ureztapen
iz. Ureztatzea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ureztapen
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:35 |
2002-03-06 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Zerrenda osagarriak
Katal: "Ureztapena - Terminologia: Riego - Terminología" /
NekHizt: Ik. ureztaketa.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-pen/-tze/-keta.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ureztatu, urezta, ureztatzen
du ad. Zerbaiten gainean, bereziki lur gainean edo landareen gainean, ura bota; ibai, erreka edo kideko batek eremu bat urez hornitu. Ik. ihinztatu. Kaleak, landareak ureztatu. Soroak ureztatzeko. Timabe ibaiak ureztaturiko zelaietara. || Zu bitxilore eginen?; ni ur garbi eginen; ureztaturen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: ureztatu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:HBB |
1996-10-31 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
ureztatu, urezta, ureztatzen. du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
ureztatu, urezta, ureztatzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-ztatu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ureztatzaile
iz. Ureztatzen duen pertsona; bereziki, ubide edo ibai jakin bateko ura erabiltzeko eskubidea duen nekazaria. Bardeako ubideko ureztatzaileak.
ureztatze
iz. Zerbaiten gainean, bereziki lur gainean edo landareen gainean, ura botatzea; ibai, erreka edo kideko batek eremu bat urez hornitzea. Ureztatze lanak.
urgarri
adj. Urtzen duena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgarri
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:IkHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu aurkitu corpusean // Ik. ap. DRA
urgarri 1, 'fundible', Olaizola Udaberriya'ri
("Ni jayo banaiz eguzki-argi urgarriyak edateko... zu gabe nola,
udaberriya, ote-nintzake biziko?"); eta urtugarri
(testu-lekukotasunik gabea).
urkor 1, Lantziri ("Itsas-leizetako tenperaturetan
kalzioa urkor geratzen da eta abereentzat arras neke da haren
gogor-araztea"); urtugarri 6: Elhuyar 4
("Urtugarriak: Erresistentzia handiko [hari meheak] eta
urtze-puntu apaleko [beruna, adibidez] eroaleak dira", "Leku jakin
bateko tresna elektriko guztiak intentsitate handiegiaren ondorioz
erre ez daitezen, urtugarri edo fusibleak ipintzen
dira. Urtugarri hauek, hari txiki batzuk dira [...] Intentsitatea
behar baino handiagoa denean, tresna elektrikoei inolako kalterik
egin aurretik urtugarria urtu egiten da, korrontea moztuz"),
Muskiz AHA 1 ("Urtzea errezteko, urtugarria ere gehitzen
jakon askotan"), Amonaren botika ("Kasu honetan landarearen
loreak, hostoak, haziak, azalak edo zainak uzten dira isurkinetan.
Prozesu honi esker, biguntzen eta ateratzen dira zati
urtugarriak").
urgarri : AB38 3, HiztEn (ik. urtugarri),
LurE, Euskalterm 7; urgarritasun : Euskalterm 2;
urkor : AB38 2, HiztEn, LurE, Euskalterm 1;
urtugarri : AB38 1, HiztEn // Ez dugu aurkitu
ap. DFrec, AB50.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urgarri : EuskHizt (*1965), EskolaHE, Lur
EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, DRA, PMuj
DVC; urkor : EuskHizt (1976), ElhHizt,
EskolaHE, PMuj DVC; urtugarri : ElhHizt,
HiruMila, DRA (fundible), PMuj DVC; urtukor :
PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE, Lh
DBF.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBBk soildua.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-garri/-kor.
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-r(tu)+g-: cf. aditzoin laburrak eratorrien oinarri, eta
batuketa, hasiera moduko "salbuespenak".
Informazio lexikografikoa
Forma-adieren gurutzamenduak
urtzen duena (cf. urkor 'urtzen dena edo ur
daitekeena').
Forma baten adiera(k)
urtzen duena.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgatzi, urgatz, urgazten
du/dio ad. Lagundu. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da). Gizonari nola urgatzi? Artzain batek bere ardiak urgazten ditu. Jainkoak drugazula.
[Oharra: urgatzi aditz zaharkitua da eta, Hegoaldean, dio aditza da (zure alabari urgatzi behar diogu), baina Iparraldean, du aditza (zure alaba urgatzi behar dugu)].
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgatzi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urgatzi, urgatz, urgazten. Ipar. du ad.
Zah. / Heg. dio ad. 'lagundu'.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urgatzi, urgatz, urgazten.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgazle
adj. Laguntzailea, babeslea.
euskaltzain urgazle Euskaltzaindiaren bilera batzuetara joateko eta haietan hitz egiteko eskubidea bai, baina botorik ez duen euskaltzaina. 1983. urtetik hona, euskaltzain urgazle izan da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgazle
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
euskaltzain urgazlea.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-le.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
euskaltzain urgazlea.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgazpen
iz. g.er. Laguntza.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgazpen
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
g.er.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgente
adj. Presakoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgente
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
EB dira denak: urgente 5 (J. Azurmendi, A.
Lertxundi, X. Amuriza); urgentzia 3 (Euskal
Estatistika-Erakundea, X. Lekuona); urjentzia 1 (P.
Sastre); urjentziazko 1 (H. Etxeberria).
urgente : DFrec 4, AB38 2, AB50 1, HiztEn,
Euskalterm 3; urgenteki : DFrec 1;
urgentzia : DFrec 7, AB38 4, AB50 1, HiztEn,
Euskalterm 11; urjente : DFrec 4;
urjentzia : DFrec 5, AB50 1.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
g/j.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgentzia
iz. Larrialdia.
urgoi
1 adj. Ipar. g.er. Harroa. Ik. burgoi.
2 adj. Ipar. g.er. Herabea.
3 iz. Ipar. g.er. Harrotasuna.
urgoitu, urgoi/urgoitu, urgoitzen
da/du ad. g.er. Harrotu.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgoitu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
urgoitu 2: a) 'nekatu' adierako 1, Ax
("Igurikazue oraiño aphur bat, goiz urgoitu zarete") // eta ap. DRA
He Test. Voc. ("Akhitzea, nekhatzea, urgoitzea, iabaltzea");
b) 'harrotu' adierako 1, Or Aitork ("Ikusten bainitun
beren gaiztakeriaz urgoitzen: lotsagarriago ta areago" —
audiebam eos iactantes flagitia sua) // Eta ap. DRA:
urgoigarri : JE in GH 1927 ("Behinere ez da
izan hoinbertze eskuaraz luma zoingehiagoka zerabiltenik: bortz
ehun eta hamabortzek [515] utzi daukute beren lana, juja ginezoten.
Hogoi ta hamazazpi [37] herritan dira elgarretaratu. Aitzineko
urthetan biltzen zituzten herrietarik zonbaitek ez balute huts
egin, heldu gintazten [sic] aurthen 46-etarat. Zer urgoigarria
Eskualzaleen-Biltzarrarentzat!"); urgoiki a)
'altivamente': Or 2 Ko 11,20 ("Iñork azpiratzen bazaituzte,
iresten, larritzen, urgoiki erabiltzen edo aurpegian jotzen,
jasaten duzute"); b) 'tímidamente': Prop 1902 ("Ordu
beretik zela urgoiki eta ixilka, edo zela azkenekotz agerian,
hiritarrak abiatu ziren Katiximagilearen egoitzarat"); Iratzoki in
Herr 1965 ("Eskualdunek ekharri omen dute arthoa gure Herri
alderat, eta hor goitik atheratzen da segurik. Haren hosto musker
luziek gordetzen dituzte golde eta goldeak. Zeruari urgoiki
eskaintzen dituzte buruak, eta gorago oraino delako "kapetak"");
urgoitasun : Prop 1907 ("Orduan, Josep Nuanze
den gutieneko urgoitasunik gabe, bainan den eztikiena, xutitu zuen
[sic] bere aldian, eta erran zuen: Piarresek bere ahoa uzten
darotanaz geroz, ez dut nahi jakin dezan hertsia atxiki dudala");
urgoizia : Prop 1912 ("Kastaz datzan ordutik,
haren ohoreaz, haren zuzenez, Indiesak galtzen du bere urgoizia,
bere ihaunkeria; ordutik gai da hirrisku guzieri, sakrifizio
guzieri").
Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urgoigarri : DRA (motivo de ufanarse);
urgoikeria : PMuj DVC (ensoberbecimiento);
urgoiki : DRA (altivamente), PMuj DVC
(altaneramente, altivamente, arrogantemente, orgullosamente);
urgoitasun : PMuj DVC (altivez, atanería,
arrogancia, orgullo); urgoitu : EuskHizt
(Ipar. nekatu, unatu; G. er. burgoitu, harrotu);
ElhHizt (Ipar. cansar[se], fatigar[se]; Ipar.
engreír[se], envanecer[se]), Casve EF ([se] fatiguer, [se]
lasser), Lh DBF (se fatiguer, se morfondre; fatiguer,
lasser), DRA (fatigarse; envanecerse; fastidiarse aburrirse), PMuj
DVC (L fastidiarse, aburrirse, hastiarse, cansarse;
'z urgoitu: gloriarse de, jactarse de, presumir de; pasmar,
enfriar mucho, poner frío); urgoizi : DRA (timidez,
reserva) // Ez ditugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta
EF/FE, EskolaHE, HaizeG BF.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBBk soildua.
