- Euskaltzaindia
KOMUNIKAZIOA
EUSKALTZAINAK
ANTOLAKUNTZA
EGITASMOAK, BATZORDEAK ETA LANTALDEAK
- Hizkuntza-baliabideak
BALIABIDE OROKORRAK
ONOMASTIKA
DIALEKTOLOGIA
GRAMATIKA
- Azkue Biblioteka eta Artxiboa
AZKUE BIBLIOTEKA ETA ARTXIBOA
ERAKUSKETA BIRTUALAK
FUNTS BEREZI BATZUK
BBK-Euskaltzaindia Literatura Ataria
-
- Argitalpenak
ZER BERRI
KATALOGOA
Euskaltzaindiaren Hiztegia
0
o1
iz. Alfabetoko letra (o, O).
- HBO
Aztergaia: o 1
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
"o" letraren izena.
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
azalpena osatuz: "iz. 1 'euskal alfabetoaren hamaseigarren letra. 2 "o" letraren izena".
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
o2
interj. Ustekabea, harridura edo mirespena adierazteko erabiltzen den hitza. Ik. oi1; ai. O, ene Jainkoa! O, itsutasun ezin esan bestekoa! O, heriotza!, zein gauza samina den zure oroipena! O, zein ederra zaren!
- HBO
Aztergaia: o 2
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:07 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
cf. (Euskaltzaindiak erabakia: EArauak 44), eta . a e
Euskaltzaindiaren Arauak
interj.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: " : eguneroko lanean sortu (...) zenbait zalantza (...) hobestu ditugun hitzak beltzez ipiniz" oh! / o! (1994-07-22)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
oasi
1 iz. Basamortu batean, ura eta landareak dauden tokia. Saharako oasiak. Oasiko palmondoak. Putzu asko zituen oasi batean.
2 iz. Estualdi eta zoritxar aldietan, babestokia, atsedentokia. Unamunok bere poema ederrenetakoak idatzi zituen Fuerteventuran; filosofo eta idazlearentzat, oasia izan zen uharte hura, babestokia, esperantzarako kaia.
- HBO
Aztergaia: oasi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-07-08 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Erdaretako formak
OfQuLF: région d'un désert où l'on trouve de la végétation || Oasis || nom propre qui désignait divers lieux du désert égyptien en latin.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-s.
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obal
adj. Obalo formakoa. Jainkosaren aretoa txikia eta obala zen.
- HBO
Aztergaia: obal
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
izond.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obalatu
adj. Obala. Mahai obalatu zuri distiratsua.
- HBO
Aztergaia: obalatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:34 2001-05-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH- EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez
aski dela uste du lantaldeak. obal
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- [E301]: "Zerrendan sartu egingo nuke" (2009-01-13)
Euskaltzainen oharrak
- [E123]: sartzea. || Zientzia eta Teknologiaren corpusean 33 agerraldi ditu; Ereduzko Prosa Dinamikoan agerraldi bat, Karlos Zabalarena; Euskaltermen, fitxa 1.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-07-19): Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatuko da.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obalo
iz. Elipsearen antzeko kurba itxia, ardatz batekiko edo birekiko simetrikoa dena.
- HBO
Aztergaia: obalo
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:MatHizt 1996-02-22 Lantaldeak erabaki gabe utzia Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
ez dugu aurkitu.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
behin azaldu da (E. Kortadi in , 1990: "Begi batzu, aurpegi bat, bat, zirkulu kiribilkatua, forma eta kolore gorri-moreek moldatua"). obalo Karmel obalo
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB38 1; Euskalterm 1; [mat.]: HiztEn-LurE; : AB38 2. obalo obalo obalu
Lantaldearen irizpideak
Zalantzazkoa da mailegua, lantaldeak zalantzak baititu horren premiaz
hurrengo pasaldirako utzi da, horren premiaz zalantzak baitaude: eta erabiltzen dira Mat. eremuan; bestetan, berriz, modukoak; inportanteagoa da, eta onartzekoa. elipse parabola arrauzkara, arrautzaire obal
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-alo.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obanostar
1 adj. Obanoskoa, Obanosi dagokiona.
