c
1 Ik. ze1.
2 (Letra larriz). coulomb-en nazioarteko sinboloa.
cabanillastar
1 adj. Cabanillaskoa, Cabanillasi dagokiona.
2 iz. Cabanillasko herritarra.
caboverdetar
1 adj. Cabo Verdekoa, Cabo Verderi dagokiona. Caboverdetar arrantzaleak.
2 iz. Cabo Verdeko herritarra.
cabredoar
1 adj. Cabredokoa, Cabredori dagokiona.
2 iz. Cabredoko herritarra.
cadreitar
1 adj. Cadreitakoa, Cadreitari dagokiona.
2 iz. Cadreitako herritarra.
cal
kaloria-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cal
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:38 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE:
+
Informazio osagarria
Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak
sinboloak.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
kaloria-ren sinboloa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
camembert
iz. Behi gazta mota, jatorriz frantsesa, biguna, krematsua eta leuna dena. Camembertaren usaina sumatu zuten besteen gainetik.
camping
1 iz. Kanpadenda edo kideko bat egoitza gisa erabiliz egiten den turismo mota. Ik. kanpin.
2 iz. Turismo mota horretarako prestatutako lekua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: kanpin
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1995-05-25 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
kanpin Sin. camping.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
"Sin." markaren ordez, "edo" dagokio grafia bikoitzari.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
kanpin-denda.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-ing (eta "c") mailegu berrietan.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
campus
iz. Unibertsitate eraikinak kokaturik dauden gunea eta hura inguratzen duen eremu zabala. Euskal Herriko Unibertsitateko Gipuzkoako campusa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: campus
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArau61 |
|
|
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: campus idatzi beharko
litzateke.
- Erabakia: BAgiria
(1996-06-28): hasierako letra c- duten hitzen inguruko
eztabaida egon da (campus, curriculum,
corpus). Onartu da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
canberrar
1 adj. Canberrakoa, Canberrari dagokiona.
2 iz. Canberrako herritarra.
Estekak-
HBO
Aztergaia: camberrar
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
camberrar (herritarra).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: [canberrar dago] onartu zena
camberrar da.
- Erabakia: BAgiria
(2000-02-25): -mb- jarriko da.
- Erabakia: 2007an
canberrar onartu zen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cancer
1 iz. (C larriz). Astron. Zodiakoko konstelazioa. Ik. karramarro 4. Cancer konstelazioak ez du izar distiratsurik.
2 iz. Astron., Astrol. Zodiakoa banatzen den hamabi zatietako laugarrena, eguzkia Cancer konstelazioaren aurrean ikusten den aldiari (ekainaren 21etik uztailaren 22 artekoari) dagokiona; zati horri dagokion ikurra. Ik. karramarro 5.
3 iz. Astrol. Aldi horretan jaiotako pertsona. Cancer: une egokia izango da zintzilik geratu diren zenbait gauza eta egoera konpontzeko.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cancer
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4B:EEBS:004 |
2002-11-13 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-08-25 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ik. OEH argitaratuan kantzer (Lç Cal: "Iguzkia
Kanzerean"); karramarro 2. adierakoa (Ur PoBasc:
"Karramarruaen bidetik / leoi bat dator atzetik: / zeñaen illian /
izerdipian / batuten dira garijak / eta abustu madarijak");
karramarroaga ("Neol. creado por Arana Goiri en 1896 de
karramarro 'cangrejo' y aga"; Karramarroagan ilbetia).
Cancer: Baietz/2 (Cancer Ekainaren 22-tik Uztailaren
22-ra. Konfidantzarik gabe zaude ikasgelan), Habe 1988 (Cancer /
Ekainaren 22tik Uztailaren 22ra.), U. Agirre (Cancer / ekainak 21
- uztailak 21), M.E. Ituarte (Libra eta Cancer-ek eklipsea sortu
zuten unea), Egunk 1996 (Cancer / ekainak 21 - uztailak 20); ez
dugu aurkitu kantzer, karramarro formakorik.
Cancer: HiztEn, HiruMila, LurE; Karramarro,
Kantzer: Zehazki.
Sektore jakin bateko informazioa
Berria 2005-08-25: Aries / Taurus / Gemini / Cancer / Leo
/ Virgo / Libra / Scorpius / Sagitarius / Capricornus / Aquarius /
Piscis.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
Cancer EPG: Berria (Cancer konstelazioan dago, Cancer
konstelazioan izar multzo ugari dago). // ZTC: Eduardo Artamendi
(adib.: Geministik Cancerrera, Cancerrik behera jaisten hasten
denean, Cancerren zeinuan solstizioaren orduak eratuz, Cancer
zeinuaren irudia izango dugu), Iñaki Iñurrieta (Jupiter planeta
Cancer zeinuan), Jesus Arregi Bengoa (Eguzkia Cancer-en sartzen
da), Alfontso Martinez Lizarduikoa (1969. urtean Cancer
[karramarro] nebulosan antzematen oso zaila zen 16. magnitudeko
izar bat teleskopio bitartez detektatu zen); Kantzer EPG:
Berria (Kantzerren konstelazioan). // ZTC: Ana Galarraga
(Kantzer tropikotik gora); karramarro: ZTC (Alfontso
Martinez Lizarduikoa 2: Are gehiago, 1969. urtean Cancer
[karramarro] nebulosan antzematen oso zaila zen 16. magnitudeko
izar bat teleskopio bitartez detektatu zen) // Ez dugu aurkitu ap.
