r
1 Ik. erre.
2 (Letra larriz). roentgen-en nazioarteko sinboloa.
Estekak- HBO
Aztergaia: r
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena gehituz: "iz. 'euskal alfabetoaren hemeretzigarren
letra'".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rabatar
1 adj. Rabatekoa, Rabati dagokiona. Rabatar agintariak.
2 iz. Rabateko herritarra.
rad
iz. Fis. Gorputz batek jasotako erradiazio ionizatzaileen kopurua neurtzeko unitatea, materia gramoko 100 erg-en baliokide dena.
Estekak- HBO
Aztergaia: rad
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:35
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-06-02
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - /
EskolaHE: +
Sektore jakin bateko informazioa
: Harluxet. rd
Lantaldearen irizpideak
ikurra da, eta ez unitatea.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
unitateak.
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radar
iz. Irrati uhinen bidez objektu baten norabidea eta distantzia zehazten dituen sistema edo tresna. Emakumeak batera eta bestera begiratzen zuen, gerraontzi bateko radarra balitz bezala.
Estekak- HBO
Aztergaia: radar
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Maileg
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
akronimoa da.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-: hasiera honetako formak batera aztertzea komeni da,
Euskaltzaindiaren araua kasuka aplikatzeko.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radian
iz. Mat. Angeluak neurtzeko unitatea, zirkunferentziaren erradioaren luzera bera duen zirkunferentzia-arku batek mugatzen duen angeluaren baliokidea dena (rad).
radian segundo karratuko iz. Azelerazio angeluarra neurtzeko unitatea.
radian segundoko iz. Abiadura angeluarra neurtzeko unitatea.
Estekak- HBO
Aztergaia: radian
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:EEBS:14
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-06-02
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Erdaretako formak
Le Petit Robert: ; ez dugu aurkitu ap. Collins. radian
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. radian segundo karratuko, radian segundoko
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz
sartzekoa" (1996-08-19)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua iz. / radian Mat. radian
segundo karratuko, radian segundoko
Aztergaia: radian segundo karratuko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-06-02
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Bestelakoak
Sektore jakin bateko informazioa
: Harluxet. rad/s2
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. radian
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua AS gisa sarreran. radian
Aztergaia: radian segundoko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-06-02
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sektore jakin bateko informazioa
: Harluxet. rad/s
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Zientzia-unitateak.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. radian
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua AS gisa sarreran. radian
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radio
iz. Kim. Uranioaren taldeko metal zuria, oso erradioaktiboa, 700 °C-tan urtzen dena (Ra; zenbaki atomikoa, 88). Gaur egun Lurrean aurkitzen dugun helio hondar hori radioaren, uranioaren eta antzeko elementuen desintegrazio erradioaktibotik sortua da.
Estekak- HBO
Aztergaia: radio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:08
|
1996-05-29
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-14
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
: Harluxet, LurE (ik. erradio; taulan Erradioa). radio
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Ra.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand. radio
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
Arauak jasoak ditu erradio eta radio forma
soilak; cf. batzordearen oharra, s.u. radio (1996-05-29):
«elementu kimikoaren izena; eratorriak erradio- forman
erabili ohi dira (cf. erradioterapia). Cf. erradio
(zirkunferentziarena, hezurra) eta irrati».
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-/ir-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak.
Informazio lexikografikoa
Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak
elementu kimikoaren izena; eratorriak - forman erabili ohi
dira (cf. ). Cf. (zirkunferentziarena, hezurra) eta .
erradio erradioterapia erradio
irrati
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. markak gehitu. Kim.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
radon
iz. Kim. Gas geldo erradioaktiboa (Rn; zenbaki atomikoa, 86). Radona radioaren desintegrazioaren ondorioz sortzen da.
raid
1 iz. Mil. Etsaia ezustean harrapatzeko egiten den eraso militar azkarra. Ik. razzia. Hilean behin, raid bat egiten zuen Massénak Ipiranga etorbideko kontsuletxean.
2 iz. Kirol. Distantzia luzeko kirol proba, lehiakideen eta haien ibilgailuen edo abereen erresistentzia neurtzen duena. Bosgarren etapatik aurrera, raida Txilen sartuko da, Atacamako basamortuan.
raja
iz. Indiako printze edo erregea.
Estekak- HBO
Aztergaia: raja
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ralenti
iz. Autom. Ibilgailu baten eztanda-motorraren gutxieneko biraketa-abiadura. Ralentian edo oso abiadura txikietan, ibilgailu arinek sortutako kutsadura asko handitzen da.
Estekak- HBO
Aztergaia: ralenti
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz
sartzekoa" (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rally
iz. Auto edo motozikletentzako kirol proba, erregulartasuna eta iraupena kontuan hartzen dituena, lehiakideak, askotan ibilbide ezberdinak ahalik lasterrena eginez, leku jakin batera iristean datzana. Monte-Carloko rallya.
Estekak- HBO
Aztergaia: rally
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Maileg
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -y.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ramadan
1 iz. Musulmanen egutegian, bederatzigarren hila, barau hertsia egiten dena. Ez zuen barau legea betetzen ramadanean. Ramadanaren azken eguna ospatzen ari ziren.
2 iz. Hilabete horretan musulmanek bete behar duten agindua, eguzkia ateratzen denetik sartzen den arteko barau hertsia ezartzen duena. Bisita hartan, Gaddafik eta Ricek afari pribatua izan zuten eta agintari libiarrak ramadana hautsi zuen. Ramadana betetzea eta bizitzan zehar behin Mekara erromesaldia egitea.
Estekak- HBO
Aztergaia: ramadan
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ramaera
iz. Nikaraguako ekialdean, Karibeko kostaldean mintzatzen den hizkuntza.
ramallahtar
1 adj. Ramallahkoa, Ramallahri dagokiona.
2 iz. Ramallahko herritarra.
rand
iz. Hegoafrikako diru unitatea. Edaria barne, berrogei rand ordaindu dugu biona.
rangundar
1 adj. Rangungoa, Ranguni dagokiona.
2 iz. Rangungo herritarra.
rani
1 iz. Indiako erregina edo printzesa.
2 iz. Rajaren emaztea.
Estekak- HBO
Aztergaia: rani
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.
: HiztEn ('... rajaren emaztea') Ez dugu aurkitu ap. DFrec,
AB38, AB50, LurE, Euskalterm. rani //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE,
Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
rani // EG/CE EF/FE
EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBBk soildua.
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " . Indiako errege edo subiranoa. Haren emazteari
esaten zitzaion". raja rani
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, beste gabe onartzekoa
erabili gabea den arren esku arteko informazioetan,
onartzekoa dela uste du lantaldeak.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
1 Indiako erregina edo printzesa. 2 rajaren emaztea.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ranking
iz. Sailkapen zerrenda. Gure unibertsitateak nazioarteko rankingean duen mailari begiratzen badiogu. Txapelketa horietan guztietan egindako lorpenekin rankinga osatzen dugu.
Estekak- HBO
Aztergaia: ranking
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Maileg
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -ing.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: beharrezkoa da?
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): sartu beharrekotzat ikusi da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rantxera
iz. Mus. Mexikoko kantu eta dantza herrikoia, maiz mariatxien laguntzaz kantatzen dena. Rantxerak eta kantu mexikar asko Iraultzari buruzkoak eta Iraultzaren garaikoak dira.
rap
iz. Mus. 1980ko hamarkadaren erdialdean Ameriketako Estatu Batuetan sortu zen musika-estiloa, kantatu ordez errezitatu egiten diren errima eta hitz jokoak ezaugarri dituena. Gazte jendearengana ahalik eta zuzenena iristeko erabili dut rapa, zentsurarik eta taburik gabeko hizkuntza erabiltzeko aukera ematen duelako.
Estekak- HBO
Aztergaia: rap
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " ". rap, raper
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rapanui
1 adj. Pazko uhartean bizi den etnia batekoa, etnia horri dagokiona. Rapanui herriak erabat suntsitu zituen bertako basoak, eta horrek arazo asko ekarri zizkien.
2 iz. Etnia horretako kidea. Indusketek erakutsi dute izurdeaz gain, rapanuiek itsasoko hegazti asko harrapatzen eta jaten zituztela.
rappel
iz. Gorputzean loturiko soka baten laguntzaz horma zutak jaistea. Arroilaren hondora iristeko ehun bat metroko rappela egin behar izan genuen.