2 iz. Obanosko herritarra.
obario
iz. Obulutegia. Gonada sexualek —obarioek eta barrabilek— eta horiek sortzen dituzten hormonek —estrogenoak eta testosteronak— odola, bihotza eta burmuina asaldatzen dizkigute.
- HBO
Aztergaia: obario
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:35 2001-05-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
NekHizt: Ik. obulutegi.
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez
aski dela uste du lantaldeak. obulutegi
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Hiztegiak ekarri beharrekoa. 2- Bidaltze-oharra eman: h. . obario obulutegi
- Erabakia: (H2.2 / 2010-07-19): Onartu egin da forma, eta bere soilean aipatuko da.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obediarazi, obediaraz, obediarazten
du/dio ad. Obeditzera behartu. Erakutsiko du kar gehiago erregelamenduari obeditzeko eta besteri obediarazteko.
- HBO
Aztergaia: obediarazi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, obediaraz, obediarazten. ad. obediarazi dio
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
obediarazi, obediaraz, obediarazten.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obedient
adj. Ipar. Esanekoa. Ik. obeditzaile.
- HBO
Aztergaia: obedient
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak erabaki gabe utzia Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
, formek 76 ager. dituzte: IE (Lç; Lç ; Lç ; EZ ; Ax; Mat; Harb; Gç; SP ; SP ; Tt ; Tt ; Ch; Lg ; Mih; Mst; ; Dh; ; Jaur; ; HU ; ; ; Etcham; Mde ); B 2 (Astar ; Ur ). obedient desobedient Ins ABC Noel Imit Phil Onsa Arima II Astlas/XVIII MarIl UskLiB Aurp CatS CatJauf Pr obediente II MarIl
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
aldaerak 2 ager. ditu, IE (L. Diharassarry: ; J. Mirande: ); EB ager. 1 (Ezezaguna: ). obedient Maitzeco liburu berria Gauaz parke batean. Ipuin izugarriak obediente Urrezko arraultzedun oiloa
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
HiztEn: . obedient(e)
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'esanekoa'. Ipar
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obediente
adj. Heg. Esanekoa. Ik. obeditzaile.
- HBO
Aztergaia: obediente
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak erabaki gabe utzia Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
, formek 76 ager. dituzte: IE (Lç; Lç ; Lç ; EZ ; Ax; Mat; Harb; Gç; SP ; SP ; Tt ; Tt ; Ch; Lg ; Mih; Mst; ; Dh; ; Jaur; ; HU ; ; ; Etcham; Mde ); B 2 (Astar ; Ur ). obedient desobedient Ins ABC Noel Imit Phil Onsa Arima II Astlas/XVIII MarIl UskLiB Aurp CatS CatJauf Pr obediente II MarIl
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
aldaerak 2 ager. ditu, IE (L. Diharassarry: ; J. Mirande: ); EB ager. 1 (Ezezaguna: ). obedient Maitzeco liburu berria Gauaz parke batean. Ipuin izugarriak obediente Urrezko arraultzedun oiloa
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
HiztEn: . obedient(e)
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'esanekoa'. Heg
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obedientzia
iz. Esanekotasuna. Jainkoari zor diozun obedientzia.
- HBO
Aztergaia: obedientzia
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'esanekotasuna'.
Informazio osagarria
Zerrendako mailegu onartuaren pareko euskal osaerazkoa
Ik. . esanekotasun
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obeditu, obedi, obeditzen
du/dio ad. Agintzen duenaren nahia bete edo esana egin, beste batek agindu duenari amore eman. (dio ad. denean, nor osagarririk gabea da). Ik. men egin. Gurasoei obeditu behar zaiela. Legeei obeditzeagatik, ez obeditzeagatik baino zigor gogorragoa izango dutela.
