Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza zabaldi bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: zabaldi
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau107 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
'zabaldi' eta 'zelai' formak aztertzerakoan, adiera-banaketa egiten saiatu gara, baina zaila gertatu zaigu banaketa garbia egitea, batez ere, 'zelai' formaren kasuan. Hala, bada, "zalantzakoak" deitu dugun sailean sartu ditugu 'zelai' formako hainbat adibide. Sail horren barnean, besteak beste, adiera metaforikokoak aurkituko ditugu. 'zelai' izenondoa, berriz, alde batera utzi dugu.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
zelai (+ selai, zelhai) 326: a) 'lautada' adieraren pareko izan daitezkeenak: EHHLaburp ("Araban, Gasteiz bera eta ia probintzi osoa bere zelaiarekin hartuaz"); Aginaga ("Zelai haren zigorrak, errien izaera bereziari begira moldatu"); Zubill Lardasketa ("treneko leiotik asi nintzan begiraka Argentina'ko zelai zabalari") // araba-zelai , goizelai , zelai-zabaldegi hitz-elkartuak: Alzola ("gaztetako moduan daukozu buruko ule ederra ezpadaukozu be lenagoko irribarrerik ezpanetan araba-zelaiko semeak bertanbera itxi zaituelako zu"); K. Perez ("oihaneko zoru zingiratsua, goi-zelaia edo landa urbideratu egiten zituzten"); D. Urbistondo ("Goizelai: meseta dardarka hasi zela zirudien"); Lantziri ("Izen bereko goizelaian, bidearen Mendebaldean, daude 8 bizilekuak"); Onaind Virgil ("urrundik ikusten dute nola auts beltzezko odei bat otoz-otoan moltxatu ta zelai-zabaldegietan itzalak jeikitzen diran") // b) zalantzazkoak: Iraola ("Pasa da lartegitik / bide xigorrera, / aritz, gaztaiñ tartetik / zelai zabalera"); Kk 4 ("Azi ederra erein da atzo Araba'ko zelayetan, erneko da [...] a zelako zelai ederra galburu aztun aletsuz beterik egingo dan!", "Araba ta Naparra'ko zelayak Jel'ek arrapatu daizanian", "Euzkadi onetan dana dagola azkatasunaren eske, mendi, itxaso, ibai, arru, zelai, uri, ixakera, ele, ekandu, erti, abenda ta dana"); Aita Martin ("Negarrezko zelai onetan galbidez eta samindasunez inguraturik nabiltan"); A Lamiak ("Bermeotik Mundakara bidean aldape andidun aran bat, zelai bat, dago: Lamiaran du izena"); J.M. Olaizola ("Mendian, zelaian, aize garrbi ta osasuntsuan"); Laux 2 ("Durundi ots orreik mendiz mendi duaz. / Otoyak zelayan...", "Ibilketa bat egin biar dogu, urte osoko zelayetan"); Anab Don ("Zelaian - Andoain-dik Irun-erako bide zabalaren ertzean zegoan zelaian - jendea askotxo ibiltzen zan"); Iratz ("Aita Abadeak igorri-arau, jausten dire noiztenka zelaietarat predikari"); NEtx 2 ("Aien erasoz ertzeko aitzak / apar zuriz jazten dizkin. / Ezten pakerik zelai urdiñean: / zeruak orru, tximistak aidean", "Lotan dago dana / bai mendi, bai zelai"); Ir EG 1954 ("gure mendi, zelai, hiri, herritara"); G. Garriga ("Gerotxuago agertu ziran euskeraren zelaian, gramatiko edo eliztilariak"); JE Axular ("Lapurdi, haurrean berean Saratik Sempererainoko zelai gizenetarat hedatzen zitzakola"); M. Erdozainzi 2 ("Mendi eta zelaiak / Bazter guzi-guziak"); I. Unzurrunzaga ("Gure itxaso, mendi, baso, zelaiak"); Etxde 4 ("utzi zituen illotzi Aramaio'ko