l
1 Ik. ele.
2 litro-ren nazioarteko sinboloa.
la
iz. Musika-eskalako seigarren nota.
Estekak- HBO
Aztergaia: la
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2010-04-20
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ik. OEH argitaratuan: La (nota musical): Izt Po (Ut, re, mi,
fa, sol, la, si, / oju ta garraixi, / musika kizkar piña /
ikasten naiz asi), Azc PB (Kantau doguz / Ozamako Ninfak /
[...] la, si, do, re, mi, fak) (BN-lab) (Do, re, mi, fa,
sol, la, si, do; / zapeta-zolatik zilo). la
Hizkilimin/3 (Afinatu ura kendu edo gehituz eta azkenean
eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol, la, si eta
do), Musika (do, re, mi, fa, sol eta la notak erabiliko
ditugu, Ikaslea zoruko pentagramaren ondoan jarriko da.
Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo tonuok erabiliz:
do, re, mi, fa, sol, la, Erritmo irudiak: beltza, kortxea,
zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren isilunea. / Notak: do,
re, mi, fa, sol, la. / Konpas guztietako pultsazioak
zenbatuko ditugu), Lek (Sol-sol, sol-sol, lala-sol;
sol-sol, sol-sol, lala-sol...), M I. Urbieta (Melodiaren
azpiegitura tonala: La M). la La
la: HiztEn., LurE // Euskalterm: la, la maior
(la mayor), la minor (la menor).
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila. la
Erdaretako formak
(RAE): la; (DLLF): la; (Collins): A; (S. Carbonell): la;
(Langenscheidts): A. es fr en it
de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Musika.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
(musika-nota).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laba
iz. Harri urtua, sumendietatik ateratzen dena. Sumendiaren laba.
Estekak- HBO
Aztergaia: laba
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. sumendiaren laba
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
nazioartekoa da.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
sumendiaren laba.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labaiendar
1 adj. Labaiengoa, Labaieni dagokiona.
2 iz. Labaiengo herritarra.
labain
1 adj. Erraz labaintzen dena; bertan labaintzea erraz gertatzen dena. Ik. irristakor. Aingira labaina da. Odolezko izerdi labain bat. Bide labainak. Leku labainean. Malda labainetan. Harri labaina (Ik. labainarri). || Buztinez labain dago lurra.
2 adj. Huts egiteko edo desegokikerietan erortzeko bide ematen duena. Auzi, arazo labaina. Mundu labain honetako arriskuak.
3 adj. Gezurrezkoa, zurikeriazkoa. Ik. koipetsu 4; zuri 5. Nork sinets zure hitz labainak? || Mihi labaineko gizona.
4 adj. Pertsonez mintzatuz, faltsua, zuria. Ik. lausengari; losintxari; + zurikatzaile; koipetsu 3; zuri 4; balakatzaile; balakari; elezuri. Gizon labaina eta gezurtia.
labain egin Labaindu, irristatu. Eskaileretan labain eginda jausi da.
Estekak- HBO
Aztergaia: labain
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . labain egin
Informazio lexikografikoa
Aztergaia: labain egin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: adib. / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: adib. /
ElhHizt: AS / EskolaHE: adib.
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
egin.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. labain
Forma baten adiera(k)
labaindu, irristatu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labaina
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, labaina-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. labana].
Estekak- HBO
Aztergaia: labaina
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1995-07-27
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
G da nagusiki, 33 ager. (Echag, Xe, Sor , Ag , JMB , Tx , Alz
, MAtx , Anab, Ugalde , JIraz , Etxde ); ager. banako B
(Erkiag ) eta IE (Mde ); eta EB 3 (MEIG); berezkoa dutenak 9
dira; gabeak 11; erabakigaitzak 18; EB (18; 15 Osk ) eta G da
nagusiki (Zab Lek Berron NEtx ) nagusiki; B 3 ager. (Mg AB
Erkiag ); IEn ez da jaso; 18 dira; 7 eta erabakigaitzak 7;
IE-ZuAm da, 18 ager. (EZ , SP , Lg , Dh, Elzb , Hb , Elsb ,
Dv , FIr, Zub, Casve ); hauen artean organikodunak 5 dira;
gabeak 3 eta erabakigaitzak 10. laban(a)
AKaik G ELG B II Ram
Gazt Iltz Bizia AlosT
Arran Pr -a -a
labain(a) Kurl Gabon;
EunD; Kijote; LBB PAb,
AmaE, BatB labaina labain
nabal(a) Man I Phil I
PAd Esk Fram Lab SGrazi
-a -a
'aizto' adierakoaren 7 ager. (EB 6 eta G 1); 47 aldiz agertu
da (EB 35; B-G 11 eta IE 1): 7 (G 3, EB 4); 7 (IE 1, EB 6);
beste 31 ager.en amaiera erabakigaitza da; behin jaso da, IE.
labaina laban(a) laban
labana nabal
: AB38 1; : Euskalterm 1; DFrec: : DFrec 6; AB38 11; AB50 7;
Euskalterm 14; HiztEn, LurE; : HiztEn, LurE; : DFrec 3.
laban labanska
labana labankada
nabal
Bestelakoak
Jatorrizko forma
laba(i)na.
Euskaltzaindiaren Arauak
labaina* e. . labana
Informazio osagarria
Aldaera baztertuaren ordaina
Ik. (eta B2 markarekin). labana nabal
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labainarazi, labainaraz, labainarazten
du ad. Irristarazi. Ik. lerrarazi.
Estekak- HBO
Aztergaia: labainarazi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, labainaraz, labainarazten. ad. labainarazi du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
labainarazi, labainaraz, labainarazten.
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-n(du)+a-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labainarri
1 iz. Labainarazten duen harria.
2 iz. Bekatu bidea. Bekaturako bide eta labainarriak.
Estekak- HBO
Aztergaia: labainarri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'labainarazten duen harria'.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-harri.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
labainarazten duen harria.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labaindu, labain/labaindu, labaintzen
1 da ad. Irristatu, lerratu. Ik. labainkatu; laprast egin; labain egin. Amildegiaren ertzeraino labaindu zen. Labainduta joko du behea. Eskuetarik labaindu zait. Bekatu bidean labaindu direlako.
2 da ad. Arreta faltaz edo oharkabean hutsen bat egin. Gezurretan labaintzeko beldur handirik gabe.
3 du ad. Bizk. g.er. Leundu. Lehenengo, ondo igurtzi eta labaindu egiten dio besoa. Hitz leunez gogoa labaindu.
Estekak- HBO
Aztergaia: labaindu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
hasiak 39 dira, G eta MEIG; hasiak 52, B eta JMB eta Etxde.
formak 23 ager. ditu: Aran, TAg, Etxde, MAtx, Azurm in Azurm
; MEIG; 9 (TAg); 1 (Berron ); eta 5 (Etxde ); 1 (VMg); formak
18 ager. ditu, nagusi-nagusiki B (DurPl, Mg, fB, AB, Azc,
Gand); G 4: JMB, Etxde; 1 (Laux); 3 (AB, Gand); 2 (Etxba); 26
(Añ, JJMg, fB, Ur, AB, Azc, Ag, Kk, Otx); 1 (Ag).
labain- laban- labaindu
Elorri, HitzB labainka(tu)
labainkadaka Kijote labainki,
labaintasun labaintze JJ labañkeria
labandu labangarri labanka
labankada labankeri(a) labantasun
hasiak 16 dira, G eta EB; hasiak 12, B nagusiki eta EB-EgAs;
formak 11 ager. ditu, G 2 (Agirre, T. eta Haurren
idazkaritza); EB 9: Pagola, M.; Arrasateko eskola
politeknikoa; Elhuyar; Valdes, A.; Hidalgo, B.; Lasa Alegria,
A.; Etxaide, J.; Arrue, R.; 1, EB (Arrasateko eskola
politeknikoa); 4, EB (Mujika, L.M.; Elhuyar; Aramendi, M.); 2
aldiz agertu da ( aldizkaria, Valdes, A.); 2 aldiz, B
(Etxebarria, J.A. eta Larrakoetxea, B.); behin (BEO,
90.03.30); 4 aldiz (Bustintza Lasuen, E.; UZEI); behin, EB
(Etxebarria, J.R.); behin, B (Basabe Retolaza, K.).
labain- laban- labaindu
labaingarri labainkor labandu
Euzkadi labanka labankari
labankeri(a) Euzkadi; El Dia; labankor
labanqueri
DFrec (1); AB38 (8); HiztEn; LurE; Euskalterm (1); DFrec (1);
AB38 (5); HiztEn 1; LurE 1; Euskalterm (3); LurE 1; LurE;
HiztEn; LurE; HiztEn; LurE; HiztEn; LurE; LurE; 'ligereza':
AB50 (1); HiztEn; LurE; AB38 (10); HiztEn; LurE; Euskalterm
(10); AB38 (3); HiztEn; LurE; Euskalterm (2); HiztEn; LurE;
HiztEn; LurE; HiztEn; LurE; AB38 (4); Euskalterm (1); LurE;
'corredera, deslizador' Euskalterm (4); 'irristatu': DFrec
(1); AB38 (3); 'leundu': AB38 (1); AB50 (1); AB38 (1); AB38
(1); 'liviandad': AB50 (1); AB38 (1); AB50 (1).
labaindu: labaingarri: labaingarritu:
labaingarritze: labainka: labainkada:
labainkatu: labainkatze: labainkeri
labainkeria: labainketa: labainkor:
labainkortasun: labaintasun: labaintegi:
labaintzaile: labaintze: labandera
: labandu labandu labanerazle:
labangarri: labankeria labankor:
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, labain(du), labaintzen. ad. labaindu da
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
ad. motakoa ere jasotzeko eskatuz: "1 [...]. ad. . g.er.
'leundu'". du du Bizk
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
labaindu, labain(du), labaintzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labaingailu
iz. Irristatzeko tresna.
Estekak- HBO
Aztergaia: labaingailu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2005-04-12
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
ik. oharra s.u. . labangailu
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-gailu.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labaingarri
1 adj. Labainarazten duena. Ik. irristagarri. Bide labaingarriak. Solas labaingarrietan.
2 adj./iz. Mekan. Gai solidoez edo likidoez mintzatuz, elkar ukituz mugitzen diren azal edo atalen arteko marruskadura gutxitzen duena. Ik. lubrifikatzaile. Marruskadura-junturen errendimendua hobetzen hasi zen, labaingarri solido batez egindako estaldura aurreratuak erabiliz. Olio labaingarri apur bat botaz gero, agian ez dugu sarraila aldatu beharrik izango.
Estekak- HBO
Aztergaia: labaingarri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. bide labaingarriak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-n(du)+g-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labainka
adb. Labainduz. Ik. irristaka.
Estekak- HBO
Aztergaia: labainka
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
adlag.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labainkada
iz. Labaintzea, irristada. Labainkada handia izan zen etxea orduan saltzea.
labainkatu, labainka/labainkatu, labainkatzen
da ad. Labaindu. Ur gainean labainkatzen den ontzia.
Estekak- HBO
Aztergaia: labainkatu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, labainka(tu), labainkatzen. ad. 'labaindu'.
labainkatu da
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
labainkatu, labainka(tu), labainkatzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labainkeria
1 iz. Axolagabekeriaz egindako hutsa. Ezkontzarekin garbitu bazen ere, labainkeria baten fruitu dugu Pernando gizagaixoa.
2 iz. Leunkeria, zurikeria. Ik. lausengu; losintxa; koipekeria. Munduaren labainkeriak eta zurikeriak.
labainkor
adj. Irristakorra, labaina.
labainkortasun
iz. Labainkorra denaren nolakotasuna.
labaintasun
iz. Labaina denaren nolakotasuna. Jan-edan onak berarekin dakarren mihiaren labaintasuna.
labaintze
iz. labaindu aditzari dagokion ekintza. Ik. labainkada; labainketa.
