i
iz. Alfabetoko letra (i, I).
i greko iz. Alfabetoko letra (y, Y).
Estekak- HBO
Aztergaia: i
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
"i" letraren izena / AS: "y" letraren izena. i greko
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena osatuz: "1 'euskal alfabetoaren bederatzigarren
letra'. 2 "i" letraren izena".
Aztergaia: i greko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: "y" letraren izena.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ia
adb. (Dagokion sintagmaren edo esaldiaren ondo-ondoan, ezkerrean nahiz eskuinean). Dagokion sintagmak adierazten duen nolakotasuna, egoera, modua edo egintza, erabatekoa izateko, erabat gertatzeko edo betetzeko, gutxi falta dela adierazten duen hitza. Ik. kasik. Euskaraz ia ahaztu zait eta erdaraz, berriz, jakin ez. Lau urte hauetan ez omen da ia kanpora irten. Ia laurak dira. Duela ia hogei urte. Ia irispidean daukagun gauza. Ederki itzulia dago, hitzez hitz ia. Bera behean, ni ia teilatuan. Euskarak ez duela ia ezertarako balio. Lan nekagarri hori, ia ezin jaso ahaleko zama astun hori, gure gain dago. Ia guztiak. Ia ezer ez. || (Iraganeko adizki batekin, orainaldi burutuko egintza bat adierazteko). Azal bat zapaldu dut eta ia erori nintzen.
ia-ia
adb. ia adizlagunaren indargarria. Ia-ia ederra egin genian. Ia-ia sinetsirik aingerua zela. Ezkontzeko minak ia-ia galdu nau. Esan daiteke ia-ia orain dugula hasi berria arlo horren lantzea.
iaio
adj. Gip. eta Naf. Trebea, gaitua. Bertsotan oso gizon iaioa zen. Ganixek sukaldean bere esku iaioa agerian utzi zuen. || (Adizlagun gisa). Prest zeukan lana ondorengo leialak burutu zion; bai iaio burutu ere.
[Oharra: bi silabatan esaten da].
Estekak- HBO
Aztergaia: iaio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:09
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
eta (bi silabatan esaten da). Gip. Naf.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A106]: "Hitz hau eta horretatik
eratortzen den ez dut ulertzen zergatik idatzi behar diren
letraz eta ez -rekin. Badakigu hitz hori Euskal Herri osoan "y"
ahoskeraduna dela, baina testuinguruak laguntzen du esanahi
aldetik bereizten. Horren parekotzat har daitezke edo ere"
iaotasun i j jujatu juje
(1995-11-02)
- [I102]: "betiko arrazoiengatik,
alegia, berba horiek era horretan i-a-i-o eta i-a-i-o-tasun
gisa irakurri beharko liratekeelako, hobe da nire ustez
ortografia etimologikoa erabili, hots, eta edo, gurago bada,
gauzak hain arrotz ez jartzeko eta " ddaddo
ddaddotasun yayo yayotasun (1996-06-12)
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: 'Horrela idatziz gero, hiru
silaba dira, ez ahantz'
- [E208]: 'Ez dakit nik zergarik kasu
honetan, beste anitzetan, esangurak bereizteko, grafia
aldaketarik onartu nahi izan ez denean ( ...) zergatik hautsi
behar dugun ohiko euskal grafia. Beldur naiz, hortik hasten
bagara, ez ote diegun aitzakiarik emanen, gero eta maizago
ageri diren bezalakoen idazle ezjakinei bide beretik
segitzeko'. eri/erhi, horma/orma Ion, Ioseba,
iadanik
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): '[...] eta hitzei buruz Knörr jaunak egindako
oharrak ez dira ontzat eman [...] Aurreko ohargileaz
esandakoaren arabera, hitzari buruzko [X. Kintanaren] oharra ez
da onartu'. iaio iaio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iaioki
adj. Trebeki.
Estekak- HBO
Aztergaia: iaioki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ki.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iaiotasun
iz. Trebetasuna. Dantzari eta bertsolariak gogor saiatu ziren beren iaiotasunak agertzen.
iaz
adb. Joan den urtean. Iaz bederatzi eta aurten hamar. Iaz argitaratu zuen liburutxoan.
iazdanik adb. Iaztik.
iazko adj. Joan den urtekoa. Iazko udan. Ikus iazko Egan, 99-100 orrialdeetan. || Esr. zah.: Iazko habietan aurten txoririk ez. Iazko lapurrak, aurtengoen urkatzaile.
iaztik adb. Joan den urtetik. Iaztik hona, hamalau arraunlarik utzi dute kluba.
Estekak- HBO
Aztergaia: iaz
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:Hletra
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:07
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
60; 26; 51; 5, 4; 12; 5; 60 aldiz ageri da, EB batez ere: B-G
3 (R. Etxebarria 2, Or ...), EB-EgAs 57 ( 1972; 1976 2; J. M.
Torrealdai; 1978; 1979; 1980; 1982; 1982 5; ; ; 1985; E.J. 5;
; ; G. Nazabal; J. Suarez; K. Alkorta; M. Izeta; J. M.
Elexpuru 5; 1986; 1986 2; 1988; M. A. in ; 1988; 1989; I.
Azkune 3; E. Agirrezabalaga 2; J. Agirre 3; Txill; X.
Portugal; G. Calico; F. Ibargutxi 2; ; Etxeberria 2; X.
Arzelus; P. Larretxea); 26 aldiz, beti EB-EgAs (A. Eguzkitza;
1981; Elhuyar Ekonomi Taldea; E. Aseginolaza 3; A. Valdes; P.
Sastre; X. Gereño; ; 1983 2; 1979 2; 1986 3; 1988; 1986; S.
Basurko; 1987; 1977; M. Ugalde; J. Agirre 2; 1988); 51 dira,
batez ere B-G: B 12 (Bitaño; S. Onaindia 4; 1979; J. Ortaraz
5; Rekalde S.T.), G 11 (J. Karraskedo; J. Agirre; P. Altuna;
K. Enbeita; J. Yurre 3; J. Etcheverria; L. Villasante; A.M.
Labayen; J. Dorronsoro), HMko EgAs 19 (K. Sagartzazu; 1932 2;
1935 3; E.J.; 1923; 1931 3; 1929; 1973; 1975; E. Agirretxe;
J. Aierbe; R. Zapirain; S. Onaindia 2); EB-EgAs 9 (J.A. Arana
Martija; X. Saizar; J.M. Satrustegi; J. Etxaide; 1984; J. San
Martin; M. Ugalde 2; M. Arrieta); 5, B-G (S. Altube, I.
Unzurrunzaga; 1922; Kortabitarte 2); B 4 ( 1972; ; 1989 2);
IE dira 12 ( 1904; 1905; 1924; Iratzeder; G. Aresti in ;
1958; Dirassarre; 1973; 1987; 1988 2; 1989) eta 5 ( 1919; P.
Duhour 3; 1989). iaz ihaz igaz
iges igez jaz xaz
iaz Benito Santua Zeruko Argia
Hitz Zeruko Argia Egin Ere
Egin Habe 1984. Euskal kulturaren
urtekaria 1985. Euskal kulturaren urtekaria
Egin Kalakari IV Kuxkux 6 Amaiur
Hemen Deia Deia Egin Eguna
DV Zabalik ihaz Elhuyar Gabai:
gure herriaren historia 8 Deia Egin
Egin Egin Argia Hemen Punto y
Hora de Euskal Herria Aizu! igaz
Karmel El Día El Pueblo Vasco
Argia Argia Zeruko Argia Agur
Agur La Voz de Euskadi iges
Euzkadi igez Gure Erria
Ikastola. Gaztetxoenea Gure Erria
jaz Eskualduna Eskualduna
Eskualduna Egan Gure Herria
Herria Herria Herriz Herri Herria
xaz Eskualduna Herria
: DFrec 105; AB38 16; AB50 78; HiztEn; LurE ("ik. igaz"); :
DFrec 13; AB38 2; AB50 17; HiztEn; LurE ("igaz edo iaz"); :
AB50 12. iaz igaz
ihaz
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Beste hiztegietakoak: EuskHizt: ; ("ik. iaz") // ElhHizt: ;
("ik. iaz") // HiruMila: ; ("ikus iaz") // EskolaHE: ; ("ik.
iaz") // Lur : // Lur : ; ("ik. iaz") // Casve : // Lh : //
DRA: : "(...) Variantes: , , , , , , etc." // PMuj : : Var.
de , , , . Ez dugu aurkitu ap. HaizeG . iaz
igaz iaz igaz
iaz igaz iaz edo
igaz igaz EG/CE
iaz EF/FE iaz
igaz EF igaz DBF
jaz igaz ihaz iyaz
ijaz ijez ijez iaz DVC
igaz iaz yaz igez
iez BF
Bestelakoak
Jatorrizko forma
i(g)az, jaz [i(g)az hobestekoa da]
Jatorrizko forma
iaz, igaz
Lantaldearen irizpideak
Aldeko arrazoi handirik ez dago
gaur nagusitutzat eman daiteke. iaz
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . iazdanik ,
iazko , iaztik
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: 'Hegoaldeko forma zabalduena
(Bizkaian, Gipuzkoan eta Nafarroa Garaiko leku askotan
gutxienez), zalantzarik gabe, da. Desegokia iruditzen zait,
beraz, tradizio zaharra gordez, eta hitza oso-osorik ebakiz —bi
silabatan— oraindik esaten dugun euskaldun gehienoi edo moduko
era laburtuak inposatu nahi izatea. Nik neuk erabat onartuko
nuke, horren aldamenean iaz edo jaz Ipar utzirik'. igaz
igaz iaz jaz igaz
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): 'Batzordearen ustez, hala ere, gauzak ez bide
daude erabat argi eta, badaezpada, erabakizun utzi da hurrengo
bilerarako'. // BAgiria (1997-09-26): 'Batzordeak proposatzen
du hobetsi beharreko formatzat. Kintanak datuak atlaseko
emaitzekin kontrastean jartzea eskatzen du. Sarasolak dio
literatur hizkuntza ez dela ahozko hizkuntza. Eta testuetako
datuak erdi eta erdi dabiltzala, nahiz eta azken aldian ageri
den nagusi. Botoetara jo da eta, batzordearen proposamenaren
alde 14 euskaltzain agertu dira. Kontra, 3. Beraz, forma onartu
da'. iaz iaz iaz
Aztergaia: iazdanik
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: - +
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tik/-danik.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. iaz
Forma baten adiera(k)
iaztik.
Aztergaia: iazko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ko.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. iaz
Aztergaia: iaztik
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. iaz
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibai
1 iz. Berezko ur-lasterra, aski handia, itsasora edo beste ibai batera isurtzen dena. Ik. erreka; lats1. Iturri, erreka eta ibaiak. Urola ibaia jaiotzen den tokian. Nilo deritzon ibai handia. Ibai zabalean. Ibai lehor baten ondotik pasatu ginen. Ibai aldera joan ziren bi adiskideak egurastera. Ibai-ondoko lili zuri apala. Ibaiko ura. Ibaiaren ibietan. Ibaiaren bihurguneak. Ibaia igarotzean. Ibai arrainak. Ibai baten (ur) emaria.
