Euskaltzaindiaren Hiztegia

2 emaitza aldi bilaketarentzat - [1 - 2] bistaratzen.

aldi1
1 iz. Garaia, nolabait mugaturiko denbora-bitartea. Aldi hartan ez zen herrian telefonorik. Diktaduraren ondoko aldi berri honetan. Azken aldi hauetako istiluen aldamenean ordukoak ez ziren ezer.
2 iz. Denbora; denboraren joana. Berak egiten zion aldia igarokor, kanta zaharrak abestuz.
3 iz. Gertaera edo ekintza baten gauzatze edo une bakoitza. Ik. okasio 2. Ikusi duen lehen aldia. Berriro adierazi behar dute beren asmoa, baina aldi honetan jendaurrean. Esku hartzen duzun aldi bakoitzean (Ik. aldi bakoitz). Hurrengo aldian.
4 iz. Hurrenkera batean, norbaiti edo zerbaiti dagokion unea. Ik. txanda. Orain nire aldia da. Bakoitza bere aldian.
5 iz. Aipatzen den ezaugarria duen denbora-hedadura. Ezin esan daiteke berba txar gehiago aldi laburragoan. Euririk gabeko aldi luzea bi aldiz luzeago egiten da.
6 iz. Egonaldia. (Dagokion sintagmak -ko atzizkia hartzen duela). Laster bukatuko duzu hiriko aldia. Hemengo aldia egin duzu (Ik. bere (neure...) aldia egin).
7 iz. Denboran zehar gertatzen den zerbaitetan bereiz daitezkeen zatietako bakoitza. Europako gerrak bi aldi izan zituen. Dantza pausoz osatzen da, eta pauso bakoitzak bi aldi ditu. Eliz urtearen aldiak. Sinfonia baten aldiak. Lau aldiko motorra. Futbol partidaren bigarren aldian.
8 iz. Aldartea, aldakorra den zerbaiten egoera. Santuek ere izaten dituzte aldiak eta ordu ilunak.
9 iz. Aldartea, pertsonaren gorputz edo gogoaren egoera. Gaur aldi oneko dugu ugazaba. Aldi txarreko darabilgu aita zaharra.
10 iz. hizkl. Aditzaren gramatika-kategoria, aditzaren denbora gramatikala azaltzen duena. Ik. lehenaldi; orainaldi; geroaldi. Aditzaren aldiak.
11 iz. mus. Konpasaren zatietako bakoitza. Lau aldiko konpasa.

Esaera zaharrak

Aho itxian ez doa sartu eulia, eta aldi guztietan ez da eder egia. Aldi gaiztoan jaio doa [=ohi da] ospe gaiztokoa. Aldi joana bihurtzen gaitz da. Betiko itoginak harria zulatu, eta aldi luzeak guztia ahaztu. Ez da gaitzik aldiak ez daroanik. Gibel ekaitzari, bular aldi onari.

Aztergaia: aldi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-07-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2010-04-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aldi: HiztEn (konpasaren zatietako bakoitza), LurE (denboran zehar gertatzen den zer batean berez daitezkeen zatietako bakoitza: sinfonia baten aldiak).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

aldi: EuskHizt (adib. gisa: Sinfonia baten aldiak), ElhHizt (adib. gisa: bi aldiko konpasa); ez dugu aurkitu ap. HiruMila.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Zehazki: tempo, aldi; ElhHizt: denbora, aldi; HiruMila: denbora, aldi.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: aldian behin

Ik. aldi sarrerako adieretan "9 iz. Mus. Konpasaren zatietako bakoitza"; eta seigarren adierako adibideetan "Sinfonia baten aldiak".

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aldian aldiko, aldi bat , aldi baterako, aldi batez, aldi berean, aldiko ; eta adib. gisa: aldian aldi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

Adierak zehaztean, musikako hau ere kontuan izan beharko da (“iz. Konpasaren zatietako bakoitza”).

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [I108]: "Erabileremuak zehaztu. 1 Usua, 'garai' edo. 2 Hizk. "aditz-aldi"..." (1993-02)

 - [E202]: 52. 5: 'bi aldiz etorri da'; 'aldian behin gertatzen da hori'" (1995-01-09)

 - [E306]: "'aldian aldi' formak 'aldian aldi-' eran adierazita argiagoa izan daiteke beharbada (ondoren adibideak erantsita). Dena den, 'aldian-aldian' esapidea bereiz sartzea proposatzen dugu, 'aldian behin', 'noizean behin' esanahia ez duelako 'aldian aldi- + -n' egiturak azaltzen eta, gainera, bikoiztapena izaki, marraz idaztekoa delako" (2001-01-23)

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): aldian-aldian [azpisarrera gehitu], aldi batean [azpisarrera gehitu].

 - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-10-30): Onartua: aldi 1 iz.: aldian aldiak eskatzen duena egin; aldian aldiari dagokion eran jokatu. 2 iz. Mus. ‘Konpasaren zatietako bakoitza’.

aldi2
iz. hist. Historiaurrea banatzen den zatietako bakoitza.

Aztergaia: aldi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau44
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-07-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2010-04-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

aldi: HiztEn (konpasaren zatietako bakoitza), LurE (denboran zehar gertatzen den zer batean berez daitezkeen zatietako bakoitza: sinfonia baten aldiak).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

aldi: EuskHizt (adib. gisa: Sinfonia baten aldiak), ElhHizt (adib. gisa: bi aldiko konpasa); ez dugu aurkitu ap. HiruMila.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Zehazki: tempo, aldi; ElhHizt: denbora, aldi; HiruMila: denbora, aldi.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: aldian behin

Ik. aldi sarrerako adieretan "9 iz. Mus. Konpasaren zatietako bakoitza"; eta seigarren adierako adibideetan "Sinfonia baten aldiak".

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehitzeko eskatuz: aldian aldiko, aldi bat , aldi baterako, aldi batez, aldi berean, aldiko ; eta adib. gisa: aldian aldi.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

Adierak zehaztean, musikako hau ere kontuan izan beharko da (“iz. Konpasaren zatietako bakoitza”).

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [I108]: "Erabileremuak zehaztu. 1 Usua, 'garai' edo. 2 Hizk. "aditz-aldi"..." (1993-02)

 - [E202]: 52. 5: 'bi aldiz etorri da'; 'aldian behin gertatzen da hori'" (1995-01-09)

 - [E306]: "'aldian aldi' formak 'aldian aldi-' eran adierazita argiagoa izan daiteke beharbada (ondoren adibideak erantsita). Dena den, 'aldian-aldian' esapidea bereiz sartzea proposatzen dugu, 'aldian behin', 'noizean behin' esanahia ez duelako 'aldian aldi- + -n' egiturak azaltzen eta, gainera, bikoiztapena izaki, marraz idaztekoa delako" (2001-01-23)

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2014-12-19): aldian-aldian [azpisarrera gehitu], aldi batean [azpisarrera gehitu].

 - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-10-30): Onartua: aldi 1 iz.: aldian aldiak eskatzen duena egin; aldian aldiari dagokion eran jokatu. 2 iz. Mus. ‘Konpasaren zatietako bakoitza’.

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Es bueno saber que cada vez que gastas una moneda para tu placer culpable, ayudas a alguien que lo necesita. Ice Casino es conocido por sus generosas campañas benéficas en toda Europa. ¡Pero no olvides jugar responsablemente!

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.