q
Ik. ku.
Estekak-
HBO
Aztergaia: q
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena gehituz: "iz. 'euskal alfabetoaren hemezortzigarren
letra'".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
qatartar
1 adj. Qatarkoa, Qatarri dagokiona. Qatartar agintariak.
2 iz. Qatarko herritarra.
quad
iz. Lau gurpileko motozikleta antzekoa, eremu malkartsuetan ibiltzeko prestatua dena. Bidexka batean barrena gindoazela, gazte batzuk pasatu ziren quadetan, zarata batean, abiada bizian.
quantum
iz. Fis. Kuantua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: quantum
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Bigarren mailan onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "† quanto e. kuantu. Fisikako partikula
batzuk".
Informazio osagarria
Maileguaren aldean hobestekoa
h. kuantu.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
quark
iz. Fis. Oinarrizko partikula mota teorikoa, beste partikula batzuen osagai dena. Quarka da orain arte ezagutzen den materiaren osagairik txikiena. Ustezko quarkak, elkarrengandik oso gertu daudenean, partikula libreen gisan jokatzen dira; aitzitik, quarkak elkarrengandik urrunago, eta elkarrekintza handiagoa da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: quark
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "quark, quarkak. Fisikako partikula batzuk".
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
quasar
iz. Astron. Izar moduko astroa, espektroan gorriranzko lerradura nabaria duena. Quasarrak astronomoek ezagutzen dituzten gorputz argitsuenak dira; argia eta bestelako erradiazio elektromagnetikoa igortzen dute.
Estekak-
HBO
Aztergaia: quasar
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
q/k.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "kuasar nire iritziz
grafia hobea [da]" (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
quebectar
1 adj. Quebecekoa, Quebeci dagokiona.
2 iz. Quebeceko herritarra.
quitoar
1 adj. Quitokoa, Quitori dagokiona. Quitoar idazlea.
2 iz. Quitoko herritarra.
quorum
iz. Biltzar batean, erabakiak hartu ahal izateko, egon behar duen gutxieneko kide kopurua. Ezkerreko alderdiko diputatuek bertan behera utzi nahi izan zuten eztabaida, quorumik ez zegoela argudiatuz.
Estekak-
HBO
Aztergaia: quorum
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
q/k.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
r
1 Ik. erre.
2 (Letra larriz). roentgen-en nazioarteko sinboloa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: r
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena gehituz: "iz. 'euskal alfabetoaren hemeretzigarren
letra'".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rabatar
1 adj. Rabatekoa, Rabati dagokiona. Rabatar agintariak.
2 iz. Rabateko herritarra.
rad
iz. Fis. Gorputz batek jasotako erradiazio ionizatzaileen kopurua neurtzeko unitatea, materia gramoko 100 erg-en baliokide dena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rad
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:35 |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-06-02 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE:
+
Sektore jakin bateko informazioa
rd: Harluxet.
Lantaldearen irizpideak
ikurra da, eta ez unitatea.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
unitateak.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radar
iz. Irrati uhinen bidez objektu baten norabidea eta distantzia zehazten dituen sistema edo tresna. Emakumeak batera eta bestera begiratzen zuen, gerraontzi bateko radarra balitz bezala.
Estekak-
HBO
Aztergaia: radar
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
akronimoa da.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-: hasiera honetako formak batera aztertzea komeni da,
Euskaltzaindiaren araua kasuka aplikatzeko.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radian
iz. Mat. Angeluak neurtzeko unitatea, zirkunferentziaren erradioaren luzera bera duen zirkunferentzia-arku batek mugatzen duen angeluaren baliokidea dena (rad).
radian segundo karratuko iz. Azelerazio angeluarra neurtzeko unitatea.
radian segundoko iz. Abiadura angeluarra neurtzeko unitatea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: radian
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:14 |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-06-02 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Erdaretako formak
Le Petit Robert: radian; ez dugu aurkitu ap. Collins.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE:
+
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
radian segundo karratuko, radian segundoko.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz
sartzekoa" (1996-08-19)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua radian iz. Mat. / radian
segundo karratuko, radian segundoko
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radio
iz. Kim. Uranioaren taldeko metal zuria, oso erradioaktiboa, 700 °C-tan urtzen dena (Ra; zenbaki atomikoa, 88). Gaur egun Lurrean aurkitzen dugun helio hondar hori radioaren, uranioaren eta antzeko elementuen desintegrazio erradioaktibotik sortua da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: radio
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:08 |
1996-05-29 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-05-14 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
radio: Harluxet, LurE (ik. erradio; taulan Erradioa).
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Ra.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
radio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Arauak jasoak ditu erradio eta radio forma soilak;
cf. batzordearen oharra, s.u. radio (1996-05-29): "elementu
kimikoaren izena; eratorriak erradio- forman erabili ohi dira (cf.
erradioterapia). Cf. erradio (zirkunferentziarena, hezurra) eta
irrati".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-/ir-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak.
Informazio lexikografikoa
Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak
elementu kimikoaren izena; eratorriak erradio- forman
erabili ohi dira (cf. erradioterapia). Cf.
erradio (zirkunferentziarena, hezurra) eta
irrati .
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radon
iz. Kim. Gas geldo erradioaktiboa (Rn; zenbaki atomikoa, 86). Radona radioaren desintegrazioaren ondorioz sortzen da.
raja
iz. Indiako printze edo erregea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: raja
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ralenti
iz. Autom. Ibilgailu baten eztanda-motorraren gutxieneko biraketa-abiadura. Ralentian edo oso abiadura txikietan, ibilgailu arinek sortutako kutsadura asko handitzen da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ralenti
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:IrEm |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz
sartzekoa" (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rally
iz. Auto edo motozikletentzako kirol proba, erregulartasuna eta iraupena kontuan hartzen dituena, lehiakideak, askotan ibilbide ezberdinak ahalik lasterrena eginez, leku jakin batera iristean datzana. Monte-Carloko rallya.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rally
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -y.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ramadan
iz. Musulmanen egutegian, bederatzigarren hila, barau gogorra egiten dena. Ez zuen barau legea betetzen ramadanean. Ramadanaren azken eguna ospatzen ari ziren.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ramadan
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ramaera
iz. Nikaraguako ekialdean, Karibeko kostaldean mintzatzen den hizkuntza.
ramallahtar
1 adj. Ramallahkoa, Ramallahri dagokiona.