Estekak- HBO
Aztergaia: labaintze
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labaki
iz. Luberria. Labaki lurra ongarri ona da.
Estekak- HBO
Aztergaia: labaki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-04-23
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'luberria'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labakitu, labaki/labakitu, labakitzen
du ad. Luberritu. Otadiak labakitu. Hurbileko larreak labakitzen baditugu, nondik aterako ditugu iratze-inaurkinak?
Estekak- HBO
Aztergaia: labakitu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, labaki(tu), labakitzen. ad. labakitu du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
labakitu, labaki(tu), labakitzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labana
iz. Ganibeta, bereziki ahoa kirtenaren barnean toles daitekeen ganibeta. Sakelatik labana atereaz. Labana zorrotz bat sartu zion sabelean. Labana uhalaz leuntzen.
bizar labana, bizar-labana iz. Bizarra kentzeko labana. Atzealdeko ile guztia bizar labanaz kendua. Bizar labanaz zainak ebaki zituen.
Estekak- HBO
Aztergaia: labana
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1995-07-27
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:10
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
laba(i)na.
Euskaltzaindiaren Arauak
iz. / AS: . bizar(-)labana
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labankada
iz. Labana-ukaldia. Labankadaz josiko haut!
Estekak- HBO
Aztergaia: labankada
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'labana-ukaldia'.
Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna
-a org. eratorpenean.
Atzizkien araberako erabakiak
-kada.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labar
iz. Amildegi edo haitz oso pikoa, batez ere itsasbazterrean uhinen jardunak egina. Dover-eko labarrak. Itsasertzeko labarretatik egin zuten ekialderako bidaia.
labar arte, labar-arte iz. Harri gainean eta haitzuloetan eginiko pinturak eta grabatuak, bereziki historiaurrean eginak. Hiru kobazulo horiek labar artean duten garrantzia kontuan hartzekoa dela esan zuen historialariak.
labari
iz. g.er. Labezaina.
Estekak- HBO
Aztergaia: labari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
labezaina.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labarto
iz. Bizk. g.er. Labean lehorturiko artaburuen irinaz eginiko ogia. Ik. arto 3; artobero; artopil. Labarto bero-beroa.
Estekak- HBO
Aztergaia: labarto
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
behin agertu da, B (Enb: "Otza kentzeko bauku mukurre naikua;
aberientzat, barriz, bedar igertua; zezin, urdai, lukainka,
kaxan labartua... Zeren bildur zara, ba, ene andratxua?"); ,
formarik ez dugu aurkitu. labarto
labigar labiger
Sektore jakin bateko informazioa
Etniker ... liburuan jaso da ('maíz tostado en el horno' /
Begoña-Bilbo eta Zeanuri); ez dugu aurkitu; ik. : (B-g-mu)
Borona hecha de grano que se ha secado junto al horno.*
Labarto Azkue, Txirristadak, 68; : Borona cuyo grano se ha
secado al horno (B-mung) Azkue, Apéndice, 552. La
alimentación labiger labarto
DRA labarto bero bero, keia darixona,
ori ori, urre gorrixa lakotxe labarto-zati ederra.
labigar
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
'labean erretako artoa'; Bizkaian ezaguna da, ahozkoan;
Xabier Kintanak bilduko ditu lekukotasunak.
Erabileremu dialektala
Bizk.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EBB (1997-12):
kendu egin da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labe
iz. Beroaren bidez gauzak edo gaiak berotzeko, egosteko, erretzeko, kiskaltzeko, urtzeko edo eraldatzeko erabiltzen den barruti, tresna edo eraikuntza. Irin hoberenarekin egin orea ere ez da ogia, labean azala egin artean. Gisu labeak. Baxera-labea. Labearen ahoa, atea, kebidea. Labe hagak. Labe goria. Labea piztu. Opilak labean erre. Sukaldeko labean. Labetik atera berriak. Zaharra eta labea ahotik berotu (esr. zah.). || Infernuko labea.
labe garai iz. Tamaina handiko labea, zutikakoa, burdin mea urtzeko erabiltzen dena, mea eta erregaitzat erabiltzen den ikatza nahasirik sartzen zaizkiona. Bizkaiko labe garaietako langileak.
Estekak- HBO
Aztergaia: labe
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-03-24
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:05
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
ogi labe, labe; (t)xitalabe.
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . labe garai
Aztergaia: labe garai
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: [grafia hobetsiko genuke]
labegarai (1996-01-08)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labealdi
1 iz. Labe batean ogia erretzen den aldietako bakoitza; labe batean batera erretzen den ogi kopurua. Labealdian zenbat ogi erretzen dituzu? Hamar labealdi ogi.
2 iz. Labean batera sartzen diren gauzen multzoa. Labealdi bereko adreiluak.
Estekak- HBO
Aztergaia: labealdi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:HBB
|
1993-06-24
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. labekada
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labe handi
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, labe handi-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. labe garai].
Estekak- HBO
Aztergaia: labe handi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-07-27
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
labe handi* e. . labe garai
Informazio osagarria
Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina
Ik. (hau da izendapen hedatuena). labe garai
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labekada
iz. Labealdiaren edukia. Bi labekada ogi saldu ditugu. Labekada osoa alferrik galdu da.
Estekak- HBO
Aztergaia: labekada
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-06-24
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'labealdia'.
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. labealdi
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labekari
iz. g.er. Labezaina.
Estekak- HBO
Aztergaia: labekari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
labezaina.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
label
iz. Merkataritza-produktuetan, ezaugarri jakin batzuk dituen etiketa bereizgarria, produktuaren jatorriaren eta ekoizpen baldintzen kontrola bermatzen duena. 42 etxaldek dute laborantza biologikoaren labela Ipar Euskal Herrian. Arrantzaleek labela eskatu dute Kantauriko hegaluzea gainerakoetatik bereizteko.
Estekak- HBO
Aztergaia: label
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
6 aldiz ageri da: H. Etxeberria ("Ala indarkeriak ere label-a
behar du arbuiatua izan dadin?"), M. Agirre ("labelaz salduko
dute eztia eta administraziotik ere laguntzak jasotzen hasiko
dira"), J.L. Goikoetxea ("Eskualdeko edo inguruko labela
duten berbak"), X. Galarreta ("oilasko bati eskatzen zaion
label sonatua ere"), 1995 ("250 nobedade erakutsi dizkigu eta
horien artean baziren batzuk Tolosaldeko firmarekin,
labelarekin esatea askotxo izango da, bost liburu eta disko
bat hain zuzen"), 1996 ("Jendeak hobetu du bizi maila gutxi
batzuen kontura, hau bai, eusko labela"). label
Galtzaundi Napartheid
: HiztEn, Euskalterm 5 ( 3 eta 2) Ez dugu aurkitu ap. DFrec,
AB38, AB50, LurE. label euskal label
labeldun behiki //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, HiruMila, PMuj (cuchillo) Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA.
label DVC // EG/CE
EF/FE EF BF DBF
Erdara/euskara hiztegietako datuak
: ElhHizt; : HaizeG , Casve ( ) Ez dugu aurkitu ap. HiruMila,
Lur eta , PMuj . label
ezagut-bide FB FE
ezagütbide // EG/CE EF/FE
DCV
Erdaretako formak
(Le Petit Robert): (2. . Marque —d'un syndicat proffessionnel
ou d'un organisme semi-public, en France— qui garantit
l'origine ou la qualité d'un produit. . . (aux normes de la
Communauté européenne); (S. Carbonell): etichetta; (Collins):
ticket, label, tag; (Langenscheidts): Etikett, Preisschild,
Klebe-adresse. fr label Anglic
Label de qualité Label d'exportation Label
CE it en de
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " ". label
Lantaldearen irizpideak
Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta beste gabe
onartzekoa
mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen du, oso erabilia da
ahozkoan, eta, ordezkagaitza dirudienez, onartzekoa (nahiz
pasakorra izan litekeen).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laberatu, labera/laberatu, laberatzen
du ad. Labean sartu. Ogia laberatu.
Estekak- HBO
Aztergaia: laberatu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, labera(tu), laberatzen. ad. laberatu du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
laberatu, labera(tu), laberatzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labesu
iz. Ogia labean erretzea. Labesua astean behin izaten zen. Umea zaindu, etxea txukundu, lixiba egin eta labesua zuzendu.
Estekak- HBO
Aztergaia: labesu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
testuetako lekukotasun gutxi duen arren, forma
ezagun-erabilia da ahozkoan, Bizkai-Gipuzkoetan bederen.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Azpisarrera erantsi: .
labesua egin
- Erabakia: (H2.2 /
2010-05-24): Bere soilean jasoko da forma proposatua, forma
berririk erantsi gabe.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labetegi
iz. Ipar. Labea.
Estekak- HBO
Aztergaia: labetegi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'labea'. Ipar
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labetxo
iz. Labe txikia.
Estekak- HBO
Aztergaia: labetxo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
'azulejoa' adierakoa ezaguna da Gipuzkoa aldean, eta ordain
baliagarria izan ote daitekeen, aipatu da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labezain
iz. Labeaz arduratzen den langilea.
Estekak- HBO
Aztergaia: labezain
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Forma garden-ulergarria da
formetan argiena den azken hau da hobestekoa, eta besteen
definitzaile gisa eskainiko da. labari, labekari,
labezain
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
labeaz arduratzen den langilea.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labezomorro
iz. Gau intsektu zapala, eskuarki beltza gainetik eta gorrixka azpitik, leku heze eta ilunetan ezkutatzen dena eta zernahi janariz elikatzen dena (Blattaria). Sukaldea labezomorroz betea zegoen.
Estekak- HBO
Aztergaia: labezomorro
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Ik. Izendegia: : Blattaria; : Blattela germanica; : Blatta
orientalis. labezomorro labezomorro arre
labezomorro beltz
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Blattaria
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
(ik. Izendegia): Blattaria.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labeztar
1 adj. Labetzekoa, Labetzeri dagokiona.
2 iz. Labetzeko herritarra.
labirinto
iz. Elkar gurutzatzen duten bide bihurgunetsuen sarea, bertatik ateratzea nekeza gertatzen dena. Kretako labirintoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: labirinto
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
1 (Ibiñ ); 1 (Arti ). laberintu Virgil
lanbirintu MaldanB
15 ager.: B 8 (Iraolagoitia, J. M.), EB-EgAs 7 (Tapia, I.;
Elorza, J.; Garate, R.; Egiguren, R.; Arrieta, J. A.; ); EB 1
(Mendiguren Bereziartu, X.); EB 1 (Elhuyar Biologi Taldea).
laberinto Egin labirinto
labirintodontio
: AB38 1; : AB38 2; : HiztEn; : AB38 2; HiztEn; Euskalterm 8;
: Euskalterm 1; : DFrec 1; LurE; : Euskalterm 8; : Euskalterm
1. hezur-laberinto laberinto
labirintitis labirinto labirintodontio
labirintu labirintulido labirintulio
Lantaldearen irizpideak
Mailegu onartzekoa da, sistemaren arabera egokituz
nazioartekoa da. labi-
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-o dagokie grekotiko maileguei.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laboral
adj. Lanari, jarduera profesionalari dagokiona edo harekin lotua. Ik. lan 4. Eskubide sozial eta laboralak bermatzeko.