2 iz. Irud. Suzko ibai bat. Lurra estalia da dena gorputz hilez, trenpatua odol ibaiez.
ibai aho, ibai-aho iz. Bokalea. Bidasoaren ibai ahoa.
ibaiaz adb. Ipar. Ibaika. Ibaiaz isuriko ditut negarrak.
ibai bazter, ibai-bazter iz. Ibai bazterretako hondartzetan.
ibai laster, ibai-laster iz. Ibai baten bidean malda handiak edo pasabidea estutzeak sortzen duen abiadura handiko ur-lasterra, ur gainean zurrunbilo antzekoak eragiten dituena. Ibai lasterra gainditu nahiz, arraunketa gogorrean dabilen arraunlaria. Ibai-laster batean itoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibai
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-05-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:Hletra
|
1992-05-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:02
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
arro, (h)ibai
Euskaltzaindiaren Arauak
: ; . / AS: . Ibai Beltza Ibai Gorria
ibai(-)aho
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . ibaiaz, ibai(-)bazter
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
ibaika
Aztergaia: ibai-aho
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
: 12 ager., "rada, ensenada; barra, acumulación de arena
frente a la desembocadura de un río" adierarekin: INav; TAV;
ETZ; Zab Azc Ag Arrantz; Elizdo Or Lf Erkiag Canc. pop.; 3
aldiz jaso da, ('desembocadura'): Or Ibiñ .; 2 aldiz: MEIG ,
Or ; 2 aldiz, IE: "Desembocadura de río; entrada de un
puerto". barra Con Gabon;
PB; Kr; EEs; Eus ;
Murtuts; Arran; aho Mi,
Virgil ibai-aho (+ ibai-abo)
Mi bokale (+ pokal(e))
formak 13 ager. ditu, EB; 10 aldiz agertu da: EB 10, G 1; 4
ager.: EB 3, B 1; 2 aldiz jaso da, EB. bokal(e)
barra (+ barralde) uhobi
(+ ur obi, urobi) ibai-aho (+
ibaiaho)
DFrec: 1, 'hondar-pilatze' 3; AB38: 11; 4 '?' 23 1, 2; AB50:
'?' 1, 1, 1, 1; Euskalterm: (3); LurE: ; HiztEn: .
bokale barra bokale bokal ,
barra , ibai-aho ibaiaho barra
ibai-aho hibaiaho itsas-aho
bokale barra, bokale barra, bokale,
ibaiaho
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: ibaiaho [da nire ustez
hobesteko grafia] (1995-08-24)
- [I102]: "kasu honetan marra gordeko
nuke laugarren silaban agertzen den /h/gatik, h.d., hasperena
inoiz agertzen ez den egongunea. nire ustez sinonimo bat
litzateke" Bokale (1996-06-12)
Aztergaia: ibai aho
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ibaiaho, uhao
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Informazio osagarria
Hitz-elkarketari dagokion grafia
Ik. . ibai-aho
Aztergaia: ibaiaz
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS /
LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-z: -az.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. ibai
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
ibaika.
Aztergaia: ibai-bazter
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:24
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-bazter.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. ibai
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibaiadar
iz. Beste ibai batean isurtzen den ibaia. Arga ibaiadarra.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibaiadar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz-elkarketari dagokion grafia
Ik. . ibai-adar
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I102]: "forma lotuak lexikalizatu
egiten direlako errazago" (1996-06-12)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: [ibai(-)adar] baina . Beraz,
biak eredu berberaz egitea hobe, alegia. itsasadar
ibaiadar
- Erabakia: Batzordea (JAA,
MA, IS) eta BAgiria (2000-03-31): onartu da. ibaiadar
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibaibide
iz. Ibaia, ontziak ibiltzeko bidetzat hartua. Seattle-n hartu genuen ibaibidea Alaskara joateko.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibaibide
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Corpus eta hiztegietako datuak
, , , . ibai-bide ibilgia ibilgo
ibilgu
ik. OEH argitaratuan (Prop 1911 ap. DRA: "Han -Seatlen-
hartuko ginuen ibaibidea eta bathuko Alaska, gure eskualde
maitea") eta (s.u. ibilgu - Herr 1961: "Beribil bat [...]
baztertü da ebilgiatik eta gaztañatze bat tokatü");
corpusekoak dira: 5: Ldi ("Legorra zuri, beltz itsasoa: izotz
bat untzi gure ibilgoa"); SMitx ("Berrogein bat jetxita buka
da ibilgoa"); Gand 3 (adib.: "Klaustroko ibilgoetan ego asko
dagoz"); OEH argitaratuan, gainera: Etxde ; : Ldi ("Otoi,
Yauna, ibilgo-buru, maitasun-edermen-zitu, aur begi-argirik
anitz bekargu"); : Or ("Kartuxa-etxe paketsu artako
ibilguetan maite-bizitza egiten dirautenekin").
ibaibide ebilgia
ibilgo BB Aranz Elorri
Itxas ibilgo-buru BB
ibilgu Mi
eta konposatuak 11: K. Igea 3 ("Oriaren erdi-ibaibidea
industriala da", "Baina Beasainen goi-ibaibidea utzi dugu",
"Hemendik hartzen du Oriak bere itxurazko ibaibidea"); 2
("Herriak ibaiaren ura fabriketarako edota arregaketarako
erabili nahi badu, edo ibaibidea aldatu nahi badu, Udaletxeak
har al dezake erabaki hori ibaia pasatzen den beste
udaletxeei ezer esan gabe?", "Beha ezazu ibaibidearen
marrazkia eta kalkula zenbat aldiz itzultzen den ibaira
erabilitako ura"); 2 ("Ibaibide bat. Hona hemen Debaren
Ibaibidea"); K. Navarro ("Egin duen bidean, lur azalera atera
aurretik eta gero, ibaibidean, era askotako materialeak
disolbatu ditu, eta disolbaezinak berriz eraman"); 2
("Ibaibidea estutzen doan neurrian zenbait aldiz zeharkatuko
dugu", "Itzulera etorri garen bide beretik egingo da,
ibaibidearen lehenengo zatian"); 1993 ("Arrantza errazteko
helburuaz, harrizko, zurezko edo beste materialezko oztopoak
nahiz langak jartzea, edota ibaibidea edo uraren joan-etorria
aldaraztea erakartzen duten prozedura guztiak"); 2, 'tráfico'
adierakoak: H. Knörr ("Ibilgo handia duen edozein hiritan
bezala, autoei eta autobusei darien keak airea kutsatzen du
pozoinezko hodeiskez", "Berdegunezko oasiak dira, horren
zarata handia eztitu nahi dutenak, orobat zarata horren
kumeak: gurpilezko ibilgoa, presak, merkatarizko
harat-hunatak, nonahi jendearen joanetorria"); eta
konposatuak 16: 2 ("Donostiatik hegoalderantz, Oriaren
erdi-ibilguraino", "Oiartzun errekako erdialdeko ibilguaren
sedimentuak"); J. Ortaraz 2 ("Ibaiaren goi-ibilgutik hasita
zure herriraino dagozan lantegiak", "ibaiaren ibilgu osoa
adieraziko dauan ormairudi bana egizue talde bakoitzak"); I.
Antiguedad 6 ("L1-ren prezisioa, esate baterako, txikia da, 1
ordenako ibilguen luzeraren neurketaren zailtasuna dela
medio", "Ordena jarraituetako ibilguek drenaiatzen dituzten
arroen batezbesteko azalerek, progresio geometriko bat
osotzen dute"); X. Arregi ("Galiziako ibaien ibilgua Kantauri
isurialdekoen antzekoa da, nahiz eta hauen ibilbidea eta
perfila lasaiagoa eta lauagoa den"); Elhuyar 3 ("Erdiko
ibilguetan, soro eta belardiak ibai-ertzetaraino heltzen
dira", "Faunari dagokionez (...) erdiko ibilguak oso
aberatsak dira animali espezietan"); A. Aldezabal ("Ergoien
eta Ugaldetxo arteko haran-tartean, ibaiaren uhertz biak beha
daitezke, bai eta laugune-multzoak ere, batzutan mailakatuak,
zabalera maximoz hamarreko metro batzu dituztenak, eta
ibilguarekiko paraleloki garatzen direlarik"); 1992
("Pirinioko ibaiek eragindako kainoi eta amildegi
ikusgarrietan bi gaztek ibilgu beretik jarraitzen dute").
ibaibide Ingurunea/OHO
GizarteZ/OHO Ingurua/LH BAO
ibilgo ibilgu Gipuzkoako
geografia Egin
: AB38 1 (cuenca fluvial); : AB38 6 (curso, vía fluvial;
hauetan ., .); HiztEn (ik. ); : AB38 1 (recorrido); HiztEn
(ibilera); : DFrec 1; AB38 12 (curso; hauetan ., ., .);
HiztEn (1 komentuen, jauregien, etab.en barrutian,
ibiltokitzat erabiltzen diren alderdiak 2 . ibai-errekek
egiten duten bidea); LurE (komentuen, jauregien eta horien
gisako tokien barrutian, ibiltokitzat erabiltzen diren
alderdiak // . iturburutik ura isurtzen duen lekuraino ibaiak
egiten duen bidea); Euskalterm 10 (1 'recorrido', 9 'cauce,
curso, tramo — de río'; eta , ., ., .) Ez ditugu aurkitu ap.
AB50 'cauce' itzulitako besteak: : AB50 3 (hauetan 2 : cauce
público); : AB50 1; : AB50 1; : AB38 2 (hauetan ); : AB38 1;
: AB38 3; AB50 5 (hauetan 3 : cauce público).
ibai-bide ibaibide behe-i
goi-i ibilgu ibilgo
ibilgu behe-i erdi-i goi-i
Geol Geol i.-aldaketa goi-i
ibai-i ur-i // //
isurpide herri-isurpide
leku ubide uharka
u. higadura uharroil
urbide herri-urbide
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt (ik. ); HiruMila (curso de un río); Casve (cours du
fleuve); DRA (vía o conducto fluvial - Prop 1911); PMuj ( : 1
línea fluvial, vía fluvial 2 vaguada 3 curso de un río); :
DRA (calzada, carretera, lugar por donde se anda - 1961); :
ElhHizt (marcha, caminata, paseo); HiruMila (marcha, viaje,
andanza, paseo, caminata); DRA ( : 1 marcha 2 galería,
corredor); PMuj (viaje, andanza, paseo, caminata, marcha); :
EuskHizt (1930 1 komentuen, jauregien... barrutian,
ibiltokitzat erabiltzen diren alderdiak 2 ibaiak egiten duen
bidea); ElhHizt (1 corredor, pasillo — de un convento,
palacio 2 cauce, curso, lecho — de río, ...); HiruMila
(corredor, carrejo, pasillo); EskolaHE (ibai batek egiten
duen bidea // komentuen, jauregien eta horien gisako tokien
barrutian, ibiltokitzat erabiltzen diren alderdiak); PMuj (1
tránsito, corredor, pasillo, carrejo 2 : crujía, pasamano) Ez
ditugu aurkitu ap. Lur eta ; HaizeG ; Lh .
ibaibide ibilgu EF DVC
ibai-bide ebilgia Herr
ibilgo ibilgoa DVC
ibilgu DVC ontziko ibilgu
// EG/CE EF/FE BF DBF
Erdara/euskara hiztegietako datuak
erdarazkoen ordainak: : HiruMila; PMuj ; : ElhHizt; PMuj ; :
ElhHizt; , : T-L ; : PMuj ; : Lur ; PMuj ; : ElhHizt; , :
HiruMila; : XarHizt; : Casve (hurbide); HaizeG ; : Casve Ez
ditugu aurkitu ap. Lur . cauce de río.../lit d'un cours
d'eau erreka DCV
erreten DCV ibilgu
ohatze ohe LFB
ubaska DCV uberka
EG/CE DCV ubide
uharka uhaska uhobi
ur-bide FE FB zola
FE // EF/FE
Bestelakoak
Jatorrizko forma
(h)ibaibide
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. ibilgu / LurE: - / ElhHizt:
ibaibide: Ik. ibilgu / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Tradizioak baztertu duen forma
oraingoz baztertzekoa da, ez baita aski erabilia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibaiertz
iz. Ibai bazterra, ibai baten alboetako lurra. Ibaiertz batetik ez zen ikusten bestea. Ibaiertz aldera igeri egin zuen.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibaiertz
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
|
|
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: [nire ustez sartzekoa da]
(1995-08-24)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Falta da'.
