Euskaltzaindiaren Hiztegia

Forma arautuaren azalpenaz oharra

azalpena egokituz: "f (efe) iz. 'euskal alfabetoaren seigarren letra'".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: Fa (nota musical): Izt Po (“Ut, re, mi, fa, sol, la, si / oju ta garraixi, / musika kizkar piña / ikasten naiz asi.”), Azc PB (“Fa kortxea baltzak”, “Orduan kantau doguz / Ozamako ninfak / lengo aldietako / la, si, do, re, mi, fak”), (BN-lab) (“Do, re, mi, fa, sol, la, si, do; / zapeta-zolatik zilo”). fa

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Zerb Metsiko (“Fa, ez-eta aldeko zerbeit ere!”), L. Fernandez (“Orduko obretan beti alboko tonuetara modulatzen da, beti ere lehen Do-Fa, Sol-etik abiatuz”, “Tarrapatak Do, Mi, Fa eta Si notetan egin daitezke”, “Minimen haustura, Do, Re, Fa, Sol eta La notetan egin daiteke”), Hizkilimin/3 (“Afinatu ura kendu edo gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol, la, si eta do”), Kantutik jolasera (“Haurrekin lan egiten baduzue, uste dugu FA, MI edo RE direla tonika egokienak”), Musika (“DO, RE, MI, FA, SOL eta LA notak erabiliko ditugu”, “Ikaslea zoruko pentagramaren ondoan jarriko da. Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo tonuok erabiliz: DO, RE, MI, FA, SOL, LA”, “Erritmo irudiak: beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren isilunea. / Notak: DO, RE, MI, FA, SOL, LA. / Konpas guztietako pultsazioak zenbatuko ditugu.”), Fa maior Musika (“Arrabita, organo, hari eta continuorako kontzertua FA maiorrean”). fa

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

: HiztEn, LurE // Euskalterm: (clave de fa), (clave de fa en tercera línea), (clave de fa en cuarta línea). fa fa, fa gako / klabe hirugarren lerroko fa klabea laugarren lerroko fa klabea

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila. fa

Erdaretako formak

(RAE): fa; (DLLF): fa; (Collins): F; (S. Carbonell): fa; (Langenscheidts): F. es fr en it de

Euskaltzaindiaren Arauak

'musika nota'.

Ik. " iz. Mus. Musika eskalako laugarren nota"; ik. Fa giltza: adibidea s.u. giltza. fa

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Forma baten adiera(k)

musika-nota

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara batuan hobestekoa

Ik. aldeko; mesedegarri, onuragarri, etab.

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Euskaltzaindiaren Arauak

faboratu, fabora, faboratzen. du ad. Zah. h. fabore egin, mesede egin.

Diakronia

Zah. Ik. fabore egin, mesede egin

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: -en fabore, -en faboretan, fabore egin, faborez.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

-(r)en fabore; fabore egin; faborez

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

faborit IE 2: Gy ("Paganoek arranoa zaokaten Yupiterren hegaztin faborita bezala", "Plat faborita").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faborito EB 12: I. Mendiguren ("Errege-Erregina paregabe haien faboritoa nintzen"), Egin 1988 ("inkesten arabera Dukakis zen faboritoa"); Hemen 1987-1988 2 (adib.: "faborito eta taldeburuak aise nagusitu ziren atzo final laurdenetan"), J. Gabilondo ("hizketagai faboritoenetakoa Estatu Batuak zenbat gorrotatzen dituzten izaten da"), EstiLib ("Chiapucci eta Chioccoli dira faboritoak"), A. Alonso ("finalerako pronostikoetan Azkoitia zen faborito"); K. Linazasoro ("gizon batek, bere eserleku faboritoan eserita, ate nagusiari bizkar emanez, nobela baten azken kapituluak irakurtzen ditu"), Egunk 1993 3 (adib.: "suitzarrak zartako ederra eman zien gainerako faboritoei"), A. Aisa ("garaile atera zen lasto jaurtiketan faboritoak ziren Iparraldekoen aurretik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faborito: DFrec 5, AB50 13, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faborito: ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal favorito / favori formen ordainak: HiruMila: gogoko, kutun, gogokoen, laztan; hijo predilecto = seme laztana// ElhHizt: 1 adj./s. gustukoen, gogokoen; 2 adj./s. faborito; 3 adj./s. begiko// Lur EG/CE: begiko// Lur EF/FE: 1 begiko, hautuzko, maiten; 2 matel bizarrak// XarHizt: maite maite, kuttun, gogokoen// Casve FE: altekor, maiten; (barbe) maxel bizarrak, foltxeak// HaizeG FB: hautuzko, gogoko, maiten; (barbe) matel-bizarrak// T-L LBF: hautuzko, maiten; (barbe) matel-bizarrak// PMuj DCV: privado, predilecto = aldeko, alderako, gogoko, maiten, begipeko, begiko, kolkoko, kuttun; es mi amigo favorito = nere adiskide artua da// Azkue Aurkibidea: aiutuko (b); aldeko (b, g); alderako (g, l); altekor (s).

Erdaretako formak

fr (DLLF): 1 favori, ite; 2 favori (privado); favori, crack (carrera de caballos); 3 favorite (del rey); 4 favori, ite; préféré, e (preferido); DEP favori, ite; it (S. Carbonell): favorito, a (prediletto, preferito, a); libro, espectáculo, paseo f.: libro, specttacolo f., passeggiata favorita; trionfo (in certi giuochi di carte); juego un f.: gioco un trionfo; s. favorito, a; el f. del conde, del ministro, del rey: il f. del conte, del ministro, del re; la favorita del dictador, del príncipe, del sultán: la favorita del dittatore, del principe, del sultano; ca (DCC): favorit, -a; en (Collins): favourite; de (Langenscheidts): (favorita) Favoritin, Mätresse; (favorito) 1 adj. Lieblings...; (plato f.) Leibspeise; 2 m. Günstling, Favorit; Liebling.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Hist., Kirol.

Jatorrizko forma

ola, fabrika, usina

Jatorrizko forma

fabrika, lantegi; fabrika, lantegi, ola (=ferrería); ehungintza, ehun-fabrika; irin-fabrika, iringintza; izoztegi, izotz-fabrika; paperfabrika, papergintza; pentsugintza, pentsu-fabrika

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Adiera okerrak eta ordezko forma(k)

1 Beh. fabrikako langilea. 2 `fabrikatzen duena' adierazteko, aski da fabrikatzaile.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez da azaldu OEHko testuetan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EBko testuetan fabrikatu 47 aldiz aurkitu da; aurrefabrikatu behin eta prefabrikatu bi aldiz.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: fabrikatu 6, prefabrikatu 1; AB38: fabrikatu 12, aurrefabrikatu 1; AB50: fabrikatu 5, aurrefabrikatu 1.

Jatorrizko forma

aurreprestatu, aurrefabrikatu

Euskaltzaindiaren Arauak

fabrikatu, fabrika(tu), fabrikatzen. du ad.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

fabrikatu, fabrika(tu), fabrikatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: fabrikazio mekaniko: fabricación mecánica.

25: Izibene Oñederra, Bixente Serrano 6, Xabier Martin, Edu Lartzanguren, Alberto Barandiaran 2, Imanol Mercero, Anjel Lertxundi 2, Berria 2, Imanol Magro, Mikel Lizarralde, Urtzi Urkizu, EiTB.com 3. fabula

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: 48: 18, 1, Anjel Lertxundi 6, Edorta Jimenez 3, Joan Mari Irigoien 3, Bernardo Atxaga 5, Josu Zabaleta, Gotzon Garate, Patxi Ezkiaga, Ibon Uribarri, Pako Aristi, Jon Alonso, Bego Montorio, Josetxo Azkona, Filosofiako gida, Patxi Zubizarreta, Harkaitz Cano, Iñaki Heras. fabula Berria Herria

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. alegia / HiztEn: + / LurE: Ik. alegia / ElhHizt: - / EskolaHE: Ik. alegia

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Ik. alegia.

Nazioarteko forma da

Nazioarteko forma da, eta erabilia da.

Euskaltzaindiaren Arauak

edo faksimile.

Euskaltzaindiaren Arauak

edo facsimile.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "† fadura e. padura".

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. padura.