Estekak- HBO
Aztergaia: laboral
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:16
|
2005-02-08
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z10: LBeh2560
|
2020-06-16
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
85, horietan buletinetako 63: 1989-1997 bitartean 10 (adib.:
"Artikulu honen barnean, Asitentzi-prima, Atseden
Konpentsatua, Etekinetan partizipazioa, Gaueko plusa eta
Langileen Estatutoak eta Errepidetako Garraio Ordenantza
Laboralak ezarritako bestelako kontzeptu ordaingarriak
sartzen dira", "Akordiorik ez balego, Agintaritza Laboral
Eskudunaren erabakiari egongo da", "egutegi laboralean
sartutako jai-egunetan"), 1992-1993 2 ("euskal Administrazio
publikoetako langileen homogeneizazio funtzionalaren eta
laboralaren ondorioak bakoitzari ezartzearen kaltetan joan
gabe"), 1994 36 (adib.: "laboral finko bat"), 1995 15 (adib.:
"Zerbitzu hauek eskaintzearen izaerak ez du funtzionari edo
langile laboral finko izateko inolako lehentasun-eskubiderik
ekarriko"); UZEI ("kontentzioso-administratiboa
funtzionarientzat eta laborala beste langile guztientzat"),
1986 ("Merkatuaren egoerarekin zerikusia duten egiturazko
arazoek, normalean ez dute zerikusirik bizitza laboralean
edota sektore publikoan ematen diren gertaera isolatuekin"),
1987 9 (adib.: "Biztanleriaren iharduera bere zabalera
guztian besarkatzen du BIAak, iharduera laboral edo
ekonomikoari esanahi berezi bat ematea erabakitzeko
eragozpenik gabe", "iharduera laboral normal bat duen
pertsona"), ("Pertsonal laborala"), 1988-1993 3 (adib.:
"arazoa, funtsean, ez da laborala", "kontratu laborala
eskaini zien abenduan funtzionari ziren zortzi farozainei"),
1989 ("aipa dezagun lehenik eta bat, euskararen aldeko
militantzia-senaren berreskuraketa irakaslego euskaldunaren
aldetik, eskubide laboral eta ideologia desberdinentzat
errespetu osoz, duela zenbait urte sektore askotan suertatu
zen bezalaxe"), E. Diaz ("kontabilitate plana, egoera
laboralen eta arazo fiskalaren normalizazioa"), Goli ("baja
laborala emango al didate?"), I. Arruti ("Berdintasun
laboralari buruz orain dela hiru urte onartutako legeak, ez
du agresio sexuala zigortzen"), O. Araolaza ("Are gehiago,
antzerkia horren urruti geratzen zaigun Unibertsitate
Laboraleko aretotik herri barrura ekarri eta ikuslego berri
bat zabaltzen zaionean"), J.M. Iturralde ("Zuberoako
bizimodua endelegatzekotan bada izugarrizko inportantzia duen
oposaketa bat: laboral gizon-emaztegoaren eta hiritar
gizon-emaztegoaren artekoa"), E. Arana ("Mundu laboraleko
IUK-k dira adibide egokiak, hiritar guztientzako kaltea
suposa dezaketen greba eta protestaldiak ekiditeko patronala
eta sindikatuen arteko negoziazioa eta akordioa proposatzeko
orduan"); 10, guztiak ap. 1987 (adib.: "Esate baterako,
ikasketak egiten ari den eta gainera iharduera laboral normal
bat duen pertsona, 'biztanleria iharduera laboraldun okupatu
doia' errubrikapean kokatuko da, eta ez 'iharduera
ez-laboraletan okupatua' bezala, nahiz eta titulu hau ere
badagokion bere gaur egungo egoerari", "Biztanleria iharduera
ez-laboralduna", "Biztanleria iharduera laboralduna, langabe
iharduera ez-laboraldunak eta langabe doiak besarkatzen
dituen multzoaren parekoa da, jadanik definituak ditugun
bezala"); 1, T. Erkizia ("Gure ekonomia eta harreman
sozio-laboralak, gure hezkuntza eta kultur bideak, gure
soberanotasun eta beste herriekiko harreman politikoak,...
hots, pertsona eta giza taldearen bizitza osoa globalizatzen
digu"). laboral GAO EHAA
NPAO EHUBO KontsumHeziketa
Biztanleria Elhuyar Egin
KultUrtekaria ez-laboral
Biztanleria sozio-laboral
: DFrec 20, AB38 2, AB50 9, HiztEn, Euskalterm 23 Ez dugu
aurkitu ap. LurE. laboral //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, HiruMila (eta AS: ) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt,
EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
laboral mugimendu laboralak //
EG/CE EF/FE EF BF DBF
DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal / formen ordainak: ElhHizt: lan- (hitz-elkarteetan) /
HiruMila: lan-, laboral, langintza(-), laneko; (Consejo de
Relaciones Laborales) Lan Harremanen Kontseilua; (disciplina
laboral) lan-diziplina; (Ley de Procedimiento Laboral) Lan
Prozedurari buruzko Legea; (personal laboral) lan-itunpeko
langileria; (relación laboral) lan-harremanak / Lur : ik. :
laneko orenak, lan orduak Ez dugu aurkitu ap. Lur , Casve ,
HaizeG , PMuj . laboral du travail EF/FE
Horaire de travail // EG/CE FE
FB DCV
Erdaretako formak
(DLLF): du travail; (Collins): labour; (Langenscheidts):
Arbeits- Ez dugu aurkitu ap. (S. Carbonell). fr
en de // it
242: 70 (subiranotasun politiko eta laborala praktikatzeko
beharrezkoa da borondatea eta ausardia politikoa
administrazio publikoen eta euskal patronalen eskutik), 53
(ezin dugula aberatsengan, dirua manipulatzen dutenengan,
hipotekaz hipoteka, espekulazio finantzarioz, araudi laboral
gero eta estuagoz, zerga sistema guztiz injustuaz itotzen
gaituztenengan konfiantza eduki), 5 (Testuinguru honetan,
gure lan baldintzak okertzen daramaten bide luzean, urrats
bat gehiago eman dute enplegatu publikoei -funtzionarioak,
laboralak, ordezkoak, partzuergokoak, unibertsitatekoak, ...-
ezarri diguten Dekretazoarekin), 14 (Laguntza eta
subentzioak, kooperatiba / sozietate laboralak sortzeko), 5
(Funtzionario edo lan kontratuko langile finko izanik, beren
zerbitzu harremanari dagokionaz bestelako izaerakotzat
sailkaturiko lanpostuak dituzten Euskal Herriko
Unibertsitateko administrazio eta zerbitzuetako langileak,
hurrenez hurren, eta betiere horretarako eskaturiko titulazio
baldintzak betetzen badituzte, plantilla laboralean sartu edo
dagokien kidegoko funtzionario izatera iritsi ahal izango
dira, salbuespen gisa konbokatuko diren hautatze proba
murriztuen bidez), 18 (Joseba Tutor garapen pertsonal eta
laboralean laguntza ematen duen Coaching irakasleak lana
topatzeko aholkuak emango ditu), (Patroi horiek zurrunak
izaten dira, eta, batetik, ezinegon kliniko esanguratsua
sortzen dute, eta, bestetik, narriadura soziala, laborala ere
eragiten dute), 4 (Bizitza laboralean ezer gutxi, hiru urte
kotizatuak, besterik ez), (Bestela esanda, taxutu egin
behar zela bere egoera laborala), 29 (PSIKOSOZIALAK:
honelako arriskuetan nagusietako bat estres laboral bizian,
ordu luzetan edo bakardadean aritzea da), 4 (Lege honen
xedapenak aplikatzearen ondoreetarako, eta bestelakorik
xedatzen duen berariazko araurik ezean, biktimaren eta
kaltedunen adina, baita haien inguruabar pertsonal, familiar
eta laboralak ere, zehazteko unea istripuaren egunarena da),
2 (CCOO sindikatuak jakitera eman duenez lan egutegi justua
eskatzen dabiltza langileek bizitza pertsonala eta laborala
bateratu ahal izateko), 18 (Bizi laboralean ez ezik,
filosofian ez ezik, kalean ere hitza hartzea -nor izatea-
eskatzen duen uneoro martxan jartzen den mugaketa), 2
(Gainera, EHUko funtzionariook Werten menpe gaudenez, 32
kredituko dozentzia eman beharko dugu eta irakasle laboralak
direnak gutxiago, 24 ordukoa), 3 (Espainiako legediak
pertsona guztiek osasun arreta jasotzeko eskubidea dutela
ezartzen du, haien egoera ekonomikoa eta laborala edota bizi
diren tokia kontuan hartu gabe), 11 (Izan ere, neurri
horien bidez bizitza familiarraren eta laboralaren arteko
kontziliazioa erraztu nahi da, baita emakumeen eta gizonen
arteko berdintasuna bermatzeko neurriak ere lanerako
sarreran, formazioan eta lanbidean aurreratzean), 2
(Burujabetzak marko laboralean eskaini ditzakeen aukeren eta
ahulguneen ingurukoa). laboral Argia
Berria Deia DiarioVasco EHHA
EiTB Elhuyar Elkar Erlea
Consumer EAO Goiena Jakin
Karmel Laneki UEU Uztarria
Beste (edozein) iturritako erabilerak
35: 23 (Eskuduntza sozio-laboralak: Euskal Autonomia
Erkidegoari dagozkio politika sozio-laboralen eta enplegu
politiken esklusibitatea, berezko esparru sozio-laborala
eratzeko), (Bi muturretako sistemak gaitzesten ditugu:
laboral hazkurri industrien zerbitzuko sareetan integratua
den laborantza ultra liberala batetik, eta bestetik
funtzionario bilakatua dena), Joan Mari Irigoien 2 (Baina
hamabost urte bete artean ez ziren hartaz ohartu, bi neskek
elkarrekin bost urte zeramatzaten arren, biak ala biak mojen
ikastetxean urte berean matrikulatu zirenez gero, bost urte
aurrerago doi, batxiler laborala egiteko), Pako Aristi 2
(Atzo izendatu du gobernuak komisio bat zor laborala
zenbatekoa den zehazteko, ez ordaintzeko, baizik eta
zenbatekoa den jakiteko), Iñaki Heras (Han den gisako
mugikortasun laborala ezinezkoa da hemen), Ana Urkiza
(Lasaitasuna behar dut, ordena domestikoak eta laboralak
ematen didatena), Joseba Sarrionandia (Eta hor jarraituko
dute Ezdakitnongo dendetan saltzen dituzten alfonbra dotoreei
buruz, oporretan egindako kruzeroari buruz, azken neskamearen
eskakizun laboral lotsagabeei buruz), Ramon Saizarbitoria
(Eta haiek ikusita, iruditu zitzaidan erakundeetan boterea
lortzera iristen diren neurrian zuzenbide laboraletik
administratiborako bidea egiten duen jende ezkertiarrez
osatuta zegoela bulegoa), Unai Elorriaga (Eta konturatu
zen, modu berean, bere bizitzaren laburpena egin ziola
berrogeita bi segundotan, eta kontatu ziola bizitza laborala
zein sentimentala), Edorta Agirre (Lan-konbenioak,
eskakizun laboralak, etc), Unai Iturriaga (Zereginik, ohiko
zeregin laboralik, ez daukanarentzat egun ederrenetako bat
izan liteke). laboral Berria
Herria
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Ez du baldintza minimoa betetzen, baina adierazle bat behar
da
ez du mailegu onartzekoen gutxienekoa betetzen (gaztelaniaz
bakarrik erabiltzen da); eta, dirudienez, -x osaerakoak ongi
ordezka dezake: cf. sarrerako azpisarrera. lan
auzitegi lan(-)auzitegi
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Asko erabiltzen da, badirudi behar dela.
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-al izond. erref.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 /
2011-05-03) Oraingoz ez da hiztegian jasoko.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laborantza
1 iz. Lurra lantzea, nekazaritza. Laborantzan ari zela. Buztin lurraren laborantza gaitza da. Laborantzatik bizi direnak. Laborantza eta hazkuntza. Laborantza eta artzaingoa. Laborantzako lanabesak eta tresnak. Laborantzako liburua. Laborantza-ikastegia. Departamenduko Laborantza Ganbera.