zelaietan","Euskaldunen zelaietako gudu-lerroa apurtua", "Urtzi-k esango zuen Euskalerria-ren etorkizuna erabakiko zuen gudaldia non emango zen: iparraldeko edo sortaldeko zelaietan ala Pirineotako mendi-muinetan", "ez zela posible ordeka-zelaietan frankotarren oldarrari eustea"); Onaind 3 ("Bost bider biratzen dute biak zelaia, atxi-atxika", "Beste goiz batean be zelairantz artu dozu", "bat-bateko anka-jokoak zelaian zear sakabanatzen zituen bitartean, nik nere lagun zintzoagana jo nuen"); K. Gallastegi ("menditik mendi /zelai arrotan / entzun bei beti"); Aurraitz ("Agur, atzerri legorra, / atsekabeen zelai ankerra"); J.G. Etxebarria ("Orain ba-noa / zelai barrena", "Zelaiak ikus bere maitea"); S. Muniategi ("euzkia datorrenian / zelaietako zabaldiz"); Karmel 1971 ("Baso, mendi, zelai eta baserri"); Ardoy GH 1973 ("Naparrako zelai mendiek bat eginen dute gizon multxo batzuen inguruan"); Herr 1973 ("Larzac-eko zelaia ta Garazi-Xuberoko mendiak"); M. Etxeberria ("Zelaiko borrokan etsaiak galtzen du"); J. Lasa ("lur ordeka, zelai auetan, gari-leku eta maast-toki auetan, nai genduke ikusi,"); J. Altuna ("zelai zabal artan bildu zan ostetza"); K. Alkorta ("frankoen zaldizkoen eta oinezkoen burrukatzeko era zelai zabaleko erasoetan"); J.L. Agote ("bi alditan desagertzen direla praktika paganoen elementuak, belaxkaturik: zelaietan IV. mendearen erdialdean, mendietan IV. mendearen buruan"); F. Juaristi ("Eraman nazazu emakumeen zelai horretara!"); P. Xarritton ("Nabarrako zelhai ogitsuetarat heltzen gira"); I. Tapia ("Nik, ordea, badakit nola heldu Trullora zelaietan barrena"); R. Garate ("dizdiraz mamitutako ezkutu edo zelaietan ibilia naiz"); I. Borda ("Zelai desolatuetan, noiztenka, haritz solteak mirets genezakeen"); J. Arregi ("ortze ta odei artetik mara mara gure zelai, baso ta urien barna"); L. Davant ("Hemen zelairik ez dugu"); Saioka/4 ("Horko zelaiotan harrapatuak ditugu, eta bizirik daude); Gand Uda 2 ("Hauzotegi tzar elkarganatuak multzokatu ditu zelaietan", "Zelai beti berriak opa ditu eta betiko gaztetasuna"); Zer 1977 ("Soria-inguruko Katalañazor zelaietan izan zan burrukea"); X. Mendiguren B. 2 ("gaur gauean, hemen, Filipoko zelaietan", "sarrerako atalburuan kontearen harmarria zuela: bi lehoi erpekari zelai urdinean"); X. Gereño ("San Giuliano eta Marengo-ko zelaietan burrukatzera bortxatu zuen Napoleon"); Peillen ("baso eta zelaien gaindi"); A. Lasa ("Hego zaurituak / hego zulatuak / bitan zatiturik /zelaira erori dira");I. Zabaleta ("zelai zabaleko gurutzetan / guztiok elkartuko gara"); Oihanaren deia ("Emakumeak ere triste jartzen dira, leku hura espiritu gaiztoen zelaia dela esaten dietenean"); Gipuzkoako geografia ("Hazkundea, zelaietan hasten da, geroxeago maldetara hedatuz"); LMuj (""Beotibar-ko kantuan", adibidez, zelaien kontraposizioa [...] eta "arkaitzen" presentzia"); L. Izagirre ("Gauza filosofiko hauek idazten ditudan bitartean, zelai zabalaren erdian, mahai herrenaren aurrean, egurrezko aulkian eserita nago berriro"); P. Etxebarria ("Ereñoti etorri bera gau beten, d'an Gabeardatz esaten dotzun Olarreko selaiti"); I. Urbieta ("joan zaitez Oesteko zelaietara, bisonteen konpainian hobeto aurkituko