EPG zodiakoko zeinua adierako karramarro formarik.
Erdaretako formak
es (RAE): Cáncer; fr (Larousse): Cancer; en
(Collins): Cancer; de (Langenscheidts): Krebs.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
Onartzekoa da Cancer forma horoskopokoa aipatzeko (ez
dago latinezkoa zertan egokitu, besteak egokitzen ez direnez);
karramarro ere egokia izan liteke konstelazioa edo zodiakoko
zeinua izendatzeko, nahiz gutxitan erabili izan den.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zodiakoari dagozkionak batera berrikustekoak dira.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
c/k.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: cancer iz. Sin.
karramarro
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
caparrosoar
1 adj. Caparrosokoa, Caparrosori dagokiona.
2 iz. Caparrosoko herritarra.
capricornus
1 iz. (C larriz). Astron. Zodiakoko konstelazioa. Ik. kaprikornio 1. Capricornus konstelazioko bigarren izarrik distiratsuena da 9 Capricorni.
2 iz. Astron., Astrol. Zodiakoa banatzen den hamabi zatietako hamargarrena, eguzkia Capricornus konstelazioaren aurrean ikusten den aldiari (abenduaren 22tik urtarrilaren 20 artekoari) dagokiona; zati horri dagokion ikurra. Ik. kaprikornio 2.
3 iz. Astrol. Aldi horretan jaiotako pertsona. Capricornus: ideiak nahiko argi dituzu eta badakizu zer nahi duzun une honetan.
Estekak-
HBO
Aztergaia: capricornus
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4B:EEBS:004 |
2002-11-13 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-08-25 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ik. OEH argitaratuan kaprikornus sarreran: Lç Cal
("Iguzkia kaprikornusean"), auntz Azc PB (Beragaz
dakar laguna / auntz [= Capricornio] bat adar okerduna, /
datozanean / gabak aldean, Daukaz ordurik geienak / ikastunentzat
onenak).
capricornius 4: Baietz/2 ("Capricornius Abenduaren 22-tik
Urtarrilaren 20-ra"), Sirimiri/6 ("capricornius: Jendeak esango du
zu ez zarela betikoa"), U. Agirre ("Capricornius abenduak 22 -
urtarrilak 20"), Egunk 1996 ("Capricornius abenduaren 22tik
aurrera"); kaprikornio 6, Hemen 1986 (adib.:
"Kaprikornioren babesean sartu gara", "Kaldeoek, Kaprikornioa,
arrai buztan bihurtua duen hauntza deitzen dute", "Kaprikornio
arrunta", "Kaprikornioak arazo dijestiboak izan ditzake"). Ez dugu
aurkitu adiera horretako aker formarik.
Capricornius: HiruMila; Capricornus: HiztEn;
Kaprikornio: Zehazki // Ez dugu aurkitu ap. LurE.
Sektore jakin bateko informazioa
Berria 2005-08-25: Aries / Taurus / Gemini / Cancer / Leo
/ Virgo / Libra / Scorpius / Sagitarius / Capricornus / Aquarius /
Piscis.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
Capricornus EPG:: X. Paya (Capricornus!), Pello Zabala
(Capricornus: Hemen belaunak, hezurrak, giltzadurak eta azala dira
eraginpean) // Jesus Arregi Bengoa (Egun bererako eragiketa
egiten badugu, luzera ekliptikoa 295º da, Capricornus-en, Eguzkia
Capricornus-en sartzen da); Capricornio: EPG: X.
Iruretagoiena (Sagitarioren izterretatik, Capricorniori ematen
zaion parte horretatik, hasi eta zortzigarren partera iristen
denean, zeruko tarterik laburrenean sartzen da", Capricorniotik
Aquariora iraganez, Capricornioren azpian Piscis australa dago)
// Eduardo Artamendi (adib.: Sagitarioren izterretatik,
Capricorniori ematen zaion parte horretatik, hasi eta zortzigarren
partera iristen denean, zeruko tarterik laburrenean sartzen da,
Eguzkia Capricornion dagoenean, danbor txikiaren mihia
Capricornioko puntuak ukitzen joaten da danbor handiaren ertzean);
Kaprikornio: Xabier Amuriza (udako aldeak utzirik,
kaprikornioaren neguko tropikora eta nola, han eurt eginik,
kantzerraren solstizioa duen berriz helburu) // ZTC: Iñaki
Iñurrieta (Arroz berria lapiko berri batean egosten da, eguerdian
piztutako sutan, astrologo hinduen arabera eguzkia Kaprikornioko
tropikoan sartzen den egunean), Javier Ibarra (Kaprikornio
tropikoaren ondoan nengoen!), Patxi Angulo (Sinboloak: Jupiter
eta Kaprikornio), Eider Carton (Kaprikornio eta Kantzer tropikoen
artean), Migel Mari Elosegi (Koipua Kaprikornio Tropikotik
hegoaldeko lurraldeetan bizi da berez). // Ez dugu aurkitu adiera
horretako aker formarik EPG-ZTC corpusetan.
