Euskaltzaindiaren Hiztegia

1 emaitza piztu bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.

piztu, pitz, pizten
1 da/du ad. Gauzaren batetik sua edo argia sortu edo sorrarazi. Ik. isiotu; izeki; irazeki; sutu 1. Piztu zituen kandelak. Pipa bete eta piztu ondoan. Orduan izar bat piztu du nire gau beltzak.
2 da/du ad. Desirez, sentimenduez eta kidekoez mintzatuz, indarrez sortu edo sorrarazi. Honela piztu zitzaidan euskaldunenganako maitasuna. Mireio, ez jan ez edan nago, hainbesteko maitasuna piztu didazu.
3 da/du ad. Gerrez, matxinadez eta kidekoez mintzatuz, sortu edo sorrarazi. Ik. gerra piztu. Gudua pizteko aski. Ez dugu tiro bakar bat ere bota matxinada piztu zenetik.
4 da/du ad. Tresna elektrikoez mintzatuz, martxan jarri. Irratia piztu zuen.
5 da/du ad. Hilik dagoen bati bizia bihurtu. Ik. berpiztu. Hiletarik piztu zen hirugarren egunean. Hilak pizten dituena. Jesu Kristok Lazaro piztu zuen.
6 da/du ad. Bizitasuna edo bizkortasuna eman edo hartu. Euskal teatroa ere piztu nahi genuke. Haragia beste haragiagana hurbiltzeaz pizten da, ernatzen da, indarrean sartzen da.

Aztergaia: piztu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau98
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1996-05-29
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:Merkat
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ikus OEH argitaratuan biztu ("ik. piztu"), eta forma landuak: arrapiztarazi; arrapizte; arrapiztu; berpizkaldi; berpizkun; berpizkunde; berpizle; berpiztasun; berpizte; berpizterazi, berpiztu eta berpiztuera.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

1987 arteko datuak llabur (ez da arra- hasitakorik aurkitu): a) forma-kopuruak: piztu (phiztu, pistu, pitztu, pixtu) eta eratorriak 373 dira; biztu (bistu) eta eratorriak 119; berpiz - formakoak 62, birpiz- formakoak 4; berbiz - formakoak 27; b) euskalkien araberako banaketa: Bko forma gehienak b- hasiak dira (49 b- eta 6 p-; 13 berbiz- eta 2 berpiz-); Gko gehienak p- hasiak (156 p- eta8 b-; 26 berpiz- eta 2 berbiz-); IEkoak p- (ph-) hasiak bakarrik (ph- 17 eta p- 56; ez da ber- hasirik jaso); EBkoetan p- hasiak dira nagusi (139 p- eta 53 b-;29 berpiz- eta 7 berbiz-); c) adieren araberako banaketa: c1) 'izeki' adierakoak: piz- 169 eta biz- 31; c2) 'indarberritu, sortu' adierakoak: piz- 110 eta biz- 34; c3) 'hilik dagoen bati bizia bihurtu' adierako berbiz- 27, berpiz- 66, biz- 52 eta piz- 124.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

biztu : DFrec 1; 'izeki': DFrec 15; AB38 10; AB50 3; LurE; 'indarberritu': DFrec 9; AB50 1; LurE; Euskalterm 1; 'hila biziratu': AB38 1; AB50 1; LurE; berbiztu: DFrec 3; AB38 2; HiztEn ("ik. berpiztu"); berbizte: AB38 1; berbizkunde: DFrec 8; AB38 6; birbizgarri: Euskalterm 1; birbizte: DFrec 1; Euskalterm 1; birbiztu: DFrec 6; AB38 3; birbizkunde: AB38 1; Euskalterm 1; piztu : DFrec 1; 'izeki': DFrec 52; AB38 28; AB50 24; HiztEn-LurE; Euskalterm 5; 'hila biziratu': DFrec 40; AB38 4; AB50 5; LurE; Euskalterm 1; 'indarberritu': DFrec 39; AB38 1; AB50 1; HiztEn-LurE; pizgailu 'izekitzekoa': AB38 1; HiztEn-LurE; Euskalterm 5; pizgarri 'eragingarria': AB38 2; HiztEn-LurE; Euskalterm 14; pizkailu 'izekitzekoa': AB38 1; Euskalterm 2; pizketa 'izekitzea': HiztEn; Euskalterm 8; pizkunde 'hila biziratzea': HiztEn; Euskalterm 1; 'renacimiento': AB38 1; HiztEn; Euskalterm 5; pizkundetar: HiztEn; pizle: HiztEn; piztaile 'izekitzekoa': HiztEn; Euskalterm 1; pizte 'izeki': DFrec 1; HiztEn-LurE; Euskalterm 1; 'hila biziratzea': DFrec 4; LurE; piztualdi 'izekialdia': AB38 1; 'hila biziratzea': DFrec 1; piztuera 'hila biziratzea': DFrec 21; AB38 1; AB50 1; Euskalterm 2; 'izekitzea': HiztEn; Euskalterm 2; piztutzaile: DFrec 1; 'eragilea': AB50 1; 'itzekitzekoa': AB38 1; berpizkunde 'renacimiento': DFrec 4; AB38 2; HiztEn-LurE; Euskalterm 1; 'hila biziratzea': HiztEn; Euskalterm 2; berpizkuntza: DFrec 1; berpiztasun: DFrec 1; berpizte: DFrec 17; AB38 3; LurE; Euskalterm 1; berpiztu: DFrec 26; 'indarberritu': AB38 2; HiztEn; LurE; Euskalterm 1; 'hila biziratu': HiztEn-LurE; Euskalterm 1; birpiztu: DFrec 2; birpizkunde: AB38 1; birpizte: AB38 2.

Bestelakoak
Jatorrizko forma

piztu, biztu.

Jatorrizko forma

irazeki, piztu.

Jatorrizko forma

pospolu, supizteko.

Euskaltzaindiaren Arauak

piztu, pitz, pizten. da/du ad.

Lantaldearen irizpideak
Iparraldean eta Hegoaldean hedatuena da

p- hasiari dagokio lehentasuna, hori baita hedatuena (IE-G vs. B b-).

Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

piztu, pitz, pizten (ik. EArauak 28: hau ez da aditz eratorria eta, beraz, pitz da beti aditzoinaren forma).

Lexemen erregulartasuna

b-/p-.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [A106]: "Piztu / biztu formen artean argi dago indartsuena p-duna dela. Hala ere, Berbizkundea onargarria dela uste dut. Are gehiago, Bizkunde nahikoa izan liteke; ez dut uste ber-aurrizkia behar duenik, kiroldegi hitzaren kasuan ere poli- hasiera soberan dagoenmoduan, edo birfindegi hitzean,findegi aski baita. Hots: olio birfindua ala findua? B letren zerrendan ere oharra egin nuen: 1876-1936 bitarteko literatur loraldirako Bizkunde izena erabili dugu Batxilergoko liburuetan" (1996-07-30)

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Es bueno saber que cada vez que gastas una moneda para tu placer culpable, ayudas a alguien que lo necesita. Ice Casino es conocido por sus generosas campañas benéficas en toda Europa. ¡Pero no olvides jugar responsablemente!

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.