2 iz. Lursail landua. Frantziako laborantza handi guztietan badira halako tresnak.
Estekak- HBO
Aztergaia: laborantza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-06-24
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:05
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
baserrirako tresneria, laborantzarako tresneria; nekazaritza,
laborantza.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laborari
iz. Nekazaria. Oi, laborari gaixoa. Abel izan zen artzain, eta Kain laborari. Laborari kooperatibak.
laborari etxe, laborari-etxe iz. Laborariak bizi diren etxea, nekazaritzako edo abeltzaintzako lurrak dituena. Ik. baserri. Laborari etxe horren aitzinean haritz handi bat bada.
Estekak- HBO
Aztergaia: laborari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-06-25
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:03
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
nekazari, baserritar, laborari.
Aztergaia: laborari-etxe
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:28
|
2000-10-03
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z9:OEH:AS
|
2019-01-22
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEH: . Caserío. Laborari etxeak yoriak [dire]. Hb Esk 109.
Laborari etxe horren aitzinean haritz handi bat bada. Arb
Igand 90. Eskualdun etxea eta guziz laborari etxea. HU Aurp
158. Eskualdun laborari etxeak. Barb Sup V. Laborari-etxe
bakar batzu, baratze on batzuekin aldean. JE Ber 74. Zeren
laborari etxe pixkorra baita. Etchebarne 24. v. tbn. Dv Lab
287. Zby RIEV 1909, 108. Const 42. JEtchep 15.
LABORARI-ETXE
adib.: iz. Nekazaria. Oi, laborari gaixoa. Abel izan zen
artzain, eta Kain laborari. Laborari etxe batean.
laborari
16: 5 (Tontor batean kokatua da Zunharre (izen hori Zumarra
hitzaren zubererako forma da), eta ikusmen zabala oparitzen
digu, Zuberoako laborari etxe eder batzuk ikustera
ematearekin batera), 4 (Oso berezia ere, Ttittika Rekalten
poeta gaitasunez Etxebarreko leku izen batzuk historia baten
hari bilakatuak eta Mixel Etxekopar, Peio Kaxenaut eta Jeremi
Garatek soinuz beztiturik, kantaturik eta antzezturik,
laborari etxe bateko lorio xaharrean), 7 (Nahiz eta
ibilgailuentzako bidea izan, goxo izango zaigu honetan
ibiltzea, hainbat laborari etxeri agur eginda).
laborari etxe Berria Jakin
Argia
Beste (edozein) iturritako erabilerak
39: 33 (Larunbatean irailaren 10ean aratsaldeko 2etarik 6ak
arte hortan lau laborari etxe bisitatuko dituzte:
Hiribarruna Senperen, Kaiku borda Behauzen, Maixoenea
Hazparnen eta Uhartia Gamarten), (Laborari etxe ohia da
eta 3.800 metro koadro ditu inguruan, herriko sarreran),
Janbattitt Dirassar (Herriko laborari etxe batean, makur
handia ukana zuten bezperan), Elena Touyarou (Laborari etxe
batzuen teilatuak hauteman zituzten, errekaren bihurgune
batera heltzean, harkaitz baten gibeletik ageri, eta hurbildu
ziren), Aingeru Epaltza (Lagunen bat izan banu nirekin,
gure ezpatak batuko genituen laborari etxeren bateko atea
irekiarazteko, ohantze eta janari eske), Xipri Arbelbide
(Aintzineko laborari etxearen ondoan eraikitzen dute komentu
berria), Jean Baptiste Etxarren (Eta segur bazen lan mota
frango laborari etxeetan: arto jorrak, arto biltzeak, arto
xuritzeak, ogi joiteak, belar egiteak, belarketak, egurketak,
iratze epaiteak, gisu labeak, auzolanak, xerri hiltzeak eta
nik dakita zer oraino). laborari(-)etxe
Herria Berria
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona
elkarketa librea.
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Adierazle egokia da, erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa
bezala. baserri(-)etxe
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
Azpisarrera gisa jasotzekoa sarreran. laborari
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laborategi
iz. Kimikako, fisikako eta beste alor batzuetako esperimentuak egiten diren lekua. Kimika-laborategietako ikertzaileak. Unibertsitateko fisikako laborategian.
Estekak- HBO
Aztergaia: laborategi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Merkat
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
2 ager. (Munita; MEIG); (Mde). laboratorio
laborateri
Hiru ager. izan ezik, guztiak 1969 ondokoak; IEkorik ez da;
(+ konposatuak) 91 aldiz agertu da: B 2, EB-EgAs 89; 17
aldiz: G 11, EB-EgAs 6. laborategi
laboratorio
DFrec: 12; 4; AB38: 1; 1; 2; 20; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 1; 3;
1; 1; AB50: 14; 4; 1; 1; LurE: 1; HiztEn: 1.
laborategi laboratorio
argazki-laborategi biologiazko laborategi
kimika-laborategi laborategi laborategi
fotografiko laborategi-produktu
laborategi-denda laborategi-lan laborategiko
ariketa laborategiko materiale laborategiko
sistema laborategiko tresna laboratorio
laboratorioko hibrido laboratorioko hizketa
laborategi laboratorio laboratorio-lan
laboratorioko lan laboratorio laborategi
Bestelakoak
Jatorrizko forma
albaitari-laborategi; farmazi laborategi; kimika-laborategi.
Informazio osagarria
Osaera okerreko forma da, baina onartzekoa, oso hedatua
dagoelako
parekatzea ez da egokia; salbuespen gisa onar liteke forma
hau, oso erabilia denez. -torio/-tegi
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiria
(1998-04-24): onartu egin da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laboratu, labora, laboratzen
du ad. Lurra landu.
Estekak- HBO
Aztergaia: laboratu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, labora, laboratzen. ad. laboratu du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
laboratu, labora, laboratzen.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: 'Oso ongi dator aditz hau
euskara baturako. Cf. Leizarraga: "ecen sperançatan behar du
laboratzen duenac, laboratu" ("quoniam debet in spe qui arat
arare"), 1 Kor., 9, 10'.
- Erabakia: EArau (1998-03):
jasoa da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labore
1 iz. Pertsonen edo abereen elikaduran erabiltzen den ale irintsuko landarea; (multzokari gisa) landare horren alea. Ik. zereal. Garia, artoa eta garagarra laboreak dira. Labore gehienak lastodunak dira. Laboreak eta egoskariak. Gipuzkoan biltzen diren labore motak. Laborea errotara eraman. Laborea galtzen duten zomorroak. Dirutan edo laboretan. Gaztela aldekoak hemengoak baino labore-lur hobeak dira.
2 iz. Uzta. Laborea ugaria da; langileak, berriz, gutxi.
3 iz. Jakiarekin jaten den ogia, taloa edo kidekoa.
4 iz. Bizigaia. Ez dezazuela deusik eman bidekotzat, ez labore, ez diru.
Estekak- HBO
Aztergaia: labore
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1993-06-24
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:07
|
|
|
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laborismo
iz. Britainia Handiko eta beste zenbait herrialdetako sozialismo erreformista.
laborista
1 adj. Laborismoarena, laborismoari dagokiona. Gobernu laborista. Legebiltzarkide laboristen sostenguarekin.
2 iz. Laborismoaren jarraitzailea. Laboristen artean ere ahots kritikoak sortu dira.
Estekak- HBO
Aztergaia: laborista
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Egiatan, hitz horrek ez du
tradizio sendorik, baina politikaren inguruko kontuetan
beharbada erabilgarri gerta daiteke'.
- Erabakia: BAgiria
(1998-03-27): 'Hurrengo itzulirako utzi dira [...] '.
laborista
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laborri
iz. Beldur edo izu-ikara; beldur handia. Genoveva laborriak hartu zuen. Harridura eta ezin ulertuzko laborria sorrarazten digun gauza.
izu-laborri iz. Beldur handia. Ik. laborri; izu-ikara. Izu-laborriak harturik zeuden. Ez nintzen ausartzen pentsatzera nigandik ihesi joan zitezkeela, erdeinuz eta izu-laborriz.
laborrian adb. Beldurrez, izuturik. Ikaraz laborrian beti egotea. Bihotzik handiena ere laborrian jarriko da.
laborriz adb. Beldurrez, izuturik. Dardaraka nengoen, amorruz eta laborriz, erabakirik haren zain egongo nintzela eta, buruz buruka, hil edo bizi borrokatuko ginela.
Estekak- HBO
Aztergaia: laborri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . laborrian
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: 'Agian esapidea aipatzea
merezi du'. izu-laborriak
- Erabakia: BAgiria
(1998-03-27): 'esapide hori bere lekuan sartua ageri da'.
Aztergaia: laborrian
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: adib. / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-n: -an.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. laborri
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
bihotzik handiena ere laborrian jarriko da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laborritu, laborri/laborritu, laborritzen
da/du ad. g.er. Izutu, ikaratu.
Estekak- HBO
Aztergaia: laborritu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
laborri(tu), laborritzen.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
da/du ad.
Forma baten adiera(k)
izutu, ikaratu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labrador
iz. Itsu-txakur bezala eta poliziaren edo suhiltzaileen laguntzaile bezala erabiltzen den txakur arraza; arraza horretako txakurra, tamaina ertainekoa, azkarra eta otzana dena.
labradorita
iz. Miner. Xafla-egitura duen feldespato grisa.
labroka
adb. Ipar. Lauhazka, lauoinka.
Estekak- HBO
Aztergaia: labroka
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Ipar.
Forma baten adiera(k)
lauhazka.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
labur
1 adj. Luzera txikikoa, ohi den baino luzera txikiagokoa, ez behar bezain luzea. Ik. motz. Anton. luze. Kale labur batzuk. Emakumeak sarri gona laburregi. Liburuxka labur bezain trinko batean. Otoitz labur bat eginik. Hitz labur eta zorrotzez. Aita Olabideren bizitza labur bat dakar bigarren partean. Gezurrak zainak labur dituela.
2 adj. (Denboraz edo iraupenaz mintzatuz). Badakit labur dela bizia. Neguko gau laburretan. Atsegin labur bat hartzeagatik. Bitarte labur hartan. Geldialdi, isilune labur bat. Iraute laburrekoa.
3 adj. Dohainez, gaitasunez eta kidekoez mintzatuz, urria, gutxieneko neurri edo mailara iristen ez dena. Ik. motz 3. Begi laburra. Adimen laburrekoa. Nire indar laburren arabera. Fede laburreko kristauak. Nekerik gogorrena eta irabazirik laburrena. Nire euskal jakite laburraren neurriko irakurgaiak.
4 (Adizlagun gisa). Ik. laburki. Auzia labur azalduko dut. Labur esateko, (...). Asko agindu, eta ematean labur gelditu.
5 (Izen gisa, -en atzizkiaren eskuinean). Bizia eta sarkorra da bere laburrean.
esku-labur adj. Zikoitza. Probintziako funtzionario esku-labur zeken horiek bezalakoa.
esku laburreko adj. Zikoitza. Pertsona xuhurrak, zekenak, esku laburrekoak.
labur beharrez adb. Laburtu beharrez. Ik. labur-zurrean. Horrela izendatuko dut, labur beharrez. Baina hemen utzi beharko, labur beharrez, haren hitzak aldatzea.
labur-labur 1 adj. labur-en indargarria. Irakurgaitxo labur-labur bat. Burutik behera soineko lasai labur-laburrak jantzirik.
2 adb. labur-en indargarria. Eraikinak greziarrek nola banatzen diren azalduko dut labur-labur.
laburrik barne(an) 1 adb. Ipar. (Egun, urte, denbora... ) gutxi barru. (Denbora-epe bat adierazten duen izen baten eskuinean erabiltzen da). Denbora laburrik barnean, segurki eguerdi baino lehen. Urte laburrik barne, erretreta. Jujeak etsaminatuko du kasua epe laburrik barne.