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): 'sartzea onartu da'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibaika
adb. Kopuru izugarrietan. (Isurkariez mintzatuz erabiltzen da batez ere). Ik. turrustaka; uharka1; + pesiaka; gaindika; purrustan; zurrutaka; gogotik 2; gogoz 3. Nahiz ibaika isuri kristauen odola. Ibaika ari du euria. Honetan Bibliak zabaldu zigun argia ibaika. Erdaldun jendea ibaika agertu zen.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibaika
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ka
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibar
1 iz. Bi mendialderen arteko tarte aski luzea, eskuarki ibai batek zeharkatzen duena. Ik. haran. Ibar eta ordoki zelaiak. Mendietatik ibar zabaletara jaitsiz. Bizkaiko mendi eta ibarrak. Irun aldeko ibar ederra.
2 iz. (Kristau erlijioan, negarrezko ibar eta kideko esapideetan, honako mundua izendatzeko). Ik. haran 2. Negarrezko ibar honetan.
ibar-jaun iz. Merioa (epailea). Orik ez den herria, ibar-jaun da azeria (esr. zah.).
Estekak- HBO
Aztergaia: ibar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-04-23
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:04
|
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . ibar-jaun
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibargi
iz./adj. Egutera. Leku ibargia.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibargi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Ahozko erabileraren testigantza fidagarria du
gutxi erabili izan da idatziz (EA), baina ahozko erabileraren
lekukotasun ona du: Iz.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
egutera.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibargoitiar
1 adj. Ibargoitikoa, Ibargoitiri dagokiona.
2 iz. Ibargoitiko herritarra.
ibarrangelutar
1 adj. Ibarrangelukoa, Ibarrangeluri dagokiona.
2 iz. Ibarrangeluko herritarra.
ibarrolar
1 adj. Ibarrolakoa, Ibarrolari dagokiona.
2 iz. Ibarrolako herritarra.
ibartar
1 adj. Ibarrakoa, Ibarrari dagokiona.
2 iz. Ibarrako herritarra.
ibeni
ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, ibeni-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ipini].
Estekak- HBO
Aztergaia: ibeni
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-08-27
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ibeni, imini, ipini
Euskaltzaindiaren Arauak
ibeni* e. . ipini
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. . ipini
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iberiar
1 adj. Erromatarren aurretik Iberiar penintsulako sortaldean eta gaur egungo Frantziako hegoaldean bizi izan zen herrikoa; herri horri dagokiona. Ik. iberiko. Iberiar artea eta hizkuntza.
2 iz. Herri horretako herritarra. Iberiarren lurraldea.
3 adj. Gaur egun Espainiak eta Portugalek osatzen duten lurraldeari dagokiona. Iberiar penintsula.
Estekak- HBO
Aztergaia: iberiar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2007-12-11
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
iberitar izlag. 1, Gazt MusIx (iberitar
ingurune guzira); iberiar iz. 7, Hb Esk
(adib.: Iberiar zirela ez sobra ageri, Desterrutik Senekok
erraten amari / Korsek Iberiarra zutela iduri, Iberiarrak
nausi bi mendi aldetan); cf. infra iberotar.
izlag. 27 eta izond. 7: K. Altonaga (Iberiar Penintsula
eta testuinguru bera ap. Oihenart Taldea, Elhuyar,
EHHistoriaz, Gizartea/OHO, Gizakia, Islam-a, A. Perez,
Baietz/6, R. Lizartza, M.A. Unanua, Txepetx, NaturZ/DBH, K.
Olaetxea, Artearen Historia, F. Rodriguez, EkonHazk,
Ttipi-ttapa), Elhuyar (iberiar fauna), M. Legasse (iber
mintzaira), Etxde (iberiar gizatankera), B. Latiegi
(Iberiar-Erdiugarte), A. Perez (Iberiar ahuntza), Txepetx
(Iberiar mendikatea), Mega gaztetxo (Iberiar mesetak,
Iberiar mendikatea), DV (Iberiar eta europar faunadun
parke batean); Artearen Historia (arte iberiarraren
sorrera), UZEI (sugandila iberiarra), L. Fernandez
(eskola iberiarra), J. Butron (Katamotz iberiarra), BAO
(Erbi iberiarra), Bitez (arte iberiarra), Txepetx
("Mendikate Iberiarra"). a) b)
Beste (edozein) iturritako erabilerak
: ZTC 63. iberiar
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
iz. eta izond.
Lantaldearen irizpideak
Onomastika batzordeak argitzekoa
Onomastika Batzordeak erabakitzekoa.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak; -tar osaerakoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: falta da.
- Erabakia: Batzordea (JAA,
MA, IS) eta BAgiria (2000-03-31): erantsi egingo da, iz. eta
izond. kategoriak emanaz.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iberiera
iz. Iberiarren hizkuntza.
Estekak- HBO
Aztergaia: iberiera
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: ' . Falta'. iberiera,
iberiko
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): ' eta hitzak sartzea onartu da'. Iberiera
iberiko
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iberiko
adj. Iberiarra. Idazkera iberikoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: iberiko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-07-08
|
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak
: Cf. bikoteak. -tar/-iko hispaniar / hispaniko,
italiar / italiko
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iberismo
1 iz. Espainiako eta Portugalgo estatuak bateratzearen aldeko politika-doktrina.
2 iz. Euskararen jatorriari buruzko teoria, Iberiar penintsula osoko lehen hizkuntza euskara zela dioena. || (Hitz elkartuetan, bigarren osagai gisa). Eusko-iberismoaren aldeko teoriak.
Estekak- HBO
Aztergaia: iberismo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:003
|
2003-05-13
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-10-21
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
3: J.B. Orpustan ("desea «iberismoz» hautatu duke"); R. Gomez
("iberismoaren arazoaz, euskararen bizitzari buruzko eritziez
eta euskalkien auziaz esan zituztenak", "iberismoaren
arazoari aurre egiteko"); : R. Saizarbitoria ("...
euskoiberistek dioten bezala, kulturalki espainolak ez ezik,
Espainiaren esentzia baikara"). iberismo
euskoiberista
Beste (edozein) iturritako erabilerak
(Berria: J.L. Zabala); (J. Azurmendi 2); (J. Azurmendi);
(Berria). basko-iberismo
baskoiberismo baskoiberista
eusko-iberismo
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iberoamerikar
1 adj. Iberoamerikakoa, Iberoamerikari dagokiona. Hiru eraikin horiek Anibal Gonzalezek eraiki zituen, 1913 eta 1916 bitartean, 1929ko Iberoamerikar Erakusketarako.
2 iz. Iberoamerikako herritarra.
ibi
iz. Ibai batean, uraren sakontasun txikiagatik, oinez igaro daitekeen tokia. Ibia igaro.
ibiarazi, ibiaraz, ibiarazten
du ad. Ibitzera behartu. Oinazeak ibiarazten dituena.
ibilaldi
iz. Ibiltzea; ibiliz egiten den bitartea edo bidea. Ik. ibilera; ibilketa. Mendi bideetan barrena ordu eta erdiko ibilaldia egin eta gero. Ibaiaren ondoan bere eguneroko ibilaldia egiten zebilelarik. Ibilaldi ederra egin dugu Hernion zehar. Kalez kaleko, herriz herriko ibilaldiak. Argonauten itsas ibilaldian. Ibilaldi luze eta neketsua. Bakearen aldeko ibilaldia. Lagun, munduko ibilaldian; lagun, zerurako bidean. Sartaldeko hizkuntzetako prosa zenbait bidetan barrena ibiltzen ikasia da, latinaren ondotik, eta ibilaldi horiek hizkuntza arinago eta malguago bihurtu dute.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilaldi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
1993-04-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:03
|
|
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+a-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilarazi, ibilaraz, ibilarazten
du ad. Ibiltzera behartu. Zerk ibilarazten du izadia aurrerantz? Badela gizakien gainetiko indar bat, jostailuak bezala ibilarazten gaituena. Erlojua ibilarazteko. Ni zuzen ibilarazteko Jainkoak eman didan aingerua.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilarazi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, ibilaraz, ibilarazten. ad. ibilarazi du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ibilarazi, ibilaraz, ibilarazten
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+a-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilarazle
adj. g.er. Ibilarazten duena.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilarazle
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilbide
1 iz. Zerbait egitean ibiltzen den bidea. Mekatik Medinarako ibilbidea. Frantziako itzuliko antolatzaileek ibilbide berezia prestatu dute aurten. Ibilbidea bederatzi kilometrokoa izango da.
2 iz. Zerbaitek, higitzean, egiten edo gauzatzen duen bidea. Zeruko izarren ibilbideari begira dagoena. Lemazainak ontziaren ibilbidea zuzendu zuen.
ibilbide orri, ibilbide-orri 1 iz. Garraiobideetan, ibilbidearen, salgaiaren, hartzailearen eta kidekoen berri jasotzen duen agiria. Ik. bide orri.
2 iz. Egitasmo edo prozesu baten, bereziki prozesu politiko baten, jarraibideen plangintza. Arma nuklearren ugalketaren kontrako borrokan, Errusiako presidentearekin iragan astelehenean sinaturiko ibilbide orria aipatu du Etxe Zuriak. Iaz 2050erako ibilbide-orria atera zuen Europako Batzordeak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilbide
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:05
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+b-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibildaun
adj. g.er. Noraezean dabilena, batetik bestera dabilena. Ik. alderrai; ibiltari 2. Botadeo izeneko judu ibildaun hura.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibildaun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
'(nora ezean) dabilena'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilera
1 iz. Ibiltzea. Ik. ibilketa. Bide luzeko ibilerak ez zaitu izutzen. Barauak, lo galtzeak, lan eta ibilera gogorrak. Gauazko ibilera. Itsasozko ibilerak. Eguzkiaren ibilera geldia (Ik. ibilbide). Bihar amaituko dut nik neure bizitzako ibilera (Ik. ibilaldi).
2 iz. pl. Toki batetik bestera ibiltzea; abentura. Mantxako zaldun ibiltariaren ibilera berriak. Haren ibilera okerren lekukoa. Atseginago zaizkigula horrelako ardi galduen ibilerak, beti bertute bidetik sailean dabiltzanenak baino.
3 iz. Ibiltzeko eta, hedaduraz, jokatzeko modua. Karramarroen ibilera. Gizon horren ibilera... egingo nuke gure Joan Andres dela. Arina da ibileran. Eztabaidaren haize haserreak berotzen duenean, inoiz baino ibilera arinagoa agertzen du.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilera
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-era (vs. Bko parte bateko ibil- , urte- , etab.).
keran keran
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+e-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilerraz
adj. Ibiltzeko erraza dena. Bidexka eroso eta ibilerrazak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilerraz
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-erraz.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
bidexka eroso eta ibilerrazak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilgailu
1 iz. Lurrean, uretan edo airean higitzen den eta pertsonak edo gauzak garraiatzeko balio duen tresna. Ik. beribil. Berez higitzen den ibilgailua. Ibilgailu gurpilduna.