zara eta"); Herr 1986 2 (adib.: "Itsasotik jalgitzen ari den zelai ustel batez da estakurua"); J. Urain ("Euriari / nahi nioke galdetu / zergatik ez duen / ene egarria / zelai lehorrarena bezala / asetzen"); B. Latiegi ("Luisiana'ko zelaietan basoz-baso laisterka zaldiz ibiltzea"); X. Gartzia ("zelaia bukatzen zen lekuan, kamioi berde bat ikusi zuen"); K. Navarro ("India osoa lanean ari zen zelaietan"); Zahar hitz ("Ezkondu aintzin, aldapa guziak zelai"); E. Kortadi ("oi zelai ori-urdin, / lore pinpiñaz bitxi"); Umandi ("Goi-Yakintza zelayetan gure izkuntza onen bitartez ibiltzea"); Esaizu/BBB1 ("jostailu-denda batean tren ttipitto batzuk ikustean mendi artean, zelai zabaletan zehar"); Lantziri 2 ("Garona eta Ebro zelaietatik mediterranear eraginei", "eskualde batean sartzen gara, zelaiko bizitegietatik urruti"); A. Arkotxa 2 ("badoa / zaldizko bat maitasunez / zelai hotzean lauhazka, / [...] zelai hotzaren mugatik"); Elgoibarren 1993 ("Napoleonek Austerlitzeko zelaietan amestu zuen Europa"); KultUrtekaria 1995 ("usain anitzez jantzitako zelaiaren tankera"); K. Izagirre ("Anduagako zelai miragarrietan bezain liluratua dauka"); A. Zuberogoitia 2 ("Arrailduraz bete ziren zelaiak", "Hanka luzeko animaliek urrutira egin zuten ihes, hanka-motzak zelaietan hiltzen ziren bitartean") // c) 'zelai' forma 'larre', 'belaze'ren pareko: T. Egibar ("ala plazan, nola karrikan; ala basoan, nola zelayetan"); J.M. Lertxundi ("zuaitz bitarteko zelayetan gizon asko"); A Ortzuri ("Zelai onetan baseliza bat"); Ag G ("orko beia, ango moxala, goiko zelaia"); Euzkadi 1918-1936 3 (adib.: "orlegi ederrez yantzi ziran solo ta solo-mugak [munak], eta illundu egin dira", "Zelan ziñistu atseden-gozoz / usotxuak lez kabijan", "Jaun-Goikua ta Lagi-Zarra'gaz / Gorbei-osteko zelaira"); Argia 1923-1931 2 ("ostiko partidua izan zan Atotxa'ko zelaian", "Erniyo muturrera, gure Euzkadi maitearen zelai ta edertasuna ikusiaz gure begiak asetzera "); Zerb Metsiko ("Ara nun diran mendi maiteak / Ara nun diran zelhaiak"); FIr ("bustialdiak artzeko eta zelai andi bat josteta leku gisaz"); Aranzazu 1932-1965 4 ("zelai zabal ta belartsu batzuek Urbia izena dutenak", "Xemeingo elizako zelayen etzunda", "Euliski an eguen etzunde zelayen lo", "jun zan atzera elizondoko zelaira"); Inza ("Euskalerriaren zati ederr ontako zelai, mendi ta errekak, erri eta ibarrak ibillirik dauzkat oraingoan"); B. Gerra 2 ("bere zelayak eta ardiak bereak dittuan bezelaxe", "Altzetako artzaiari bere zelayak eta ardiak arrapatzea bezin oker aundia iruditzen zait orixe, Maixu"); I. Albisu ("baso ta zelai, soro ta belardiak"); EA ("Erabat argitzen dira / zelai, erpin, areztia"); JE Ber ("beroa sartzen zitzakolarik eztiki gain-behera; menditik hurranduago eta betheago zitzaikun agertzen, zelaietan, uda minari jauzten ohi zakon indar ugaria"); S. Erramouspe ("Uhaitz garbia denean zelhaietaraino heltzen"); El Día 1932-1936 3 (adib.: "garbi ta maitekor itzegingo dute erriko zelayean", "Larzabal'ko zelain bertan egongo dira salgai"); La Cruz 1932 ("Euskalerriko zelai belartsuetan, beiak, makinak lurra iraultzen ari diran landetan"); Zam ("yai eder bat egitea gura izan dau erriko zelai