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
urgoitu, urgoi(tu), urgoitzen.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
da/du ad.
Forma baten adiera(k)
harrotu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urguileria
iz. Ipar. Zah. Harrokeria.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urguileria
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. Zah. 'harrokeria'.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urguilu
iz. Ipar. Harrotasuna, harrokeria. Ik. hantuste.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urguilu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1992-08-27 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E204]: "urguilu edo urgulu"
(1993-02-20)
- [K201]: "Ba al dugu beharrik? Non
erabiltzen da?..." (1993-02)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): Ipar. oharra gehituko zaie.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urguilutsu
adj. Ipar. Harrotasunez, harrokeriaz edo hantustez betea, harroa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urguilutsu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tsu.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): Ipar. oharra gehituko zaie.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgun
iz./adj. Naf. Herrena. Itsuek ikusten dutela, urgunak badabiltzala. Urgun egin: herren egin, herrenka ibili.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgun
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Naf. 'herrena'.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
urgunka.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Naf. batez ere
Forma baten adiera(k)
herrena.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urgunka
adb. Naf. Herrenka.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urgunka
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Azpisarrera gisa onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Naf.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ka.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
urgun sarrerari dagokion azpisarrera.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urguri
1 adj. Zuhurra.
2 adj. Adeitsua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urguri
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:41 |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu aurkitu // Ik. ap. DRA urguri :
PMuj Noni ("Gizon urguri arri bostekoa gogor estutuaz, agur
egin genion"); Jainkoa Sotoetan (Herr 7. Folleton:
"Laster ohartu ginen zein zintzoa zen, ta zuzena, garbia, urguria,
herabe aire batekin"); Ibartzabal in EG 1950 ("Dagoeneko,
Lizardi'k gertutik zun bere bide berria. Izneurtizlari bikana ta
olerkari zimen eta urguria zan orobat"); Zait in EG 1957
("Guk, beraz, nola ez dugu ikasiko urguri izaten");
urguritsu : Ol (1 P 3,7: "Berebat, zuek, senarrok,
zuen emazteenganako urguritsu azaldu zaitezte, aultxoagoak
baitira").
urguri 3: J.A. Arrieta ("aski urguria zen haren
mintzaira"); M. Lorda 2 ("Karpoforo txit urguriak dituzte eta gutxi
mamitsuak", "Neurri erdi edo txikiko karpoforoak, guztiz urguri eta
gutxi mamitsuak"); urguritasun 1, X. Arregi
("Shaftesburyren idazkietako estiloa, haren jiteko urguritasun eta
martinpuntxo, goitasun eta pedanteriazko nahasketaren ispilu
zintzoa da").
urguri : HiztEn; urguritasun :
HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE,
Euskalterm
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urguri : ElhHizt, HiruMila, Casve EF,
HaizeG BF, DRA, PMuj DVC; urguritasun :
ElhHizt, HiruMila, Casve EF, HaizeG BF, DRA
(BN), PMuj DVC (BN); urguritsu :
DRA // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur
EG/CE eta EF/FE, Lh DBF.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
1 adeitsua. 2 zuhurra.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uri1
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, uri-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. hiri].
Estekak-
HBO
Aztergaia: uri 1
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
|
Bigarren mailan onartzekoa |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:IkHizt |
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
uri 1, ik. hiri [hiri hobestekoa da].
Jatorrizko forma
hiri liburutegi, (uri liburutegi); hiribide, (uribide);
hirierdi, (urierdi); hiritar, (uritar); hirizain, (urizain).
Euskaltzaindiaren Arauak
e. hiri.
Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da
Bizk. Ik. hiri.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A106]: "zerrendatik kentzea
[proposatzen du]" (1993-02-10)
- [E115]: "bakarrik iparraldean, ez eta
ez Zuberoan ebia gehienek eta ebria zahar batzuek" (1993-02)
- [E203]: "Hitzen forma ezberdinak
onartzeaz: Uri agertzen da "euri"ren aldaki bezala. Zergatik aldaki
hori eta ez adibidez "ebi" edo "eüri"?" (1993-02)
- [E205]: "berdin" [hots: "zergatik
iparraldeko forma hauei bai eta bizkaierari ez?"] (1993-02)
- [E208]: "1. Ikus euri-rako esandakoa.
2. 'hiri'. Kuriosoa benetan. Euri-ren bariante soila den uri
ekialdekoa bereziki aipatzekoa den bitartean, Bizkaialdeko uri
'hiri' ez aipa (35. orr.). Gero bizkaitarroi geure aurkako
fantasmak dakuskigula esango digute. Ederra hiztegi baturako
batzordearen erizpide orekatua!" (1993-01-18)
- [E301]: "euri bakarrik onartu dugu"
(1993-02)
- [K201]: "[euri] Bere lekuan ez da
ageri" (1993-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Ordena aldatu: uri 1. 2-
Bizkaiera (Bizk.) euskalki-marka eman. || 1- Ikus aurreko oharra
("uri 1"); zehatzagoa delakoan gaude.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-11-23)
uri 1 forman emango da sarrera hE210: "uri 1* e.
hiri".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uri2
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, uri-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. euri].
Estekak-
HBO
Aztergaia: uri 2
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Bigarren mailan onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
uri 2, ik. euri [euri hobestekoa da].
Euskaltzaindiaren Arauak
e. euri.
Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da
L-BN. Ik. euri.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Ordena aldatu: uri 2. ||
1- Aldaera fonetiko hutsa den "uri" forma horrek bigarren
zerrendaturik etorri behar lukeela uste dugu, bizkaierazko "uri"
forma lehenen ipinirik.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-11-23)
Ohargilearekin bat eginez, sarrera bien ordena aldatzea onartu da,
eta hala jakinaraziko zaio H1.1 lantaldeari: "uri 2* e.
euri".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uriko
adj. Kim. Azido urikoa (C5H4N403): gizakiaren eta zenbait animaliaren metabolismoaren hondakina, karbonoz, nitrogenoz, oxigenoz eta hidrogenoz osatua dena.
Estekak-
HBO
Aztergaia: uriko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:25 |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE:
+
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-iko izond. erref.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
azido urikoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urin
1 iz. Batez ere Ipar. eta Naf. Gantza, koipea. Urin urtuz gantzutu. Xingar urina. Zerri urinean frijitu. Frijitzeko urina. Zartagineko urin hondarrak. || Ibar bat urina bezain gizena.
2 iz. Batez ere Ipar. eta Naf. Zenbait gairi darien edo haietatik ateratzen den isurkaria edo zukua. Samatsaren urina ongarri ona da. Arbolak erroez lurretik edoskitzen duen urina hostoetara doa. Sagar, mahats urina: sagar, mahats zukua.
urinean eman Haragikia bere koipean kontserbatu. Ik. konfitatu 2.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urin
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArauB |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazioa s.u. gurin.
Bestelakoak
Jatorrizko forma
urin, gurin [urin hobestekoa da].
Euskaltzaindiaren Arauak
batez ere Ipar. eta Naf. 1 'gantza, koipea'. 2
'zukua' / AS: urinean eman.
Informazio lexikografikoa
Forma-adieren gurutzamenduak
koipea (cf. gurin es mantequilla, fr
beurre).
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E208]: "Euskara batuan gurin
'mantequilla, beurre' esanguraz nagusitu da erabat"
(1993-01-18)
- [E109]: "Argitu behar" (1993-02)
Euskaltzainen oharrak
- [I202]: urin, urindatu, urineko,
urineztatu, urintsu: Ipar. ez ezik Naf. ere badira.
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): onartu egin da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urindatu, urinda, urindatzen
du ad. Batez ere Ipar. eta Naf. Gantzutu, koipetu. Botak urindatu.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urindatu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urindatu, urinda, urindatzen. Batez ere Ipar. eta
Naf. du ad. 'gantzutu, koipetu'.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urindatu, urinda, urindatzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urineko
iz. Ipar. eta Naf. Bere koipean egosi eta kontserbatu den haragikia. Ik. konfit. Mokadu bat jan nahi duenak, aingira edo urineko, ostatu horietan izango du.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urineko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1995-07-27 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. oharra s.u. konfitura.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. eta Naf. iz. 'haragiki urinetan
egosi-landua'.
Informazio lexikografikoa
Forma-adieren gurutzamenduak
haragiki urinetan egosi-landua (cf. melatu,
konfitatu 'fruitu azukretan egosia').
