Euskaltzaindiaren Hiztegia

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Mailak

Haur.

Forma baten adiera(k)

musua.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak ( ). Mach-en zenbaki

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: HiztEn; : LurE. Mach-en zenbaki Mach zenbaki

Erdaretako formak

Ez dugu aurkitu ap. Collins, Le Petit Robert.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: " . Abiadura neurtzeko, bi mach-eko abiadura soinuarenaren bi halako da. Ez nahastu match edo matx hitzarekin". mach

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan: «mach iz. Fis. (abiadura-neurria)».

Maileguen egokitzapen sistematikoa

ch.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Zientzia-unitateak.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Forma baten adiera(k)

(abiadura-neurria).

: “Maila horietako abiadurak Mach zenbakia erabiliz neurtzen da. Mach 1 soinuak airean eta hamabost graduko tenperaturan duen abiadura da: 1.224 kilometro orduko” (Argia), “Kalkula dezagun abiadura horri dagokion Mach zenbakia” (UEU); EPG: 0; : “Figure 9.33 Variation of A/A with Mach number in isentropic flow for k=1.4.: 9.33 irudia A/A-ren aldaketa Mach zenbakiarekin, k=1,4 duen fluxu isoentropikoarentzat”, “Balioetsi kokapen horri dagokion Mach zenbakia“ (EHU). LB ETC

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Elhuyar: 0; Adorez: 0; Labayru: 0;

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "†  . Hitz hau euskaratu egingo dugu (matx), baina hobe partidu erabiltzea (v. partida)". match

Beste (edozein) iturritako erabilerak

2, I. Gomez ("Fluido konprimigarrien azterketan, komenigarria suertatzen da parametro adimentsional konkretu bat erabiltzea, Mach zenbakia izenekoa preseski", "Kalkula bitez hegazkinaren abiadura eta hegaldiaren Mach zenbakia"); 1, M. Uzkudun ("Kruzero-abiadura: 0,8-0,9 Mach"); 4, J. Otaolaurretxi (adib. "1,2 macheko abiadura", "1,0 macheko abiaduran egindako saiakuntza"). Mach zenbaki Mach mach

Erdaretako formak

Le PRobert: "nom d'un physicien autrichien".

iz. Fis. Gorputz baten abiaduraren eta soinuak gorputz hori higitzen ari den ingurunean duen abiaduraren arteko zatidura. Mach zenbakia: macha. Mach 1etik gorako abiadurei supersoniko deritze. NASAren X-43 gailuak mach 9,6ko abiadurari eustea lortu zuen hamar segundoz. mach

Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa

erdal hitza.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Terminoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa Mach-en zenbaki forman (hori da Euskaltermen ageri den Termino normalizatua).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fis.

Forma baten adiera(k)

(abiadura-neurria).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa mach eta zenbaki sarreretan.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-gd-/-d-.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(opil mota).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

50: Monho (tit. — "Madama Beltzunzeri"); Etch 6 (adib.: "Madama zü zirade hun handi düzüna"); Bordel ("Luzaideko ama, guzien gidaria Isabel Madama"); Gy 6 (adib.: "Madama zigoiña denean ethorri", "Lehoisa madama hill zen"); Balad 2 (adib.: "Jente eskeliari emaiteko sokhorri Madama Urrutiak hartü zütien bidiak"); Elsb 30 (adib.: "Madama de Neuüille, Madama Brunier eta guziz, Madama de Tourzel, printze ttipiaren eta printzesaren gobernanta", "Morde Medikuaren Madamaren karlina"); Ip ("Madama, dio Aphezküpiak, zer zorigaitza!"); 2: Alz ("Coruñako marama aiek emango lituzteke!"); Alz ('muñeca' — "orrek senargaia, marama dala usteko du"); 1: Balad ("eskolatu Baiunian, madamatu Urrutian"). madama Fram Hil marama STFer Bern madamatu

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

3: 1914 2 ("eskola-egiliak aldiz Madama Larrañe-koa berhez mentzitu gabe", "Gitian mintza arren Madama guriaz"); P. Mac Orlan ("Eskertzen zaitut, Madama"); 8: B. del Teso 2 (adib.: "Madame Catherine Deneuve"); I. Mendiguren ("madame L'Espanaye eta bere alaba mademoiselle Camille L'Espanaye bakarrik bizi ziren han"); 1997 5 (adib.: "Madamek ez zion ezer"); 3 'panpina': A. Lasa ("panpin, marama, kopin, haur guztiak esnetan lehertzen zaizkio", "Emea emakume bihurturik, haurrak panpinak kopinak maramak norentzat?", "Gilborretik gora onartuak garenean, nik zu maiteko zaitut haur maitea panpin polita, kopin kutuna, marama goxoa"). madama Eskual madame Ibiltzen marama

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: Lh ('madame'), DRA ('muñeca') // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , PMuj . madama DBF EG/CE EF/FE EF BF DVC

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.g.er.

Forma baten adiera(k)

andrea.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: . madari(-)dantza

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

. madari-dantza

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-dantza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

formakoak euskalki eta epe guztietan azaldu dira (salbu 1900 ondoko ZuAm). Guztira 649 dira (B: 133; G: 239; IE: 248; ZuAm: 6); dunak 93 dira, eta 1900 aurreko IE-ZuAm azalduak (salbu 2 Arti-renak). Izenondo-balioarekin 350 aldiz azaldu da euskalki eta epe guztietan; aditz-erabilerakoak 266 dira. madari- maradi-

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

DFrec: (1); (5); [izond.] (10); (2); AB38: (1); (3); [izond.] (6); (3); AB50: (2); [izond.] (12); HiztEn: ; LurE: . madarikapen madarikatu madarikatu madarikazio madarikapen madarikatu madarikatu madarikazio madarikatu madarikatu madarikagarri, madarikapen, madarikatu, madarikatzaile, madarikazio, madaritu, madarizio madarikatu, madarikatzaile, madarikazio

Euskaltzaindiaren Arauak

, madarika, madarikatzen. ad. madarikatu du

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

madarikatu, madarika, madarikatzen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond. eta iz.

Maiztasuna

g.er.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zio/-pen.

Euskaltzaindiaren Arauak

. Pyrus communis

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondo.

