Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza ezker bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: ezker
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:33 | 1999-04-21 | Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
Lematizatze-saio bat egin da corpus bietan ezker / ezkerre(ta)ra (biratu, egin, ekin, hartu, jo, joan) eta eskuin (eskoi, eskuma...) / eskuinera (eskubi(ta)ra...) (biratu, egin, ekin, hartu, jo, joan) bezalako segiden bila. Ik. OEH argitaratuan gainera eskuin (4).
OEHko datuak [laburduren azalpena]
IE 6 dira ezker (hartu, joan, utzi) / G 1 eta IE 6 eskuin (hartu, joan, utzi); G 7 eta IE 1 ezkerrera (jo, joan, utzi) / G 1 eskuinera joan; G 4 ezkerretara (bihurtu, laga, utzi) / G 13 eskuinetara (jo, laga, utzi): ezker hartu 2: JE Ber ("Karrika iragan-eta, hartzen dugu ezker"), JEtchep ("Zubi ttipi hura pasatu eta ezker hartu zuen"); ezker joan : Barb Sup ("Badoazi oro ezker, berroa han balitz bezala"); ezker utzi 3: Lç ("Gero Zipreren agerrira gerenean, hura utzirik ezker, Siria alderat bela egin genezan"), Elzb PAd ("Ezker uzten ginuen bide bat"), JE Ber ("Platana-lerroak ezker utziz"); ezkerre(ta)ra bihurtu 2: Cb Eg II ("Gero oiek zerura dijoazenean, ezkerretara biurtu, ta gaiztoai bere aserre, ta madarikazio guziakin kondenazioko sentenzia emango die"; Dv LEd ("Gero, ezkerrera bihurtu eta, gaixtoei bere hasarre eta madarizione guziarekin, kondenamenduko sententzia emanen daroe"); ezkerrera jo : Anab Aprika ("Patiña aurrean, sartu nintzan erdian zegoaneko urik gabeko iturri eder baten ondotik eta ezkerrera jo nuan kantina edo jan-gela zegoaneko artara"); ezkerrera joan 4: Aran SIgn ("Au alabaña, erdiko zoru edo bizitzan dauden iruretatik, ezkerrera goazela, azkenengoa, eta Ama Birjiña Doloretakoaren izenekoa da"), Lard ("Zu ezkerrera bazoaz, ni eskuironz noa"), Alz Burr 2 ("Lasterka ezkerrera joan eta josteko alkiaren atzian gelditzen da", "Ezkerrera juanaz abopian itzegiñaz"); ezkerretara laga : Izt C 2 ("Zerain ta Mutiloa ezkerretara lagarik dijoala artzen du beitiago Mutiloako ibai txiki, izen bereko mendian jaiotzen dana", "legua erdi batez lenago batutzen zaio beste bat ifarraldetik, Bizkaiatik jatxi eta Eibarko Erria ezkerretara gertuan lagarik datorrena"); ezkerre(ta)ra utzi 2: Or Eus ("Madotz, Oderitz, Astitz, utzi ezkerrera"), Izt C ("au ezkerretara utzirik badoa Usurbilko Errira, zeñetara iritsi ezkero ugarotu leikean aixa ibai andi onetan") // Ik. OEH argitaratuan gainera ezker egin testu-lekukotasunik gabea; eskuin (eta eskubi) hartu 5: Tx B ("Santa Katalinako zubian pasa, / artu ezazu eskubi"); Elzb PAd: "eskuin hartu zuenean pilota-plazaren erdian barna, ikhusi nuen berehala zer xede zuken"); JEtchep 3 (adib.: "Eskuin hartu zuen"), eta OEH argitaratuan gainera Dv Gen 13,9: "Ezker balinbazoazi, nik hartuko dut eskuin"; eskuin joan 1: Barb Sup ("Badoazi aintzinat, eskuin, eta Marie eta Goaña agertzen dira ezkerretik"); eskuin utzi 1: Hb Esk ("Bidasoa Beratik doha itsasorat, Franzia eskuin utziz iguzki alderat"); eskubitara jo 1: Anab Aprika ("Atze-aldean zeuden lo-gelak: sarrera aterik gabe, eskubitara jo ta ezker-aldean bata bestearen urren errenkadan zeuden gela atedunak"); eskuiera joan 1: AA III ("Ekusiko du arako emakume, edo neskatx ergel desonesta ark, nola dijoan eskuiera doatsuen artera urlia bere neskatx-laguna"); eskuitara laga 3, guztiak ap. Izt C (adib.: "eta eskuitara lagarik San Juangoa, eta ezkerrerontz San Pedrokoa, menperatzen zaio itsaso andiari emekiro pozkida bete betean"); eskuitara (eta eskubitara) utzi 9: Etxde JJ 2 (adib.: "emendik Iguntzako lepora igo ta andik Landako errekazulora jatxi ta erri au eskubitara utzita, Gaztelondon barrena pasatu"), Izt C 7 (adib.: "igarotzen da Aretxabaletan Erria eskuitara utzirik, eta badoa Mondragoiko Errian ezkerrerontz egoi aldeko lurrak naierara ureztatuaz") // Ik. OEH argitaratuan gainera ezkerretara / eskumatara joan , ap. Ker Gen 13,9: "Zu ezkerretara bazoaz, ni eskumatara joango naz".