Estekak- HBO
Aztergaia: rappel
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " . Mendizaleek egiten dute". rappel
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rapsoda
iz. Antzinako Grezian, poema epikoak abestuz herriz herri ibiltzen zen kantaria.
Estekak- HBO
Aztergaia: rapsoda
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -ps-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rapsodia
1 iz. Rapsodek abesten zituzten poema zatien bilduma.
2 iz. Beste obra batzuen pasartez edo herri doinuz ondutako musika-lana. Liszten hungariar rapsodiak.
Estekak- HBO
Aztergaia: rapsodia
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rasta
1 adj./iz. Rastafaria. Bob Marley-k 70eko hamarkadan ezagutu zuen arrakasta, eta berak lortu zuen reggae musika ezagun bihurtzea, baita rasta mugimendua ere.
2 iz. Rastafariek buruan eramaten dituzten ile txirikordetako bakoitza. Zer ikusten dudan?, ehunka gazte, rastak buruan, telazko zakutoak sorbaldan, gerri inguruak agerian.
Estekak- HBO
Aztergaia: rasta
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rasta, rastafari, rastafarismo".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rastafari
adj./iz. Rastafarismoaren jarraitzailea. Jamaikako jendea protestantea da, eta ez dira denak rastafariak, 100eko hiru bakarrik.
Estekak- HBO
Aztergaia: rastafari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2008-12-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
4 iz.: J.A. Arrieta ("rastafari kakalardo haren ligea"); J.
Gabilondo 3 ("Londresen rastafari batekin bizitzen hasi, umea
egin, rastafariarekin nazkatu eta [...] rastafaria ez omen
zen azaldu"). rastafari
Beste (edozein) iturritako erabilerak
(3 iz. eta izond. 1): S. Gonzalez 2 ("hain lanpetuta egon
zarenez rastafari horrekin [...] nahiz eta ratafariarekin
egindako lehenbiziko ahalegina hutsaren hurrengoan gelditu");
J. Sarrionandia ("rastafarien errebelazioa konplituko
delakoan doaz Beholdengo kale luzean barrena"); Berria
("kosmologia rastafaria"); : ("rastafariar orrazkera"); : .
rastafari rastafariar
Berria rastafarismo Berria
Erdaretako formak
"... por Ras Tafari, coronado rey de Etiopía".
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rasta, rastafari, rastafarismo".
bigarren itzulikoen artean proposatua du lantaldeak.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rastafarismo
iz. Jamaikan, 1930 inguruan sortu zen mugimendu mesianikoa, Haile Selassie Etiopiako enperadorea jainkotzat hartzen duena eta afrikar jatorriko jende zapalduaren askatasuna eta batasuna helburu dituena.
Estekak- HBO
Aztergaia: rastafarismo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rasta, rastafari, rastafarismo".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ratio
iz. Magnitude edo kantitate biren arteko arrazoia. Ik. arrazoi 4. Kalitate eta produktibitate ratioak inoiz izan diren altuenak direla gaineratu zuen ekonomia sailburuak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ratio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " . Hezkuntzan, irakasle bakoitzari dagokion ikasle
kopurua" / HezkAdmin: ratio. ratio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rau
onomat. Bat-bateko ekintza adierazten duen onomatopeia. Ik. di-da. Eta berriro, rau!, heldu eta altxatu zuen zakua.
Estekak- HBO
Aztergaia: rau
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:32
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
12: 7 (adib.: "Rau, rau, rakataplau, au dek umoria, / utzi
alde batera euskaldun jendia"), Apaol ("Anjel sukaldera eldu
zanean, rau, eregi zan bat batera leioa"), Urruz ("Ia
berriz... oraingoan... rau"), Tx ("Egurrezko armak ugari
zeuden soldaduentzat jarriyak, / kasik burniya beziñ fuertiak
eskuak eta gerriyak, / Rau sartzen ziran aurrera eta an kolpe
izugarriyak"), Or ("Txingo, txango, rai ta rau, umore ona duk
au!"), Salav ("Eta berriro, rau!"). rau
JanEd Zer B Eus
6: Urruz (OEHko testuinguruan), I.M. Atxukarro ("Tira sartu,
esango zigun, eta rau"), Etxde ("Galtzagorri-k hori entzun
orduko, Axular-en atzetik beste norbait zetorrelakoan,
atzaparrak rau! bota omen zizkionan; baina, besterik ezean,
Sara-ko erretore jaunaren itzalarekin gelditu omen zen
eskuartean"), ("Ta rau! aurrera mordoska bat"), A. Kazabon
("Dinbi-danba joan da Proxpero neskarengana eta, Rau! hor
heltzen dio izterretik "Hau erremolatx konkorra!",
diolarik"), S. Kalonje ("Uste gabeko gauzak askotan gertatzen
zaizkigunak, rau!"); 2, Lek (adib.: "Ernani'ko plazan / Iru
atso dantzan / Irurak etzizuten / Ardit bana poltsan /
Rau-rau-rau etab."); 3, J. Arretxe ("Bidean buruz ikasiko dut
txuleta bakoitza zein lekutan daukadan. Rauka-rauka,
rauka-rauka, rauka-rauka..."); , Ayalde ("Pozik aterako
nintzaioke bidera, eta bere soñeko polita, ri-rau! kenduko
nioke"). rau Zer Tiro tartean
bertsotan rau-rau-rau rauka
ri-rau
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE,
Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: DRA ( onomatop. de la marcha a tambor batiente) Ez dugu
aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta ,
Casve , HaizeG , Lh , PMuj . rau raurraurrau
rapataplau // EG/CE EF/FE EF
BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ravioli
iz. Jateko pasta, eskuarki gari irinez egina, laukitxo forma duena eta haragi xehatuz, barazkiz, gaztaz edo beste jakiren batez eginiko oreaz betetzen dena. Ravioliak perretxikoz beteak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ravioli
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " . Jaki italiarra". ravioli
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa
erdal hitza.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
v.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: horrela utziko nuke, izen
bereko italiar jakiok izendatzeko. Eskuarki pluralez erabiltzen
direla ere esan behar da: ravioliak jan dituzte. || whisky,
vodka edo curaçao bezalako hitz arrotzak idazteko utzi dira,
hain zuzen, grafia bitxiok.
- Erabakia: (H2.2 /
2010-09-21) Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatzea
erabaki da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razional
adj. [Oharra: Euskaltzaindiak, razional-ek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. arrazional].
Estekak- HBO
Aztergaia: razional
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:MatHizt
|
1996-05-29
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:08
|
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ez dugu formarik aurkitu.Ik. OEH argitaratuan (AS s.u.
arrazoi): (SP 3); (Gç); (Mb , Mg 2, Gco, Aran , Bv , , Goñi,
Urruz, Or 2, O , Mde , Txill , Gazt , Berron ); ( );
'(conjunción) explicativa' (ES); (Mih); ( ); (Mg, fB , JJMg
2, , It , Eguzk ); (fB ); (Etxba ); (Lç ); (LE ), eta (Itz ).
Corpusean beste hauek jaso dira: 1 (LE ); 3 (Itz ; Inza :
"razionalismo´zale"); 1 (Vill ); 1 (Tt ). zenbaki
(ir)razional arrazoizko arrazoinezko
Phil arrazoiñezko arrazoizko IArg
I CC SIgn AsL AzpPr QA
Aitork Pr Let MusIx Kijote
arrazuñezko CatUlz arrozoinezko
arrozoñezko errazoeko CatBus
errazoezko Ic I BasEsc CatLlo
Azald GizAuz errazuazko Ic I
errezoizko Eib razoinezko Ins
arrazionaletasun Matr3
errazionalista Azald
irrazionale Prog
razionalismo Azald Azalp
razionalismu Jaink razoinable
Arima
/ lexiak 16 aldiz jaso dira 6 testutan (Elhuyar: ; Elhuyar: ;
Elhuyar: ; J. Duandikoetxea: ; UZEI: ; E.J. : ik. ondoan
testuinguruak). Besteak: - formakoak: 1, EB (J.A. Agirre);
35: B 2 (J.M. Iraolagoitia, S. Onaindia), G 6 (J.A. Ugarte,
Or, I.M. Manzisidor, Lab, B. Latiegi), EB 20 (J. Azurmendi,
SM, B. Urkizu, , UZEI, E. Gametxo, I. Segurola, X. Kintana,
J. Oregi, , Eskura, I.A. Berriotxoa, J. Apalategi, X. Gereño,
D. Urbistondo), EgAs 7 ( , , K. Muniain, K. Izagirre, J.
Aierbe, ); 5, EB (J. Azurmendi 4, J.M. Torrealdai); 1, EB (
); 2, EB (J. Azurmendi, SIADECO); 1, B (D.M. Bernaola);
formakoak 7 dira, EB: (BITEZ); (K. Aulestia in ); (UZEI); (G.