Lexemen erregulartasuna

f-/p-.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faena EB 4: zezenketakoari dagozkion 3: I. Azkune 2 ("Izan ere bere faenan ari zela zezenak airera bota zuen eta buruz behera erori zen", "Valencia IIari faena biribila atera zitzaion bere lehenengoan, eta ongi hil zuelako bi belarriak eman zizkioten"); E. Etxebarren ("Adore haundia erakutsi zuen Mezquitak; faena bukatu arte ez bait zen plazatik mugitu"); 'eginkizuna' adierako 1: Aizu! 1988 ("A: Arraunean zabiltzanean zein da gertatu ahal zaizun faenarik handiena? M: Itsasoa gaizki badago eta gainera haizea, txarto").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faena: DFrec 1 (Hau faena, eta ez du alde egin nahi alajaina!), HiztEn (Taurom.). Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faena: ElhHizt (Taurom.). Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Tauromakia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: †  Ik. pago / HiztEn: 1. Ik. pago 2. + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. pago.

Lexemen erregulartasuna

f-/p-.

Euskaltzaindiaren Arauak

fagoratu* e. fabore egin.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. faboratu, fabore egin

Euskaltzaindiaren Arauak

fagore* e. fabore.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. fabore

Euskaltzaindiaren Arauak

Mus.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Geol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

corpusekoak dira: basoilar (eta bas-oillar 1, bas'oilar 1, baso-oilar 2) 8: B 2 (Azc PB, Erkiag BatB), G 3 (Izt C, Or Mi, Ibiñ Virgil), IE 3 (Gy, Barb Sup, eta Ox: bas-oilartto), eta faisan 3 (Or Tormes: "Munduan dan aamenik goxoena dok, eta eztok olako faisanik niretzako", Otx: "basuetan eta baratzetan eukazan faisan eta eper guztijai iges egitten"; "Poloirik eta eperrik eta faisanik eta usakumarik..."). Ik. OEH argitaratuan faisan, basoilar eta buztanga sarrerak; horietan beste lekukotasun hauek jaso dira: faisai 1 (MItziar Txoriak: "Faisai mardul onek ollo egaztietan okelarik guriena ta gozuena omen dik"); basoilar 8 (Dass-Eliss GH: "bas-oilar"; Dv Lev 11,19, Bibl ib.: "basoilar"; Ker ib.: "basoillar"; Euzk II, Ol Lev 11,19; Casve SGrazi: "basollar"); eta buztanga 1 (Herr 1957 ap. DRA: "Haatik fexanta edo buztanga ez da hunki behar buruilaren 29a arte").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB bina ager.koak dira faisai (Natur Zientziak. Erdiko zikloa 3. OHO: "Hauetan, adarzabal, eper, faisai eta beste animaliak hazten ziren"; Bizia lurrean: "Eperra, galeperra eta faisaia ere familia berekoak dira") eta faisan (JMB LEG: "Hegaztiak ere izentatzekoak dira, batez ere pago-usoak, eperrak, faisanak"; Hemen 1987: "Faisana ardo beltzarekin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faisai: AB38 1; AB50 1; HiztEn-LurE, Euskalterm 9; basoilar: Euskalterm 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Ik. Izendegia: basoilar: Tetrao urogallus; faisai arrunt: Phasianus colchicus; Izendegiaren hustuketan jasoak: bas-oillar: PMuj DCV; baso-oillar: PMuj DCV; buztanga: PMuj DCV; faisai: Ag Kr-3 Itxas-iztegia; Noval Avifauna; X. Kintana Hizt80; PMuj DCV; Estatistika. Nekazaritza; LMuj DGT; NZ; UZEI: Arkitektur Hiztegiaren hasikinak; M. Ariztia Abereen mundua; Gordailu IkastHiztegia; Zendoia-Sakana Animali mundua; faisai arrunt: Perez Ollo Navarra; faisan: J.M. Aranalde Egaztien mundua; fasi-oillar: PMuj DCV; faxan: PMuj DCV; nauder: PMuj DCV; Lh DBF; nauderra: Dass-Eliss Oiseaux; paitsan: Euzko Gogoa 1956-IX-X. Hiztegietakoak: DRA: basaoillar, basoilar, basoilhar, basoillar, buztanga, nauder; PMuj DVC: bas-oilar, bas-oilartegi, basoilar-tipi, buztanga, faisai, nauder, nauder-eme; Lh DBF: basaoilar, basaolar, basoilar, basolar, basollar, nauder; HiztEn: basoilar (Tetrao urogallus), nauder ("ik. faisai"); ElhHizt: basoilar (Tetrao urogallus), faisai (Phasianus colchicus), faisai eme, faisai-haztegi, faisai-hazle, nauder ("ik. faisai"); LurE: basoilar (Tetrao urogallus), faisai (Phasianus colchicus), nauder (Phasianus colchicus); HiruMila: basoilar (Tetrao urogallus), faisai (Phasianus colchicus), nauder (Phasianus colchicus); Casve EF: basoilar, nauder.

Erdaretako formak

OfQuLF: grand oiseau || Phase || fleuve de la Colchide, ancien pays d’Asie.

Euskaltzaindiaren Arauak

Phasianus colchicus.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ai/-an egokitzapen urri gertatua (cf. gabirai, galai)

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Landare eta animalien taxonomi izena

Phasianus colchicus

OEHko datuak [laburduren azalpena]

paxa 4, denak ap. Lard: "zauriak edo ebakiak olio-ardoakin igortzi, paxakin lotu", "gorputza maindirearen gañetik paxatu edo paxaz ondo lotu zuten", "ikusi zituen gorputza bildutako maindirea, eta lotutako paxak", "Juan'ek bezala maindirea eta paxak ikusi zituen".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faja EB 1, 'gerrikoa': G. Etxeberria ("#mdash#Ez ote litzateke hobe ustekabe harrapatu eta muturlotzea? Ba al dugu sokarik? #mdash#Nere faja, agian"); paxa 3: 'oihala' adierako G 2: ZugKer Jn 20,5-6 ("Makurtuta, paxak lurrean ikusi zitun, bañan ez zan sartu", "Iritxi zan Pedro ere atzetik, sartu zan, eta paxak lurrean ikusi zitun") eta 'armarria banatzen duen pieza' adierako EB 1: NekazArkit ("etxeak, kondizio apalekoa izaki, armarri txiki bat darama, gurutzean laurdendua, xakelatu eta paxekin"); paisatxo B 1, 'oihala': Argia 1936, erabilera markatuan ("Ondoren 'paisatxo bat' gerrirako umiarentzat, berarekiñ bilduaz zillaren 'kura' amaitzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faja: AB50 1 ('faja' itzulia); faxa 'armarria banatzen duen pieza' adierakoa: Euskalterm 13; faxa 'oihala' adierakoa: HiztEn 3 (hauetan faxa-kulero eta faxa-kulero txiki); faxatu: Euskalterm 2 (faxatu txertatu, sei ataletan faxatu); paxa: AB50 1 ('paja' itzulia), Euskalterm 'armarria banatzen duen pieza' adierakoa 12 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faxa: HiruMila ('faja' itzulia), ElhHizt; paxa: HiruMila (1 faja para envolver a bebés; 2 faja en general), Lur EG/CE (faja) eta EF/FE (bande, ceinture), DRA (1 faja para envolver a los niños; 2 faja en general), PMuj DVC (faja, ceñidor, cinto, cinturón) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 65 lek. (B 25 / G 40).

Tradizioko erabilerek bermatzen dute

idatziz erabili dentxoa, paxa forman erabili da, eta forma hori da ahozkoan ezagutu izan dena: jasoko da, dagokion markarekin.

Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez

Ik. paxa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fakir".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira faktiko 2 (K. Aulestia: "Paradojaz paradoja, monarkiak bereganatzen ditu indar faktiko guztiak"; ELA/STV 1992: "politikook gainera sustraipen demokratiko eta herritar guttiko botere faktikoen -nagusiki ekonomikoen-, aurrean ofiziosotasun atseginkorra adierazi ohi dutelarik"); faktikotasun 1 (UZEI: "Honela, Russel-ek gertakari batzuren existentzia baieztatu zuen, gertakari horien faktikotasuna, errealitateak zerikusirik ez duelarik ezagunak izatearekin ala ez").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faktiko: DFrec 1, AB50 7 (hauetan indar f.), HiztEn (eta botere f.: AS), Euskalterm 1; faktikotasun: Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faktiko: HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

11: Mikel Irizar, Mikel Asurmendi, Gontzal Mendibil, Tasio Erkizia, Edorta Agirre, Jokin Sagarzazu, Joxerra Senar, Cristina Berlanga, Ainhoa Sarasola, Victor Alexandre, . faktiko EiTB

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: 32: 21, Piarres Xarriton 2, Filosofiako gida 2, Itxaro Borda, Jon Arretxe, Harkaitz Cano, Iñaki Arranz, Joxerra Garzia, Markos Zapiain, Joxe Azurmendi. faktiko Berria

Geroago erabakitzekoa da

Bebil: zalantzazkoa da irizpideen arabera, ez baitirudi gaztelaniaz bestetan hedatua denik (cf. de faktisch, baina fr factuel, en factual).

