0
lok. Bada.
[Oharra: elkarrizketetan eta kidekoetan onartzekoa da ba forma, maila neutroari bada forma dagokion arren].
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-06-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 |
h. bada (euskara mintzatuan #mdash#cf elkarrizketak#mdash# onartzekoa da ba forma, maila neutroari bada forma dagokion arren).
"ba 1 lok." gisa aurkeztuz.
Ik. bada: euskara mintzatuan (cf. elkarrizketak) onartzekoa da ba forma, maila neutroari bada forma dagokion arren.
- [A106]: "[euskara mintzatuan] zehazten da. Ene ustez, [eta esaldi adierazkorretan] gehitu beharko litzateke, ba / bada bereiziz: bada, juntagailu gisa, perpausen hasiera aldera; ba, koma artean, galdera edo harridura perpausetarako. Adib.: Bada, geuk ere ikusi dugu./ Non da, ba, etxe hori? / Izango ez da, ba!". (1993-02-10)
- [A107]: "Euskara idatzian ere oso zabaldua dago. Bada-k zaharkitu itxura hartu du, eta aditzarekin ere nahas daiteke. Idatzian ere aintzakotzat hartu liteke ba. Aspaldi samarretik erabiltzen da idatzian (mende osoa) eta mintzatuan nagusi da" (1993-02)
- [E302]: "... ez daude hain garbi gure ustez (...) Euskara idatzizko elkarrizketetan ba forma bada-ren laburdura bezala erabili ahal izatea proposatzen dugu. Egokia ote da?" (1993-02)
- [K201]: "[euskera mintzatuan] premiazko deritzot" (1993-02)
- [E202]: "BA dela eta, honako hiru sarrera hauek bereziko nituzke nik: [1] BA(-) / baiezkoa, adizkiari lotua idazten dena, al, ei, omen, ote edo horrelakoren bat tartean ez denean: badator, badakizu..., baina ba omen dator, ba al dakizu?...; [2] BA- / baldintzazkoa, adizkiari lotua beti, aurretik baldin partikula eraman dezakeelarik: (baldin ) ... badator; [3] BA / bada lokailuak euskara mintzatuan duen aldaera" (1995-01-09)
adb. Lap. eta BNaf. Beh. Bai. Auzapezek beharko dutela sinatu, ba edo ez, bretoiera utzirik elizetan, frantsesari lotu direnetz apezak. Ba, jauna, ba, handik heldu naiz.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
adlag.
Lap. eta BNaf.
Beh. (elkarrizketetan, adib.)
bai.
ba edo ez.
interj. Zerbait sinesten ez dela edo arbuiatzen dela adierazteko erabiltzen den hitza. Ba, ba!, aski dugu!
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
interj.
ba, ba! Aski dugu!
Hizkl. Adizki trinkoari aurretik lotua jartzen den baiezko partikula. (Esaldiaren galdegaia baieztapena bera denean, edo adizki trinkoa esaldiaren hasieran doanean erabiltzen da). Nahikoa esan duzu eta banoa. Badator Gabon eguna, badator Gabon gaua. Memento batez uste nuen banindoala mundutik. Badakizu zer erantzun didan? Oraindik toki gehiago ere badago. Banuen astakume polit bat, oso maite nuena. || (ote, omen eta kideko partikulen aurrean). Ba ote dakizu? Ba al da inor elizan?
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E103]: "ba 4: badugu, badago. Hau sartu beharko litzateke"
- [E116]: "uste dut sartu behar dela, baina ez dakit nola. Gramatika hitza da (batzuetan baiezkotasuna markatzeko, nahiz ez beti, inola ere) eta bakarrik ere ager daiteke. Horregatik uste dut bere tokia behar duela hiztegian, nahiz ez nagoen batere segur. Nire proposamena: ba 4 Gram. Alkatea ere ba omen dator"
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): "ba 4 Gram. 'Bereziki adizkera trinkoekin erabiltzen den hitza edo aurrizkia': ba ote dakizu?; badator"
1 iz. Baratze landare lekaduna, urterokoa, haziak handiak, luzangak eta zapalak dituena (Vicia faba). Baba saila. Baba lekak jan. Babaren aihenak. || Baba landarea.
2 iz. Landare horren hazia. Baba zaharra. Baba azala sendoa denean, jan ezindako lapikoa. Baba zorria.
3 iz. Larruazalean, bereziki oin edo eskuetan, sortzen den handitu urtsua. Ik. babalarru; urbatu. Eskuak babaz josiak.
4 iz. Ardien edo ahuntzen gorotz alea. Ik. babaka.
baba beltz iz. Hazi txikiko baba barietatea (Vicia faba var. minor).
baba gorri iz. Babarrun gorria. Baba gorria odolostearekin.
baba handi iz. Hazi handiko baba barietatea (Vicia faba var. maior).
babak eltzetik atera 1 (honek aterako ditu/dizkigu babak eltzetik eta kideko esapideetan, norbait buruargia eta bizia dela adierazteko, bereziki ironiaz). Hara, berriz!, honek aterako zizkiguk eltzetik babak!
2 Norbaitek beste norbaiten arazoak konpondu, norbaitek beste norbait estutasun batetik atera. Beste behin ere, gazteek atera beharko dizkiote babak eltzetik taldeari, unerik zailenean.
baba lasto, baba-lasto 1 iz. Baba landarea. Mutil galanta bera, baba-lastoa legez gazterik hazia.
2 adj. (Irain hitz gisa). Ergela. Seme-alabak bata bestea baino txarragoak: semea baba-lastoa eta alaba baba-lorea.
baba lore, baba-lore 1 iz. Babaren lorea.
2 adj. (Irain hitz gisa). Ergela, sineskorra. Hi haiz baba-lorea! Nora joango haiz, ba, baba-lore honekin, esandako guztia sinesten dik eta.
baba zorro, baba-zorro 1 iz. Babaz beteriko zorroa.
2 adj. (Irain hitz gisa). Ergela, baba-lorea.
baba zuri iz. Babarrun zuria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
1 Vicia faba. 2 (larruazalekoa)
azalpenak honela emateko eskatuz: iz. 1 landarea (Vicia faba). 2 'larruazaleko handitu urtsua, urbatua'. 3 'ardien-eta gorotz-alea' (Sin. babaka); eta AS gisa gehituz: baba beltz, baba gorri, baba handi, baba zuri.
- [K204]: "baba deitzen da ere 'callo'; otsobaba (bot) jateko ona ez den baba moeta bat" (1995-03-03)
- [E302]: "baba / pusulo (pusla) / kailu. Hitz bakoitzaren eremua zehaztu beharko da, beharbada. Gure inguruan bereizi egiten dira hiru esanahiak. Baba hitzak eremu zabalagoa du, nik uste: babak dira lan egitean sortzen diren larruazaleko handitu urtsuak, babak dira oinetako desegokiek edo neurriz kanpoko ibilerek oinetan sortutakoak, eta, agian, baita ere ohizko lantegian aritzeagatik eskuetan sortzen diren azal latz, azaleko gogortasun edo ikortzirinak. Baina ez zaio baba deitzen zomorro baten helduak azalean sortzen duen handitu urtsuari, eta ezta erreak sortutakoari ere. Horiek pusuloak dira (pusla idatzi beharko litzateke?). Bestalde, lantegian aritzeagatik eskuetan sortzen diren azal latzei, gogortasunei, kailu deitzen diegu lasai asko" (2003-09-22)
- [E115]: 'azalpenak honela emateko eskatuz: iz. 1 'landarea' (Vicia faba). 2 'larruazaleko handitu urtsua, urbatua'. 3 'ardien-eta gorotz-alea' (Sin. babaka); eta AS gisa gehituz: baba beltz Vicia faba var. minor, baba gorri 'babarrun gorria', baba handi Vicia faba var. maior, baba zuri'
- [E115]: 'Baba 1. Zaldiaren ahoko mina (aheria mota), 2. babekin izan: nekez hitzegitea edan ondoren'
- [E116]: 'Bigarren adiera osatuko nuke, hola: 2 'larruazaleko handitu urtsua, urbatua, igurzteak sortutakoa'. Ikusi iritzi emaile batek bidali oharra: E302: 'baba / pusulo (pusla) / kailu. Hitz bakoitzaren eremua zehaztu beharko da, beharbada. Gure inguruan bereizi egiten dira hiru esanahiak. Baba hitzak eremu zabalagoa du, nik uste: babak dira lan egitean sortzen diren larruazaleko handitu urtsuak, babak dira oinetako desegokiek edo neurriz kanpoko ibilerek oinetan sortutakoak, eta, agian, baita ere ohizko lantegian aritzeagatik eskuetan sortzen diren azal latz, azaleko gogortasun edo ikortzirinak. Baina ez zaio baba deitzen zomorro baten helduak azalean sortzen duen handitu urtsuari, eta ezta erreak sortutakoari ere. Horiek pusuloak dira (pusla idatzi beharko litzateke?). Bestalde, lantegian aritzeagatik eskuetan sortzen diren azal latzei, gogortasunei, kailu deitzen diegu lasai asko' (2003-09-22)'
- [E116]: 'Uste dut bigarren adiera argitu behar dela, larruazaleko handitu urtsu guztiak ez baitira 'babak'. Ez dut hain argi ikusten TXPk proposatzen duena. Pentsatzen dut ahoko minaz badabil zaldia edo dena delakoa aparretan #mdash#babak botatzen#mdash#ibiliko dela. Baina horri deituko diogu 'baba'? Bestetik, 'aheria' hitza ezin eman definitzaile gisa, hitz hori hola definitu baitugu: 'aheri Zah. g. e. 'kantu doinua' gure bigarren itzulian. 'Babekin izan' hori ere ez dut batere garbi ikusten eta ez dut aurkitu. Nire proposamena, hortaz, hau da: baba: iz. 1 'landarea' (Vicia faba). 2 'larruazaleko handitu urtsua, urbatua, igurzteak sortutakoa'. 3 'ardien-eta gorotz-alea' (Sin. babaka); baba beltz Vicia faba var. minor; baba gorri 'babarrun gorria'; baba handi Vicia faba var. maior, baba zuri'
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-beltz.
baba sarrerari dagokion azpisarrera.
Vicia faba var. minor.
- [K204]: "bababeltz: fèverolle [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-gorri.
baba sarrerari dagokion azpisarrera.
babarrun gorria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
NekHizt: Ik. baba zuri.
-handi.
baba sarrerari dagokion azpisarrera.
Vicia faba var. maior.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-zuri.
baba sarrerari dagokion azpisarrera.
iz. Ardien edo ahuntzen gorotz alea. Ik. baba 4.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
baba.
iz.
ardien-eta gorotz-alea.
iz. g.er. Baba, larruazaleko handitu urtsua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-larru.
iz.
g.er.
baba, larruazaleko handitu urtsua.
da/du ad. g.er. Babatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
babalarru(tu), babalarrutzen.
da/du ad.
g.er.
babatu.
1 iz. Urteroko barazkia, lekadunen familiakoa, fruitutzat giltzurrun antzeko haziak ematen dituena (Phaseolus vulgaris). Ik. indaba. Babarrun sailak.
