviar agintariak.
2 iz. Varsoviako herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: varsoviar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vatikanoar
1 adj. Vatikanokoa, Vatikanoari dagokiona.
2 iz. Vatikanoko herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vatikanoar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vatu
iz. Vanuatuko diru unitatea.
vedette
1 iz. Ikuskizun bateko artista nagusia. Ugariak ziren han yiddish antzeztokiak; hango vedetteek —Maurice Schwartz, Jacob Adler, Molly Picon— jendetzak erakartzen zituzten.
2 iz. Giro eta alor jakin batean oso ezaguna den pertsona. Zientzian baino ez du lortu euliak vedette bilakatzea.
vediko
1 adj. Veda Indiako liburu sakratuei dagokiena. Erritu vedikoa.
2 iz. Veda-k idatzita dauden hizkuntza.
Estekak- HBO
Aztergaia: vediko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 47
Euskaltzaindiaren Arauak
(hizkuntza).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vendera
iz. Hegoafrikan mintzatzen den hizkuntza.
veneziar
1 adj. Veneziakoa, Veneziari dagokiona.
2 iz. Veneziako herritarra.
venezuelar
1 adj. Venezuelakoa, Venezuelari dagokiona. Venezuelar agintariak.
2 iz. Venezuelako herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: venezuelar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
venus
iz. Estatua mota, emakume bat, bereziki gorpuzkera edo ezaugarri oso markatuak dituena, irudikatzen duena. Ezagunak dira Historiaurreko venus mamitsuak, ugalkortasunari loturiko ezaugarriak (bularrak eta aldakak) azpimarratzen dituztenak.
Estekak- HBO
Aztergaia: venus
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
2002-04-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-01-13
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Beste (edozein) iturritako erabilerak
: M.A. Mintegi ("Gauza guztiak beren tokian omen zeuden,
brontzezko venusa salbu"). venus
Erdaretako formak
OfQuLF: très belle femme || Vénus || déesse de l'Amour et de
la Beauté dans la mythologie romaine.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: Ik. artizar / ElhHizt: +
/ EskolaHE: Ik. artizar
Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta adiera argituz
onartzekoa
Onartzekoa da, lantaldearen ustez, estatua motaren
adierazlea; 'emakume oso ederra' adierakoa, berriz, hedatu
gabea da.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
(emakumea irudikatzen duen eskultura mota).
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
verismo
iz. Liter. XIX. mendearen amaieran Italian sorturiko literatura-mugimendua, Frantziako naturalismoan inspiratua, Italiako hegoaldeko arazo sozialei arreta berezia jartzen diena eta errealitatea idealizaziorik gabe erakusten duena. Giovanni Verga eleberrigile, antzerkigile eta kontakizun laburren idazle gisa nabarmendu zen, eta Italiako verismoaren edo errealismoaren jarraitzaile nagusia izan zen.
Estekak- HBO
Aztergaia: verismo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "† e. errealismo". verismo
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
versus
Aipatzen diren bi kontzeptu edo hitzak aurrez aurre jartzen dituen hitza. Vizcaya versus Bizkaia: Vizcaya Bizkaia-ren aurka. Publikoa versus pribatua.
vianar
1 adj. Vianakoa, Vianari dagokiona.
2 iz. Vianako herritarra.
vibrato
iz. Mus. Ahotsaren bitartez edo musika-tresnen bitartez egiten den soinuaren ondulazioa, tonu aldaketa laster eta txikiek eragina dena. Welker baritonoak uhin luzeko vibratoa erakutsi zuen.
Estekak- HBO
Aztergaia: vibrato
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:008
|
2004-01-13
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
6, 1992 (adib.: "Instrumentisten arteko elkarrekintzak
dinamika, fraseatua, erritmoa eta bibratoari dagokieneko
sentiberatasuna lantzea ere eragiten du", "Bibratoari
dagokionez, ganbara-praktikak bibrato desberdinen aldia,
abiadura eta anplitudea homogenotzera eta aldi berean egitera
behartzen duelako"); 2, 1992 (adib.: "Oinarrizko arkudurak
eta vibratoa espresio musikalaren elementu gisa ezagutzea").
bibrato EHAA vibrato
EHAA
: HiztEn - LurE ( .), Euskalterm 1 Ez dugu aurkitu ap. DFrec,
AB38, AB50. vibrato Mus //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, EskolaHE Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila,
Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
vibrato // EG/CE EF/FE
EF BF DBF DVC
Erdaretako formak
(Le Petit Robert): vibrato; (Oxford): vibrato;
(Langenscheidts): Vibrato Ez dugu aurkitu ap. (S. Carbonell).
fr en de // it
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
- grafiakoa eskaintzen dute hiztegi-entziklopediek. v
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
victoriar
1 adj. Victoriakoa, Victoriari dagokiona.
2 iz. Victoriako herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: victoriar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-04-15
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar osaerakoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-06-26): Onartua. izond. edo izlag. (Viktoria erreginari
eta honen garaiari dagokiona). victoriar
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vienar
1 adj. Vienakoa, Vienari dagokiona. Vienar musikariak.
2 iz. Vienako herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vienar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vientiandar
1 adj. Vientiangoa, Vientiani dagokiona.
2 iz. Vientiango herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vientiandar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vietnamdar
1 adj. Vietnamgoa, Vietnami dagokiona. Vietnamdar nekazariak.
2 iz. Vietnamgo herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vietnamdar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vietnamera
iz. Vietnamen mintzatzen den hizkuntza ofiziala.
Estekak- HBO
Aztergaia: vietnamera
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 53.
Euskaltzaindiaren Arauak
(hizkuntza).
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-era.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
viktoriar
adj. Ingalaterrako Viktoria erreginarena edo haren erreinaldi edo garaikoa, erreinaldi edo garai hari dagokiona. Viktoriar garaiko Europan. Gizarte viktoriarra.
villa
iz. Hist. Antzinako Erromako etxalde aberatsa; bereziki, Erromako aristokrata eta enperadoreek, aisialdirako eta atseden hartzeko erabiltzen zuten etxea edo etxe multzoa, hiritik kanpo eraikitzen zena. Hadrianoren villa.
Estekak- HBO
Aztergaia: villa
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:003
|
2004-01-13
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
3: 1945 ("Madeleine Peyronnet, 47 urthe, villa batetako etxe
zaina"), Etxde (""Aldatzain" izeneko "villan" bizi baitzen"),
("Greka landuez inguratutako tesela txikiekin eginiko
mosaikoak mundu erromatar osoan zehar hedatuta zeuden eta,
zehazki esateko, etxe edo villetan, Nafarroan zeudenetan
esaterako"); 1, ("Ikus ditzagun orain, epeka-epeka,
villa-herriak eta ahaide nagusien arteko burrukak").
villa Herr Artearen Historia/DBH
villa-herri EHHLaburp
: DFrec 1 ( : "Kozinatzerik ez xxxko villa batean"), HiztEn
(lat.zko hitza; 1 erromatarren garaiko nekazal
ustiakuntzarako etxaldea; 2 lursailez eta bereziki lorategiz
inguratutako etxea), Euskalterm 1; : AB38 2 (hauetan ) Ez
dugu aurkitu ap. AB50, LurE. villa Herr
villae erromatar villae //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt ( villa: explotación agrícola romana) Ez dugu
aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve ,
HaizeG , Lh , DRA, PMuj . villa Hist.