2 iz. Irud. Hizkuntza baita kulturaren ibilgailu eta ibilgailu berezkoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilgailu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-04-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:10
|
|
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+g-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilgaitz
adj. Tokiez mintzatuz, bertan ia ezin ibilizkoa. Leku ibilgaitza da hau. Urrutiko tokietan eta bazter ibilgaitzetan.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilgaitz
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
1, EB: Agirre, J.A.: . ibilgaitz Oinarrizko
entziklopedia orokorra
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. leku ibilgaitza da hau
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+g-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilgetu1, ibilge, ibilgetzen
du ad. Zerbait ezin higi daitekeela utzi.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilgetu 1
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
(eta ) 43 aldiz jaso da: 24 (adib.: "Ibilgetu materialaren
amortizazio metatua", "Enpresa hau izakinak saldu eta
kredituak kobratzen ari da, diru-kopuru hori, dirudienez
ibilgetuan inbertituz", "Ondasun ibilgetuen baliogalera,
normalean, produkzio-prozesuan izaten duten erabilpenagatik
gertatzen da"), 1989 ("Enpresan bertan fabrikatu edo
eraikitako ibilgetuen kasuan, aurrekontu zenbatekoa azalduko
da"), 1991 ("Bitarteko kontsumo bezala kontsideratutako
ondasun-mota honetako adibideak izan daitezke erreminta
txikia edo ibilgetuaren mantenimendurako pieza txikiak"),
UZEI ("Ibilgetu materialerako hornidurak"), EHAA 1992
("berarizko kontrakontua duten ibilgetu-ekarpenez gertatzen
bada, Jaurlaritzak baimendu beharko du, Ogasun eta Finantza
Sailak proposatuta"), 6 (adib.: "Ibilgetu inmaterialaren
baliogaleragatiko hornidura"), 8 (adib.: "ibilgetu
materialean, zehazkiago esanda makineria eta instalazioetan,
35 milioi pezetako balioko inbertsio bat egiten da",
"Ibilgetu materialari amortizazioa kenduz gero enpresaren
Ibilgetua izango dugu"), ("gastu orokorrak eta ibilgetuaren
amortizazioa"). ibilgetu
ibilgetu-ekarpen Elhuyar XedBilduma
Eustat KontabPlanOrokorra Estratega Game
Finantza zuzenbidea
: AB38 1 (inmovilizado), AB50 1 (inmovilización), HiztEn (ad.
1 ibilgailu bat higitzea eragotzi; 2 . kapital bat gauzatze
zail edo geldoko ondasunetan inbertitu; iz. . enpresaren
ihardueran erabiltzen diren inbertsio iraunkorren multzoa,
ekonomi ekitaldiarena baino iraupen luzeagoa dutenena,
alegia), Euskalterm 58 ( 27 'inmovilizado (in)material',
'inmovilizado financiero', 'proveedores de inmovilizado', 24
[iz.], 5 [ad.]) Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.
ibilgetu Kont Kont ibilgetu
[in]material ibilgetu finantzario
ibilgetu-hornitzaile ibilgetu ibilgetu
//
Sektore jakin bateko informazioa
Ez dugu aurkitu ap. AdmHizt, AdmProz, EurItun2, HezkAdmin,
LHH, LurraldeAntol, TokiJaurb.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt (ad. inmovilizar; iz. inmovilizado), HiruMila (iz.
inmovilizado; ad. inmovilizar), Casve (s'immobiliser), PMuj
(1 quedar inmóvil; 2 inmovilizar) Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, EskolaHE, Lur eta HaizeG , Lh , DRA.
ibilgetu EF DVC //
EG/CE EF/FE, BF DBF
Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak
Bebil. Adierazle baten premia dago, eta hau erabili egiten
da; osaeraz, ordea, zalantzazkoa da: oinarri gabeko eratorria
da, eta oinarri hipotetikoa, berriz, aditzoina + - osaerakoa.
ge
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: [nire ustez sartzekoa da]
(1995-08-24)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: ' . Falta da'.
ibilge(tu)
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): 'Urrutia jaunaren oharretan ematen diren [...]
[...] bigarren itzulirako uztea proposatu du batzordeak eta
hala onartu euskaltzainek'. ibilge(tu)
- Erabakia: (H2.2 /
2011-01-25) Aipatu egingo dira hiztegian aditza eta izena:
"ibilgetu, ibilge, ibilgetzen. du ad." eta
"ibilgetu iz."
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilgetu2
iz. Ekon. Enpresa batek bere jardueran erabiltzeko sortu edo eskuratu dituen ondasun iraunkorren multzoa. Ibilgetu materiala eta immateriala.
ibilgona
iz. g.er. Lgart. (ibilgona jantzi esapidean, norbaitek kalean ibiltzea gustuko duela-edo adierazteko). Ibilgona jantziz gero, etxerako ordurik ez.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilgona
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Ahozko erabileraren testigantza fidagarria du
ahozko erabileren lekukotasun onak ditu (Etxba, SM),
testuetako oinarri handirik ez duen arren, eta, beharbada, .
marka dagokio. Lgart
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-gona.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
ibilgona jantziz gero, etxerako ordurik ez.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Definizioa ere eman:
'kalerako janzten den gona'. 2- Lagunartekoa (Lgart.)
erabilera-markarekin.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-03-08): "Lgart." marka erantsi, eta bere horretan utziko
da oraingoz lantaldearen proposamena.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilgu
iz. Geol. Ibai eta kidekoen hondoetan urak sortzen duen bidea. Ik. ohe 2. Urtegiek ibaien ibilguetan eragin kaltegarriak izaten dituzte. Ibaiaren behe-ibilguan presa hidroelektrikoak eraiki dira. Ordunte ibaiaren goi-ibilgua. Erdiko ibilgua.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilgu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z10: LBeh153
|
2021-01-19
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ebilgia (S ap. Lrq). Camino; paso, pasillo. "Endroit où il
est permis de marcher" Lrq. Kartuxa-etxe paketsu artako
ibilguetan. 'Dans les allées' . Or Mi 80. Beribil bat [...]
baztertü da ebilgiatik eta gaztañatze bat tokatü. Herr
5-10-1961, 3. ibilgu
133: 3, 5, 16, 3, 3, 2, 12, 22, 8, 8, 3, 2, 44, .
ibilgu Aizu Argia Berria
Deia Deustuko Unibertsitatea DiarioVasco
EiTB Elhuyar Elkar Erlea,
Consumer Espainiako Gobernua Jakin
Laneki Uztarria
Beste (edozein) iturritako erabilerak
14: 3 (Bazekien zabala dela oso, eta ur laster bortitzak
dituela uharteen artean zulatutako ibilgu bikoitzean),
Karlos Zabala 6 (Bazekien zabala dela oso, eta ur laster
bortitzak dituela uharteen artean zulatutako ibilgu
bikoitzean), Iñaki Mendiguren (kristautasunak beste ubide
batetik Erromatar Inperioan zabaldu ahala beretzat egindako
ibilguan ur askoren bat-egiteak sortutako erlijio-tradiziozko
ur-laster gero eta handiagoan partaide gisa), Lopez de Arana
(Hamalaugarren Kalean barrena abiatu ziren aurpegi lausoen
bi ibilguren artean), Xanti Iruretagoiena (Ur-ibilguetan,
bihurguneetan eta ura nibelatutako gainazal batetik gora
igoarazten denean, era asko eta askotako aire-kolpe naturalak
sortzen dira, eta horrek eragiten dituen bultzadak inork
ezingo ditu konpondu filosofiatik ikasten ez baditu naturaren
printzipioak), Edorta Jimenez (Atearen eskuinera harrizko
maila zabalak, eskaileraburuan jauregiaren inguru osoa egiten
duen ibilgu arkupetsua landarez laztandua, hormetan Erosen
koloreetako azulejoak argi printzez horditurik), Pello
Lizarralde (Han errekaren ibilgua nabarmen beheititzen da
eta ura lasterragotzen). ibilgu Berria
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
Euskalterm (Ingurumena): cauce (TN) ibilgu
Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
Euskaltzaindiak erabakitzekoa (cf. ). ibilgo
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Termino gisa nahiko finkatua dago, eta hiztegi orokorretan
ere jasoa dago.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-gu.
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-l(i)+g-
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EBB (1997-05):
kendu egin da.
- Erabakia: (H2.2 /
2011-01-25) Kendu lerroa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilgune
iz. Ibilera, ibiltzeko modua. Emaztearen begiei, begitarteari, gorputzari, edertasunari eta ibilguneari beha egote hark sua pizten du.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilgune
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:39
|
2000-01-11
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
Bizkaian ere ezaguna da, L. Baraiazarrak dioenez, eta ez
dagokio . marka. Ipar
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-gune.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
ibilera, ibiltzeko modua.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Forma aldatu: . || 1-
"-kune" atzizkia dagokiola uste dugu. Bizkaieraz ezagunak dira
semantika-arlo horretako beste hitz asko, kasurako: "adikune",
"aurpegikune", etab.; "-GUNE" atzizkiak, ostera, beste
semantika-esparru bat hartzen du: "zelaigune", "erdigune", etab
ibilkune
- Erabakia: (H2.2 /
2010-03-08): Bere horretan onartu da lantaldearen proposamena.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibili1, ibil, ibiltzen
1 da ad. Gorputzaren zatiren batek beti lurra ukitzen duela higitu. Oinez ibili. Herrestaka ibili. Zutik ibili ezinik. Jaiki hadi eta ibil hadi.
2 da ad. Toki batetik beste batera higitu. Euskal Herri osoan barrena ibili ondoan. Ezagutaraz iezaguzu ibili behar garen bidea. Abiatu garen bidetik ibili nahi genuke. Aurrera eta atzera ibili. Batera eta bestera ibili gabe. Nondik nora ibili haiz? Etxetik lantegira eta lantegitik etxera ibili. Ni ere Ameriketan ibilia naiz. Airean dabiltzan hegaztiak. Eguzkia egunero badabil bere bidean. Zaldiz ibili. Itsasoz ibili. Itsasoan dabiltzan denboran. Ihesi ibili. Beribil asko dabil errepide honetan. Ordura arte ongi ibili zen ontzia portuan sartzean galdu zen. Oso laster dabilen ibilgailua. Anitz esamesa zebilen haren gainean. Gauaz ibiltzen dena. Lagun onekin ibili. Ongi ibili!
3 du ad. Korritu. Berriz ibili behar ez ditugun bideak. Kalbarioko mendira igotzeko, Jerusalem guztia ibili behar zen.
4 da ad. Aritu, jardun, bereziki higituz. Beti borrokan ibili gabe. Pilotan ibili. Saltsa horietan ibili garen gehienok. Atez ate eskean dabilena bezala. Ez gara alferretan ibili, gurea atera dugu. Zer(tan) zabiltza? Zure bila nenbilen ni. Mendeku bila ez ibiltzea. Eror eta jaiki dabiltza. Zirenak eta ez zirenak eralgitzen ibili da. Lanpeturik dabil. Kontuz ibiltzeko esan zion. Argi ibil hadi! Oker zabiltza. Larri ibili zen bolada batean. Alfer-alferrik dabiltza. Eleberri bat egitekotan omen zebilen. Gerorik gerora ibili naiz.
5 da ad. (Ogibidea edo egitekoa adierazten duen predikatu-osagarri batekin). Aritu, jardun. (Dagokion predikatu-osagarriak ez du artikulurik edo kasu markarik hartzen). Ik. joan 3; egon1 3. Kapilau ibili zen. Bi apaizgaiak elkarrekin ibili ziren soldadu. Behin ere aprendiz ibili gabe ofizioa ikasi.