2 iz. Landare horren hazia. Babarrun zuriak, gorriak, beltzak, nabarrak. Zorro bete babarrun. Babarrunak azarekin. Babarrun jana.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Phaseolus vulgaris.
hiztegietan eta baberrun forma proposatu izan den arren, babarrun erabiliagoa da testuetan, eta hau hobetsi du batzordeak, "gaur nagusitua" delako
- [A104]: "Gure inguruan, "babarrun" bezain erabilia da "indiaba" ("indoaba" esaten dugu)" (1994-08-02)
- [E301]: baberrun [grafia proposatzen dut]" (1994-11-02)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH: + / EuskHizt: Ik. babarrun / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: Ik. babarrun / EskolaHE: -
Ik. babarrun.
da/du ad. Larruazaleko babak atera. Lanak babatzen dizkit eskuak. Eskuak babatuta.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
: HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
baba(tu), babatzen.
da/du ad.
(larruazaleko) babak atera.
iz. Kazkabarra, txingorra. Izotz eta babazuzak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [K204]: "babazizkor, babazuza, barazizkor" (1995-03-03)
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, babero-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adur zapi; lerde zapi].
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Corpusean eta OEH argitaratuan ez dugu babero, adur-zapi, lerde-zapi formarik aurkitu.
babero EB 1 (X. Mendiguren Bereziartu: "Zer egin dezakete haurrek bazkaria prestatzen laguntzeko? #mdash# Mahaia jarri, haurtxoari baberoa lotu, basoa bete"). Ez dugu adur-zapi, lerde-zapi modukorik aurkitu.
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn-LurE, Euskalterm // 'babero' itzulitako besteak: AB38, AB50: ø. Euskalterm: adurzapi 8, lerdezapi 1.
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, DRA, PMuj DVC. // cf. baberu (Lh DBF: 'verveine').
Erdal babero / bavoir, bavette-ren ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: lerde-zapi, adur-zapi // HiruMila: adurretako, adur-zapi, lerde-zapi, okozpeko, paparo // Casve FE: elderrarzeko, elderroihal // HaizeG FB: helder-oihal, lerdun // T-L LFB: elder-oihal, lepo-aitzineko // PMuj DCV: lepo-aurreko, okozpeko; pantota (b. de los niños) // Azkue Aurkibidea: pantota // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB.
es babero beste erdaretan: fr (DLLF): bavoir, bavette; salopette (pantalón); blouse (bata); tablier (para niños); it (S. Carbonell): bavaglino; ca (DCC): ø; en (Collins): bib; de (Langenscheidts): Lätzchen.
Prestas: 25 lek. (B 12 / G 13)
Saih. Ik. adur-zapi, lerde-zapi.
- [E123]: 'Babero Proposatzen diren ordainen artean, ez ote genuke sartu behar elder zapi (edo elder oihal). Lehen itzulian sartua dugu elder Ipar. 'lerdea'. Eta babero tizas egindako txostenean ageri da elder-oihal Iparraldeko hiztegietan (Casve FE eta T-L LFB)'.
- [E116]: 'Ez: nire ustez, lerde baldin bada komuntzat jo duguna, eta elder utzi badugu marka gabea, orain arte bederen beti saiatu gara komuna bakarrik jartzen. Lantaldearen proposamena koherentea da horrekin, sinonimotzat jo baikenituen lerde eta adur. Bestetik, oihal sartzea agian gehiegi da. Nik ez dakidana da 'babero' adur zapia den edo beste zerbait ere gehiago (umeari jaten ari dena eskapatzen zaionean, hori ez da adurra. Baina, tira, lantaldearen proposamena onartuko nuke besterik gabe: babero* e. adur-zapi, lerde-zapi'
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
1 iz. Gordetzen, zaintzen edo zerbaitetatik begiratzen duen gauza. Ik. geriza 2. Haizearen ihesi babesaren bila. Horma baten babesean atseden apur bat hartu zuen. Gauaren babesean gorde. Mendizaleak nekeak jota iritsi ziren beheko kanpalekuaren babesera. Gurasoen babesa. Lanik gabe, babes sozialik gabe eta etxebizitzarik gabe geratzen ari diren herritarrak. Ontzia haize babesean jarri. Ginbailtxo hura beroaren babes bikaina baitzen. || Xafanen semeak bere babespean hartua zuen Jeremias. Nazio Batuen bake indarraren babespeko segurtasun eskualdea. Otoitzaren babespera jo dut oker zebilen anaia askatzeko.
2 iz. Gordetzea, zaintzea edo zerbaitetatik begiratzea. Babes eskubidea. Babesa eskaini, eman, eskatu, ukatu.
3 iz. Egitasmo edo ekimen bati ematen zaion laguntza. Euskaltzaindiaren babesa lortu nahiz. Coca-Colaren babesaz. || BBKren babespean eta Markinako Udalaren laguntzarekin.
4 adj. Lekuez mintzatuz, babesean edo babestua dagoena. Leku babesean dago. Sakonik babesenean.
babes erakunde, babes-erakunde iz. Arrisku edo premia egoeran dagoen norbait edo zerbait babesten duen erakundea. Nerabe horietatik ia gehienak adingabekoentzako babes-erakunde publikoek hartzen dituzte.
babes etxe, babes-etxe iz. Behartsuei eta gabetuei babesa eskaintzen zaien etxea. Emakume askok bizilekua utzi behar izaten dute eta babes etxeetan aurkitzen dute beharrezkoa duten laguntza eta aldi baterako ostatua.
babes neurri, babes-neurri iz. Batez ere pl. Zerbait babesteko hartzen den neurria. Babes-neurririk gabeko sexu-harremanak. Informatikan, babes-neurri guztiak hartu behar direla zioen, eta ez dugula inoiz fidatu behar.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
AS gisa gehituz: babes-etxe.
- [K201]: "haize-babes, haize-babesean,..." (2003-05-15)
- [E210]: 'Hitz horren azpisarrera gisa, hurrengoak gehi daitezke: #mdash#babes-erakunde: hala deritze, besteak beste, tutoretzari, kuradoretzari eta familia-harrerari, horiexek eratzen baitira adingabeek eta ezgaiek zaintzailerik ez dutenerako. #mdash#babes-errekurtso: Konstituzioan aitortutako oinarrizko eskubideak eta askatasun publikoak urratzen direnean, edozein herritarrek jar dezake errekurtso hori. Zuzenbidearen esparruan oso zabalduta dago, eta egungo konstituzio askotan (Europakoak nahiz Amerikakoak) aipatzen da. #mdash#babes ofizialeko etxebizitza: Horren ildotik, "babes ofizial | H: eraikuntza librea" oharra egin da; baina hiztegi modernoek (hala nola, 3000 Hiztegiak eta Euskaltermek) esamolde hori jasotzen dute, eta egoki izan daiteke berori barneratzea. Hitzaren familiaz denaz bezainbatean, babesgo gehi daiteke. 3000 Hiztegiak badakar babesgo hori, eta hitzez hitz hauxe dio: "generalmente institución para proteger, protectorado"; jarraian, adibide moduan, babesgo zibila ("protección civil") jasotzen du. Mujikaren Hiztegi zaharrak ere hitz hori jasotzen du'.
- [E116]: 'Ez dugu gure hiztegian sartu errekurtso. Beraz, orain ezin da babes-errekurtso ere sartu. Babes erakunde ez dut aurkitu gaurko prosan, baina ongi eratua da eta erabilgarria izan daiteke. Nik bere bidea egin dezan utziko nuke. Babes ofizialeko etxebizitza bezalakoak arruntak dira Hegoaldean, eta gaurko idazleek erabiltze dituzte prosa idatzian ere (ez bakarrik administraziokoan). Nik hau sartuko nuke. Beraz, hau da nire proposamena: babes, babes ofizialeko etxebizitza'
- [E113]: 'Nik ez dut ezer horren kontra, baina Hegoaldean deitura esapide arrunta izangatik, Iparraldeko batek ez daki zer den eta erabide gardena izanik ere ez du ulertzen ere zeri erraten zaion: etxebizitzak babes ofizial duela adierazteko? Zer erran nahi ote du horrek zuzen? Nire ustez, egokiago litzateke erakunde edo izaki administratibo bereziei dagozkien izenak, ahal bezain gutxi sartzea, eta egiten denean esapidea hiztegi administratiboari dagokiola seinalatzea. BERAZ PROPOSATZEN DUT : Admin. (edo holako zerbait) SARTZEA sarreraren ondoren'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'babes, babes erakunde (AS)'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:18 | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: babesetxe / LurE: babes etxea / ElhHizt: babesetxe / EskolaHE: AS: babes etxe.
-etxe.
babes sarrerari dagokion azpisarrera.
adj. Babesik ez duena. Haur babesgabe baten antzera. Lurralde honetako toki babesgabeak miatzera etorriak zarete.
babesgabeko adj. g.er. Babesgabea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:30 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
babesgabeko.
-gabe.
izond.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-10-09 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
Ez dugu aurkitu.
babesgabe 10: a) izond. 7: Artea eta gizona ("ezkutuan bizi izan behar zuen bere jende xume eta babesgabe haien aurka askatu zen persekuzio edo jazarpenetik ihes egiteko"), J.C. Alonso ("Ezmaitatuak eta ezonartuak defendatuz eta babesgabeak babestuz azaltzen du Jainkoak bere erregetza"), X. Mendiguren B. ("Hirugarren Munduko haur babesgabeentzako aita-amabitxitza [parrainage] eskatzen duten iragarkiak"), O. Larrañaga ("Anitz dartada ilun zetozen nire gainera oldarkor eta babesgabe topatu nuen nire burua"), M. Garmendia ("Leku babesgabea da, galdua"), Kultura klasikoa/DBH ("bide babesgabeak eta igarogaitzak"), NaturZ/DBH ("planeta ezatsegin eta babesgabe hartan"); b) iz. 1, X. Mendiguren B. ("haurraren ahuleziaz eta babesgabeaz baliaturik burutzen diren tratu txar, bortxakeria eta sexu-larregikerien kopurua"); c) adlag. 2, Arrazakeria ("Kanporatu eta baztertzeko baliabidea da lege hori, garbiketa etnikoa egiteko tresna, etorkinak babesgabe uzten dituena"), Arte modernoa ("... babesgabe gelditzen baita haren aurrean, kritika egiteko ezindurik"); babesgabeko 3: S. Aizarna 2 (antzeko testuinguruan bitan, "Babesgabeko jende guzti hura han zihoan, gora eta gora"), M. Ezkurdia ("Bizitza hain injustua datorkizuenez gero, zuen jarrerak ulertezintasunez beterik daudela eta honela jarraitzekotan ia-ia babesgabekoak bihurtzeko larrian zaretela ikusten duzue"); babesgabetasun 1, HizkLiter/UBI ("Idazlearen jarrera eta tonua, bestalde, trikuaren "aldekoak" dira, egilea kirikinoaren defendatzaile bezala ageri da, samurtasunez eta mirespenez azaltzen baititu animaliaren sen naturala, berezko joerak eta automobilarekiko duen babesgabetasuna"); babesgabetu 1, J.M. Sarasola ("Babesgabetuen Arroka bakar bakarrik geratu zen ur debekatuetan, bera ere babesik gabe balego bezala").