Geroago erabakitzekoa da

zalantzazkoa izan daiteke irizpideen arabera, baina bezalako esapideetan asko erabili da. botere faktiko

Kategoria

izond.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Jakite-arloak

Hizkl.

Jatorrizko forma

bi zenbakiren biderkagai komunak, bi zenbakiren faktore komunak; biderkagai, faktore; biderkagaien ordena, faktoreen ordena; zenbaki baten faktore, zenbaki baten zatitzaile

Forma arautuaren azalpenaz oharra

ik. lantaldearen oharra s.u. Rh faktore: "faktore sarreran eskain liteke adibide gisa".

LBeh (2011-03-03): faktoria 7 ager.: Jose Inazio Basterretxea (“Gerora, maitasun goxoetan aritu nahi izaten zutenean nagusiek, Disney faktoriak ekoitzitako film melenga horietako baten aurrean jartzen zuten haurra, ezti-jariotan isildu zedin”), Irune Berro (“Disney faktoriako zenbait pertsonaiaren satira egin zuen film horretan”), Maitane Mitxelena (“Luc Bessonen faktoriako zintatzat jo dezakegu Le Transporteur hau, bera baita gidoilaria.”), Mikel Carramiñana (“ELAren faktoriakoa zarela publikatu zutenei erantzun zenien zure lehenengo diskurtsoan. Zergatik?“), Erredakzioa (“Pixar faktoriaren animaziozko hamargarren filma izango da aipaturikoa eta lehena hiru dimentsioko formatuan”), Pello Zubiria (“’Madagaskar’ esanda gazteak DreamWorks Animation faktoriaren marrazki bizidun ospetsuez oroitzen dira.”), Edorta Agirre (“Produktu markadun horiek fabrikatzen dituzten enpresek berek ekoizten dituzte ohiko faktorietan, formula berdinak baliatuz, baina zurien prezioa dezente apalagoa da”) // Gainerako faktoria guztiak Euskadi Irratiko programaren izenari dagozkio. // faktoria 177: Aizu 7 (“TOKIZ KANPO izeneko saioa sareratuko dute Hiru Damatxo ideia faktoriak eta Islandia ekoiztetxeak, otsailetik aurrera”), Argia 35 (“Porlan faktoriak, petrolio industriak, Yugo auto fabrika eta telekomunikazio sistemak bonbardatu eta suntsitu zituen ere bai”), Berria 26 (“Azken hilabeteetako uzta izan daiteke sortzailearen ideia faktoriaren isla: liburu bat, dokumental bat eta antzezlan bat bukatu berri ditu”), Deia 23 (“Gaur egun, arte eta eskulan faktoria dugu, eszenatokia, barra, gune soziala, familia txokoa, gorputz faktoria, komunikazio faktoria, bilera gelak, hacklab a, erakusketa aretoa, lehen solairuan beste tarima edo eszenatoki mugikor bat...”, “Disney faktoria”), EiTB 10 (“Marvel faktoria pantaila handira itzuli da The Avengers filmarekin”), ElCorreo (“ler daiteke Detroitek erresumina sentitzea ere: AEBetako leku gehienetan ez bezala, erabateko nagusitasuna lortu dute hemen auto asiarrek (Toyota, Honda, Mazda, Hyunday, KIA). Alemaniarrak ere (BMW, Mercedes) ez dira Ford faktoriakoak baino gutxiago”), Elhuyar 8 (“Aldiz, faktoriarik zaharrenek --lehiakortasunik txikiena dutenek, alegia-- ekoizpen- eta salmenta aurreikuspenak gutxituz gero, produkzio lerro berrienekin lehiatu ezinda, itxi ezean, galerak izango lituzkete”), Elkar 24 (“Martinek eta Aszensiok gidatuta, bi ontzitan irten dira goizean marinelak Skarfatangiko faktoriatik Steingrimsfjordurreko badiatik at”), Erlea (“Disney faktoria”), Consumer 7 (“Faktoria sortzea erabaki zuten 1986 hartan modako firma handien mundu pribilegiatu horren protagonista bilakatzea ametsetan ere ez omen zuten ikusten”), Goiena 7 (“Ez da kultur faktoria huts egiten duena, banaketa eta hedapen sarea baizik”), Jakin (“Horrela sortu ziren manufaktura edo faktoriak, fabrika kapitalisten zuzeneko aurrekariak”), Karmel 3 (“Gainera, enpresa kopurua ere hazi egin da. 1997an, era honetako 60 faktoria genituen”), Laneki 2, UEU 5, Uztarria 10.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: : Erredakzioa 3 (“Halaber, faktoriaren ondoan zeuden orube batzuen salmentarekin Newellek beste 12 milioi euro irabazi zituela salatu zuten langileen ordezkariek”, “Haiei Espainian kokaturik dituen beste bi faktorietara lekualdatzeko aukera mahai-gainean jarri nahi die zuzendaritzak“, “Hain justu, aurreko asteetan ijaw etniako miliziek multinazionalen faktoriei eraso zieten eta Shell enpresa Nigeriatik langileak ateratzera behartu zuten”), Iban Santamaria 2 (“Faktoriak Zaramagan zuen 133.000 metro koadroko orubearen truke 16,23 milioi euro eskaini zizkion Cuerdak“, “Azkenean, faktoria ixteko asmoa jendaurrean agertu zuen enpresak joan den apirilean“), Joxerra Senar (“Autogintzako hornitzailea da, kautxozko piezak egiten ditu eta, guztira, 134 gizon eta emakumek egiten dute lan Oiartzungo faktorian”), Ainara Gorostitzu 3 (“Ipupomamua haur eta gazte literaturako faktoria izango da”, “Donostiako proiektuen osagarri, Pasaiako Casa Cira arrain faktoria zaharrean eta Ondartxo ontziola ohian jarriko dira obrak ikusgai”, “Bai, ekoizpenak Tanttakaren faktoriako osagai guztiak ditu: mezua duten testu poetiko handiak eta zuzeneko musika uztartzen dituzte”), Mikel Lizarralde (“Hollywood klasikoko faktoriatik irten zen izar handienetakoaren mendeurrena beteko da gaur”), Juan Luis Zabala (“Telebistaren Institutua, Teknologia Berrien Nazioarteko Behatokia, Hizkuntzaren Institutua, Sormenaren Institutua, Gastronomiaren eta Elikaduraren Institutua, Hiriaren Europako Institutua, Kultur Balioen Promoziorako Institutua, Egitasmo Kulturalen Faktoria, mediateka-liburutegia...“), Jose Mari Pastor (“Heroiak Mendebaldean daude beti: gerren faktoria Washingtonen dago, eta filmen faktoria, Hollywooden”), Xabier Lopetegi (“izarren faktoria erraldoian”), Arantxa Elizegi (“Izan ere patenteak eta copyright-a gizarte industrialeko tresnak dira, soilik enpresa eta faktorien merkatua erregulatzeko tresnak”), Asier Iturriagaetxebarria (“Leioako campusak badu faktoria irudi bat, unibertsitariengandik hurbil ez dagoelako”), // Liburuak: Edorta Jimenez 3 (“Liburu honen sorburuan Alberto Barandiaranen liburua dago: Gaizkileen Faktoria”, “Lan hori gero nafarrak Gaizkileen Faktoria edo Hemingway euskaldunen artean liburuaren bidez sakondu zuen”, “Gaizkileen faktoria - eleberrian egin duen legez”), Iñigo Aranbarri 3 (“Gaizkileen faktoria ez da euskal kazetaritzaren liburu zoragarri bat?“, “Euskaraz, larrien eta xeheen arteko kontu honezaz harago, batzekoak dira elizaren faktoriak sortutako hitzak, egunero darabiltzagunak“, “Aste honetan bertan, primerako adibidea Vocento faktorian“), Koldo Izagirre 2 (“Berrogei urtetik goitiko bakarra zen eskifaian, baina ongi moldatu zen bakailaoari burua tripak hezurra kentzen ontziko faktorian”, “Kubertan, kamainan, jantokian, faktorian, zerbait zekienak deus ez zekienari eman zion orduan”), J.M. Olaizola (“Faktoria bat sortu bertan”), Iban Zaldua (“Faktoria suntsitzen eta habearte berriak eraikitzen jarraitu zuten, arkitektura ondarea babesteko lege eta araudi guztien gainetik jauzi eginez”), Harkaitz Cano 3 (“Idazleok eta jende desokupatuak horrela fitxatzen dugu egunero gure bulegoan, gure faktoria imajinarioan: baguette bat eta Le Monde erosiz“, “Ford faktoria amerikarreko lehen autoak heldu dira penintsulara”, “Egun haietan ez zen teklen zaratarik, geldirik zegoen argiaren faktoria”), Jokin Urain (“Distantziaren faktoriak“), Bernardo Atxaga (“Nora begiratu, etxe bat han, edo faktoria bat, edo gasolindegia”). faktoria