Landare eta animalien taxonomi izena

Pyrus communis.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

1, L. Haranburu A. ("Ezpain hoiek ez balitu, edozein madonaren bisajea luke"). madona

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: HiztEn (1 maiusk. Ama Birjina izendatzeko italierazko izena; 2 . Ama Birjinaren irudia) Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm. madonna Art //

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt (1 madona; 2 . madona), HiruMila (maiusk. imagen de la Virgen María) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . madonna Art // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC

Erdaretako formak

(DLLF): madone (virgen); (Collins): Madonna; (S. Carbonell): Madonna (Maria, madre di Gesù); (Langenscheidts): ez dugu aurkitu. fr en it de

Zerrenda osagarriak

EEgunk: " . Ama Birjinaren irudi artistikoa". madonna

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. . madona

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: : Acropora sp. madrepora

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du.

Kategoria

iz.

Landare eta animalien taxonomi izena

Acropora sp.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

izlag. 2: Izt C (“deitu izan ninduen Madriltar gizon Andizki batek”), Enb (“Madriltar izparringija”). // ES (“Madrilgoa, madriltarra”), Sor Gabon (“Udaren erdiyan gaudela uste al dezu ta Madriltarrekin ari zeala tratuban?”), Alz STFer (“madritar batzuben etxian”), Alz Ram (“Madritarren batekin izan omen zuen”), Osk Kurl (“Telmo Garzia madritarra zala erantzun zien”); eta Osk Kurl (“Madril’en jaioa madrileñoa”).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Urruz (“Madrilltar emakume mordo bat”), Lab TOE (“Madrid eta madriltar adiskideei egin dezaieke betiko agur!”), J.B. Aierbe (“madritar arkitektoaren, zuzendaritzapean egina”), Urraspide (“Madrildar futbolariak”); I. Azkune (“Raúl Galindo madrildarra”), Egunk (“egunkari madrildar batek”, “neskato madrildarrak”), EAEgut (“Lugiñen edo baserritarren Zaindaria dogu Isidor santu Madrildarra”), I. Zabaleta (“egunkari madrildar”). // A. Zelaieta (“Casimiro Morcillo madrildarra izan zen”), Gure Erria 1957 (“Madriltarra begira arta-buruai”, “Bestela madriltarrai pasau jakona"), Urraspide (“Esannahi handiko aitormena, hain zuzen madrildarrengandik”, “lehenengo abialdian sartu bait zieten beren gola madrildarrek”, “madrildarren atearen aurka”, “Hala ere ez zuten etsi berehala madrildarrek”, “Hirugarren eztankada honek harriduraz jota utzi zituen madrildarrak”), Egunk (“Madrildarrak zentral postuan jokatuko du”), Argia 1989 (“madrildarren sentsibilitatea”), ArrPress ("madrildarra bada ere”), J. Gabilondo (“madrildarrak edo mexikarrak izango dira”), Ribera (“oso bereziki madrildarrekoak”), R. Saizarbitoria (“Madrildarra da Beltran”), Athletic Club (“Baina galiziarrak ez ziren arerio gogorrenak, Madrildarrak baizik”), J. Iriarte (“galiziar batek eta bi madrildarrek”); Hemen 1987 (“Osel Iza Torres haur madrileñoa”). a) b)

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ZTC: 3. madrildar

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

Euskaltzaindiaren Arauak

batez ere . 'padura'. Bizk

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "mafia".

Kategoria

iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

3: 1983 eta 1997 ("erakunde mafioso ugari sortzen ari da Txinan", "sare mafiosoen hedatzeak eta dena bortizki pribatizatu nahi izanak"); X. Galarreta ("Siziliar mafioso baten bihotzaz prestatutako ekintzak dira"). mafioso Egin

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. Dfrec, AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm. mafioso

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . mafioso EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC

Erdaretako formak

(DLLF): maffia, mafieux, euse; mafioso, maffioso; (Collins): mafioso, member of the Mafia; gangster; (L. Ambruzzi): mafia, mafioso; (Langenscheidts): Mafia, Mafioso. fr en it de

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "mafioso".

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da.

Izenondo erreferentzialak

-oso.

Kategoria

iz. eta izond.

Txostenaren laburpena

ik. informazio-oharrak s.u. hotzeri eta katarro.

Jatorrizko forma

katarro, mafrundi.

Euskaltzaindiaren Arauak

. 'buruko hotzeria'. Ipar

Euskaltzaindiaren Arauak

, mafrundi(tu), mafrunditzen. ad. . mafrunditu du Ipar

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

mafrunditu, mafrundi(tu), mafrunditzen.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: . magalpean, magalpeko

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe(an).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. magalpe

Kategoria

adlag.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pe(ko).

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. magalpe

Kategoria

izlag.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

2: 1990 ("Bidai liburu, gidaliburu eta magazinak oparo argitaratu ziren"); 1994 ("Saio berriak dira, bestalde, "Amaren etxea" telekomedia, "Firin Faran" eztabaida saioa eta "Goraintzi" igandeetako magazina"); 1: 1991 ("Maiz, programarik espezialduenetatik [musika programak esate baterako, hauetan neologismoak onargarriak direlarik] programa neutroagoetara [magazineak] edo albiste-emankizunetara igarotzea eragotzi behar da"). magazin UnescoAlb Egunk magazine KazetJardun

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt (magazín) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . magazin // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "magazin († magazine). 1. Aldizkaria. 2. Denetarik biltzen duen telebista edo irratiko saioa".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

(+ ) 4: Mg 2 ("pekatuben karga astuna botata, bazuaz Jesusen oñetara Madalena bat eginik", "negar egin Magdalena batek legez"); fB III ("Zeinbat Madalena, bein Jesusen oinetan pekaturik ostera ez egiteko berbia emon ezkero [...] pekatuko jantzijai, pekatuko lagunai, ta ibiltiai larga deutseenak?"); MEIG I ("Atean nago, "Magdalena" ikustera etorria") // Ikus OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko eta . Magdalena Madalena CO Ic madalena-udare madalena-katilu

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

4, 1990 ("Madalena, croissant eta bestelako gozoki industrialak", "gozokietan madalena da kaltegarriena", "arrautza ere badu madalenak"; "Gosaltzeko, kakaoa esnearekin eta madalena-pare bat"). madalena Habe

OEHko datuak [laburduren azalpena]

'opil-mota'">Euskalterm 9; leku- eta pertsona-izenak dira (LurE, Euskalterm 5) eta (LurE, Euskalterm 7) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn. madalena Madalena Magdalena