2 adb. Ipar. (Egun, urte, denbora...) gutxian, gutxiren epean. (Denbora-epe bat adierazten duen izen baten eskuinean erabiltzen da). Hiru heriotza izan dira herrian denbora laburrik barne.
labur-zurrean 1 adb. Labur beharrez. Luzeegia zen begiz jo nuen hitza, eta, labur-zurrean, honako hau hautatu nuen.
2 adb. Laburbilduz. Hemen dituzu haren irakatsiak labur-zurrean.
luze-labur iz. Luzera, neurria. Bertso lerroak ez dira berdinak luze-laburrean. Ez naiz hemen abiatuko bide horren luze-laburra neurtzen. Nire lanaren zer-nolakoa, luze-laburra eta zertarakoa. || Latin silaben luze-laburra.
Estekak- HBO
Aztergaia: labur
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-10-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:MatHizt
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:02
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
zirkulu labur.
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . labur-zurrean
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I108]: "(Hizk.) bokalak..."
(1993-02)
Aztergaia: labur-labur
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z9:OEH:AS
|
2019-02-12
|
Adibide gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEH: . a) (Adj.). Muy breve. Irakurgaitxo labur-labur batek
arri ta zur itzuli ninduen. A Ardi 129. Burutik bera soñeko
lasai / labur-laburrak jantzirik. MendaroTx 61. Ikusketa
labur-laburra izan da. Txill Let 38. Partidek orduan
labur-laburrek egiten zirealako. Akes Ipiñ 13. b) (Adv.). Muy
brevemente. Orra, or, bizitza guztia labur-labur. Lek SClar
108. Labur-labur bada be, emen daukagu Sokoako
parroku-erretore jaunaren bizitzaren barri. Alzola Atalak
116. Silbanoren bidez labur-labur idatzi dautsuet. Ker 1 Petr
5, 12 (Lç, He, Ol laburki, TB laburski, Dv laburzki, IBe
labur). LABUR-LABUR
130 [adj. eta adb.]: (labur-laburra (gehienez ere 60
karakterekoa)), (ekimena aurkeztuko du labur-labur), 7
(labur-labur), (beste batek aurka egin leike
labur-labur), 9 (Labur-labur esanda), (begiratu
labur-labur), 8 (iraupen labur-laburreko apnea-aldiak),
(Labur-labur, egoera hauen aurrean zer plater prestatuko
zenuke?), 30 (Eta gaurko lehen neke zantzuak biharko etapa
labur-laburrean geratuko dira nabarmen), 20 (Protagonistak
labur-labur aipatzeko esan dezagun Mixele Lapurdin jaio
zela), 2 (Hona hemen, labur-labur), 9 (eta azkenean berri
horiek labur-labur aipatu beharko dira), Karmel 7 (Bertan
biltzen ditu labur-labur BOSTAK BAT taldearen hasierako
asmoak), 7 (Labur-labur esanda), 15 (Zer-nolako portaera
duen azaldu labur-labur), 4 (Horrexegatik labur-laburrak
suertatu zaizkit), 7 (zerbitzu telematikoetan epe
labur-laburrean eskubide horiek bermatzeko).
labur-labur Aizu Arabako batzar
nagusiak ElCorreo Bizkaiko batzar nagusiak
Deia Elkar Consumer HABE
Berria EiTB Euskaltzaindia Jakin
Argia Laneki Erlea DiarioVasco
Beste (edozein) iturritako erabilerak
74 [adj. eta adb.]: 9 (Arabiera, portugesa, frantsesa eta
gaztelaniarekin batera, euskara ere azaltzen da
labur-labur), Herria 2 (Perpausak gehienetan labur-laburrak
izanik ere, aditzak oraian askotan erabilirik ere, zer
indarra duen Filipen idazteko gisak!), Xanti Iruretagoiena 6
(Beraz, eraikinen elementuei buruzko termino ilunak eta
neurriak eman behar ditudanean, labur-labur emango ditut
buruz erraz ikasteko moduan; dimenak, izan ere, askoz ere
errazago ulertuko ditu orduan), Joxe Azurmendi 5 (Zer da,
labur-labur, espiritu semita hori? "Absolutismoa", hain
zuzen), Bernardo Atxaga (Labur-labur azalduko dizuet - esan
nuen), Michel Oronoz 3 (Serora bezala izena zuen,
Odile-Amélie, deitura, Marie Martinon, Aihertarra sortzez,
denbora hartan labur laburra deitzen zuten, Andere Mari),
Jose Morales 3 (Andreievek labur-labur kontatzen du nola
atxilotu eta epaitzen dituzten ministro bat hiltzeko
atentatua antolatzen ari diren bost gizon-emakume), Josu
Zabaleta 2 (Orain arte eman ditugun azalpenak
ikusgaitasunari zegozkionak ziren guztiak:
pertzepzio-aparatuak argitara erreakzionatzean dituen
ezaugarri nagusiak aurkeztu ditugu labur-labur), Koldo
Izagirre 2 (Hein batean, Pasaiak daukan esanahi positiboaren
antzekoa, Miarritzek dauka orobat Hugoren liburuan, eta
gogoratu egingo dut labur-labur), Oskar Arana 2 (Edalontzia
mahai gainean uzten nuelarik, lan haren haria labur-labur
azaltzeko eskatu nion), Anjel Lertxundi 2 (Honek
labur-labur erantzun zion), Karlos Linazasoro 2
(Labur-labur komentatu genuen desagertze txundigarria; biok,
segur aski, gauza bera pentsatu genuen, ezer adierazi ez
bagenuen ere)
labur-labur Berria
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EArauak 25 (II.2.a): "Marrarekin idaztekoak [dira (...)]
moduko bikoiztapen indargarriak (lehen osagaia
deklinabide-atzizkirik gabe dutenak): (...) Ikus AAAren 1.
atala". gorri-gorri(a) labur-labur (azaldu)
Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak
bikoiztapen libre-automatikotzat eman liteke edo, bestela,
adibide batean jaso.
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Erabilia da adjektibo zein adberbio gisa. Horrelako
errepikapenak azpiadiera gisa jaso ohi dira.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
Azpiadiera gisa jasotzekoa sarreran. labur
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 /
2011-05-03) Kendu lerroa.
Aztergaia: labur-zurrean
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna
-r+z-.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-zurrean
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburbide
iz. g.er. Lasterbidea. Komentua lurraren eta zeruaren arteko laburbidea zela esan zuen.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburbide
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko , sarrerak.
laburbide llaburbide
eta bana: E. Furundarena ("Zenbat agintarik, uts egiten du
zuzen bidea, utzirikan lege on zarrak alde batera, eta
artutzen du oker bidea, ikusirikan au dala, bere sakela
betetzeko, labur bidea?"); (" . Hona heltzen bazara, zuzenean
Donostiara joango zara, tarteko biderik egin gabe").
labur bide laburbide
Ingurunea/5 Laburbidea
: HiztEn (norabaiterako ohizko bidea laburtzen duen bideska,
bide-zidorra); Euskalterm 1 (atajo) Ez dugu aurkitu ap.
DFrec, AB38, AB50, LurE. laburbide //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt eta HiruMila (atajo); Casve (1 raccourci 2
raccourcissement); HaizeG eta Lh (chemin de traverse); DRA
(atajo); PMuj (trocha, atajo, alcorce, sendero);
(epitomadamente, a modo de epítome) Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, EskolaHE, Lur eta . laburbide
EF BF DBF DVC
laburbidez // EG/CE EF/FE
Bestelakoak
Adierazle egokia da, eta horren premia dago
gutxitan erabilia, baina egokia.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-bide.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
ohikoa laburragotzen duen bidea.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: ik. oh. s.u. bariante
(2003-09-22)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Hitz hori zabaldurik dago
oso, gaztelaniazko adierazteko ( , ren hiztegia, ren hiztegia,
Elhuyar hiztegia, 3000 hiztegia...)'. atajo
Diccionario Retana de Autoridades del Euskera
Azkue Mujika
- [E204]: ken dela. || Erabiltzen da,
eta noiznahi. guti erabilia
- [E115]: ez da baina asko erabilia
menditarren artean eta batzuetan errepidetan g.er.
- Erabakia: BAgiria
(1998-03-27): 'Hurrengo itzulirako utzi dira [...] '.
laburbide
- Erabakia: (H2.2 /
2010-05-24): Definizioa moldatzea erabaki da: « iz. 'ohikoa
baino laburragoa den bidea'». laburbide g.er.
- Erabakia: 2011-05-27: Osoko
Bilkuran sarrera horrela uztea erabaki zen: iz. 'ohikoa baino
laburragoa den bidea'. laburbide g.er.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburbildu, laburbil, laburbiltzen
du ad. Hitz gutxitan bildu. Elizak bere fedea laburbiltzen duen formula. Esan ditugunak laburbilduz, hau da duguna: (...).
Estekak- HBO
Aztergaia: laburbildu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:10
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, laburbil, laburbiltzen. ad. laburbildu du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
laburbildu, laburbil, laburbiltzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburbilduma
iz. Laburbiltzea. Hitzaurreak bi zati ditu ongi bereiziak: lehenengoan, liburu osoaren eduki ideologikoaren laburbilduma trinkoa egiten du autoreak.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburbilduma
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
Katal: "Laburbildumak, sinopsiak, etb.: Compendios, sinopsis,
etc.".
Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da
forma berri, erabili-hedatua.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburdura
iz. Hitz baten edo sintagma baten laburtzapen idatzia, hura osatzen duten letrak murriztuz eratzen dena. Ik. sigla; akronimo; laburtzapen; ikur. Lan honetan erabiltzen diren laburduren zerrenda: adib., etab., iz., izond. (...).
Estekak- HBO
Aztergaia: laburdura
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-r(tu)+d-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburgarri
iz. Laburtzen duena. Ele ederra zerabilten sofistek egunaren laburgarri.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburgarri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-r(tu)+g-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburki
adb. Laburtasunez, bereziki denboraz edo iraupenaz mintzatuz. Ik. labur 4. Laburki adierazia. Laburki, baina zehazki. Esan dezadan zerbait horretaz labur baino laburkiago. || Frantziako hiru errepubliken historia laburki.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburki
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:07
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
gabeak93 dira (B 7, G 30, IE-ZuAm 42, EB 14); dunak 100
(IE-ZuAm 81; eta Zait 3, eta K. Mitxelena 16): (+ ) 82: B 5
(Añ ), G 26 (Mb ; Ub; Ldi ; Zait ; Gazt ; Berron ; Etxde ;
Ibiñ ; Or ; Lek ), IE-ZuAm 42 (Lç; Lç ; Lç ; EZ ; EZ ; EZ ;
Ax; SP ; Bp ; ES; ; HU ; HU ; eta XX. mendeko 2: JE ;
Etcham), EB 9 (Osk ; MEIG); 11: B 2 (Itz ; Erkiag ), G 4
(Aran ; Lard; SMitx ; Etxde ), EB 5 (MEIG); (+ ): G 3 (Zait
), IE-ZuAm 81 (Lç ; Ax;Harb; Mat; Mong; Tt ; Tt ; ES; He ;
Mst; Lg ; ; Egiat; Xarlem; Dh; Gy; Hb ; HU ; HU ; ; Elsb ;
eta XX. mendeko 14: ; Zerb ; JE ; JE ; Lf ; Zait ; Ardoy ;
Casve ; Xa ), EB 16 (MEIG). -z- -z-
laburki labürki, laburkixe GGero
IArg I IL Sof MusIx Kijote
JJ Virgil Aitork SClar Ins
ABC Man I Man II Eliç Phil
I CatS Zez Aurp Bur
Kurl laburkiro Azald BatB
SIgn Aranz JJ laburzki
laburski, laburtzki, labürzki... Plat
Ins Onsa Arima Gudu II
CatLan Esk Aurp Zez ChantP
Fram CatJauf IxtS Bur Ber
Murtuts Plat SFran SGrazi
Odol
58 ager.: G 10 (Ldi; J. Goñi; "Txindoki"; Ibiñ, P. Iztueta;
Or; J. Gaztañaga; M. Amundarain; V. Amezaga Aresti), IE 2 (E.