6 da ad. (Kopurua adierazten duen adizlagun batekin edo zenbatzaile zehaztugabe batekin). Izan, egon. Lapur ugari dabil azken bolada honetan. Onen artean gaizto asko dabil. Janariak badabiltza mahaian nasai eta ausarki.
7 da ad. (Haizeaz mintzatuz). Haizea dabil. Haize handia zebilen egun hartan.
8 da ad. Norbaitekin harremanak izan. Askorekin ibili ondoren, neskazahar gelditu da.
9 da ad. Funtzionatu. Erloju hori ez dabil.
10 du ad. Erabili. Oinetakorik ez zuten ibiltzen.
ibili eta ibili 1 adb. Gelditu gabe ibiliz. Ik. joan eta joan. Ibili eta ibili, mendiaren iparraldera iritsi ziren.
2 adb. Adkor. Azkenean. Ibili eta ibili, zer gertatu zitzaion? Ibili eta ibili, euria egingo du.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibili eta ibili
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z9:OEH:AS
|
2018-10-23
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEH: IBILI ETA IBILI (Aq, Añ). "Al que después de
mucho trabajo se deja vencer, decimos, ibilli ta ibilli, ta
geroenean erori (G, AN)" Aq p. 63. "Al fin, en fin" Añ.
"Ibili txa ibili, eurixa eingook" (V-gip). Luisa ezkondu!
Jas! Ibilli ta ibilli lortu zuan arrek bere gurutzea. Ag G
301. Agertzen ziran barriro lapurrok, eta ibilli-ta ibilli,
azkenerako lengo moduan. Kk Ab I 115. Asko belutu zan suba
artuten. Baña ibilli ta ibilli su-artu eban. Altuna 85.
Ibilli ta ibilli, zer gertatu zitzaion? TAg Uzt 187. v. tbn.
Eguzk GizAuz 77. Osk Kurl 193.
def/adib: 2 adb. Ibili eta ibili. Ibilian-ibilian, goizeko
hamarrak aldean heldu ziren herrira. // adib.: , egos,
egosten 3 da ad. Gorputzeko azalaz mintzatuz, minberatu.
Etzanik egonarekin hainbeste minberatua eta maiz egosia duen
bizkarra. Ibili eta ibili, oinak egosi zaizkio, eta oinpetan
urbatuak ditu. ibilian-ibilian egosi
10: 7 (Ibili eta ibili, Prescott Bushen seme batekin biltzea
lortu zuen, Jonathan Bushekin, burezurra lortzeko), 2
(Ibili eta ibili, eta entzuten dugun hots bakarra Stevenena
da, ikerketa zentroko beste kideei dei egiten dienean),
(Ilargi gaua zen, eta ibili eta ibili jarraitu zuen
bakar-bakarrik, kapelarik gabe eta abitua beste jantzirik
gabe, egunsentian loak pixka bat hautsi zuen arte).
ibili eta ibili Berria EiTB
Erlea
Beste (edozein) iturritako erabilerak
32: (Lehen ezin genuen kalean ibili eta ibiltzekotan, beti
ezkutatuta eta norbaitekin batera), Fernando Rey 10
(Horregatik ibili eta ibili egin behar izaten genuen, orduak
eman ibili eta ibili gelditu gabe, eta halere gero ohartu
nintzen ezin ginela etzan ere egin belar gainean), Xabier
Montoia 2 (Ibili eta ibili, ekialdean zerua poxi bat
gorrimindu den arte ez dizuete atseden hartzeko baimenik
eman), Jon Arretxe (Ibili eta ibili, haietariko bikote bat
begiz jo orduko, keinua egiten nion jabeari eta harantz
hurbiltzen ginen biok, paseoan legez), Joseba Urteaga
(Neure burua kalean ikusten dut beti, ibili eta ibili),
Josu Zabaleta (Ibili eta ibili egin nuen), Lopez de Arana
(Nekaezin, Jimmy ibili eta ibili zebilen), Agustin Otsoa
(Ibili eta ibili, mendiaren iparraldera iritsi ziren, apur
bat mendebaldera; hango magal gris eta luzeak, hautsita egon
arren, ez ziren aldapatsuegiak), Karlos Zabala 2
(Berehalakoan, neurri guztiak galduak eta gorputz osoa
dardaraz jartzen zidan irrika batez astindua, haren
aurpegiaren gainean jarri behar nuela erabaki nuen, eta zaldi
gainean bezala ibili eta ibili, eta horrela gozatu nuen ez
dakit zenbat aldi gehiagoz, haren ahoan, haren sudurrean,
haren begietan, haren mingainean, haren buruan, hartaz
guztiaz gozatu nuen eta orduan jaitsi eta nik txupatu nuen
hura, eta irentsi ahal nuen guztia irentsi nuen makila tente
hartatik), Iñaki Mendiguren (Ibili eta ibili... Izeba
Petunia ere ez zen ausartzen ezer galdetzera), Unai
Elorriaga (Itsasoa ikustean lasaitu egiten zen Matias,
bazekielako Idusen zegoela oraindik; bazekielako ez zela,
konturatu gabe, Idusetik atera eta beste herri batera joan,
ibili eta ibili), Joxemari Iturralde (Gainera, egun guztian
ibili eta ibili besterik ez zutela egin eta aski unaturik
zeudela)
ibili eta ibili Berria
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea
eraikuntza librea.
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Irudizko adiera ere badu eta, beraz, azpisarrera gisa
jasotzekoa da. Adibideren bat gehitzea komeni da.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
Azpisarrera gisa jasotzekoa sarreran. ibili
Aztergaia: ibili 1
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:01
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ibili, ebili.
Euskaltzaindiaren Arauak
, ibil, ibiltzen. ad.: . ibili da/du berriz
ibili behar ez ditugun bideak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
gisan emanez. ibili 1
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ibili, ibil, ibiltzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibili2
iz. Ibilera. San Pauloren ibiliak. Etxetik lanerako eta lanetik etxerako ibilietan.
ibilian adb. Ibiliz. Ibilian asko ikasten da.
ibilian-ibilian 1 adb. Behin eta berriz saiatuz, ekinaren ekinez. Ibilian-ibilian, azkenean, ikasi egin du pilotan.
2 adb. Ibili eta ibili. Ibilian-ibilian, goizeko hamarrak aldean heldu ziren herrira.
ibiliaren ibiliz 1 adb. Asko ibiltzearen ondorioz. Zuri-zuri zeuden alderdi guztiak elurrez eta, ibiliaren ibiliz, Berako herri inguruetara ailegatu ginen azkenean.
2 adb. Asko erabiltzearen ondorioz. Gauzak zikindu eta apurtu denboraren poderioz egiten omen dira, baita ibiliaren ibiliz ere, eta oso denbora laburrean.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibili 2
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:08
|
2000-01-11
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. ibilian, ibilian-ibilian
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: [azpisarreran] 1- Adibidea
ere eman: "Ibilian-ibilian, azkenean ikasi du sukaldaritzan".
ibilian-ibilian
- Erabakia: (H2.2 /
2010-03-08): Bere horretan utziko da lehen itzulikoa (eta H1.1
lantaldeari eskatuko zaio adibide egokiaz hornitzeko).
Aztergaia: ibilian
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-n: -an.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. ibili 2
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
ibilian asko ikasten da.
Aztergaia: ibilian-ibilian
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
sasi-amreditak.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. ibili 2
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: eta IBILI-IBILIAN, ez?
(2006-12-20)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilkari
adj./iz. Ibiltaria. Otso gosea ibilkari. Ibilkari ona da.
ibilkera
iz. Batez ere Bizk. Ibilera, ibiltzeko modua. Gorputz arteza eta ibilkera bizkorra.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilkera
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. ibilera /
LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "ibilera / ibilkera. Ibilera: ibilia, ibilketa.
Ibilkera: ibiltzeko modua".
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-era/-kera.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Batez ere Bizk.
Forma baten adiera(k)
ibilera.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilketa
iz. Ibiltzea, ibilera. Ik. ibilaldi. Ibilketa eta eleketa alferrak alde bat utzirik. Oinez egiten zituen bere ibilketak, luzeak izan arren.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilketa
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-keta (da ad.arekin).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilki
1 Esaldi hanpatuetan, ibili partizipio burutuaren ordez erabil daitekeen forma, partizipio burutuak balio puntukaria duenean. Manexek ere hor zituen urteak, baina oraino xut ibilki gizona.
2 (Aditz laguntzailea hartzen duela, balio puntukariarekin). Ibilki da, ibilki ziren: dabil, zebiltzan. Bertso kantatuz eta otoitz eginez munduan nintzen ibilki.
3 adb. Ibiltzen, ibiliz. Larrez larre ibilki, aurpegi-lepoak zimeldu zaizkio eguzkitan.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-ki (ad.ekin).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilkor
1 adj. Ibiltaria. Ibilkorra duzu gogoa!
2 adj. Higikorra. Oinazpian lur geldia ala ibilkorra dugun ikusi behar.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilkor
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:31
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kor.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
1 ibilkaria. 2 higikorra.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibilmolde
iz. Ipar. Jokaera, jokatzeko modua.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibilmolde
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:004
|
2003-05-13
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
(eta ) 3: He ("Erabilltzatziñ hik gogoramendu onak eta nik ez
dinat izanen ibillmolde eta akzione gaixtorik"), Xa ("Orduko
ibil moldea nolakoa zen, berriz, guhaurek otorik ez izanki
eta!"), Lf in Casve ("Arizalearen egon eta ibil-moldetik
ezagut lezake zein alderdiko eta zein gradoko den").
ibil(-)molde ibillmolde Phil
Odol SGrazi
(eta ) 4: 1988 (""Diapos" zonbaiten bidez, AEK-en ebilmoldea,
egitürak eta xedeak erakutsirik izan dira"), 1989 eta 1999 2
("Baigorriarren ibil-molde horren konprenitzeko historiari
behar zaio soako bat egin", ""ibilmolde kondu mailan",
burrasoen zamaren arintzeko bestak eta herriko etxeen diru
laguntzak beharrezkoak dira"), 1994 ("Nahiz eta erabakien
hartzeko eperik ez zuen eman Herriko Etxeak, "ahal bezain
fite lehenengo ibilmodearekin berriro asteko asmoa" azaldu
zuen Basurkok"). ibilmolde ibil-molde,
ebilmolde HerrizH Herr Egunk
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: DRA (conducta, proceder) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt,
ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh ,
PMuj . ibilmolde // EG/CE
EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-molde.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
jokaera, jokatzeko modua.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibiltari
1 adj. Asko ibiltzen dena, ibiltzen zalea dena. Ik. ibilkari. Ibiltari gauean, logura goizean.