// EG/CE EF/FE EF BF
DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal formaren ordainak: : Lur , Casve , HaizeG - T-L ( ); :
ElhHizt ( ), Lur ; : HiruMila; : XarHizt; : HiztHand, T-L ,
PMuj ; : ElhHizt ( ); : HiruMila, PMuj ( ; eta ); : HiztHand
- ElhHizt ( .); : HiztHand, HiruMila, Lur , Casve , HaizeG ,
PMuj ; : ElhHizt ( ), HiruMila, Lur , XarHizt; : HiztHand,
ElhHizt ( ) eta gainera: PMuj : 1 , , , , ; 2 ; 3 , , .
villa bazterretxe EF/FE FE
FB LFB bazter-etxe etxe
Urb. EF/FE etxegune
etxetto herri LFB
DCV herribildu Hist.
hiri DCV iri uri
hiribildu Hist landetxe
EF/FE FE FB DCV
txalet Heg. EF/FE
villa Hist. // DCV
eguras-etxe jai-etxe lekoretxe
txori-etxe udetxe erri auzo-etxe
udal-erriko etxe uriko etxe
Erdaretako formak
(DLLF): villa; bourg, petite ville; (Collins): villa; small
town, borough, municipality; (S. Carbonell): villa; città,
cittadina; comune, municipio; (Langenscheidts): Villa;
Kleinstadt; Stadt. fr en it de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v; ll.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
(Erromatarren garaiko etxaldea).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Beste adiera bat eman: 2)
(Zuz.) h. hiribildu. 2- Zuzenbidea (Zuz.) espezialitate-marka
eman, bigarren adiera berri horri. 3- Bidaltze-oharra eman,
bigarren adiera berri horri: villa h. hiribildu. || 1-
Zehatzagoa delakoan gaude.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-11-23) Kendu lerroa: oso teknikoa da historiakoa, eta
saihestekoa, 'txaleta' adierakoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
villabuenar
1 adj. Villabuenakoa, Villabuenari dagokiona.
2 iz. Villabuenako herritarra.
villamayortar
1 adj. Villamayor de Monjardingoa, Villamayor de Monjardini dagokiona.
2 iz. Villamayor de Monjardingo herritarra.
villatuertar
1 adj. Villatuertakoa, Villatuertari dagokiona.
2 iz. Villatuertako herritarra.
vilniustar
1 adj. Vilniuskoa, Vilniusi dagokiona.
2 iz. Vilniusko herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: vilniustar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
virgo
1 iz. (V larriz). Astron. Zodiakoko konstelazioa. Ik. birjina 2. Virgo konstelazioa. Handik ez oso urruti Virgoren irudia azaltzen da, eskuineko sorbaldaren gainean izar txit distiratsua duena.
2 iz. Astron., Astrol. Zodiakoa banatzen den hamabi zatietako seigarrena, eguzkia Virgo konstelazioaren aurrean ikusten den aldiari (abuztuaren 23tik irailaren 22 artekoari) dagokiona; zati horri dagokion ikurra. Ik. birjina 3.
3 iz. Astrol. Aldi horretan jaiotako pertsona. Virgo: nahi duzun hori eskuratu ahal izateko, utzi alde batera gauzak lortzea oztopatzen dizuna.
Estekak- HBO
Aztergaia: virgo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:004
|
2004-01-13
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-08-25
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ik. OEH argitaratuan birjin-izar azpisarrera (Lar);
neskaga (Bera). Neol. creado por Arana Goiri en 1896,
de neska 'muchacha, doncella' y -aga (AG 1014). Virgo
(constelación). (Neskagan ilbetia); Erigon, Ibiñ
Virgil (Illebete astiroen ondoren etorriko ote zera Erigon
[Virgo] eta Arrubiaren (Scorpio) tartean edatzen dan utsunea
betetzeko?), virgo Lç Cal (Iguzkia virgoan).
: Baietz/2 (Virgo Abuztuaren 24-tik Irailaren 22-ra),
Sirimiri/6 (Virgo / Abuztuaren 24etik Irailaren 23ra), U.
Agirre (Virgo / abuztuak 24 - irailak 23), Egunk 1996
(Virgo / abuztuak 24 - irailak 23). Ez dugu aurkitu
zodiakoko zeinua adierako formarik. Virgo
birjina
: LurE, HiruMila, HiztEn, Zehazki; : Zehazki. Virgo
Birjina
Sektore jakin bateko informazioa
2005-08-25: Aries / Taurus / Gemini / Cancer / Leo / Virgo /
Libra / Scorpius / Sagitarius / Capricornus / Aquarius /
Piscis. Berria
Beste (edozein) iturritako erabilerak
: EPG: X. Iruretagoiena (adib.: Leotik Virgora iragan,
Luzean Virgo, Leo eta Cancer hartuz Hidra zabaltzen da), X.
Paya (Beraz, ni Virgo naiz, Virgok birjina esan nahi du),
Pello Zabala (Ilargia ere Virgo ikurrean izanik, Virgon
ibiliko da hurrena), Aingeru Epaltza (Virgoren
seme-alabak). // ZTC: Eduardo Artamendi (adib.: Leotik
Virgora iragan, Handik ez oso urruti Virgoren irudia
azaltzen da, Virgoren aldera isatsa luzatzen du, Leo eta
Virgoren barrena), Jon Andoni Boneta (Virgo konstelazioko
70 Virginis izarrari bueltaka ari zaio), Eider Carton
(Aries-ekin hasi eta Virgo-raino), Jesus Arregi Bengoa
(Virgo konstelazioko izar hura, Virgon sartzen da),
Elhuyar (Virgo konstelazioko distiratsuenetakoa izanik). Ez
dugu aurkitu adiera honetako formarik. Virgo
birjina
Erdaretako formak
(RAE): Virgo; (Larousse): Vierge; (Collins): Virgo;
(Langenscheidts): Jungfrau. es fr en
de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
Onartzekoa da forma horoskopokoa aipatzeko eta konstelazioa
edo zodiakoko zeinua izendatzeko; ez dirudi ordaina aipatu
behar denik, ez baita adiera horretakorik aurkitu inongo
testutan (ez OEH-EEBS eta ez EPG-ZTC corpusetan).
Virgo birjina
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zodiakoari dagozkionak batera berrikustekoak dira.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v/b.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 /
2011-10-26) Sistematikoki aztertzekoen barruan (Zodiakoa).
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: virgo iz. Sin.
birjina
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
vodka
1 iz. Errusiar jatorriko edari bizia, zekale edo garagar alez egiten dena. Botila bat vodka hustu.