nagusian"); Echta Jos ("arratsaldean nai dan jantzea egin pandero soiñuan Izaro gañeko zelaian"); J.M. Bergara ("Izarraizpeko basarri zelai ta soroen pakea"); Ker 6 (adib.: "Au negargarria Urkiola ta Euzkadi'ko zeialetan", "zelai gorria dala ta iru otsoak urrezkoak"); NEtx ("basarri txuriz, tellatu gorriz, / zelai orlegiz jantzirik"); JMB 5 (adib.: "Kristoren-zelaixa Arrasaten", "Zelaian bei gorri bat ikusi zuen", "Akelarre-n, zelaiaren erdian dagoen suil aundi batetik ateratzen da deabrua"); Sorarrain ("Zelaiak txuri-txuri ta mendi gañak areago"); Ayalde 2 ("Paetatxoriak egunez zelaiz zelai zebiltzan lapurretan"); M. Juaristi ("ze politak diran / lore ta liliak, / gure zelaietatik / Zutzat ekarriak"); M.A. Urreta ("zelai ta ibarrak zearkatzen ditu"); P. Goicoechea ("mutil-gazte bat, zelaiko larrebeiei begira"); Onaind 3 ("erri-plazatik eleizaraiño doian antxiñako Kalbarioa aurrez aurre", "Aurreko zelaian egozan zugatz zar ikaragarriak be", "Landa naiz zelaietako txori-bedarra lakoa da "); A. Zavala ("Joan ziran aldameneko zelai batera"); EMeza ("zelaietako lirioak"); J.G. Etxebarria ("Astoak lira bat ikusi zelaian"); Arti Mundu 2 ("Ingelesen Zelaian daudenak","Zuen zelaiak, zuen soloak, zuen herriak "); K. Gallastegi 2 ("solo zelai ta baserri benetan ikusgarriak", "Bere basetxe ta inguruko mendi zelai-ederrak ikustean biotza be urtu jakon"); YAzp ("zelaian gelditu zan belarra ekartzera juanak"); S Muniategi 5 ("Oinkada arin eta, itxaropenez, / - bai bide zabal eta, bai bide txiorrez - / zelairik zelai", "zelai, errekondo, itzalpe atsegiñetara", "zerbaitek iges dagi bai, zerbaitek, gure landa, zelai ta ibaietatik"); X. Kintana ("Behiak zelai berdeetatik baurrez ari ziren"); Garm Inauteria ("atera zitzaizkien bidera Ramos Azkarate ta bere gudulariei, Igarondoko Zelai Txikira"); Uxola ("ba-zirudian garbitu zituztela mendi ta zelaietako orlegi mota guztiak"); T. Elorza ("bazkaldu zuten, zelai batean, itsasoari begira"); Latxaga ("Kardenas izeneko ibaiaren ondoan zelai eder batzuek daude"); ZArg 1974 ("zelai elurtsutik zetorren berri goibel eta garratza"); E. Kortadi ("Loreak zaizkik gustatzen, zelaian behin hartu genituenak batikbat"); Zabal 1976 ("zelaiak baratz bihurtzera iritxi arte", "zelaiak zein politak diren begiratuz geratu gintezken bezala"); J.J. Arrizabalaga ("Beti bankoi banko, ez zelaiko bankuetan, beste bankuok, kristel-takilladunok baiño"); J.L. Davant ("Zelaia berde ta hori "); L. Baraiazarra ("Orain Zelaian egiten bada ere, Guen Kalea zen lehenago antzar-tokia"); F. Ibargutxi 2 ("berriro irten zuen zelaitik", "Zelai ondoan geratu ziren zetozen zaldunak", "tontor azpiko zelaitik goiko puntaraino egiten den hori gutxi batzuren kontua da gaurregun"); BAtx Nikol ("Nikolasa etxe aurreko zelaira joan zen"); J.M. Artzalluz ("%50 belardi edo zelaiak"); J. Arana ("errialdameneko zelai zabalen batean egiten dira apustuak"); KatekesiLagung ("ikusi, zelaietako loreak, nola hazitzen diren"); M. Ostolaiz ("gorotza edo ximaurra eraman zelaira"); M. Etxaide ("zelai artifizialetan, lur harritsu zein maldatsuetan eta baita kultibo zabaletan ere traktore eta ongarrien eraginkortasuna galdu egiten bait da"); X. Arregi ("Baserritarrek zelaiak zaintzen dituzte"); A. Arejita ("jokorako hartu den zelai horren ugazaba etortea balitz oihu egin"); I. Irizar ("egun dena zelaian"); L. Iriondo ("Zelai artean etxe zahar bat zegoen");J. Altuna 2 ("Ugari da gure soro eta zelaietan"); MatHast ("Margotu urdinez neskak elizara joateko jarraitu behar duen bidea, berdez iturrirakoa eta marroiez zelairakoa"); Irakur/3 ("Hortik etorri omen zaie batzarre horiei akelarre izena, hau da, akerraren larra edo zelaia", "Zugarramurdin, Nafarroa eta Lapurdi artean dagoen zelai batean, egiten zituzten batzarreok"); Kirolak 1975 3 (adib.: "Norbere zelaian sakea egin aurretik pilotari emandako kolpea", "Pilotak zelaiaz kanpo egin du sakea"); Saioka/4 ("Baratze eta zuhaiztiak atzean utzirik, soro eta zelaietan zehar abiatuko gara"); J.M. Irigoien 4 ("zelai eta lurrak saltzeko proposamenduak izan dituzte", "herrikozelai zabaletara hedatzen zirela iruditu zitzaien", "Sophiek zelai berdez betetako lurralde batean zeudela ikusi zuen", "asto batek arrantza egin dio / aldameneko zelaitik"); Etxde ("Zer ote zegoen Gabiriako zelai eder haietan edonorentzat baina batez ere ezkongaientzat zilegi ez zena?", "Gipuzkoako mendiei begira: Ara nun diren mendi maiteak, ara nun diran zelaiak"); J.A. Garmendia ("Inguruan zelai berde eta hezeak") P. Zabaleta ("Zelaietako lili ur zirrinda urduri"); I. Salbidegoitia 2 ("San Mames zelai honetan", "gehiagori bururatu zitzaion zelaira saltatzea"); Saioka/6 3 ("zelaian eser zaitezte", "Arbolaz inguraturiko zelai batetan Zortzi erropuntuetan dauden zuhaitzetara joan behar duzue", "Jokalariak zelai erdian jarri"); EuskararenProgr 1981-1983 3 ("Urtaro bakoitzean gure mendi, zelai, zuhaitz, landare... aldatuz doaz", "Mendi edo zelai batetara joan gaitezke zomorro bila", "Zelaiko lore ederrak", "Gainera leku desberdinetan ateratzen dira: zelaietan, pinadi, gaztainadi, harizti eta bagadietan gehienak"); I. Zaldua ("mahasti, zelai, mendi eta zergekin hartu zituen"); J. Etxeberria ("Zelaian AB = 650 m oinarri bat neurtu dugu,"); H. Etxeberria ("Agiña inguruko zelaietaraino igoak"); Fdz. de Larrinoa ("dignitatearen zelaietako brioleten more"); VozEusk 1984 ("Eta bi txanda eratu behar zituzten 49 zelaiak antolatzeko"); Goiz-Argi 1984 ("an zanpatu zuten zelaiko belarra"); Kuxkux/2 ("Zelaiak elurrez estalirik daudenean");I. Elias ("Goiko zelaiaren ertzean zen emakumearen algarak"); X. Mendiguren B. 4 (adib.: "Egoera abantailatsuan dago bere zelaian jokatzen duen taldea"); Legazpi 87-88 ("zelaiak umeek jolas dezaten"); M. Escribano ("beheko zelaietan patxadatsu larrean"); A. Pontesta ("zelaian zehar korrika abiatu zen", "mahasti eta zelaietan zehar korrika hasi zen berriro"); J. Zubikarai ("Dublin'go Zelai Nagusia menderatu eben"); Osk Atorra ("zelai ta behi asko ikusi ebezan"); M.A. Elkoroberezibar ("EUTGko zelaietatik alde egiten hasten dira"); J. Lekuona (""Zesaren zelaia" deituriko leku batean, Kambo herritik gertu"); K. Alkorta ("zelaietako matxinsaltoen antzera, ibiltzeko prest"); S. Aizarna ("Lehenagoko zelai zabalak, belar-zelai haiek"); A. Cazabon ("Zelaira iristerako, Perpetua eta bere anaia gogor ari ziren belar biltzen"); Zubk ("bizi-jokorako