2 iz. Ramallahko herritarra.
rand
iz. Hegoafrikako diru unitatea. Edaria barne, berrogei rand ordaindu dugu biona.
rangundar
1 adj. Rangungoa, Ranguni dagokiona.
2 iz. Rangungo herritarra.
rani
1 iz. Indiako erregina edo printzesa.
2 iz. Rajaren emaztea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rani
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.
rani : HiztEn ('... rajaren emaztea') // Ez
dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
rani : ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE,
Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj
DVC.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBBk soildua.
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "raja. Indiako errege edo subiranoa. Haren
emazteari rani esaten zitzaion".
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
erabili gabea den arren esku arteko informazioetan, onartzekoa
dela uste du lantaldeak.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
1 Indiako erregina edo printzesa. 2 rajaren emaztea.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ranking
iz. Sailkapen zerrenda. Gure unibertsitateak nazioarteko rankingean duen mailari begiratzen badiogu. Txapelketa horietan guztietan egindako lorpenekin rankinga osatzen dugu.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ranking
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -ing.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: beharrezkoa da?
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): sartu beharrekotzat ikusi da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rantxera
iz. Mus. Mexikoko kantu eta dantza herrikoia, maiz mariatxien laguntzaz kantatzen dena. Rantxerak eta kantu mexikar asko Iraultzari buruzkoak eta Iraultzaren garaikoak dira.
rap
iz. Mus. 1980ko hamarkadaren erdialdean Ameriketako Estatu Batuetan sortu zen musika-estiloa, kantatu ordez errezitatu egiten diren errima eta hitz jokoak ezaugarri dituena. Gazte jendearengana ahalik eta zuzenena iristeko erabili dut rapa, zentsurarik eta taburik gabeko hizkuntza erabiltzeko aukera ematen duelako.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rap
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rap, raper".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rapanui
1 adj. Pazko uhartean bizi den etnia batekoa, etnia horri dagokiona. Rapanui herriak erabat suntsitu zituen bertako basoak, eta horrek arazo asko ekarri zizkien.
2 iz. Etnia horretako kidea. Indusketek erakutsi dute izurdeaz gain, rapanuiek itsasoko hegazti asko harrapatzen eta jaten zituztela.
rappel
iz. Gorputzean loturiko soka baten laguntzaz horma zutak jaistea. Arroilaren hondora iristeko ehun bat metroko rappela egin behar izan genuen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rappel
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rappel. Mendizaleek egiten dute".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rapsoda
iz. Antzinako Grezian, poema epikoak abestuz herriz herri ibiltzen zen kantaria.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rapsoda
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -ps-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rapsodia
1 iz. Rapsodek abesten zituzten poema zatien bilduma.
2 iz. Beste obra batzuen pasartez edo herri doinuz ondutako musika-lana. Liszten hungariar rapsodiak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rapsodia
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rasta
1 adj./iz. Rastafaria. Bob Marley-k 70eko hamarkadan ezagutu zuen arrakasta, eta berak lortu zuen reggae musika ezagun bihurtzea, baita rasta mugimendua ere.
2 iz. Rastafariek buruan eramaten dituzten ile txirikordetako bakoitza. Zer ikusten dudan?, ehunka gazte, rastak buruan, telazko zakutoak sorbaldan, gerri inguruak agerian.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rasta
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rasta, rastafari, rastafarismo".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rastafari
adj./iz. Rastafarismoaren jarraitzailea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rastafari
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2008-12-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
rastafari 4 iz.: J.A. Arrieta ("rastafari
kakalardo haren ligea"); J. Gabilondo 3 ("Londresen rastafari
batekin bizitzen hasi, umea egin, rastafariarekin nazkatu eta [...]
rastafaria ez omen zen azaldu").
Beste (edozein) iturritako erabilerak
rastafari (3 iz. eta izond. 1): S. Gonzalez 2
("hain lanpetuta egon zarenez rastafari horrekin [...] nahiz eta
ratafariarekin egindako lehenbiziko ahalegina hutsaren hurrengoan
gelditu"); J. Sarrionandia ("rastafarien errebelazioa konplituko
delakoan doaz Beholdengo kale luzean barrena"); Berria ("kosmologia
rastafaria"); rastafariar : Berria
("rastafariar orrazkera"); rastafarismo :
Berria.
Erdaretako formak
"... por Ras Tafari, coronado rey de Etiopía".