Salaberry; J.A. Irigarai), EB 41, EgAs 5; 7 ager.: B 3
(Zabala Arana; J. Goiriena; Z. Jemein), EB 4(L. Larrañaga; ;
J.M. Irazola; ); 14 ager.: IE-EgAs 7 ("Ikhertzalea';
Minvielle; ; L.Dassance; Lf), EB-EgAs 7 (X. Intxausti; ; UZEI
; Txillardegi, Vill). laburki
laburkiro Euskal hizkuntza eta literatura.
BBB 1 Pio Baroja. Bere ehunurteburuan
laburzki Eskualduna Zabal
Matematika hiztegia
: DFrec 22; AB38 16; AB50 14; HiztEn-LurE; : DFrec 2; AB38 1;
AB50 1; HiztEn-LurE; : DFrec 7; AB50 1; HiztEn.
laburki laburkiro
laburzki
Lantaldearen irizpideak
Iparraldean eta Hegoaldean hedatuena da
da mugaren bi aldeetan hedatuena. laburki
Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna
-rzk-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburkiro
adb. Laburki. Zenbat eta argiroago mintzatu, hobe; eta laburkiro bada, areago.
laburkuntza
iz. g.er. Laburpena.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburkuntza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kuntza/-keta/-pen/-tze.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
laburketa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburpen
iz. Laburtzea; bereziki, zerbaiten ideia edo zati nagusien adierazpen laburra. Ik. laburtzapen. Hitzaldia euskaraz egin zuen eta, ondoren, laburpena erdaraz. Laburpen gisa. Mezaren laburpena, euskaraz eta latinez. Gramatika-laburpen bat ere badakar.
laburrarazi, laburraraz, laburrarazten
du ad. Laburtzera behartu. Laburraraz ezazu haren nekea.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburrarazi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, laburraraz, laburrarazten. ad. laburrarazi du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
laburrarazi, laburraraz, laburrarazten.
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-r(tu)+a-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburtasun
1 iz. Laburra denaren nolakotasuna. Ik. moztasun. Giza biziaren laburtasuna adierazteko. Nire jakituriaren laburtasunagatik. Jatekoaren laburtasuna eta lo gutxia. Oi, zuen fedearen laburtasuna! Argitasunak eta erraztasunak balio dute, gutxienez, laburtasunak adina. || Buru laburtasuna.
2 iz. Zikoizkeria, txarkeria adierazten duen egitea. Nahi zituzten laburtasun eta txarkeriak egitera.
laburto
adb. Bizk. g.er. Laburki.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburto
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
BizBerba: "laburto (laburki): brevemente".
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-to.
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburtu, labur/laburtu, laburtzen
1 da/du ad. Labur edo laburrago bihurtu. Soinekoa laburtzen badu. Udazkenean egunak laburtuaz doaz. Luzeegi esanak laburtzeko. Hogei urtez laburtu banu ere nire bizia. Hitzak laburtzeko joera. Gorputza heziz, loa eta janaria laburtuz. Hitz gutxiz laburtzeko. Bista laburtzen zaionean. Nekeak ez nau arnas laburtzen.
2 (Partizipio burutua izenondo gisa). 1930 inguruko hizkuntza garbituan eta laburtuan. Era laburtua.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburtu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:MatHizt
|
1993-06-24
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:04
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
batuketa laburtu; biderkaketa laburtu; eragiketa laburtu;
zatiketa laburtu.
Euskaltzaindiaren Arauak
, labur(tu), laburtzen. ad. laburtu da/du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
laburtu, labur(tu), laburtzen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburtxo
1 adj. Adkor. Laburra. Hitzaldi laburtxo bat egin zuen.
2 (Adizlagun gisa). Orain, laburtxo bada ere, horretaz mintzatu nahi dut.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburtxo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-txo.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laburtzapen
1 iz. Hitz edo sintagma bat era laburtuan adieraztea; horrela adierazten den hitza, adibidez sigla, akronimoa edo laburdura.
2 iz. Kontrakzioa. Euskaltzaindiak, euskara idatzirako, gaitzetsi egiten ditu lagunarteko hizketan ohiko diren laburtzapenak eta tokian tokiko fonetismo bereziak.
laburtze
iz. laburtu aditzari dagokion ekintza. Aldaketa bakarra epea laburtzea izan da; laburtze horren ondorioz, epea hiru hilekoa izango da aurrerantzean.
Estekak- HBO
Aztergaia: laburtze
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lacandar
1 adj. J. Lacan frantziar psikiatrarena, psikiatra hari edo haren lanari dagokiona. Jainkoa hilda dago, termino lacandarretan esateko, ez dago Beste Nagusirik.
2 iz. J. Lacanen teorien jarraitzailea.
ladinera
iz. Italiako ipar-ekialdean mintzatzen den hizkuntza.
laga, laga, lagatzen
du ad. Utzi. Ohitura zahar garbiak laga ditugulako. Lepoa kendu zion eta laga zuen hilotza. Bakarrik lagako zaitut. Laga itzazu kezka horiek, ama. || dio ad. (nor osagarririk gabe). Lanari laga beharrean aurkitu ziren. Gerrari laga eta bakeari heldu.
Estekak- HBO
Aztergaia: laga
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:04
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, lagatzen. ad. 'utzi'. laga du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
laga, laga, lagatzen, lagako.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagapen
iz. Zuz. Eskubide, ondasun edo kideko bati uko egitea eta beste norbaiti uztea; uzten den gauza bera. Lagapen eskritura. Ondasun-lagapenaren bitartez egindako ordainketa.
lagapen hartzaile, lagapen-hartzaile iz. Zuz. Lagapen bat jasotzen duen pertsona fisiko edo juridikoa. Lagatzaileak bere eskubide guztiak eskualdatzen dizkio lagapen-hartzaileari.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagapen
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
14: Elhuyar ( - : "ibilgetu inmaterialen barnean Merkatal
Fondoa eta akura-lagapenerako eskubidea ez dira
amortizatzen"), 1986 2 (adib.: "Lagapen hori, gehienbat, 6
hilabete edo gehiagoko eta urtebete baino gutxiagoko epean
inskribatzen da"), I. Fernandez ("ikastolen aldetik,
ondasunen lagapena eta beraien ezaugarri propioak egituraketa
publiko berri honetan mantentzeko ahaleginak ditugu"), 1990 2
(eta : "Salerosketaren edukia ezin da merkatura mugatu —
lagapenen ordainezko lagapen operazioak salerosketak dira eta
salerosketa baten etekinak irudimenezkoak izan daitezke"),
1999 ("Halaber, eraturiko enpresek Sondikako BIC-BEAZeko
moduluen lagapenerako egitamuan bilduriko onurez baliatzeko
lehentasuna izango dute"), 1991-1999 bitarteko 6 (adib.:
"Onartzea Severiano Peña Albizu jaunak egindako bere
liburutegiaren doako lagapena, eta egindako dohaintza
jendaurrean eskertzea"), 1994 ("Iruñeko Udalak erabakitzeke
du oraindik liburutegi nagusiko instalazioak jartzeko eskatu
den orubea edo, halakorik ezean, eraikinaren lagapena"); 1,
1994 ("Halaber, transmititzaileei, errentatzaile edo
lagatzaileei, ezarritako laguntzak emanen zaizkie
hartzaileak, maizter edo lagapendunak, ustiategiaren
oinarrizko azalera eratu eratzen badu"); 6: 1990 5 (adib.: "
Probetxamendu Eskubide eta Lagatzeak", "6 Artikulua.-
Derrigorrezko Lagatzeei buruzko Arau Espezifikoak"), 1994
("egiaztatu egin beharko da lagatze hori, epaitegi honetara
etorriz"). lagapen akura lagapen
GAK Txostena UnescoAlb lagapen operazio
BAO GAO NPAO lagapendun
NPAO lagatze GAO III
Titulua EHHA
: Euskalterm 41; : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec,
AB38, AB50, HiztEn, LurE // 'cesión' itzulitako besteak: :
AB50 2; : AB38 2, AB50 2, Euskalterm 1; : Euskalterm 43; :
AB38 1, Euskalterm 7; ; AB50 4, : AB38 1, AB50 3; Euskalterm
3. lagapen lagapendun
aldaketa emate
lagapen lagatze
uzkuntza uzte
Sektore jakin bateko informazioa
: HezkAdmin; : AdmProz // Ez dugu aurkitu ap. AdmHizt,
EurItun 2, LurraldeAntol, LHH, TokiJaurb.
lagatze titulartasunaren lagatze
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, HiruMila; : HiruMila // Ez dugu aurkitu ap.
EuskHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
lagapen lagapen-hartzaile
EG/CE EF/FE EF BF DBF
DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
cesión/cession: (ElhHizt, PMuj ); (ElhHizt, HiruMila);
(HiztHand, HiruMila); (PMuj ); (Casve - ); (HiruMila); (PMuj
); (HiruMila); (HiztHand, Casve , HaizeG , T-L , PMuj );
(HiruMila) Ez dugu aurkitu ap. Lur eta , XarHizt.
emate DCV emaite lagapen
lagatze utziera DCV
ützite FE legs
uzketa uzkunde DCV
uzkuntza uzte FE ü-
FB LFB DCV zesio //
EG/CE EF/FE
Erdaretako formak
(DLLF): cession; (S. Carbonell): cessione; (DCC): cessió;
(Collins): cession ( .); cession, granting, transfer ( .);
(Langenscheidts): Abtretung, Überlassung, Zession. fr
it ca en pol jur de
Lantaldearen irizpideak
Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten
hau da formarik erabiliena, esku arteko datuen arabera; baina
sektorekoek (Administrazioetakoek eta) hobeto jakingo dute
kontuak nola diren orain bezalakoen artean. lagapen,
lagatze, uzte
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-pen/-tze.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Menturaz horixe da hitzik
egokiena, aditzak eratortzen duen izena adierazteko'.
laga
- [E210]: 1- Hitz berria, hiztegiak
ekarri beharrekoa. 2- Zuzenbidea (Zuz.)
espezialitate-markarekin. || 1- Zuzenbidean maiztasun handikoa.
- Erabakia: BAgiria
(1998-03-27): ' hitzari [...] datu gehigorik gabe, ezin
zerrendaratuzkoa iritzi zaio'. Lagapen
- Erabakia: (H2.2 /
2010-05-24): Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatuko da
("F" erabaki-marka zeramaten besteekin batera aipatuko da).
- Erabakia: (H2.2 /
2011-05-03) Berretsi egin da 2010-05-24ko erabakia:
lagapen.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagashtar
1 adj. Lagashkoa, Lagashi dagokiona.
2 iz. Lagashko herritarra.
lagatzaile
iz. Zuz. Eskubide, ondasun edo kideko bat beste norbaiti uzten dion pertsona edo erakundea. Lagatzaileak bere eskubide guztiak eskualdatzen dizkio lagapen-hartzaileari. Artelanak lagatzaileei itzuli ondoren.
lagatze
iz. Zuz. Lagapena. Hogeita hamar urtez erabiltzeko lagatze hitzarmen bat egin dute.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagatze
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:31
|
2000-10-03
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: cesión.