Erdaretako formak
es (RAE): Capricornio; fr (Larousse): Capricorne;
en (Collins): Capricorn; de (Langenscheidts):
Steinbock.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
Onartzekoa da Capricornus forma horoskopokoa aipatzeko
eta konstelazioa edo zodiakoko zeinua izendatzeko; ez dirudi
aker ordain posiblea aipatu behar denik, ez baita adiera
horretakorik aurkitu inongo testutan (ez OEH-EEBS eta ez EPG-ZTC
corpusetan).
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zodiakoa.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
c/k; us.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: capricornus iz. Sin.
kaprikornio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
caracastar
1 adj. Caracaskoa, Caracasi dagokiona. Caracastar agintariak.
2 iz. Caracasko herritarra.
carcartar
1 adj. Carcarkoa, Carcarri dagokiona.
2 iz. Carcarko herritarra.
cascantear
1 adj. Cascantekoa, Cascanteri dagokiona.
2 iz. Cascanteko herritarra.
cash flow
iz. Ekon. Enpresa baten memento jakin bateko sarreren eta gastu arrunten arteko aldea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cash flow
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:27 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: cash-flow / LurE: - / ElhHizt:
cash-flow / EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Erabilera-oharrak
ingelesetiko mailegu egokitu gabeak kurtsiboz idaztekoak
dira.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
castejondar
1 adj. Castejongoa, Castejoni dagokiona.
2 iz. Castejongo herritarra.
casting
iz. Ikuskizun batean aktore, aurkezle, modelo edo figurante gisa aritzeko egiten den hautaproba. Hitzetik hortzera saioaren aurkezlea bilatzeko, casting bat antolatu zuten. Diru mordoa irabaztea eta telebistan irteteko gogoa izatea dira Basetxea-ko castingera aurkezteko amuak.
castriestar
1 adj. Castrieskoa, Castriesi dagokiona.
2 iz. Castriesko herritarra.
catering
iz. Janarien eta edarien hornitze zerbitzua, enpresa espezializatu batek egiten duena, eta ikastetxe, lantegi, ospakizun eta kidekoetan eskaintzen dena. Eskoletako jangela gehienek catering enpresak erabiltzen dituzte. Bertako sukaldeak edo cateringak bultzatzea erabaki politikoa da, garrantzi handikoa.
cava
iz. Ardo zuri edo gorri aparduna, batez ere Katalunian ekoizten dena. Kopa bat cava.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cava
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v; c.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
iz.
Forma baten adiera(k)
(Espainiako ardo apartsua).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E124]: "1 cava Nire ustez
definizioa ez da zehatza, zeren eta oraintsuarte, DRAEn ez
baitzen agertzen, bai ordea, IECenean. Hobe beraz honen esanahia
jasotzea. (Ikus eranskina)"
- [E116]: "egia da JLLk dioena, ez da
definizio zehatza, ez baita definizioa, nolabaiteko azalpena
baizik, eta horregatik dator parentesi artean, eta ez komatxo
bakunen artean (JLLren eranskina ikusterik ez dut izan)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-10-21): "cava iz. (ardo apartsua, batez ere
Kataluniakoa) Heg.".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cedi
iz. Ghanako diru unitatea.
cello
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, cello-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. biolontxelo].
Estekak-
HBO
Aztergaia: cello
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "cello † e. 1. Biolontxelo. 2. Zinta
itsaskorra, itsaskari".
Informazio osagarria
Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma
Ik. biolontxelo.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cg
zentigramo-ren nazioarteko sinboloa.
chantilly
iz. Esne-gain harrotu azukreduna. Garai bateko opil lehorrak chantillyz edo kremaz betetzen dituzte gaur egun.
charleston
iz. Mus. Erritmo biziko dantza, jatorriz Estatu Batuetakoa, belaunak bereizi gabe, zangoei bira azkarrak eragitean datzana; dantza horren doinua. Jazzaren eta charlestonaren garaia.
charter
iz. Turismo erakunde edo pertsona talde batek errentan hartutako hegazkina; honela antolatutako hegaldia.
chauvinista
adj. Atzerritik datorrena gutxietsiz, bere herria neurrigabeki miresten eta goraipatzen duena. Eta uste zuen, beste jende askok bezala, gure kostako arrainari hobea irizten badiogu, itsasotik platerera bidaia laburra egiten duelako izan daitekeela, eta chauvinistak garelako ziur asko.
chewera
iz. Afrikako hegoaldean, batez ere Malawin eta Zambian, mintzatzen den hizkuntza. Ik. chichewa.
chibarwe
iz. Zimbabwen mintzatzen den hizkuntza.
chic
1 adj. Gauzez mintzatuz, bereziki jantziez edo tokiez, dotorea eta modakoa. Londresko auzo chic batean. Kafetegi chic eta modernoetan entzuten diren doinuak.