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
IE-EB 2 dira eskuin hartu; B 2, G 1 eta EB 3 eskuinera (joan, egin, jo); G 2 eta EB 11 ezkerretara (biratu, egin, hartu, jo, joan) / EB 2 eskuinetara (joan, jo): ezkerretara biratu : K. Santisteban ("Ondoren ezkerretara biratu dute"); ezkerretara egin 2: BizkBizikl ("Horrela, Turtzioz-Billaberde zeharkatuz Artzentales bailaran dagoen Traslaviñara joko dugu, ezkerretara eginaz, Goritza ibaiaren bazterretik Sopuerta harrapatu arte"), X. Gereño ("Kalearen amaieran ezkerretara egin zuen, ostaturantz"); ezkerretara (h)artu 6: A. Zavala 2 ("Ondarrabia'n bizi da, Jaizubia ballaran, Zaldunborda-berri baserrian, Gaintxurizketa'tik beera asi, ezkerretara artu eta berealaxe", "Barnola'n ezkerretara artu ta maldan gora abiatuta"); BizkBizikl ("Bertan N-634 bide nagusiarekin topo egitean, ezkerretara Urtuellarantz hartuko dugu"); I. Tapia 2 ("Errolanen Atakan, ezkerretara hartu Laxiako saroiko errepidea Luhusoko arrainaztegian", "Bigarren aukera honekin, 500 metro jaitsi beharko dugu errepidetik Gasteiz aldera eta ezkerretara hartu"); Matekariak ("hiribidean dabilen auto batek, hartu al dezake ezkerretara 23. kalean barrena?"); ezkerretara jo : Gorbea ("ezkerretara jo genuen zeharka Egillolarrako iturriaren bila"); ezkerretara joan 3: J. Perales 2 ("Bidegurutze batera iritsi gara eta hiru aukera dauzkagu: ezkerretara, eskuinetara edo aurrera zuzen joatekoak, alegia", "Ezkerretara joan nahi dugu"), Egin 1984 ("ezkerretara joateko, eskumatara eman behar bolanteari"); eskuin hartu 2: JE Med ("han dute eskuin hartzen garun ezkerretik ateraiek, ezker, eskuinetikakoek"); A. Arkotxa ("Usaian, eskuin / hartzen du, behereko bidexka hura, zokoraino"); eskubitara hartu 1: I. Tapia ("baserri zahar baten aurretik igarotzen den kamino txiki bat hartu eskubitara"); eskubi(ta)ra joan I. Tapia 2 ("Bidea utzi lehen erreka igaro eta berehala, eskubira doan bide zaharrago batetik jarraitzeko", "500 metro aurrerago, eskubitara doan adarra hartu"); eskumara egin 1: Txantxangorria ("Lehenengo Ormaetxe baserriraino joan behar dogu eta han eskumara egin behar dogu"); eskuine(ta)ara (eta eskubira, eskumara) jo 5: Osk Kurl ("Juantxu ta biok zeihar-karrika batetik eskumara jo, ta..."); Txantxangorria ("Lehen ere esan deutsut zure lagunak aurkitzeko, eskumara jo behar zenduala eta ez deustazu jaramonik egin"); Latxaga ("Arrizko galtzaran barna jetxi, Arane'ko borden bidea utzi, eskubira jo ta Bidarte-txe'ko galtzara artu"); P. Lizarralde ("Asfaltutik atera zen, eskuinera jo eta besoa altxatuz segitzeko seinalea egin zion Max-i"); I. Mendiguren ("Kale kantoian eskuinetara jo zuen motorrak eta muinoan behera ibai alderantz bideratu").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
ezkerrera iragan : DFrec 1; ezkerretara biratu : Euskalterm 2; ezkerretara jo : DFrec 1; ezkerretara joan : DFrec 1; eskuinera lerratu : Euskalterm 2; eskuine(ta)ra biratu : Euskalterm 3 (hauetan eskuinera biratzeko obligazio) // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
ezker egin : HaizeG BF, Lh DBF (AS); ezkerrera joan : DRA (Lard aipatuz) // EuskHizt: ezker (2 adizlagun gisa, eskuin-ekin batean; 1627; eskuine(ta)ra eta ezkerre(ta)ra; alde guztietara. Batez ere ipar. Ezkerre(ta)ra. Karrika iragan eta, hartzen dugu ezker. Zuhaitz lerroak ezker utziz. Ezker, etxe txiki bat); eskuin egin : Lh DBF; eskuin hartu : EuskHizt (adibideen artean: "ezker bazoaz, nik hartuko dut eskuin"), Lh DBF; eskuinetara utzi : EuskHizt (adibideen artean: "Aretxabaletan herria eskuinetara utzirik"); eskumatara joan : DRA (Zu ezkerretara ba'zoaz, ni eskumatara joango naiz) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, PMuj DVC.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa
ezker sarrerako izenaren azpisarreran eskaintzekoa, ezkerrera / ezkerretara banaketa argituz.
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