Garate); (G. Garate, J. Rafels); (UZEI); formakoak 62, ia
denak EB: 27 ( ; E. Muxika, J. Etxeberria, J. Sierra, J.
Azurmendi, Beltza, X. Mendiguren Bereziartu, Elhuyar, J.M.
Goñi, M.E. Laboa, E.J., R. Arregi, G. Nazabal, UEUko fisika
saila, ); 23 (Gomiga, I. Begiristain; UEUko fisika saila, J.
Azurmendi, I. Lamarca Iturbe, UZEI, L. Villasante, R. Arregi,
S. Garmendia, ); 7 (E. Muxika, T. Sarasola, J. Azurmendi 4,
UZEI); 7 (X. Iturbe, J. Azurmendi 4, ); (J. Azurmendi);
(Traducciones Algorta); (UEUko fisika saila, M.E. Laboa); -
formakoak 29, EB ('razional' adierakoak dira): 9 (L.M.
Mujika, Beltza, M. Pagola, A. Iztueta, I. Uria,
Informatika-Fakultatea, , J. Rafels); 6 (Elgoibarko Euskara
Mintegia, J. Azurmendi 4, ); 1 (J. Sudupe); 1 (Oihenart
taldea); 4 (I. Uria, , Informatika-fakultatea); 1 (X.
Mendiguren Elizegi); 1 (S. Ariztondo); 4 (M. Aierbe, J.M.
Olanga, , ); 2 (M. Gartzia, ); 1 (J. Azurmendi); formakoak
34, EB: 16 (X. Saizar, J. Azurmendi, L.M. Mujika, Beltza,
M.E. Laboa, X. Mendiguren Elizegi); 10 (P. Esnal, L.M.
Mujika, J. Azurmendi); 1 (J. Azurmendi); 2 (J.M. Torrealdai,
J. Azurmendi); 5 (X. Iturbe, Oihenart taldea, J.
Duoandikoetxea, X. Gereño). zenbaki razional
zenbaki irrazional Matematika eragiketa
Matematika. 8. Bigarren erdia Matematika. LH
1-2 Euler Matematika Hiztegia Lehen
ziklo esperimentala arrazoi
arrazoiko arrazoizko Arauzko erabakiak
II Sagardoa El Día Egin
Urraspide arrazoizkotasun arrazoizkotu
Kondaira-Lurraldeei Buruzko legea arrazoinezko
errazoezco errazional- errazional
errazionalagotu Zeruko Argia
errazionaldu errazionalismo
errazionalista errazionalkuntza
razional - razional Biologia
multikopiaz Hemen razionalismo La Voz de
Euskadi razionalista razionalitate
Hemen razionalizatu razionalizatzaile
razionaltasun arrazional
arrazional Egin arrazionalismo
Bertsolaritza. Formarik gabeko heziketa
arrazionalista arrazionalizapen
arrazionalizatu Bertsolaritza. Formarik gabeko
heziketa arrazionalizatze arrazionalizazio
arrazionalki ESB Euskadiren Autonomiarentzat
Programa Sozialista GAO arrazionaltasun
Bertsolaritza. Formarik gabeko heziketa
arrazoinalki irrazional-
irrazional irrazionalismo irrazionalista
irrazionalkeria irrazionaltasun
: DFrec 2, AB38 1; : LurE (s.u. zenbaki); : HiztEn-LurE;
Euskalterm 1; : DFrec 3, AB38 27 (eta 1; 3), HiztEn;
Euskalterm 1. Besteak: : AB38 8, AB50 5, HiztEn; : LurE (s.u.
arrazoi); : AB38 2; HiztEn ("ik. razionaltasun"); : DFrec 5,
AB38 5, AB50 1; HiztEn ("ik. razional"); : AB38 2, AB50 1; :
DFrec 1, AB38 1, AB50 1; : DFrec 1, AB38 1, AB50 1; : AB38 3;
: DFrec 3, AB50 1; : AB38 1; Euskalterm 1 ( ); : Euskalterm
1; : Euskalterm 1; : DFrec 5, AB38 3, AB50 3, HiztEn-LurE,
Euskalterm 5; : AB50 1, HizEn, Euskalterm 1; : HiztEn,
Euskalterm 1; : DFrec 1; : DFrec 1; : DFrec 3, AB50 3,
HiztEn, Euskalterm 1; : AB38 3, AB50 5, Euskalterm 34 (eta );
: AB38 1, HiztEn, Euskalterm 2; : DFrec 1; : DFrec 1,
Euskalterm 12 (eta ); : DFrec 1, AB50 2, HiztEn, Euskalterm
1; : AB38 3, AB50 10, HiztEn, Euskalterm 2; : DFrec 1, AB38
4, AB50 2, HiztEn, Euskalterm 4; : Euskalterm 1; : AB50 2,
HiztEn, Euskalterm 3. zenbaki arrazional
zenbaki errazional zenbaki
irrazional zenbaki razional zenbaki
razional aurkako zenbaki razional positibo
arrazoizko arrazoizko
arrazoizkotasun arrazional
arrazionaldu arrazionalismo
arrazionalista arrazionalki
arrazionaltasun errazional
(er)razional (er)razionalismo
errazionalista irrazional
irrazionalismo irrazionalista
irrazionalkeria irrazionalki
irrazionaltasun razional
(er)razional razionaldu razionalidade
razionalismo (er)razionalismo
razionalista razionalizatu
razionalizazio razionalki razionaltasun
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
EArauak 48: arrazional.
Jatorrizko forma
zenbaki razional; zenbaki razional baten era hamartar.
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . arrazional
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez
Ik. . arrazional
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/ar-.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: " [eta ] nire iritziz grafia
hobea [da]" razional razionalismo, razionalista
(1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razionalismo
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, razionalismo-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. arrazionalismo].
Estekak- HBO
Aztergaia: razionalismo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:09
|
1996-05-29
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . arrazionalismo
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez
Ik. . arrazionalismo
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: onartu da, beraz eta ere
onartzekoak. arrazional arrazionalismo
arrazionalista
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): , A letran ageri behar dira.
arrazionalismo arrazionalista
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razionalista
adj./iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, razionalista-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. arrazionalista].
Estekak- HBO
Aztergaia: razionalista
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . arrazionalista
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez
Ik. . arrazionalista
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: onartu da, beraz eta ere
onartzekoak. arrazional arrazionalismo
arrazionalista
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): , A letran ageri behar dira.
arrazionalismo arrazionalista
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
razzia
iz. Etsaiaren lurretan egiten den bat-bateko erasoa, haiek suntsitzeko eta ondasunez biluzteko helburua duena. 794an, emirrak Asturiasko Erresuma harrapakatzeko razzia prestatu zuenean, bi multzotan banatu zuen bere armada.
Estekak- HBO
Aztergaia: razzia
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:004
|
2003-11-04
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
4: ("Hiri hauetako batzuetan Afrika beltzean razzietan preso
hartutako ume eta gazteak esklabu saltzen ziren"), 1999 3
(adib.: "Gazteen aurkako razzia"). razzia HD
kulturak Egunk
: HiztEn Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE,
Euskalterm. razzia //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, HiruMila, Lur eta Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt,
EskolaHE, Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
razzia EG/CE EF/FE //
EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal formaren ordainak: : Casve , HaizeG ; : PMuj ; : HaizeG
, PMuj ; : HiztHand; : HiztHand, ElhHizt, Lur eta ; : Casve ,
PMuj (eta ) Ez dugu aurkitu ap. HiruMila. razzia
ebatsaldi FE FB eraso,
eraso-aldi DCV lapurketa
FB DCV raid razzia
EG/CE EF/FE sarraldi FE
DCV sarrera //
Erdaretako formak
(Le Petit Robert): raid, razzia; (Collins): raid; (S.
Carbonell): razzia; (Langenscheidts): Razzia. fr
en it de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, arrotza baita ahoskeraz-eta
onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, nahiz arrotza den
euskaraz - - grafia. zz
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-zz-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
re
iz. Musika-eskalako bigarren nota.