2 adj. Pertsonez mintzatuz, jantzi dotoreak eta modakoak eramaten dituena; pertsona horri dagokiona. Etxe oneko donostiar chic aberatsak. Pertsona haiekin harremana izatea chica zen
oso. Dotore jantzita, ukitu chic batekin.
chichewa
iz. Afrikako hegoaldean, batez ere Malawin eta Zambian, mintzatzen den hizkuntza. Ik. chewera.
chihuahua
iz. Jatorriz Mexikokoa den altzo-txakur arraza; arraza horretako txakurra, gorputz txikia, belarri luze tenteak eta begi handi biribil biziak dituena, lagun egiteko animalia gisa erabiltzen dena.
chisinauar
1 adj. Chisinaukoa, Chisinauri dagokiona.
2 iz. Chisinauko herritarra.
chow-chow
iz. Jatorriz Txinakoa den txakur arraza; arraza horretako txakurra, sendoa, iletsua eta buru-handia dena, akuilu-makuiluen gainean bezala ibiltzen dena.
chuukera
iz. Mikronesian mintzatzen den hizkuntza.
Ci
curie-ren nazioarteko sinboloa.
cicerone
iz. Bisitariei herri, eraikin edo museo bateko berezitasunak erakusten eta azaltzen dizkien pertsona, batez ere profesionala ez dena. Maxek itzultzaile lanak egiten zituen eta, bide batez, Euskal Herritik joan ginenon cicerone lanak ere bai. Cicerone bat behar baduzu, badakizu: nik erakutsiko dizut hiria.
cintruenigoar
1 adj. Cintruenigokoa, Cintruenigori dagokiona.
2 iz. Cintruenigoko herritarra.
cl
zentilitro-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cl
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArau61 |
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'zentilitro'ren sinbolo nazioartekoa.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: falta da.
- Erabakia: EArau (1996-06-28):
onartu egin da.
- Bidalketa: Ik. oharra s.u.
cm
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
clown
iz. Zirkuko pailazoa, bereziki jarrera serioa erakutsiz pailazo bromazalearekin bikotea osatzen duena. Eta arratsak luzeak baitira, kantariak, mintzalariak, clownak bilatzen ditugu.
cm
zentimetro-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cm
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArau61 |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:03 |
1994-02-04 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'zentimetro'ren sinbolo nazioartekoa.
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
nazioarteko ikurra da, ez laburdura
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "honelakoetan "sinbolo
nazioartekoa" barik "nazioarteko sinboloa" jartzea erabaki zen"
- [E116]: "agirietan ez dut aurkitu
noiz "erabaki zen" XK-k dioena; eta komeni da horren berri zehatza
izatea, lehen itzulikoak moldatzen hasi baino lehen".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "aurrerantzean hola jarri sarrera berriekin bakarrik:
"zentimetroaren -edo dena delakoaren- (nazioarteko) sinboloa"".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cocker spaniel
iz. Jatorriz ingelesa den ehiza-txakur arraza; arraza horretako txakurra, gorputz txikia, ile leuna, belarri luze eroriak eta begi handi biribil marroiak dituena.
collage
iz. Oihal, paper edo kideko gainazal batean argazkiak, paperak edo kidekoak itsastean datzan pintura-teknika; teknika horrekin eginiko lana. Tamaina handiko collage koloretsuak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: collage
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:22 |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
PUrib: "collage (E) / kolaia" / EEgunk: "collage (†
kolaia)".
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
ll; g.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Grafia horrekin nazioartekoa
da, ez hunki. Kola baginte"
- [E116]: "horrela proposatu du
lantaldeak ere; baina uste dut casting eta chef hitzei egin zaien
ohar bera egin behar zaiola honi ere, haiek bezain grafia arrotza
baitu. Proposamena: collage iz. (letra etzanetan
idaztekoa)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "collage sartu besterik gabe, ez
etzanean".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
collie
iz. Jatorriz Eskoziakoa den txakurra, gorputz lerdena, ile leuna, mutur luzea eta isats luze iletsua dituena.
comtois
iz. Jatorriz Jura mendigunekoa den zaldi arraza; arraza horretako zaldia, gorputz sendoa, buru handia, belarri txikiak, isats iletsua eta gorputz adar motz eta indartsuak dituena.
container
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, container-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. edukiontzi].
Estekak-
HBO
Aztergaia: container
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
IparKazet (Ekologia): conteneur: ondarkin untzi (garraiorako:
container).
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia
duenez
Ik. eduki-ontzi (hau erabiltzen da, eta bere lekura
iristean ikusiko da hobeto — delako lekuan, erabaki gabe geratuko
zen gero).
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "eduki-ontzi hobestea
proposatzen dut" (2004-06-02)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
copyleft
iz. Baimen mota, egile batek, egile eskubideei uko eginez, bere lan baten kopien edo bertsioen banaketa libre uzten duena eta bertsio berrietara ere hedatzen dena. Webgune berri horrek aipaturiko zazpi liburu horiek irakurri, ikusi eta handik hartzeko aukera ematen du, doan, copyleft baimenarekin.
copyright
iz. Egile batek edo bere ordezkariak lan literario, artistiko edo zientifiko bat hainbat urtean ustiatzeko duen eskubidea. Debekatuta dago liburu hau osorik edo zatika kopiatzea, baldin eta copyrightaren jabeek ez badute horretarako baimena aurretik eta idatziz eman.