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago forma honen beharrik, aski baita fabrika.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Badu lehiakide hedatuagorik (cf. fabrika, lantegi...), eta aski dira.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta hiztegi orokorretan ere jasoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faktorial 4: N. Balluerka ("Hau nortasunaren ikasketan estima daiteke, non psikologiaren teknika metrikoak eta faktorialak geroz eta maiztasun eta sofistikapen gehiagoz erabili bait dira"), Kalkulua ("Polinomio baten deskonposaketa faktoriala"), M. Haranburu ("analisi faktoriala egin eta gero"), Inguruak 1997 ("Tipologizazio hau burutu ahal izateko lan-bitartekoa datu anizkoitzen azterketan oinarritutako analisi faktoriala da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faktorial: AB38 5, LurE (Mat.), Euskalterm 14 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faktorial: ElhHizt (Mat.), HiruMila (Mat.), EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Izenondo erreferentzialak

-al izond. erref.

Forma baten adiera(k)

1 iz. Mat. 2 izond. Mat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faktorizazio EB 5 (Elhuyar 4, adib.: "faktorizazio partzial hau aurrekoan ordezkatuz, emandako polinomioaren faktorizazioa lortuko dugu", "Zeroak kalkulatuz, lor ezazu polinomio honen faktorizazioa"; X. Mendiguren B.: "Informazioa transmititzeko balio digun zeinu-sistema baino zerbait gehiago dira eta behaketa bakoitzaren 'faktorizazio'zko deskribapenari ihes egiten diote").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Euskalterm: faktorizatu, faktorizagarri, faktorizazio // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

HiruMila: faktorizagarri, faktorizatu, faktorizazio // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) es factorizar formaren ordaina: faktorizatu: HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; b) es factorizable formarena: faktorizagarri: HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea; c) eta erdal factorización / factorisation formena: faktorizazio: HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve FE, HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV, Azkue Aurkibidea.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Mat.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faktorketa EB 3 (Elhuyar, adib.: "Polinomioen faktorketa: Polinomio baten faktorketa polinomio hori biderkadura baten bidez adieraztea da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faktorketa: AB38 4 (hauetan behin f. eginez gero, polinomioen f.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Oraingoz bakarra aski da

Ik. faktorizazio.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

faktor IE 1 (Volt: "Gizun gaste bat faktoraren galdez dagoena [le facteur ou le cassier]"); faktur IE 2 (Volt: "Erradazu plazer baduzu posible lizateke minza nainde fakturarekin", "Desiratzen dut zure fakturarekin minzatzea"); fatur IE 3 (Mattin: "Pentsaketak egin-ta jar hadi konturat: neke handirik gabe trankil ta gosturat ezarriko hintuzke herriko faturrak!", "Ez hadiela ibil lurreko lan-keta, fatur zahar horrekin seguro", "Faturrari mintzo zen bihotzez atsoa: Zuretzat ongi laike alaba gaixoa!"); faturgo IE 1 (Ox: "Ala, errentaren emendatzeko, faturgoa egin zuen zazpi urthez Beskoitzen?") // eta faktore G 1 (Ugalde Iltz: "Asi ziran guardiazibillak faktoreari deika, bañan dabaneko trena tapa-tapa abiatu zan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ap. Larz GH 1960 jasoak dira fatur 24 (adib.: "nahiagoko zuen ni laborari batekin ezkontzea, ezenetz fatur batekin") eta faturgo eta faturko bana ("Ene aldetik, gero eta gehiago gogoan nago, ez othe dudan faturgoa utziko, hemen, lur-lanari lotzeko", "Faturkoa eta laborantza, ura eta sua bezalatsu dira...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faktore: Euskalterm 1 ('enpresa baten buru dagoena') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ElhHizt: faktore (factor, operario de tren), faktoretza (cargo y oficina del factor) // Lur EF/FE: fatur (facteur) // PMuj DVC: fatore (factor de las estaciones), fatoretza (factoraje, empleo) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "† faktur e. postari".

Mailegu baztertuaren euskal ordaina

Ik. postari.

Jatorrizko forma

faktura, zorkontu

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira fakturaketa 1: SIADECO ("Produzio oso edo urteko fakturaketaz mintzo garela kontutan hartuz gero..."); fakturatu 3: Zipristin/3 ("Bidaia merkeagoa izan zedin, Kangurina fakturatu [oh.: fakturatu: bidaiak egiteko txarteltxo baten bidez paketeak, maletak etabar bialtzea] egin zuten"), EUSTAT 1991 2 ("Enpresak fakturatutako salmenta guztien totala sartzen da hemen", "barruan sartuz zerga bereziak eta kanpoan utziz BEZ erasan fakturatua"); fakturazio 5: B. Bakaikoa ("urteko fakturazioa 15.000 milioi duelarik - Ipar Ameriketarren partizipazioa dauka"), AdminLan ("Tresna hauek akumuladorea, memoria eta guzti dute eta fakturazio-, kontabilitate- eta estatistika-lanetarako erabiltzen dira"), EUSTAT 1991 ("Enpresak erositako eta, eraldaketa handirik gabe, berriro saldutako merkantzien salmentatik ateratzen den fakturazioaren balioa"), GAO 1993 2 ("hileko fakturazioa aurkeztu eta Gazteri eta Kiroletako Zuzendaritza Nagusiak oniritzia eman ondoren ordainduko da zerbitzua", "egindako horniduragatik esleipen hartzaileak fakturazioa aurkeztu eta Gazteri eta Kiroletako Zuzendaritza Nagusiak oniritzia eman ondoren ordainduko dio").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

fakturagintza: Euskalterm 2 (fakturagintzako makina, fakturagintzako makinen maneiatzaile); fakturaketa: Euskalterm 2 (hauetan bezeroko f.); fakturatu: AB50 1, HiztEn, Euskalterm 4 (hauetan f. beharreko ordainketa, fakturatutako energia elektrikoa, fakturatzeko ordainketa); fakturazio: DFrec 1, HiztEn, Euskalterm 5 (hauetan f.-buru, f.-egun, fakturazioaren laburpen, goi-tentsioko f.) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

fakturaketa: HiruMila; fakturatu: HiruMila, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE; fakturazio: HiruMila, ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

faktura(tu), fakturatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Zerrenda osagarriak

RENFE: "Fakturazioa: Facturación".

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fakzio / frakzio. Fakzio: ezkutuan diharduen taldea. Frakzio: multzo baten zatia".