babesgabe: DFrec 1 (Anait: "somaliar babesgabeak"), AB50 1, HiztEn (babesik ez duena), LurE (babesik ez duenaz esaten da), Euskalterm 1 (babesgabetu sinonimoarekin); babesgabeko: AB38 1; babesgabetasun: DFrec 1 (D. Amundarain: "nahas-mahas kronologiko hori pertsonaiaren babesgabetasunaren espresio egitura izan daitekeela..."), HiztEn (babesik eza, babesik ez duenaren nolakotasuna edo egoera), LurE (babesik eza, babesik ez duenaren nolakotasuna edo egoera), Euskalterm 1; babesgabetu: Euskalterm 1 (babesgabe sinonimoarekin).
babesgabe: EIH (babesik ez duena), EuskHizt (1977, babesik ez duena), ElhHizt (desprotegido, -a; desamparado, -a; indefenso, -a; desvalido, -a), HiruMila (desamparado, da; indefenso, sa), EskolaHE (babesik ez duena), Lur EG/CE (desprotegido, desamparado, indefenso, desvalido) eta EF/FE (abandonné, sans défense, délaissé, sans protection), PMuj DVC (babes-gabe: 1 subst. desamparo, indefensión, abandono; 2 adj. indefenso, desamparado, abandonado, desvalido); babesgabetasun: EIH (babesik eza), EuskHizt (1977, Babesik eza, babesik ez duenaren nolakotasuna edo egoera), ElhHizt (desarrimo, desamparo, indefensión; falta de protección o apoyo), HiruMila (indefensión), EskolaHE (babesik eza, babesik ez duenaren nolakotasuna edo egoera), Lur EG/CE (desprotección, desvalimiento) eta EF/FE (abandon, délaissement), PMuj DVC (babes-gabetasun: desarrimo, falta de apoyo); babesgabetu: EIH (babes gabe utzi), EuskHizt (*1981, babes gabe utzi), Lur EF/FE (1 mettre à découvert, découvrir; 2 délaisser), PMuj DVC (babes-gabetu: desamparar); babesgabetze: EuskHizt (babesgatu ad.-aren aditz izena); babes-gabezia: PMuj DVC (desamparo) // Ez dugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-gabeko.
babesgabe sarrerari dagokion azpisarrera.
izlag.
g.er.
iz. Babesik eza, babesik ez duenaren egoera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
du ad. Babesik gabe utzi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
babesgabe(tu), babesgabetzen.
du ad.
iz. Zuz. Beharrezko zaintza eta babesa ez duen edo nolabaiteko arriskuan dagoen adin txikikoaren egoera, legeak ezarritako babes neurriak ez hartzeak edo behar bezala ez hartzeak eragina. 104. artikulua: Arriskuan edo babesgabezian dauden haur eta nerabeak babesteko eskumenak. Babesgabezia egoeran dauden adingabeen mesederako.
1 iz. Zerbait edo norbait babesten duen gauza. Babesgarririk gabe. Minik ez hartzeko, azpian babesgarri bat jarri zuen.
2 (-en atzizkiaren eskuinean, artikulurik eta kasu markarik gabe). Bekokian zeukan eskua, begien babesgarri. Estalki bana gorputzaren babesgarri.
3 adj. Babesten duena. Bere itzal babesgarria. Fruituaren oskol babesgarria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz. eta izond.
iz. / izond.
iz. Babeslekua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-gune.
iz. Babesgarritzat erabiltzen den gauza. Hartu iskilu eta babeski, eta ni laguntzera jaiki.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:27 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ki izengilea.
iz.
- [E210]: 'babeski iz.'.
- [E116]: 'definizioa emango nuke, bestela ez baita ulertzen: 'babesteko tresna''.
- [E116]: 'nire proposamena: babeski iz. 'babesteko tresna''.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
1 iz./adj. Batez ere pertsona edo izaki bizidunez mintzatuz, zerbait edo norbait babesten duena. Elkartearen babesleen artean. Foruaren babesleak. Jainko babesleei opariak eskaintzen. Oskol babeslea.
2 iz. Kultura edo kirol jardueraren bati, publizitatea egiteko helburuz, dirulaguntza ematen dion enpresa edo erakundea. Babesle sendo bat lortzen ez badute, taldea desagertu egingo dela. Udala eta Diputazioa dira jaialdiaren babesleak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
babestaile erregularra baino hedatuagoa baita
-le/-tzaile
iz. Norbait edo zerbait babesten den lekua. Ik. babesgune; gordeleku. Ez zieten babeslekurik indartsuenek ere haize berriei gogor egingo. Euskararen babesleku genituen baserria eta kostaldea ez dira, aspaldidanik, lehen ezagutu genituenak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:16 | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-leku.
- [E202]: [sartzea merezi duela iradoki du] (1995-01-09)
1 iz. Egitasmo edo ekimen bati ematen zaion laguntza, helburu nagusitzat babeslearen publizitatea egitea duena. Ik. babes 3. Gaur egun ia nahitaezkoa da babesletza edo dirulaguntzak izatea ikuskizun bat programatzeko. Kirol profesionalaren babesletzaren helburu nagusietako bat marka ezagutzera ematea eta bezeroak lortzea da. Babesletza eta mezenasgo ekintzak.
2 iz. Administrazio publikoak ongintzako fundazio eta elkarteei ematen dien aholkularitza, ikuskaritza eta zaintza zerbitzua; zerbitzu hori ematen duen herri erakundea. Sektore publikoko fundazioen babesletza egikaritzea egokituko zaio eskumen hori esleituta duen organoari. Hurrengo hiru hilabeteen barruan babesletzak aztertuko du ea aurkeztutako dokumentuak Euskal Autonomia Erkidegoko Fundazioen Legeak exijitutakoak diren.
iz. Azaleztaturiko liburu baten hasieran eta amaieran jartzen den orri zuri testurik gabea. Inkunablearen babesorriak, liburuaren gorputza bezala, paperezkoak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
forma berri lantaldeak proposatua, babestorri osaera okerrekoaren ordaintzat.
-orri.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Katal: Babestorria: Hoja de guarda / Babestorrian eskuzko oharrak: Anotaciones manuscritas en hoja de guarda.
Ik. babesorri.
aditzoina + izena elkarketa berriari forma -t- gabea dagokio.
iz./adj. [Oharra: Euskaltzaindiak, babestaile-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. babesle].
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: Ik. babesle / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
Ik. babesle.
-le/-tzaile.
iz. Babeslekua.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:27 | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-toki.
1 da/du ad. Babesa eman; babesean jarri. Harresi sendoz babesturiko hiria. Euri denean estali eta haize denean babestu. Oinak babestu eta berotzeko. Norbaitek bere mendean daudenak babestu. Elkar babestuko dute. Azalaren koloreak babesten ditu zenbait animaliaren erasoetatik.
2 da ad. Estalpetu. Elurra hasi zuen eta etxola batean babestu ginen.
3 du ad. Egitasmo edo ekimen bati babesa eman. Bertsolari txapelketa, Euskaltzaindiak babestua. Diru aldetik Aurrezki Kutxak babesten du.
4 (Partizipio burutua izenondo gisa). Hiri babestua. Leku babestuetan. Itsasontzi handi babestuak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
babestu, babes(tu), babesten. da/du ad.
babestu, babes(tu), babesten
iz. Metxa. Ik. muki 3. Kandela mehe, txiki, babil laburrekoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
metxa.
kandela mehe, txiki, babil laburrekoa.
- [P008]: [Sartzeko proposatzen dut] (1994-07-29)
- [E208]: 'babil: gaizki mozturik ageri da. Zuzendu'.
- [E116]: ez dakit ongi zer esan nahi duen XK-k. Berak argituko du'.
- [E208]: 'Esan nahi dudana hauxe da, pasatu zitzaigun zerrendan hitza gaizki zatikaturik agertzen zela: ba- lerro batean eta hurrengoan bil. Oraingo honetan ongi ageri da: babil'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
1 adj. Babiloniakoa, Babiloniari dagokiona.
2 iz. Babiloniako herritarra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:36 | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-10-02 |
izenak dira corpuseko eta OEH argitaratuko babilondar 10 (Mb IArg I 6; Dv, Etcheberry, Or MB, Ol) eta babiloniar 3 (Lard, Hb Egia, Ker).
6 (eta babilonitar 1; izlag. 4 eta izond. 1): Artea eta gizona (Irabazleek jakin zuten babiloniar artista handiez probetxatzen), J.A. Agirre (Han bizi ziren babiloniar gendearen oztopoa izan arren, horma-hesia osoro berriztatua izan zen), X. Mendiguren B. (babiloniar kultura, literatura ugaritikoak babiloniar eta egiptoar literaturen eragina jasotzen du); P. Apalategi (Fisika kosmikoa astronomo babiloniarren behapen medioez eraikitzera beharturik balego bezalatsu da nolabait); UZEI (Babiloniak lehenengo assyriarrek gero eta babiloniarrek bigarrenez), M. Amundarain (babilonitarren uztarpean zegolarik). babiloniar
: AB38 2, HiztEn, LurE. babiloniar
: F. Morillo ("Babel babiloniar"); X. Amuriza ("tapiz babiloniar"; "babiloniar tapiz"); I. Mendiguren / A.J. Toynbee ("babiloniar eremu", "babiloniar gatibualdi", "babiloniar gerra-jaun", "babiloniar probintzia"; eta neobabiloniar); J.M. Lekuona ("babiloniar gatibualdi") // EAB (86 ager.; adib., "babiloniar gudaroste" 5, "babiloniar herri" 3, "babiloniar herrialde", "babiloniar soingaineko"). // ZTC: Elhuyar ("herrien artean sumeriarra, babiloniarra ", "astronomo babiloniar"), Urrezko abarra ("Iraganaren lekuko ditugu babiloniarrak"), A. Ibarra ("zalantzak sortarazi asiar, babiloniar eta pertsiarren historiaren inguruan"). babiloniar
babiloniar: EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; babilondar: DRA. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.
Erdal babilonio / babylonien, -enne formen ordaina: : ElhHizt (eta Babiloniako), HiruMila. // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea. babiloniar
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Kategoriak aipatzea komeni da: «iz. eta izond. edo izlag.»
-tar/-ar.
-tar osaerakoak.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-06-26): iz. eta izond. edo izlag. (herritarra). [kategoriak gehitu dira] babiloniar
adj. Ergela. Babo arraioa!
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
iz. Afrikako tximino handia, buztan luzea, txakurrarenaren antzeko mutur irtena eta ile zuri-horixkaz estaliriko masailak dituena, talde handi eta ongi antolatuetan bizi dena (Papio sp.). Ik. papioi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.
babuino: HiztEn ("Zerkopitezidoen familiako eta Papio generoko primateen izen arrunta"), LurE, Euskalterm 1 (eta gainera papioi forma). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.