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urineztatu, urinezta, urineztatzen
du ad. Batez ere Ipar. eta Naf. Koipeztatu. Urineztatu ongi zapata horien larrua. Errotak, hots, gurpilak, urineztatu.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urineztatu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urineztatu, urinezta, urineztatzen. Batez ere
Ipar. eta Naf. du ad. 'koipeztatu'.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urineztatu, urinezta, urineztatzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-ztatu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urintsu
adj. Batez ere Ipar. eta Naf. Koipetsua. Gazta urintsuak badakizue nola zabaltzen diren beren gisaz, eta azaletik arrailtzen eta ebakiduretatik nola mamia darien. Jateko urintsua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urintsu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
batez ere Ipar. eta Naf. 'koipetsua'.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tsu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uriola
iz. Bizk. Uholdea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: uriola
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Bigarren mailan onartzekoa |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
uriola (eta uriol) 6: Añ GGero 4
("Alan esan ta egin bere eban Jangoikoak berak Noeren denporan
arako uriola, urjola, ugolde andiaz mundua ito ta ondatu ebanean",
"Noek bost eun urte zituan ta gero seireunera eldu zanean etorri
zan uriolea", "Noeren denporan zortzi presona ez beste guztiak
uriola bategaz ondatu ta ito zituan"); Añ EL-2 ("Zelango
naibakoak ta damuak, zelango alen uryoleak artuko ez autsan Ama
bigunari biotza?"); Azc PB ("Gudua [...] da uriola, lur ta
abe dana daroiana: gizon ta ontzi irunsten daben urakana"); Eguzk
GizAuz ("gizartekeri ta baltsakeriaren urioleak irato
eztagizan, ugazabok bide ta neurriak garaiz artu bear leukiez");
Erkiag Arran 2 ("Kolkotik erion uriolari azkena emon arte",
"nunnai uriol ederrik agiri zan, kale guztiak urez beterik") // Ik.
ap. DRA: Ibarg Geroko ("Maitasun uriolez ase ta murgilduko
ditu Jaungoikoa'k zoriondunen biotzak"); Amez in Egan 1964
("Loretegiko ormaren gaiñetik arrosa zurizko uriol bat erortzen
zan, ur yauzi antzo"); A in Eusk IV, 64 ("Urioleak eroan
deustaz neuri aurtengo linoak"); urjola (eta
urjol)12:Añ GGer 6 (adib.: "urjola agaz lurra bere
meatua ta argaldua gelditu zan", "erabagi dot guztia urjola bategaz
ito ta ondatutea", "Eztago ibairik ta ez urjolarik lurra alan
daroanik"); AB AmaE 4 (adib.: "erdue euri Urjola ta
zaparradak", "Urjolak-legez etozanean Erromatarrak", "Urjola
andiokaz, domeka egunean, Zetan zabiltz Juan Pedro ibai egalean?");
Apaol ("itxon zak puska bat, ez zeramak urjolak garirikan");
uriolatu 1, Añ EL-2 ("O Matiri guztien
Erregina, naibagez ta larritasunez uryolatua!").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
uriol : HiruMila (ik. uholde), DRA, PMuj
DVC (B agua torrencial, inundación, avenida, crecida,
riada, corriente impetuosa; chaparrón, chubasco, aguacero con
viento, turbión) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt,
EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF,
HaizeG BF, Lh DBF.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
Bizk. h. uholde. // EBBk soildua.
Zerrenda osagarriak
BizBerba: "uriola (uholde): riada, inundación".
Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da
Bizk. Ik. uholde.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
Forma baten adiera(k)
uholdea.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[kentzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urizahartar
1 adj. Urizaharrekoa, Urizaharrari dagokiona.
2 iz. Urizaharreko herritarra.
urjauzi
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, urjauzi-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. ur-jauzi].
Estekak-
HBO
Aztergaia: urjauzi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. ur-jauzi.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-jauzi.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: zergatik marratxorik
gabe?
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): ur-jauzi sartzea onartu da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urka
1 iz. Urkabea.
2 iz. Zenbait abereri lepoan jartzen zaien ferra itxurako eragozgarria.
urka-bilur Korapilo begiduna, sokatik tiratzean estutzen dena. Ik. soka-laster. Urka-bilurrean du jadanik lepoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urka
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: urka-bilur 'korapiloa, tiratuz begia estutzen
zaiona'.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
urka-bilur.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkabe
iz. Heriotzara kondenatuak dilindan ezartzeko tresna, soka zintzilikatzen den haga horizontal batek eta honi eusten dioten habe zut batzuek osatua dena. Ik. urkamendi. Bata dago urkabetik ezin itoz dilindan. Urkabea altxatu. Urkabeko bidea. Urkabera kondenatua.
urkabustaiztar
1 adj. Urkabustaizkoa, Urkabustaizi dagokiona.
2 iz. Urkabustaizko herritarra.
urkamendi
iz. Urkabea dagoen lekua; urkabea. Urkamendian hiltzen zituztenei mirra ematen zieten. Eta gero daramate urkamendi batera bizia galtzera jende askoren aurrean. Urkamendira bidali. Urkamendia edo gillotina gutxietsirik, gizonak laurdenkatzen zituzten aldi eder haiekin ametsetan.
urkarazi, urkaraz, urkarazten
du ad. Urkamendira bidali; urkatzera behartu. Urkaraziko du habe batean. Ohoin handiak urkarazten ditu ttipiak (esr. zah.).
Estekak-
HBO
Aztergaia: urkarazi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urkarazi, urkaraz, urkarazten. du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urkarazi, urkaraz, urkarazten.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkatu, urka/urkatu, urkatzen
1 du ad. Urkamendian hil; soka batez lepotik zintzilikatuz hil. Ohoin batzuk, anitz ohoinkeriaren buruan urkatzen dituzte. Judasek bere burua urkatu zuen. Zuhaitz batean urkatuta hil. Geldituko da amorraziozko sokaz urkatua.
2 (Era burutua izen gisa). Urkabetik zintzilik dagoen urkatua. Urkatu baten hobian ehun gaiztagin ehorzten dira (esr. zah.).
Estekak-
HBO
Aztergaia: urkatu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:09 |
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urkatu, urka(tu), urkatzen. du ad.
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
urkatu, urka(tu), urkatzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkatzaile
iz. Norbait urkatzen duen borreroa; norbait urkamendira bidaltzen duen pertsona. Iazko lapurra aurtengoaren urkatzaile (esr. zah.).
urkatze
iz. Urkamendian hiltzea; soka batez lepotik zintzilikatuz hiltzea. Judasen etsipena eta urkatzea.
urketa1
adb. Ipar. Ur bila. Lehen, emazteak beren ferretekin joaten ziren, Jainkoak daki nora urketa.
urketara adb. Urketa, ur bila. Suila buruan eta eskuinean pertza, urketara doala.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urketa 1
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. adlag. 'ur bila'.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: urketara .
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-keta 'garraioa'.
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
urketara
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
ur bila.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "Urketan otarrearekin"
(2009-10-23)
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: 1 ur biltzea eta ekartze. 2
ur kopurua 3. ur bila. || OEH-ren arabera, horrela ageri delako,
eta 'urketa joan da' esapidea, holaxe esaten den tokitik kanpoan,
gaizki ulertzen delako, normalena, 'urketara joan da' baita.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-11-23)
Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia,
lantaldeak proposatu duen azpisarrera erantsiz.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urketa2
iz. Ipar. Ur-piloa. Lehen aldikotz ikusi du itsasoa Biarritzen; hauxe da urketa!
Estekak-
HBO
Aztergaia: urketa 2
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. iz. 'ur-piloa'.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
ur-piloa.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: Ik. oharra s.u. urketa
1.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-11-23)
Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urketar
1 adj. Urketakoa, Urketari dagokiona.
2 iz. Urketako herritarra.
urketari
iz. Ura banatzen edo saltzen duen pertsona. Aurten soldaduez eta sukaldariez gain, urketariak ere izango ditu danborradak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urketari
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:EEBS:28 |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu aurkitu corpusean // Ik. urketari
ap. DRA, Ol (Dt 29,11: "Gazte ta emakumeak, kapardian zurekin dagon
arrotza, egurgille ta urketariarekin" — BiblE-Ker: ur-ekarle; Ur:
urak ekartzen dituztenak; Dv: urketari). // Gainera, Ol Jos 9,23:
"zuetan nere Yainkoaren etxerako yopu, egurgille eta urketaririk ez
da peituko" — BiblE-Ker: ur-ekarle; Dv: urketa haritzeko.
urketari 7">J.L. Egireun 6 (adib.: "Eta
urketari gazteak arteak jarritako lekuetara heltzen ziren"),
Eguzki erregearekin (zerrenda batean, "Ogiduna; Purtxilaria;
Urketaria; Zapatagina").
urketari : DFrec 1 (Saioka 5: "Urketariek
horrela eraman ohi zuten ura garai batetan"), AB38 1, Euskalterm 1
// Ez dugu aurkitu ap. AB50, HiztEn, LurE.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urketari : HiruMila (aguador, portador de agua,
buscador de agua), Casve EF (porteur d'eau), HaizeG
BF (porteur d'eau), Lh DBF (porteur d'eau), DRA, PMuj
DVC (1 buscador de agua; 2 aguador, azacán; 3 portador,
acarreador de aguas; 4 avellanero, vendedor de avellanas) //
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE
eta EF/FE.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE:
-
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ari: -ketari.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
ur-ekarlea (eta -eramailea, -banatzailea).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urki
1 iz. Eremu hotz eta epeletako zuhaitza, azala zurixka eta leuna, hostoak txikiak eta loreak gerbetan bilduak dituena (Betula sp.). Urkia, gehienetan bakarka ikusten dugu soroak mugatzen.