2 iz. Edontzi bat vodka. Vodka bat hartu.
volapük
iz. Schleyer apaizak, XIX. mendearen amaieran, hizkuntza unibertsal bihur zedin, asmatu zuen hizkuntza.
volt
iz. Elektrizitate tentsioa neurtzeko unitatea (V). 32 urteko langileak 380 volteko deskarga elektrikoa jaso zuen eta unean bertan hil zen.
volt metroko iz. Eremu elektrikoaren intentsitatea neurtzen duen unitatea (V/m).
Estekak- HBO
Aztergaia: volt
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Erdaretako formak
OfQuLF: unité de mesure du potentiel, de la tension et de la
force électromotrice || Alessandro Volta || physicien
italien.
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenak.
Lantaldearen irizpideak
Osaeraz argibideren bat eskaini nahi da
Cf. a) hiztegian jasoak: , eta ; b) eta jaso gabe utziak: .
elektronvolt, gigaelektronvolt, kilovolt, milivolt,
voltanpere, voltanpere erreaktibo voltmetro, volt
metroko kiloelektronvolt, kilovoltanpere,
megaelektronvolt, megavolt, megavoltanpere,
mikroelektronvolt, teraelektronvolt
Informazio osagarria
Hainbat formari dagokion paradigma erregularra
cf. . elektronvolt, gigaelektronvolt, kiloelektronvolt,
kilovolt, kilovoltanpere, megaelektronvolt, megavolt,
minivolt, voltanpere, voltanpere erreaktibo
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak, eta Zientzia-unitateak.
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. volt metroko
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: eta AS gisa: volt volt
metroko
Aztergaia: volt metroko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-06-02
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
: Harluxet. V/m
Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. voltmetro
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. volt
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua AS gisa volt sarreran.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
voltaiko
adj. Elektr. A. Voltaren pila elektrikoarena, A. Voltaren pila elektrikoari dagokiona; pilaz sorturiko elektrizitateari dagokiona. Voltak asmatu zituen beste tresna batzuk, baina pila voltaikoak bide berri garrantzitsuak zabaldu zizkion zientziari.
arku voltaiko iz. Potentzial diferentzia bat ezartzen zaien bi elektrodoren artean sortzen den deskarga elektriko argitsua. Paul Jablochkoff fisikari errusiarrak kandela formako arku voltaikoa asmatu zuen, beirazko tutu baten barnean sartua zegoena.
Estekak- HBO
Aztergaia: voltaiko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:23
|
2002-04-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
Ez dugu OEH-EEBS corpusetan aurkitu.
: HiztEn (familia nigerokongoarreko hizkuntzen multzoa); :
HiztEn ( voltaren pila elektrikoaz esaten da), LurE (
voltaren pilaz eta arku elektrikoaz esaten da), Euskalterm 5
(hauetan 1 ; 1 ); : HiztEn (AS, ik. ), Euskalterm 1 Ez dugu
aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50. boltaiko
voltaiko Elektr. Elektr. arku
voltaiko pila voltaiko arku voltaiko
arku //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt ( voltaico, -a), HiruMila ( voltaico), EskolaHE; :
ElhHizt (AS, ik. ) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur eta ,
XarHizt, Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
voltaiko Elektr. Fis. arku
voltaiko arku // EG/CE
EF/FE EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal / formen ordainak: : HiruMila; : ElhHizt Ez dugu
aurkitu ap. Lur eta , XarHizt, Casve , HaizeG , T-L , PMuj .
voltaico voltaïque boltaiko
voltaiko // EG/CE EF/FE
FE FB LBF DCV
Erdaretako formak
(DLLF): voltaïque; (S. Carbonell): voltaico, a; (Collins):
voltaic; (Langenscheidts): Ø fr it en
de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-iko izond. erref.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
arku voltaikoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
voltampere
iz. Fis. Korronte alternoko zirkuituen itxurazko potentzia neurtzeko unitatea (VA).
voltampere erreaktibo iz. Fis. Korronte alternoko zirkuituen potentzia erreaktiboa neurtzeko unitatea. Ik. var.
voltmetriko
adj. Elektr. Elektrizitate tentsioari eta haren neurketari dagokiona. Haril voltmetrikoa.
voltmetro
iz. Elektrizitate tentsioa neurtzeko tresna.
Estekak- HBO
Aztergaia: voltmetro
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[voltimetro] [grafia
hobetsiko nuke]" voltmetro (1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
voyeur
iz. Ikuskizun edo eszena erotikoei ezkututik begiratzen zalea den pertsona. Ikuslea voyeur gisa dago hoteleko logelan gertatzen denari begira.
Estekak- HBO
Aztergaia: voyeur
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "Eta honen ondoan zergatik
ez bere lekuan jaso ez bazen ere. Eta , hau jasoa"
begirazale begiluze (1997-03-05)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
w
1 Ik. uve bikoitz.
2 (Letra larriz). watt-en nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: w
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
(uve bikoitz).
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpenetan gehituz: "1 iz. 'euskal alfabetoaren hogeita
laugarren letra'. 2 . (maiuskulaz idatzia) -en ikurra. 3 .
(maiuskulaz idatzia) -en ikurra". Fis watt
Kim wolfram
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
wagnertar
1 adj. R. Wagner musikagilearena edo haren lanarena, musikagile hari edo haren lanari dagokiona. Lauritz Melchior, wagnertar tenorra. Tuba wagnertarra.
2 iz. R. Wagnerren musikaren zalea.
wahabismo
iz. Islamismoko mugimendu fundamentalista, islamaren legea oso-osorik betetzearen eta berritasunik ez onartzearen aldekoa dena. Wahabismoaren arabera, heriotzaren aurrean musulman guztiak berdinak dira.
Estekak- HBO
Aztergaia: wahabismo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-02-10
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
: Euskalterm - ErlHizt (Abd al-Wahhâb).
wahhabismo
Sektore jakin bateko informazioa
: Berria EskuLib (eta wahabista Islamaren adar bat, Saudi
Arabian sortua). wahabismo
Beste (edozein) iturritako erabilerak
: I. Mendiguren ("Antzeratsu agertu zen mundu islamikoan
wahabismoaren, idrisismoaren, sanusismoaren eta mahdismoaren
mugimendu militanteki arkaistetan"); Berria ("wahabismoaren
arau zorrotzetan oinarritutako diktadura"; "agintariek
wahabismoari dioten goresmena ez da lagungarria erreformen
bideari ekiteko"; "Islamaren interpretazio zorrotza da
wahabismoa"; "Maskhdovek eta wahabismoak muturreko islamismoa
ez dute etorkizunik Txetxenian"); : Berria ("milaka xiita
xumeek wahabien muturreko suniten eta estatubatuarren
kontrako oihuak tartekatu zituzten"; "Errua yankiena da;
izan ere, wahabien eta baath alderdiko jarraitzaileen
aliatuak dira, esan zuen Mohamed Ali mulak"); : Berria
("Mahoma profetaren garaiko ekitaldi wahabita"; "Mahoma
profetaren garaiako errito wahabitako tradizioa da mubaia").
wahabismo wahabi
wahabita
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "wahabismo (wahabita). Saudiar Arabiako sekta
erlijiosoa".
Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da
Aski maiz erabiltzen da gaur, Irene Arraratsek dioenez, Al
Kaeda taldearen inspiratzaileetakoa omen denez (eta -h-
bakarra duela darabilte Berria-n).
Lantaldearen irizpideak
Teknizismo hiztegi honen mailari ez dagokiona
Teknizismoa.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bikura
(2015-05-29): Onartua.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
wahabista
1 adj. Wahabismoarena, wahabismoari dagokiona. Erregimen wahabista.
2 iz. Wahabismoaren jarraitzailea.
walkie-talkie
iz. Irrati uhinak bidaltzeko eta jasotzeko tresna txiki eta eramangarria. Helikopteroko gidariei aginduak ematen dizkie walkie-talkie bidez.
walkiria
iz. Europako iparraldeko mitologiako jainkosa, guduan hil behar duten heroiak izendatzen dituena. Walkiriek gudariei edateko ezti-ura zerbitzatzen zieten.
Estekak- HBO
Aztergaia: walkiria
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "walkiria. Mitologia germaniarreko pertsonaia".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
walkman
iz. Kaseteak entzuteko tresna eramangarri entzungailuduna.
washingtondar
1 adj. Washingtongoa, Washingtoni dagokiona. Washingtondar langileak.
2 iz. Washingtongo herritarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: washingtondar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
waterpolo
iz. Ur kirola, eskubaloiaren antzekoa, zazpina jokalariko bi talderen artean igerilekuan jokatzen dena. Waterpoloan jokatu.
Estekak- HBO
Aztergaia: waterpolo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: " [grafia hobetsiko nuke]"
water-polo (1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
watt
iz. Potentzia-unitatea (W). 15 watteko 2.500 bonbilla banatu dituzte. Lotan, 80 watt ingurukoa da gorputzaren energia-gastua.
Estekak- HBO
Aztergaia: watt
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-12
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenak.
Bestelakoak
Erdaretako formak
OfQuLF: unité de mesure de la puissance || James Watt ||
ingénieur écossais en l'honneur duquel on a nommé cette
unité; watt: Le Petit Robert, Collins.
Euskaltzaindiaren Arauak
eta . wattmetro
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak eta Zientzia-unitateak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
wattmetro
iz. Potentzia elektrikoa neurtzeko tresna.
Estekak- HBO
Aztergaia: wattmetro
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Wb
weber-en nazioarteko sinboloa.
web
1 iz. Informazioa argitaratzeko eta eskuratzeko Interneten erabiltzen den sistema nagusia. Aplikazio horiek webera bideratuta daude. Aplikazio hori XML hizkuntzan oinarritutako programa da, eta web zerbitzuak sortzeko balio du.
2 iz. Webgunea. Euskal etxeak badu weba, eta badu bloga. Interneten sexuari buruzko web bat ikustea kiosko batean aldizkariak ikustea bezala da.
web kamera, web-kamera iz. Ordenagailu bati konektatua dagoen kamera, irudiak hartzeko eta Internet bidez hedatzeko erabiltzen dena. Ordenagailu bat, web kamera bat eta doako aplikazio bat nahikoa dira bideozaintza sistema bat etxean edo lanean instalatzeko.
web orri, web-orri iz. Web orrialdea.
web orrialde, web-orrialde iz. Webgune bat osatzen duten HTML edo XHTML fitxategietako bakoitza, irudiak, testua eta beste web orri edo webgune batzuetarako loturak izan ohi dituena. Nabigatzaileen arrakasta nagusietariko bat HTMLa (HyperText Markup Language) izan da, erabiltzaileari web orrialdeak sortzeko aukera ematen diona.
Estekak- HBO
Aztergaia: web orri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:005
|
2004-01-13
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, pasakorra izan baitaiteke
cf. . web gune
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 /
2011-10-26) Onartu da: . web orri
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
weber
iz. Fis. Fluxu magnetikoaren unitatea (Wb).
Estekak- HBO
Aztergaia: weber
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
2002-04-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-01-13
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
1, Elhuyar ("fluxua Waeber-etan neurtzen da Wb S.I.ean").
weber
: HiztEn ("iz. . Fluxu magnetikoaren unitatea..."), LurE,
Euskalterm 2 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
weber Fis //
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
ElhHizt, HiruMila, EskolaHE Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur
eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . weber
// EG/CE EF/FE EF BF
DBF DVC
Beste (edozein) iturritako erabilerak
: ZTC 7. weber
Erdaretako formak
OfQuLF: unité de mesure du flux magnétique || Wilhelm Eduard
Weber || physicien allemand.
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenak.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak eta Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
webgune
iz. Interneteko gune birtuala, erakunde edo kideko batek bere buruari buruz edo gai jakin bati buruz informazioa emateko duena, web orriz osatua dena eta, askotan, beste webgune batzuetarako lotura ere eskaintzen duena. Durangoko Azokak urte osoan zehar ateak zabalik ditu durangokoazoka.com webgunean. CIA informazio eske dabil bere webgunean. Webguneko eduki ia guztiak euskaraz idatzita daude.
Estekak- HBO
Aztergaia: webgune
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:005
|
2004-01-13
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
(eta , , ) 4: 1998 ("Bizkaiko Foru Aldundiaren web
zerbitzariaz balia dadin..."), 1998 ("Geocitieseko doako web
espazioan"), ("HTML Web-eko dokumentuak markatzeko lengoaia
unibertsala da"), A. Sagarna (zerrenda batean:
"Terminologiako metodoen ikerketa eta estandarizazioa;
Nazioarteko lankidetza; Web zerbitzuak"); 5, 1997-1998
(adib.: "Robert Thiviergek zuzentzen duen sailak webgune
interesgarri bat dauka Interneten"); 5: Tx. Ramirez de la
Piscina ("Web orri batean dauden hipertestu-loturak nabarmen
ageri dira"), 1998 ("Informazio orokorreko web orriak
sortu"), 1998 2 (adib.: "Irudiak dauzkaten web orriak
aurkituko dituzu"); (eta ) 3: 2 ("Edozein Web orrialdetan
ikus daitekeena, formatuko ezaugarri bereziak barne, HTML
fitxategian testu-formatuan adierazita dago [...] HTML
formatuan gordez gero, besteak beste, Web orrialde bat
diseinatzeko erabil daiteke"), J. Etxeberria ("Getxori
eskainitako web-orrialde baten sortzailea").
Web web espazio zerbitzari
zerbitzu BAO Egunk Microsoft 2000
webgune Egunk web orri
BAO Egunk Web orrialde web
orrialde Microsoft 2000
Euskalterm: 1 ( , , sinonimoekin), 1, 1, 1, 1, 1 (
sinonimoarekin), 1 ( sinonimoarekin), 1, 3 (hauetan 1
sinonimoarekin, 1 sinonimoarekin), 1 Ez dugu aurkitu ap.