Ik. babuino, papioi (la Papio) fitxa Izendegiko hustuketan: babuino: J.A. Agirre, Animali basatiak; J. Aldazabal, Animalien umeak; X. Kintana Hizt80; UEU Antropologiazko ikastaroa; papioi: X. Kintana Hizt80; Aramendi, Animali mundua.
babuino forma eman dutenak: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE. // Ez da ageri hiztegiotan: EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Sin. papioi.
iz.
Papio sp.
- [P008]: [Sartzeko proposatzen dut] (1994-07-29)
lok. Aurretik esan denarekin nolabaiteko lotura, ondorio gisakoa edo, adierazten duen hitza. Dirua du eta gastatzeko gogoa; zergatik, bada, ez du erosten? Bada, hori zure eskuan dago. Horrela egingo dut, bada, nik ere. Goazen, bada. Horregatik, bada, heldu naiz berandu. Zer du, bada? Horra, bada, zer jazo zen.
[Oharra: elkarrizketetan eta kidekoetan onartzekoa da ba forma, maila neutroari bada forma dagokion arren].
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-06-25 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 |
forma hori dagokio maila neutroari; eta euskara mintzatuan (cf. elkarrizketak) onartzekoa da ba forma
- [A106]: "[maila neutroa]. Zehaztasun horren ordez [juntagailu gisa] proposatzen dut". (1993-02-10)
- [E205]: zer da hori?" (1993-02)
adb. Gerta daitekeena aldez aurretik kontuan edukirik. Ik. zer gerta ere; balekibale. Badaezpada esaten dizut. Oskarbi zegoen, baina badaezpada aterkia hartu zuen. Izena osorik doa, laburdurarik gabe, badaezpada. Zertarako ipintzen duzu herriaren izena bi aldiz?, badaezpada.
badaezpada ere adb. Badaezpada. Badaezpada ere, bi har itzazu. Badaezpada ere, jakinaren gainean jartzen zaitut. Baina ez diot, badaezpada ere, inori agertu nahi gorderik dagoena.
badaezpadako 1 adj. Zalantzazkoa; erdipurdikoa, fidatzekoa ez dena. Ik. nola-halako. Mundu hau badaezpadakoa da, ez da ezer segururik eguzkiaren azpian. Orduan ezagutzen dugu munduko atsegintasun guztiak badaezpadakoak direla. Juanitori, berriz, dena iruditu zitzaion badaezpadakoa, itsusia, txiroa Zabaletan. Badaezpadako jendea. Badaezpadako neskatxen atzetik. Gizagalduen eta badaezpadakoen aholkuak ez entzuteko. Badaezpadako ardoa.
2 adj. Badaezpada egiten dena. Badaezpadako neurriak hartu zituzten.
badaezpadan adb. Batez ere Bizk. Badaezpada. Neu ere, badaezpadan, gela honetan atze-atzeka sartu izan naiz.
badaezpadan ere adb. Batez ere Bizk. Badaezpada ere. Badaezpadan ere, batu nituen pintatzeko tresnak eta goitik beherantz hasi nintzen astiro-astiro.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 |
AS: badaezpada ere, badaezpadako.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 |
AS
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 |
AS
lok. Hala ere, dena dela. (ere partikula har dezake). Eta ez naizelarik ongi preparatua egun oroz meza santuaren errateko, badarik ere, ahal guztia eginen dut egun jakinetan jainkozko misterioen errezibitzeko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
lok.
batez ere Ipar.
Zah.
hala ere, dena dela.
- [E115]: 'Badarik Ipar. Nun?'.
- [E116]: 'OEH-n adibideak. Hau dio: 'Atestiguado fundamentalmente en autores septentrionales (además de algún alto-navarro) de los ss. XVI-XVII; entre los accidentales se documenta en Ochoa de Arin. La forma badariak es empleada por Etcheberri de Ziburu y Harizmendi; bedariak por Goyetche' Eta gero datoz adibideak: Leizarraga, Pouvreau, Mirande, Duvoisin, eta abar. Egia da zaharra dela, eta Iparraldekoa, hortaz, baina gaurko idazleek ere eskuratu dute eta erabiltzen dute: Lertxundi, Juan Garcia, Linazasoro, Aristi, Mendiguren Elizegi. Nire proposamena: kentzea 'batez ere Ipar. Zah' eta hola ematea: badarik lok. 'hala ere, dena dela''.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'badarik (ere) lok.'.
lok. g.er. Bada ere.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
lok.
g.er.
bada ere.
iz. Itsas golko txikia, ontziak babesteko balio duena. Getariako badian.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
forma zaharra baia da, baina badia nagusitu da gaur; lehen formak, gainera, ahoskapen-arazoa sor lezake, silaba bitan ebaki baledi. Gehiengoz hobetsi da bigarrena.
- [K204]: "baia: Donibaneko baia [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)
iz. Tenisaren antzeko jokoa, pilotaren ordez, pilota erdi batez eta lumazko isats batez osaturiko jaurtigaia erabiltzen duena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 |
MilaHitz
OfQuLF: sport de raquette || Badminton || nom d'un château d'Angleterre où l'on pratiquait un sport semblable.
Izen propiotikoak.
1 iz. Lurruna; ahokada, ahotik behingoan botatzen den airea. Pipa bafada bat. Bafadatik ezagutzen diat pattarra edan duala. Paper fabriketako ke aterabideek zerua zikintzen dute beren bafada nahasi beltzez.
2 iz. Hats moduko aire bolada. Azienden gernu bafadatik urruntzea. Bafadak du salatzen lorea. Ene soineko arropa guztietarik ateratzen dela ez dakit zer bafada.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
adb. Bafadak jaurtiz; bafadetan. Sudur zulo handietatik bafadaka. Leiho irekietatik bafadaka sartzen zen udaberriko haizea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS
adlag.
du ad. (nor osagarririk gabe). g.er. Bafadak jaurti.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:25 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ez dugu aurkitu.
bafatu 7 aldiz jaso da: A. Ugidos 1 ("#mdash#Ez ezazu aurkakoa egin #mdash#Urgl-ek bafatu zuen"); H. Knörr 6 (adib. "Sua? #mdash#bafatzen du herensugetxoak"; "Baina herensugeak bafatzen du pozaren pozez").
bafatu: HiztEn ('bafadak egin'). Ez dugu aurkitu ohiko hiztegi-iturriotan: DFrec; AB38; AB50; LurE; Euskalterm.
bafatu: ElhHizt ('echar bocanadas; resoplar'); HiruMila ('exhalar, resoplar, expulsar aire, vapor... a ráfagas'); Lur EF/FE ('exhaler'); PMuj DVC ('avahar, calentar con el vaho, vaporear, resoplar'); pafatu: HaizeG BF ('exhaler'); Lh DBF ('exhaler, lancer des bouffées'); DRA ('exhalar, alentar, soplar'); PMuj DVC ('1 exhalar, alentar, soplar, vahear, resoplar, bufar; 2 espirar, exhalar, despedir olor'). Ez dugu aurkitu besteotan: EuskHizt; EskolaHE; Lur EG/CE; Casve EF.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
tradizioan erabili gabea, baina egokia, lantaldearen ustez.
bafa, bafatzen.
du ad. (nor kasurik gabea da jasotako testuetan).
g.er.
bafada jaurti.
iz. Bozgorailuak eta honen kaxak osatzen duten multzoa. Kanpoan bi bafle erraldoi daude, eta bertatik entzuten dugu Chavez irratian esaten ari dena. Gaur hogei urte egin zuten ihes espetxetik, bafle batzuen barruan ezkutatuta.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Ez dugu aurkitu.
bafle EB 1 (X. Mendiguren E: "Bafleari tiro egin eta musika ixiltzen da").
bafle: AB50 2, HiztEn ("1 Bozgoragailu bati atxikitzen zaion xafla zurruna. Bozgoragailuaren mintz bibratzailearen bi aldeetako soinu-uhinak bereiztea du helburu. 2 (hed.) Bozgoragailuak eta honen kaxak osatzen duten multzoa"); baffle: AB38 1, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE.
bafle: ElhHizt. // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Erdal bafle / baffle formen ordainak: ElhHizt: bafle, bozgoragailu. // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.
es baf(f)le formaren erdal ordainak: fr (DLLF): baffle; it (S. Carbonell): ez dugu aurkitu; ca (DCC): bafle; en (Collins): speaker, loudspeaker; de (Langenscheidts): Lautsprecherbox, Hi-Fi-Box.
baldintza minimoa betetzen du, baina ez da nazioartekoa, eta hobeto ikustekoa da horren premia.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [E208]: 'bafle: baldintza minimoak betetzen baditu, eta horren ordez hoberik ez badakigu, onena onartzea litzatekeela uste dut'.
- [E123]: 'Bafle. Baldintza minimoa betetzen badu, sartu egingo nuke. Hau bai bada eguneroko hitza, batez ere gazteentzako'.
- [E116]: 'nik ere sartuko nuke, arrazoi beragatik. Gainera, gaurko idazleek ere erabiltzen dute: Iturriaga, Alberdi, Epaltza, Zaldua, Aristi'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
1 iz. Uhina, olatua. Bagak sartzen ziren ontzira. Jo gintuen beste baga batek burutik behera. Baga eta olatuen orroak.
2 iz. (Tentaldien, grinen eta kidekoen erasoaldi modukoa adierazteko). Tentaldiaren bagetan galdu duzu graziaren ontzia. Ekiten diote grina txarren bagek, behin alde batetik, gero bestetik.
adj. g.er. Alferra, nagia.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
izond.
g.er.
alferra, nagia.
iz. Bidaia batean eramaten diren gauzen multzoa. Ik. puska 3. Ez baita aise bidaiatzen, hainbeste kargarekin, ez ate hertsitik sartzen, hainbeste bagajerekin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bagaia 1 (Gy: "Ez baita aise bidaiatzen, / haiñbertze kargarekin, / Ez athe hertsitik sartzen, / haiñbertze bagaiekiñ") eta OEH argitaratuan beste 1 (Urt Gen: "de interpr. no clara"); bagaje 1 (Xarlem: "Moruen bagajiak eraiki behar dütügü, haien muianez eliza eraginen dügü"); bagaieria ES 3 ("Eta hekien tresneria, eta bagaieriak harturik, gabaren laguntzarekin batean..."; "hillak gelditu ziren, eta bagaieriak galduak..."; "eta oihan itsuak direla kausa, oldartzen zitzaitztelarikan gain-aldetik bagaierien azken parterainokoan...").
Ez dugu aurkitu.
bagaje: DFrec 1; Euskalterm 2. Ez da azaldu ohiko iturri-hiztegiotan: AB38; HiztEn; LurE; AB50.