Estekak- HBO
Aztergaia: re
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:43
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2010-04-20
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ik. OEH argitaratuan: Re (nota musical): Izt Po (Ut, re, mi,
fa, sol, la, si / oju ta garraixi), Azc PB (Orduan kantau
doguz / Ozamako Ninfak / lengo aldietako / la, si, do, re,
mi, fak). re
: L. Fernandez (Re, Sol eta La notetan berriz, inola ere ez,
debekatuta dagoelako, Minimen haustura, Do, Re, Fa, Sol eta
La notetan egin daiteke), Hizkilimin/3 (Afinatu ura kendu
edo gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi,
fa, sol, la, si eta do), Kantutik jolasera (Haurrekin lan
egiten baduzue, uste dugu fa, mi edo re direla tonika
egokienak), Musika (Irakasleak estudioaren datu teknikoak
emango ditu: Tempoa: Andante. / Konpasa: 2/4. / Erritmo
irudiak: beltza eta beltzaren isilunea. / Notak: do, re, mi,
sol, Konpasa: 2/4. / Erritmo irudiak: beltza eta zuria. /
Notak: do, re, mi, sol, do, re, mi, fa, sol eta la notak
erabiliko ditugu, Ikaslea zoruko pentagramaren ondoan
jarriko da. Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo
tonuok erabiliz: do, re, mi, fa, sol, la, Erritmo irudiak:
beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren
isilunea. / Notak: do, re, mi, fa, sol, la. / Konpas
guztietako pultsazioak zenbatuko ditugu), Re maior Musika/6
(Beethoven-en, bibolina eta orkestrarako Re Maior edo
Nagusiko kontzertuaren musika gaia solfeatu eta flautak
prestatuz jo egingo dugu). re
: HiztEn., LurE, Euskalterm. re
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila. re
Erdaretako formak
(RAE): re; (DLLF): ré; (Collins): D; (S. Carbonell): re;
(Langenscheidts): d. es fr en it
de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Musika.
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
(musika-nota).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
reflex
iz. Argazki kamera mota, prismaz eta ispiluz osatua den bisorea duena, objektiboak hartzen duen irudi berbera ikusarazten duena. Hogeita bi urterekin hasi zen argazkigintzan sakontzen, reflex kamera erosi zuenean. Reflex digitala.
Estekak- HBO
Aztergaia: reflex
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
reflex kamera.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz
sartzekoa" (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
reggae
iz. Mus. 1960ko hamarkadako erdialdean Jamaikan sortu zen musika-estiloa, skatik eratorria, konpaseko bigarren eta laugarren aldiak markatzen dituen erritmo soil eta errepikakorra ezaugarri duena. Reggaea rastafari mugimenduarekin oso loturik izan da beti. Garai bateko reggae talde handienen modura.
Estekak- HBO
Aztergaia: reggae
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2013-06-11
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
LBeh (2012-05-30): 155: 57, 81, 12, 5. reggae
Berria EiTB Argia Diario Vasco
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 111: 14, 83, Paddy Rekalde 4, Joseba Sarrionandia 2, Jon
Muñoz 2, Unai Iturriaga 2, Bego Montorio, Ramuntxo Etxeberri,
Sonia Gonzalez, Pako Aristi. reggae
Herria Berria
Erdara/euskara hiztegietako datuak
es / fr : Elhuyar: / Zehazki: / Labayru: / Adorez5000: .
reggae reggae reggae reggae
reggae reggae
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "reggae. Ahal delarik ez deklinatu: reggaea gustatzen
zaio beharrean, reggae musika gustatzen zaio, reggae
estiloa...".
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa
erdal hitza (cf. ahoskapenaren irizpidea).
Nazioarteko forma da
nazioarteko forma da, hedatua dago, eta beste gabe onartzekoa
da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rekete
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rekete-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errekete].
Estekak- HBO
Aztergaia: rekete
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . errekete
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez
Ik. . errekete
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rem
iz. Fis. Erradiazio ionizatzaileek izaki bizidunengan duten eragina neurtzen duen unitatea, 10-2 sieverten baliokidea dena (rem).
remake
iz. Film baten egokitzapen edo bertsio berria. 1981eko filmaren remake hau hiru dimentsiotan ikus daiteke hainbat aretotan.
Estekak- HBO
Aztergaia: remake
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2013-06-11
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z10: LBeh140
|
2020-06-16
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
LBeh (2012-05-30): remake 92: Berria 75
(adib.: Norman Jewison iaioaren izen bereko film baten
remake atsegina da The Thomas Crown Affair hau, Izan da
ekoizpen frantses batetik eratorritako remake estatubatuar
bat ere), EiTB 15 (En la cama film txiletarraren
remake bat da, 1956ko Frintz Langen klasikoa hartu eta
remake bat egin du), Argia 2 (Aralarren remake bat
espero dute batzuek, remake estatubatuarra). //
(2020): remake 212 (horietatik 172
Berria).
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 3: (Don Siegelen zientzia fikziozko film
arrakastatsuaren remake-a egin zuen), Joxe Azurmendi
(Ahazturaz eta remakez, memoriak zein ideologiak denak
nahastu eta berdindu dira), Aingeru Epaltza (John Forden
Diligentzia-ren remake txar bat baizik ez zituan).
remake Berria
Erdara/euskara hiztegietako datuak
es / fr : Elhuyar: - / Nolaerran: / Zehazki: - / Labayru: - /
Adorez5000: -. remake remake bertsio
berri
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " . Filmeen bigarren bertsioa". remake
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa da, aipatu gabe uztekoa
Inolako egokitzapenik gabeko erdara da, eta oraingoz ez da
horren beharra ikusten.
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Praktikoa da eta jasotzekoa. bezalakoek ez dute beti
funtzionatzen. bertsio berri, bigarren bertsio
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
renio
iz. Kim. Metal zuri distiratsua (Re; zenbaki atomikoa, 75).
Estekak- HBO
Aztergaia: renio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-14
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
: Harluxet, LurE (ik. errenio; taulan Renioa). renio
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Re.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG-ZTC corpusetan ez dugu aurkitu ez eta ez formakorik.
renio errenio
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand. renio
Erdaretako formak
ik. Le Petit Robert: «rhenium [...] de l'all. rhenium, de
Rhenus, nom. lat. du Rhin».
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak eta Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. markak gehitu. Kim.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
requiem
1 iz. Hilen mezan hilen alde esaten den otoitza. Behar huen han belaunikatu eta Gure Aita, agurmaria eta requiema esan!
2 iz. Musika-lan kantatua, hilen mezaren testu liturgikoa oinarri duena. Mozarten Requiema, Oñatiko Abesbatzaren eta Bergarako Orfeoiaren eskutik.
retiar
1 adj. Retiakoa, Retiari dagokiona.
2 iz. Retiako herritarra.
retro
adj./iz. Modaz edo estiloaz mintzatuz, garai batekoa imitatzen edo inspirazio iturritzat hartzen duena. Musikaren esparruan bere lekuari eutsi dio binilo beltz zaharrak, hein handi batean moda retroak eta disko-jartzaileek bultzatuta. Orain, retro garaia bizi dugunez, G-Shock erlojuaren vintage bertsioak atera dituzte merkatura.
reykjavikar
1 adj. Reykjavikekoa, Reykjaviki dagokiona. Reykjavikar agintariak.
2 iz. Reykjavikeko herritarra.
riadar
1 adj. Riadekoa, Riadi dagokiona.
2 iz. Riadeko herritarra.
rial
iz. Irango eta Omango diru unitatea. Ilea mozteak 15 rial balio du, 5 euro.
rial yemendar
iz. Yemengo diru unitatea.
ribaforadar
1 adj. Ribaforadakoa, Ribaforadari dagokiona.
2 iz. Ribaforadako herritarra.
riel
iz. Kanbodiako diru unitatea.
rifle
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rifle-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errifle].
Estekak- HBO
Aztergaia: rifle
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . errifle
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez
Ik. . errifle
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: hobetsi da baina ez da E
letran ageri. errifle
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): E letran sartu beharrekoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rigatar
1 adj. Rigakoa, Rigari dagokiona. Rigatar agintariak.
2 iz. Rigako herritarra.
ring
iz. Boxeo borrokak eta beste zenbait borroka-kirol egiten diren egitura karratua, lurretik metro bat inguru goratua izan ohi dena eta lau aldeak hiru soka-lerroz itxiak izaten dituena. Sudur zapal hura ez zen ring baten gainean jasotako kolpe txar baten ondorioa.