OEHko datuak [laburduren azalpena]

palanjista G 2 (Ugalde Iltz: "Aldamenean militar bat eta lau palanjista oietakuak eta iru txapel gorri", "Prankotarrak sartu ziranean, Upeltegiko Joxe kanposantura goiz batean eraman eta lau palanjistak: pan-pan!") // Ik. gainera OEH argitaratuan falangista (Alt LB: "Falangista purrukatua").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

falange 'hezurra' adierakoa EB 2 (NZ/BB1 zerrendatu batean); falanje (polikikakoa) 3: G 2 (Lab, antzerki-pertsonaia baten izen gisa, adib.: "Abitzen dira: Falanje aurretik, atxituak, moroak eta ondoren Rekete"); EB 1 (Kondairan zehar. "bere indar guztiez ejerzitoa organizatzeari heldu zion eta mazedoniar falanje ezaguna kreatu zuen"); falangista EB 1 (Hemen 1989: "lanaren apologia garaitzen zuen, batez ere, esku-liburu falangistetan euskaldunak langile amorratuak zirela biribiltasunez azaltzen eta azpimarratzen zigutelako"); palanjista G 2 (Ugalde Iltz: OEHko testuinguru berak); nazi-falangista EB 1 (Argia 1989: "Madrilgo gobernadore zibilak egun haietan bertan oroitgarrizko egintza nazi-falangista debekatu zuen").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

falange: AB38 1 (hezurra), HiztEn (gudari-taldea; hezurra), Euskalterm 3 (hauetan 'gudari-taldea' 1, eta 'hezurra' 2); falangeta: HiztEn; falangidoak: Euskalterm 1; falangina: HiztEn; falangista: DFrec 2, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 1; falanje: DFrec 1 (hezurra), LurE (gudari-taldea); falanjista: AB50 2.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

falange: HiruMila (gudari-taldea; hezurra), ElhHizt (gudari-taldea; hezurra), EskolaHE (gudari-taldea); falangeta: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; falangina: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; falangista: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE; falangismo: ElhHizt // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: falanje / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

1 Hist. (gudari-taldea). 2 Anat. (hezurra).

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Anat.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Anat.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Maileguen egokitzapen sistematikoa

g/j.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Pol.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

falazia 2: K. Navarro ("Hemen azpimarratu nahi duguna ordea, lehen aipaturiko falazia klasikoa delakoa da"), M.A. Elkoroberezibar ("Gure lana ezik, beharra atzematen dugun falazia oro desmentitzea eta egia oro baieztatzea da"); falaziazko 1, Azterketa Historikoak/1 ("kasu honetan erabat oker eta falaziazkoa litzateke kazetaritza = liberalismoa identifikatzea").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

falazia: HiztEn, Euskalterm 7 (hauetako 1 gezurrezkotasun sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

falazia: ElhHizt (Fil. falacia, sofisma) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Erdaretako batetikoa onartu da, bakarra aski delakoan

onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, izena frantsesez erabiltzen ez den arren (baina bai fallacieux izenondoa).

Kategoria

iz.

Zerrenda osagarriak

Prestas: 10 lek. (B 7 / G 3).

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Ik. gona.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Izenondo erreferentzialak

-iko izond. erref.

Kategoria

izond.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

falkon 1: EZ Noel ("Hegalek ere zioten / argitzen sorbaldetan, / falkonaren plumek nola / iguzki-arraietan") // Ik. OEH argitaratuan gainera flakoin (He Phil : "Flakoiña deitzen den hegaztiña, bere pluma ederrak altxaturik, eta hetaz arroda bat egiñik") eta falkointxo testu-lekukotasunik gabea.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

falkonido : HiztEn, LurE; falkoniforme : HiztEn, LurE, Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu Izendegiko hustuketan.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

falkoin : EuskHizt (Ipar. Zah: g. er.; belatza ( Falco peregrinus )), HaizeG BF (faucon), Lh DBF ('faucon'. V. mirotz), PMuj DVC (falkoin-gaitz: gerifalte (ave)); falkü : Lh DBF (faucon, épervier); flakoin : DRA ('halcón'; Bonaparte eta Haraneder aipatuz); flaskoin : DRA ('milano'; Lafitte aipatuz); falkoniforme : ElhHizt, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE , Casve EF .

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Ik. belatz.

Kategoria

iz.

Kategoria

iz.

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: falta egin, falta gabe.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: faltan, falta nabaritu, faltaz.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

falta egin; falta gabe

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: adib. / EuskHizt: adib.: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: adib.

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -an.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

falta sarrerari dagokion azpisarrera.

Txostenaren laburpena

Saio bat egin da falta nabaritu, faltan bota, falta sumatu, mira egin lematizatzeko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

falta ikusi G 1 (Cb Just: "Anaiak diruaren falta ikusi, ta lapurra ill nai zuen"); falta nabaritu EB 1 (MEIG: "Bestetan sartzeke, gorago nabaritu dugun -n falta berbera seinalatuko dut huts-hutsik hemen ere"); mira egin'falta nabaritu' adierarekin, EB 1 (MEIG: "ez nintzen luzaroan libre egon, gero mira egiteko adina ez, bederen") // Ik. horiez gain OEH argitaratuan AS gisa emandako eskas aurkitu (EZ Noel: "Arratsean direnean / urrun bidean bathu / Jesus haur mansoa dute / biak eskas aurkhitu"; Lg II: "Bere semea eskas aurkhitzean"; Daguerre in Brtc: "Irakurtzen baduzu lehiatu gabe (...) ez duzu deus ere eskas aurkhituko") eta eskas izan.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira falta nabaritu 5 (J.A. Arana M.: "Batek baino gehiagok nabarituko zuen eskualde baten falta: Gipuzkoa"; PGoen: "bereziki txosten hau gertatzerakoan, nabaritu nuen aipatzen dudan osotasun falta"; Oinarri/2: "aspertu egiten zen eta zerbaiten falta nabaritzen zuen"; A. Albisu: "Basoko otsoek nabaritu zuten Xikerren falta, baina ulertzen zuten bere desagerpena"; Hemen 1987: "Gainera, entrenamendu falta ikaragarria nabaritzen zen, bakarren bat salbu"); falta sumatu 1 (LingKonputaz: "Maila morfologikoan ez bezala, sintaxian horren falta nabaria sumatu dugu"); faltan bota 13 eta faltan sumatu 3 (cf. infra).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

falta ohartu: DFrec (Azurm: "egungo idazleak bait horren falta ohartu beharrik ere ez du"); mira egin: HiztEn ("zerbait edo norbaiten eza nabaritu"), LurE ("falta nabaritu") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

EuskHizt: falta nabaritu ("penaz gogoratu norbaiten (edo zerbaiten) galera edo gabezia; ik. mira egin"), mira egin ("falta nabaritu") // ElhHizt: mira (mella, falta, vacío) // EskolaHE: mira egin ('falta nabaritu') // PMuj DVC: mira (1 mella; 2 mira egin: extrañarse de algo) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: adib. / EskolaHE: -

Onartzekoa, formalizatu diren irizpideen aurka

esapide aski librea dirudi, baina hori eman du Euskaltzaindiak mira egin azpisarreraren definitzaile gisa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

falta sarrerari dagokion azpisarrera.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

falta sarrerari dagokion azpisarrera.

Atzizkien araberako erabakiak

-dun

OEHko datuak [laburduren azalpena]

faltadun 11: B 4 (Añ GGero 2, adib.: "falteari bai, baña faltadunari gorrotorik, malsintasunik euki bage"; AB AmaE 2: "Zergaitik Buruariñ zala jaiotzati, / Faltaduna puska bat munduak badaki", "Orretarako zoli egiñ eban bear; / Ganau paltadun asko nundik nora saldu, / Onaren prezioa ze modutan artu"), IE 3 (Ch: "Inozenta eta faltaduna nik iuiatuko ditut"; Monho: "Hil izan da gurutzean faltadun ez zelarik"; Arb Igand: "Hain bertze errespetu eskas, zeinetaz, ene arima errendatu baitut hinitzetan faltadun"), Zu-Am 4 (CatLan: "Nor dira bekatü huntaz faltadün errendatzen direnak?"); faltaduri ES 3 (adib.: "Ezin erran diteke hitzkuntza hobenduri eta faltaduri dela, ez eta ere bere garbitasuna galdu duela"), eta OEH argitaratuan gainera CatLav: "[Bekhatu bat] zeinaz gure lehenbiziko Aita Adamek egin baikaitu faltaduri"; faltaduru 1: Jaur ("Krima beraz faltaduru aurkhitzen dire haina hek guziak") faltiar L 3: Ch 2 (adib.: "Ezen deusetan ere faltiar neure burua kausitzen eztudalarik"), Lg II ("Hemen iduri du berehala hortan Yoseph eta Maria faltiar ahal zitezkela; ordean sobera zadukaten bere haur maitea bihotzean hutsik egitekotzat haren alderat").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faltadun: HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faltadun: HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, HaizeG BF, Lh DBF (1 coupable; 2 défectueux, qui a quelque défaut, vice, défectuosité; SYN.: akasdun); faltaduri: EuskHizt (1712. Ipar. Zahar.; g. er.: hobenduna, erruduna); faltiar: Lh DBF (coupable); faltiarkiro: Lh DBF (défectueusement) // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

faltaduna, erruduna.