eskola euki eban, an, "eriotzarako zelaietan""); J. Agirre 7 (adib.: "kanping bat ere antolatu dute Tuertokua deitzen zaion zelaian", "zelai zenbait autoak sartzeko moduan ez zirela jarri", "bezperako euriak parking bezala prestaturik genituen zelairen bat edo beste erabiltzeko ez direla utzi ditu", "belarrez ongi hornituriko zelai batean"); HerrizH 1988 ("bi zelaiko arditegi ikusi nahi"); J.M. Urkia ("arboladun zelai bat dagoela dio"); LMuj 2 (adib.: "mendi, malkar, aldapa, sakan, soro, zelai, erreka"), Karmel 1989 ("Euskalerriko koba, zelai ta larrez"); Eguna 1989 ("Ikuilutik zelaira ateratzeko"); Hemen 1989 ("ekintza, politikoa burutuko da beheko zelaietan"); J. Otaegi ("Gurseko zelaia"); B. de Arrizabalaga ("Bizkaiko mendietan eta zelaietan larran ohi doguzan ardiak"); A. Urcelay ("dantzarako zelaia libre geratzen da"); J.M. Sarasola ("belar luzea zegoen zelai batera joan zen"); I. Mendiguren ("Greenwich-eko bolatokiko zelaian larrean utzi, hango belarra hain goxoa zenez gogotik jan zutelarik"); M.E. Laboa ("galapan zihoazen zelaian zehar bere harrapakinekin, non ezkutatu jakin gabe"); BAO 1990 ("kirolaren praktikarako zelai edo instalazioak"); J.R. Aizpurua ("errekak, zelaiak eta animaliak kutsatzen ditu", "inguruko urak eta zelaiak kutsa bait ditzake"); Sirimiri/6 (zerrenda hutsa: "zerua zoroa zelaia zezakeen"); J.A. Berriotxoa 2 ("horren aurrean Burgeteko zelaiak", "Legaire zelaietara igotzen den bidean"); A. Sarriegi 3 ("Denbora gutxi barru teilatu, zelai, arbola, hesi eta patioak tximeleta zuriz beteta gelditu ziren eta txolarreak", "beldurturik eta goseturik, teilatutik zelaira hegaka joaten ziren aleren batzuren bila", "belar samurrezko zelaian marrubi ugari zegoen"); K. Santisteban 8 (adib.: "Baina belar pila bat dago zelai horretan!", "Trenbide ondoko ia zelai guztietan behiak edo idiak zeuden", "Zergatik da hobea beste zelaiko belarra?"); J.A. Mujika 3 (adib.: "Zelai erdian ziren bi taldeak", "biak zelai erdira joan ziren, dantzan beti ere"); Egin 1992-1996 5 (adib.: "nazioarteko partidu bat jokatuko da Aita Mari zelaian", "futbol partidua ikusi ahal izango dugu arratsaldeko 5etan Asti zelaian", "eztabaidatua izan arren gero, azkenean, zelaian ikusten dute", "zatietan zelaian sartzen zuen lehenengo jokalaria"); Egunk 1992 ("zelaiari mugarik ezin zaio jarri"); Egunk 1992 ("zelaiari mugarik ezin zaio jarri", "entseatzen zituena bere burua zelaian behera botaz"); J.R. Aihartza ("larre.- Zelaia, belazea. Prado"); OporKoad ("etxe inguruko zelai edo parkeren batean meriendatzea"); Argia/3 ("Dabid zelai berde batean zegoen"); Bi ta Bi/4 ("Zenbat metro egingo ditu zelaiari ingurutik buelta oso bat ematen dion kirolariak?"); B. Oihartzabal ("Erromako plazan edo Martitzen Zelaian egiten ziren"); HezkSaila Barnet 1993 3 ("harrapatzailea babeslekuan egongo da; beste guztiak, berriz, zelaian sakabanaturik", "Zelaia mugatua izango da", "Ikasle guztiak zelaian zehar sakabanaturik egongo dira"); A. Lertxundi ("animalia guztiak zelai berean bazkatuta ere, zergatik irteten zaion ilea behiari"); J.M. Elexpuru ("behiak zaintzailerik gabe utzi eta zelaitik etxera etorri ohi zen"); La Salle taldea (zerrenda hutsa: "heldu / galdu / zelai / zelai / samar"); Larrak 2 ("Gaztelu-aurreko zelaia", "Zelaiko beste arlo bat"); Bene-benetan/5 2 ("zelaira irten naiz entrenatzera", "Ikusi mendizaleak, / baso eta zelaiak", "Urtaro honetan zelaiak lorez betetzen dira"); Ingurua/LH ("Ibilbidea, zelai eta zuhaitz artean jarraituko dugu"); I. Murua ("zelai txiki batera iritsi arte"); P. Aristi ("zelai batean etzanda bokadilo bat jatea"); K. Perez ("zelai eta soroak inguratu ahal izatea"); X. Arregi ("goizean aurkitu nuen bere mantuar musa maitearekin zelaietan zebilela"); DNoticias 1994 ("ehiza debekaturik Sarrio bat zelaian"); Ttipi-ttapa 1994 ("Gazteak ermitako zelaian"); M.E. Ituarte 2 ("abatetxetik irten eta zelaietarantz zihoan bideari ekin nion", "onddoz beteriko zelai batera iritsi nintzen"); Murgil/2 ("Hara nun diran,/ mendi maitiak /hara nun diran zelaiak"); Esaizu/2 ("zelai baten erdian, dendatxo baten barruan"); J.M. Beltran ("Kaballeriak zelaietatik eta soroetatik bidaltzeko erabiltzen zen"); A. Sarasua 2 ("pinuz, etxez, zelaiez edo errepidez estalita ikusten ditugun inguru guzti horiek", "zuhaitzak, otadiak, zelaiak eta txarak nahasian dauden tokietan bizi da"); Pper ("Uztarleku, Basakabitik aurreko zelaiari deitzen zaio"); Suetena Belfasten ("finalak jokatzen dira Croke zelaian"); DV 1996 ("Lau estalpe ezarri dituzte Zumeltzako zelaietan"); Aretxagazeta 1996 ("makina bat ortu eta zelai zapaltzen genituen"); Habe 1996 ("zelaian, ahoa zabal-zabalik"); Xirrixta 1996 2 ("zelaieraino joan ziren lasterka", "zelaiera iritsi zelarik, urmael batean bainatu zela"); Ibiltzen 1997 ("zelaia umeari egokitu behar zaio") // 'zelai' formarekin osatutako hitz-elkartu eta eratorriak: barne-zelai, barruti-zelai, basket-zelai, baso-zelai, bataila-zelai, belar-zelai, belardi-zelai, borroka-zelai, futbol-zelai, garaipen-zelai, gari-zelai, gerra-zelai, golf-zelai, guda-zelai, gudu-zelai, hegazkin-zelai, herri-zelai, iratze-zelai, joko-zelai, jolas-zelai, kanpa-zelai, kanpo-zelai, kirol-zelai, konpondio-zelai, kontzentrazio-zelai, labore-zelai, landa-zelai, mendi-zelai, ostiko-zelai, saio-zelai, sarraski-zelai, soldadu-zelai, soro-zelai, trabailu-zelai, udaberri-zelai, zelai-ertz, zelai-ingurune, zelai-maisu, zelai-mendi, zelai-muino, zelai-pentze, zelai-soro, zelai-zabaldegi, zelaidi, zelaigune, zelaikada, zelaitxo, zelaixka, eta zigor-zelai; zabaldi (+goi zabaldi); 'lautada' adieraren pareko 24: Or Mi 3 ("berela itzali zen agerkaria, zabaldian barna", "ara noakio atzetik nire txoriñoari, zabaldi arrizuetako eperkume ari", "Yoana Mari, zabaldia barna, eroarenak esanaz doaie"); NEtx 2 ("Bolibi'ko zabaldietara narama irudimen-aztiak", "Ama sabelaundi, / arraiz ta urez izor, / gañean zabaldi, / sakonean malkor"); M. Ugarte ("txingar zirrarak goi zabaldian"); J. Oregi ("Horrela alexka bat zabaldiaren zati baten ibilli baldin badabil"); Munduan zehar ("Idortasun handieneko zabaldi ikaragarri haietan, gaizki eraikitako lurrezko etxe pilo bat besterik ez dizu eskaintzen"); Onaind ("Gaztela'ko zabaldi azkenbageak"); J. Gaztañaga 5 (adib.: "Arraba'ko zabaldian F. M. E.'ren babestetxe berria eraiki ondoren", "Elorrea izeneko tokian, Arraba'ko zabaldietan aurkitzen