Estekak- HBO
Aztergaia: ring
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " h. laukia (boxeoan)". ring
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-ng.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ringgit
iz. Malaysiako diru unitatea.
riyal qatartar
iz. Qatarko diru unitatea.
riyal saudiarabiar
iz. Saudi Arabiako diru unitatea. Saudi Arabiako Fahd erregeak 10 milioi riyal saudiarabiar eman ditu, palestinarrei laguntzeko.
ro
iz. Alfabeto grekoko hamazazpigarren letra (ρ, Ρ).
robot
1 iz. Giza itxurako makina, higitzeko eta aritzeko gai dena. Robot baten moduan erreakzionatu zuen, arimarik gabe.
2 iz. Gizakiaren ordez eragiketa jakin batzuk egin ditzakeen mekanismo automatikoa. Da Vinci robotak hiru beso artikulatu ditu, medikuaren eskumuturrak egin ezingo lituzkeen mugimenduak egiten dituena.
Estekak- HBO
Aztergaia: robot
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Maileg
|
1993-08-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -t.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
robotika
iz. Robotak diseinatzeko eta erabiltzeko tekniken eta azterketen multzoa. Valentziako Unibertsitateko Robotika Institutuko ikertzaileek errealitate birtualeko sistema sortu dute haur autisten komunikazio ahalmena hobetzeko.
Estekak- HBO
Aztergaia: robotika
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:34
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: robótica.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rock
iz. Mus. Rock-and-rolla. Rock klasikoa bizirik eta osasuntsu dagoela erakutsi digu taldeak.
Estekak- HBO
Aztergaia: rock
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + /
ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rock, rockzale, rocker († rockeroa),
rock-and-roll" / HitzIrud: "rocka = rock".
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rockabilly
iz. Mus. 1950eko hamarkadan Ameriketako Estatu Batuetako hegoaldean sortu zen musika mota, rock-and-rollaren eta countryaren elementuak uztartzen dituena. 80ko hamarkadan, rockabillyaren berpizkundean. Rockabilly taldeak.
rock-and-roll
iz. XX. mendearen erdialdean sortu zen musika eta dantza mota, doinu bakunak eta erritmo oso markatuak dituena eta gitarra elektrikoarekin eta bateriarekin jotzen dena. Musikari ugari bildu zen Memphisko Sun estudioetan, rock-and-rollaren etxean.
Estekak- HBO
Aztergaia: rock-and-roll
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Maileg
|
1993-08-26
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: " nire iritziz grafia hobea
[da]" rock and roll (1996-08-19)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rockero
1 adj. Rockarena, rockari dagokiona. Niko Etxart beteranoaren doinu rockeroak. Disko hau aurreko lanak baino rockeroagoa da.
2 adj. Rock musika jotzen duena. Los Cretinos talde rockeroaren abeslaria ere bada. Ile luzeko bost musikari rockero dira, zuzenekoetan rocka barrutik bizi dutenak.
3 adj. Rockzalea. Orain errazago iristen al zara publiko rockeroago edo alternatibo batengana?
4 iz. Rock musika jotzen duen musikaria. Gauza jakina da rockero zaharrak ez direla sekula hiltzen.
rockzale
adj. Rockaren zalea dena. Ez naiz rockzale amorratua, baina gustatzen zait, bai.
Estekak- HBO
Aztergaia: rockzale
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "rock, rockzale, rocker († rockeroa),
rock-and-roll".
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-zale.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rodastar
1 adj. Rodaskoa, Rodasi dagokiona.
2 iz. Rodasko herritarra.
rodeo
iz. Amerikako zenbait herrialdetako kirola, idisko baten edo zaldi hezigabe baten gainean zaltuts ibiltzean, bilurra trebetasunez erabiltzean eta beste zenbait kideko ariketa egitean datzana. Rodeo ikuskizunak. Zezenketetan ez bezala, rodeoetan ez dira zezenak hiltzen.
Estekak- HBO
Aztergaia: rodeo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " . -en abildade erakustaldia". rodeo
Cowboy
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rodio
iz. Kim. Metal zuria, platinoaren antzekoa, gogorra eta hauskorra (Rh; zenbaki atomikoa, 45).
Estekak- HBO
Aztergaia: rodio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-14
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Rh.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand. rodio
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. markak gehitu. Kim.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
roentgen
iz. Fis. X edo gamma izpiekiko esposizioaren unitatea, kilogramoko 2,58 x 10-4 coulomben baliokidea dena (R).
Estekak- HBO
Aztergaia: roentgen
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "roentgen. Erradioaktibitatea neurtzeko".
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
unitateak.
Informazio lexikografikoa
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-05-29): Onartua
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-10-30): Onartua: iz. [izen propiotikoen sailean
berrikusia eta forman bakarrik jasotzea erabakia: kendu,
beraz.] roentgen Fis. roentgen
röntgen
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rohingya
1 adj. Gaur egungo Myanmarko mendebaldean bizi den etnia batekoa, etnia horri dagokiona. Gogor eraso zien gobernuak rohingya ekintzaileei.
2 iz. Etnia horretako kidea. Myanmarren budistak nagusi dira, eta rohingyak baztertu egiten dituzte musulmanak direlako.
rokodromo
iz. Heg. Kirol eskalada egiteko erabiltzen den instalazioa, hainbat zailtasun eta mailatako hormak eta heldulekuak dituena. Ik. eskalada murru. Neguan eguraldi txarra egiten duenez, rokodromora joaten naiz, baina nik nahiago dut aire zabalean, mendian aritzea.
Estekak- HBO
Aztergaia: rokodromo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:017
|
2003-11-04
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z6:LBeh
|
2013-06-11
|
Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z10: LBeh167
|
2020-06-16
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
(eta 1) 17: 1991 ("Dantzari, bertsolari, txistulari,
errokodromoa, herri kirolak eta beste Kilometroak-en
edizioetan emandako ospakizun ugari izango dira ikusgai"),
1993 12 (adib.: "Aritza Monasterio Morkaikoko eskalada
arduraduna, kiroldegiko rokodromoaren mantenuaz arduratzen
da", "Rokodromoa leku estali batean egin behar da"), U. Ruiz
2 (adib.: "Esan zer egiten den belodromo batean eta rokodromo
batean"), 1998 ("Fiantza itzulpena, Rokodromoa eraikitzeari
buruzkoa"), 1999 ("Eraikiko den kiroldegian rokodromoa
jartzeko eskatu diote Udalari"). rokodromo
errokodromo Deia Elgoibarren BAO
Ttipi-ttapa
: Euskalterm 1 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn,
LurE. rokodromo //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE,
Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . EG/CE
EF/FE EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal / formen ordainak: : ElhHizt Ez dugu aurkitu ap.
HiztHand, HiruMila, Lur eta , Casve , HaizeG , PMuj .
rocódromo mur d'escalade
eskalada-murru // EG/CE
EF/FE FE FB DCV
Erdaretako formak
(Le Petit Robert): mur d'escalade Ez dugu aurkitu ap.
(Collins), (S. Carbonell), (Langenscheidts). fr
// en it de
LBeh (2012-05-30): rokodromo 43: Berria
30 (adib.: rokodromoan entrenatzen naiz, basotik buelta
eman eta rokodromoan eskalatuta), EiTB 6 (adib.:
txikiendako rokodromoa ere badu, zezen mekanikoa,
jolas-eremua, rokodromoa, tailerrak, dantzaldia, eta beste
hainbat sorpresa), Argia 2 (adib.: Ni hasi
nintzenean ez zegoen rokodromorik), Diario Vasco 5
(adib.: tirolina, rokodromoa, izotz eskalada, txokolatada).
Ez dugu aurkitu eskalada-murru, eskalada-horma,
eskalada-pareta bezalakorik. // (2020):
rokodromo 167 (Berria 80);
errokodromo 3; eskalada-murru 1.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 8: 7, Gotzon Garate; 1, . Ez dugu aurkitu bezalakorik.
rokodromo Berria
eskalada-murru EiTB eskalada-horma,
eskalada-pareta
Erdara/euskara hiztegietako datuak
es / fr / en : Elhuyar: / Nolaerran: / Zehazki: / Labayru: /
Adorez5000: . rocódromo mur d'entraînement, mur
d'escalade climbing wall eskalada-murru
eskalada murru eskalada murru
eskalada-murru, errokodromo rokodromo,
eskalada-murru
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Mailegu baztertzekoa da, ez baita nazioartekoa formaz nahiz
adieraz.
gaztelaniaz (eta katalanez) bakarrik erabiltzen da,
dirudienez.
