Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza gurgur bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: gurgur
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
a) izena: gurgurai(a) EZ Man II ("Suak ere harengatik egiten tik zarzoak, / bai halaber gurguraia xirripa mortukoak"); gurguria Hm 2 ("Gurguriak igan dira, / uholdenez gorago", "Ithurriak hibaiekin, / haz harren gurguriaz: / itsasoa minza zaite, / dakizun aheriaz"); ik. OEH argitaratuan: gurgurai (Ag EEs); gurguria (Jainkoa Sotoetan Herr); gurgur (AA III); b) onomatopeia 5 ager. B-G: gurgur Erkiag BatB ("Orduan aurrera doaz, eta urdailla gurgur asi yaka"); gur gur Ag AL ("Etxetik ezer artu barik urten dogu-ta, urdailla gur gur darabilt eta..."); gur-gur Muj PAm ("Erretorea parrez gur-gur zegon Pernandok jartzen zuen arpegi illuna ikusirik"); gur gur gur Apaol ("Arrandari menditikan datorren errekatxoari laztan ematera, agur, gur, gur, gur esanaz, erreka baztarretako sagatz, altz eta arantzei"); gur gur gur gur Or Eus ("Andik goizera neure sabela / beti dago gur gur gur gur: bartko aparia agur!"); ik. OEH argitaratuan: gur gur gur (Satarka EEs); gurgur (Onaind MEOE); c) gurgurika aditzondoa Ox ("Ai, ei, lehoin gaizoa gelditu zen behin / Hertzeak gurgurika, buruan bethi min"); d) gurguratu : EZ Man I ("Populua hasi zen gurguratzen"); ik. gainera OEH argitaratuan lekukotasunik gabeko gurgurari.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
ez dira onomatopeia gisa agertu; ager. banakoak dira a) izenetan, gurgur : F. Mendizabal ("Baratz aldetik buztan-uso ta usapalen gurgur zakarra etorriko zan"); gurgurai(a) : J.M. Irigoien ("Nik entzun nuen haren ahotsa Andesetatik behera amiltzen diren erreken gurguraian"); b) aditz-esapideetan, gur-gur egin : P. Sastre ("Hozteko zai, gur-gur egiten zion sabelak erremediorik gabe"); gurgur egin : E. Alkat ("Sabelak egitean gurgur, bardako afariak agur").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
gurgur : LurE (haizeek hesteetan egiten duten hotsa); gurgura : Euskalterm 1 (rumoreo); gurguratu : HiztEn-LurE (kurrinkaren antzeko hots apala egin; murmurikatu); gurguratze : LurE; gurguria : HiztEn-LurE (murmurra, xuxurla); gurgurika : HiztEn-LurE (gurgurka); gurgurka : HiztEn (gur-gur eginez); LurE (AS: gurgur eginez)
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
gur-gur : EuskHizt (sabelaren hotsen onomatopeia; errekaren hotsaren onomatopeia); ElhHizt (1 onomatopeya del gruñido, ruido de tripas, borborigmo 2 onomatopeya del murmullo/susurro/rumor del agua, del río); DRA (1 onom. borborigmo 2 onom. arroyo 3 gruñido); gurgur : ElhHizt (1 gruñido, ruido de las tripas, borborigmo 2 rumor, murmullo, susurro del agua, del río); EskolaHE (haizeek hesteetan egiten duten hotsa); Casve EF (gargouillement); HaizeG BF (gargouillement, murmure); Lh DBF (gargouillement, bruit de gaz dans le corps 2 murmure, rumeur); PMuj DVC (1 flato ruidoso, gruñido, gorgoteo, borborigmo, ruido de tripas; gurgur egin = gruñir el vientre 2 gruñido del cerdo; gurgur egin = verraquear, gruñir, dar gruñidos 3 rugido, estruendo, fragor 4 gorgotear, murmullo, murmujeo, susurro, cuchicheo); gurgura : EuskHizt (sabelaren hotsa); HiruMila (murmullo); DRA (1 murmullo, rumor 2 borborigmo); PMuj DVC (1 rumor, murmullo, ruido confuso 2 murmujeo, susurro, cuchicheo); gurgurai : DRA (murmullo de arroyos); PMuj DVC (gurguraia: 1 murmullo, murmujeo, susurro, cuchicheo 2 murmullo de arroyos: gurgurai egin = murmurar las aguas, las hojas); gurgurari : Lh DBF (grogneur); DRA (gruñidor); PMuj DVC (gruñidor); gurguratu : ElhHizt (gruñir; murmurar, susurrar; criticar); HiruMila (1 gruñir 2 murmurar, decir algo entre dientes); HaizeG BF (murmurer, grogner); Lh DBF (1 grogner 2 murmurer); DRA (1 gruñir 2 murmurar); PMuj DVC (1 gruñir 2 murmurar, cuchichear, susurrar, hablar bajo 3 murmurar, maldecir, criticar); gurguratze : HiruMila ( 1 gruñimiento 2 murmuración); gurguria : EuskHizt (murmurra, xuxurla). ElhHizt (murmullo, susurro; gorjeo, canto de los pájaros); EskolaHE (murmura, xuxurla); HiruMila (murmullo); Casve EF (1 gazouillement 2 concert de voix 3 murmure de l'eau); HaizeG BF (gazouillement); Lh DBF (gazouillement d'oiseau, murmure d'eaux courantes, accord, concert de voix); DRA (murmullo, susurro); PMuj DVC (trinado, gorjeo, canto de los pájaros); gurguriatu : Casve EF (-ü: gazouiller, murmurer); HaizeG BF (murmurer); Lh DBF (murmurer); PMuj DVC (gorjear, hacer gorgoritos); gurgurika : ElhHizt (1 murmurando 2 gruñendo, haciendo ruido las tripas); EskolaHE (gurgurka); HiruMila (susurrando); DRA (haciendo borborigmos); gurgurio : HaizeG BF (murmure); Lh DBF (murmure var. gurguria); gurgurka : ElhHizt (1 murmurando 2 gruñendo, haciendo ruido las tripas); EskolaHE (AS: gurgur eginez); DRA (murmurando); PMuj DVC gainera: gurgurkada : (gruñimiento); gurgurkatu (gorgotear); gurgurketa (gorgoteo, gorgoriteo); gurgurlari (gorgoteador) // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBB (1997-04): hurrengorako utzi da, gur-gur egin onartuz.
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: gur-gur / HiztEn: gur-gur / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Erabilera urriko formen artean aukeratu da, arrazoia agertuz
gisako besteen erakoa hobetsi da (cf. marmar, murmur arautuak, edo borbor proposatua), ez baitago arrazoirik gurgura edo gurguria hobesteko; orobat egingo da oinarri honi dagokion gurgurka eratorriarekin.
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
gur-gur egin
Lexemen erregulartasuna
onomatopeia iz. bilakatuak, edo bilakatzen ari direnak (ik. Hitz-elkarketa/4, 99-100: dar-dar (egin) / dardara, diz-diz (egin) / dizdiza, etc.).
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
iz.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: gur-gur [da nire ustez hobesteko grafia] (1995-04-18)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: EBB (1997-04): hurrengorako utzi da.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