Lantaldearen irizpideak
Sektorekoei galdetzekoa da zer darabilten
cf. lagapen.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze/-pen.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Hitz berria, hiztegiak
ekarri beharrekoa. 2- Zuzenbidea (Zuz.)
espezialitate-markarekin. || 1- Zuzenbidean maiztasun handikoa.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-05-24): Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatuko da
("F" erabaki-marka zeramaten besteekin batera aipatuko da).
- Erabakia: (H2.2 /
2011-05-03) Berretsi egin da 2010-05-24ko erabakia:
lagatze.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagin
iz. Zerbaiten zati edo kopuru txikia, hura erakusteko edo haren ezaugarriak aztertzeko erabiltzen dena. Ik. erakusgarri. Odola aztertzeko, lagin bat hartu behar da. Nahi zuen oihalaren lagina erakutsi zion.
lagindu, lagin/lagindu, lagintzen
du ad. Zerbaiten ezaugarriak aztertzeko laginak hautatu. Itsaso sakoneko urak eta sedimentuak lagintzeko hainbat bide erabil daitezke, baina biderik zuzenena gidatutako itsaspekoak erabiltzea da.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagindu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ik. OEH argitaratuan testu-lekukotasunik gabeko :
"distribuir, repartir" A. " distribuir, repartir" A .
lagindu Lagindu (eketak), Apend
: HiztEn ( ), Euskalterm 1 ( ) Ez dugu aurkitu ap. DFrec,
AB38, AB50, LurE. lagindu banatu
muestrear //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt ( ), ElhHizt ( , ; ), HiruMila ( ), DRA ( , ),
PMuj ( ) Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur eta , Casve ,
HaizeG , Lh . lagindu banatu
dividir distribuir muestrear
muestrear distribuir repartir DVC
repartir, partir, dividir proporcionalmente //
EG/CE EF/FE EF BF DBF
Lantaldearen irizpideak
Euskaltzaindiaren esku utzi da forma erabakitzea
forma horretan ageri da hiztegietan (lantaldearen corpusetan
ez da jaso); baina, aditz bat behar izanez gero, bezalako bat
egokiagoa izan ote litekeen aipatu da. laginkatu
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
lagindu, lagin(du), lagintzen.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EBB (1997-12):
kendu egin da.
- Erabakia: (H2.2 /
2011-05-03) Kendu lerroa.
- Erabakia: ZTHB-HB bateratzea
- Osoko Bilkura (2015-11-27): , lagin/lagindu, lagintzen ad.
[lehendik isildua sartzeko eskatu] lagindu du
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laginketa
iz. Zerbaiten ezaugarriak aztertzeko laginak hautatzea. Laginketa-teknikak erabili dira iragarpenak egiteko.
lagostar
1 adj. Lagoskoa, Lagosi dagokiona. Lagostar dantzaria.
2 iz. Lagosko herritarra.
lagrandar
1 adj. Lagrangoa, Lagrani dagokiona.
2 iz. Lagrango herritarra.
lagun
1 iz. Norbaitentzat, berarekin jolasean, lanean edo kidekoetan aritzen den pertsona. Ik. kide. Adiskideak, batez ere politika arloan, ez dira lagun nahitaez. Eskola-lagunak izan ziren. Bideko laguna. Horra zure laguna dantzarako. Lagun ona, gaiztoa. Lagun artean (Ik. lagunarte). Antzezlanak txikitako lagun-talde bat du protagonista. Batzorde lagunekin batera. Bere hizketa-lagunarekin. San Maurizio eta haren lagun martiriak. Ezezagunik ez har lagunik (esr. zah.). || Atsekabea da ene laguna.
2 (Izenondo gisa). Xalbadorri bertsolari lagun batek esan zionez.
3 (Multzo bateko kide bezala). Ardia bere lagunei azkentzen zaienean. Oinetako bat eta bere laguna. Elkarteko lagunen artean. Bertako hizkuntzaz bakarrik mintzatzen direnak ez dira 41.155 lagun baizik. Abiatu ginen, beraz, Kanbotik zazpi lagun, hiru gizon eta lau andre. Beribilean zihoazen lau lagunak hilak gertatu ziren. Han lehertu izan balitz, bostehun lagun akabatuko zituen gutxienez. Euskal Herriko hainbat txokotatik hurbildutako lagun andana bildu zen Tolosako plazan. || Ipuin lagunak, nahiz abere mutuak nahiz hala-holako gizon-emakumeak, bizirik daude egilearen irudimenean. Esateko, ez da liburuan lagun bat baizik nabari: Lekeitio.
lagun egin Norbaitekin batera norabait joan; norbaiten aldean hari laguntza emanez egon. Ik. lagundu. Etxeraino lagun egin diot adiskideari. Bi orduan lagun egin zioten hilotzari, kandelen argitan. Zuri lagun egiteko beti iraungo duen lorian.
lagun eraman Laguntzat eraman, laguntza gisa eraman. Bere semea eraman zuen lagun.
lagun handi iz. Adiskide mina. Ik. lagun min. Urte asko dira nire lagun handia dena. Gaztetako lagun handia. Burugogortxoa zen, baina lagun handia zuen Krispin.
lagun hartu Laguntzat hartu, laguntza gisa hartu. Zerbitzari leial bat lagun harturik. Komentuko anaia bat hartu zuen lagun eta bidean jarri zen. Txakur gose batzuk harturik lagun.
lagun hurko iz. Hurbileko laguna; bereziki, pertsona, norberaren kidekotzat hartua. Lagun hurkoa bihotzez maite izan. Zure lagun hurkoa maiteko duzu. Lagun hurko behartsuari gogortasunez begiratzea.
lagun izan 1 du ad. -en laguntza izan. Allende, beste asko lagun dituela, heriotzara eraman dutenak. Ur-haizeen joera lagun ez dugunez gero.
2 (Aditza ezabaturik). Txabola batean saskigile bat bizi zen; semea lagun, bordaz borda zebilen, saski zulatuak berritzen. Ez da hau eskaini digun lehenbiziko liburua; ez da ere izango, Jauna lagun, azkena. Sail horretan ere, maltzurkeria lagun, ez genuela lotsagarri gelditu behar inoren aurrean.
lagun min iz. Adiskide mina. Ik. lagun handi. Jenerala lagun mina dut eta, nolabait esateko, baita babeslea ere.
lagun zahar iz. Aspaldiko adiskidea. Ez zait ahaztuko, lagun zahar batek esana. Txikitako bere adiskide eta lagun zaharrekin. || Nireak egin du, lagun zaharra.
Estekak- HBO
Aztergaia: arrunkide
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1997-11-04
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Forma baztertua
Bazt. Ik. kide, lagun.
Aztergaia: lagun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:01
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: : , , . lagun egin etxeraino lagun egin diot
adiskideari lagun eraman lagun hartu, lagun
hurko, lagun izan
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . lagun handi, lagun min, lagun
zahar
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. lagun izan, lagun eraman, lagun hartu, lagun egin
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I108]: "Adierak zehaztu. Ez
adiskide. 'Pertsona' edo" (1993-02)
Aztergaia: lagun egin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . etxeraino lagun egin diot adiskideari
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
egin.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
"etxeraino lagun egin diot adiskideari".
Aztergaia: lagun eraman
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
eraman.
Aztergaia: lagun handi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-handi.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. lagun
Forma baten adiera(k)
oso laguna, lagun mina.
Aztergaia: lagun hartu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
hartu.
Aztergaia: lagun izan
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
izan.
Aztergaia: lagun min
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-min.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. lagun
Aztergaia: lagun zahar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-zahar.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. lagun
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagunarte
1 iz. Lagunekin izatea, laguntzea. Ik. laguntza 2; laguntasun 2. Maiteago dugu lagunartea basamortuko bakartasuna baino. Lagunartea etsai izan dut oraintsu arte. Etxekoen lagunarte atsegina. Bere andrearen lagunarte bero eta eraginkorra.
2 iz. Toki batean gertatzen diren lagunen multzoa. Oso pertsona gutxiren lagunartea nuen han. Seme-alabek lagunarte berriak aurkitu zituzten. Behartsu jendearen lagunartean.
3 iz. Lagunen arteko elkartea. Eliza deritzan lagunarte handi honetan. Ezkontideek lagunarte bat, gizarte txiki bat osatzen dute.
lagunarteko 1 adj. Lagunartean edo adiskide artean egiten edo gertatzen dena. Lagunarteko tratu eta harremana. Lagunarteko jan-edan alaiak. Otoitza izan daiteke bakarkakoa edo lagunartekoa.
2 adj. Hizkl. Hizkeraz mintzatuz, jasoa edo goi mailakoa ez dena, lagunartean erabiltzen dena. Eguneroko lagunarteko hizkera arrunta.
3 adj. Lagunartea atsegin duena. Mutil adimen argikoa, oso lagunartekoa.
4 iz. Laguna. Atera zen etxetik bere lagunarteko batzuekin.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagunarte
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:IkHizt
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma
lagunarte, gizarte.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . lagunarteko
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-arte.
Aztergaia: lagunarteko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:17
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ko: -arteko.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. lagunarte
Forma baten adiera(k)
1 izond. 'harremanetarako zaletasuna duena': . 2 izond. . 3
iz. 'laguna': . mutil adimen argikoa, oso lagunartekoa
Hizkl atera ohi zen etxetik bere lagunarteko
batzuekin
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagunartekotasun
iz. Lagunen arteko harremana; lagunartekoa denaren nolakotasuna. Haren kulpa-sentimendua are biziagoa izango da, kaltetuekin adiskidetasun edo lagunartekotasun loturaren bat badu.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagunartekotasun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:003
|
2003-06-11
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
3: E. Genua 2 (biak zerrenda batean, adib.: "Kritika egiteko
jarrera / Gauza okerrak zuzentzeko jarrera /
Lagunartekotasuna"), A. Alberdi ("Lagunartekotasun, elkarren
ezagutza, etab.ek [...] beren eragina dute testuan").
lagunartekotasun
: AB381, Euskalterm 1 ( sinonimoarekin) Ez dugu aurkitu ap.
DFrec, AB50, HiztEn, LurE. lagunartekotasun
sozialtasun //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila (compañerismo); : PMuj (asociatividad) Ez dugu
aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve ,
HaizeG , Lh , DRA. lagunartekotasun
lagunartetasun DVC //
EG/CE EF/FE EF BF DBF
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagundi
iz. Konpainia; lagun edo kideen arteko elkartea. Jesusen Lagundiko kideak. Jesusen Lagundian sartu zenean.
[Oharra: gaur egun, batez ere, Jesusen Lagundia esapidean erabiltzen da].
Estekak- HBO
Aztergaia: lagundi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
( esapidean erabilia). Jesusen Lagundia
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
-di.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
Jesusen Lagundia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagundu, lagun/lagundu, laguntzen
1 du/dio ad. Norbaitekin batera norabait joan; norbaiten aldean hari laguntza emanez egon. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da). Ik. lagun egin. Etxera lagunduko dizut. Bere semeari laguntzen etorri zen. Sartu zen hirian oste handi batek laguntzen ziola. || Hiru urtez lagundu zion, eta neskak ezkontza aipatu zionean, bertan behera laga zuen. Neska laguntzen ibiltzen direnak. || Atsekabean laguntzen dizut, Nekane.
2 du/dio ad. Norbaitekin zerbaitetan aritu; jardunaren zati edo pisu nagusia bestearen gain dagoelarik, laguntza eman. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da). Garbitasuna gordetzen laguntzen digun gauza. Lagun iezadazu larrialdi honetan. Lanean lagundu zion. Bazkaria prestatzen laguntzen dio. Zuhaitzak beti laguntzen dio gizonari. Elkarri laguntzeko. || Meza ematen lagundu dio. Meza laguntzeko era. || Bere anaia Josek pianoz lagunduta, ederki baino ederkiago abestu zuen "Behin batean Loiolan".