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: Lh , PMuj ('magdalena, mujer arrepentida'); : Lh , DRA ( ); : ElhHizt ('pastel'); iz. bereziak dira ap. EuskHizt, adibideetan, ageri diren (s.u. berankor), (s.u. besoetako) eta (s.u. limuri) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EskolaHE, Lur eta , XarHizt, Casve , HaizeG . madalen DBF DVC madalena-udare DBF madale(a)-udare magdalena Madalen Madalena Magdalena EG/CE EF/FE EF BF

Erdara/euskara hiztegietako datuak

magdalena/madelein: (T-L ); (ElhHizt: ; eta izen berezia) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur eta , XarHizt, Casve , HaizeG , PMuj . a) madalena LFB magdalena jatekoa Magdalena EG/CE EF/FE FE FB DCV

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. . madalena

OEHko datuak [laburduren azalpena]

10: G 2 (Vill ), IE 8 (EZ , , Monho, ); B 1 (Astar); IE 1 (Mde ). magia Jaink Man AstLas Xarlem magiko magilari Pr

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

- -dunak 44 dira (EB); - -dunak 18 (G 1, IE 1, EB 16): 17 (LMuj, Elgoibarko euskara mintegia, Elhuyar, Oihenart taldea, Irakasle Elkartea, A. Arejita, E. Osa, G. Nazabal, P. Ezkiaga, X. Amuriza, X. Mendiguren Elizegi: "magia truko"; : "magiapean"); (eta 1) 27 (J. Azurmendi, UZEI, M. Etxeberria, Txill, E. Osa, G. Nazabal, K. Santisteban, M. de Lezea Itxaropena, J.L. Egireun, X. Amuriza, X. Olarra, J. Ormazabal, J.M. Irigoien; ); 8: G 1 (A. Arrinda), IE 1 (Aginaga), EB 6 (J. Azurmendi, ; J. Lekuona: "majiekintza"); 10, EB (J. Zulaika, I. Baztarrika, J. Uriarte, Irakasle Elkartea, J.A. Berriotxoa, K. Navarro, F. Telleria; ). g j magia Kirolak eta ikuskariak magiko magikotasun Herria 2000 Eliza majia Egin, Hemen, Ere majiko Deia, Egin

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: AB38 5, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 11; : DFrec 4, AB38 8, AB50 4, Euskalterm 8; : AB50 1; : AB38 1; : AB38 1, AB50 2, LurE; : DFrec 1, AB38 3, AB50 6. magia magiko magikoki magikotasun majia majiko

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Txostenaren laburpena

'ezpata eta antzeko armak gordetzen diren zorroa; haziaren estalkia' eta 'ematutua' adierako , eta begiratu dira. magi(n)a magi(n)txa bagina

OEHko datuak [laburduren azalpena]

'ematutua' adierakorik ez da agertu; 'leka, haziaren estalkia' adierako 1 (SP); 1 (Lç); 1 (Mst); 'ezpata eta antzeko armak gordetzen diren zorroa' adierako 3 (Cb, Mb); 1 (Otx); 1 (Or); 10 (Lç, Ax 2, Tt (- -), Lg, Añ 2 (- -), Dv (- -), Arti 2). a) b) magintxa maginxa magitxa c) magi magi(a) piku-magia magina ñ ñ j

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

'ematutua' adierako 1 ( 5: "Neskatilengan, berriz, baginaren sarreran"), 1 (UZEI. Medikuntza/3: "Antisorgailuak lokalki aplika daitezke, baginabarneko pomadak, adib.") eta 1 (E. Antxustegi: "Orduan gizonak bere besoetan hartu, eta bular aurrez aurre eta zakila magina parean geldituko dira"); (histol.) behin agertu da (J. Jauregi: "Gaur dakigunez, mielinazko magina hau Schwann-en zelulak (zelula glialak) eratzen dute, modu berezi batean bilduz axonaren inguruan"); 'sastagaia zorroan sartu' adierako behin (I. Haranburu: "Makurtu, txuspa jaso eta sastagaia maginaratu zuen"). a) bagina Kuxkux baginabarneko magina b) mielinazko magina c) maginaratu

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

'ematutua': DFrec 2; HiztEn; LurE; Euskalterm 16; : HiztEn; Euskalterm 6 (eta , bana); : HiztEn; LurE; Euskalterm 1; : HiztEn; LurE; Euskalterm 2; : Euskalterm 1; 'ematutua': DFrec 3; AB38 6; HiztEn ("ik. bagina"); LurE; 'armaren zorroa; leka': LurE. Gaztelaniazko 'vagina' adierako besteak: AB38-AB50: . bagina baginal errektobaginal kolobaginal baginismo baginitis baginula magina magina ematutu

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

'ematutua': ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; : ElhHizt; : EskolaHE; : EskolaHE; 'ematutua': EuskHizt; HiruMila; EskolaHE; XarHizt; Casve ; Lh ; DRA; PMuj ; 'armaren zorroa; leka': EuskHizt; HiruMila; EskolaHE; Lur ; XarHizt; Casve ; Lh ; DRA; PMuj ; : ElhHizt ("ik. "); Lh ; DRA; PMuj ; : EuskHizt ("Leka, haziaren estalkia"); ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Lh ; DRA; PMuj ; Ez dugu aurkitu ap. Lur ; HaizeG . bagina baginal baginismo baginitis magina EF DBF DVC magina EF/FB EF DBF DVC magintxa magitxa DBF DVC magitxa DBF DVC // EG/CE BF

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdarazko / ; / ; / ; / ren ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: ; , , ; HiruMila: , , ; , , , ; , ; Lur : ; Lur : , , ; XarHizt: ; Casve : , , ; , , ; , ; ; T-L : ; PMuj : , , ; , , , ; ; Azkue : . Ez dugu aurkitu ap. HaizeG . vagina vagin vaginal vaginal vaginismo vaginisme vaginitis vaginite- bagina baginal baginako bagina- // magina ematutu alu magina- maginaren maginako maginarekiko maginitis magina-min // EG/CE ematutu // EF/FB alu ematutu magina // magina // FE alü emabide motxa alü- alüko emabideko alüeri emabidemin emabidemin // LFB emabide // DCV ema-bide ema-tutu tutu tutu- tutuko ema-bideko ema-tutuko tutu-min // Aurkibidea alu // FB

Erdaretako formak

/ / / formen ordainak: (DLLF): / / ø / ; (S. Carbonell): / / ø / ; (DCC): / / ø / ø; (Collins): / ø / ø / ø; (Langenscheidts): / / ø / . es vagina vaginal vaginismo vaginitis fr vagin vaginal vaginite it vagina vaginale vaginite ca vagina vaginal en vagina de Scheide Scheiden Scheidenentzündung

Jatorrizko forma

magi(n)a.