Beste hiztegietakoak: bagaia: HiruMila; bagaje: EuskHizt. Ez dugu aurkitu ondokoetan: HLEH; ElhHizt; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; DRA; Lh DBF; PMuj DVC.
erdal bagaje, bagage(s) formen ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: 1 ekipaje; 2 (fig.) baliabide, ahalmen; jakinduria, ezagutza // HiruMila: 1 (Mil.) bagaia, hatu, bagaieria, fardeleria; 2 bestia de carga: zamari, zamabere // Lur EG/CE: hatu // Lur EF/FE: hatu, puska // Casve FE: hatü; (train de-) kargeria // HaizeG FB: puskak; (voyage) bide-orniak; Plier bagage: puskak // T-L LFB: puskak // PMuj DCV: axe, atu, matratzu, tresneria, puskak; bagajero: soinkari, axelari.
Erdaretako formak: fr (DLLF): bagage, bagages pl, matériel d'équipement (militar); it (S. Carbonell): Mil. salmerie; Mil. bestia requisita (per le salmerie); ca (DCC): bagatge; en (Collins): a) (Mil) baggage; equipment; luggage, baggage (US); b) animal beast of burden; c) (fig) knowledge, experience; de (Langenscheidts): Gepäck; fig. (intelectual) geistiges Rüstzeug.
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
.1: Zah. eta g.er. markak dagozkio, berez (edo lantaldearen irizpideen arabera); gero, berriz, ekipaia saihestekoaren ordaintzat proposatu da.
iz.
- [E123]: 'Bagaje. Ez dut ulertzen zergatik proposatu behar den Zah. eta g.er. markak dagozkion hitza, ekipaia izenaren ordain. Azken batean biak dira maileguak. Ezin al dira biak hartu?'.
- [E116]: 'Nik bagaje ez nuke aipatuko. Ez dut inon ere aurkitu: bagaia bezala erabiltzen du Kaltzadak. Eta berdin beste idazle batek ere. Ekipaia ez dakit sartuko den, oraingoz ez baitugu sartu, baina hitz hau Izagirre, Epaltza, Sarrionandia, Bernaola, K. Navarro, Aristi, Unzurrunzaga eta H. Etxeberriak bederen erabiltzen dute. Beraz, txanda etortzen zaionean ikusi beharko da zer egin. Nire proposamena: ez aipatu oraingoz bagaje hitza'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'bagaje iz.'.
iz. Zah. g.er. Soka lodia. Aberatsa zeruan sartzea baino errazago da bagasoka bat jostorratzaren begian sartzea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-soka.
iz.
Zah.
g.er.
soka lodia.
1 adj. Bagdadekoa, Bagdadi dagokiona. Bagdadar agintariak.
2 iz. Bagdadeko herritarra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
bagdadar (herritarra).
iz. Ekaina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bagil h. ekain.
ik. ekain
- [E301]: "[nik zerrendatik kendu egingo nuke]" (1994-11-02)
iz. Umetokitik bulbara doan hodia, muki mintzez estaliriko giharrezko paretak dituena. Ik. ematutu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bagina 'ematutua' adierakoa aztertu da; ik. dagokion informazioa s.u. magina.
Ez dugu aurkitu.
Agerraldi banakoak dira bagina (Kuxkux 5), baginabarneko (UZEI. Medikuntza/3) eta magina (E. Antxustegi).
bagina: HiztEn; LurE; Euskalterm 14; baginitis: HiztEn; LurE; Euskalterm 2; magina: DFrec 2; AB38 6; HiztEn ("ik. bagina"); LurE.
Beste hiztegietako formak: magina: EuskHizt, EskolaHE, XarHizt, Casve EF, Lh DBF, DRA; bagina: ElhHizt, EskolaHE (+ baginitis) // HiruMila: bagina: ("vagina, vaginal"); magina ("1 Anat. vagina. 2 vaina de espada. 3 Bot. vaina, túnica de algunas simientes"). // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FB, HaizeG BF, PMuj DVC.
Erdarazko vagina / vagin eta vaginitis / vaginite-ren ordainak beste hiztegietan: ElhHizt: bagina // HiruMila: magina, ematutu, alu; maginitis, magina-min // Lur EG/CE: ematutu // Lur EF/FB: alu, ematutu, magina // XarHizt: magina // Casve FE: alü, emabide, motxa; emabidemin // T-L LFB: emabide // PMuj DCV: ema-bide, ema-tutu, tutu; tutu-min // Azkue Aurkibidea: alu // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG FB.
es vagina / vaginitis formen ordainak: fr (DLLF): vagin / vaginite; it (S. Carbonell): vagina / vaginite; ca (DCC): vagina / ø; en (Collins): vagina / ø; de (Langenscheidts): Scheide / Scheidenentzündung.
Sin. ematutu.
iz.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
- [A106]: -g- grafemaz [proposatzen dut]" (1994-11-18)
iz. Med. Baginaren hantura.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
NekHizt.
-itis.
iz. Tren bateko orga, bidaiariak edo salgaiak garraiatzeko prestatua. Bagoi lerroa, andana. Bagoi bat idiz betea zetorren.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-01-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:11 |
jateleku bagoi; litera bagoi; ohebagoi; salabagoi-
iz. Bagoi txiki estalkirik gabea, batez ere salgaiak eta kidekoak garraiatzeko erabiltzen dena eta errail gainean mugitzen dena. Ukuilutik simaurtegira bi errail jarriak dauzkate eta egunero bagoneta koxkor batera simaurrak bildu eta simaurtegiraino eramaten dute.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
iz. Erl. XIX. mendearen erdialdean Persian sorturiko erlijio monoteista, erlijio nagusi guztien irakaspenen batasuna proposatzen duena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2008-07-08 |
Ez dugu bahaismo, babismo formarik aurkitu OEH-EEBS corpusetan.
bahaismo: LurE, Euskalterm 1; babismo: LurE, Euskalterm 1; bahaista: Euskalterm 1; baha'i erlijio: Euskalterm 1. Eta Euskalterm - ErlHizt (Bahâ Allah).
Beste hiztegietan: babismo: ElhHizt, Harluxet (eta babista); bahaismo: EskolaHE, Harluxet (eta bahaista). // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF eta FE, HaizeG BF eta FB, T-L LBF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC eta DCV, Azkue Aurkibidea.
fr (DLLF): babisme; it (S. Carbonell): babismo; ca (DCC): babisme; en (Webster): babism, babist, bahaism, bahai(st); de (Langenscheidts; Slaby/Grossmann): ø
Katal: Bahaismoa: Bahaismo.
Izen propiotikoak.
iz.
Erl.
1 adj. Bahametakoa, Bahamei dagokiena. Bahamar hondartzak.
2 iz. Bahametako herritarra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
bahamar (herritarra).
1 iz. Hondo sareduna edo zuloduna duen lanabesa, aleak tamainaren arabera edo zatikiak bereizteko erabiltzen dena. Ik. galbahe; zetabe; + maze; artza; bahola; zetatxu. Bahetik igaro. Ahalik eta baherik tapituenak nahi genituzke lan honetarako. Okin berriak, bahea zuri (esr. zah.).
2 iz. (Hautaketa eta bereizketa adierazten duten zenbait testuingurutan). Bahe fonetikoan barrena iragazi behar ditugu entzuten ditugunak. Bihotzetik jaulkiagatik buruaren bahe hotzetik iragaziak. Gehiegizko informazioa informazio eza bezain kaltegarria izan daiteke, eta liburutegiek hor badugu zer egin, bahe fidagarriak izan behar dugu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-03-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:MatHizt |
bahe, baha-
Eratostenesen bahe-
- [A104]: "Hitz elkartu hau, "galbahe" (galbai) aipatzekoa sarrera honetan; gure artean bederen, zentzu generikoan erabilia" (1994-08-02)
- [E302]: "Nik uste bahe hitzaren eremua zabalagoa dela galbaherena baino. Bahea erabiltzen da (zen) angulak harrapatzeko eta bahea eraikuntzako hondakinetatik hondar xehea eta harriak bereizteko" (2003-09-22)
iz. Baheak egiten dituen pertsona.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-gile.
iz. Bahetzea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: Ik. bahetzea / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz. Alea bahetu ondoren gelditzen den hondakina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-kin.
iz.
1 du ad. Bahetik igaroarazi. Ik. galbahetu. Garia, legarra bahetu.
2 du ad. Baliagarri edo onargarri ez dena bereizi. Sarira aurkeztu zirenak bahetuz-bahetuz, sei abeslari gazte gelditu ziren azken aldirako. Nor zein diren ongi ditu Jaun onak bahetuko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bahetu, bahe(tu), bahetzen. du ad.
bahetu, bahe(tu), bahetzen
- [E302]: "bahetu hitza oso egokia da eta ondo dago, baina ez ote dago tartetxo bat eralkizaharrarentzat?" (2003-09-22)
iz. Bahetik igaroaraztea; baliagarri edo onargarri ez dena bereiztea. Ik. galbahetze. Baheak gehiegi kargatzen direnean, asko luza daiteke bahetze denbora.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
iz. Zorraren ordainketaren seinaletzat hartzekodunaren eskuetan uzten den gauza. Ik. berme 2. Hamar mila pezeta utzi nizkion eta erlojua eman zidan bahian. Zordunaren ondasunak dira hartzekodunaren bahia. Gure salbamenaren bahia den gurutzea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-05-28 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
- [E210]: 'Hitz horren familiari dagokionez, jarraikoak barneratzeko modukoak izan daitezke: #mdash#bahituri: 3000 Hiztegian eta Euskaltermen, hitz hori esangura bikoitzarekin ageri da: "1 rehén. 2 prendimiento, secuestro". Mujikaren Hiztegi zaharrak ere badakar. #mdash#bahitetxe: "Casa de empeños, monte de piedad" euskaraz adierazteko, horixe erabiltzen dute, besteak beste, Elhuyar Hiztegiak, 3000 Hiztegiak, Mujikaren Hiztegi zaharrak, Harluxet Hiztegi entziklopedikoak eta Euskaltermek'.