Euskaltzaindiaren Arauak

faltarazi, faltaraz, faltarazten. du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

faltatu, falta(tu), faltatzen. 1 du ad. 'huts egin'. 2 da ad. 'falta izan'.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

faltatu, falta(tu), faltatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Txostenaren laburpena

Ik. patrika txostena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

faltrikara EB 4, denak ap. Arti (adib.: "Zigarro bat pizturik, faltrikaratik atera zuen papera"); paltrikera B 2 (Bilbao IpuiB: "Txanton Piper pozik, paltrikeriari miñik egin barik, tripea bete-beterik eroialako", "Laster dozak paltrikeran amar milla pezetok"); patrikada G 4 (AzpPr 2, adib.: "Udarregiren kontra ogei bertso berri, ordañak esperatu litzake sarri, tripak asko biar da patrikadan urri"; Ud: "ikustera juan giñan makiña bat jente, gorputzak mesedeik ez, patrikadak kalte"; And AUzta: "baserrikoa bialtzen dute patrikadak berotuta"); patrikara 12: B 4 (fB 2, adib.: "dendarako, ta beste tratu txaarretarako ta inpameetarako patrikaraan, edo muxilleetan laboria, edo aldagijeena etxeti oostuta, alkaboetiai emoten deutseenak"; Ab AmaE: "ez euki dudarik / Obeago batena egingo zaitut nik, / Sangretan bazaitudaz, baña ez besotik, / Ezpada ango ordez, gaur patrikaratik"; Ag Kr: "Olango Aitamen semea izanda beteko jatzu zuri patrikarea"); G 8 (Moc Damu 4, adib.: "Ai, neskatx arrekin zu ezkontzia eragotzitako damuba patrikaran baneuka!"; Tx B IV: "Nere gisa zu ere tabernan sartuta ikusi izan zaituzte txit zabartuta, patrikaran dituzun diruak galduta"; ArgiDL, azalpen gisa: "zoaz begirune ta itzal aundiaz jaunartzera, mutilla bazera besoak gurutzatuaz, eta nexka bazera eskuak bilduta, eta ez asko bezela eskuak sakelean (patrikaran) dituztela, bazter guztietara begira"; Lek EunD: "Patrikara batekoak erakutsiaz"; Uzt Sas: "iru-lau duro baldin bagiñun patrikararen onduan, / gu bezin gizon aberatsikan iñor etzegon orduan"); patrikera 14: B 5 (Ur MarIl: "zaldunak aterarik patrikeratik kanibet edo kutxillo bat, erdibi egin eban liburua"; Bilbao IpuiB: "Txakur txikirik be eneukian patrikeran"; Erkiag BatB 3, adib.: "eskuak patrikerean sartu, eta surra astinduaz urten eban Nikanor'ek dendatik"); G 9 (EuskJok II: "trabesak egin dira noski gogotikan, / gero pagatu dute patrikeratikan"; Alz STFer 2, adib.: "zuriak dirala ta sartu itzazu patrikeran eta eraman zaizkazu andre gaiari!"; Iraola 6, adib.: "Ez det nik muestrik: ikusi patrikerak nai baditu") // Ik. OEH argitaratuan gainera faltrikera (Mic: "Emen daukat faltrikeran"; Ur Mt 10,9: "Ez dezazute izan urrea, ez sillarra, ez ere kobrea zuen faltrikeran"), fartikera (Añ MisE: "Ondo egiten dabela [...] konbite ta gastu kostotsuak egiteaz; bada bere fartikeratik egiten dabela").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

patrikara 4: B 3 (Zubk 2: "Patrikaran aukazan orduari, papaer, kartera, eta bere bizibideko eta zeregiñeko konponketetarako erraminta eta tresna txiki batzuk ainbat lasterren sikatzen alegindu zan", "Orren kartera patrikara delako"; Euzkadi 1917: "Jolastuten gabizala ikusi nituan Onaindia'tar Jon, Altube'tar Seber, eta Pertika'tar Jon, patrikaretan eskuak sartuta itxel begira"); G 1 (YAzp: "gonaren patrikaratik atera ta txakur aundi bat bota zun barrura"); patrikera 2, B-EB (Zubk: "Eskuz idatzitako egunkaria, patrikeran erraz erabilteko lako kuadernotxo txiki bat"; Eusko Ikaskuntza: "hasierako garai haietan bere patrikeratik dirua ere jarria zuen sortzen ziren gastuei aurre egin ahal izateko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

faltrika: DFrec 2; faltrikera: DFrec 2, HiztEn (batez ere B sakela); patrikera: HiztEn (ik. poltsiko) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faltrikera: EuskHizt (batez ere bizk. Sakela. Ik. poltsiko), HiruMila, ElhHizt; patrikera: HiruMila, ElhHizt, Casve EF (poche intérieure), PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

sakela, patrika.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

faltsazionismo EB 7: Fisikaren historia 1 ("Zedarriketa erizpidea: psikoanalisia eta faltsazionismoa"); M.E. Laboa 6 (adib.: "Nahiz azken honen induktibismoa kritikatu eta faltsazionismoa gaindituz aurrerakada handia lortu zientziaren metodologian, Lakathosek beste zenbait pauso emango ditu Popper-en teoriaren akatsak gainditzeko asmoz", "Lakathosek proposatzen duen ikerketa-programa faltsazionismo sofistikatuaren inguruan kokatua dago", "Faltsazionismoaren ondorioa faltsaketa ala 'faltsaketa' izango da dogmatikoa ala metodologikoa izatearen baitan", "Onartzen ditu hala ere faltsazionismo sofistikatuak eman dituen zenbait pausoen aportazioa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm), ez eta hiztegietan ere (EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Fil.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Tradizioak baztertu duen forma

Bazt.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

faltsukeria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

faltsifika, faltsifikatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-ifikatu.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

falsifikazio 1, Osk Kurl ("Oso trebea zan Azerimaltzur falsifikazioak egiten. Billetak, dokumentoak, firmak... edozer faltsatzen zuan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

falsifikatze 1: K. Santamaria ("Falsifikatzea lan fina izan ohi da"); faltsifikazio 4: U. Larramendi ("Aieruei buruz funtsezkoa dena ez da beren jatorria, baizik eta faltsifikazio potentzialari leku egiten dion moduan ezarriak izatea"), X. Amuriza ("Mirakulua bera, hain bakana izatez, faltsifikaziorik nekez onar zezakeena"), Egunk 1995 ("Laosko agirien faltsifikazioa"), G. Markuleta ("Suediar haritzez egindako faltsifikazio bat").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

falsifikazio: DFrec 1 (ZArg: "falsifikazio innoblea"); faltsifikatzaile: HiztEn (zerbait faltsifikatzen duena); faltsifikatze: Euskalterm 2; faltsifikazio: HiztEn (faltsifikatzearen ekintza eta ondorioa), LurE (Zuz.), Euskalterm 2 // Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50 // 'falsificación' itzulitako besteak: faltsuketa: Euskalterm 1; faltsupen: AB50 1; faltsutze: Euskalterm 22.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

faltsifikazio: HiruMila, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) falsificación / falsification formen ordainak: aizunketa: ElhHizt, HiruMila; faltsokeri: HaizeG FB; faltsuketa: HiruMila; faltsutze: HiztHand, ElhHizt, HiruMila, XarHizt, HaizeG FB (faltsotze); gezür, gezürka, gezürkeria: Casve FE; idurikuntza: HaizeG FB; b) falsificador / falsificateur formenak: aizuntzaile: HiruMila, PMuj DCV; faltsurat-aldatzaile: HaizeG FB; faltsutzaile: HiztHand, ElhHizt, HiruMila, XarHizt; gezürter: Casve FE; gezürti: Casve FE, HaizeG FB (faltsotzaile) // PMuj DCV gainera: eskarnio, eskernialdi, iakin; okertzaile, eskerniatzaile //Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, T-L LFB.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

faltsu(tu), faltsutzen.

Aditz-erregimena

du ad.