AB38, AB50, HiztEn, LurE. web WWW mundu
zabaleko amaraun amaraun web arduradun
web editore web gune web helbide web
interfaze web erabiltzaile-interfaze web
kamera webkam web kudeatzaile web
orri web orrialde orrialde pertsonal web
zerbitzari //
Beste (edozein) iturritako erabilerak
cf. Batzar-agiriak: 1 (2002-05-05); 2 (2002-06-23); 6
(2001-02-23, 2001-04-27 ; 2002-06-23 ; 2003-02-28); 2
(2002-03-22). WEBgune web gune
webgune bis bis web
orri
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE,
Lur eta , Casve . EG/CE EF/FE EF
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal formaren ordainak: , : HiztHand Ez dugu aurkitu ap.
ElhHizt, HiruMila, Lur eta , Casve . web
web web orri //
EG/CE EF/FE FE
Erdaretako formak
(Webster): web (World Wide Web) Ez dugu aurkitu ap. (Le Petit
Robert), (S. Carbonell), (Langenscheidts). en
// fr it de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, pasakorra izan baitaiteke
oso berria da, bidea egin gabea; eta pasakorra izan liteke.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 /
2011-10-26) Onartu da: . webgune
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
wellingtondar
1 adj. Wellingtongoa, Wellingtoni dagokiona.
2 iz. Wellingtongo biztanlea.
Estekak- HBO
Aztergaia: wellingtondar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 38.
Euskaltzaindiaren Arauak
(herritarra).
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
western
iz. Ameriketako Estatu Batuen mendebaldeko konkista edo konkista garaiko gorabeherak gaitzat dituen filma. Telebista piztu eta The Outriders izeneko film bat ikusten hasi ginen, 1950eko westerna.
whiski
1 iz. Zekale, garagar edo arto alez, batez ere Britainiar uharteetan eta Ipar Amerikan, egiten den edari bizia. Eskoziar whiskia.
2 iz. Baso bat whiski. Lehendabiziko whiskia bi zurrutadatan edan nuen.
Estekak- HBO
Aztergaia: whiski
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: eta deklinatzean , etab.
proposatzen du; H. Knörr: zergatik ez ? whisky
whiskia whiskirik whiskytegi
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): denak letraz amaiturik ematea erabaki da.
-i
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
whiskitegi
iz. Whiskia eta beste edari batzuk zerbitzatzen diren edaritegia.
Estekak- HBO
Aztergaia: whiskitegi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
1996-11-26
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Quorum hobea izatean erabakitzeko utzia
aurreko pasaldian baztertzea erabaki zen; orain, berriz,
sartzea eskatzen duenik bada. Formaren aldetik sor dezakeen
arazoa argitu behar da lehenik.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-y/-i-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
wifi
iz. Gailu elektronikoen arteko haririk gabeko konexioa, Internet sarera sartzeko erabiltzen dena. Interneteko wifi konexioa. Wifi sareak sortzeko gailuak. Ordenagailuak bideokamera, mikrofonoa eta bozgorailuak ditu eta wifi bidez konektatzen da Internetera. Wifi publiko bat erabiliz gero, hobe datu garrantzitsurik ez bidaltzea.
wiki
iz. Web aplikazioa, erabiltzaileei elkarlanean edukiak sartzeko, aldatzeko edo ezabatzeko aukera ematen diena. Wiki espazioak sortu nahi ditugu, sarean elkarlana sustatuz. Mikel Iturbe blogariak wiki bat sortu zuen Hitzokei hiztegia biltzeko.
windhoektar
1 adj. Windhoekekoa, Windhoeki dagokiona.
2 iz. Windhoekeko herritarra.
windsurf
iz. Ohol beladun baten gainean egiten den kirola.
woleaiera
iz. Mikronesian mintzatzen den hizkuntza.
wolfram
iz. Kim. Metal astuna, gogorra eta zuria (W; zenbaki atomikoa, 74). Ik. tungsteno.
Estekak- HBO
Aztergaia: wolfram
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-14
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
: LurE (taulan Tungstenoa), Harluxet. wolframio
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: W.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
ap. EPG 9: Koldo Izagirre 7 ("wolframa berton bereiziak beste
egin zuen Bergara ezagun, une batez, zu herriko kartzelan
akabatu izanak", "wolframaren bakardadea", "Wolframezkoa da,
nire bulegokoa lakoa", "Hari horiek wolframezkoak dira",
"gure herriak ez zekien oraindino wolframa bereizten", "Lepoa
garrotean legez hautsi zen wolframezko haria", "Wolframa izan
behar nuen, argi emoteko"); Berria 2 (J. L. Zabala:
"Wolframaren itzalean", "Fausto eta Juan Jose Elhuyar anaiak,
laborategian wolframa isolatu zuten lehen zientzialariak");
wolframio 2: Alberto Ladron Arana ("gure burdina, gure
wolframioa, gure lehengai guztiak..."); Iban Zaldua
("wolframioa, bertsolaritza eta trikitixa asmatzea");
tungsteno 1, Josu Zabaleta ("tungsteno harizko bonbila"). //
ap. ZTC 1, 93, 7. wolfram wolfram
wolframio tungsteno
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Zehazki, HiztHand; : ElhHizt, HiruMila. wolfram
wolframio
Erdaretako formak
ik. Le Petit Robert: «wolfram [...] mot all. (XVIe), probablt
de Wolf loup et Rahm crème».
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. markak gehitu. Kim.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
wolofera
iz. Senegalen eta Mauritanian mintzatzen den hizkuntza.
won hegokorear
iz. Hego Koreako diru unitatea.
won iparkorear
iz. Ipar Koreako diru unitatea.
x
Ik. ixa.
X izpi iz. pl. Argiarena baino uhin luzera askozaz txikiagoko erradiazio elektromagnetikoa. X izpien uhin luzera atomoak baino txikiagoa da. X izpien eta ordenagailuen bitartez gizakien buruaren barne-egituraren hiru dimentsioko irudia lor daiteke.