2 iz. Zuhaitz horren zura. Urkia ez da hainbat on etxe zureriarako, baina bai orga eta karroza egiteko.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urki
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: urki Betula sp.; urki
dilindari Betula pendula; urki iletsu Betula
pubescens; urki nano Betula nana; urki
zeltiberiko Betula celtiberica.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Betula sp.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Betula sp.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkidi
iz. Urkiak dauden tokia; urki basoa. Urkidi, harizti eta pagadietako soilguneetan.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urkidi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-di.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkila
1 iz. Zuhaitz batean, enborrak eta adar batek, edo bi adarrek, eratzen duten "V" modukoa. Gereziondo horrek urkila goraxko du, zurubirik gabe igotzeko.
2 iz. Goialdea "V" formakoa duen euskarria edo tresna. Sugearen burua lurraren kontra zapaltzen du, urkila batez.
urkitz
iz. Jasmin mota, sendagintzan eta apaingarri gisa erabiltzen dena (Jasminum officinale). Urkitz usaina.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urkitz
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ez dugu urkitz formakorik aurkitu OEH-EEBS
corpusetan.
urkitz : LurE ('Jasminum sp. / Carpinus
betulus').
Sektore jakin bateko informazioa
Bestetakoak: urkitz : DRA (Jazmin; aip.
Elissalde in GH 1933, Aurre-Apraiz in Egan 1969;
Abedul; aip. T. Etxebarria); urkitza : DRA
(Ojaranzo, charmilla, carpe, abedulilllo; Lugar poblado de
abedules; aip. gabe); Lh DBF (charme); 3000 Hiztegia (Lugar
poblado de abedules); Casve eta Elhuyar Hiztegietan ez dugu
aurkitu. // Izendegiak eskainiak: jasmin : Jasminum
sp.; jasmin arrunt : Jasminum officinale;
xarma : Carpinus sp.; xarma arrunt :
Carpinus betulus; ekialdeko xarma : Carpinus
orientalis; xarma lupulukara : Ostrya carpinifolia;
eta xarma-onddo : Boletus carpini schultz. //
Izendegiaren hustuketan jasoak: a) Carpinus betulus:
begigar : Polunin Flores de Europa; PMuj
DCV; begijar : Krussmann Arboles de
Europa; haitzeko zumar :M. Aizpurua (Arantzan
jasoa); hegigar : Bouda-Baum ("pago inausigabea");
karpe arrunt : Aramendi Landareen mundua;
pago-lizar : X. Irigarai; pagoar : M.
Aizpurua (Arantzan?); suberosa : Azkue DVEF;
urkitz : G. Larrañaga LandareJak; Bouda-Baum;
PMuj DCV; M. Aizpurua; xarma : M. Aizpurua
(Iturenen jasoa); zumar : M. Aizpurua (Arantzan
jasoa); b) Jasminum sp.: jasmin : Lcc
Landare-izenak; jazmin : X. Kintana
Hizt80; kresmin : Polunin Flores de
Europa.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Jasminum officinale.
Lantaldearen irizpideak
Informazio osagarria behar da, erabakia oinarritzeko
zein oinarri du izen honek? Landarea arrotza baita hemen.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Jasminum officinale, etab. (jasmin/jazmin).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: urkitz g. e. 'jasmina'. Edota
hiztegitik kendu. || Oso gutxi erabilia, praktikan euskaldun
guztiok ezezaguna eta soilki joan den mendean dokumentaturiko hitz
bitxi hau (bitxia, jasmina bertoko landare autoktonoa delako,
horrelako "euskal" izen garbia izateko!) ezin pareka dezakegu
inondik ere jasmin ezagunago eta nazioartekoarekin. Hitza
deklinazean, gainera, are nahasgarriagoa gertatzen da
urkitza 'urkidi, urkizu' ere badelako.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-11-23)
Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urko
adj./iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, urko-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. hurko].
Estekak-
HBO
Aztergaia: urko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. hurko.
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. hurko.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkor
adj. Uretan edo beste isurkari batean erraz urtzen dena. Azukrea urkorra da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urkor
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. oharra s.u. urgarri.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kor/-garri.
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-r(tu)+k- monosilaboan.
Informazio lexikografikoa
Forma-adieren gurutzamenduak
urtzen dena edo ur daitekeena (cf. urgarri 'urtzen
duena').
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urkuldu, urkul, urkultzen
du ad. Bizk. Aletu, aleak bereizi. Ilarrak urkuldu. Bata josten, bestea baba urkultzen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urkuldu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urkuldu, urkul, urkultzen. Bizk. du ad. 'aletu,
aleak kendu'.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urkuldu, urkul, urkultzen.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
aletu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urlehortar
adj./iz. Anfibioa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urlehortar
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:IkHizt |
1992-12-16 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2008-04-15 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ik. anfibio, [(h)ur-lehorreko].
Euskaltzaindiaren Arauak
Sin. anfibio.
Informazio osagarria
Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua
anfibio.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
-tar osaerakoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urlia
iz. Zehaztu gabeko pertsona bat izendatzeko erabiltzen den hitza. Ik. sandia1; berendia. Haurtzarotik, beharbada, urlia ohitu zen behar ez diren gauzak ikustera. Zoaz urliagana. Egin zenituen, edo zeure bakartasunean, edo urliarekin, lotsatzen zaituzten bekatu horiek. Urlia, —esaten nion neure buruari—, gerta daiteke zuk betiko galdu nahi izatea zeure burua? Handik laster han zen beste urlia, eta jakinik gertatu zena (...). Eta ezaguturik hiltzera zihoala, esan zion neskatxa lagun bati: "Urlia, hiltzera noa". "Hemen ote dira urlia eta sandia?" dio bere artean. Begira, urliarekin edo sandiarekin egon ote zaren, gogorazio gaiztoei leku ematen diezula.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urlia
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1992-07-23 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:11 |
|
|
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urmael
iz. Aintzira txikia; bereziki, parke edo lorategietako urtegia, askotan barandaz eta apaingarriz hornitua dagoena. Urmaeleko hondo harritsua. Urmaelaren karelean jesarrita.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urmael
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazio-oharrak s.u. mahel: "urmael da tradizioak
agintzen duen forma...".
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: " urmahel /
urmael: eguneroko lanean sortu (...) zenbait zalantza (...)
hobestu ditugun hitzak beltzez ipiniz" (1994-07-22)
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: h. urmahel.
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): ez da onartu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urmargo
iz. Akuarela (adiera guztietan). Olioak, urmargoak, argazkiak, marrazkiak eta era askotako objektu bitxiak.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urmargo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:IkHizt |
1993-08-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ik. EArauak 44: "akuarela = urmargo".
Jatorrizko forma
akuarela, urmargo.
Euskaltzaindiaren Arauak
: Sin. akuarela.
Lantaldearen irizpideak
Beste hizkuntzetako erreferentzi(ar)en arabera moldatua da
beste hizkuntzetako erreferentziaren arabera moldatua da (cf. en
watercolour).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urmariarazi, urmariaraz, urmariarazten
du ad. Ipar. Suntsiarazi, desegin. Lainoen artetik jalgitzen ari zen eguzkiak azken lanbroak urmariarazi zituen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urmariarazi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE:
-
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urmariaraz, urmariarazten.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
suntsiarazi.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urmariatu, urmaria, urmariatzen
da/du ad. Ipar. g.g.er. Suntsitu, desegin. Gora doan kea bezala urmariatzen baita.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urmariatu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urmariatu, urmaria, urmariatzen. Ipar.
da/du ad. g.g.er. 'suntsitu'.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urmariatu, urmaria, urmariatzen.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
suntsitu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urna
iz. Eskuarki harrizkoa edo beirazkoa izaten den kutxa, gauza jakin batzuk (bereziki norbaiten errautsak) gordetzeko erabiltzen dena. Lekurik urrunenetatik, hildakoen errautsez betetako urnak bidaltzen dira, Gangesera jaurtitzeko.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urna
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2006-01-10 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
urna-alor 1, Mde Pr ("Egia dateke Goidelak
ez direla izan Sartalderat etorri ziren lehen Indoeuroparrak [...]