Euskaltzaindiaren Arauak

. 'ezpata eta antzeko armak gordetzen diren zorroa'. Zah

Lexemen erregulartasuna

b-/m-, -n-/-ø-.

Diakronia

Zah.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

ezpata eta antzeko armak gordetzen diren leka; bestetarako, ikus (eta , etab.). ematutu baginitis

magisteritza 1 iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, magisteritza ikasi-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, esapide horren ordez, irakasle ikasketak egin erabiltzea gomendatzen du; ik. ]. 2 iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, magisteritza eskola-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, esapide horren ordez, irakasle eskola erabiltzea gomendatzen du; ik. ]. irakasle irakasle

102; 2; 25. magisteritza majisteritza magisterio

Beste (edozein) iturritako erabilerak

31; 2. magisteritza magisterio

Euskaltzaindiaren Arauak

magisteritza* 1 e. : e. . 2 e. . Irakasle(-)ikasketak Magisteritza ikasi zuen* irakasle ikasketak egin zituen Magisteritza-eskola* Irakasle-eskola

Debekua bere horretan uztea proposatu da, erabilerak erabilera, osaera okerrekoa da eta.

Zerrendako eratorri desegokiaren ordez ematekoa

Ik. . irakasle-eskola

OEHko datuak [laburduren azalpena]

3: Izt ("Kanonigo Alcalako San Juston, Magistral Cuencan, Obispo Lugon"), Lab ("Gasteizko magistrala Muñagorri jauna an zan"), Akes ("Bilboko Katedraleko Magistralari entzun [geuntsen]"). magistral C EEguna Ipiñ

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

3: P. Esnal ("Lekutan zeuden gure umetako klase magistral haiek"), 1995 ("Baxuerliebe hauek, [...] interesgarriak dira, daukaten misterio-kutsuarengatik, erromantizismo sinbolistagatik eta klasiko italianoetatik aprobetxatzeak suposatzen duen irakaspen magistralagatik"), I. Iñurrieta ("Irakaskuntzaren teoriaren ikuspuntutik, klase magistralak baliagarriak izan daitezke"). magistral Artistas

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: HiztEn, Euskalterm 2 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE. magistral //

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . magistral // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC

Kategoria

izond.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

kalonje magistrala; eskola magistrala.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

eta bana (Bv ); 10 (Lç); 1 (Akes ). magistradu majistradu AsL magistratu majistralari Ipiña

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB 3 (Oihenart Taldea, A. Berasategi; M.A. Elkoroberezibar: "magistratu nagusi"); B 4 (X. Kaltzakorta); B 1 (X. Kaltzakorta). magistratu magiztratu magiztrari

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: DFrec 3; : DFrec 1, AB38 2, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 3; : Euskalterm 2; : DFrec 1, AB50 1; : AB50 1. magistrado magistratu magistratutza majistratu majistratura

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

1997 ("Hutsegitea baloratzea eta horri enpresako zuzendaritzak ezar diezaiokeen zigorra beti izango da aztergarria Lan Magistraturara joz gero"). lan-magistratura GAO

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: DFrec 3, AB38 1, HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 sinonimoarekin); : HiztEn (AS), Euskalterm 2; : AB50 1 Ez dugu aurkitu ap. LurE 'magistratura (de trabajo)' itzulitako besteak: : AB50 2; : AB50 2. magistratura magistratutza lan-magistratura majistratura // // auzitegi lan-auzitegi

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve Ez dugu aurkitu ap. Lur eta , XarHizt, HaizeG , Lh , DRA, PMuj . magistratura EF // EG/CE EF/FE BF DBF DVC

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal / ; formen ordainak: : HiruMila, ElhHizt XarHizt: Ø / (prud'homme); (conseil des Prud'hommes) Casve : ; ; / Ø T-L : , ; ensemble des magistrats: PMuj : 1 (cargo) , ; 2 conj. de magistrados: , , , ; 3 (tiempo) , , Ez dugu aurkitu ap. Lur eta , HaizeG . magistratura (del Trabajo) magistrature conseil des prud'hommes magistratura // bitartekari Bitartekari Biltzar // FE kargü auzigizonak legegizonak // LBF jujego justizia jujeak // DCV epaikaritza agintaritza agintariak epaikariak auzi-gizonak lege-gizonak epaikari-aldi nausi-aldi agintz-aldi // EG/CE EF/FE FB

Erdaretako formak

(DLLF): ; jueces de la Magistratura del Trabajo: ; Magistratura del Trabajo: ; (S. Carbonell): ; (Collins): magistracy; judgeship; : highest authority; : industrial tribunal; (Langenscheidts): 1 (bzw. ); 2 hist.; ; 3 Span.; M. del Trabajo: ; 4 Am. Reg.; -or - . fr magistrature juges prud'homaux conseil des prud'hommes it magistratura en alta m. m. de trabajo de Amt Amtszeit Magistratur Arbeitsgericht Titel Grad e-s Magister

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "magistratura".

Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz

ez baitakigu beharrezkoa den, hurrengo pasaldian ikusteko utzi da.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, eta beharrezkoa dirudi.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

magistratuaren jarduera; jarduera horren iraupena.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Geol.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Geol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

3: J.A. Fernandez ("Transformazio-failetako magmatismoa ez da nabarigarria"), 2 ("plaka-ertz horien arteko elkarreraginaren ondorio den aktibitate hori, sismikotasunean, tolestura eta haustura bizietan, magmatismoan eta metamorfismoan jartzen da agerian", "Plaka ozeaniko bat beste plaka ozeaniko baten azpian sartu eta fusioa gertatzen da; ondorioz sortutako magmatismoa igo eta arku-irla perikontinentala sortuko da"). magmatismo BiolGeol/DBHO

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh DRA, PMuj . magmatismo // EG/CE EF/FE EF BF DBF, DVC

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

nazioarteko forma da, baina teknikoegia izan liteke hiztegi honen mailan (erdal hiztegi arruntetan ez da ageri).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Kim.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: LurE-Harluxet. magnesio

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenen hiztegian: Mg.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand. magnesio

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-gn-.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Elementu kimikoak.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-gn-.

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Mineralak.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

magnetiza, magnetizatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Elektr.