- [E116]: 'Ez dut inondik ere ikusten hitz horien beharra. Hiztegietan bakarrik ageri dira, baina testu idatzietan ez da arrastorik ere. Segur naiz gaurko idazleek (egunkarietan, aldizkarietan, eleberrietan...) hauen ordainak badituztela, baina ez dakit zein diren, 'rehen' ere ez baitute erabiltzen. Hiztegietan ageri badira esan nahi du hiztegiegile bakoitzak aurrekoari hartu diola, baina euskaran ez dela erabiltzen. Beraz, nik ez nituzke aipatuko oraingoz'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'bahitetxe: Aurrezki Kutxa eta Bahitetxea; bahituri Jas. 'bahitua, bahitutakoa''.
iz. Norbait bere borondatearen kontra bahitzea, bereziki askatzearen truke zerbait lortzeko asmoz. Lehendakariaren bahiketa. Bahiketaren erantzukizuna bere gain hartu dutenak.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz. Norbaiten ondasunak, haren zorrei erantzuteko edo, agintaritzak bere esku hartzea. Ik. bahitura 2. Ez zen bahikuntzarik egin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
- [E101]: "[faltan eman dut] Gipuzkoan oraindik ere bizi den hitza: inoren sailean sartu diren ardiak bahitzen ditu sail-jabeak: retención, prendimiento)" (1994-06-02)
iz. Gobernu edo erakunde batek herrialde jakin batekin salerosketan aritzeko ezartzen duen debekua, zenbait salgai, bereziki armak eta gerra tresneria, saltzea edo erostea debekatzen duena. Ik. blokeo 2. AEBko ordezkari batek Kubari egin dion eskaintzarik argiena izan da hau, 1962an AEBk bahimendua ezarri eta bi herrialdeen arteko harremanak eten zirenetik.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z6:LBeh | 2011-06-07 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
29: Arantxa Elizegi 2 (Mende erdian egindako urratsak txalotu eta bahimendua amaitzeko eskatu dute Hego Amerikako buruzagiek, Bide horretan, Washingtonen «politika inperialista» salatu eta bahimendua behin betiko amaitzeko eskatu zuen Evo Moralesek), Oskar Matute (Gazako biztanleriak urtetan zehar pairatu behar izan duela elikagai edo eta sendagai bahimendu itzela bezain hiltzailea), Gabirel Ezkurdia (nazioartearen bahimendu demokratizatzailearen eraginez), Joan Canela (Kongoko koltana salerosten dabiltzanak, 2002az geroztik mineral horri nazioartean bahimendua ezarri zaion arren), Oriol Mallo (Ezingo da erabateko bahimendua ezarri AEBek Mexikori saltzen dizkioten arma pribatuen gainean?), Naiara Arregi (AEBek Kubari duela 45 urte baino gehiago ezarritako bahimendu ekonomikoa jaistea, hain zuzen ere), Berria 10 (adib.: AEBek ezarritako bahimenduari kontra egiteko ere eskatu du Castrok, Bahimendurik ez), Jose Miguel Arrugaeta 2 (Aldi berean, argi utzi zuen arren, ez zuela asmorik 1960tik indarrean zegoen Kubaren aurkako bahimendua indargabetzeko, Nazioarteak bat egiten du Habanarekin bahimendua kendu eta subiranotasuna errespetatzeko eskaeran), Xabin Makazaga (Baina bahimenduak hor dirau), Leire Ventas 3 (adib.: Ez du Kubaren bahimendua aipatu), Kristina Berasain 4 (adib.: Barack Obamak Ameriketako goi bileran bahimenduaren auzia saihestu izana salatu du Fidel Castrok), Urtzi Urrutikoetxea (Diyarbakirgo polizia etxetik pasatutako emakume atxilotuen bortxaketa salaketak argitaratzeagatik, ale baten bahimendua agindu zuten), Andoni Etxeberria (Egoera bahimenduekin hasi zen okertzen). bahimendu
EPG: 114: 108 (adib.: Hamahiru urteko arma bahimendua kentzea negoziatzen ari dira), Marzel Etxehandi (Gure bahimenduko 20 egunak bururatzera doaz berri beldurgarria hedatzen denean: typhus-a kanpalekuan sartua da, Ahalak oro egiten dira Büchenwald-ekoen bahimendu epea burura dadin eta block-a huts dezagun, susmoa baita kutsatuak garela), Josu Zabaleta (Iparreko departamendu bateko bahimendu batzordeek, esate baterako, ernari zeuden bigak bahitu zituzten, eta hala hiltegiak umekien hilerri bihurtu zituzten). bahimendu Berria
EEgunk: "bahimendu (erabil daiteke enbargo adierazteko)".
erabilia da eta sartzekoa; ik. arautua. enbargo
Er. gabea.
- [E103]: 'ez da egia e. g. denik'.
- [E116]: 'egia da Herria aldizkarian erabiltzen dela: Amerikanoek hersatu dute Kubari ezarri dakoten ekonomiko bahimendua eta gaztigatu gogo dituzte lege horri jarraikitzen ez diren herriak, edo berdin enpresak Hau da aurkitu dudan adibidea, baina ez dakit oso eredugarria den ('ekonomiko bahimendu' horrek zerbait izatekotan 'bahimendu ekonomikoa' behar luke izan). Iparraldekoek besterik ez badiote behintzat, nire proposamena ez aipatzea da'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
iz. Bahitua berreskuratzeko ordaintzen den saria. Bahitzaileek milioi bat euroko bahisaria eskatu zuten.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
ez dirudi osaera zuzenekoa; eta lantaldeak ez daki erabilia den.
- [K204]: bahisaria: [Lhande-renetik hartu ditut...] (1995-03-03)
- [E208]: 'bahisari: ez dakit zergatik ez den onartzekoa, horren premia garbia izanik'.
- [E116]: 'ez dirudi osaera zuzenekoa; eta lantaldeak ez daki erabilia den. Sartu (nahiz hori 'bahitzeko saria' izango litzatekeen. Ezin dugu zorrotz jokatu, nahiz berez 'askatzeko saria', 'askasaria' behar lukeen izan)'.
- [E116]: 'badirudi 'bahisaria' norbaiti norbait bahitzeagatik ematen zaion saria dela, ez norbait askatzeko ematen den saria. Ez dakit, hortaz, oso eratua den. Ez dakit, bestetik, baden horren premiarik, gaurko prosan ez baita batere erabiltzen: ez egunkarian ez eleberrietan. Nik ez nuke oraingoz aipatuko'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'bahisari 'bahitua berreskuratzeko ordaintzen dena''.
iz. Espetxea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:27 | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
ik. OEH
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
iz. Zerbait bahian hartuz dirua ematen duen etxea. Aurrezki Kutxa eta Bahitetxea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E210]: 'Hitz horren familiari dagokionez, jarraikoak barneratzeko modukoak izan daitezke: #mdash#bahituri: 3000 Hiztegian eta Euskaltermen, hitz hori esangura bikoitzarekin ageri da: "1 rehén. 2 prendimiento, secuestro". Mujikaren Hiztegi zaharrak ere badakar. #mdash#bahitetxe: "Casa de empeños, monte de piedad" euskaraz adierazteko, horixe erabiltzen dute, besteak beste, Elhuyar Hiztegiak, 3000 Hiztegiak, Mujikaren Hiztegi zaharrak, Harluxet Hiztegi entziklopedikoak eta Euskaltermek'.
- [E116]: 'Ez dut inondik ere ikusten hitz horien beharra. Hiztegietan bakarrik ageri dira, baina testu idatzietan ez da arrastorik ere. Segur naiz gaurko idazleek (egunkarietan, aldizkarietan, eleberrietan...) hauen ordainak badituztela, baina ez dakit zein diren, 'rehen' ere ez baitute erabiltzen. Hiztegietan ageri badira esan nahi du hiztegiegile bakoitzak aurrekoari hartu diola, baina euskaran ez dela erabiltzen. Beraz, nik ez nituzke aipatuko oraingoz'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'bahitetxe: Aurrezki Kutxa eta Bahitetxea; bahituri Jas. 'bahitua, bahitutakoa''.
1 du ad. g.er. Zerbait bahian eman. Nahiago dituzte besteren onak zuzen edo makur hartu, eta bereak ere bahitu eta saldu, lan egin baino. Bahitzekorik eta saltzekorik ez dutenean. Besteren diruaz duenak etxea berritzen, etxe zaharra eta berria ditu bahitzen (esr. zah.).
2 du ad. Zerbait bahian hartu; bahitura egin. Ardiak bahitu dizkiot nire soroan egin duen kaltea ordain dezan artean. Ondasun guztiak bahitu zizkioten zordunari. Agintaritzak liburu bat bahitu du.
3 du ad. Norbait atzeman edo inorena den zerbaitez jabetu, trukean zerbait lortzeko asmoz. Hegazkin bat bahitu. Gobernuburua bahitzeko asmotan.
4 (Partizipio burutua izen gisa). Ostirala arte luzatu dute bahituak hiltzeko epea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:Hletra | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:08 |
bahitu, bahi(tu), bahitzen. du ad.
bahitu, bahi(tu), bahitzen
1 iz. Bahia. Esan zien beretarik bat bahituratzat utzi, eta anaia gaztea ekar zezatela.
2 iz. Norbaiten ondasunak, haren zorrei erantzuteko edo, agintaritzak bere esku hartzea. Ik. bahikuntza; enbargo. Sartu ziren nire nagusiaren ondasunen bahitura egitera, zorra ordaindu arte.
bahituran adb. (jarri, utzi, eman eta kideko aditzekin). Bahi gisa. Ezkondu nintzenean bost gona nituen, bi bahituran jarri eta bi saldu nituen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz. Jas. Pertsonez mintzatuz, bahitua, bahitutakoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | EOh |
- [E210]: 'Hitz horren familiari dagokionez, jarraikoak barneratzeko modukoak izan daitezke: #mdash#bahituri: 3000 Hiztegian eta Euskaltermen, hitz hori esangura bikoitzarekin ageri da: "1 rehén. 2 prendimiento, secuestro". Mujikaren Hiztegi zaharrak ere badakar. #mdash#bahitetxe: "Casa de empeños, monte de piedad" euskaraz adierazteko, horixe erabiltzen dute, besteak beste, Elhuyar Hiztegiak, 3000 Hiztegiak, Mujikaren Hiztegi zaharrak, Harluxet Hiztegi entziklopedikoak eta Euskaltermek'.
- [E116]: 'Ez dut inondik ere ikusten hitz horien beharra. Hiztegietan bakarrik ageri dira, baina testu idatzietan ez da arrastorik ere. Segur naiz gaurko idazleek (egunkarietan, aldizkarietan, eleberrietan...) hauen ordainak badituztela, baina ez dakit zein diren, 'rehen' ere ez baitute erabiltzen. Hiztegietan ageri badira esan nahi du hiztegiegile bakoitzak aurrekoari hartu diola, baina euskaran ez dela erabiltzen. Beraz, nik ez nituzke aipatuko oraingoz'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'bahitetxe: Aurrezki Kutxa eta Bahitetxea; bahituri Jas. 'bahitua, bahitutakoa''.
iz. Zerbait edo norbait bahitzen duen pertsona. Hegazkinaren bahitzaileek eskatzen duten saria.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz. Bahiketa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
iz. Ipar. Bahea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ik. bahola.
- [K204]: "'van' [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
hau da ahozkoan erabilia, J-L. Davantek dioenez, eta ez bahaola.
iz.
Ipar.
bahea.
- [E116]: "bahola, baholatu. Iparraldekoek esan dezatela".
- [E116]: "nire proposamena: Iparralekoek argi dezatela. Nik ez dut lekukorik aurkitzen".
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): "bahola iz. Ipar. 'bahea'; baholatu, bahola(tu), baholatzen. du ad. 'andre bahola' bezalakoak erabiltzen dira. Berdin, jakina, 'gizon astoa, zerria' bezalakoak ere. Lantaldearen lana hurrengo hilabeteetan egiteko: identifikatu irain hitz hauek eta zerrenda bat egin, bere adibideekin".
du ad. Bahetu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
bahola(tu), baholatzen.
du ad.
- [K204]: [Lhande-renetik hartu ditut...] (1995-03-03)
- [E116]: "bahola, baholatu. Iparraldekoek esan dezatela".
- [E116]: "nire proposamena: Iparralekoek argi dezatela. Nik ez dut lekukorik aurkitzen".