Estekak-
HBO
Aztergaia: copyright
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
corellar
1 adj. Corellakoa, Corellari dagokiona.
2 iz. Corellako herritarra.
corpus
iz. Ikerlan baten oinarri gisa erabiltzen den testu bilduma. Orotariko Euskal Hiztegia-ren corpusa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: Corpus
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:19 |
1998-07-15 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: Ik. Bestaberri / ElhHizt: -
/ EskolaHE: Ik. Bestaberri
Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
esapide-zatitzat eman liteke, Corpus Christi baita izen
osoa (eta, laburtzean, Corpus egun gisa erabiltzen da,
normalean; edo Corpus aurreko, Corpus ondoko bezalako
sintagmetan); onartzekotan, "iz. Sin. Bestaberri"
gisa eskain liteke.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Corpus
iz. Corpus eguna.
Corpus egun iz. Eukaristiaren sakramentua ospatzen den eguna. Ik. Bestaberri; Gorpuzti; Gorputz egun.
Estekak-
HBO
Aztergaia: Corpus
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:19 |
1998-07-15 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: Ik. Bestaberri / ElhHizt: -
/ EskolaHE: Ik. Bestaberri
Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
esapide-zatitzat eman liteke, Corpus Christi baita izen
osoa (eta, laburtzean, Corpus egun gisa erabiltzen da,
normalean; edo Corpus aurreko, Corpus ondoko bezalako
sintagmetan); onartzekotan, "iz. Sin. Bestaberri"
gisa eskain liteke.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cortestar
1 adj. Corteskoa, Cortesi dagokiona.
2 iz. Cortesko herritarra.
cos
Mat. kosinu-ren nazioarteko sinboloa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cos
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:36 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE:
+
Informazio osagarria
Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak
sinboloak.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
'kosinu'ren sinbolo nazioartekoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
costarricar
1 adj. Costa Ricakoa, Costa Ricari dagokiona. Costarricar agintariak.
2 iz. Costa Ricako herritarra.
cotonouar
1 adj. Cotonoukoa, Cotonouri dagokiona.
2 iz. Cotonouko herritarra.
couché paper
iz. Paper mota sendoa eta distiratsua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: couché paper
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArau61 |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:IkHizt |
1994-02-04 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
"couché" paper
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A106]: "Hizkuntza arrotzetako hitzak
jatorrizko grafian erabili behar ditugunerako, kurtsiboz idazteko
gomendioa egin beharko luke Euskaltzaindiak, ene eritzian"
(1994-11-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Couché paper:
nazioartekoa da, italikoz"
- [E116]: "lehen itzulian onartu zen
bezalaxe utziko nuke, nahiz chef edo collage bezala
ere eman zitekeen, grafia arrotza dela eta".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "utzi dagoen moduan".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
coulomb
iz. Elektr. Elektrizitate kantitate eta karga
elektrikoaren unitatea, ampere bateko korrontean segundo batean iragaten den karga elektrikoa adierazten duena (C).
Estekak-
HBO
Aztergaia: coulomb
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:21 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2008-07-08 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenak.
Erdaretako formak
Le Petit Robert: coulomb; ez dugu aurkitu ap.
Collins.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE:
+
Erdaretako formak
OfQuLF: unité de mesure de quantité d'électricité || Charles de
Coulomb || physicien français.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak eta Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Isildua.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
country
iz. Mus. Jatorriz Ameriketako Estatu Batuetako hego-ekialdekoa den musika estilo herrikoia, landa-giroko kantu tradizionaletan oinarritzen dena eta, batez ere, gitarra, banjo eta biolinarekin jotzen dena. Lan hartan bildutako jazz, pop eta country doinu leunek bihotz asko ukitu zituzten. Johnny Cash, country abeslari handia, atzo hil zen, 71 urte zituela, Nashvillen.
cowboy
iz. Ameriketako Estatu Batuetan abereak, bereziki behiak, zaintzen dituen pertsona. Ik. unai; behizain.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cowboy
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
Lantaldearen irizpideak
Geroago erabakitzekoa da
Bebil.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "unai hobestea
proposatzen dut" (2004-06-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E123]: "Egia da zerrendan ez
agertzeak ez diola biderik ixten. Hala ere, kontuan izanikAtxagak,
Aingeru Epalzak, Xabier Olarrak edo Sarrionaindiak erabilitako
hitza dela, nik sartu egingo nuke (Ereduzko prosa gaur
corpuseko 11 liburutan ageri da hitz hau)"
- [E116]: "sartu, beraz, dagokion
forman eta oharrarekin. Proposamena: "cowboy iz.
(letra etzanetan idaztekoa)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "cowboy".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cP
zentipoise-ren nazioarteko sinboloa.
cricket
iz. Kirol mota, jatorriz britainiarra, zurezko makila zapal batez eta pilota batez hamaikana laguneko bi talderen artean, zelai batean jokatzen dena. Ik. kriket2. Boxeoan, cricketean eta beisbolean, ezinbestekoa da eskuak bizkor mugitzea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cricket
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
croissant
iz. Hostorezko opiltxoa, ilargi erdiaren itxura duena. Kafetegi batean sartu ginen eta kafesne bana eskatu, nik croissant batekin.