Zalantzazkoa da mailegua, teknizismo mugakoa baita
Hegoaldean oso zabaldua da, baina Iparraldean ez dute
erabiltzen. Osaerari dagokionez, RAEk Lugar en que se
celebran actuaciones musicales, normalmente al aire libre
adiera bakarrik jaso du. Oraingoz ez da sartuko.
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Horrela erabiltzen da, eta jasotzekoa Heg. markarekin. Baina,
honekin batera, azpisarrera ere jasotzea komeni da.
eskalada(-)murru
Informazio lexikografikoa
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rokoko
1 iz. Frantzian, XVIII. mendean, Luis XV.a erregearen garaian garatu zen arte estiloa, apaingarri ugaritasuna ezaugarri duena eta izadia, mitologia, Ekialdeko artea, eta amodio gaiak inspirazio iturri nagusi dituena. Rokokoak barrokoaren duintasun harroa arindu zuen, nahiz eta, nagusiki eta batez ere, dekorazio estiloa izan. Rokoko estiloko erretaula nagusian Ama Birjinaren irudi bat ageri da.
2 adj. Rokoko estilokoa; estilo horri dagokiona. Arte rokokoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: rokoko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2002-07-03
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, egokituz onartzekoa
nazioartekoa da; inguruko erdararik gehienetan - - darama,
hizkuntza horietan normala denez; alemanak, aldiz, - -duna
darabil, eta euskaraz ere horrela egokitua hobetsi du
lantaldeak. c k
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
c/k.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rol
1 iz. Eginkizuna edo zeregina, batez ere gizartearekikoa. Emakume zintzoaren rola hartzen zuen beti. Sexuen arteko rol banaketa.
2 iz. Antzerki lan edo film batean, antzezle batek antzezten duen zatia. Atzoko emanaldian, M. J. Moreno sopranoak etekina atera zion Musetta kaskarinaren rolari.
Estekak- HBO
Aztergaia: rol
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:08
|
1996-05-29
|
Bigarren mailan onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguaren aldean hobestekoa
Ik. , , etab. zeregin xede
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "ez dakit beharrezko den: .
("paper" ere baztertzekoa)" lan, egiteko, -rena egin
(1996-08-20)
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: beharrezkoa da?
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): dagoenean uztea erabaki da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ron
iz. Azukre kanaberaren zukua destilatuz egiten den edari bizia. Lehenbizi, edalontzia ur beroz betetzen zuen; gero, azukrea jarri ondoren, rona isurtzen zuen, tantaz tanta, limoi xerraren gainean. Ron upelak.
Estekak- HBO
Aztergaia: ron
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
bana agertu da OEH-EEBS corpusetan: G 1 (Alz ); B 1 ( 1971).
ron STFer Karmel
Erdaretako formak
es ; fr (GLU); en (Webster); de (Slaby-Grossmann); ca (GEC).
ron rhum rum Rum rom
: AB38 1; : HiztEnLurE, Euskalterm 1; 1996; : 1996, 1966.
rhon ron Elhuyar Hiztegia
rum 3000 Hiztegia Elhuyar
Hiztegia
Lantaldearen irizpideak
Txostenak eskainiko duen informazioa behar da
ik. erabilerak.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E109]: proposatu du. dron
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): ez da onartu.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
roseautar
1 adj. Roseaukoa, Roseauri dagokiona.
2 iz. Roseauko herritarra.
rotabatore
iz. Nekazaritzako lanabes motorduna, lurra iraultzeko erabiltzen dena. Ik. golde.
Estekak- HBO
Aztergaia: rotabatore
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
1, 1972 ("Erreminta asko ez dabe bear: rotabatore txiki bat
ta gasoliña motorraz dabillen tramankulo bat, botikak
egiteko"). rotabatore Gure Erria
: Euskalterm 1 (rotavator) Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38,
AB50, HiztEn, LurE. rotabatore //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila (rotavotor) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt,
EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj .
rotabatore // EG/CE EF/FE
EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
: HiruMila (s.u. rotabator) Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Lur
eta , Casve , HaizeG , T-L , PMuj . errotaitzur
// EG/CE EF/FE FE FB
LFB DCV
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
NekHizt: (Oharra: Jatorriz marka komertziala da, baina
euskaraz izen arrunt gisa erabiltzen da gaur egun).
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen
ahozkoan ezagun-erabilia da, Hegoaldean behintzat, testuetan
askorik ageri ez den arren; parekoa, Iparraldean, gisakoa
izan liteke. motokultore
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: Marka komertziala da, oker
ez banago, eta esan ere, esango nuke, ( , a luzearekin)
erabiltzen dela, ez . Hitzak, beraz ez al luke behar ?
Bestalde, beste hainbatetan egin den eran, ez ote egokiagoa
izen euskaldunagoa hobestea, edo antzekoren bat?
Rotabator rotabatora rotaatora
rotabatorea rotabator motoaitzur
(2010-01-05)
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 /
2010-09-21) Bere horretan onartu da lantaldeak proposatu duena,
eta bere soilean eskainiko da, geroko utziz motokultore
bezalakoak.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rotrin
iz. Idazteko tresna punta-fina, tintaz kargatzen dena, marra oso zehatzak egiteko, bereziki marrazketa linealean, erabiltzen dena.
Estekak- HBO
Aztergaia: rotrin
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
rotring: Prestas: 6. gaia; 28 lek. (B 15 / G 13).
Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da
marka-izena da jatorrian, baina arrunt bihurtua; grafia
egokituz proposatuko da.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-n(g).
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rottweiler
iz. Jatorriz Alemaniakoa den txakur arraza; arraza horretako txakurra, handia eta gihartsua, ilaje beltz sarria eta gorputz-adar luze marroixkak dituena. Garikoitzi bulldog bat eta rottweiler bat erosi genizkion bere gurasoen Landetako eta Lizarrako txaletak zain ziezazkien.
rousseautiar
1 adj. J.-J. Rousseau filosofoarena edo haren doktrinarena, filosofo hari edo haren doktrinari dagokiona.
2 iz. J.-J. Rousseauren teorien jarraitzailea.
router
iz. Inform. Bideratzailea. Ordenagailuetan ohikoak izaten dira eguneratzeak, telefonoetan ez hainbeste eta routerretan gutxiago.
royalty
iz. Patente edo jabetza bat erabiltzeagatik ordaindu behar den zenbatekoa. Ateratzen dugun ale bakoitza erregistratua geratzen denez, royaltyak ordaindu behar ditugu.
Estekak- HBO
Aztergaia: royalty
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z2:Maileg
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -y: deklinabide-atzizkiak eransteko zailtasunak dituzte
amaitu maileguok: erabil ote daiteke orduan latinoa, eta
idatziz? Marratxoz bereiztea egokiago dateke: , etab.
-y -i- royaltiak royalty-ak
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ruandar
1 adj. Ruandakoa, Ruandari dagokiona. Ruandar agintariak.
2 iz. Ruandako herritarra.
rubidio
iz. Kim. Metal zuria, biguna eta arina, 39 °C-tan urtzen dena (Rb; zenbaki atomikoa, 37).
Estekak- HBO
Aztergaia: rubidio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-14
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
rubidio: Harluxet, LurE (ik. errubidio; taulan
Errubidioa).
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Rb.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
rubidio 7, ap. ZTC (ez dugu errubidio
formakorik aurkitu).
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand. rubidio
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. markak gehitu. Kim.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rugby
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, rugby-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. errugbi].
Estekak- HBO
Aztergaia: rugby
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . errugbi
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-, -y.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ruleta
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, ruleta-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. erruleta].
Estekak- HBO
Aztergaia: ruleta
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
e. . erruleta
Informazio osagarria
Maileguaren beste forma, gaizki edo erdizka egokituaren ordez
Ik. . erruleta
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-/er-.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: ez da E letran ageri.
- Erabakia: BAgiria
(1999-06-24): E letran sartu beharrekoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
runba
1 iz. Mus. Kuban sorturiko dantza, jatorriz afrikarra; dantza horren musika.
2 iz. Mus. Dantza flamenko bizia, runbaren erritmoak eta musika flamenkoa nahastearen ondorioz sortua; dantza horren musika.
Estekak- HBO
Aztergaia: runba
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
EEgunk: " ...". rumba, samba
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-mb- egiteko arrazoirik ez da.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
ruteniera
iz. Ekialdeko Europako zenbait herrialdetan mintzatzen den eslaviar hizkuntza.
rutenio
iz. Kim. Metal zuria, gogorra eta hauskorra, platinoarekin batean aurkitzen dena (Ru; zenbaki atomikoa, 44).
