Euskaltzaindiaren Hiztegia

OEHko datuak [laburduren azalpena]

adarbakar (eta adar-bakar 1) 5: JMB ELG 4 ("Leiza-artzaren eta rinokeros edo adarbakarraren ezur batzuek zeuzkan bere inguruan", "rhinokeros edo adarbakar", "Beste batzuek ez: rangifer, illedun elephas eta illedun adarbakarrak egurasti otza gura dute", "Rinoceros tichorbinus #mdash# adarbakarra), Berron Kijote ("onoko au irudituko zitzaion: bidezko izango dala, nik ere deituraren bat artzea leengo zaldunek oi zuten bezela: "Suzko Ezpata"rena bata, "Adar-bakarra" bestea" #mdash# cuál se llamaba el de la Ardiente Espada, cuál el del Unicornio) // Ik. OEH argitaratuan, beti ap. AA jasotako adar bakoitz izond. 2 eta adarbakoitz iz. 4: "Ekusten du nola dar[rai]kion aberetzar izugarri bat adar bakoitza. Bereala asi zan lasterka alegin guziaz, baña adar bakoitza zerraikion"; "Zer aditzera ematen du adarbakoitzak? Eriotza, iltzea alabaña beñ bakarrik egiten dan gauza da, eta orregatik adarbakoitzaren izenez aditzen da eriotza", "Usatu zion bein gizon bidez zijoan bati Unikornio edo Adarbakoitza deritzan animalia aserre batek", "Bidez dijoan gizona da jaio dan gizon ta emakumea. Adarbakoitza edo unikornia da, gure sortzetik asi ta beti orpoz orpo darraikigun eriotza").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

adarbakar (eta adar-bakar 1) 9: JMB LEG ("mamut haundia eta adarbakar iletsuak zebiltzan hemen"), Millox ("Holako oihan baserik ez zuen pentsatzen ere izaiten ahal zitakela, abere handi eta bazuetan gaixtoz beteak: adar-bakar, lehoin, lehoin-nabar, suge..."), M. Lopez 7 (adib., "Zu bezalako morroi luze argal batena? #mdash#esan zuen adarbakarrak erdeinari", "Katua bezain arin, adarbakarrak buelta eman, eta bikote pisutsuaren atzetik hasi zen", "Beste aldeko sasi artean ezkutaturik, lehoia eta adarbakarra adi zeuden"); ez dugu adarbakoitz formarik aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

adarbakar : AB38 1 (unicornio), HiztEn, LurE, Euskalterm 2 (unirrámeo); adarbakoitz : HiztEn, LurE, Euskalterm 1 (unicornio) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Vulgata-ko unicornis itzuliz, adarbakoitz (eta adarbakotx): Ur (ik. in BOEg: Sal 21,22; 28,6; 77,69; 92,11; Is 34,7); likorna : Dv (pasarte beretan) #mdash# Beste itzulpenetan: bufalo: BiblE; basidi (eta basaidi, baso-idi), IrakDo (eta basaidisko), Ker (eta basa-idikume), Ir HNL (basidikume), Or (MB 317), Ol (eta basidikume).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

adarbakar : EuskHizt, HiruMila (1 rinoceronte, unicornio: Rhinoceros unicornis; 2 rama que se deja sin cortar al podar un árbol, a fin de que suba la savia y no se pudra el tronco; 3 de un solo cuerno), ElhHizt (1 de un solo cuerno; 2 unicornio; 3 h. errinozero: rinoceronte), EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE (unicorne / unicornio), XarHizt (unicorne), DRA (adar-bakar: 1 rinoceronte; 2 de un solo cuerno; 3 rama que se deja sin cortar al podar un árbol, a fin de que suba la savia y no se pudra el tronco), PMuj DVC (adar-bakar: 1 mogón; 2 unicornio, rinoceronte); adarbakoitz : EuskHizt, HiruMila (1 rinoceronte; 2 unicornio; 3 de un solo cuerno), ElhHizt (1 de un solo cuerno; 2 unicornio; 3 h. errinozero: rinoceronte), EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE (unicorne / unicornio), Casve EF (adarbakoitx: amputé d'une corne), Lh DBF (adarbakhoitz: amputé d'une corne), DRA (1 unicornio; 2 muerte; eta adar-bakhoitz: corniquebrado), PMuj DVC (adar-bakoitz: narval: cetáceo) // Ez ditugu aurkitu ap. HaizeG BF.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

Forma baten adiera(k)