Urna-alorrean kulturaren ekarleak ziren Indoeurpar horik").
urna 1, Bapatean/98 (A. Egaña:
"Garrantzitsua izan liteke / gure bozketa jarduna; / zirrikitu bat
da esperantza, / zirrikitu bat da urna"); urna-landa
1, K. Olaetxea ("Beste errito mota bat, Euskal Herrian gutxitan
ematen dena urna-landena da").
urna : AB50 2 (hauetan 1 urnei boikota)
// Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur
EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF,
Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "† urna e. hautestontzi".
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, arloa mugatuz onartzekoa
nazioartekoa da errautsak jasotzekoari dagokiona (ez, noski,
hauteskundeetakoa), eta onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari,
horixe adieraziz: "iz. 1 '(errautsen eta) kutxa'. 2
hauteskundeetakoa adierazteko, erabil hautesontzi".
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 / 2011-10-26)
Onartu da: urna iz. `(errautsen eta) kutxa'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urnietar
1 adj. Urnietakoa, Urnietari dagokiona.
2 iz. Urnietako herritarra.
uro
iz. Behiaren familiako ugaztuna, zezena baino handiagoa, Europan, Asian eta Afrikan bizi eta XVII. mendean desagertu zena (Bos taurus primigenius). Julio Zesarrek ere Galiako gerrei buruzko kroniketan aipatzen ditu bertako uroak, eta "ia elefante baten tamainakoak zirela" esaten du.
Estekak-
HBO
Aztergaia: uro
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: uro : Bos taurus primigenius.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Bos taurus primigenius.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Bos taurus primigenius.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urodelo
adj./iz. Zool. Anfibioez mintzatuz, lau hanka eta isatsa dituena; (pl.) animalia horiek osatzen duten ordena. Arrabioa ur gezetako erreketan bizi den anfibio urodeloa da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urodelo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:35 |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
urodelo 4: NZ/BBB1 3 (izenburu batean:
"Urodeloak / triturus cirstatus / triturus marmoratus",
"Aipa itzazu Anuruen eta Urodeloen arteko ezberdintasunak", "Ipin
itzazu beste anfibio batzuren adibideak Anuruak ala Urodeloak diren
esanez"); UZEI ("caudata Hal.: Kaudatuak. Ik.
Urodeloak").
urodelo : AB38 1, LurE (Zool.), Euskalterm
1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urodelo : HiruMila (Zool.), EskolaHE
(urodeloak Zool.) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt,
Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG
BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE:
urodeloak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-elo.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uroilanda
iz. Hegazti zangaluze lodikotea, zingira eta ibaietan bizi dena (Porzana sp.).
Estekak-
HBO
Aztergaia: uroilanda
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Porzana sp.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-oilanda.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uroilo
iz. Hegazti zangaluzea, moko sendo gorria eta luma ilunak dituena, zingira eta ibaietan bizi dena (Gallinula sp.).
Estekak-
HBO
Aztergaia: uroilo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: uroilanda handi Rallus aquaticus;
uroilanda hankaberde Porzana parva; uroilanda
pikart Porzana porzana; uroilanda txiki
Porzana pusilla; uroilo arrunt Gallinula chloropus;
uroilo urdin Porphyrio porphyrio.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Gallinula sp.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-oilo.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urologia
iz. Med. Medikuntzaren adarra, gernu aparatuaren eritasunak aztertzen dituena. Ospitaleko Urologia Zerbitzua.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urologia
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:IrEm |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urologo
iz. Gernu aparatuaren eritasunetan espezialista den sendagilea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urologo
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:IrEm |
2002-03-06 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urontzi
iz. Ura edukitzeko ontzia. Bidexka guztietan badabiltza emazteki eta haur, beren urontzia buruan. Auzoan bazuten putzu bat, ura ateratzeko txirrika, urontzi, kate eta guzti.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urontzi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:35 |
2002-07-03 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
urontzi (eta ur-ontzi 4, ur ontzi 1)
8: Mb IArg 3 ("Ekazkitzue zuk eta zure legeko emen arkitzen
zarazten guziok ontziko ur-ontzi ta pipa guziak", "Ustuak zeuden
guziak eta laster aski atera zituzten ontzi gañera, ta Ona, Aita,
esan zioten, ur ontzi guziak", "bere eskuz besoa luzatu ta ur-ontzi
gañean egin zuen gurutze luze zabal bat"), Lard ("ogi bat, eta
ur-ontzi bat arturik, Agar'i sorbaldan ipiñi ziokan"), Echta
Jos ("ur asko ebillen txalupan barruan da lemazaiñak
kenduten eban alebana ur-ontzi bateaz"), Izt C ("Gipuzkoan
lanbide onetarako, badira beso, egur, ola eta urontziak franko"),
Ag G ("zapaldetan, sulla, morko ta beste urontzi batzuek"),
Berron Kijote ("Eta ez zegon alferrik egonean arako
adar-kopa ura; an zebillen jira-biran maiz-aski, utsik naiz betea,
putzu-zirrikaren urontzia bezela; aisa-aski ustu zuan, an ageri
ziran bi zaragietatik bata") // Ik. ap. DRA, gainera: Zait
("Besoak gora zitun / biotzeko mototsa; / iduri zun neskatxak /
urontzi arrotza"), Garzia-Goldaraz Itxasora! ("Egun-asteko
lenengo argiya pizten danian, / goizeko aizea menditik alai
datorrenian / itxas-gizona / itxasoruntz irten da bere urontzian");
Anab in Euskera 1930 ("Ara non azaldu zan Mirele bere etxeko
eskaratzan urontzi batekin eskuan"), Atutxa in Euskera
("Urontziak bete arte / barrua dau asarre; / gero baña, urez bete /
dan ezkero, ein barre").
urontzi (eta ur-ontzi 3, ur ontzi 1)
13">F. Urkia ("Urontzi = Antosin = Edarra = Katillu - Suilla ala
iturritik ura artu ta erateko ontzitxoa"), SMitx Estropak
("ur-ontziak ere leporaño dabiltz araka-onaka estropa asi
bitartean"), ZArg 1954 ("Pedrok ur-ontzia urez betea artu du; pozik
dijoa mozkorrari botatzera"), Amazonetako indioak ("Era
hauetako batez urontzi gogor eta segurantza handikoak lortzen
dituzte"), MarrazkiOEO/1 2 ("paperezko urontzia", "Paperezko
urontziaz gaiñera, panpin baten txanotarako ere balioko dizu"), A.
Uranga 2 ("Nik, badaezpada ere urontzi bat neraman, baina orain
denok goazenez, hiru bat ontzi eraman beharko ditiagu", "Hantxe
bertan utzi zuen urontzia ere"), J.M. Angulo ("Uraga horrek,
urontzi bakoitzeko ur garaidura beti berdin iraunerazten du"),
SGarm Heriotza ("Karreran Divina Flor-ekin gurutzatu zen,
salako zorua leuntzeko asmotan urontzia eta piltzarbiltzailea
eskuan"), Argia 1997 2 ("sistema hau erreaktorea inguratzen
duen ur ontzian oinarritzen da", "Hauek indargabetzeko munduan
behin-betirako tratamendurik ez dagoenez, 220 litrotako ontzietan
gordetzen dira zentralaren barruko ur-ontzi edo piszinetan"), G.
Gesalaga ("Beste urontzi batean jarri genuen orduan").
urontzi : DFrec 2, AB38 4 (recipiente 2, vaso de
agua 2), AB50 1 (barco), HiztEn (1 ik. itsasuntzi; 2 ik.
ontzi), Euskalterm 1 (bebedero) // Ez dugu aurkitu
ap. LurE.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urontzi : HiruMila (depósito de agua, recipiente
para el agua en general), Casve EF (aiguière, carafe), DRA
(1 nave; 2 vaso, vasija; 3 presa), Lh DBF (aiguière, pot à
eau), PMuj DVC (ur-ontzi: 1 cántaro de agua; 2 regadera,
rociadera; 3 jarro de agua; 4 acetre, pozal, cubo para sacar agua;
5 embarcación) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt,
EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: ik. 1 itsasuntzi. 2 ontzi / LurE: - /
ElhHizt: - / EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
HitzIrud: "urontzia = cisterna del agua (baño); depósito del
agua (coche)" / Prestas: 5. gaia; 11 lek. (B 1 / G 10).
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-ontzi: mugatzaile laburreko (bi silabako) elkartuak hitz
bakarrean idaztea erabaki zuen Euskaltzaindiak lehen itzulian.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uros
1 adj. Ipar. Zoriontsua, dohatsua. Adiskide onak dituztenak dira gizon urosak.