Estekak- HBO
Aztergaia: rutenio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-05-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
ZS:HBL
|
2009-05-14
|
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
: Harluxet, LurE (ik. errutenio; taulan Rutenioa).
rutenio
Sektore jakin bateko informazioa
Laburtzapenen hiztegian: Ru.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
rutenio 1, ap. ZTC (ez dugu errutenio
formakorik aurkitu); ez ditugu aurkitu ap. EPG.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand. rutenio
Erdaretako formak
ik. Le Petit Robert: «ruthénium [...] du lat. médiév.
Ruthenia Russie, ce corps ayant été trouvé dans l'Oural».
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
r-.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Elementu kimikoak eta Izen propiotikoak.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: Osoko Bilkura
(2015-09-25): iz. markak gehitu. Kim.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
rutulera
iz. Dagestanen mintzatzen den hizkuntza.
s
1 Ik. ese.
2 segundo-ren nazioarteko sinboloa.
3 (Letra larriz). siemens-en nazioarteko sinboloa.
sabai
1 iz. Gela, eraikuntza edo barne batean, goialdearen barrualdea. Sabaiko argiontziak. Sabaitik zintzilik. Ahotsa sortu zen izakien buru gainean zegoen sabai gainetik.
2 iz. Ukuiluaren gaineko lastategi edo belartegia. Ik. mandio. Sabaiko lasto gainean etzanda. Sabaian lo egiten.
3 iz. Ahosabaia. Arraina jaten ari zela, hezur bat kokatu zitzaion sabaian.
sabai leiho, sabai-leiho iz. Sabaian edo teilatuan irekitzen den leihoa. Ik. argi-zulo.
sabai zulo, sabai-zulo iz. Sabaiko tranpa.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabai
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-10-29
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:06
|
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa erantsiz: . sabai-leiho, sabai-zulo
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I108]: "Erabileremuak" (1993-02)
Aztergaia: sabai-leiho
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4B:EEBS:005
|
2003-11-04
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
3: ("Palau de la Música-ko entzutegiaren sabai-leihoa"), 2
("Bazirudien sabai-leiho batetik zetorrela. Sabai-leihoa
garaje batekoa izan zitekeen"); 2: UZEI (hiztegian: " . Sin.:
Sabaileihoa; Argizuloa. Kristalez itxitako baoa estalki
batean, jeneralean isurkiaren arrasean geratzen dena"), M.E.
Ituarte ("Handik gutxira, sabaileihoaren bitartetik zerbait
somatu zuen"). sabai-leiho UnescoAlb
Betiko loa sabaileiho Luzeroa
: Euskalterm 2 ( sinonimoarekin); : HiztEn (1 argizuloa; 2
sabaiko, ukuilu gaineko lastategiko leihoa) Ez dugu aurkitu
ap. DFrec, AB38, AB50, LurE. sabai-leiho
argi-zulo sabaileiho //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila (claraboya, lumbrera), PMuj ( : 1 boquera, ventana
de pajar; 2 tragaluz, claraboya, lumbrera; : 1 buhardilla,
buharda, ventana del tejado con caballete; 2 lucera,
claraboya en el techo); : ElhHizt (1 tragaluz, claraboya,
lucerna; 2 ventana del pajar), Casve (lucarne) Ez dugu
aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur eta , HaizeG , Lh , DRA.
sabai-leiho DVC sabai-leio
sapai-leio sabaileiho EF
// EG/CE EF/FE BF DBF
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: sabaileiho / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Sinonimoa(k)
. [oraindik ez da jaso sinonimo hau, eta -ren azpisarrera
gisa jaso liteke hurrengo itzulian]. Sin
argi-zulo argi
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. sabai
Aztergaia: sabai-zulo
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:IrEm
|
2005-10-05
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Ik. OEH argitaratuan azpisarrerak: sabai-zulo, sabai-zilo
(G-nav, AN-5vill, BN-baig, S; Foix ap. Lh). Ref.: A; Lh.
"Trampa por donde se arroja de un piso al pesebre de la
cuadra la comida del ganado" A. "Trappe du fenil" Lh.
sabai-zulo
: HiztEn Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE,
Euskalterm. sabaizulo //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt, PMuj DVC (sabai-zulo eta sabai-zilo); : ElhHizt,
HiruMila, Casve ( ), DRA ( ), Lh ( ), DRA ( ) Ez dugu aurkitu
ap. EskolaHE, Lur eta , HaizeG . sabai zulo
sabaizulo EF sabaizilo
sabaizilo DBF sabaizilo sabaizilo
// EG/CE EF/FE BF
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: sabai zulo / HiztEn: + / LurE: - /
ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-zulo.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. sabai
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[ sartzea proposatzen dut]"
sabaizulo (1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabaiaurreko
adj./iz. Hizkl. Ahotsez mintzatuz, mihi punta edo gaina ahosabai gogorraren aurrealdera hurbilduz ebakitzen dena. Sudurkari sabaiaurrekoak. Sabaiaurrekoak eta horzkariak.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabaiaurreko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-07-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Hizkl
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-aurreko.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabaikari
adj./iz. Hizkl. Ahotsez mintzatuz, mihia ahosabai gogorrera hurbilduz ebakitzen dena. Ik. busti2 2; palatal. Kontsonante sabaikariak. Sabaikarien idazkera euskaraz.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabaikari
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArauB
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-07-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Hizkl
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabana
iz. Tropikoko eta Tropiko inguruko ordoki lehor eta zabala, belar handiak eta zuhaitz edo zuhaixka bakanak dituena. Iruditzen zitzaidan atsegin izango zuela Afrikako sabanan denboraldi bat egitea.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabana
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z5:EEBS:40
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + /
EskolaHE: +
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]"
(1997-03-04)
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabatiko
1 adj. Urteez mintzatuz, bereziki irakaskuntzan, atsedenerako edo ohiko eginkizunez bestelakoak egiteko hartzen dena. 1977an urte sabatikoa hartu zuen bere kontura ikertzeko.
2 adj. Urteez mintzatuz, juduek lurra atseden hartzen utzi behar zutena, sei urtean behin gertatzen zena.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabatiko
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-07-03
|
Lantaldeak erabaki gabe utzia
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
ap. Lç jasoak dira 84 ager.: 8 (adib.: "Eta Sabbath azkenzean
asteko lehen argitu behar zen egunean, Maria Magdalena eta
Maria berzea ethor zitezen sepulkhrearen ikhustera", "Eta
gertha zedin berze Sabbath batez-ere hura sar baitzedin
sinagogara, eta irakasten baitzuen"); 24 (adib.: "Diszipuluak
Sabbath egunean buruka idokiten ari", "Denbora hartan ioaiten
zen Iesus ereinzetan gaindi Sabbath egun batez: eta haren
diszipuluak ziraden gose, eta has zitezen buruka idokiten,
eta iaten", "Edo eztuzue irakurri Legean, nola Sabbath
egunetan Sakrifikadorek tenplean Sabbath eguna hausten duten,
eta hogen-gabe diraden?"); 1 (Heb 4,9: "Halakotz, gelditzen
zaio sabbathgoa bat Iainkoaren populuari" — He: "sabbatogo
hura eta errepausu hura"; Bibl-17: "sabato-atseden bat
gelditzen da beraz Jainkoaren herriarentzat"; TB: pausu bat;
Ur-Ol-Ker-ZugKer: atseden; BiblE-IBk: atseden-egun; Olariaga:
larunbat atseden bat; TesBer: pausu-egun bat); 51 ("Beraz
sori da Sabbathoetan ungi egitea", "Eta biharamunean, zein
baita Sabbathoaren preparazione ondoan, bil zitezen
Sakrifikadore prinzipalak, eta Fariseuak Pilatgana");
bestetakoak: 1, CatS ("Sabat egünaren hautxlia
harrikaldüstatürik"); 2, Bp II ("Zazpigarrena, zoin hartakoz
deitzen baitzen Sabatoa, edo pausüzkoa", "Astekal egünbaten
Jinkoari emaitia, zoin Sabatoaren lekhütan, apostoliek
igantia egin baitie, zoin baitzen asteko lehen egüna"); 1, Tt
("Ebanjelio saindian ere irakhurtzen dugu gure Iaunak
eskusatu zutiala bere dizipuliak, zoiñek sabato egunian
gosiak obligaturik bertzeren elgian ogi burien trenkhatzen
hasi baitziren bizitzeko"); 1, Arb (markatua: "haren eguna, ,
ahalik eta arthoski begira zazue"). a)
sabbath sabbath egun
sabbathgoa sabbatho b)
sabat egün sabato sabato
egun Arima zabato Igand
Zabatoa
2: J. Dorronsoro ("Urte sabatiko bat hartu nuen orduan, orain
arte luzatu dena"); J.M. Iturralde ("... urte sabatikoa
hartuz Markusi laguntzen zion ibilaldi luze horretan").
urte sabatiko
Beste (edozein) iturritako erabilerak
BiblE: 3 (Lb 25,1 tit.: "Lurrarentzat atseden-urtea — Urte
sabatikoa" eta erref.; Ir 23,10 erref.); 5 (Lb 25,1
[tit.].4.5; 1 M 6,49; 2 Kro 36,21 — halab. Ol eta Ker); cf.
