Euskaltzaindiaren Hiztegia

2 emaitza ongi-esan bilaketarentzat - [1 - 2] bistaratzen.

ongi esan
1 ad.-lok. Arrazoi izan. Ongi diozu, egia da, hala da. || (Dagokion osagarriak -(e)la atzizkia hartzen duela). Ongi diozu gauza miragarria dela. Ongi esan duzu Jainko bat bakarra dela.
2 ad.-lok. Egoki adierazi. Ez legoke hori nire ustez ongi esana.

Aztergaia: ongi esan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-05-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ONGI ESAN A) (Vb.). a) Decir bien, estar en lo cierto. v. ONGI ERRAN. Zuek deitzen nauzue, Majistrua eta Iauna, eta ungi diozue, zeren bainaiz. Lç Io 13, 13 (LE ongi dioze; He ungi erraten duzue, TB ongi erraiten duzue, EvS untsa erraiten düzie, Dv ongi mintzo zarete, Ol ederki diozute, Ker ederto esanda, BiblE arrazoi duzue). Orazio hau Aita gureas landara dela oberena. Ongi diozu. Ber Doc 136v. Ongi diozu, egia da, hala da. Ax 146 (V 96). Ongi diozu gauza miragarria dala. Mg CC 200. Ongi diozu, erakusleai dagote, ez zuri, fedeko gauzeetan xeago ta luzeago kontu ematea. Añ CatAN 27s (CatBurg 20, CatLuz 14, Legaz 18 ongi diozu). Ongi diozu gauzarik txikienetan dala andiena Jaungoikoa. It Dial 25 (Dv ongi; Ur ondo, Ip untsa). Ongi esan duzu Yainko bat bakarra dala. Ir YKBiz 396. Au ere ongi esana. Zait Plat 143. Ongi diozu, lagun maitea, / ez dezu itz egin zakar. Uzt Noiz 26. Ongi diote bai noski, denbora asko bear dala iñoren berri jakiteko. "Bien dicen". Berron Kijote 166. v. tbn. Hm 140 (ungi). Iraz 21. Mb IArg I 94. LE Prog 120. AA I 486. Alz Ram 106. Lek EunD 23. Ldi IL 70. b) (H (V, G)). (Con instr.). Hablar bien (de alguien). Adiskideaz ongi esan zun norbaitek. Or Aitork 84 B) (Uso sust.). a) Acierto (?). Profeten ongi-esanak, aser-esanak eta atelekak ongi artu. Ub 50. b) Elogio, alabanza. Ekusten du dala mukerra, gozakaitza eta besteren ongi-esanak aditu nai ez dituana. AA I 575. Nai duzun guzia esan dezakezu kondaira oni buruz; ez beldur izan zure [...] ongi esanagatik ere iñork sarituko zaitunik. Berron Kijote 18. Zerbait gehiago utzi dutenak bizi garenon ongi naiz gaizki esanek dauzkate bizirik hil ondoan. MEIG VII 67

adib.: ongi 1 adb. Nahi, espero edo behar den bezala; era onean, egokitasunez. Ik. ondo1; ontsa; ederki. Anton. gaizki. Ongi bizi, ongi hil. Ongi dago. Ongi diozu. Dena ongi? Ez dut esango aberastasun horiek ongi banaturik daudenik. Biziki ongi. Soldadu ongi hezien antzera. Ez legoke hori nire ustez ongi esana. Norentzat argitaratu zuen ere ez dakigu ongi. Ongi baino hobeki bainekien hori. Ongi baino ongiago. Ongien dakizkigun erantzunak. Ahalik ongiena apaindua. // errepasatu du ad. Berrikusi, berriz ikusi edo aztertu. Errepasa itzazu ongi esan nahi dituzun hitzak bihotzetik mihira igan baino lehen. Errepasatu ditut orain arteko idazkiak.

ongi esan 63: HABE (“Probokatzailea, iradokitzailea, paradoxikoa, kontraesankorra, ironikoa, poetikoa edo dena delakoa izan daiteke, baina, Igerabidek ongi esaten duen moduan, tximistak jota utzi behar zaitu”), Elkar 17 (“Ongi baitio erran zaharrak”), Elhuyar (“Xabier Letek ongi zioenez Izarren hautsa abesti zoragarrian, “gizonen lana jakintza dugu, ezagutuz aldatzea””), Consumer (“Hau beste modu honetara egin beharko nuke, beste hau ez dut ongi esan... Horrela ibiltzen naiz”), Berria 16 (“Luis Martinez Garatek ongi zioen ‘zergatik espainiar edo frantsesentzat euren herriak izan badira, eta guretzat ez?’”), EiTB 8 (“Ongi esana. Utzi usapal hori eta segi beste bat atzematera”), Jakin (“Dagoen ‘ saltsa ’ , zuk ongi diozun bezela, marxismoaren aldetik datorkigu; eta marxismoa, jakiña, komunistek sartzen dute gehienik”), Karmel 5 (“Jaunak ezer berririk esatea nahi badu, Haren Maiestateak emango du edota niri oroimenera ekartzea nahiko du beste batzuetan esan dudana; hauxe ere nahikotzat izango nuke, hain oroimen kaskarra izanik, zoriontsua nintzateke gauza batzuk, ziotenez ongi esanak zirenak, berriro esaten asmatuko banu, galduak balira ere badaezpada”), Argia 7 (“Ulrich Beck soziologo alemaniarrak ongi dioenez arriskuaren gizartean bizi gara”), Erlea (“Bat nator, Lourdes, esan dituzunekin eta nik ere uste dut zaila izango zaiola beste inori Izagirreren tamaina literarioko saio bat plazara ekartzea, zuk ongi esan bezala, hemen herdoila bera ere eder agertzen baita ia, a ze erakustaldia.”), DiarioVasco 4 (“Ea ongi esaten dudan: eskuin eskuko hatz ttikiaren mutturra inurrituta daukat”), Uztarria (“Hauek ere, izenak ongi dioen moduan, jakinekoa da zertan ibiltzen diren”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ongi esan 84: Herria, Berria, Elizen arteko Biblia, Patziku Perurena, Migel Angel Mintegi, Patxi Zubizarreta, Karlos Linazasoro, Gotzon Garate, Joan Mari Irigoien, Ramon Saizarbitoria, Imanol Unzurrunzaga, Josu Zabaleta…

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Gaur erabilia da egitura emankor hau, eta egokia izan liteke azpisarrera gisa jasotzea.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa ongi sarreran.

ongi-esan
1 iz. Laudorioa; hitz onak. Ik. ondo-esan. Ikusten du dela mukerra, gozakaitza eta besteren ongi-esanak aditu nahi ez dituena.
2 iz. Ongi esan den gauza. Gaizki-esanak barkatu eta ongi-esanak ongi hartu.
 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.