Nazioarteko formaren hurbilena da hobestekoa

osoa da nazioartekoa eta hobestekoa (cf. ). -fono audifono

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-gn-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: -k-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(kantika baten izena).

Euskaltzaindiaren Arauak

. Fis

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-gn-.

Jakite-arloak

. erabileremua markatuz jasoko da. Fis

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

beste erabileremuetan badu ordezkorik: cf. , etab. tamaina, handitasun

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, eta beharrezkoa dirudi.

Euskaltzaindiaren Arauak

. Magnolia sp

Erdaretako formak

cf. Le PRobert: "de Magnol, bot. français".

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-gn-.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Landare eta animalien taxonomi izena

(ik. Izendegia): Magnolia sp.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

18: Bp ("Zer ziren hirur maje deithü hurak?"), Ip 7 (adib.: "Errege Majen jitia Jesüsen adoratzera", "Errege Majen fedia", "Bethleemeko artzain Jinkotiarrez eta Errege Majez"), ("Majek alageraki jarraiki zien bide hura, bai eta adoratü gero Jesüs haorra"), 9 (- -; adib.: "Zeren eta egün hartan Jesüs-Kristek Magen persunan Paganuer bere büria ezagüt erazi beitzian", "Zer zire Mage hurak?", "Nula Magek ezagütü zien Jesüs-Kristen sortzia?"); 1 Mde (cf. supra); 47 (eta ): Harb ("Magoek ezpa hirur erregek bere presentekin adoratzea"), Lg 7 (adib.: "Hirur erregeak, edo magoak", "Herodesek erakharri zituen magoak bere ganat", "zeruko argiak ezagut arazi ziotzaten magoei haur haren baitan Jainko gizon eginaren goratasun eta maiestate guzia"), Ub 2 ("iru Errege Magoak", "Eguzkiaren sortaldetik etorri ziran Errege Magoak"), Añ 2 ("Errege Magoak izarra ikusi, ta argiturik Jangoikoaren graziaz, abia zirian prest ta pozik adoretara Jesus seiñtxoa", "Errege Magoak legez"), Echag 2 ("birtuterik onena umildadekoa, iru errege magok emanitakoa", "Errege santu obek Orientekoak, izan arren lenago mago legekoak"), Gy ("Ez aboro metatzerik, gutiago enterratzerik / Egon zen larroin gaizoa / Ez edirenik magoa, net illundua bekhoa"), Lard ("sort-aldeko iru Errege edo Mago aiek"), Hb 4 (adib.: "Persiako zen, Indietan ibilia, eta handik lekhora, Magoek adoratua suaren itxuran", "Xanfarin batentzat hartu zuten yaustean Magoek", "magoek orako gizon aituen gustuak zituzten!"), 3 ("Iru Errege Maguak ain bide luzian, milagrosamentian juntatu zirian", "Iru Errege Maguak ain bide luzian, bakotxak eroiela beren presentian", "Iru Errege Maguak ain bide luzian ostatua artu eben ain etse pobrian"), Jnn 8 (adib.: "Errege Magoen ethortzea", "Hala ere Errege Magoak hirian sarthu ziren", "erakutsi zioten Errege Magoei hiri hartarako bidea"), 3 ("Jesu-Kristoren sortzea Jainkoak ezagut-arazi zioten artzainei Aingeruez, eta Magoei izar miragarri batez", "Zoin egunez adoratu zuten Magoek Jesu-Kristo?", "Magoen adorazionea"), Barb ("egun batez, bere mandoaren gainean, bertze orduz, Errege-Magoak beren kameluen gainean bezen xut"), Ox ("Herodes bihotz gabea, Magoek ukhan bidea, Duk hiretzat gordea"), Ir 8 (adib.: "Eguzki-aldeko Magoak", "Mago batzuek etorri ziran Yerusalemera", "Orduan Herodek Magoak etorri-arazi ta galdegin zien, ea noiz agertu zitzaien izarra"), Zerb Ix S ("Geroxago ethorri behar zuten urrundik Magoek, urhe, mirra eta isentsua eskuetan"), Vill ("Jakintsuak, berriz, bere titulu eta itz puztuekin jantzi oi du bere burua, mago-itxurak artuaz"), MEIG ("Eta euskaraz ezin esan dezaket: Gaur hiru rey magoen eguna da"); 2, Mde ("aintzinateko munduan aurkitzen dugu federik osoena aztiari buruz, Nero eta Simon maguen harremanak, bai eta sineskabea, bekaizkeria eta gorrotoa ere", "Magu, Kabalista eta horrelakoen metafisikaren jarduna"). maje Hil UNLilia CatS g magilari Pr mago mago-itxura LoraS Egia Balad SBi CatJauf Sup YKBiz t Jaink magu Pr