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rasta, rastafari, rastafarismo".
bigarren itzulikoen artean proposatua du lantaldeak.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rastafarismo
iz. Jamaikan, 1930 inguruan sortu zen mugimendu mesianikoa, Haile Selassie Etiopiako enperadorea jainkotzat hartzen duena eta afrikar jatorriko jende zapalduaren askatasuna eta batasuna helburu dituena. Jamaikako jendea protestantea da, eta ez dira denak rastafariak, 100eko hiru bakarrik.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rastafarismo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rasta, rastafari, rastafarismo".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ratio
iz. Magnitude edo kantitate biren arteko arrazoia. Ik. arrazoi 4. Kalitate eta produktibitate ratioak inoiz izan diren altuenak direla gaineratu zuen ekonomia sailburuak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ratio
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "ratio. Hezkuntzan, irakasle bakoitzari dagokion
ikasle kopurua" / HezkAdmin: ratio.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rau
onomat. Bat-bateko ekintza adierazten duen onomatopeia. Ik. di-da. Eta berriro, rau!, heldu eta altxatu zuen zakua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rau
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:32 |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
rau 12: JanEd 7 (adib.: "Rau, rau,
rakataplau, au dek umoria, / utzi alde batera euskaldun jendia"),
Apaol ("Anjel sukaldera eldu zanean, rau, eregi zan bat batera
leioa"), Urruz Zer ("Ia berriz... oraingoan... rau"), Tx
B ("Egurrezko armak ugari zeuden soldaduentzat jarriyak, /
kasik burniya beziñ fuertiak eskuak eta gerriyak, / Rau sartzen
ziran aurrera eta an kolpe izugarriyak"), Or Eus ("Txingo,
txango, rai ta rau, umore ona duk au!"), Salav ("Eta berriro,
rau!").
rau 6: Urruz Zer (OEHko testuinguruan),
I.M. Atxukarro ("Tira sartu, esango zigun, eta rau"), Etxde
("Galtzagorri-k hori entzun orduko, Axular-en atzetik beste norbait
zetorrelakoan, atzaparrak rau! bota omen zizkionan; baina, besterik
ezean, Sara-ko erretore jaunaren itzalarekin gelditu omen zen
eskuartean"), Tiro tartean bertsotan ("Ta rau! aurrera
mordoska bat"), A. Kazabon ("Dinbi-danba joan da Proxpero
neskarengana eta, Rau! hor heltzen dio izterretik "Hau erremolatx
konkorra!", diolarik"), S. Kalonje ("Uste gabeko gauzak askotan
gertatzen zaizkigunak, rau!"); rau-rau-rau 2, Lek
(adib.: "Ernani'ko plazan / Iru atso dantzan / Irurak etzizuten /
Ardit bana poltsan / Rau-rau-rau etab."); rauka 3, J.
Arretxe ("Bidean buruz ikasiko dut txuleta bakoitza zein lekutan
daukadan. Rauka-rauka, rauka-rauka, rauka-rauka...");
ri-rau , Ayalde ("Pozik aterako nintzaioke bidera,
eta bere soñeko polita, ri-rau! kenduko nioke").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
rau : DRA (raurraurrau rapataplau onomatop.
de la marcha a tambor batiente) // Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta
EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF,
PMuj DVC.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE:
-
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ravioli
iz. Jateko pasta, eskuarki gari irinez egina, laukitxo forma duena eta haragi xehatuz, barazkiz, gaztaz edo beste jakiren batez eginiko oreaz betetzen dena. Ravioliak perretxikoz beteak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ravioli
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "ravioli. Jaki italiarra".
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa
erdal hitza.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: horrela utziko nuke, izen
bereko italiar jakiok izendatzeko. Eskuarki pluralez erabiltzen
direla ere esan behar da: ravioliak jan dituzte. || whisky, vodka
edo curaçao bezalako hitz arrotzak idazteko utzi dira, hain zuzen,
grafia bitxiok.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-09-21)
Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatzea erabaki da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razional
adj. [Oharra: Euskaltzaindiak, razional-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. arrazional].
Estekak-
HBO
Aztergaia: razional
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:MatHizt |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:08 |
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu zenbaki (ir)razional formarik aurkitu.Ik. OEH
argitaratuan arrazoizko (AS s.u. arrazoi):
arrazoinezko (SP Phil 3); arrazoiñezko (Gç);
arrazoizko (Mb IArg I, Mg CC 2, Gco, Aran
SIgn, Bv AsL, AzpPr, Goñi, Urruz, Or QA
2, O Aitork, Mde Pr, Txill Let, Gazt
MusIx, Berron Kijote); arrazuñezko
(CatUlz); arrozoinezko '(conjunción) explicativa'
(ES); arrozoñezko (Mih); errazoeko (CatBus);
errazoezko (Mg, fB Ic I, JJMg BasEsc 2,
CatLlo, It Azald, Eguzk GizAuz);
errazuazko (fB Ic I); errezoizko (Etxba
Eib); razoinezko (Lç Ins);
arrazionaletasun (LE Matr3), eta
errazionalista (Itz Azald). Corpusean beste
hauek jaso dira: irrazionale 1 (LE Prog);
razionalismo 3 (Itz Azald; Inza Azalp:
"razionalismo´zale"); razionalismu 1 (Vill Jaink);
razoinable 1 (Tt Arima).
zenbaki razional / zenbaki
irrazional lexiak 16 aldiz jaso dira 6 testutan (Elhuyar:
Matematika eragiketa; Elhuyar: Matematika. 8. Bigarren
erdia; Elhuyar: Matematika. LH 1-2; J. Duandikoetxea:
Euler; UZEI: Matematika Hiztegia; E.J. Lehen ziklo
esperimentala: ik. ondoan testuinguruak). Besteak:
arrazoi - formakoak: arrazoiko 1, EB (J.A.
Agirre); arrazoizko 35: B 2 (J.M. Iraolagoitia, S.
Onaindia), G 6 (J.A. Ugarte, Or, I.M. Manzisidor, Lab, B. Latiegi),
EB 20 (J. Azurmendi, SM, B. Urkizu, Arauzko erabakiak II,
UZEI, E. Gametxo, I. Segurola, X. Kintana, J. Oregi,
Sagardoa, Eskura, I.A. Berriotxoa, J. Apalategi, X. Gereño,
D. Urbistondo), EgAs 7 (El Día, Egin, K. Muniain, K.
Izagirre, J. Aierbe, Urraspide); arrazoizkotasun 5,
EB (J. Azurmendi 4, J.M. Torrealdai); arrazoizkotu 1, EB
(Kondaira-Lurraldeei Buruzko legea); arrazoinezko 2,
EB (J. Azurmendi, SIADECO); errazoezco 1, B (D.M. Bernaola);
errazional- formakoak 7 dira, EB: errazional
(BITEZ); errazionalagotu (K. Aulestia in Zeruko
Argia); errazionaldu (UZEI); errazionalismo (G.