1 izond. adar bakarra duena. 2 iz. errinozeroa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

adarbakar (eta adar-bakar 1) 5: JMB ELG 4 ("Leiza-artzaren eta rinokeros edo adarbakarraren ezur batzuek zeuzkan bere inguruan", "rhinokeros edo adarbakar", "Beste batzuek ez: rangifer, illedun elephas eta illedun adarbakarrak egurasti otza gura dute", "Rinoceros tichorbinus #mdash# adarbakarra), Berron Kijote ("onoko au irudituko zitzaion: bidezko izango dala, nik ere deituraren bat artzea leengo zaldunek oi zuten bezela: "Suzko Ezpata"rena bata, "Adar-bakarra" bestea" #mdash# cuál se llamaba el de la Ardiente Espada, cuál el del Unicornio) // Ik. OEH argitaratuan, beti ap. AA jasotako adar bakoitz izond. 2 eta adarbakoitz iz. 4: "Ekusten du nola dar[rai]kion aberetzar izugarri bat adar bakoitza. Bereala asi zan lasterka alegin guziaz, baña adar bakoitza zerraikion"; "Zer aditzera ematen du adarbakoitzak? Eriotza, iltzea alabaña beñ bakarrik egiten dan gauza da, eta orregatik adarbakoitzaren izenez aditzen da eriotza", "Usatu zion bein gizon bidez zijoan bati Unikornio edo Adarbakoitza deritzan animalia aserre batek", "Bidez dijoan gizona da jaio dan gizon ta emakumea. Adarbakoitza edo unikornia da, gure sortzetik asi ta beti orpoz orpo darraikigun eriotza").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

adarbakar (eta adar-bakar 1) 9: JMB LEG ("mamut haundia eta adarbakar iletsuak zebiltzan hemen"), Millox ("Holako oihan baserik ez zuen pentsatzen ere izaiten ahal zitakela, abere handi eta bazuetan gaixtoz beteak: adar-bakar, lehoin, lehoin-nabar, suge..."), M. Lopez 7 (adib., "Zu bezalako morroi luze argal batena? #mdash#esan zuen adarbakarrak erdeinari", "Katua bezain arin, adarbakarrak buelta eman, eta bikote pisutsuaren atzetik hasi zen", "Beste aldeko sasi artean ezkutaturik, lehoia eta adarbakarra adi zeuden"); ez dugu adarbakoitz formarik aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

adarbakar : AB38 1 (unicornio), HiztEn, LurE, Euskalterm 2 (unirrámeo); adarbakoitz : HiztEn, LurE, Euskalterm 1 (unicornio) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Vulgata-ko unicornis itzuliz, adarbakoitz (eta adarbakotx): Ur (ik. in BOEg: Sal 21,22; 28,6; 77,69; 92,11; Is 34,7); likorna : Dv (pasarte beretan) #mdash# Beste itzulpenetan: bufalo: BiblE; basidi (eta basaidi, baso-idi), IrakDo (eta basaidisko), Ker (eta basa-idikume), Ir HNL (basidikume), Or (MB 317), Ol (eta basidikume).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

adarbakar : EuskHizt, HiruMila (1 rinoceronte, unicornio: Rhinoceros unicornis; 2 rama que se deja sin cortar al podar un árbol, a fin de que suba la savia y no se pudra el tronco; 3 de un solo cuerno), ElhHizt (1 de un solo cuerno; 2 unicornio; 3 h. errinozero: rinoceronte), EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE (unicorne / unicornio), XarHizt (unicorne), DRA (adar-bakar: 1 rinoceronte; 2 de un solo cuerno; 3 rama que se deja sin cortar al podar un árbol, a fin de que suba la savia y no se pudra el tronco), PMuj DVC (adar-bakar: 1 mogón; 2 unicornio, rinoceronte); adarbakoitz : EuskHizt, HiruMila (1 rinoceronte; 2 unicornio; 3 de un solo cuerno), ElhHizt (1 de un solo cuerno; 2 unicornio; 3 h. errinozero: rinoceronte), EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE (unicorne / unicornio), Casve EF (adarbakoitx: amputé d'une corne), Lh DBF (adarbakhoitz: amputé d'une corne), DRA (1 unicornio; 2 muerte; eta adar-bakhoitz: corniquebrado), PMuj DVC (adar-bakoitz: narval: cetáceo) // Ez ditugu aurkitu ap. HaizeG BF.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

Forma baten adiera(k)

1 izond. adar bakarra duena. 2 iz. errinozeroa.