3 du/dio ad. Norbaiten beharrak edo premiak betetzeko zerbait egin. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da). Behartsuei laguntzen die. Diruz lagundu zion.
4 du/dio ad. Mus. Akonpainatu.
[Oharra: Iparraldean, etxera lagunduko zaitut; lanean lagundu zuen esaten da eta Hegoaldean, etxera lagunduko dizut; lanean lagundu zion].
Estekak- HBO
Aztergaia: aiutatu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1997-05-07
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Forma baztertua
Bazt. Ik. lagundu.
Aztergaia: lagundu
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:01
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, lagun(du), laguntzen. ( .) eta ( .) ad. 1 'lagun egin'. 2
'laguntza eman'. lagundu du Ipar
dio Heg
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
lagundu, lagun(du), laguntzen (cf. EArauak, 148-149:
"aditzoinaren forma (...) nahiz (baina ez * )"). lagun
lagundu lagunt
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
du/dio, biak, maila berean onartzekoak dira, 'lagun egin' /
'laguntza eskaini' adiera bietan.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagungarri
1 iz. Norbaiti edo zerbaiti laguntzen dion gauza. Hona beste lagungarri bat, Jainkoaren bidean irauteko. Lagungarri gertatuko direlakoan egin ditu oharrak. Ezinbesteko lagungarriak aurkituko dira liburu honetan, euskal literaturaren sakontze lanerako. Hemengo onak eta gaitzak betiko zorionerako lagungarri edo kaltegarri izango diren ezin jakin.
2 (-en atzizkiaren eskuinean, artikulurik eta kasu markarik gabe). Bere iritziaren lagungarri erabiltzen dituen arrazoiak.
3 (Izenondo gisa). Ik. laguntzaile. Heda iezadazu zure esku lagungarria.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagungarri
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak
-n(du)+g-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagungo
1 iz. Lagunartea. Utzi ezazu emazteen lagungoa.
2 iz. Laguntza. Lagungoa galdatu.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagungo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
17 ager. jaso dira, denak XX. mendekoak: G 6 (Or Or SMitx
Anab Anab ); IE 11 (JE Bur; Ox; Mde Pr). Behin duela azaldu
da (Mde ); 9 kasu erabakigaitzak dira eta 7 aldiz -gabea da
(Ox; JE Anab Mde ). SCruz; Aitork;
Aranz; Poli; Aprika -a Pr
-a Bur; Aprika; Pr
IEko euskalkietan azaldu da,7 aldiz: duen kasu argi bat
azaldu da; beste 6ak erabakigaitzak dira. -a
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'lagun izatea, laguntasuna, laguntza'.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-go(a).
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
'lagun izatea, laguntasuna, laguntza' adierazten du, eta ez
'lagun-multzoa'.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagunkide
iz. Laguna, kidea. Irakasle kargua izan du Baionako San Luis ikastetxean 25 urtez, eta anitz adiskide egin ditu bai ikasle eta bai lagunkideetan.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagunkide
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:20
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kide.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
laguna.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagunkin
adj. Ipar. Lagunartea atsegin duena, lagunenganako adeitsua eta gozoa dena. Ik. jendekin; lagunkoi; lagunarteko 3. Mutil on, prestu eta lagunkina. Lagunkina baitzen lehen, horra orain berekoi jarria.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagunkin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'jendekina'. Ipar
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: 'Falta. "Zen ere gazte
prestua, gozoa, lagunkina, zerbitzu egilea". , 26.IX.1996'
Herria
- Erabakia: BAgiria
(1998-03-27): ' hitzari ere sarrera egin zaio, Ipar.
'jendekina' dela adieraziz'. Lagunkin
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagunkiro
adb. g.er. Lagun gisa. Lagun batzuekin lagunkiro mintzo zelarik.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagunkiro
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:35
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ki-ro.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
lagunkoi
adj. Lagunartea atsegin duena, traturako atsegina dena. Ik. lagunkin; jendekin; lagunarteko 3. Gizon prestu eta lagunkoia.
Estekak- HBO
Aztergaia: lagunkoi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:25
|
2000-10-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-koi.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
gizon prestu eta lagunkoia.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laguntasun
1 iz. Laguntza. Graziaren laguntasun handia. Laguntasun bila. Ama Birjinari laguntasuna eskaturik.
2 iz. Lagunartea, konpainia. Goazen guztiok batera, ezen guk ahal dugun laguntasunik onena egingo dizugu. Ez zarete zoriontsu elkarren laguntasunean?
3 iz. Adiskidetasuna; lagunen arteko harremana. Zaharren arteko adiskidetasuna hozten ari zen artean, haurrak benetako laguntasunean hazten ari ziren. Euskaldunon arteko batasun eta laguntasun beroa.
laguntasuna eman Laguntza eman. Ez zien inork laguntasunik eman.
Estekak- HBO
Aztergaia: laguntasun
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS nahiz adibide gisa gehituz: . laguntasuna
eman
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laguntxo
iz. Adkor. Laguna. Potin txiki batean lau laguntxo, berdeletan. Ni zure laguntxo leiala naiz.
Estekak- HBO
Aztergaia: laguntxo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-txo.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laguntza
1 iz. Norbaitek beste norbaiten alde egitea, bere ahaleginak haren ahaleginei batuz edo haren premia edo beharrei erantzunez; laguntzeko egiten edo ematen den gauza. Ik. sokorri; sokorru. Zure laguntzaren beharra dut. Laguntza eske dator. Eskuzabaltasunez eskaini dute laguntza. Zeruko laguntza ugariak. Inoren eta inongo laguntzarik gabe. Elkarren artean eta elkarren laguntzarekin. Espiritu Santuaren laguntzaz. Laguntza bereziak. Zer laguntza mota izan duzue erakundeetatik? Etxez etxeko laguntza-zerbitzuko langileak.
2 iz. Lagunartea. Ik. konpainia. Bakarka aspertu egiten dira; bata bestearen laguntza bila dabiltza. Ihes egin laguntza gaizto eta batzar oker guztietatik.
3 iz. Mus. Konposizio baten zati nagusiari ahotsaren edo musika-tresnen bidez laguntzea; horretarako ontzen den musika zatia. Ik. akonpainamendu.
laguntza egin Zerbaitetan lagundu; (norbaiten premiak betetzen) lagundu. Laguntza eginez beharretan ziren guztiei. Aingeruak eta santuak, laguntza egin iezadazue! || Aita santuak egin zizkion Leongo Elizari laguntza handiak.
laguntza eman Zerbaitetan lagundu; (norbaiten premiak betetzen) lagundu. Lurrean kristau on eta zintzoak izateko laguntza emaiezu.
laguntzan 1 adb. (-en atzizkiaren eskuinean). -en konpainian. Zalduna joan zen erreginaren laguntzan. Aingeru guztien laguntzan.
2 adb. (-en atzizkiaren eskuinean). -i laguntza ematen, -i laguntza ematera. Jende txiro babesik gabeen laguntzan ahalegintzen direnak. Europako Banku Zentrala bankuen laguntzan atera da beste behin ere eta bilioi erdi euro eman dizkie joan den astean.
Estekak- HBO
Aztergaia: laguntza
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:01
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . laguntza egin, laguntza eman,
laguntzan
Aztergaia: laguntza egin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
egin.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. laguntza
Aztergaia: laguntza eman
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika
eman.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. laguntza
Aztergaia: laguntzan
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z11: EHL
|
2021-06-15
|
Adibide gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
LAGUNTZAN (H, que cita a Añ). (Precedido de gen.). a)
En compañía (de). * Gozetako Zeure laguntzan betiraun guztiko
zoriontasunak Zeruetan. Añ EL1 182. Igongo dau zerura arimeak
Angeruen laguntzan, gloriaz yantzirik. Añ EL2 37. Geratu zan
altareko sakramenduan, gure laguntzan bizitearren. Añ LoraS
130. [Jesusek] zeramazkien bere laguntzan / Jerusalengo
alabak / penaren andiz begietatik / urturik beren biotzak.
Balad 240. Zure laguntzan pozez / denak emen gera. PArt EE
1901b, 354. Zortzi ta erdietako orgadian gure laguntzan
Tolosaratu zaitezke. A Ardi 57. [Zalduna] juan zan [...]
erregiñan laguntzan, eizara bidian. Etxba Ibilt 459. b)
Ayudando (a). Sortu nintzanik ona zabiltz nire laguntzan:
berein esker ta mesede zor deutsudaz. Añ EL1 9. c) Con la
ayuda (de). * [Dantzarako laguna] nere bizkarren laguntzan,
balkoi batetik begira balego bezela, asi zitzaidan kalluak
zanpatuaz. Iraola 123.
: Europako Banku Zentrala (EBZ) bankuen laguntzan atera da
beste behin ere eta bilioi erdi euro eman dizkie joan den
astean (Argia), Ulertezin ziren trazoak dantzan hasten
dira, tinbalak jotzen dituzten basoetako tribu bilakatzen
dira, animalia basatiak Tarzanen laguntzan joateko esnatzen
dira. (Berria); : Alemanak oldeka zabalduak ziren ordurako
Norvegian, Holandan, Frantzian, Jugoslavian, eta labana bat
gurinean bezala sartzen ari ziren errusiar ordokietan
barrena; Estatu Batuak ez ziren mugitzen ingelesen laguntzan,
bakar-bakarrik eusten baitzioten haiek. (Juan Garzia), Eta
joan ziren zaldunaren lagunak lurrean zetzan kidearen
laguntzan. (Joan Mari Irigoien); : Gure konstituzioaren
aldaketa batek etorri behar du hemen hezkuntza publikoaren
laguntzan (EHU). LB EPG ETC
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
Elhuyar: en compañía de aingeru guztien laguntzan: en
compañía de todos los ángeles; Adorez: : en compañía de los
ángeles; : el caballero fue acompañando a la reina; Labayru:
0; laguntzan 1 aingeruen laguntzan zalduna
joan zen erreginaren laguntzan
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: adib. / LurE: adib. / ElhHizt:
adib. / EskolaHE: -
adb. (-en atzizkiaren eskuinean). Zalduna joan zen
erreginaren laguntzan: erregina lagun zuela. Aingeru guztien
laguntzan. [laguntza] laguntzan
Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Adibide soil gisa aski da, baina azpisarreran bi adiera
bereiztekoak dira: norbait lagun duela eta norbait
laguntzera. laguntzan
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-n: -an.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. laguntza
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
zalduna joan zen erreginaren laguntzan.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laguntzaile
1 adj./iz. Norbaiti zerbaitetan laguntzen diona; norbaiti bere premiak betetzen laguntzen diona. Ik. lagungarri. Semea zekarren biderako laguntzaile. Etsai dugu estatua; besteak ditugu, beraz, lagun eta laguntzaile. Mutil bat zuen laguntzaile dendan. Bonaparte printzearen laguntzaile gorenetako bat. Bertsolarien laguntzaile gailena. Bi irakasle laguntzaile. Euskaltzain laguntzailea (Ik. urgazle). || Aditz laguntzailea.
2 (Hitz elkartuetan, bigarren osagai gisa). Baztango bide-laguntzaile batekin. Dantza-lagunaren bekatu-laguntzaile bazara. Meza-laguntzaile gisa hartu ninduen.
Estekak- HBO
Aztergaia: aiutatzaile
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
1997-05-07
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Forma baztertua
Bazt. Ik. laguntzaile.
Aztergaia: laguntzaile
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Araua:
|
Z3:EArau83
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:02
|
1995-07-27
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
laguntze
iz. lagundu aditzari dagokion ekintza. Ik. laguntza; laguntasun.
Estekak- HBO
Aztergaia: laguntze
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2000-10-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2022-07-08