Garate); errazionalista (G. Garate, J. Rafels);
errazionalkuntza (UZEI); razional -
formakoak 62, ia denak EB: razional 27 (Biologia
multikopiaz; E. Muxika, J. Etxeberria, J. Sierra, J. Azurmendi,
Beltza, X. Mendiguren Bereziartu, Elhuyar, J.M. Goñi, M.E. Laboa,
E.J., R. Arregi, G. Nazabal, UEUko fisika saila, Hemen);
razionalismo 23 (Gomiga, I. Begiristain; UEUko fisika saila,
J. Azurmendi, I. Lamarca Iturbe, UZEI, L. Villasante, R. Arregi, S.
Garmendia, La Voz de Euskadi); razionalista 7 (E.
Muxika, T. Sarasola, J. Azurmendi 4, UZEI); razionalitate 7
(X. Iturbe, J. Azurmendi 4, Hemen); razionalizatu (J.
Azurmendi); razionalizatzaile (Traducciones Algorta);
razionaltasun (UEUko fisika saila, M.E. Laboa);
arrazional - formakoak 29, EB ('razional' adierakoak
dira): arrazional 9 (L.M. Mujika, Beltza, M. Pagola, A.
Iztueta, I. Uria, Informatika-Fakultatea, Egin, J. Rafels);
arrazionalismo 6 (Elgoibarko Euskara Mintegia, J. Azurmendi
4, Bertsolaritza. Formarik gabeko heziketa);
arrazionalista 1 (J. Sudupe); arrazionalizapen 1
(Oihenart taldea); arrazionalizatu 4 (I. Uria,
Bertsolaritza. Formarik gabeko heziketa,
Informatika-fakultatea); arrazionalizatze 1 (X. Mendiguren
Elizegi); arrazionalizazio 1 (S. Ariztondo);
arrazionalki 4 (M. Aierbe, J.M. Olanga, ESB Euskadiren
Autonomiarentzat Programa Sozialista, GAO);
arrazionaltasun 2 (M. Gartzia, Bertsolaritza. Formarik
gabeko heziketa); arrazoinalki 1 (J. Azurmendi);
irrazional- formakoak 34, EB: irrazional 16
(X. Saizar, J. Azurmendi, L.M. Mujika, Beltza, M.E. Laboa, X.
Mendiguren Elizegi); irrazionalismo 10 (P. Esnal, L.M.
Mujika, J. Azurmendi); irrazionalista 1 (J. Azurmendi);
irrazionalkeria 2 (J.M. Torrealdai, J. Azurmendi);
irrazionaltasun 5 (X. Iturbe, Oihenart taldea, J.
Duoandikoetxea, X. Gereño).
zenbaki arrazional : DFrec 2, AB38 1;
zenbaki errazional : LurE (s.u. zenbaki);
zenbaki irrazional : HiztEn-LurE; Euskalterm 1;
zenbaki razional : DFrec 3, AB38 27 (eta zenbaki
razional aurkako 1; zenbaki razional positibo 3),
HiztEn; Euskalterm 1. Besteak: arrazoizko : AB38 8,
AB50 5, HiztEn; arrazoizko: LurE (s.u. arrazoi);
arrazoizkotasun: AB38 2; HiztEn ("ik. razionaltasun");
arrazional : DFrec 5, AB38 5, AB50 1; HiztEn ("ik.
razional"); arrazionaldu: AB38 2, AB50 1;
arrazionalismo: DFrec 1, AB38 1, AB50 1;
arrazionalista: DFrec 1, AB38 1, AB50 1;
arrazionalki: AB38 3; arrazionaltasun: DFrec 3, AB50
1; errazional : AB38 1; Euskalterm 1
((er)razional); (er)razionalismo: Euskalterm 1;
errazionalista: Euskalterm 1; irrazional :
DFrec 5, AB38 3, AB50 3, HiztEn-LurE, Euskalterm 5;
irrazionalismo: AB50 1, HizEn, Euskalterm 1;
irrazionalista: HiztEn, Euskalterm 1;
irrazionalkeria: DFrec 1; irrazionalki: DFrec 1;
irrazionaltasun: DFrec 3, AB50 3, HiztEn, Euskalterm 1;
razional : AB38 3, AB50 5, Euskalterm 34 (eta
(er)razional); razionaldu: AB38 1, HiztEn, Euskalterm
2; razionalidade: DFrec 1; razionalismo: DFrec 1,
Euskalterm 12 (eta (er)razionalismo); razionalista:
DFrec 1, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 1; razionalizatu: AB38
3, AB50 10, HiztEn, Euskalterm 2; razionalizazio: DFrec 1,
AB38 4, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 4; razionalki: Euskalterm
1; razionaltasun: AB50 2, HiztEn, Euskalterm 3.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
EArauak 48: arrazional.
Jatorrizko forma
zenbaki razional; zenbaki razional baten era hamartar.
Euskaltzaindiaren Arauak
e. arrazional.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. arrazional.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/ar-.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "razional [eta
razionalismo, razionalista] nire iritziz grafia hobea [da]"
(1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razionalismo
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, razionalismo-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. arrazionalismo].
Estekak-
HBO
Aztergaia: razionalismo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:09 |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. arrazionalismo.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. arrazionalismo.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: arrazional onartu da,
beraz arrazionalismo eta arrazionalista ere
onartzekoak.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): arrazionalismo, arrazionalista A letran
ageri behar dira.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razionalista
adj./iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, razionalista-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. arrazionalista].