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): "bahola iz. Ipar. 'bahea'; baholatu, bahola(tu), baholatzen. du ad. 'andre bahola' bezalakoak erabiltzen dira. Berdin, jakina, 'gizon astoa, zerria' bezalakoak ere. Lantaldearen lana hurrengo hilabeteetan egiteko: identifikatu irain hitz hauek eta zerrenda bat egin, bere adibideekin".
1 adj. Bahraingoa, Bahraini dagokiona. Bahraindar agintariak.
2 iz. Bahraingo herritarra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
bahraindar (herritarra).
iz. Thailandiako diru unitatea. Etxeratzeko agindua urratzen duenak bi urte arteko espetxe zigorrari eta 40.000 bahteko isunari egin beharko dio aurre.
1 adb. Galdera bati erantzutean, baiezko esaldi baten ordain den hitza. Ekarriko duzu?, bai. Kristaua al zara?, bai, jauna, kristaua naiz. "Bai", ihardetsi zuen Etxebarnek.
2 adb. (Esaten denaren egiatasuna azpimarratzeko). Bai, zutaz ari naiz. Badakit, bai, zer zaren zu.
3 adb. (Ezezko esaldi baten ezkerrean edo eskuinean, haren aurkakoa adierazteko). Nik esan bai eta egin ez. Aita eta ama ez zeuden begira, baina zu bai. Eztirik egin ez, baina langileek egindakoa jan bai.
4 Esaldi bat baiezkoa den egiaztatzeko galde hitza. —Bihar etorriko da. —Bai?
5 adb. (Harridurazko esaldietan). Bai toki ederra! Hori bai dela neskatxa guztiz polita! Bai ederki bizi ginela orduan!
6 iz. Baiezkoa. Baia eman zion. Baiaren eta ezaren artean zalantzan. Bai lehor batez erantzun zion. Erregeren baia gabe dekretuek ez zuten indarrik.
bai... (ere) Ik. baita2. Makina bat botika ibili zen gure etxean, bai dirua galanki gastatu ere. —Arratsalde on, adiskidea! —Bai zuri ere! || (eta-rekin). Bakoitzak ditu bere grinak, akatsak eta bai alderdi onak ere.
bai, noski Bai horixe. —Idazleen iritziak aintzat hartzen al dituzu? —Bai, noski. —Zer edo zer aldatzen ari da? —Bai, noski; zalantzarik gabe.
bai ala ez (Galderetan nahiz zehar galderetan). Ik. bai edo ez. Lege hura zuzena da?, bai ala ez? Erantzulea bortxatu gabe bai ala ez esatera.
bai bada Bai horixe, jakina. Gurdia astuna dagoela?, bai bada, bete-betea dakargu-eta.
bai... bai... (Maila edo izaera bereko perpausak edo osagaiak lotuz, baieztapena azpimarratuz). Ik. eta; bai... eta bai... (ere); + bai... baita... (ere); hala... nola... 2; nahiz... nahiz... 2; dela... dela... Hirurek, bai amak, bai alabek, hitz egiten dute euskaraz. Bai Axularrek, bai Oihenartek euskara gaitu, egokitu nahi zuten, batak hitz lauz, besteak hitz neurtuz.
bai... baita... (ere) Bai... bai... Bai Adami, baita bere ondorengo guztiei ere.
bai edo ez (Galderetan nahiz zehar galderetan). Ik. bai ala ez. Tira, horrela egon gabe, zirt edo zart egin ezak; bai edo ez?
bai eiki g.er. Baiki.
bai eta... (ere) Ik. baita2. Frantzian, bai eta Espainian ere. Hura orduko unatua baitzen, bai eta haren gizonak ere. Etxe hura bizi da oraino, bai eta etxe hartan Inazioren oroitzapena.
bai... eta bai... (ere) Bai... bai... Bai bata eta bai bestea, biak ziren onak. Zuhaitz bikaina da, bai bere irabaziz eta bai bere gerriz. Horrelako makurrak maiz egin izan dituzte, bai protestanteek eta bai katolikoek ere. Mintzatzea ukatu zaiolako, bai zuzenean eta bai zehar bidez ere.
bai horixe Esan dena egia dela edo harekiko adostasuna azpimarratzeko edo baiezko erantzuna indartzeko erabiltzen den esapidea. Ik. bai, noski. —Egia da esan duzun hori? —Bai horixe. Jakingo dut, bada, nola hitz egin; bai horixe. Kostatuko zaizue merkeago aurkitzea, bai horixe!
bai ote (Adierazpen edo baieztapen bati erantzunez, zalantza adierazteko). Egia ote da?, hala ote da? —Hegiaphaleko Xalbat Engraziaren irritsetan dabilela. —Bai ote?. —Espazioa egoki antolatzen bada bizipoza handiagoa da, eta lanean gehiago errenditzen da. —Bai ote?
bai zera, bai, zera interj. Zerbait guztiz ukatzeko erabiltzen den esapidea. —Orduan bai egingo zenukeela negar zolia. —Bai, zera! Baina ez ziren isildu: bai, zera! Etorriko zela, baina, bai, zera! Pozik?, bai, zera!, ezta hurrik eman ere! —Gorrotoa al zion? —Bai, zera! || —Ken itzak bizar horiek. —Bai zera kendu!, ondo egoki dauzkat.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-07-23 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:01 |
bai eta... ere edo baita (... ere)
gehitzeko eskatuz, a) "1 adlag. 2 iz." azalpenak; eta b) AS gisa: bai... bai..., bai... baita... (ere), bai eiki, bai... (ere), bai eta, bai... eta bai... (ere), bai zera!
- [K204]: "baiaa bat bada non eman ez baitakit: galdera edo harridura bezela erraten dena: erregea hil da. Baiaa?" (1995-03-03)
- [E116]: 'bai | EArau bai eta... ere edo baita (... ere). Eta gehitzeko eskatuz, a) "1 adlag. 2 iz." azalpenak; b) eta AS gisa: bai... bai..., bai... baita... (ere), bai eiki g.er. 'baiki', bai... (ere): bakoitzak ditu bere grinak, akatsak eta bai alderdi onak ere, bai eta edo baita, bai... eta bai... (ere), bai zera! #mdash# iritzi-emaileak aipatzen duena, berriz, Gramatikari dagokio [K204: "baiaa bat bada non eman ez baitakit: galdera edo harridura bezela erraten dena: erregea hil da. Baiaa?" (1995-03-03)]'.
- [E116]: 'Ez dut garbi ikusten hau sartzea. Ez nuke aipatuko. Nire proposamena: ez aipatu'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'AS: baia (beti galde perpausetan) etorriko da. Baia?'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
bakoitzak ditu bere grinak, akatsak eta bai alderdi onak ere.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
g.er.
baiki.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ik. bai eiki.
- [K204]: "bai, segur [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:03 | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS: Ik. baita, ezta / LurE: AS / ElhHizt: AS: Ik. baita, ezta / EskolaHE: AS
baita.
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB |
edo bai eta ... ere.
baita 1 sarreran jasoz.
- [E109]: komeniko litzateke bai eta... ere zilegi dela.
- Erabakia: BAgiria (1996-02-23): onartu egin da.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:08 | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
bai sarrerari dagokion azpisarrera.
iz. Ipar. g.er. Akatsa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
iz.
Ipar.
g.er.
akatsa.
- [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)
iz. Bot. Haziak mamiz inguratuak dituen fruitua, gehienetan biribil antzekoa. Ik. drupa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
iz.
Bot.
(fruitu-mota).
(Galde perpausetan). Ipar. Bai. —Etorriko da. —Baia?
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ik. badia.
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, baia-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori 'badia' adieran ez erabiltzea gomendatzen du; ik. badia].
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 1998-01-14 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Gramatikak argitzekoa.
du ad. Ipar. g.er. Gaitz erran, gaitzetsi. Egiazko alargunak ez ditu bertzeak inoiz ere kondenatu eta baiatu behar, zeren bigarreneko edo hirugarreneko ezkontzetara iragaten diren.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -
baia(tu), baiatzen.
du ad.
Ipar.
g.er.
- [E208]: 'baiatu, baia(tu), baiatzen. du ad. Ipar. g.er. esangura eta adibideren bat jartzea komeni da, aski hegoaldean hitz erabat ezezaguna baita'.
- [E116]: 'OEH-ren arabera "aurpegiratu, gaitzetsi" ("reprochar, reprender, condenar") esan nahi du, nahiz adibideen arabera "gaitzetsi" egokiago ageri den. Nire proposamena: baiatu, baia(tu), baiatzen. du ad. Ipar. g.er. "gaitzetsi" Egiazko alargunak ez ditu bertzeak inoiz ere gaizki erran eta baiatu behar'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'baiatu, baia(tu), baiatzen. du ad. Ipar. g.er. 'gaitz erran, gaitzetsi': Egiazko alargunak ez ditu bertzeak inoiz ere kondenatu eta baiatu behar'.
iz. g.er. Baimena.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: baiduria / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: baiduria / EskolaHE: -
iz.
g.er.
baimena.
iz. Zerbait baiesten duen pertsona.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
- [K204]: [Lhande-renetik hartu ditut...] (1995-03-03)
iz. Baiestea. Inozentzio III.ak ahozko baiespena eman zion Frantziskok aurkeztu zion bizi proiektuari.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:23 | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz. Baiezkoa ematea; berrestea, baieztatzea.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
1 du ad. Baiezkoa eman, onartu.
2 du ad. Berretsi, baieztatu. Ez zuen baietsi, ezta gezurtatu ere, joan den astelehenean zabaldu zen informazioa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:15 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
baiets, baiesten.
du ad.
- [K204]: "onartu [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)
1 bai adberbioaren zeharkako era. Anton. ezetz. Baietz erantzun nion. Baietz uste dut. Baietz dio. Esazu baietz! Zer esaten duzun ez dakizula, baietz esaten duzu anitzetan.
2 Baiezkoa berresaten denean erabiltzen den era. —Etorriko al zara? —Bai. —Zer? —Baietz. Baietz, bada, Martin, egia diodala!
3 (Apustu adierazgarri gisa). Apustu egin dio Getariatik Zumaiara joan baietz hitzik egin gabe. Donostia baietz, Getaria baietz, baietz hogeiz azpitik. Baietz egingo nuke. Irabazi baietz. Baietz galdu. Lau baietz.
4 iz. Baiezkoa. Zer dakarzu, baietza ala ezetza? Baietza eman, hartu, eskatu. Bere baietzaren agiria.
baietz eta baietz baietz-en indargarria. Alde askotan itaundu zuen egia ote zen albistea, eta, alde guztietan, aho batez ziotsoten baietz eta baietz. Baietz eta baietz erantzun zidan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:03 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:09 | 1998-01-14 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
ik. OEH
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
azalpenak gehitzeko eskatuz "1 adlag. 2 iz."
baietz sarreran jaso liteke iz. kategoriakoa.
1 iz. g.er. Eztabaida. Norbaitekin baiezean jarri.
2 iz. g.er. Zalantza, ezbaia. Baiezean egon.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
ik. OEH
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
iz.
g.er.
1 eztabaida. 2 zalantza, ezbaia.