23: Juan Luis Zabala, Allande Sokarros, Lorena Lopez de Lacalle, Edurne Begiristain, Angel Erro, Irune Berro, Aitor Zugazti, Berria 2, Alberto Barandiaran, Ixiar Zubiaurre, 12. faltsutze EiTB

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: 22: 13 (“Espainiako enbaxadak aurkeztutako datuen faltsutzea barne”, “dokumentuen faltsutzeagatik”, “dokumentuen faltsutze, ondasunen bidegabeko eralketa”, “emaitzen faltsutze eta herritarren nahikundearen hurratzen honen konplize bihurtu dira”, “irabazien faltsutzea”, “Lehenik hauteskunde iruzurraren, irregulartasunen, faltsutzearen nondik-norako guztiak ikertu behar dira”, “erabateko faltsutzea izan zela”, "kontu publikoen faltsutze gehiago onartuko ez dutela esan esan dute EBko ministroek", “faltsutze kasuetan”, “Jorge Oteizaren ordezkariak baieztatu zuen, horri jarraiki, ustezko faltsutzeaz berriek eragina izan dutela artistaren lanen kotizazioan”, “Oteizaren lanen faltsutzeen gaineko susmoak bazirela esan baitzuen“), Juan Martin Elexpuru (“faltsutze delituen zigorrak”), Oskar Arana 2 (adib.: “Nork egin behar du eskuizkribuaren faltsutzea?”), J.M. Olaizola (“Albaniar honek, kimikaria lanbidez eta artista zaletasunez, 1843. urtean egin zuen, dakigunez, bere lehen lana, eskuizkribu faltsutzeei dagokienez, behintzat”), Xabier Olarra (“lehenagoko egunean Sheila salatu zutela enpresa baten kontuen faltsutze, iruzur eta armaturik egindako lapurretan gaizkide izateaz”), Txema Ramirez de la Piscina (“oso faltsutze ona zen”), Jon Alonso (“txanpon faltsutze horri ekiteko”), Joan Mari Irigoien (“aina iraganaren ahanztea edo haren ezabatzea, edo, are makurrago dena, haren aldatzea eta faltsutzea errazagoa duk”), Koro Navarro (“Hortaz, kantu hori zuretzat adorearen eta sasoiaren faltsutzea-edo da, ezta?“). faltsutze Berria

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Eratorri hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

-tze.

Eratorri-konposatu berri onartzekoa da, maileguarekin batera

erabilia da, eta mailegu arautuarekin batera onartzekoa. faltsifikazio

Kategoria

iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

famatu, fama(tu), famatzen. du ad. 'goraipatu'.

Kategoria

1 izond. ('ospetsua'); 2 ad. ('goraipatu')

Euskaltzaindiaren Arauak

izond. 'ospetsua'.

Kategoria

1 izond. ('ospetsua'); 2 ad. ('goraipatu')

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: "famili: familiar"; "famili egoera: situación familiar"; "famili errenta: renta familiar"; "famili hizkuntza: lengua familiar"; "famili laguntza: ayuda familiar"; "famili liburu: libro de familia"; "famili orientabide: orientación familiar"; "famili osagarri: complemento familiar"; famili unitate: unidad familiar" / BarnErrot: "Famili Arazoetako Bulegoa: aurreneurriak, babesa eta birfamiliaratzea: Negociado de Prevención, Protección y Reinserción Familiares"; "Famili eta Elkarte Ustiapenen Bulegoa: Negociado de Explotaciones Familiares y Agrupaciones" / PFGZ: "Famili kenkari: Deducción familiar"; "Famili liburu: Libro de familia; Libro familiar"; "Famili unitate: Unidad familiar".

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: familiako.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: familiar.

Atzizkien araberako erabakiak

-ko.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

familia sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag. eta iz.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: familiaburu Cb EBO ("Guraso ta familiaburuak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

familia(-)buru (eta famili[-]buru, familiburu) 8: UZEI ("Famili buru edo Pertsona Nagusiarekiko"), I. M. de Lezea ("familia-buru guztiak bildu eta zozketa egin zuten"), Zer egin dezaket/1988 ("Famili liburuaren fotokopia, familiburuaren N.A.N.ren fotokopia eta 2 argazki"), LehenZikloEsper 1987 ("famili-buruaren altuera eta urteko soldata"), AdminLan ("famili buru bakoitzak zenbait datu eskatzen diren orri bat bete beharko du"), I. Zaldua ("gaur egun ezagunak ditugun familia-buru batzuek ekialdeko leku berean baserriak eraikitzen dituzte"), Erantzukizun zibila ("Pertsona hauen erantzukizuna desagertu egingo da famili-buru on baten diligentziaz jardun dutela frogatzen badute"), XArb ("Artetik erraiteko hortarik iduri luke biltzarkide zirela normalki familia buruak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

famili buru: DFrec 1 (Biblia denentzat: "famili buruak bakarrik lan eginez"); familiako buru: Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

familiburu: BiblE 62 #mdash# 2. edizioan familiaburu zuzentzekoa: adib. 1 Kro 7,7.9.11; 8,6.10.13.28; 9,9.13; 23,24; 24,4.21.24.25; 26,12.32; Esd 3,12; Ne 7,69.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

familia buru: EuskHizt (adib. gisa); familiaburu: ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS: familia-buru / EskolaHE: -

Lantaldeak jasoa du forma, bigarren itzuliko berrien artean, eta oraingoz ez dago zer erantsirik.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-buru.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

L dira (eta Zu, EB bana) familiar- 6 (Lç 5, Mde), familier- 16, familler- 4; familiar 13 (Lç Act 10,24: "Bere ahideak eta adiskide familiarak"; SP 8, adib.: "Begiratu behar dela sobera familier izaitetik", "Etzaitezila treba familier noiz den emakumerekin", "... zeren nola orduan gauza partikularak eta familierak behar baiterauzkigute gogora erakharri"; Brtc: "Egia sainduenekin familier eginez"; Dh: "beira komunione seinduarekin sekulan sobra familier egitetik"; Jaur: "Jesusekin eta Mariarekin zituen konbertsazione familierak"; CatS: "Gizunkente orori, edo familier, edo gizun bakhoitz baiti"); eta OEH argitaratuan gainera: CatLav ("Katixima da instrukzione familier edo xehe bat"; He Phil: familler); familiarki 6 (Lç Ins 3, adib.: "harengana gure egiazko Aitagana bezala familiarki retira gaitezen", "baldin familiarki Iainkoagana retiratzen bagara"; SP Phil: "gure espiritua familierki eta olheki bere Iainkoarekin iarriz eta usatuz"; Mih: "Han oraño Jesusekin famillerkiago bat egiten zintezkelarik, haren amodioan ediren ziñezake zeruko bozkarioen hirrits bat"; Brtc: "Familierki konbersatzea") eta OEH argitaratuan beste familierki 1 (He); familiertasun 5 (SP Imit 2: "Eztuzula ansiarik izen edo fama handiaren itzalpeaz, hainitzekiko familiertasunez, edo gizonen adiskidetasun partikularez", "Halakoek eztute ardietsiko bihotz garbiaren libertatea, ez eta ene familiertasun arraiaren grazia, bere burua lehen osoki utzirik eta egunerozko sakrifiziotan emanik baizen"; Ch: "gure familiertasuna izan behar dela presuna berthutezkoekin Jainkoarekin eta aingeruekiñ"; He Gudu 2: "agertzen dugula aire serios bat, famillertasunik eta ergelkeriarik batere, urhundik ere, ez duena", "Amodio likhitsa edo amurusia, adiskidetasun suerte hautara, sentitu gabe, lerratzen da bisita husuez, solhas luzez, famillertasun sobraniazkoez") eta OEH argitaratuan gainera beste familiertasun 1 (CatLav: "Emaztekiek gizonkiak librokiegi eta familiertasun sobrarekin hantatzea"); familiertu 2 (SP Phil: "Traianori erran ziotenean bere saietserako ongi ethorriek bere ustez sobera familiertzen zuela enperadorearen maiestatea", "... ez dela behar famillertu edo trebatu, mundanoekiñ, guziz gazteekiñ, aberatseki, emaztekiekiñ, baiñan gure familiertasuna izan behar dela presuna berthutezkoekin Jainkoarekin eta aingeruekiñ"); familiaritate 2 (Lç Ins: "Ez solament gure ahaideak eta adiskideak, edo gurekin familiaritate dutenak, baina ezagutzen-ere eztitugunak eta gure etsaiak-ere"; Mde HaurB: "aspaldiko otsein batek duen familiaritate zaputzarekin"); eta OEH argitaratuan gainera beste hauek: He ("sobra familier errendatzen"), Ch ("Ez dela behar famillertu edo trebatu mundanoekiñ").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