Estekak-
HBO
Aztergaia: razionalista
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. arrazionalista.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. arrazionalista.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: arrazional onartu da,
beraz arrazionalismo eta arrazionalista ere
onartzekoak.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): arrazionalismo, arrazionalista A letran
ageri behar dira.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razzia
iz. Etsaiaren lurretan egiten den bat-bateko erasoa, haiek suntsitzeko eta ondasunez biluzteko helburua duena. 794an, emirrak Asturiasko erresuma harrapakatzeko razzia prestatu zuenean, bi multzotan banatu zuen bere armada.
Estekak-
HBO
Aztergaia: razzia
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4B:EEBS:004 |
2003-11-04 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
razzia 4: HD kulturak ("Hiri hauetako
batzuetan Afrika beltzean razzietan preso hartutako ume eta gazteak
esklabu saltzen ziren"), Egunk 1999 3 (adib.: "Gazteen
aurkako razzia").
razzia : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap.
DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
razzia : ElhHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta
EF/FE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE,
Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj
DVC.
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal razzia formaren ordainak: ebatsaldi :
Casve FE, HaizeG FB; eraso, eraso-aldi
: PMuj DCV; lapurketa : HaizeG FB, PMuj
DCV; raid : HiztHand; razzia :
HiztHand, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE;
sarraldi : Casve FE, PMuj DCV (eta
sarrera) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila.
Erdaretako formak
fr (Le Petit Robert): raid, razzia; en (Collins):
raid; it (S. Carbonell): razzia; de (Langenscheidts):
Razzia.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, arrotza baita ahoskeraz-eta
onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, nahiz arrotza den
euskaraz -zz- grafia.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-zz-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
re
iz. Musika-eskalako bigarren nota.
Estekak-
HBO
Aztergaia: re
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:43 |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2010-04-20 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ik. OEH argitaratuan: re Re (nota musical): Izt Po (Ut,
re, mi, fa, sol, la, si / oju ta garraixi), Azc PB (Orduan kantau
doguz / Ozamako Ninfak / lengo aldietako / la, si, do, re, mi,
fak).
re: L. Fernandez (Re, Sol eta La notetan berriz, inola
ere ez, debekatuta dagoelako, Minimen haustura, Do, Re, Fa, Sol
eta La notetan egin daiteke), Hizkilimin/3 (Afinatu ura kendu edo
gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol,
la, si eta do), Kantutik jolasera (Haurrekin lan egiten baduzue,
uste dugu fa, mi edo re direla tonika egokienak), Musika
(Irakasleak estudioaren datu teknikoak emango ditu: Tempoa:
Andante. / Konpasa: 2/4. / Erritmo irudiak: beltza eta beltzaren
isilunea. / Notak: do, re, mi, sol, Konpasa: 2/4. / Erritmo
irudiak: beltza eta zuria. / Notak: do, re, mi, sol, do, re, mi,
fa, sol eta la notak erabiliko ditugu, Ikaslea zoruko
pentagramaren ondoan jarriko da. Irakasleak lau beltz kantatuko
ditu hurrengo tonuok erabiliz: do, re, mi, fa, sol, la, Erritmo
irudiak: beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren
isilunea. / Notak: do, re, mi, fa, sol, la. / Konpas guztietako
pultsazioak zenbatuko ditugu), Re maior Musika/6 (Beethoven-en,
bibolina eta orkestrarako Re Maior edo Nagusiko kontzertuaren
musika gaia solfeatu eta flautak prestatuz jo egingo dugu).
re: HiztEn., LurE, Euskalterm.
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
re: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila.
Erdaretako formak
es (RAE): re; fr (DLLF): ré; en (Collins):
D; it (S. Carbonell): re; de (Langenscheidts): d.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Musika.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
(musika-nota).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
record
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, record-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errekor].
Estekak-
HBO
Aztergaia: record
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Denak EB-EgAs dira: errekor 1 (Kimika);
errekord 2 (J.L. Aramendi); rekor 1
(Bizia lurrean); rekord 5 (Bizia
lurrean 4; DV Zabalik).
errekor : HiztEn, Euskalterm 2;
errekord : AB38 1, AB50 1; record :
HiztEn ("ik. errekor"); rekord : DFrec 7, AB38 1,
AB50 8 (eta rekord mundial 2; rekord-liburu 4),
Euskalterm 4; rekordman : DFrec 1.
Sektore jakin bateko informazioa
errekor, errekordun, errekorgile darabiltzate
EEgunkaria-n.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. errekor.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. errekor (eta errekordun ).
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-, -rd.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: record eta
errekor formen kontra markaren alde.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): errekor dagoeneko arautua eta argitaratua.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
reflex
iz. Argazki kamera mota, prismaz eta ispiluz osatua den bisorea duena, objektiboak hartzen duen irudi berbera ikusarazten duena. Hogeita bi urterekin hasi zen argazkigintzan sakontzen, reflex kamera erosi zuenean. Reflex digitala.
Estekak-
HBO
Aztergaia: reflex
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:IrEm |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
reflex kamera.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz
sartzekoa" (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
reggae
iz. Mus. 1960ko hamarkadako erdialdean Jamaikan sortu zen musika-estiloa, skatik eratorria, konpaseko bigarren eta laugarren aldiak markatzen dituen erritmo soil eta errepikakorra ezaugarri duena. Reggaea rastafari mugimenduarekin oso loturik izan da beti. Garai bateko reggae talde handienen modura.
rekete
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rekete-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errekete].
Estekak-
HBO
Aztergaia: rekete
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. errekete.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. errekete.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rem
iz. Fis. Erradiazio ionizatzaileek izaki bizidunengan duten eragina neurtzen duen unitatea, 10-2 sieverten baliokidea dena (rem).
renio
iz. Kim. Metal zuri distiratsua (Re; zenbaki atomikoa, 75).