Estekak-
HBO
Aztergaia: croissant
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "croissant † e. kruasan".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Cro-Magnongo gizaki
iz. Goi Paleolitoan, Europan eta Asiako mendebaldean bizi izan zen
lehen gizaki modernoa, homo sapiens espeziekoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: Cro-Magnongo gizaki
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:24 |
1998-07-15 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: Cromagnon gizaki: Homo sapiens
sapiens.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Cro-Magnon gizakia / LurE: Cro-Magnon
/ ElhHizt: - / EskolaHE: Cro-Magnon
Lantaldearen irizpideak
Marka-, pertsona- edo leku-izena
izen propioa.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[cro-magnon]
Cro-Magnon grafia proposatzen dut" (2004-06-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: "Cromagnon: Historian,
antropologian eta paleontologian asko erabilia da, eta ez da guztiz
egia soilik izen propioa denik. Frantziako herri-izenaz gainera,
maiz bertan aurkituriko gizakiaren espeziekoak izendatzeko ere
erabiltzen da, neanderthal hitza ere erabiltzen den bezala (Cf.
los cromañones y los neaderthales convivieron en Europa durante
unos 10.000 años). Hortaz, gizaki horiei deitzeko, aukera
batzuk ditugula uste dut: a) cromagnonak / neanderthalak, b)
cromagnondarrak / neanderthaldarrak edo c) Cromagnongo
gizona/gizakia / Neanderthalgo gizona/gizakia, eta ez dute elkarren
kontrakoak zertan izan behar. Kontua hauxe da: zein hobetsi eta
hiztegian eskainiko dugu, eredugarriago gisa?"
- [E115]: "Cro-Magnon , leku
izena eta jende mota batena da, italikoz"
- [E116]: "oso zaila da forma bat
ez dela erabili izan frogatzea, baina EEBS corpusean ez dut
aurkitu izen-banaketa argiko izen arruntik (ia denak Cro-Magnon
gizakia bezalako aposizioetan jaso dira, behin ikusi dut
cromagon arrazako gizaki lexia eta beste behin izen
arruntaren antzekoa izan litekeena: "alde batetik, ia cromagnon ez
dena, baina bestetik oraino euskalduna ere ez dena");
neanderthal, berriz, bai, ageri da banaketa horretan, baina
liburu bakarrean. (Kontu hauetan argibide aski zuhurra eskaintzen
duen Le Petit Robert hiztegia ere begiratu dut, eta ez dut
aurkitu XK-k gaztelaniaz aipatzen duena bezalakorik). Kontuak
horrela izanik, ni ez nintzateke hasiko ezer asmatzen eta
proposatzen, arlo hori irakaskuntzan-eta lantzen dutenekin mintzatu
gabe. Proposamena: kendu lerroa".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "Cro-Magnongo gizakia (IKUSI INGELESEZ eta
hura onartu)".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cromlech
iz. Harrespila. Ik. mairu baratze.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cromlech
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:27 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Informazio osagarria
Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa
Sin. harrespil.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Cromlech:
bretoiera:izen berezia, ez alda"
- [E116]: "ados, ez da aldatu behar
grafia arrotza, baina azalpena osatuko nuke, chef-ena bezala
emateko. Proposamena: "cromlech iz. (letra etzanetan
idaztekoa). Sin. harrespil".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "lantaldearen proposamena onartu".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cross
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, cross-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. kros].
Estekak-
HBO
Aztergaia: cross
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
"cross † v. kros".
Lantaldearen irizpideak
Mailegu baztertzekoa da, beste forma bat baitagokio
Ik. kros.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
cum laude
iz. Latinezko esapidea, doktore tesietan goreneko kalifikazioa adierazteko erabiltzen dena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: cum laude
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk [kurtsiboz].
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
curaçao
1 iz. Karibeko Curaçao uharteko laranja mota mikatz baten azalarekin egiten den likorea. Baso bat curaçao edan zuen.
2 iz. Baso bat curaçao.
curie
iz. Fis. Erradioaktibitatea neurtzeko unitate zaharra, 3,7 x 1010 becquerelen baliokidea dena (Ci).
curling
iz. Kirol. Launa jokalariz osaturiko bi talderen artean izotz gainean egiten den kirola, hogeina kiloko granitozko 8 harri biribil zapal helburu baterantz irristaraztean datzana. Asteburuero elkartzen ziren curlingean aritzeko. Eskozian du jatorria curlingak: XVI. mendean aintzira izoztuetan harriak garraiatzeko erabiltzen zuten teknikan.
curriculum
1 iz. Hezkuntza-programa, helburu batzuk lortzeko beharrezkoak diren eduki, metodo, baliabide eta kidekoak jasotzen dituena. Horregatik gabiltza irakasleok lehen hezkuntzako curriculuma osatu nahian.
2 iz. Curriculum vitaea. Italian lan egindakoa da, eta dagoeneko hainbat curriculum bidali ditu atzerrira.
curriculum vitae iz. Pertsona baten ikasketei, esperientzia profesionalari, datu pertsonalei eta kidekoei buruzko datuen multzoa; datu hauek biltzen dituen agiria. Hartutako neurrien berri ematearekin batera, akusatuaren curriculum vitaea helarazi zion epaileari.