2 adj. Egonleku edo egoitza finkorik gabe tokiz toki dabilena. Mantxako zaldun ibiltariaren ibilera berriak. Txerpolari ibiltaria. Gogo ibiltari hau ez zen Zuregana itzultzen. Bizitza ibiltaria: ibiltarien bizitza. Ijitoen etxe ibiltariak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibiltari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
1993-04-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:09
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
saltzaile ibiltari.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibiltegi
iz. Ibiltokia.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibiltegi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
ibiltokia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibiltoki
iz. Ibiltzeko edo egurasteko tokia. Arkupeetan ibiltoki erosoa zegoen. Kaleetan eta ibiltokietan ez da erdara besterik entzuten. Egoitza andana bat eta haien artean ibiltoki zabal bat.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibiltoki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-04-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
pasealeku, ibiltoki
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibiltze
iz. ibili aditzari dagokion ekintza. Ik. ibilera. Atsegin handia ematen zion kalez kale ibiltze horrek.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibiltze
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EBB (1997-05):
kendu egin da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibis
iz. Afrikako eta Ameriketako hegazti zangaluzea, mokoa luzea, mehea eta kakoduna duena (Fam. Threskiornicidae). Ibis gorriak ilaran jartzen dira Niloko alde bietan.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibis
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Fam. Threskiornicidae
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Fam. Threskiornicidae.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ibitu, ibi/ibitu, ibitzen
da/du ad. Beheratu, gutxitu; indarra galdu. Handitua ibitzen ari zaio. Sagardoaz egarria ibitu. Iluntzean asko ibitu zen haizearen indarra. Gaueko zortzietan ibitu zen ekaitza. Sukarra ibitu. Oinazea ibitzeko. Garizumak ibitzen du Jainkoaren haserrea.
Estekak- HBO
Aztergaia: ibitu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, ibi, ibitzen. ad. ibitu da/du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ibitu, ibi, ibitzen
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
iboi
iz. Pirinioetako glaziar-aintzira txikia. Mendiaren gailurretik Acherito iboiaren ikuspegi ezin hobea dago.
ibuprofeno
1 iz. Hantura, mina edo sukarra arintzeko erabiltzen den sendagaia. On egin dit ibuprofenoak. Buruko mina dut; ibuprofenoak kendu ezin dezakeen buruko min horietako bat.
2 iz. Sendagai horren dosia. Ohetik jaiki eta ibuprofeno bat hartu zuen.
iceberg
iz. Izozmendia. Icebergaren tontorra.
Estekak- HBO
Aztergaia: iceberg
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
2000-01-11
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
1 ( : "itsas nabigaketan erradarra baino baliagarriagoa da
iceberg-ak detektatzeko eta uren sakonera adierazten digunez
erreza da atxarriak itzurtzea"); 3 (J. Ibabe: "Nork eztu
itsasontzi onetzaz zerbait entzun? 1912'garren urtean
izotz-mendi edo izeberg batekiñ alkar jota itsasondoratu
zan"; J. Elorza: "Lurraren azala, 30tik 50 kilometro lodi
dena, aluminiozko silikatoz osatua dago funtsean eta izeberg
erraldoi baten gisa flotatzen du Sima izena duen silikato
manto baten gainean"; J.M. Zabaleta: "Gehienean, ordea, bere
izebergean lotan egon ohi zen; ehun urtez behin iratzarri eta
munduari begiratu bat egin ohi zion"). iceberg
NaturZ/OHO izeberg
: HiztEn; : AB38 2, HiztEn (ik. ), Euskalterm 1. Ez dugu
aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE. iceberg
izeberg iceberg //
Beste (edozein) iturritako erabilerak
Ik. 106. EB Ajeak
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (ik. ), ElhHizt, HiruMila, EskolaHE (ik. ). Ez
dugu aurkitu ap. Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
iceberg izozmendi izozmendi
// EG/CE EF/FE EF BF
DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
: ElhHizt, HiruMila; : Casve ; : HiruMila, Lur eta , Casve ,
PMuj ( ); : Lur , HaizeG ( ). iceberg
izeberg FE izozmendi
EG/CE EF/FE FE DCV
izotz-mendi hormamendi EF/FE
FB horma-mendi
Erdaretako formak
(DLLF): iceberg; (S. Carbonell): iceberg; (Collins): iceberg;
(Langenscheidts): Eisberg. fr it en
de
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "† e. izeber, izeberra". iceberg
Informazio osagarria
Mailegu baztertuaren ordaina
Ik. (hots, erabat egokituriko forma proposatzen da, ez
tartekoa; eta arautua definitzaile duela). izeber
izeberg izozmendi
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-rg.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: [nire ustez sartzekoa da]
(1995-08-24)
- [A106]: "-g- grafemaz [proposatzen
dut]" (1994-11-18)
Euskaltzainen oharrak
- [E115:]: ik. h. nazioartekoa edo ,
baina bazter, otoi, . Izotzmendi iceberg
izotzmendi izeber
- [E206]: Cf. forma ohardunetan
aipatuak: "TP: ik. Izotzmendi h. iceberg nazioartekoa edo
izotzmendi, baina bazter, otoi, izeber.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-03-08): "e" marka daramaten besteekin batera ikusiko da
(bestelako oharrak ere etor bailitezke).
- Erabakia: (H2.2 /
2011-01-25) Batere egokitu gabea hobetsi da, eta
azalpentxoarekin aipatuko da: " iz. 'izozmendia'".
iceberg
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idaliondar
1 adj. Idaliongoa, Idalioni dagokiona.
2 iz. Idaliongo herritarra.
idaroki
ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, idaroki-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. iradoki].
Estekak- HBO
Aztergaia: idaroki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
I 'jalgiarazi' adierakoak: G 2 (Mb ; Txill ); IE 1 (Lç); II
'norbaitengan sentipenak... ernarazi': G 6: Gazt ; Or ; Or ;
Zait ; [izena]: G 5 (EA , Zait , Or , Txill ); adiera
erabakigaitza da ager. batean: B 1 (Erkiag ).
idaroki IArg I Let
iradoki idaroki MusIx
Aitork QA Plat idaroki
Olbe Sof Aitork Let
idaroki BatB
DFrec: '?' (1); 'sentipenak... ernarazi' (1); 'sentipenen...
ernaratze' (2); 'sentipenak... ernarazi' (1); 'sentipenen...
ernaratze' (2); AB38: 'sentipenen... ernagarri (1);
'sentipenak... ernarazi' 2; 'sentipenen... ernaratze' 9;
'sentipenen... ernagarri' 1; AB50: 'planteamendu' 2;
'sentipenen... ernaratze' 1; Euskalterm: 'sentipenen...
ernaratze' 1; 'sentipenak... ernarazi' 1; 'sentipenen...
ernatzaile' 1; 'sentipenen... ernaratze' 3; LurE: 'aterarazi;
bereziki sentipenak... ernarazi'; ; 'jalgiarazi'; ; HiztEn:
'jalgiarazi; sentipenak... ernarazi; sugeritu'; ; .
idaroki idaroki idarokizun
iradoki iradokizun iradokarri
iradoki iradokizun iradokor
iradokizun iradokizun idarokizun
iradoki iradokitzaile iradokizun
idaroki idarokitzaile; idarokitze; iradokizun
iradoki iradokitze iradoki
iradokitzaile iradokizun
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
idaroki* e. . iradoki
Lantaldearen irizpideak
Aldeko arrazoi handirik ez dago
da EBrako hobestekoa, ia erabat nagusitu denez gaurko
erabilera zainduetan, eta -ren tradizio idatzia hain handia
ere ez denez. iradoki idaroki
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idarokizun
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, idarokizun-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. iradokizun].
Estekak- HBO
Aztergaia: idarokizun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
idarokizun* e. . iradokizun
Lantaldearen irizpideak
Aldeko arrazoi handirik ez dago
Ik. . iradokizun
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idatzaldi
iz. Idazlan bat taxutzen den aldia; (idazlan baten) taxutzea. Eskuizkribuaren lehen idatzaldiari zenbait lagunek egin dizkioten oharrak kontuan izan ditut behin betiko idatzaldian.
Estekak- HBO
Aztergaia: idatzaldi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. + bokal osaerako elkartuak s. u. idaztarau; cf.
testuetako EB 1 (P. Altuna), eta Euskalterm 2.
idatz(i) idatzaldi
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idatzarau
iz. Zerbait nola idatzi behar den adierazten duen araua. Erakundeetako testuak idazteko irizpideak eta idatzarauak.
Estekak- HBO
Aztergaia: idatzarau
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazio-oharrak s.u. idaztarau.
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-tz(i)+a-.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-arau.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idatzarazi, idatzaraz, idatzarazten
du ad. Idaztera behartu. Eskutitzak idatzarazten zizkidan. Euskara batuan idatzarazten duten aldizkariak.
Estekak- HBO
Aztergaia: idatzarazi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, idatzaraz, idatzarazten. ad. idatzarazi dio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idatzi1, idatz, idazten
1 du ad. Zerbait ikur bidez paperean edo kideko gairen batean irudikatu; bereziki, hitzak letren bidez irudikatu. Ik. izkiriatu. Lumaz idatzi. Arkatzez idatzia. Eskuz idazteko. Makinaz idatzirik. Ez daki irakurtzen eta idazten. Letra batzuk harrian idatziak. Norbaiten izena hondarrean idatzi. Idatz itzazu hemen izen-abizenak. Musika idatzi. Euskaraz idatzi.
2 du ad. Idatziz adierazi; idazlan bat egin. Eskutitz bat idatzi dio. Horrezaz liburu bat idazteko asmoa du. Hitz lauz idatzi. Gai jakin bati buruz idatzi. Legean zer dago idatzirik? Kirikiñok idatziriko irakurgaiak. Aldizkarietan idazten du. || Hitz egiten duen bezala idazten du. Ongi, garbi idatzi.
3 (Partizipio burutua izenondo gisa). Ahozko hizkuntza eta hizkuntza idatzia. Eguneroko hizkuntza idatzi arruntean.
Estekak- HBO
Aztergaia: idatzi 1
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:MatHizt
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:01
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
n-oin(h)arriaz idatzi
Euskaltzaindiaren Arauak
, idatz, idazten. ad. idatzi du
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
gisa eskainiz. idatzi 1
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
idatzi, idatz, idazten.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E402]: [falta da] (1993-03-08)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idatzi2
iz. Idazkia. Idatzi santuetan irakurria.
idatziz adb. Testu idatzi baten bidez. Idatziz bidaliko da eskaria. Idatziz esan edo adierazi.
idatzizko adj. Idatzia.
Estekak- HBO
Aztergaia: idatzi 2
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:08
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: escrito.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. idatziz, idatzizko
Informazio lexikografikoa
Aztergaia: idatziz
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-z.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. idatzi 2
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
idatziz bidaliko da eskaria.
Aztergaia: idatzizko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:MatHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:07
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu aurkitu; ik. OEH argitaratuan ap. MEIG jasoa.
80 aldiz jaso da: B 3 (X. Altzibar 2, ); G 1 (Berron 1972:
"Geienbat aoz-ao etorri zaiguna; baiña etorri ortan datorkigu
ere idatzizko izkera, euskal-literatura"); EB 76 (MAtx, J.M.
Agirre, L. Baraiazarra, B. Urkizu 5, J. Bergara 2, , 19, 3,
SEIE 2, S. Goñi, HezkSaila 1981, 4, 2, J.M. Apalategi 2, I.
Iñurrieta, 1988, J.M. Torrealdai, - 3, EHAA 1984-1992 2,
1988, 1987, X. Euskitze 4, 1989, 1990, , E. Genua 2, , U.