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(eta ) 59: 6 (adib.: "Munduko gauzarik beldurgarrienetarikoa mago baten kobazuloa izan da beti", "Eta izan diren guztien artean beldurgarriena Borsantxof magoarena", "Gelaren erdian magoa zegoen"), J.A. Garmendia 7 (adib.: "Han zegoen magoa soineko luze berde batez jantzita", "Magoa zaharra zen, sudur konkortua eta begizulo handiak zituen", "Edozer gauza egin zezakeen mago hark"), I. Urbieta ("Ager daiteke edozein pailazo, abere-heztaile, mago edo orekari, eta bere zenbakitxoa muntatu"), UZEI ("Koln-eko katedraleko Errege Magoen kutxa"), ("Orduan magoarengana jo zuen"), SEIE ("hiru Magoak"), 1986 ("komunikazioaren magoa izan zen René Goscinnyren irudipen aberatsak sortu zituen Asterix eta bere konpainia"), X. Mendiguren E. 2 ("Zirkoan magoaren laguntzaile eta karta-botatzailearena egiten zuenez geroztik halako itxura misteriotsua hartu nahi izaten zuen bere hitz eta ekintzetan", "Zirkoan mago bila zebiltzala jakin eta bertara aurkeztu zen"), Zubk ("Nik ez dakit gure kantu zarretan esaten diran edo ta diran"), J.M. V. de Mendizabal ("Magoei eskutitza"), J.A: Berriotxoa ("Aintzinako galoen magoak ziren druidek, zeremonia purifikatzaile ugari egiten zituzten batzeko"), Lasa ("hiru errege magoak, bihotza, arima, izpiritua"), J.A. Mujika (ohar batean: "azti: mago"), R. Etxezarreta ("Presak janda egon ezkero pentsatu ez denik ezin daiteke idatzi, magoa beharko nuke izan, baina denborak ere ez daude magiatik bizitzeko"), G. Aulestia ("hiztegian: aztigaizkile, mago"), ("majia e. magia, mago"), 2 ("Zirkura joaten bazara, kontuz magoarekin, hitz magikoren bat esan eta desagertarazi zaitzake eta", "Pistak jarraituz asma ezazu magoak esandako hitz magikoa"), ("Aurten Errege Magoei egingo diezun gutuna idatzi eta marraztu"), 13 (adib.: "Mago batek utzi zidan Galtzagorri, baldintza batekin: oporrak hastean itzuli egin behar nion", "Horixe zen magoak eta nik genuen sekretua", "Egun batean, haurrak magoa ikustera joan ziren", "Magoa gizon zaharra zen"), 1995 ("Olentzeroren eta Errege Magoen arteko borrokak, angulen prezioak eta supermerkatuetako hiladak ere horixe bera salatzen digute"), J.A. Sagastizabal ("Belen aldera zihoazela, errege magoetako bat —nor ez dugu esango, honetan ere, diskrezioz— putiklub guztietan sartzen zen"), J.A. Ormazabal ("lehoiaren tripatik gizona ateratzen ari da magoa"), J.M. Irigoien 3 (adib.: "Baltasar magoa", "beste zatiak Baltasar magoaren atzetik bultzatzen zuelako"), M. Elorza ("Badakit beraiek ez dutela errurik, baina errege magoei ez diet idatzi"), X. Diaz 2 ("Mago zientifikoa, teknologian sinesten dut", "Zure armairuetan Hiru Errege Magoen kabalkadan baino jostailu gehiago dago"), M.E. Ituarte ("Haurrentzako opariak ekartzen ditu Olentzarok, Errege Magoek egiten duten bezala -askotan biak ospatzen dira"), 1998 ("Pintoreak iruzurrarekin gozatzen du eta ikusleak ziria sartzen uzten dio nahita, mago baten trikimailuei begira balego bezala"), Vill ("Magoak, Jainkoak agindu bezalaxe, ez ziren Jerusalenera bueltatu, eta Jerusalengo errege Herodesek, Belen eta inguruetako ume denak hiltzeko agindua eman zuen"), ("Triptikoak Errege Magoen Gurtzaren eszena islatzen du"), Z. Fernandez ("Görk mago baten lagun egin eta berarekin batera lurralde berriak ezagutzera joan zen"); 3: Vill 2 ("Mateok esaten digu Maguak etorri zirela Belenera Jesus jaio berria adoratzera", "Baiña hori ala izanik ere, segitzen ote da ortik Maguen etorrerarik ez zela gertatu? Baitezpada ez, beintzat"), J.A. Garmendia ("Bila eta bila zebilela maguaren hartzulora iritsi zen"); 1, F. Ibargutxi ("Hauxe izan da Jaungoikoaren Epaia - esan zuen maigu nagusiak zerura begira"). mago mago ikasle, mago laguntzaile Zipristin/3 Mekanogr Deia nobleak magoak Denboraldi magician EstiLib OporKoad Gure Aita/2 Galtzagorri Galtzaundi Matematika Bitez magu maigu

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: DFrec 7, AB38 1, AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 4. mago

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: EuskHizt (1 sortalde hurbileko antzinateko herrietako jakintsua, izar kontuetan oso aditua; 2 . magilaria), ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Casve , Lh , DRA Ez dugu aurkitu ap. Lur eta , HaizeG , PMuj . mago esp EF DBF // EG/CE EF/FE BF DVC

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal / formen ordainak: ElhHizt: 1 ; 2 . ; HiruMila: ; Lur : ; Lur : Ø; ; Casve : ; HaizeG : (devin) ; PMuj : . mago mage; magicien mago, magilari, azti Erl mago mago, azti EG/CE azti EF/FE azti, miragile FE mago; lillürazale, sümurgile, estekazale FB mago azti; miragile, inkaminari DCV azti, sorgin, miragile

Erdaretako formak

(DLLF): mage, magicien; (Collins): magician, wizard; (S. Carbonell): mago, magio; (Langenscheidts): Magier, Zauberer. fr en it de

Euskaltzaindiaren Arauak

. Errege magoak

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azalpena pixka bat osatuz: "1 izond. . 2 iz. 'magian aritzen dena'". Errege magoak

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Errege magoak.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

cf. azti.

Euskaltzaindiaren Arauak

. . . Littorina littorea Sin karrakela

Sinonimoa(k)

. karrakela

Landare eta animalien taxonomi izena

Littorina littorea.

Euskaltzaindiaren Arauak

(herritarra).

Euskaltzaindiaren Arauak

(hizkuntza).

Jatorrizko forma

mahai(n).

Jatorrizko forma

apain-mahai(n); salmahai; zurgin mahai(n).

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: . gau(-)mahai, mahai(-)futbol, mahai(-)inguru, mahai(-)zapi

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ; eta adibide gisa: . mahaia eman, mahai(-)tenis, mahai(-)tresna mahai-laguna

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

; . gau-mahai mahai-inguru

Lexemen erregulartasuna

-n zalantzazkoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Erabilera-erregimenak argitu behar dira

motakoa bizirik dela dio P. Xarritonek; motakoa, berriz, ez. Esapide hau bezala, eta ere aipatzekoak izan litezke. du dio mahaia jarri, ipini mahaia jaso

Esapideei dagokien sistematika

eman.: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahai

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

(mahaia) prestatu, jarri.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

mahaia ematen du eta askaria zerbitzatzen.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

'Gai bati buruz eztabaidatzeko mahai baten inguruan eta jendaurrean egiten den elkarrizketa' adierakorik ez da agertu. Jaso den bakarra da: " zaldun ibiltarietakoa egi-egitan izan bazan ere, jende aiek ez zuten arengatik bi sosik ere emango" (Berron ). Maai-Inguruko Kijote

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

22 (L. Villasante, A. Erkoreka, J. Arkotxa, J. Sudupe, X. Elias, J.M. Satrustegi); 13 (P. Uribarren, I. Irazabalbeitia, J. Bergara, , A. Gorrotxategi, J. Aranalde eta ); 10 (K. Navarro, J. San Martin, J. Azurmendi, I. Uria, ); 4 (P. Berrondo, J. Urkiza eta A.M. Labayen); 2 ( ); 1 ( ). mahai inguru Euskal kulturaren urtekaria 88, Egin, Deia, DV Zabalik, Habe, mahainguru Euskal kulturaren urtekaria 85, Kuxkux 6. Giza Zientziak Egin mahai-inguru Argia, Deia, Egin, Gaur express 89, Habe mai-inguru mahain inguru Herria, 83 mai inguru Zer. Bizkaitarrai bizkaieraz, 86