Estekak-
HBO
Aztergaia: curriculum
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:18 |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: curriculum.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
curriculum vitae.
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-um; c.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Curriculum: italikoz
eta den bezala"
- [E116]: "arrazoizkoa iruditzen zait
TXPren oharra, grafia arrotzekoak direnez. Proposamena:
"curriculum iz. (letra etzanetan idaztekoa)" eta
honen azpisarrera gisa: "curriculum vitae iz. (letra
etzanetan idaztekoa)".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "lantaldearen proposamena onartu".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
curry
1 iz. Espezia-nahastura, jatorriz Indiakoa, janariak ontzeko erabiltzen dena. Oilaskoa curryarekin. Aurrena, irin pixka bat eta curry hautsa jarri behar da, eta haragi saldarekin urtu. Curry saltsa.
2 iz. Curryarekin ondutako jakia. Badakit gaur gauean currya duzuela afaltzeko. Oilasko currya.
dabantal
iz. Ipar. Mantala. Ganibeta mahai hegian pausatu eta eskuak dabantalean xukatu zituen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dabantal
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
mantala.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daborduko
adb. Bizk. Dagoeneko. Hasiak gara daborduko lan horretan.
Estekak-
HBO
Aztergaia: daborduko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE:
+
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
Forma baten adiera(k)
dagoeneko.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: falta da.
- Erabakia: EArau (1996-06-28):
ez da onartu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dadaismo
iz. 1916an sorturiko arte- eta literatura-mugimendua, artearen balio tradizionalak gaitzesten eta bat-batekotasuna eta irrazionalismoa bultzatzen dituena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dadaismo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4B:EEBS:007 |
2002-11-13 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2008-07-08 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Erdaretako formak
Le PRobert: "de dada".
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dadaista
adj./iz. Dadaismoari dagokiona; dadaismoaren jarraitzailea. Printzipio horietan oinarritu ziren mugimendu dadaista eta surrealista. Italiar futurismoak eragina izan zuen dadaisten mugimenduan.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dadaista
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4B:EEBS:007 |
2002-11-13 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2008-07-08 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E103]: "kendu hitz hau"
- [E116]: "bakan ageri da testuetan
(EEBS corpusean ez da ageri; H. Etxeberriaren lekukotasun bat eta
Berria egunkariko 5 ikus litezke gaurko prosaren corpusean); baina
dadaismo onartzen bada, berez bezala dator dadaista ere onartzea
(frantsesez, beharbada, dadaïste baino gehiago erabiltzen da dada,
eta horregatik kendu nahi ote du PXk?). Zuek esan"
- [E208]: "dadaismo eta dadaista
sartzearen alde".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "OK XK".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dado
iz. Kubo formako pieza txikia, zorizko zenbait jokotan erabiltzen dena. Dadoak botatzen. Dadoetan ibili, jokatu.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dado
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArau61 |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1994-02-04 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Erdara batekoa da, baina Iparraldean eta Hegoaldean
ezaguna
ezaguna da Ipar.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E124]: "euskarazko lekukotasun
zaharrena —eta bakarrenetakoa gainera— Tartasena da, eta
dato dakarrela uste dut" (1995-01-25)
- [K204]: Iparraldekotzat daukazue.
Behin ere ez dut entzun eta Lhande-k ez du ekartzen bere hiztegian"
(1994-10-10)
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: "Tartasez kanpo Egiategik ere
erabili du"
- [E116]: "bai, horregatik dago onartua
lehenbiziko itzulian".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "ok".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dafaila
iz. Ipar. Mahai zapia. Ik. zamau. Mahaian errana bego gorderik dafailan (esr. zah.).
Estekak-
HBO
Aztergaia: dafaila
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1994-02-04 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. 'zamaua'.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar. Ik. zamau
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dag
dekagramo-ren nazioarteko sinboloa.
daga
iz. Ezpata laburra. Borrokan hasten dira, lantza, ezpata edo dagarekin.
Estekak-
HBO
Aztergaia: daga
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
ezpata laburra.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dagoeneko
adb. Hitz egiten den unerako. Ik. jadanik; honezkero; ordurako. Luze iritzita ere banago dagoeneko. Hiruretan bazkaldu du eta dagoeneko hor ari da igerian. || Hori, urte haietan, dagoeneko aldarrikatua zuen Altubek. Iluntzeko bederatziak ziren dagoeneko.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dagoeneko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:04 |
1994-02-04 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
luze iritzita ere banago dagoeneko; hori, urte haietan,
dagoeneko aldarrikatua zuten Altubek eta.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
luze iritzita ere banago dagoeneko; hori, urte haietan,
dagoeneko aldarrikatua zuten Altubek eta.
Formen arteko bereizketa semantikoak
ez da nahasi behar honez gero esapidearekin
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E101]: "honez gero idatzia
dago dagoeneko sarreran, ez honezkero"
(1994-11-10)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dagonil
iz. Abuztua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dagonil
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArau61 |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:09 |
1994-02-04 |
Bigarren mailan onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
h. abuztu.
Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da
ik. abuztu
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daikiri
1 iz. Koktel mota, osagaitzat rona, azukrea eta lima edo limoi zukua dituena.