Estekak-
HBO
Aztergaia: renio
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-05-14 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
renio: Harluxet, LurE (ik. errenio; taulan Renioa).
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Re.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG-ZTC corpusetan ez dugu aurkitu ez renio eta ez
errenio formakorik.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
renio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.
Erdaretako formak
ik. Le Petit Robert: "rhenium [...] de l'all. rhenium, de
Rhenus, nom. lat. du Rhin".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak eta Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
requiem
1 iz. Hilen mezan hilen alde esaten den otoitza. Behar huen han belaunikatu eta Gure Aita, agurmaria eta requiema esan!
2 iz. Musika-lan kantatua, hilen mezaren testu liturgikoa oinarri duena. Mozarten Requiema, Oñatiko Abesbatzaren eta Bergarako Orfeoiaren eskutik.
retiar
1 adj. Retiakoa, Retiari dagokiona.
2 iz. Retiako herritarra.
retro
adj./iz. Modaz edo estiloaz mintzatuz, garai batekoa imitatzen edo inspirazio iturritzat hartzen duena. Musikaren esparruan bere lekuari eutsi dio binilo beltz zaharrak, hein handi batean moda retroak eta disko-jartzaileek bultzatuta. Orain, retro garaia bizi dugunez, G-Shock erlojuaren vintage bertsioak atera dituzte merkatura.
reykjavikar
1 adj. Reykjavikekoa, Reykjaviki dagokiona. Reykjavikar agintariak.
2 iz. Reykjavikeko herritarra.
riadar
1 adj. Riadekoa, Riadi dagokiona.
2 iz. Riadeko herritarra.
rial
iz. Irango eta Omango diru unitatea. Ilea mozteak 15 rial balio du, 5 euro.
rial yemendar
iz. Yemengo diru unitatea.
ribaforadar
1 adj. Ribaforadakoa, Ribaforadari dagokiona.
2 iz. Ribaforadako herritarra.
riel
iz. Kanbodiako diru unitatea.
rifle
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rifle-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errifle].
Estekak-
HBO
Aztergaia: rifle
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. errifle.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. errifle.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: errifle hobetsi da
baina ez da E letran ageri.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): E letran sartu beharrekoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rigatar
1 adj. Rigakoa, Rigari dagokiona. Rigatar agintariak.
2 iz. Rigako herritarra.
ring
iz. Boxeo borrokak eta beste zenbait borroka-kirol egiten diren egitura karratua, lurretik metro bat inguru goratua izan ohi dena eta lau aldeak hiru soka-lerroz itxiak izaten dituena. Sudur zapal hura ez zen ring baten gainean jasotako kolpe txar baten ondorioa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ring
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "ring h. laukia (boxeoan)".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-ng.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ringgit
iz. Malaysiako diru unitatea.
rito
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rito-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. erritu].
Estekak-
HBO
Aztergaia: rito
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:IkHizt |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazioa s.u. errito.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. erritu.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. errito.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-, -ito/-itu.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: ez da E letran ageri.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): E letran sartu beharrekoa. / BAgiria (1999-09-24):
erritu beharko luke eta horrela onartu da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
riyal qatartar
iz. Qatarko diru unitatea.
riyal saudiarabiar
iz. Saudi Arabiako diru unitatea. Saudi Arabiako Fahd erregeak 10 milioi riyal saudiarabiar eman ditu, palestinarrei laguntzeko.
ro
iz. Alfabeto grekoko hamazazpigarren letra (ρ, Ρ).
robot
1 iz. Giza itxurako makina, higitzeko eta aritzeko gai dena. Robot baten moduan erreakzionatu zuen, arimarik gabe.
2 iz. Gizakiaren ordez eragiketa jakin batzuk egin ditzakeen mekanismo automatikoa. Da Vinci robotak hiru beso artikulatu ditu, medikuaren eskumuturrak egin ezingo lituzkeen mugimenduak egiten dituena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: robot
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1993-08-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -t.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
robotika
iz. Robotak diseinatzeko eta erabiltzeko tekniken eta azterketen multzoa. Valentziako Unibertsitateko Robotika Institutuko ikertzaileek errealitate birtualeko sistema sortu dute haur autisten komunikazio ahalmena hobetzeko.
Estekak-
HBO
Aztergaia: robotika
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:34 |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE:
+
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: robótica.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rock
iz. Mus. Rock-and-rolla. Rock klasikoa bizirik eta osasuntsu dagoela erakutsi digu taldeak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rock
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + /
ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rock, rockzale, rocker († rockeroa),
rock-and-roll" / HitzIrud: "rocka = rock".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rockabilly
iz. Mus. 1950eko hamarkadan Ameriketako Estatu Batuetako hegoaldean sortu zen musika mota, rock-and-rollaren eta countryaren elementuak uztartzen dituena. 80ko hamarkadan, rockabillyaren berpizkundean. Rockabilly taldeak.
rock-and-roll
iz. XX. mendearen erdialdean sortu zen musika eta dantza mota, doinu bakunak eta erritmo oso markatuak dituena eta gitarra elektrikoarekin eta bateriarekin jotzen dena. Musikari ugari bildu zen Memphisko Sun estudioetan, rock-and-rollaren etxean.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rock-and-roll
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1993-08-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "rock and roll nire
iritziz grafia hobea [da]" (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rockzale
adj. Rockaren zalea dena. Ez naiz rockzale amorratua, baina gustatzen zait, bai.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rockzale
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rock, rockzale, rocker († rockeroa),
rock-and-roll".
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-zale.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rodastar
1 adj. Rodaskoa, Rodasi dagokiona.