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: AB50 1; : DFrec 21; AB38 2; AB50 12; : DFrec 2; AB38 1; AB50 15; : DFrec 10; AB50 1; LurE; : DFrec 7; : DFrec 1; AB38 3; AB50 26; HiztEn; Euskalterm 1, EEgunk 1; : AB50 1; : AB50 1; : DFrec 1; AB50 2. maai inguru mahai inguru mahai-inguru mahain inguru mahain-inguru mahainguru mahinguru mai inguru mai-inguru

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-i+i-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-inguru.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahai

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib.: mahai santu / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza libretzat eman liteke, edo adibide gisa jaso sarreran. mahai

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

2: P. Iztueta ("Kirol-iharduerei dagokienez, Ikastetxeko ikasleek barruko bai kanpoko hainbat lehiaketa eta txapelketatan partehartu dute eskubaloiarako [sic], saskibaloiarako [sic], futbolerako, xake-jokorako, mahai-teniserako, pilotarako, areto-futbolerako, etab. ekipoak eratu direlarik"), 1991 ("Mahai tenisa egiteko aukera bazkideek bakarrik izango dute"). mahai(-)tenis Egin

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: AB50 1; : HiztEn (AS), Euskalterm 1 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE. mahaiko tenis mahai-tenis //

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: EuskHizt (AS), EskolaHE (AS); : ElhHizt (AS) Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . mahaiko tenis mahai-tenis // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

E210: "nahitaezkoa da agertzea, baztertzean berori hobetsi zelako. Arrazoi berberaren ondorioz, ere agertu beharko litzateke". // BAgiria (1998-06-26): " sartzea onartu da. , ostera, bigarren itzulirako utzi da". mahai(-)futbol futbolin mahai(-)tenis mahai(-)futbol Mahai(-)tenis

Aldeko arrazoi handirik ez dago

arautua bezala eratua hobetsi da, bakarra aski delakoan, eta hori baita hedatuena ( -n 6 aldiz jaso da , 23 aldiz , 2 aldiz ). mahai-futbol E. Egunkaria mahai-tenis mahai tenis mahaiko tenis

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-tenis.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahai

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

(eta 3, 1) 6: F. Urkia 3 (adib.: "Gaur nun-nai ia, mai-tresna abetzaz gañera sopera, fuente, frutera, azukrera, biñagrera, platillo, taza, kopa ta orrelako izen erdeldun-tresnak badirala, guziak dakigu", "Jatorduetan mai-tresnak eukitzeko ol zabala"), X. Mendiguren B. ("Edo kaxoitik banan-banan mahai-tresnak hartzen aritu ziren, "bat amarentzat" eta abar esanez, edo bestela zenbatu egin zituzten"), M. E. Laboa ("Horrela zen, mahai buruan, jaki oparoz inguraturik, pertsona bati dagozkion mahaitresna eta platerak besterik ez zeuden"), 1996 ("Guri ostera, gure kultura ezagutzen zutenez, mahai-tresnak ateratzen zizkiguten"); 1, P. Lizarralde ("Mahaiko tresnak berriak ziren: dozenerdi bat plater, metalezko hiru edontzi, bi laban, bi goilare eta abrelatas bat"). mahai-tresna mai-tresna mahaitresna Aretxagazeta mahaiko tresna

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: AB38 4 ( 2, 2), AB50 3, Euskalterm 3; : Euskalterm 1 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, HiztEn, LurE. mahai-tresna(k) mahai(-)tresna mahaitresnak mahai-tresneria //

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt, HiruMila (eta ), PMuj ( ) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA. mahai-tresnak mahai-tresneria DVC mai-tresna // EG/CE EF/FE EF BF DBF

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal / formen ordainak: : HiztHand ( ), ElhHizt, HiruMila, Lur ( ), PMuj ( ); : HiruMila; : Casve , HaizeG : PMuj Ez dugu aurkitu ap. Lur . cubiertos couvert mahai-tresnak mahai tresnak EG/CE mahai tresna DCV mai-tresna koilara-sardexkak mahainekoak FE FB; mai-orni DCV // EF/FE

Erdaretako formak

(DLLF): couvert; (Collins): set of cutlery, cutlery; (S. Carbonell): coperto; (Langenscheidts): Besteck. fr en it de

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "mahaitresnak = cubiertos".

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-tresna.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahai

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

. mahaiburuko

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-buru.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahaiburu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

( ) 9: Lf ("Othoi arrats guziz emadazu mahain gain hortan, eske ibiltzeko beharrik gabe, biek erditik jan dugun bezalako ogi kozkor bat"), P. Duhour ("Itsasoa ere urjin-urjina dago, mahaingain bat bezala"), J.A. Irigarai ("mahain gainetan eta paretetan zenbait argimutil"), J. Dorronsoro ("ikas-gelako arbela, zure mai-gaina"), Elhuyar 3 (adib.: "zulatzeko makina baten ardatza eta mahai gainaren arteko elkartzutasuna egiaztatzeko, konparagailua makinaren ardatzean muntatzen da"), X. Gereño ("Mahai gaina, berdin"), ("Marraztu zeure mahaigaina 1/10 eskalan"); ( ) 6: Lek 2 (adib.: "Zaitegi jaunaren idaztiak, Euskerari dagokion problema bat maigañeratu du"), M. Zalbide ("Komeni da, hortaz, gai hau aukeratu izanaren zergatikoak, axal-axaletik izango bada ere, mahaigaineratzea"), J. Amezaga ("Juaristik zalantza batzuk mahaigaineratzen ditu"), J. Chueca ("ETAk estreinako harremanetan honako lau puntu mahaigaineratu zituen"), 1999 ("Parisen izan diren azken atxiloketak mahaigaineratuz"). mahai(n)gain mahai[n] gain, mai-gain Bi ta Bi/4 mahaigaineratu maiganeratu, maigañeratu Gara

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

: ElhHizt (plantear, traer a colación) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . mahaigaineratu // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea

onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, eta grafia horrekin onartzekoa (hala proposatu da informatikan eta).

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-kide.

Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-pe.