2 (Adizlagun gisa). Ipar. Ik. uroski. Nahi dena uros bizi, beti xuxen ibil bedi.
Estekak-
HBO
Aztergaia: uros
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. 'zoriontsua'.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
uroski
1 adb. Ipar. Dohatsuki, uros. Uroski Jainkoaren grazian hiltzeko.
2 adb. Ipar. Zorionez. Frantziatik kendua izan zen erlisionea, baina ez uroski frantsesen bihotzetarik.
Estekak-
HBO
Aztergaia: uroski
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ki.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urostasun
iz. Ipar. Dohatsutasuna, zoriontasuna. Ene iduriko, urostasunaren lehenbiziko gakoa, premiatsuena, maite duzun lan baten egitea da.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urostasun
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urpe
iz. Ur azpia. (Batez ere leku atzizkiekin erabiltzen da, singularrean). Urpetik azalera atera zenean. Urpeko lurrikarak olatu erraldoiak eragin zituen. Arrauna urpean erdiraino sartua. Urpera pulunpaka.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urpe
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:10 |
1996-11-26 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-03-06 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + /
ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Elkarketako osagaia edo esapide-zatia
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-pe.
Informazio lexikografikoa
Erabilera-oharrak
batez ere leku-denborazko kasuetan erabiltzen da.
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
urpean; urpera; urpetik.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urpekari
iz. Ur azpian, kirolari gisa edo lanbidez, aritzen den murgilaria. Ik. itsaspekari. Gaur egun, urpekari gehienek helio-oxigeno nahastea erabiltzen dute nitrogeno-oxigeno nahastearen ordez.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urpekari
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:Merkat |
1993-08-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
itsaspekari, urpekari.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: ik. oharra s.u. murgilari
(1996-05-20)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urpekaritza
iz. Urpekariaren jarduera edo lanbidea. Urpekaritzan oso gazte hasi zen. Urpekaritza ikastaroa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urpekaritza
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:IrEm |
2002-03-06 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
Ez dugu corpusetan aurkitu.
urpekaritza ">Euskalterm 1 // Ez dugu
aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.
Erdaretako formak
urpekaritza : ElhHizt // Ez dugu aurkitu
ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta
EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF,
DRA, PMuj DVC.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak
erabili gabea da, baina ongi eratua.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tza.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 / 2011-10-26)
Onartu da: urpekaritza.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urpeko
iz. Itsaspekoa.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urpeko
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z2:HBB |
1993-08-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
iz. 'itsaspekoa'.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ko: -pe-ko.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: izena ere?
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): iz. 'itsaspekoa' ezarriko da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urpeko ontzi
iz. Itsaspekoa. Nautilus urpeko ontzia.
urperatu, urpera/urperatu, urperatzen
da/du ad. Ur azpira joan; ur azpira eraman. Ik. hondoratu. Itsasoaren purrustada bat nahikoa da, ontzirik sendoenak urperatzeko. Itsas antzarak urperatzen direnean, euria.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urperatu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urperatu, urpera, urperatzen. da/du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urperatu, urpera, urperatzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urperatze
iz. Ur azpira joatea; ur azpira eramatea. Ontziaren azken bidaia, urperatze tokiraino.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urperatze
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + /
ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona
-tze.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
ontziaren azken bidaia, urperatze-tokiraino.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urpetu, urpe/urpetu, urpetzen
du ad. (Urak) estali, azpian hartu. Ibaiek ere ez dute urpetuko. St-Frederic auzoa 600 metrotan gertatu da urpeturik.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urpetu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urpetu, urpe(tu), urpetzen. du ad. 'urak estali,
azpian hartu'.
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
urpetu, urpe(tu), urpetzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-ratu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urra
interj. Bizk. Purra.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urra
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Bigarren mailan onartzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Bizk. interj. 'purra'.
Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da
Bizk. Ik. purra.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urraburu
iz. Itsaso bero edo epeletako arrain teleosteoa, begien ondoan urre koloreko orban edo marra bat duena (Sparus aurata).
Estekak-
HBO
Aztergaia: urraburu
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: txelba urraburu : Sparus
aurata.
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Sparus aurata.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Sparus aurata.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urradura
1 iz. Urratua. Lurra arrailtzen da han-hemenka; urradura haietarik ufaka badoa kea.
2 iz. Irud. Urradura badut bihotzean, gudu horiei ohartzean.
urragarri
1 adj. Erdiragarria. Oinaze urragarria. O, dolore eta ondiko bihotz-urragarria.
2 adj. Barre algara handiak eragiten dituena. Jendeari irri eginarazten beren ateraldi urragarriekin.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urragarri
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-garri/-kor.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urraketa
iz. Urratzea. Ez da eskubideen urraketaz kexu. Eliza biek urraketa gogorrak izan zituzten eta sekulako etena gertatu zen bien artean. Lege urraketa eta gehiegikeria horiek saihesteko. Bide urraketari ekin zioten.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urraketa
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z5:EEBS:43 |
2002-03-06 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Euskaltzaindiaren Arauak
bide-urraketa 1, SMitx Aranz: "Geroko baten
Gebara bera, gaizki egiñaren damu, alkar-maitezko bide-urraketan
laguntzen izango degu". Ik. urraketa ap. DRA:
a) 'operación médica': M. Ugarte On egiñaren obaria:
"ebakuntzarik, urraketarik, ezagutzen ez zelarik, nola-ala
erraietan zuzendu bearra zeukan baldin aur-illa kentzezkero, ta
oiñazeak sor zeikion bearrezko zainloturak egiñaz, buruz asi zen
lanean"; M. Olazar Agur: "Bertsolari onek, oindiño aldi
luzea ez da ordutik igaro, eztarrian osaketarako urraketa bat egin
bearra izan eban, eta abotsa galdu dau"; b) 'trabajo
rústico', A: "Eztei-biaramonean urraketa txikia bazterretan".
urraketa 5: Or ("Ez duzuke, agian, urraketa
bearrik"), M. Lorda ("Hasieran, azala leun eta marroi kolorekoa da,
gero, txapela zabaltzean, kutikula urratzen da zenbait
sakabanatutako ezkataz, erdiko diskoa ezik, hori dela ta,
txapela zuri-arrosa kolorekoa agertzen da ezkataz edo
sakabanatutako marroi koloreko urraketaz horniturik"),
TeknolMekan ("Silikatozko harri aglomeratuak aurrekoak baino
erraztasun handiagoz galtzen dute alea eta ertza oso fina duten
erremintak zorrozteko oso egokiak dira; beroa minimora murriztea
komeni bait da urraketan"), Erlijioak munduan 2 (adib.:
"Arazo kultural, ekonomiko, teologiko eta politikoengatik, Eliza
biek urraketa gogorrak jasan zituzten eta sekulako etena gertatu
zen bien artean").
urraketa : DFrec 1 (Goiz-Argi), AB38 11,
HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB50, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urraketa : ElhHizt, HiruMila (1 desgarro,
desgarramiento, rasgadura; 2 trabajo rústico), Casve EF
(déchirure), DRA (1 'operación médica'; 2 'trabajo rústico'), PMuj
DVC (1 trabajo rústico; 2 desbrozo, acc. de desbrozar; 3
rescisión, anulación, abolición; 4 rasgadura, desgarro) //
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta
EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE:
-
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-keta/-tze.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
Eliza biek urraketa gogorrak jasan zituzten eta sekulako etena
gertatu zen bien artean; Bide-urraketari ekin zioten.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urrako
iz. Ipar. Urratua, urradura. Lehertu zituen galtzak, baina joan zen aitzina, kasurik egin gabe urrako handi hartaz.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urrako
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ipar. iz. 'urratua, urradura'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urrakor
adj. Erraz urratzen dena, hauskorra. Oihala berritan zail, higatzean urrakor.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urrakor
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kor/-garri.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urrarazi, urraraz, urrarazten
du ad. Urratzera behartu. Eta gobernadoreek urrarazirik juduen arropak, manatu zuten izan zitezen zehatuak. || Komeria egiten, atso guztiak ditu barrez urrarazten. Irriz urrarazi.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urrarazi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urrarazi, urraraz, urrarazten. du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urrarazi, urraraz, urrarazten.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urraska
adb. Urratsez urrats, urratsak eginez. Ik. pausoka. Urraska ibili. Eginbideak sailka, mailaka, urraska bete.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urraska
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
adlag. 'urratsak eginez'.
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ka.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urraskal
adb. Zub. Urrats bakoitzean. Hain ilunpe handian ibiltzen direla, non urraskal behaztopatzen baitira.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urraskal
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-04-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu aurkitu // Ik. ap. DRA urraskal 'a
cada paso': AR ("Hain ilhunpe handian ibilten direla, nun urhaskal
behazthopatzen baitira"); Prop (1901: "Badire xilintxa xehe
urhaskal inharrosiz dabiltzkatenak"; 1906 "Ez zohazken barne hartan
bidea urhaskal aizkorarekin eginez baizik").