2 iz. Kopa bat daikiri. Bina daikiri hartu zituzten.
dailu
iz. Ipar. Sega. Belarra soroan dailuak ebakiz gero bezala, ni ere ihartu eta idortu naiz. Herio jauna, dailuaren jabe. Landak dailuz ebaki zituen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dailu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + /
ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
sega.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dakartar
1 adj. Dakarkoa, Dakarri dagokiona. Dakartar agintariak.
2 iz. Dakarko herritarra.
dakatar
adj./iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, dakatar-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. dhakatar].
Estekak-
HBO
Aztergaia: dakatar
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1999-11-17 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
38. arauaren 1995eko idatzaldian ageri zen, baina 1999koan
dhakatar ageri da horren ordez.
Informazio osagarria
Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma
Ik. dhakatar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daktiliko
adj. Liter. Bertso lerroez mintzatuz, daktiloz osatua. Hexametro daktilikoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: daktiliko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:27 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-iko izond. erref.
Informazio lexikografikoa
Jakite-arloak
Liter. (edo, zehazkiago, Metr[ika]).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daktilo
iz. Liter. Bertsogintza klasikoko oina, silaba luze batek eta bi laburrek osatua. Hiru silabako daktiloa bezain oin osoa da bi silabako espondeoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: daktilo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:28 |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
daktilografia
iz. Ipar. Mekanografia.
Estekak-
HBO
Aztergaia: daktilografia
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:IrEm |
1998-07-15 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
mekanografia.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo
nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]"
(1994-11-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E103]: "zaharkitua da"
- [E116]: "zaharkitua egon liteke
teknika edo jarduera, hauetako hainbat eta hainbat bezala
(arto-zuritzea bezala, bat aipatzearren), baina horrek ez du esan
nahi hitza baztertzekoa denik. Proposamena: bere horretan utzi
lantaldearena".
- Erabakia: Erabakia
(2005-11-25): "daktilografia Ipar. iz. 'mekanografia'".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dal
dekalitro-ren nazioarteko sinboloa.
dalai-lama
iz. Tibeteko budismoaren buruzagi espirituala. Dalai-lamak alde egin behar izan zuen txinatarrek hartutako Tibetetik.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dalai-lama
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
1998-07-15 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dalasi
iz. Gambiako diru unitatea.
daldara
iz. Ipar. eta Naf. Dardara.
Estekak-
HBO
Aztergaia: daldara
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:HBB |
1994-02-04 |
Bigarren mailan onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
dardar(a) (eta eratorriak) dira nagusi, 184 ager.ekin
(EB: 116; G: 39; B: 27; IE: 2; daldar(a) formak IEko 15
ager. ditu (horietan 11 testu berekoak) eta EBko 3
DFrec-en dardar(a) + eratorriak 35 aldiz jaso dira, eta
daldar(a) 2 aldiz; AB38: dardar(a) + eratorriek 32
agerraldi dituzte; daldar(a) + eratorriek 2; AB50:
daldar(a) formarik ez da jaso, dardar(a) + eratorriak
10 aldiz
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. eta Naf. h. dardara.
Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da
Ipar. Ik. dardara
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E124]: "kentzea hobe, gaur guztiok
dardara hedatuagoa -eta zaharragoa- zer den dakigunez gero"
(1995-01-25)
- [E301]: dardara [grafia proposatzen
dut]" (1994-11-02)
- [E302]: (Iparraldeko markarekin) /
dardara. Bi puntutxo aipatzeko: 1) Ez ote da Iparraldetik aparte
beste zenbait lekutan ere (Gipuzkoako Kostaldean, esate baterako)
erabiltzen daldar edo daldara hitza, daldar
batean / dar-dar batean? edo dardaraz /
daldarka bezalako formetan? 2) dardarka hitzari
lehentasuna ematen zaio dardaraka-ren aurrean, baina nola
jokatu dar-dar egin / dardar egin / dardara egin bezalako
hirukotearekin?" (1994-11-10)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dalia
1 iz. Lore ederreko landarea, apaingarri gisa oso aintzat hartua (Dahlia variabilis).
2 iz. Landare horren lorea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: dalia
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2008-07-08 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Dahlia variabilis.
Erdaretako formak
"... por Anders Dahl".
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
dalmatika
iz. Kasullaren antzeko jantzia, bereziki diakonoena, mahuka zabal eta irekiak dituena eta albaren gainetik janzten dena.
dalmaziar
1 adj. Dalmaziakoa, Dalmaziari dagokiona.
2 iz. Dalmaziako herritarra.
3 iz. Jatorriz Dalmaziakoa den txakur arraza.
4 adj./iz. Txakurrez mintzatuz, arraza horretakoa, gorputz gihartsua, ile motza eta larruazal zuri orban beltzez zipriztindua duena.
dalmaziera
iz. Dalmaziako kostaldean eta Adriatikoko zenbait uhartetan mintzatzen zen hizkuntza erromanikoa.
daltoniko
adj. Heg. Daltonismoa duena. Kolorerik gabeko munduan bizi den mutiko daltoniko baten istorioa.
Oharra: azken eguneraketa 2021-01-14