Bibl-2: (Lb 25,1-6: "Sabato urtea... lurrak sabatoko
geldi-aldia eginen du Jaunarentzat... sabatoa, pausua izanen
da lurrarentzat, sabatoa Jaunarentzat... pausuko urtea izanen
da lurrarentzat... Lurrak bere sabatoan emana janen duzue")
// Ur: "atsedeneko urtea" (Lb 25,5), "urte ura kanpokoentzat
larunbatekoa zalako" (1 M 6,49); Dv: "lurraren larunbateko
urthea (1 M 6,49)" // BiblE: (Has 2,3 oh.: "Zazpigarren
egunean Jaunak ( ) eta atseden hartu zuen. Horren ondorioz,
larunbata (xabat) atsedenari atxikia egongo da Israelen";
Bibli hiztegia: " . Zazpigarren eguna; atseden-eguna"; eta
s.u. jaiak: " edo Larunbata asteroko jaia zen") // TesBer: 30
ager. eta 37 ager. (ik. adib. Mt 12,1-12; Mk 2,23-27; Lk
6,1-9; Jn 5,1-18). urte sabatiko
atseden-urte sabato(ko) x
xabat lanari utzi xabat
Larunbata (Xabat) Xabat sabato
sabatokari
: HiztEn (Sabbat-ari dagokiona); : HiztEn (AS); Euskalterm 1;
: HiztEn (juduen larunbata, haientzat jai-eguna dena); LurE (
: juduen asteko atseden eguna...); Euskalterm 1 (juduen
jai-eguna); : LurE (AS) Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38,
AB50. sabatiko urte sabatiko
sabbat edo sabbath
sabbat urte //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt; HiruMila; : ElhHizt ( .); : HiruMila; EskolaHE ( )
Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh
, DRA, PMuj . sabatiko urte
sabatiko adib sabbat edo
sabbath // EG/CE EF/FE
EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
: : HaizeG , PMuj ; , : Casve ; : ElhHizt, HiruMila; : :
ElhHizt; HiruMila; : : HaizeG ; : XarHizt ( ), HaizeG ; :
Casve (juif) Ez ditugu aurkitu ap. Lur eta . a)
sabático/ sabbatique larunbateko
FB DCV neskanegün-
neskanegüneko FE sabatiko
año sabático urte sabatiko b)
sabbat ebiakoitz FB
larunbat larunbata FB
neskanegün FE // EG/CE
EF/FE
Erdaretako formak
(DLLF): sabático: , ; sabbat: ; (Collins): sabático: ; (S.
Carbonell): sabático: ; año ∼ ; (Langenscheidts): sabático:
...; descanso ∼ ; semestre ∼ . fr sabbatique
du sabbat sabbat en sabbatical
it sabatico anno sabatico de
Sabbat Sabbatruhe Forschungssemester
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
EBBk hurrengorako utzia.
Zerrenda osagarriak
EEgunk: "sabatiko".
Lantaldearen irizpideak
Baldintza minimoa betetzen duen ikusi behar da
Ik. nazioartekoa den.
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-iko izond. erref.
Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
urte sabatikoa.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabel
1 iz. Sabelaldea janarien digestio lekutzat hartua, urdailaren eta hesteen egoitza. Ik. tripa. Sabel betea, janariz eta edariz gainez egina. Hau esan eta joan zen bere gaztarekin; belea gelditu zen sabel hutsarekin. Eta sabela berotzeko katilu bete ardo. Sabelak jaten ez badu, zangoak flakatuko dira. Sabela kurrinkaz ari zait. Ardura gehiago ematen digu sabelak arimako gauzek baino. Ez du belarririk sabel goseak. Hiru egunez balearen sabelean egon zena. Gure sabelak, gure jabeak (esr. zah.).
2 iz. Emeengan, sabelaldea, haurrak edo umeak egiteko tokitzat hartua. Zure sabeleko fruitua. Zorionekoa zu sortu zinen sabela. Hemen gazteria amaren sabeletik dator ikasia.
3 iz. Giza enborraren aurrealdearen beheko zatia, bularretik beherakoa. Ik. tripa; abdomen. Eskua sabel gainean ipinirik. Sabelaren gainean herrestan. Sabela ireki zioten. Handia zuen sabela. || Abereengan, kideko zatia. Ardiak, muturra bat bestearen sabel azpira zeudela. Abere sabel-eroriak.
4 iz. Zerbaiten zati barne-hutsa edo hantua. Pegarraren sabela. Sabel handiko gitarra moduko bat. Itsasontzien sabela. Hormari sabela egin zaio (Ik. sabeldu).
5 iz. (Hedaduraz). Lurrak bere sabelean ezkutaturik dauzkan urre, zilar eta ondasun guztiak.
sabeleko min iz. Sabelean sentitzen den mina. Ik. tripako min. Sabeleko mina izango duzue hainbeste janda! Ospitalera eraman dut, sabeleko minez zegoelako.
sabel poltsa, sabel-poltsa iz. Martsupioa.
sabel sabai, sabel-sabai iz. Diafragma.
sabel zorro, sabel-zorro iz. Sabela, batez ere sabel handia. Begiratu haien lepo gorri mamitsuei eta sabel-zorro biribilei.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabel
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z1:BatHizt
|
1992-06-25
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:EEBS:03
|
|
|
Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . sabel-poltsa, sabel-sabai
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [I108]: "Erabileremuak" (1993-02)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Azpisarrera erantsi: edo
. sabel-orro sabel orro
- Erabakia: (H2.2 /
2010-09-21) Bere horretan onartu dira lantaldeak proposatu
dituenak (abisu-oharra soilduz aipatuko da); eta forma berririk
ez da orain erantsiko.
Aztergaia: sabel-poltsa
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Zerrendako euskal forma onartuaren pareko mailegua
Sin. . martsupio
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. sabel
Aztergaia: sabel-sabai
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Azpisarrera gisa onartzekoa
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE:
AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS: sabel sabai
Ahozko erabileraren testigantza fidagarria du
testuetan ez da jaso, baina lekuko fidagarria du (JE ).
Med
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-sabai.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. sabel
Forma baten adiera(k)
diafragma.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabelalde
iz. Abdomena.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabelalde
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-07-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-alde.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabelaldi
iz. Erditze berean munduratzen diren umeen edo haurren multzoa. Ik. umealdi. Bikiak eta sabelaldi batekoak ziren Jakob eta Esau. Bi txakur gazte, ama batenak eta sabelaldi batekoak.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabelaldi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-07-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-aldi.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabelandi
adj. Sabela handia edo irtena duena. Ik. tripaundi. Gizon txiki, potxolo, sabelandi bat. Ibaian, ontzi zuri sabelandi bat, bi mastakoa.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabelandi
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Araua:
|
Z3:EArau100
|
|
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z3:HBB
|
1996-07-03
|
Lantaldeak besterik gabe onartua
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond.
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-handi.
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
sabeldarraio
1 iz. g.er. Sabelkoikeria.
2 adj. g.er. Sabelkoia.
Estekak- HBO
Aztergaia: sabeldarraio
Iturria:
|
Kodea [?]
|
Data
|
Proposamena
|
|
Hiztegi Batuko Lantaldea:
|
Z4:HBL
|
2001-10-09
|
Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
|
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + /
EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)
1 iz. . 'sabelkoikeria'. 2 izond. . 'sabelkoia'. g.er
g.er
-
OEH
-
EHHA
-
XX. mendea
-
Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2022-07-08