Erabilera-oharrak

1 leku-denborazko kasuetan erabilia ( ). 2 'jan gabe (geratu)' adierako esapideetakoa: . mahaipean lo; mahaipeko ogi-apurrak berandu datorrena mahaipe; berandu etorriak mahaipetik txistu

Euskaltzaindiaren Arauak

, mahaira(tu), mahairatzen. ad. mahairatu da/du

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

mahairatu, mahaira(tu), mahairatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ratu.

Atzizkien araberako erabakiak

-txo.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: " . Indiako printzea. Printzesari esaten zaio". maharaja maharani

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

Indiako printzea.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

Indiako printzesa.

Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-ts+g-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

testuetako lekukotasun handirik ez duten arren, ezagunak ditu J-L. Davantek bai eta bai . mahaska mahaskari

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

mahats-biltzea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

mahats-biltzailea.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-pasa.

Jatorrizko forma

mahasti, ardantze.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adibidea (eta kategoria) gehituz: iz.: . mahasti-jabea

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MAHASTI-JABE. Viñero. v. mahastidun. Dathorrenean bada, mahasti iabeak zer eginen draue laborari haiei? Lç Mt 21, 40 (Ol masti yabe, Arriand masti-jaube, Ker maasti-jabe, IBk, BiblE mahasti-jabe). Masti jabeak ardao zarra ta barria eukiteko egin dauan lana. Eguzk GizAuz 53. Biñer (mâsti-jabe) batek bestiari / estakürü eman nahi. Or Eus 281. Orra, masti-iabea, nekeak bukatua, ardantz buruan kantari. Ibiñ Virgil 90. v. tbn. Masti-jabe: Lard 432. Bv AsL 182. Masti-yabe: Ir YKBiz 387

adib.: iz. Mahatsondoak landaturik dauden saila. Ik. . Mahasti bat landatu zuen. Mahastia hesiz inguratu. Mahasti jabea. Mahastiko langileak. // iz. Aipatzen dena berea duen pertsona. Etxearen jabea. Mahasti jabea datorrenean. Ardi jabeak. Hura da nire bihotzaren jabea. Goazen, mutilak, intxaurrok bertan utzita, jabea dator eta. Jabearen borondatearen kontra. Gaizki hartua edo edukia jabeari bihurtzeko. || Baserriaren jabe gelditu zena. Utzi ninduen bere ondasun guztiaren jabe (Ik. ). mahasti ardantze jabe 1 jabe izan

3, (“Eskatzen hasita, egun jakin batzuetan euri gutxiago nahiagoko zuketen mahasti jabeek”). mahasti jabe Berria

Beste (edozein) iturritako erabilerak

5: (“Suzanne Cuburu, Bertrand ezkontzaz, aspaldian Baigorritik joana, Bordeleko aldean mahasti jabe bizi zena eta Baigorrin pausatu dena 68 urtetan”), 4 (“Mahasti-jabeak, orduan, berekiko esan zuen: "Zer egin? Neure seme maitea bidaliko dut. Izango ahal diote honi begirune!”). mahasti jabe Herria Elizen arteko Biblia

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago, eta aski da.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-jabe.

Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa jasotzekoa da sarreran. mahasti

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa mantentzekoa, sarreran. mahasti

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-zain.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Ik. bitikultura.

Orain arte erabili gabea da, baina gaia ere bai

testuetan ia erabili gabea izan arren, egokia da.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zaintza.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: ; eta adibide gisa: . mahats-biltzaile, mahats-biltze, mahats-luku, mahats-mordo, mahats-mulko, mahats zimur, mahats-zorri mahats-adar, mahats-aihen, mahats-ale, mahats beltz, mahats-garau, mahats-pikor, mahats zuri

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-biltzaile.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

NekHizt.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-biltze.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Ik. mahats-mordo.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-luku.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

Forma baten adiera(k)

mahats-mordoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Sin. mahats-luku.

Zerrendakoa da hobestekoa, hedatuena baita

- eta - osaerakoak baino erabiliagoa denez, definitzaile gisa aurkeztuko da. luku mulko

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-mordo.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: adib.: mahats molko / HiztEn: AS: mahats-molko / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

Forma baten adiera(k)

mahats-mordoa.

Zerrenda osagarriak

NekHizt: Ik. mahaspasa.

Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

ahozkoan ezagun-erabilia da, Baztanen.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-zimur.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

Forma baten adiera(k)

mahaspasa.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: : Vitens vitifolii. mahats-zorri; filoxera

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Sinonimoa(k)

Sin. . filoxera

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zorri.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

sarrerari dagokion azpisarrera. mahats

Euskaltzaindiaren Arauak

. 'ardoa'. Zah

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ardo.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Naf.

Forma baten adiera(k)

mahats-mordoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

. Vitis vinifera subsp. Vinifera

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-ondo.

Landare eta animalien taxonomi izena

(ik. Izendegia): Vitis vinifera subsp. Vinifera.

Txostenaren laburpena

soila ez da agertu gure corpusetan; OEHkoan eta formak agertu dira (47 ager., denak B-G eta 1900etik aurrerakoak). EEBSkoan eta formak agertu dira (guztira 20 ager., EB 18, B 1, IE 1). ma(h)el urmael urmaelondo ur-mahel, urmael urmahel

OEHko datuak [laburduren azalpena]

B 24 (Otx 21, Gand 2, Erkiag 1); G 21 (Or , TAg, Or , Txill, Zait eta Ibiñ); eta agerraldi banarekin (Txill). urmael : Mi QA urmaelondo urmaeltxo

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB 11 (I. Añon, Elgoibarko euskara mintegia, E.J. Hezkuntza Saila, Txillardegi, G. Garate, I. Zubiri); IE 1 (A. Erdozainzi-Etxart); EB 6 ( , E. Knorr, J.L. Egireun eta X. Galarreta); B 1 (J. Artaraz); : EB 1 (I. Urbieta). urmael : urmahel : Kuxkux 6. Giza Zientziak ur-mahel

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

HiztEn ( Lasaia. ); DFrec (1); AB38 (6); HiztEn-LurE; AB38 (2); Euskalterm (5). mahel : izond. Abere mahela. urmael : urmahel :

Jatorrizko forma

(ur)mahel.

Euskaltzaindiaren Arauak

mahel* e. . urmael

Forma baztertzekoa, baina aipatzekoa

da tradizioak agintzen duen forma: B-G izanik, ez dagokio -h-; eta soila ez da dokumentatu. urmael mael

Lexemen erregulartasuna

h.