Ruiz 2, , Beleko, L. Erriondo 2, 1992 3, 1994). Testuinguru
batzuk: "Baina idatzizko komunikabideetan lan egiten dudanez,
gai honetara bildu eta mugatu nahi nuke neure lantxoa";
"ikasleek ikasgaiarekin zerikusia duten idatzizko lanak
egingo dituzte"; "Eta idatzizko aldakuntza txiki batzuk
gorabehera, berak esan bezala idazten ditut"; "ahozko
entzumen eta adierazpena, alde batetik, eta idatzizkoena,
bestetik"; "Ariketak egin beharko ditu, beraz, soinuzko
testuaren idatzizko ordainak aurkitzeko"; "Orain arte
idatzizko narrazioaren eta komikiaren artean dauden aldeak
ikusi ditugu"; "Pinturaren artea, idatzizko izkribua baino
askoz ere zaharragoa da"; "Ahozkoa esateak idatzizko
literaturaren aurreko beste kultur zabalbide batera
garamatza"; "Idatzizko ariketa"; "Zenbait maileguetarako,
idatzizko forma eskatzen da"; "idatzizko fitxa".
idatzizko Txor-Txor/5 KardBazk
Kalakari IV Elhuyar HizkLiter Agenda
1990 NafarIzendegia KultUrtekaria
Hitz Elkarketa/1 Egin Herr
Eguna UnescoAlb LingKonputaz
Matematika/LH Esaizu/BBB1 GAO
NPAO //
: AB38 16, AB50 9, Euskalterm 7. Ez dugu aurkitu ap. DFrec,
HiztEn, LurE. idatzizko //
Beste (edozein) iturritako erabilerak
107: " - -ren eraginaz sortua da eta ez du inongo
tradiziorik. Kontua ez da bezalakoak "ezin direla" erabili,
baizik eta bezalako joskerak jatorragoak direla, edo
egokiagoak; hots, betidanikako euskararen araberakoak
direla". EB Ajeak idatzizko
ahozko idatzizko azterketa azterketa
idatzia
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (adib.: idatzizko azterketa h. azterketa idatzia),
HiruMila, PMuj . Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur
eta , Casve , HaizeG Lh , DRA. idatzizko
DVC // EG/CE EF/FE EF
BF, DBF
Bestelakoak
Jatorrizko forma
zenbakikuntza idatzizko.
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBB (1997-05): kendu egin da.
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: idatzizko adierazpen: expresión escrita; idatzizko
ariketa: ejercicio escrito; idatzizko azterketa: examen
escrito; idatzizko erantzun: respuesta escrita; idatzizko
hizkuntza: lenguaje escrito; idatzizko proba: prueba escrita;
idatzizko produkzio: producción escrita.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-zko: aditza + - motakoak ez dira automatikoak. zko
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. idatzi 2
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: AHOZKOA eta IDATZIA
egokiago, nik uste (2006-12-20)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idatzohar
iz. Zuz. Legeak bestelakorik zehaztu ezean, informazio-balio hutsa duen ohar idatzia, froga-baliorik ez duena. Enbargo horren gaineko idatzoharra egin daiteke, baina, horretarako, demanda bi ezkontideen aurka jarri dela agerrarazi behar da, nahiz eta zorduna ezkontide bat bakarrik izan.
idauztar
1 adj. Idauzekoa, Idauzeri dagokiona.
2 iz. Idauzeko herritarra.
idazgai
iz. Idazten denaren gaia. Antzinako paganoen mitoak idazgaitzat erabiliz.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazgai
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-tz(i)+g-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazgela
iz. Idazteko gela, idazten den gela. Bere etxeko idazgelan.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazgela
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-tz(i)+g-
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazkari
1 iz. Erakunde, elkarte edo batzorde batean, bilera-agiriak idazteko, gainerako izkribuak prestatzeko eta haietaz arduratzeko egitekoa duen kidea. Euskaltzaindiko Idazkaria. Udaleko idazkaria. Hizkuntza batzordearen idazkaria.
2 iz. Norbaiti eskutitzak idazten dizkion eta bulego arazoetan laguntzen dion enplegatua. Zuzendariaren idazkaria. Bulegoko idazkaria.
3 iz. Zenbait alderdi politikotako buru eragilea. Frantziako Alderdi Komunistaren Idazkari Nagusia.
4 iz. Zenbait herritako ministroen izena; gobernu bateko goi kargua. Hala jakinarazi zuen Londresko Ipar Irlandarako estatu idazkariak. Estatu Batuetako Hezkuntza eta Nekazaritza idazkariak.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazkari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
1993-04-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:05
|
|
|
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazkariorde
iz. Idazkariaren ordekoa edo laguntzailea. Idazkariordearen ardurapeko zereginak. Italiako atzerri-idazkariordea.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazkariorde
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-orde.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazkariordetza
1 iz. Idazkariordearen kargua edo lanbidea. NBEko idazkariordetza Tanzaniako atzerri-ministroak hartuko du.
2 iz. Idazkariordearen ardurapeko bulego edo zerbitzua. Gai Politikoetarako Estatu Idazkariordetza.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazkariordetza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: subsecretaría.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazkaritza
1 iz. Idazkariaren kargua edo lanbidea. Idazkaritza utzi du.
2 iz. Idazkariaren ardurapeko bulego edo zerbitzua; erakunde baten idazki bidezko harremanak bideratzen dituen bulego edo zerbitzua. Unibertsitateko idazkaritza. Hizkuntza Eskolako Idazkaritzan. Hezkuntza Saileko Idazkaritzak bidalia.
idazkera
1 iz. Hizkuntza jakin bateko hitzak idazteko modua. Ik. ortografia. Lehen argitaraldiko idazkera aldatuz.
2 iz. Hitzak edo gogoetak ikurren bidez irudikatzea. Idazkeraren asmaketa. Idazkera ideografikoa. Idazkera fonetikoa: hizkuntza hotsak irudikatzen dituena.
3 iz. Idazte sistema jakin batean erabiltzen den ikur mota. Idazkera gotikoa, arabiarra.
4 iz. Norbaitek idazterakoan letrak marrazteko duen moldea. Idazkera irakurgaitza. Idazkera aztertuz, izaera ezagutu.
5 iz. Idazteko, zerbait idatziz adierazteko modua. Ik. estilo1; idaztankera. Idazkera bihurriko idazlea. Hanpatua, puztua zen haren idazkera.
idazketa
iz. Idaztea. Ik. idazkuntza. Irakurketa eta idazketa-ariketak.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazketa
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-04-28
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:07
|
|
|
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazki
iz. Idatzirik dagoen gauza, idatzi den gauza. Ik. idazlan; izkribu. Eskutitz, liburu eta gainerako idazkietan. Zortzi orrialdeko idazki bat. Idazki bilduma. Latinezko idazki zaharretan.
idazkintza
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, idazkintza-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. idazkuntza].
Estekak- HBO
Aztergaia: idazkintza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-02-09
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
idazkintza* e. . idazkuntza
Informazio osagarria
Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina
. idazkuntza
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazkun
iz. Harri, diru peza eta kidekoetan idatziriko hitz multzoa. Ik. inskripzio. Hemengo idazkunetan erromatar jainkoak inoiz aipatzen dira.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazkun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. . Sin inskripzio
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Sinonimoa kendu. || 1-
Administrazioaren ikuspuntutik "idazkuna" eta "inskripzioa" ez
dira sinonimoak; "inskripzioa" idazkun mota bat da, baina
badira beste idazkun mota batzuk ere (kasurako, orri-bazterrean
egindako oharrak).
- Erabakia: (H2.2 /
2010-03-08): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulikoa,
eta ukitzekoak ukituko dira, sinonimia-erlazioak noiz eta nola
eman berrikustean.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazkuntza
iz. Idazketa. Liburu horretan idazkuntzaren inguruko hainbat aholku eta aipu biltzen dira, idazle famatuek egindakoak.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazkuntza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
forma azaldu da bakarrik: G 1 (Or ), IE 9 (Mde ).
idazkuntza Mi Pr
13 aldiz agertu da: B 1, G 4, IE 2, EB 6); 7 aldiz: G 1, IE
1, EB 5. idazkuntza idazkintza
DFrec: (7); (3); AB38: (1); AB50: (1); LurE-HiztEn: .
idazkintza idazkuntza idazkuntza
idazkuntza idazkuntza
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kuntza/-kintza: badirudi - formakoak nagusitu zaizkiela -
formakoei (cf. ). kuntza kintza ikaskintza /
ikaskuntza
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazlan
iz. Idatziz moldatutako lana edo obra. Ik. idazki. Mitxelenaren idazlan hautatuak. Virgilioren idazlanak osorik, latinetik euskarara itzuliak. Ingelesezko idazlanak soilik argitaratzen dituzte. Idazlan sariketa. Giro hartan sortu ziren Lizardiren poesia eta beste zenbait idazlan eder. Idazlan bat egin, prestatu, moldatu, ondu.
idazlari
1 iz. Idazlea; literaturazkoak ez diren testuak idazten dituen pertsona. Donostiako egunkari batean agertu zen, idazlariaren izenik gabe.
2 iz. Juduen artean, legea azaltzen zuen pertsona. Ik. eskriba. Idazlariak eta fariseuak.
idazle
iz. Idazlanak, eta, bereziki, literatura-lanak, moldatzen dituen pertsona. Ik. autore. Irakurleak eta idazleak. Badakigu euskal idazle izan zela, erdal idazle ez ezik. Bizkaitar idazle zaharretan. Ingelesezko idazle bikaina. Erroma eta Greziako idazleak. Idazle herrikoiak eta ikasiak. Ipuin idazlea. Liburu idazlea. Hitz lauzko idazlea. Idazle elkarteak.
idazletza
iz. Idazlearen lanbidea edo jarduera. Idazletza izan du ogibide. Irakasle lanekin batera uztartu zuen idazletza.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazletza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:003
|
2003-05-13
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
3: 2 ("Baina ondo justifikatua da, Espainian eta garai hartan
idazletza ogibidetzat hartu nahi zuenaren jokabidea",
"Ogibidea, gogozko idazletzatik atera nahi zuelako"), T.
Irastortza ("Erromantizismoaz geroztikako lehen idazle haiek
hala nahi izan zutelako izan ala ez, kontua da idazletza
ofizio bihurtu orduko, sarri izan garela mundu zabalean").
idazletza Pio Baroja
: DFrec 1 (J.M. Torrealdai) Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50,
HiztEn, LurE, Euskalterm. idazletza //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE,
Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . EG/CE
EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ongi eratua da
forma berri ongi eratua.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tza.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
idazletza izan du ogibide.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazluma
iz. Luma (idazteko erabiltzen dena). Idazluma hartu, tintontzi batean sartu, eta idazten hasi zen.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazluma
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:17
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
HitzIrud: "idazluma = pluma de escribir".
Adierazle egokia da, eta horren premia dago
forma berri-egokia.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-luma.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazmahai
iz. Idazteko egokitua den mahaia. Idazmahaian dituen paperak.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazmahai
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I102]: "hasperenaren arazo
horregatik, nik neuk kasu honetan idatziko nuke, alegia,
hasperena 4. silaban agertzen delako" idaz-mahai
(1996-06-12)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazmakina
iz. Idazteko makina. Idazmakina elektrikoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazmakina
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
idazteko makina, idazmakina.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazmen
iz. Idazteko gaitasuna edo ahalmena. Irakurmena eta idazmena lantzeko.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazmen
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Adierazle egokia da, eta horren premia dago
forma berri egokia...
Euskaltzaindiaren Arauak
'idazteko gaitasuna'.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
idazteko gaitasuna.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazmolde
1 iz. Idazkera, hitzak idazteko era.
2 iz. Idazkera, letrak marrazteko moldea.
3 iz. Idazkera, estiloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazmolde
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:31
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
2, LN-EB: Dass 1952: "Iduri luke haatik Hendayako bilkuraren
phizlek hastapenean seurik zuten asmo berezia, orthografaren
edo hitzen idatz-moldearen xuxentzea eta berdintzea
zuketela"; UZEI: "hitzen edo fonemen maiztasunak -Zipf-en
legeak bereziki-, idatz-moldeen zenbatasunezko azterketak,
eta abar"); (eta 1) 5: Lf 1986: "Idaz-moldeak, hots estiloak,
erakutsiko ote dauku zertarik ageri den egiazko literatura?