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urraskal : EuskHizt (Ipar. G. er.), DRA
// Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur
EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF,
Lh DBF, PMuj DVC.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE:
-
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
forma ezagun-erabilia dela dio J-L. Davantek.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Zub.
Forma baten adiera(k)
urrats bakoitzean.
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
urraskal behaztopatzen dira.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urraspide
iz. g.er. Mailaka edo zatika egiten den zerbaiten urratsak. Lan hori ipuingintzan oinarritzen da, urraspide honi jarraikiz: (...).
Estekak-
HBO
Aztergaia: urraspide
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z4:HBL |
2002-04-09 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu aurkitu corpusean // Ik. ap. DRA
urhaspide 2, 'paso, diligencia, gestión': Prop 1901:
"Atzartasun guziz zuhur horren urhaspidea, Nere Jaun Taurin
aphezpiku zenak erakutsi zarokun"; Prop 1902: "Ebanjelioaren
predikatzaileak ez ditu, bere urhaspidetako, segurantzak
galdetzen".
urraspide (eta urhaspide) 5: Lander 2
("J.Bte Althabe zenak bada, urhaspide horiek guzien bidez,
Bilzar-lagun guzieri irakaspen ohartgarri bat ematen daroku",
"Lohaken bada gutarik batbedera, bere ingurumeneko hargin, zurgin,
okhin, harakin, harotz, eta zapatagin, bai eta lur langile, larru
aphaintzale, artzain, ihiztari, arrantzale eta salerostunetarat,
galde letzoketen eta bakhotxari bere urhaspidetako gauzen izenak"),
FedHUrtek 1920 ("Hori da bertzalde, urhaspide guzietako
zorthea"), Euskaltzaleen Biltzarra ("Jean de Jaurgain
[...] eta Pierre Broussain, biltzar-lagunetarik bia,
Euskalzaindi edo Euskal-Akademiarat ereman direnak; bainan hek
daukate, Euskalzaleen-Biltzarreko lagun aspaldikoetarik izateari
diotela zor, urhaspide hortako hautatuak izatea"), Deia 1986
("... irrati-telebisten programazio desberdinak bideratzeko,
arautzeko eta orekatzeko hartu beharreko erabakien artean ez da
minorian dauden hizkuntza eta kulturen egoera kontutan hartu, eta
are gutxiago beren etorkizuna segurtatzeko inolako urraspiderik
proposatu ere").
urraspide : AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap.
DFrec, AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
urraspide : EuskHizt, DRA // Ez dugu
aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta
EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF,
PMuj DVC.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
urratsa, ibilbidea.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Aurreko zerrendan
urraska hitzaren ostean, urraspide ere onartuta
zegoen A letrarekin; oraingoan, ostera, bigarren hori ez da
jaso'.
- Erabakia: BAgiria
(1999-12-16): 'bigarren itzulirako utzi' da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urrats
1 iz. Ibiltzean, oin bat altxatzea, aurreratzea eta berriro lurrean uztea. Ik. pauso; oinkada. Urratsez urrats etorri. Urrats bat ezin egin biziki nekez baizik. Bi urrats egin ondoan gelditu zen. Azken urratsa egin baino lehen. Urrats bat gibelerat egin. Urrats txikiak, xeheak. Gizona bazihoan urratsa luzatuz. Urrats batzuk entzun zituen. Jauna, gida itzazu, arren, ene urratsak. Erraldoi urratsak.
2 iz. Irud. Leheneko urrats makurretan abiatu zen. Oi ondikozko zango, urrats gaiztoetan ibili zaretenak! Larramendiren urratsetan datoz Mendiburu, Basterretxea eta Ubillos. Bere gisara eta moldera, ez inoren urratsen ondotik, egin dituelako beti itzulpenak. Jaun hura bere sareetara biltzeko egin zituen urrats eta jukutriak.
3 iz. Urratsen segida; ibiltzea edo ibiltzeko era. Beti urrats berean doa. Mahaiz mahai dabil emakumea, etxekoandre handi baten urratsean. Barraskiloaren urratsean goaz. Idiek ere segitzen dute nagusia urrats onean. Urrats bizia. Oinez bihurtzen dira eta urrats geldian. Adinak urritua zion urratsa. Orain arte ez zen gehiegizko urratsik egin bide honetatik.
4 iz. Urrats bakoitzean egiten den bitartea. Hiru urrats aurrerago. Harrixuria Urtebitik hogei urratsetan da. Jerusalemeko murruetarik zenbait urratsetara. Batetik bestera uzten da hiru urratseko hutsarte bat. Hamar urrats luze da eta beste hainbeste gora. || Irud. Ez dela urrats bat baizik bizitik heriotzara.
5 iz. Mailaka edo zatika egiten den zerbaiten zati bakoitza. Literatura kritikan urratsez urrats eta mailaz maila beharko dugu ibili. Denbora txikian urrats handiegiak egitera behartu omen dugu. Behar dugun batasun hori, lehen urratsetan behintzat, euskara idatziarena da. Hurrengo urratsa hizkuntzalarien esku gelditu zen.
urrats egin Ibili. Eta hargatik, ilkitzen naizenean plazara, urrats egiten dut gizon triste baten gisara.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urrats
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1992-04-23 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:02 |
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: urrats egin .
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urratu1, urra, urratzen
1 da/du ad. Papera, oihala, larrua eta kidekoak lanabesen laguntzarik gabe hautsi. Soinekoak urratu zituen esanaz: "Biraoa esan du". Tenpluko oihala goitik behera urratu zen. Paketearen azal lodia behingoan urratu zuen. || Irud. Haren otoitzak hodeia urratzen du eta zerura hegan egiten.
2 du ad. Hautsi, puskatu, desegin. Oinekin lurra urratzen du. Lurra goldeaz urratzea, lehenengo lana. Urratzen zizkien gorputzeko haragi guztiak burdinazko azazkalekin. Nire lokarriak urratu dituzu, Jauna. Osasunarekin urratu zapatok! Etxola txar erdi urratu batean. Ikusi genuen haren sabela urratua eta har zikinez betea. Eta zintzurra urratu beharrean ekingo diote kantuari. Laster bildua, laster urratua (esr. zah.). || Ontziko jende guztiak irriz urratuak zeuden.
3 da/du ad. (Gauza abstraktuez mintzatuz). Galtzen dituzte mezak, urratzen dituzte jaiak eta barauak. Ezkontza urra daiteke? Marka guztiak urratu. Haien antsiaz bihotzak dira urratu. Egun-argiak urratzen duen amets itxura.
4 du ad. Zerbaiten azala hondatu edo bertan marka arinak egin. Urratu duzu azala eta zaurituko zaizu dena.
5 du ad. (Bidea, ildoa) ireki. Materiazko estalki gogorrean barrena, biziak badaki bidea urratzen. Bide berriak urratzen eta zaharrak zabaltzen ari zaizkigun gaurko olerkariak. Aspaldidanik irekirik dauden bideak atzera urratzen ibiltzea alferrik ibiltzea litzateke. Goldelari bakoitza ildoa urratzen hasi zen.
6 da/du ad. (Egunaren, argiaren) lehen zantzuak egunsentiarekin agertzen hasi. Argia urratu baino lehen jaiki. Eguna urratzen hasi zenean. Igande goiza urratzearekin atera zen.
7 (Era burutua izenondo gisa). Aurkeztu zitzaion gizon bat, soineko urratu eta buru hautsez betearekin. Irazki nahasia eta urratua ehun ederragoren baten gai bihur daiteke goragoko Ehule haren eskuz.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urratu 1
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:03 |
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
urratu 1, urra, urratzen. du ad.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
urratu, urra, urratzen.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "du, eta da. Adibide ugari
Orotarikoan, oraingoak biltzen hasi beharrik gabe" (2009-10-23)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urratu2
iz. Urratzearen ondorioa. Landareari urratu bat egin. Hango urratua pasaratu eta hemen adabakia ipini. Urratu bat eman diogu lurrari. Hormaren urratu batetik. Zauri larririk ez zuen, urratu batzuk besterik ez. Autoak berak urratu batzuk bazituen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urratu 2
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
iz.: landareari urratu bat egin.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urratzaile
1 iz. Zerbait urratzen duen pertsona. Jainkoaren legearen urratzaile gaiztoak. Horra bi maisu, bi bide-urratzaile.