Estekak- HBO
Aztergaia: x
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena osatuz: "iz. 'euskal alfabetoaren hogeita bosgarren
letra'"; eta AS gisa gehituz: . X izpi
Aztergaia: X izpi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:25
|
2002-04-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z11:EHL
|
2021-06-15
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
(eta ) 2: Kk ("Bakixu X izpien bitartez gorputz-barruan
dagoan edozer ikusi al izaten dala gaur egunian"), Lab
("Besteak datozen bitartean goazen nere lan gelara, arren, ta
X-ixpiaz aztertuko dizut"). x izpi
x-ixpi Ab II EEguna
27: J.R. Etxebarria ("Bai Hiroshiman bizirik geldituak eta
bai Bretainia Haundian X izpiez tratatuak aztertuz, lehenik
leuzemia eta gero beste kantzer mota batzuk sortzen direla
ikusi izan da"), G. Nazabal ("Bentrikulo bolumenaren
kalkulorako lehen urratsak irudien korrekzioa izan behar du,
X izpi edo printzen paralelismo-ezarengatik, edozein
handiztatze edo bihurrikeria galerazia izan dadin"), Elhuyar
3 ("X izpizko espektroak", "Modu honetan atomo batek
frekuentzia desberdineko X izpiak igor ditzake", "1896.
urtean, X izpiak erradiazio elektromagnetikoak [argiaren
erradiazioen antzekoak] zirela esan zutenen artean
lehenengotakoa bera dugu"), UZEI 2 ("Erradiografietan, beren
planoa X izpiekin paraleloa denean bakarrik agertzen dira
fisurak", "... bere planoa jarrera horretan soilik delako X
izpien direkzioarekin paraleloa"), J.M. Barandiaran 11
(adib.: "Metodo honen oinarria oso sinplea da; X izpi hauen
uhin-luzera atomoen arteko distantziaren neurrikoa bait da",
"Azkenik "sinkotroi" erradiazioa aipatu behar da; ultramore
hurbiletik X izpi gogorretaraino ematen bait du paregabeko
intentsitatea"), 3 (adib.: "Erradiazio ezezagun honi X izpi
izena jarri zioten", "Hodian fluoreszentzia nabaritzen zenez,
erradiazioa sortzen zenean, X izpien erantzuleak substantzia
fluoreszenteak izango ote ziren pentsatu zuten"), Tx.
Txakartegi 3 (adib.: "X izpiak oso garrantzitsuak dira"),
1994 eta 1996 (testuinguru berean, "X izpien gelak:
Erradiologiako gelatzat hartu dira ikerketa erradiologiko
osoak egin ahal izateko tresneriaz hornituta daudenak"), J.
Arregi ("beltzaran jartzeko gailuak igortzen dituztenak ala
sendagintzan erabiltzen diren X izpiak ere uhin
elektromagnetikoak direla esan dezakegu"). x
izpi Kimika/3 OspitalEstat
: DFrec 3 ( : "X izpiei esker hezurren argazkiak,
erradiografiak, egin daitezke", "hauen arteko ezagunenak X
izpiak eta elektrokardiogramak dira", "X izpiz bihotza
ikusten elektrokardiograma egiten"), AB38 1, HiztEn (AS),
LurE, Euskalterm 7 Ez dugu aurkitu ap. AB50. X
izpi Saioka/5 //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (adib. gisa), ElhHizt (adib. gisa), HiruMila (rayo
X), EskolaHE (AS), PMuj ( : rayos X) Ez dugu aurkitu ap. Lur
eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA. X izpi
DVC X-izpi // EG/CE EF/FE
EF BF DBF
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: AS: x izpiak / ElhHizt:
- / EskolaHE: AS: x izpiak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "X izpiak" / MilaHitz: "x izpiak".
iz. pl. Erradiazioak. X izpiak: argiarena baino uhin luzera
askozaz txikiagoko erradiazio elektromagnetikoa. izpi
5
Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. x
Erabilera-oharrak
pluralean erabiltzen da (eta "X" maiuskularekin).
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
Azpisarrera gisa jasotzekoa sarreran. izpi
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xabal
adj. Adkor. Zabala.
Estekak- HBO
Aztergaia: xabal
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'zabala'. Adkor
Informazio osagarria
Lexemen erregulartasuna
-x-/-z-.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
zabala.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: beharrezkoa da?
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): dagoen bezala utzi da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xabalina
iz. Lehen arma gisa eta, gaur egun, atletismo ariketetan erabiltzen den haga edo makila modukoa, luzea, eskuz jaurtitzen dena. Xabalina jaurti.
Estekak- HBO
Aztergaia: xabalina
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazioa s.u. txabalina.
Lantaldearen irizpideak
Botoen berri emango da adostasunik gabeko erabakietan
hasia hobetsi dute 3 batzordekidek. x-
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
j/x.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: " [grafia hobetsiko nuke]"
txabalina (1997-03-04)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiriak
(2000-3-31): onartu da aho batez. xabalina
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xabiertar
1 adj. Xabierkoa, Xabierri dagokiona.
2 iz. Xabierko herritarra.
xabiroi
iz. Itsaspeko hondo hareatsuetan bizi den arraina, brankietan ezten pozoitsuak dituena (Fam. Trachinidae). Ik. armiarma-arrain. Zinez gaizki ikusi izan dut jendea, xabiroiak ziztatu ondoan.
Estekak- HBO
Aztergaia: xabiroi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: Uranoscopus scaber; Trachinus vipera;
Trachinus draco. xabiroi arratoi xabiroi
txiki xabiroi zuri
1, 1919 ("poz ta alaitasun aundi batekin ari dira emengo
gastiak Iñauterietarako antzeski-lanetan; eginkizunak dira
"Mutil koskorrak", "Sabiroya", eta bi bakar-izketa "Joxe
Jeolimo" eta "Urrutizkiña""); (eta , ) 3, M.A. Unanua
("Hondoaren gainean bizi ohi diren arrainak dira xabiroiak
baina krabarrokak ez bezala, hondo haretsutan", "Bi dira gure
uretan bizi diren espezieak: [xabiroi txikia], izen arruntak
dioen bezala tamaina txikikoa, oso azalean bizi ohi dena eta
bainuzaleei ziztada mingarriak eragiten diena, eta [xabiroi
zuria]"). sabiroi Euzkadi
xabiroi xabiroi zuri xabiroi
txiki Echiichthys vipera Trachinus draco
: HiztEn (eta AS hauek: , ), LurE (eta AS hauek: , ),
Euskalterm 4 (hauetan 1 : 'escorpión'; 1 : 'pez rata'; 1 :
'escorpión'; 1 : 'araña') Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38,
AB50, LurE. xabiroi xabiroi txiki
xabiroi zuri xabiroi txiki xabiroi zuri
xabiroi zuri xabiroi arratoi xabiroi
txiki armiarma xabiroi //
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Ik. izendegian , fitxaren hustuketan: : M. Aizpurua; : Azkue
, Lh , PMuj eta fitxaren hustuketan, besteak beste: : V.