Ez eta ere"; J. Amenabar 2: "Bere idazmoldea edo estiloa",
"Bere prosa kargatuxegia da gaurko idazmoldeetarako"; LEF:
"Aintzakotzat hartu beharreko erreparoa da hau: gustatzen ez
den idazmoldeak nekez egingo baitu, Hizkuntz Akademiaren
hobespen-aitormena berekin izanik ere, bide luzerik"; :
"Elkarte-mota batzuetan gauzak aski argi daudela ikusi du
Euskaltzaindiak: adostasun handia dago elkarte-modu horien
idazmoldeaz". idatz-molde GH
idazmolde idaz-molde Egan
GomenErab
: DFrec 1, AB38 1, AB50 1, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap.
HiztEn, LurE. idazmolde //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE,
Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
idazmolde // EG/CE EF/FE
EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Adierazle egokia da, eta horren premia dago
forma berri-egokia.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-molde.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazpen
1 iz. Idaztea.
2 iz. Erregistro batean zerbait idatziz jasotzea; idatziz jaso dena bera. Hurrengo urratsa, Erregistro Zibilean idazpena egitea izango da.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazpen
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Falta da'.
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): 'sartzea onartu da'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazpuru
1 iz. Idazki baten izenburua. Hil honen zazpiko Argia-n "Bide berriak" idazpuruaz idatzi duena.
2 iz. Gutunak idazteko paperaren goialdean inprimatzen den pertsona edo erakunde baten izen bereizgarria, beste zenbait daturekin batera (helbidea, etab.) agertu ohi dena.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazpuru
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
XX. mendeko Gko forma: Or Ldi Txill Gazt ; eta EB (MEIG); Ldi
. idazpuru : Mi; IL;
Let; MusIx idazburu :
UO
B-G-EBko 28 ager. daude (IEkorik ez): hirutan azaldu da B-G:
Arriandiaga, M. in: 1933; Etcheverria, J. in: 1968; Eusk.
Litur. Batzordea: ; formak 23 ager. ditu: B (Urrutia, A. in:
1932; Jemein L., C. in: 1950; Urrutia, G. in: 1972; Olazar,
M. in: 1988; Erkiaga, E. in: 1989), G (Ezezaguna: Arrue Z.,
A. in: 1956; Onaindia, S. in: 1972) eta EB (Altuna, P. in:
1990; Askoren artean: X.X.: Txillardegi: E.J.: 1982, 1985,
1986, 1989; Eusko Ikaskuntza in: 1983).
idazburu Euzkerea, Aranzazu,
Illetak ospatzeko elizkizun-liburua
idazpuru Euzkerea, Euzko Gogoa,
Karmel, Saski-naski, Karmel,
Yosukristo gure Yaunaren Nekaustea...; Egan,
Kardaberaz Bazkuna, Karmel,
Kondaira-Lurraldeei Buruzko legea; Oinarrizko
legeria Bizkaian; Euskal azentuaz; EHAA,
RIEV,
DFrec 3; AB50 12; HiztEn; LurE; Euskalterm 3; AB38 1.
idazpuru: idazburu :
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-tz(i)+g-
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: "Antzeko arazoak sortzen
dituzten atzizkiekin (-dun, -gabe eta -bera) batera begiratzeko
kontua litzateke, irizpideak finkatuz eta ez hitz bakoitzari
bere erantzuna ematen saiatuz. Baina lehen ere behin baino
gehiago aipatu dugun kontua da hori... Dena dela, egokiagotzat
jotzen dugu" idazburu (1995-09-05)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idaztaldi
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, idaztaldi-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. idatzaldi].
Estekak- HBO
Aztergaia: idaztaldi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
idaztaldi* e. . idatzaldi
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-tz(i)+a-
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: 'Hizkuntzak erakusten du
hauxe dela forma logikoena (logikak honelakoetan tokia duen
neurrian)'.
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): ' eztabaidan, E. Knörr-en oharrari corpuseko
datuak kontrajarri zaizkio. Batzordea formaren aldeko agertzen
da eta forma hau hobestea erabaki du Euskaltzaindiak. Honela
izango da oharra: '. Idaztaldi/idatzaldi
idatzaldi Idaztaldi, e. idatzaldi
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idaztankera
iz. Idazteko, zerbait idatziz adierazteko modua. Ik. idazkera 5; estilo1. Mendibururen idaztankera. Esaldi laburrak nagusi diren idaztankera. Hedea baino zailagoa zen haren idaztankera.
idazte
iz. idatzi aditzari dagokion ekintza. Gaur egunean, idazte-irakurtzeak asko zabaldu dira. || Erdaraz idazte honen erroa nik Bilbon ikusten dut.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazte
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
idazte-irakurtzeak asko zabaldu dira.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EBB (1997-05): eta
kendu dira. idazte idazteun
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idaztegi
1 iz. Idaztokia. Ik. idazgela; idazmahai.
2 iz. Liburutegia; artxibategia.
Estekak- HBO
Aztergaia: idaztegi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:25
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
3, B-G: Akes : "Eleix onetako archivo edo Idaztegien dan
liburutik antxinekoena 1501'garrenean asikoa da"; Berron :
"Egia da bai, kondaira onen bigarren egilleak ez zuan sinistu
nai izan, ain jakingarrizko istoria aantzi-bidetan galdua
izango zanik; ezta ere, Mantxa-aldeko buru argiak ain nagiak
izango ziranik, zaldun famatu ontaz ziarduten paperen batzuk
jaso gabe, beren idaztegi edo idazgeletan"; Zait : "Garai
artako ikasguetan etzan izaten idaztegirik, ezta ikastetxeko
nagusiaren idaztirik gordetzeko ere". idaztegi
Ipiña Kijote Plat
9, B-G-EB: ZA : "9.a Ikastetxeko idaztegirako Gaizka'k 3
idazti bezuza-egin da"; I. Zubiri: "Andik laster, idaztegi
nagusiko ate batera eldurik, laguntzailleak sartze-baimena
eskatu eban, eta Mikel komandante edo gudal-buru baten
aurrean aurkitu zan"; J. Artaraz: "Ebangelistak agertzen dira
baina oraingoan euren gelatan euren ezaugarriak mahai, uztai
edo idaztegietan agertzen diralarik"; 1995: "Lantegi bateko
nagusiak egun aretan ezusteko ikerraldi bat egitea erabagi
eban, eta idaztegitik lantegira jatsita, olezko kutxa baten
jesarrita gazte bat ikusi eban"; 1935 2: "legien berri
jakiteko, abere arteko aberastasuna nola erabilli eta geitu
bear dan jakiteko, ari gera poliki-poliki idaztegia
antolatzen"; Txill: "Arratsaldeak eskolako lantegietara
eramaten gaitu berriz, eta idaztegia bixi-bixi ari da"; J.M.
Irigoien: "Koadroa bere lekutik kendu eta idaztegiko kaxoi
batean ezkutatu zuen, ahozpez"; I. Mendiguren: "Bere
idaztegiaren aurrean eseri eta..." idaztegi
Zenb EAEgut El Pueblo Vasco
: DFrec 1, AB38 1 (redacción), AB50 2 (librería), Euskalterm
1 (escritorio). Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.
idaztegi //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila (1 escritorio; 2 oficina para escribir), Casve
(écritoire, trousse pour objets d'écriture), DRA (biblioteca
- Anab ), PMuj (1 librería, biblioteca; 2 escritorio, oficina
para escribir); : PMuj (bibliotecario). Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur eta Lur , HaizeG , Lh .
idaztegi EF Don DVC
idaztegi-zai DVC // EG/CE
EF/FE BF DBF
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
idazmahaia, idaztokia.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E123]: 'idazmahaia' adiera kendu ||
OEHko adierak, eta Egungo Euskararen Hiztegia ikusita,
'idaztokia' nahikoa izan daiteke. Hiztegia egitean Ibonek-eta
aztertuko dute 'idazmahaia' adiera dagokion ala ez.
'Liburutegia' adiera ere badakar OEHk.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-03-08): 'idazmahaia' adiera isilduz jasoko da lantaldearen
proposamena: « iz. 'idaztokia'». idaztegi
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idazti
iz. Liburua.
Estekak- HBO
Aztergaia: idazti
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:03
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
h. . liburu
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: 'Euskaltzaindiak 1959ean
hitz berrietarako emandako arauak, batik bat, moduko hitzak
gaitzesteko ziren. Gogoan izan orduan zer erabaki zen (idazkera
gaurkotuz): "Hiztegi sailean ezin bestez baizik, eta orduan ere
"... "Sustrai handiko hitzak, bada, euskal hitzak dira, nahiz
eta erdaratik etorri"... eta emandako neurriaren arabera euskal
hitz jatorrak dira: abendu... liburu..." ..."Euskaltzaindiak,
bada, hitz hauek eta antzekoak diren beste asko eskubide osoz
erabil daitezkeela ... eta idazle eta hizlariei erabil
ditzatela eskatzen die, ". / Ez da egoki, beraz, gure Akademiak
orain, hitz hori ia inork ere ez darabilenean, —eta hirurogei
urtetik beherako idazleen artean are gutxiago— hitz zahar,
klasiko eta gomendatuaren pareko uztea. Nik neuk nahiago nuke *
e. jarriko balitz, edo are hobeki, zerrenda honetan ez balego,
behialako eta gainerako asmakeriekin batera, ez baitira 20 mila
hitzen zerrenda honetan egotekoak'. idazti ez da
bidezko hitz asmatuetara jotzea hitzen erabidean
hizkuntzaren joerak gordeaz erabakitzen du hitz
asmatuetara jo gabe liburu idazti
liburu donoki, gaimel, gotzon, uzkurtz, txindi
- Erabakia: BAgiria
(1997-07-18): 'Idazti-ri buruzko oharra dela eta, sarrera
aldatzea erabaki da. Honela gelditu da: '. idazti, h.
liburu
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idaztoki
iz. Idazteko tokia.
ide
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, ide-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. kide].
Estekak- HBO
Aztergaia: ide
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-06-25
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ide, kide.
Euskaltzaindiaren Arauak
ide* e. . kide
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. . kide
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ideal1
1 iz. Espirituaren xede edo helburua; perfekzio eredua. Reclus eta haren gogaideen ideala giza arrazaren batasuna omen zen, kontinente guztietako arrazak elkarretaratzea. Ahalegin bat baino gehiago egin zen ideal horiek erakunde eraginkorretan gorpuzteko. Idealerantz ene baitan sumatzen dudan abiadura hori nire nahi guztiak baino lehenagokoa da: izadiak berak enegan jarria da.
2 iz. Pertsona edo gizarte baten ideia moralen, intelektualen eta artistikoen multzoa. Mendebaldeko ideal burgesaren aurka errebelatu zen.
Estekak- HBO
Aztergaia: ideal 1
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau75
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
1995-02-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
zehaztuz: iz. ideal 1
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ideal2
adj. Ideia hutsari dagokiona, gauzen munduan izatasunik ez duena. Izaki idealak. Gas idealaren legeak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ideal 2
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:21
|
2000-01-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
idealismo
1 iz. Gizabanakoa edo gizartea hobetzeko idealari atxikitzen zaion gogo jarrera. Gazteriaren idealismoa.
2 iz. Fil. Gogoaz kanpoko gauzei ideia hutsen izatasuna baizik aitortzen ez dien filosofia-sistema. Platonen idealismoa. Idealismoa eta materialismoa. Irakaspen horiek idealismoaren eite gehiegi dute.
Oharra: azken eguneraketa 2022-01-12