2 adj. Urratzen duena. Ireki zituen ezin gehiagorainokoan bere hortz urratzaileak.
urratze
iz. urratu aditzari dagokion ekintza. Mila neke eta tormentu eta urratze odolezkoren buruan. Ez da zigorrik aurrez ikusten, legea betetzen ez duenarentzat; beraz, lege urratzeak dohainik aterako zaizkie urratzaileei.
argi urratze, argi-urratze Egunsentia. Ik. egun-urratze. Biharamun goizean, argi-urratzearekin atera zen. Hau gau luzea, gau beltz ilun izugarria, argi-urratze gabea, oilariterik izanen ez duena.
egun urratze, egun-urratze Egunsentia. Ik. argi-urratze. Egun urratze alai bat.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urratze
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urraulbeitiar
1 adj. Urraulbeitikoa, Urraulbeitiri dagokiona.
2 iz. Urraulbeitiko herritarra.
urraulgoitiar
1 adj. Urraulgoitikoa, Urraulgoitiri dagokiona.
2 iz. Urraulgoitiko herritarra.
urraza
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, urraza-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. uraza].
Estekak-
HBO
Aztergaia: urraza
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak baztertua, eta beste batez
ordezkatzekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. uraza.
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. uraza.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urre
1 iz. Kolore hori-gorrixka distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; zenbaki atomikoa, 79); urrea duen metal aleazioa. Ik. urregorri; urrezuri. Munduko urre, zilar, diamante eta beste harri ederrak. Urrearen balioa erdira jaitsi zenean. Urre garbi fin-fina. Urrea surtan garbiago eta ederrago egiten da. Ontza bat urre. Urre koloreko adarrak. Urre izpiak. Urre kaliza: urrezko kaliza. Urrea balio du halako gizonak. Urre zaharra baino horiagoa. || Urre aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak.
2 iz. Urrezko gauza. Eltzea, bere urre eta zilarrekin sartzen du berriz lurpean.
3 iz. Karta espainoletako lau sailetako bat, urrezko txanpon baten irudia ezaugarri duena; sail horretako karta. Bateko urrea. Kartak ditu lau hegi, seiko urreak sei begi. Urrea, ezpata, kopa eta bastoia dira karta sorta tradizionalaren lau sailak.
ontzako urre Diru zaharra, urrezkoa, hogei edo hamasei ogerleko balio zuena. Ik. ontzako. Ez zen indianorik, erloju katean ontzako urrea ez zuenik. Ezin jaso ahala ontzako urrez zamatua.
urre bits, urre-bits 1 Urre geruza mehea, beste metal batzuen gainean, haiek estaltzeko, jartzen dena. Ik. urreztatu. Urre bitsezko erlojua.
2 (urre bitsetan bizi esapidean, 'oparotasunean bizi' adierazteko). Beude zuretzat mahai aberats joria eta urre bitsetan bizitzea.
urre patroi, urre-patroi Diru sistema, diru unitate baten balioa urre kopuru jakin batean ezartzen duena. Urre-patroia XIX. mendearen erdialdera garatu zen, Europako eta Ipar Ameriketako herrialde industrializatuen arteko trukeak errazteko. 1971n Richard Nixonek dolarraren urrearekiko bihurgarritasuna bertan behera utzi zuen eta trukerako urre-patroia desagertu zen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urre
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z1:BatHizt |
1992-08-27 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:EEBS:02 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2010-04-20 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
ZS:HBL |
2009-05-14 |
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
urre, SEIKO URRE "Cierto juego de naipes que en otras
zonas llaman los seises y que se empieza descartando por el seis de
oros" Echaide Orio; Gte Erd ("Seiko urrean pasada bat irabazi dut
[G-azp, AN-gip]").
urre: A Aezk (Errege bezpera-gabean etxekoen artean
botatzen tuzte kartak: gizonendako errege urrea, emaztekiendako
bateko urrea).
urre: HiztEn, LurE (bateko urrea).
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Zehazki: urre (el seis de oros) seiko urrea;
HiruMila: urre, (cuatro de oros) lauko urrea;
ElhHizt: urre // urre: Zehazki, ElhHizt, HiruMila,
HiztHand.
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Au.
Bestelakoak
Cf. aipatuetan urre txota eta bateko urre, biko urre,
hiruko urre, lauko urre, bosteko urre, seiko urre (a eta b),
zazpiko urre, zortziko urre, bederatziko urre, sota urre,
txanka-urre, zaldiko urre, errege urre.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: urre-bits ; eta adibide gisa:
urrezko ezteiak.
Forma arautuaren azalpenaz oharra
adierak zehaztean, kartetakoa kontuan hartu, eta azpisarrea gisa
seiko urrea karta-jokoaren izena sartu, eta bateko
urrea adibide gisa.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
kartak: ik. oharra s.u. bateko; Elementu kimikoak eta
Mineralak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): urre 1 iz.: urrezko ezteiak; 2 iz.
Kim. 3 (karta-jokoan): bateko urrea. Eta AS gisa:
seiko urre
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urrearrain
iz. Ur gezetako arraina, karparen familiakoa, hura baino txikiagoa (Carassius auratus).
Estekak-
HBO
Aztergaia: urrearrain
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Carassius auratus.
Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
lotu/bereiz.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-arrain.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Carassius auratus.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urrebotoi
iz. Belardietako landarea, zurtoinaren muturrean lore hori ikusgarria duena (Ranunculus sp.). Ik. urde mutur. Urrebotoi artean etzaten ginen ibai aldean.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urrebotoi
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Ranunculus sp.
Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-botoi.
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Ranunculus sp.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urregile
iz. Urrea lantzen duen eskulangilea. Urregileak zilar gainera urrea isurtzen duenean bezala.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urregile
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-gile/-gin.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urregin
iz. Bizk. Urregilea.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urregin
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Bizk. 'urregilea'.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urregintza
iz. Urregilearen lanbidea; urrea lantzeko antzea. Bitxigintzaren eta urregintzaren esparruetan egindako lanaren lekuko, 1920-1940 bitarteko hainbat pieza bildu dituzte Iruñeko aretoan: lepokoak, eraztunak, mahai-tresnak eta beste.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urregintza
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-gintza.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
urregorri
iz. Batez ere Bizk. Urrea. Urregorri bihurtuko baita oin azpian darabilgun hautsa ere. Etxe honetako nagusi jaunak urregorriz du bizarra. Ez ditugu urregorrizko irakurgaiak egunero sortzen.
Estekak-
HBO
Aztergaia: urregorri
Iturria:
|
Kodea [?] |
Data |
Proposamena |
| Araua: |
Z3:EArau106 |
|
|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: |
Z3:HBB |
1996-11-26 |
Lantaldeak erabaki gabe utzia |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
urre gorri 47: B 13 (Añ LoraS, JJMg
BasEsc, AB AmaE, A BeinB, Altuna 4, Balad,
BEnb NereA 3); G 28 (Aran SIgn, Bv AsL,
AzpPr 2, Ag G 3, Mok, Or Eus 4, Ldi 2, Zait 5,
NEtx Antz, Munita, Lek SClar 7); IE 1 (HU
Zez); EB 5 (MEIG); urre-gorri 13, B-G (Añ
LoraS 6, Bilbao IpuiB; Or Eus 4, Ldi
IL, Zait Plat); urregorri 29: B 23 (Añ
EL2, Astar II, AB AmaE, Ag Kr, Altuna,
Otx, Balad, Erkiag BatB, BEnb NereA, Gand
Elorri, Alzola Atalak); G 4 (SMitx Aranz,
Basarri, Zait Plat, And AUzta); EB 2 (Arti
MaldanB); horietan 'legezkoa' hed. adierakoak bi izan
daitezke: Or Eus ("Neri deritzat Garazi urre-gorria") eta
Zait Plat ("Beti pake urregorrian dagoena, ezertarako
ezpaita"); urre zuri B 10 (A BeinB, Altuna 8,
Balad); urre-zuri G 2 (Or Aitork).
urre gorri 6: B 1 (P. Etxebarria); G 4 (M. Lekuona
3, M. Apalategi); EB 1 (IBe); urregorri 13: B
6 (Alzola); G 4 (Azkue, S. Muniategi, M. Lekuona 2); EB 3 (J.
Sarrionandia, M. Zarate, Euskadi Obrera); ez dugu 'legezkoa'
adierakorik aurkitu; urre zuri EB 1 (A.
Lertxundi).
ez dugu 'legezkoa' adierakorik aurkitu; formak: urre
gorri : AB38 2, AB50 1, HiztEn; urregorri :
DFrec 1, AB50 1, Euskalterm 2; urregorrizale : AB50
1; urre zuri : HiztEn; urre-zuri :
Euskalterm 1. BiblE: urre gorri(zko) 2 (Sal 65,14: lumak
urre gorriz; Kt 5,15: urre gorrizko oin); urregorrizko 1 (Es
25,12: urregorrizko lepoko).
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
batez ere Bizk. 'urrea'.
Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
hitz bakar-egina sumatzen da; badu, gainera, hedadurazko edo
konnotaziozko adiera ere ('legezkoa' edo: "bere hitzaldian esan
duen guztia ez da urregorria"); ikus urrezuri ere.
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-gorri.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2019-01-11