da", "Sortaldetik Austigarbin'go zabaldiak ixten ditu"); J.A. Arrieta ("mendi muger honen gailurreko zabaldian, harri landuzko abatetxe misteriotsu hau"); I. Segurola ("Berraondo eta Bolibiako zabaldia"); I. Zubiri 2 ("Gernikalde'ko zabaldi ederra begiztatu eban", "elurrez estalitako zabaldiari begira"); S. Muniategi ("euzkia datorrenian / zelaietako zabaldiz"); R. Garate ("bere laberintoetan edo zabaldietan, gailurretan edo leizeetan, ilunpez edo dizdiraz mamitutako ezkutu edo zelaietan ibilia naiz"); Emakume olerkariak 2 ("zabaldia hesiturik /Ahoa hiztun / Bularra suzko oihan haundia zeharkatzen", "Zabaldia ilunetik, ahoa dardarka"); GIE HizkLiter ("Anpulua: 1. gerezia; 2. negarra; 3. zabaldia; 4. tipula"); J.M. Arzalluz ("hartarakoxe bakarrik eraikitako minarete koxkor behin-behinekoaren inguruko zabaldia"); K. Biguri ("Tontorrean zabaldi soil samarra zegoen, zuhaitzik gabekoa").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
zabaldi : AB38 3, AB50 2 gaztelaniazko apertura, campa, planicie; HiztEn (toki zabala, lautada); LurE (eremu lau zabala); zelai : AB38 32 (baso-zelai 1, Araba zelai 1, baloi-zelai 1, belar-zelai 1, etimologi zelai 1, futbol(-)zelai 2, futbito zelai 1, goiti zelai 1, golf zelai 1, gudu zelai 1, kirol zelai 1, zelai gune 1), AB50 14 (futbol(-)zelai 4, kirol zelai 1, burruka-zelai 1) gehienak gaztelaniaz campo, prado itzuliak; 2 zelai gaztelaniazko llanuraren kide; HiztEn (toki laua, lautada; belardia; B. lurzorua, lurraren azala; Kir. zenbait kiroletan, jokoa gertatzen deneko esparrua); LurE (landa edo sail laua, bereziki belartsua); Euskalterm 23 (kirol-zelai 3, golf-zelai 2, saskibaloi zelai 1) gaztelaniazko camporen kideak dira denak, bat izan ezik: zelai - valle.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
zabaldi ">EuskHizt (G. er. zabaltzea, [zerbait] zabaltzen den aldia); ElhHizt (llanura, llanada, planicie); HiruMila (llanada, gran extensión, planicie, esplanada); EskolaHE (eremu lau zabala); Lur EG/CE eta EF/FE (llanura, llanada, explanada / esplanade, plaine); Casve EF (ouverture; coup d'extension); DRA (campo extenso, llanada); PMuj DVC (AN pampa, llanura sin arbolado, paraje raso, planicie, llanada; AN explanada; latitud, anchura; espacio, extensión); zelai : EuskHizt (landa lau edo lau samarra, batez ere belarrez betea); ElhHizt (campo, campa; prado, pradera; llanura, planicie; Kir. Campo, terreno de juego); HiruMila (prado, campa, campo; llanura, planicie; suelo, campo de deportes con hierba); EskolaHE (landa lau edo lau samarra, batez ere belarrez beteta); Lur EG/CE eta EF/FE (planicie, llanura, llanada, explanada; pradera, prado; campo, estadio / plaine; pré, prairie; champ, terrain; terrain de sport en plein air); Casve EF (plateau; terrain de sport) HaizeG BF (plateau, champ labouré, sol); Lh DBF (zelhai - plateau; terre plainiére; champ labouré, cultivé; sol, terre, parquet); DRA (campa, campo; prado; valle, llanura, campiña, planicie; suelo; plaza); PMuj DVC (AN campo, campiña, tierra de labor; prado, pastizal).
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: ik. BAgiria 2001-05-25; 2001-07-20.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