Laffitte , Lotina ; : Azkue , Lotina , V. Laffitte ; : ,
Lotina , Ibañez , P. Iztueta , Arzdi , P. Iztueta , Muus ,
PMuj , 1967, Lozano ; : , Lozano ; : PMuj eta fitxaren
hustuketan, besteak beste: : Lozano ; : Lotina , Muus ; :
Lozano . xabiroi zakaila salbera
zakail DVEF DBF DVC
// xabiroi zuri sabiron
Catálogo Peces salbario
DVEF Peces Catálogo
xabiroi FauMar Peces
GeogrEH Arrainak Peces Aquarium
Peces DCV Jakin NomIctiol
xabiron FauMar NomIctiol
zalmiroi DCV // xabiroi
txiki sabiroi NomIctiol
xabiroi Peces Peces
xabiron NomIctiol
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt ( araña, salvariego; eta AS, salvariego: eta AS,
araña: ), EskolaHE ( itsas arraina, gorputz luzaranekoa,
jateko ona [...]. Xabiroi mota ezagunenak xabiroi zuria eta
xabiroi txikia dira), PMuj (sabirón, salbario, salbadeo;
escorpión, traquino); : DRA (pez araña) Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, HiruMila, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh .
xabiroi Zool. xabiroi txiki
Trachinus vipera xabiroi zuri T. draco
Zool. [Trachinus draco] [T. vipera]
DVC xabiron // EG/CE
EF/FE EF BF DBF
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBBk soildua.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Fam. Trachinidae.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xaboi
iz. Urarekin nahasirik, garbitzeko eta koipea kentzeko erabiltzen den produktua, alkali bat gantz batekin konbinatzean lortzen dena. Xaboi bigunak eta gogorrak. Xaboi berezi bat erosten zuen, oso garestia, azalmintza leun-leun edukitzeko. Xaboi puska bakarra ematen digute hilabete osorako, bai arropa garbitzeko eta bai norberaren garbitasunerako. Xaboi fabrika.
Estekak- HBO
Aztergaia: xaboi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
xaboi(n).
Informazio osagarria
Lexemen erregulartasuna
-n zalantzazkoa.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
j/x.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E208]: "Hauxe da zabalduena"
(1993-01-18)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xaboiontzi
iz. Xaboia edukitzeko ontzia. Xaboiontziekin egindako txoriak eta jogurt potoekin egindako lanparak ikus daitezke erakusketan.
Estekak- HBO
Aztergaia: xaboiontzi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
1, LMuj ("Zarata berria bainugelan. Perfumearen flaskoa
—xaboi-ontzia edo gisakoren bat— erori bide zitzaion Elbirari
oraingoan"). xaboi-ontzi
: Euskalterm 2 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn,
LurE. xaboi-ontzi //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila; : PMuj Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt,
EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA.
xaboi-ontzi xabon-ontzi
DVC // EG/CE EF/FE EF
BF DBF
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
PUrib: "xaboiontzi/xabonontzi".
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-ontzi.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xabonatu, xabona, xabonatzen
du ad. Xaboiz igurtzi.
xabor
1 iz. Ipar. Zaborra.
2 adj. Zub. Hauskorra.
Estekak- HBO
Aztergaia: xabor
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
1 iz. . . 'zaborra'. 2 izond. . 'hauskorra'. Ipar
Adkor Zub
Informazio osagarria
Lexemen erregulartasuna
-x-/-z-.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
1 iz. (Ipar. Adkor. '7zaborra'7); 2 izond. (Zub.
'7hauskorra'7).
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[kentzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Adieren ordena aldatu: 1)
'hauskorra' 2) 'zaborra'. || 1- Zehatzagoa delakoan gaude.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-11-23) Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian
erabakia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xafarratu, xafarra, xafarratzen
du ad. Ipar. Urberritu, xaboiaz edo beste garbigarriren batez garbitu den zerbait ur hutsarekin berriz garbitu garbigarria kentzeko. Neskak xafarratu zuen pegarra, eta urez bete, emakume hark tututik edan zezan.
Estekak- HBO
Aztergaia: xafarratu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu corpusean aurkitu Ik. ap. DRA : 'enjuagar' adierako
2, Barb II ("Piarres, xoko batean, zintzurra xafarra eta
xafarra ari zen; luzeago atsegina eta handiago alabainan: Ala
xede, erdia bederen mahats arnoz egina dela gure pinard!"),
1951 ("Nexkak xafarratu zuen pegarra, eta urez bethe, tututik
edan zezan") eta 'reñir, reprender con rigor' adierakoa, H
("Horrela xafarratzen nauzue"); eta : u/g ("Elorri ostoen
bertutea da erlasduren sendatzea: eman pinta bat uretan
egosten 20 grama osto hoitarik. Eta ur horrekin ongi gargara
edo xafarrika aho-zola"), 1955 ("Aho zintzurrak krexun
egoskinez xafarrikatuz, eta gargaratuz, ederki senda ditazke
bai hortz minak bai zintzur-minak"), Hazkarri in 1958 ("Haren
barrikatto arnoa itsuski arintzen ari zen, berak etzuelarik
alta ahoaren xafarrikatzeko baizik edaten"). //
xafarratu Piar GAlm
xafarrikatu Egunaria GAlm
Othoizlari
: HiztEn Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE,
Euskalterm. xafarratu //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt ( enjuagar, aclarar), HiruMila (enjuagar), Lur (1
rincer, nettoyer à l'eau; 2 faire la vaisselle), XarHizt
(nettoyer à grande eau, rincer, -é), Casve ( : 1 nettoyer la
barrique; 2 laver la vaisselle; 3 rincer), DRA (1 limpiar una
barrica con agua, dándole sacudidas, enjuagar la boca, fregar
la vajilla; 2 reñir, reprender con rigor), PMuj (1 enjuagar
en la boca; 2 fregar la vajilla, desugar, limpiar con agua; 3
maltratar, zamarrear, golpear); : XarHizt (se rincer la
bouche, se gargariser, -é), Casve (xafarrikatü: se rincer la
bouche, se gargariser), HaizeG (se gargariser, rincer), Lh
(se gargariser), Lh (1 nettoyer une barrique avec de l'eau en
la secouant; 2 se rincer la bouche; 3 laver a vaisselle; 4
malmener qq. un, le rabrouer), DRA (enjuagarse, gargarizar),
PMuj (hacer gárgaras, gargarizar); : PMuj (enjuague,
enjuagadura); : PMuj (gargarismo) Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, EskolaHE, Lur . xafarratu BN
EF/FE EF xafarratü DVC
xafarrikatu EF BF DBF
DBF DVC xafarratze DVC
xafarriku DVC // EG/CE
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
IparKazet (Ekologia): rincer.
Lantaldearen irizpideak
Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz
xafarratu eta xafarrikatu ageri dira testuetan
(eta biak erabiltzen direla dio J-L. Davantek); Iparraldekoek
argituko dute forma biak jaso behar diren ala bakarra aski
den.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
xafarra, xafarratzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-katu.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (EH2016):
xafarratu eta xafarrikatu formei Ipar.
marka jarri zaio.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xafarrikatu, xafarrika, xafarrikatzen
du ad. Ipar. Aho barnea edo eztarria isurkariren batez garbitu, gargarak egin. Aho-zintzurrak egoskin horrekin xafarrikatuz, ederki senda daitezke bai hortzetako minak, bai zintzurreko mina.
xafla
1 iz. Gai baten, bereziki metal baten, zati mehea eta zapala. Zinkezko xafla zabalez egindako teilatua. Borreroak gillotinaren xafla metalikoa askatu zuen.
2 iz. Xerra. Xingar xafla ederrak.
Estekak- HBO
Aztergaia: xafla
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-09-22
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazioa s.u. zaflatu.