- [K204]: "baieza: zalantza [Lhande-renetik hartu ditut...]" (1995-03-03)
adb. Baietz esanez. Baina alferrik zabiltza ezezka; hitzez ezezka eta bihotza baiezka.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: AS / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: -
adlag.
adj. baiezka-ri dagokion izenlaguna. Ezezkako mintzoari eder iritzirik gaude; ez genuen baiezkako hizketarik behar den tamainan ikasi.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: -
izlag.
1 iz. Baiezko erantzuna. Jesusek berehala baiezkoa eman zien. Enperadorearen baiezkoarekin. Entzun eta isil, baiezko biribil (esr. zah.).
2 adj. baietz-i dagokion izenlaguna. Baiezko erantzuna. Baiezko esaldiak. Guztiok pozik txalotuko genuke baiezko erabakia. || Bozketan hogei baiezko, zortzi ezezko eta lau zuri gertatu ziren.
baiezkoan 1 adb. Esan dena baiezkoa delakoan. —Bihar badaukagu afaririk? —Bai, behintzat ni baiezkoan nago. Schuchardt-en ustez arazlea omen da aditz hori, joan aditzetik eratorria; ni ere baiezkoan nengoke, delako hipotesiak lehen alderdia baizik ez balu.
2 adb. Erantzuna baiezkoa izanez gero. Iristen bazen herri edo hiriren batera, azoka eguna ote zen galdegiten zuen, eta, baiezkoan, plaza erdian esertzen zen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
iz.
AS gisa gehitzeko eskatuz: baiezkoan.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:37 | 1998-01-14 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS: baiezkoan egon / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS
-n: -an/-tan.
baiezko sarrerari dagokion azpisarrera.
1 'baiezkoa delakoan' (baiezkoan nago). 2 'erantzuna baiezkoa bada'.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HezkAdmin: en caso afirmativo / PUrib:"baiezkotan / baiezkoan"
Ik. baiezkoan.
-n: -an/-tan.
1 iz. Baieztatzea, zerbait esan den bezala edo esan den bezalakoa dela adieraztea. Atzo esan zenaren baieztapena.
2 iz. Zerbait egiazkotzat ematen duen adierazpena, formaz baiezkoa nahiz ezezkoa izan daitekeena. Adibideak aurki ditzakegu baieztapen horren egiaztagarri. Artikulu hasierako baieztapenak badu bere gezurra. Baina esan eta berehala ohartuko dira, baieztapen hori ere ez dela osoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:003 | 2002-09-10 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. zolatze; baieztatze.
- Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): afirmatze* e. zolatze; baieztatze
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:29 | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +
Ik. baieztapen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
1 du ad. Zerbait esan den bezala edo esan den bezalakoa dela adierazi. Ik. berretsi; egiaztatu. Anton. ezeztatu; ukatu. Sinesmenak baieztatzen digulako dakigun gauza. Ez du baieztatzen, ez ezeztatzen. Erakundeak egunkariak kaleratutako informazioa baieztatu du. Zaldunaren ikuskaria sinesgarria da, ez bakarrik lekukoaren santutasunagatik, baita gero gertatu ziren mirariek egiaztatu eta baieztatu zutelako ere.
2 du ad. Egiazkotzat ematen den zerbait adierazi. Aditu gehienek baieztatzen dute nobelaren hazkundea burgesiaren zabalkundearekin bateratsu gertatu zela. Ilargian dauden materialekin ura sor daitekeela ziurtasunez baiezta dezakegu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArauB | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:06 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
baieztatu, baiezta, baieztatzen. du ad.
baieztatu, baiezta, baieztatzen
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:09 | 1993-11-11 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z10: LBeh10 | 2020-03-10 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
baieztu ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, -k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ]. baieztu baieztatu
10; 7762. baieztu baieztatu
25; 1455. baieztu baieztatu
baieztu* e. baieztatu.
baieztatu hedatuagoa aski baita
Debekua isiltzea proposatu da. aditz eratorri gehienetan erakoak hobetsi dira, baina badira arautuak ere, esaterako, . Horregatik, forma isiltzea proposatu da. guztiz zabaldua dago. -ztu/-ztatu -ztatu -ztu ezeztu baieztu baieztatu
1 adj. Baigorrikoa, Baigorriri dagokiona.
2 iz. Baigorriko herritarra.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:EEBS:16 | 1998-01-14 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2007-10-02 |
izond. 1, Zub (artzain-mutil eskualdun Baigorriar batekin). baigorriar
17 (eta baigorritar 2; izlag. 2, izond. 3): Etxde (Baigorritar irakasle saiatuak), Herr (Erramun Martikorena baigorriar kantari gustagarria); Herr ("Anne-Marie Mendibil Baigorriarra"), Lf (Jaun artxapezpiku baigorriar zenari), P. Urkizu (Baionako apezpiku baigorriarrak eskaturik); Herr 11 (adib.: Hola leku gehiago izan dezakete baigorriarrek, Baigorriarrak Frantses iraultzaren alde, Denbora berean Baigorriarrak eta Baigorriko ibarrean bizi zirenak, Eyheralde Pierre, Baïgorriarrak), Vill (Joanis, baigorriarra), J.M. Lekuona (Chahoren eta Peillenen bide bera darama baigorriarrak), B. Urgell (baigorritarrari dagozkionez gain). baigorriar
ZTC: 1. baigorriar
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Onomastika batzordeak erabakitzekoa.
Kategoriak aipa litezke: «iz. eta izond. edo izlag.»
-tar osaerakoak
- [E124]: 'baigorriar | H: Onomastika batzordeak erabakitzekoa'.
- [I202]: 'baigorriar (ik. 122. araua)'.
- [E116]: 'Nire proposamena: baigorriar'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-06-26): iz. eta izond. edo izlag. (herritarra). [kategoriak gehitu dira] baigorriar
adb. bai adizlagunaren indargarria, egiatan-en baliokidea. Baiki, halakoa da gure espirituaren indarra. Halaxe da, baiki. Negu agurea hila da, baiki, lurra soil baitago elurrez.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
adb. Zub. Bezain laster, orduko. Etzan baiko, loak hartu du.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:39 | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
baiko 3: Etch ("Mündü huntaik bestila baiko, han denak gira bardintzen"; eta testu hori jasotzen duen Etxde JJ); Mde HaurB ("Hura itzali baiko liburua utzi zuen"), eta OEH argitaratuan beste 1 (Herr 1962: "Jean Rospide denbora llaburretan barnen bi atzident ükhenik, orai azken huntarik untsa sendotü baiko jun behartzen zeio Verdun-erat"); baikoz 10: IE-Zu 2, testuinguru berean (Etch eta ChantP : "besarkagiala baikoz baraxtü ürhatsa"); G 7 (Zait 5: "gizonaren dei ozena entzun baikoz, badoa arrandiz dirdaitsu"; Ibiñ Virgil 2: "Arren ardura utzi baikoz, onatx berriz ere emeekiko arretak", "laugarren udaldira iritxi baikoz, inguruka ibilten asi bedi"); EB 1 (Mde HaurB: "Olatuek haren ikusmenetik kendu zuten baikoz, orroa bat egotzi zuen gizonak"); eta OEH argitaratuan beste 4 (Hual 2: "Kaur entzun baikoz erregeari, partitu zren", "Batixatu baikoz bada Jesus, uretik erkin zen istantian"; A 2: "Jin baikoz loak artu du"; "Jaten hasi baikoz ützi düzü").
baiko Zu 3: J-L. Davant 2 ("Haurrak sortü baiko eskolan", "Gero hazi baiko hirilat joan behar haboroxek!"); A. Agergarai ("Ene lagünak zütiet / üzten urthe batentako / Jin gei düt zien ganat,/ Eskolak ürhentü baiko"); baikoz Zait 2 (Euzko Gogoa 1955: "Akileu bertara eldu baikoz, turtubea beste nonbait litzake"; Bidalien egiñak: "Geroztik, onbidera baikoz, beraren izangoa ezagun zun").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Beste hiztegiak: baiko: HiruMila, DRA; baikoz: Lur EF/FE, Lh DBF, DRA (bai-koz), PMuj DVC (eta baikotz). // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Zub.
bezain laster, orduko.
etzan baiko, loak hartu du.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
ik. OEH: AS
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Bazt. Ik. baiko (gaur hau erabiltzen da).
- [E115]: 'baikoz * Bazt. e. baiko (gaur hau erabiltzen da)'.
- [E115]: 'Baikoz, baiko : bait laburdurak salkatzen du nundik etorri den'.
- [E116]: 'beraz, badirudi TxP bat datorrela proposamenarekin. Nire proposamena: lantaldearen proposamena bere horretan onartzea: baikoz * e. baiko'.
- Erabakia: Erabakia (2004-05-28): 'OK'.
adj. Gauzak alderik onenetik ikusteko edo hartzeko joera duena. Anton. ezkor. Erdi hutsik dagoen botila, erdi beterik dagoela ikusten du baikorrak. Alferrak ez du baikor izateko eskubiderik. Gizon baikorra oso.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1998-01-14 | Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa |
Ez dugu aurkitu.
baietzkor(tasun) 4, 'baikor(tasuna)' adierakoak (K. Gallastegi: "Umeen euskal katekesia ume aldra txiki-txiki bategaz asi zan, eta ekin eta ekin iraupen baietzkorragaz, asko geitu ta indartu da urteotan"; "Ez galdu itxaropena; ez galdu baietzkortasuna ta indartuaz geure arloan jarriko dogu"; "Lortu dan guztia iraupenagaz eta baietzkortasunagaz lortu da"; "esaten dautsegu Jainkoaren laguntasunagaz eta baietzkortasunagaz eziñik ez dagola"); baiezkor 'baiezkoa' 2 (J.M. Goñi: "Lau enuntziatu-klase bereizten dira: Baiezkor unibertsala: "Gizon guztiak hilkorrak dira"; Baiezkor partikularra: "Gizon batzuk euskaldunak dira""); eta 'benetakoa' 1 (Josu Agirre: "Inkisizioa sortzea Enrike IV.aren ideia izan zen, konbertsio batzuk ez zirela baiezkorrak izan suzmatu zutenean").
baiezkor: DFrec 2 ("Bake-burruka harmatua baino baiezkorragoa iruditzen zaigulako"; "ekintza baiezkorren garaia heldu zaigula uste dut"); AB38 1 ('afirmativo'). // Ez dugu aurkitu ohiko iturri-hiztegiotan: HiztEn; LurE; AB50; Euskalterm; ezta besteotan ere: EuskHizt; ElhHizt; HiruMila; EskolaHE; Lur EG/CE eta EF/FE; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Ik. baikor; baiezko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:10 | 1993-11-11 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
adb. Baikortasunez. Goazen, beraz, baikorki aitzina.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1998-01-14 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
-ki.
adlag.
iz. Baikorra denaren nolakotasuna; gauzak alderik onenetik ikusteko edo hartzeko joera. Nahigabeak menderatzeko indarra eta baikortasuna.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau54 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1993-11-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Oharra: azken eguneraketa 2022-07-08