familiar 33: B 1 (Gure Erria 1972: "Jose Francisco Echavek Seat 124 familiar berria ekarri dau"); G 1 (Euskerazaintza 1988: "Joan dedilla bakoitza bere erriaren ikurriñaren azpian, naiz zaldun naiz Ordenes Militares-koak izan, naiz Inkisizioaren Familiarrak"); EB 31 (SIADECO 2, adib.: "Eri eta familiarrak, lanaldi osoak galdu beharrean gertatzen dira"; EUEstat 1988: "Enpresariaren edo bere familiarren jabetza-eskubidekoak dira"; UZEI 4: "Etxebizitza familiarrak"; Biztanleria 1987 2: "etxebizitza familiarren multzoak", "lan familiar bat"; F. Azorin: "aurrekontu familiarrak"; Gipuzkoako geografia: "kontsumo familiarrerako diren baratz txikiak"; AKManifestua 1980: "Burjeseriak familiar harremanak estaltzen zitueneko sentimenduzko beloa urratu du"; D. Urbistondo 2, adib.: "Beno... Nola hasiko gara orduan? Jaun maitea... Ez... Moucheboume jaun maitea... Ez, familiarregia"; Aizu!: "planing familiar"; Azurm: "sentidu historikoa, familiarra, komunitarioa"; Demografia 1986 3, adib.: "[Datuak] jasotzen dira baita, inkesta familiarraren bitartez"; G. Nazabal: "Gizateriak egin dituen aportazio desberdinak egunero-egunero ikusi eta baliatzeak hain familiar eta arrunt bihurtzen dizkigu horiek azkenean, ezen inortxok ere ez bait du horien jatorriaz galdetzen"; A. Urrutia: "... zuzenbide pribatua herriaren barnemuin ekonomiko, familiar eta sozialean ondo errotuta bait dago"; Elhuyar: "Testuinguru hau oinarrizkoagoa eta aldi berean familiarragoa denez..."; X. Gereño: "Paper hauetan dago zure historia familiarra"; GAO 1989: "Langilearen ohizko bizileku familiarraren lekualdaketagatik: egun bat urtean"; AAO 1989: "unitate familiarrak"; Argia/4: "Festak, ospakizunak eta sinbolo familiarrak, sozialak eta kulturalak aurkitzea eta baloratzea"; EUSTAT 1993, 4: "Etxebizitza familiarrak"; L. Aldoy: "Epaileak erabakiko duela ezkontideetako zeinek jarraituko duen bizileku familiar edo komuna erabiltzen"); familiaritate EB 1 (M. Haranburu: "hilabeteko haurraren (haur anorexikoaren) arrotzarekiko familiaritateaz"); familiarizatu EB 1 (G. Nazabal: "bere litografiako ezagupenen bidezko prozesu kimikoekin familiarizatuta").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

familiar: DFrec 4, AB38 5 (hauetan f. produzio, maitasun f.), AB50 4 (hauetan karga familiardun, arazo f., plangintza f., etab.), HiztEn, Euskalterm 30 (hauetan ekintza f., enpresa f., etxebizitza f., formatu f., etab.); familiartasun: DFrec 1, HiztEn // Euskalterm: familiarki 1, familiarizazio 1, familiaritate 1 (familiaritatezko harreman) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

familiar: HiruMila, ElhHizt; familiarki: HiruMila; familiartasun: HiruMila, ElhHizt; familiertasun: EuskHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

53: 14, 28, 11. familiar Berria EiTB Argia

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: 75: 25, Juan Garzia 5, Anjel Lertxundi 7, Pablo Sastre 3, Unai Elorriaga 2, Joan Mari Irigoien 2, Aitor Arana 2, Joxean Sagaztizabal 2, Joseba Urteaga 2, Jon Alonso 3, Mikel Hernandez 2, Piarres Aintziart 2, Irene Aldasoro 2, Karlos Zabala, Bernardo Atxaga, Patxi Zubizarreta, Patziku Perurena, Anton Garikano, Joxe Azurmendi 2, Xabier Arregi, Koldo Izagirre, Josu Zabala, Eider Rodriguez, Luis Elberdin, Pako Aristi, Joxan Elosegi, Aingeru Epaltza, Jean Baptiste Etxarren. familiar Berria

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

Saih. Ik. familiako, famili(a)-x.

Izenondo erreferentziala eta konposizioa parean ematekoak dira

izenondo erreferentziala ere erabilgarria izaten da zenbaitetan konposizioarekin batera. familia-

Kategoria

izond.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: familiarteko.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

familiarteko

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

familia(tu), familiatzen.

Aditz-erregimena

da ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: cabeza de familia.

Forma okertzat eman du lantaldeak, izartxoa duela; eta oraingoz ez dago zer gehiturik.

Eratorri-konposatu baztertuaren ordaina

Ik. familiaburu.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-buru.

Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Familia-loturak.

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "fan h. zaletu, fanatiko".

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

zalea, jarraitzailea.

Jatorrizko forma

itsu, fanatiko, amorratu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-lari.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. paneka / HiztEn: Ik. paneka / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. paneka.

Lexemen erregulartasuna

f-/p-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

iz. eta izond.

Jakite-arloak

Bot.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

panparroi (eta fanfarroi 4, fanfarron 1) 26 aldiz ageri da: B 5 (Ag Kr: "batzuk, euren neurritik urten gura daben zoroko, itsu, asto, ganbelu dongeak diralako, ta bestea, len be esan dot eta, panparroi, judio, ustel, izurde, zorribiztua"; Echta Jos: "Ikusi dozu, mutil panparroi, Dirudun ontzi-burua, Gauza orrekaz ezta neurtuten, Gizasemien mendua"; Kk Ab II: "armaiotik atara ditu euren yantzi panparroiek, eta trangabelien askoriaz txiki-txiki egin ditu"; Eguzk GizAuz: "Estadua bear ei-da indartu; estadua eskubide guztien jabe oso egin, ugazaba panparroia izan dadin"; Bilbao IpuiB: "Txori guztien errege irudian panparroia alakoak"), G 20 (Echag 4, adib.: "Txit panparroia dago egiten karroza, edertuko dubena aundizkiro plaza"; It Fab: "Izaten oi da gizon txit ikarakoia toki segurutika guztiz fanfarroia"; PE: "mutil panparroi lujoso orrek etzuen atsegiñ artu"; Xe: "pareta egon arren amar oñ altuan panparroi juanak dira putzura saltuan"; Sor Bar: "Zer panparroi ibilliko diran!"; Urruz Urz: "Panparroi zebillen, batez ere erdaraz mintzatzen zanean"; Iraola: "Eskuan melokotoi aundi bat zuela, panparroi zijuan Gorraenera Beltxa, suplementu bat firmatzera"; Urruz Zer 2, adib.: "Pozik eman zituan Txoriburuk lau milla peseta eta beregandu zuan ollar guziz panparroia"; Ill Testim 3, adib.: "Ez dago barkaziorik; bat aski ez bada lotu biak; ikusiko degu zein diran fanfarroi oiek"; Tx B I 2, adib.: "bertso berriyak berak e ditu panparroi samar atera, giza erdiya ote zeran da ortaño arrotu al zera?"; Anab Aprika: "Prantzesa zan, berritsua, aldizka panparroia ta gizon ona"; And AUzta: "Arroxko eta panparroi danak berak menderatu ditu"; MEIG I (bertso berriak, Espetxean, 1940: "Bota arrunkak, zuk oi bezela, arro-panparroi agertu; au jakin gabe gipuzkoarrik ez bedi beintzat gelditu; oraingoa, ba, zurea da-ta bazter guziak nazkatu"), IE 1 (Elsb Fram: "Ebiakoitz batez, ilhuntzean, bildu ziren elgarretarat, berrogoi bat muthil gazte azkar eta aski fanfarronetarik, eta hartu zuten xedea gau hartan berean landatzeko Libertatearen arbola"); panparroikeri(a) (eta bina panparrokeria, fanfarroikeria) 9 aldiz, B-G (It Fab: "Aditu zuenean fanfarroikeria, leoiak egin zuen algara aundia"; Ag AL: "Eztot esaten panparroikeriz, egia dalako baiño"; Xe 2, adib.: "bere andria nola dabillen beti fanfarroikeriyan, dantzan ta erromeriyan"; Kk Ab II: "sukaldia zan atartia baizen zabala ta andia; antxe egozan Gaztela-mutil upagiñak panparrokeriya eriyoela"; EusJok 2: "mundubak ziran Iturriotza oik ikustera etorriyak, leku onian gelditu dira orren panparroikeriyak", "orrek umildu diu oien panparrokeriek"; JanEd II: "andik gero su onduan panparroikeriya bagenduan"; Bilbao IpuiB: "Bertoldineri igelen panparroikeriok odola irakiten ipiñi eutsen"); panparroitasun B 1: Añ GGero ("Egiten zara Aita Santu, egiten zara Errege, aberastuten zara, egiten dozuz panparroitasun ta balentia asko").