Bestelakoak
Jatorrizko forma
burdin-xafla.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xaflagarri
adj. Xaflatan ezar daitekeena. Elementu xaflagarriak eta dentsitate txikikoak.
Estekak- HBO
Aztergaia: xaflagarri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-04-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Ongi eratua da
forma erabili gabea, baina ongi eratua, erabiliaren, baina
gaizki eratuaren eta Euskaltzaindiak baztertuaren ordaintzat
proposatua. xaflakor
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-garri.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
xafla daitekeena.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xaflagarritasun
iz. Xaflagarria denaren nolakotasuna.
xaflatu, xafla/xaflatu, xaflatzen
du ad. Xafla bihurtu, xafla era eman. Telurioa oso erraz xaflatzen eta birrintzen da.
Estekak- HBO
Aztergaia: xaflatu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, xafla(tu), xaflatzen. ad. xaflatu du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
xaflatu, xafla(tu), xaflatzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xagu
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, xagu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. sagu].
Estekak- HBO
Aztergaia: xagu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazio-erabakiak s.u. sagu.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . sagu
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. . sagu
Lexemen erregulartasuna
-x-/-s-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: ez dira gaitzestekoak eta
hitzen adierazkorrak baizik. sagu saguzar
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): ez da onartu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xaguxar
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, xaguxar-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. saguzar].
Estekak- HBO
Aztergaia: xaguxar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazio-erabakiak s.u. sagu.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . saguzar
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. . saguzar
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xah
iz. Persiako enperadorea. Istilu larriak gertatu ziren Teheranen, eta xah Persiakoak eta haren familiak hiriburutik ihes egin zuten. Irango xaharen semeak bere buruaz beste egin du.
Estekak- HBO
Aztergaia: xah
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
(Persiakoa).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: [Xah] letra xehez.
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): onartu da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahako
iz. Ipar. Zahatoa. Bi xahako arno eta hamabi xardina. Xahakotik edan.
Estekak- HBO
Aztergaia: xahako
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'zahatoa'. Ipar
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
zahatoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahal
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, xahal-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. txahal].
Estekak- HBO
Aztergaia: xahal
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1996-11-26
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
(t)xahal.
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . txahal
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. . txahal
Lexemen erregulartasuna
tx-/x-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahar
adj. Adkor. Zaharra.
Estekak- HBO
Aztergaia: xahar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Adkor
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahartu, xahar/xahartu, xahartzen
1 da/du ad. Adkor. Zahartu, zahar bihurtu. Berriak fite xahartzen dira zurekin.
2 da ad. Adkor. Zahartu, zahartzarora heldu. Xahartu denak ere nahi baitu bizi.
xahu
adj. Ipar. Garbia. Estali zuen gorputz saindu hura mihise xahu batez. Ez dugu aurkitzen toki xahu bat non bazkariteko jar. Bihotz xahu batekin. Birjina Maria xahuagandik sortua.
xahu izan da ad. Ipar. Galdua izan, salbabiderik ez izan. Aditzen bagaituzte, xahu gara. Xahu zirela oraingoan, errege etorriko zitzaiela eta bortizki gaztigatuak izango zirela.
xahurik adb. Ipar. Garbi, garbirik. Haurrekin dena etzaten, ez da beti mantarra xahurik jaikitzen (esr. zah.).
Estekak- HBO
Aztergaia: xahu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-03-24
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. izond. 'garbia' / AS: , 'galdua naiz; galduak gara'.
Ipar xahu naiz xahu gara
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
egokiagoa iruditzen zaio lantaldeari azpisarrera gisa ageri
diren eta horiek azpisarrera bakarraren adibide azaldu
bihurtzea: " . ad.: ('galdua naiz'); ('galduak gara')".
xahu naiz xahu gara xahu izan xahu
izan da xahu naiz xahu gara
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Azpisarrera erantsi:
"xahu naiz". xahu izan
- [E210]: : 1- Hiztegiak ez du horren
beharrik. || 1- Azpisarrera iluna da; "xahu izan"
aditz-lokuzioa sartzea zuzenagoa delakoan gaude. Ikus aurreko
oharra ("xahu"). xahu naiz, xahu gara
- Erabakia: (H2.2 /
2010-11-23) Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian
erabakia (azalpena dagoeneko egokitua du H1.1 lantaldeak).
Aztergaia: xahu izan
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: 'galdua naiz, galduak gara'. xahu naiz, xahu gara
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahuarazi, xahuaraz, xahuarazten
du ad. Xahutzera behartu. Baketze horrek xahuarazi dizkio Frantziari miliarrak milaka.
Estekak- HBO
Aztergaia: xahuarazi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, xahuaraz, xahuarazten. ad. xahuarazi dio
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
xahuarazi, xahuaraz, xahuarazten.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahubide
iz. Xahutzea, gastua. Xahubideak eta irabazpideak.
xahugarri
adj. Xahutzen duena. Seme bat zuen, eta hura etxearen xahugarri.
xahuki
adb. Garbiki, xahutasunez. Xahuki erran dizut eta ez dut bilatu estalkirik.
Estekak- HBO
Aztergaia: xahuki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-11-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ki.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
xahupen
1 iz. Xahutzea, garbitzea.
2 iz. Xahutzea, hondamendia.
3 iz. Xahutzea, gastua. Irabaziak eta xahupenak.
xahutasun
iz. Garbitasuna, xahua denaren nolakotasuna. Gelaren xahutasuna. Emaztearen edertasuna, xahutasuna.
xahutu, xahu/xahutu, xahutzen
1 du ad. Ipar. eta Naf. Garbitu. Pilatok eskuak xahutu zituen. Xahu ezazu ene lizuntasuna. Nota guztietarik xahutua.
2 du ad. Ondasunez-eta mintzatuz, guztia erabili, bereziki zoro-zoroan edo alferrikako gauzetan. Ik. eralgi; gastatu. Irabazi guztiak edaritan xahutu. Gisu labe ttipiak errekin asko xahutzen du. Zerbait ikasteko, anitz urte edo diru xahutu duenari bizibidea kentzea, ez da hori ohointza? Bidez bide diru xahutzen eta denbora galtzen ibili.
3 du ad. Ipar. Suntsitu, hondatu. Gerrateetan xahutu da arbola franko. Goseak zituen xahutuak, bi hilabetez, Alemania barnean. Izurrite izugarri batek jendeak xahutzen zituen. Lurraren gainetik xahutuko dut egin dudan gizona. Bazterrak xahutu eta xehatu zituzten.
Estekak- HBO
Aztergaia: xahutu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau106
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:07
|
1996-11-26
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, xahu(tu), xahutzen. ad. 1 . eta . 'garbitu'. 2 'eralgi,
gastatu'. 3 . 'suntsitu, hondatu'. xahutu du
Ipar Naf Ipar
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
xahutu, xahu(tu), xahutzen.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [I202]: . ere bada. Naf
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): oharra gehituko zaio.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2022-01-12