2 iz. Rodasko herritarra.
rodeo
iz. Amerikako zenbait herrialdetako kirola, idisko baten edo zaldi hezigabe baten gainean zaltuts ibiltzean, bilurra trebetasunez erabiltzean eta beste zenbait kideko ariketa egitean datzana. Rodeo ikuskizunak. Zezenketetan ez bezala, rodeoetan ez dira zezenak hiltzen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rodeo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rodeo. Cowboy-en abildade
erakustaldia".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rodio
iz. Kim. Metal zuria, platinoaren antzekoa, gogorra eta hauskorra (Rh; zenbaki atomikoa, 45).
Estekak-
HBO
Aztergaia: rodio
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-05-14 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Rh.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
rodio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
roentgen
iz. Fis. X edo gamma izpiekiko esposizioaren unitatea, kilogramoko 2,58 x 10-4 coulomben baliokidea dena (R).
Estekak-
HBO
Aztergaia: roentgen
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "roentgen. Erradioaktibitatea neurtzeko".
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-05-29): Onartua
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: roentgen iz. Fis. [izen
propiotikoen sailean berrikusia eta roentgen forman bakarrik
jasotzea erabakia: röntgen kendu, beraz.]
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rohingya
1 adj. Gaur egungo Myanmarko mendebaldean bizi den etnia batekoa, etnia horri dagokiona. Gogor eraso zien gobernuak rohingya ekintzaileei.
2 iz. Etnia horretako kidea. Myanmarren budistak nagusi dira, eta rohingyak baztertu egiten dituzte musulmanak direlako.
rokoko
1 iz. Frantzian, XVIII. mendean, Luis XV.a erregearen garaian garatu zen arte estiloa, apaingarri ugaritasuna ezaugarri duena eta izadia, mitologia, Ekialdeko artea, eta amodio gaiak inspirazio iturri nagusi dituena. Rokokoak barrokoaren duintasun harroa arindu zuen, nahiz eta, nagusiki eta batez ere, dekorazio estiloa izan. Rokoko estiloko erretaula nagusian Ama Birjinaren irudi bat ageri da.
2 adj. Rokoko estilokoa; estilo horri dagokiona. Arte rokokoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rokoko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-07-03 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, egokituz onartzekoa
nazioartekoa da; inguruko erdararik gehienetan -c-
darama, hizkuntza horietan normala denez; alemanak, aldiz,
-k-duna darabil, eta euskaraz ere horrela egokitua hobetsi
du lantaldeak.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
c/k.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rol
1 iz. Eginkizuna edo zeregina, batez ere gizartearekikoa. Emakume zintzoaren rola hartzen zuen beti. Sexuen arteko rol banaketa.
2 iz. Antzerki lan edo film batean, antzezle batek antzezten duen zatia. Atzoko emanaldian, M. J. Moreno sopranoak etekina atera zion Musetta kaskarinaren rolari.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rol
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:08 |
1996-05-29 |
Bigarren mailan onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguaren aldean hobestekoa
Ik. zeregin, xede, etab.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "ez dakit beharrezko den:
lan, egiteko, -rena egin. ("paper" ere baztertzekoa)"
(1996-08-20)
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: beharrezkoa da?
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): dagoenean uztea erabaki da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ron
iz. Azukre kanaberaren zukua destilatuz egiten den edari bizia. Lehenbizi, edalontzia ur beroz betetzen zuen; gero, azukrea jarri ondoren, rona isurtzen zuen, tantaz tanta, limoi xerraren gainean. Ron upelak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ron
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ron bana agertu da OEH-EEBS corpusetan: G 1 (Alz
STFer); B 1 (Karmel 1971).
Erdaretako formak
es ron; fr rhum (GLU); en rum (Webster); de
Rum (Slaby-Grossmann); ca rom (GEC).
rhon : AB38 1; ron : HiztEnLurE,
Euskalterm 1; Elhuyar Hiztegia 1996; rum :
3000 Hiztegia 1996, Elhuyar Hiztegia 1966.
Lantaldearen irizpideak
Txostenak eskainiko duen informazioa behar da
ik. erabilerak.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: dron proposatu
du.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): ez da onartu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
roseautar
1 adj. Roseaukoa, Roseauri dagokiona.
2 iz. Roseauko herritarra.
rotabatore
iz. Nekazaritzako lanabes motorduna, lurra iraultzeko erabiltzen dena. Ik. golde.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rotabatore
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
rotabatore 1, Gure Erria 1972 ("Erreminta
asko ez dabe bear: rotabatore txiki bat ta gasoliña motorraz
dabillen tramankulo bat, botikak egiteko").
rotabatore : Euskalterm 1 (rotavator) // Ez
dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
rotabatore : HiruMila (rotavotor) // Ez
dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta
EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF,
DRA, PMuj DVC.
Erdara/euskara hiztegietako datuak
errotaitzur : HiruMila (s.u. rotabator) //
Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE,
Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj
DCV.
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
NekHizt: (Oharra: Jatorriz marka komertziala da, baina euskaraz
izen arrunt gisa erabiltzen da gaur egun).
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
ahozkoan ezagun-erabilia da, Hegoaldean behintzat, testuetan
askorik ageri ez den arren; parekoa, Iparraldean,
motokultore gisakoa izan liteke.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: Marka komertziala
Rotabator da, oker ez banago, eta esan ere, esango nuke,
rotabatora (rotaatora, a luzearekin) erabiltzen dela,
ez rotabatorea. Hitzak, beraz ez al luke behar
rotabator? Bestalde, beste hainbatetan egin den eran, ez ote
egokiagoa izen euskaldunagoa hobestea, motoaitzur edo
antzekoren bat? (2010-01-05)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 / 2010-09-21)
Bere horretan onartu da lantaldeak proposatu duena, eta bere
soilean eskainiko da, geroko utziz motokultore bezalakoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rotrin
iz. Idazteko tresna punta-fina, tintaz kargatzen dena, marra oso zehatzak egiteko, bereziki marrazketa linealean, erabiltzen dena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: rotrin
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
rotring: Prestas: 6. gaia; 28 lek. (B 15 / G 13).
Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da
marka-izena da jatorrian, baina arrunt bihurtua; grafia egokituz
proposatuko da.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-n(g).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rottweiler
iz. Jatorriz Alemaniakoa den txakur arraza; arraza horretako txakurra, handia eta gihartsua, ilaje beltz sarria eta gorputz-adar luze marroixkak dituena. Garikoitzi bulldog bat eta rottweiler bat erosi genizkion bere gurasoen Landetako eta Lizarrako txaletak zain ziezazkien.
rousseautiar
1 adj. J. J. Rousseau filosofoarena edo haren doktrinarena, filosofo hari edo haren doktrinari dagokiona.
2 iz. J. J. Rousseauren teorien jarraitzailea.
royalty
iz. Patente edo jabetza bat erabiltzeagatik ordaindu behar den zenbatekoa. Ateratzen dugun ale bakoitza erregistratua geratzen denez, royaltyak ordaindu behar ditugu.
Estekak-
HBO
Aztergaia: royalty
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Maileg |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -y: deklinabide-atzizkiak eransteko zailtasunak dituzte
-y amaitu maileguok: erabil ote daiteke orduan -i-
latinoa, royaltiak eta idatziz? Marratxoz bereiztea egokiago
dateke: royalty-ak, etab.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ruandar
1 adj. Ruandakoa, Ruandari dagokiona. Ruandar agintariak.
2 iz. Ruandako herritarra.
rubidio
iz. Kim. Metal zuria, biguna eta arina, 39 °C-tan urtzen dena (Rb; zenbaki atomikoa, 37).
Estekak-
HBO
Aztergaia: rubidio
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-05-14 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
rubidio: Harluxet, LurE (ik. errubidio; taulan
Errubidioa).
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Rb.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
rubidio 7, ap. ZTC (ez dugu errubidio formakorik
aurkitu).
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
rubidio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rugby
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rugby-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errugbi].
Estekak-
HBO
Aztergaia: rugby
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. errugbi.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -y.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ruleta
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, ruleta-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. erruleta].
Estekak-
HBO
Aztergaia: ruleta
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. erruleta.
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren
ordez
Ik. erruleta.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: ez da E letran ageri.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): E letran sartu beharrekoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
runba
1 iz. Mus. Kuban sorturiko dantza, jatorriz afrikarra; dantza horren musika.
2 iz. Mus. Dantza flamenko bizia, runbaren erritmoak eta musika flamenkoa nahastearen ondorioz sortua; dantza horren musika.
Estekak-
HBO
Aztergaia: runba
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2001-10-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rumba, samba...".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-mb- egiteko arrazoirik ez da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ruteniera
iz. Ekialdeko Europako zenbait herrialdetan mintzatzen den eslaviar hizkuntza.
rutenio
iz. Kim. Metal zuria, gogorra eta hauskorra, platinoarekin batean aurkitzen dena (Ru; zenbaki atomikoa, 44).
Estekak-
HBO
Aztergaia: rutenio
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-05-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-05-14 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
rutenio: Harluxet, LurE (ik. errutenio; taulan
Rutenioa).
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Ru.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
rutenio 1, ap. ZTC (ez dugu errutenio formakorik
aurkitu); ez ditugu aurkitu ap. EPG.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
rutenio: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.
Erdaretako formak
ik. Le Petit Robert: "ruthénium [...] du lat. médiév. Ruthenia
Russie, ce corps ayant été trouvé dans l'Oural".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak eta Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rutulera
iz. Dagestanen mintzatzen den hizkuntza.
s
1 Ik. ese.
2 segundo-ren nazioarteko sinboloa.
3 (Letra larriz). siemens-en nazioarteko sinboloa.
sabai
1 iz. Gela, eraikuntza edo barne batean, goialdearen barrualdea. Sabaiko argiontziak. Sabaitik zintzilik. Ahotsa sortu zen izakien buru gainean zegoen sabai gainetik.
2 iz. Ukuiluaren gaineko lastategi edo belartegia. Ik. mandio. Sabaiko lasto gainean etzanda. Sabaian lo egiten.
3 iz. Ahosabaia. Arraina jaten ari zela, hezur bat kokatu zitzaion sabaian.
sabai leiho, sabai-leiho iz. Sabaian edo teilatuan irekitzen den leihoa. Ik. argi-zulo.
sabai zulo, sabai-zulo iz. Sabaiko tranpa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: sabai
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau100 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1992-10-29 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:06 |
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa erantsiz: sabai-leiho, sabai-zulo .
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I108]: "Erabileremuak" (1993-02)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabaiaurreko
adj./iz. Hizkl. Ahotsez mintzatuz, mihi punta edo gaina ahosabai gogorraren aurrealdera hurbilduz ebakitzen dena. Sudurkari sabaiaurrekoak. Sabaiaurrekoak eta horzkariak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: sabaiaurreko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-07-03 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Hizkl.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-aurreko.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabaikari
adj./iz. Hizkl. Ahotsez mintzatuz, mihia ahosabai gogorrera hurbilduz ebakitzen dena. Ik. busti2 2; palatal. Kontsonante sabaikariak. Sabaikarien idazkera euskaraz.
Estekak-
HBO
Aztergaia: sabaikari
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-07-03 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Hizkl.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabana
iz. Tropikoko eta Tropiko inguruko ordoki lehor eta zabala, belar handiak eta zuhaitz edo zuhaixka bakanak dituena. Iruditzen zitzaidan atsegin izango zuela Afrikako sabanan denboraldi bat egitea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: sabana
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:40 |
2001-10-09 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2021-01-14