- HBO
Aztergaia: obeditu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
aditz gisa, (+ , ) 129 aldiz ageri da: B 5 (Añ, AB, Ag ), G 6 (Cb, , Bv, Etxde, Zait, Berron), IE-ZuAm 118 (Lç, EZ, Mat, Harb, Ax, Hm, SP, Tt, Bp, ES, Ch, He, Lg, Mst, Mih, , , Monho, Jaur, , Bordel, , , , Etcham, JEtchep), EB 2 (Arti, MIH); 5 aldiz: B 1 (Añ), G 2 (Bv, Arr), Am 2 ( ); (+ ) 4 aldiz: B 2 (Cb, ), IE 2 ( , ); aditz gisa, (+ ) 151 aldiz: B 70 (Añ, Astar, Mg, fB, Astar, , AB, Itz, SM), G 41 (Lar, Cb, Ub, Mg, It, , Aran, Bv, Arr, Apaol, AzpPr, Urruz, , Vill, Azurm), IE-ZuAm 35 (Lç, Ch, He, Lg, Mih, , Egiat, Monho, Añ, Dh, , Jaur, , , , Jnn, Arb, Ip, HU, , Etcham, Ardoy), EB 5 (Arti, MEIG); (+ , , ) 8 aldiz: B 5 (Cb, Mg , JJMg), G 8 (Mg , Gco), IE 4 ( , Legaz, ), EB 1 (MEIG); 3 aldiz: G 1 (Zait), IE 2 ( ); erregimen erabakigaitzekoak dira: 2, B (Mg, JJMg); (+ ) 63: B 5 (Mg, AB, SM, Etxba), G 15 (Lar, Cb, Mg, Lard, Xe, Aran, Bv, Etxde, Uzt), IE-ZuAm 42 (Lç, Mat, EZ, Harb, Ax, HM,SP, Gç, ES, Ch, Lg, Mst, Mih, Monho, Dh, Jaur, Dv, , Elsb, HU), EB 1 (Arti), eta 1, IE (Hm); d) lapurteraz: aditz gisa, eta osagaia duela (adib. "desobeditu zuen Jainkoari"), 5 aldiz agertu da (Ch, Monho, Zerb, Ardoy); : 2 aldiz ( , Zerb); aditz lagutzailerik gabe, baina osagaia duela (adib. "amudioari plazer du obeditzeaz"), (+ ) 32 aldiz (Lç, Gç, Ch, HE, Lg, Mih, Monho, Dh, , Jaur, Hb, Jnn, HU, , Zerb, Ardoy), eta 11 aldiz ( ); aditz gisa, eta osagai agerikorik gabe (adib. "Baina nor da haur, haizeak eta itsasoak ere obeditzen baitute"), (+ ) 37 aldiz (Lç, Harb, Ax, SP, Gç, Ch, Lg, Mih, Dh, , , Elzb, Jnn, Larz). a) du obeditu obeditü obeitu AL EusJok II CatLan AstLas CatLuz CatAe CatSal CatJauf desobeditu CatLan obedezitu obedezidu CatLlo CatB CatUlz b) dio obeditu obediu, obeidu, obeitu, oberitu, obedierazi CatLlo, CatBus EusJok II EusJok II CatLan CatLuz CatS CatAe CatSal CatJauf obedezitu obedezidu obedeziu obedizitu CO CC CatR CatUlz desobeditu CatJauf c) obedezitu obeditu obeidu CatS desobeditu d1) du nori obeditu desobeditu CatJauf d2) nori obeditu obediarazi JesBih CatJauf desobeditu CatJauf d3) du obeditu obeitu CatB MarIl
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
aditz gisa, 11 aldiz jaso da, EB-EgAs (M. Iragoiti, X. Monasterio, R. Etxezarreta, X. Gereño, A. Pontesta, A. Berastegi, ); aditz gisa, 19 aldiz: G 4 (A.M. Labayen, I. Alkain, B. Ayerbe), IE 3 (L. Diharassarry, ), EB-EgAs 12 (Baigura, M. Pagola, UZEI, R. Arregi, L. Villasante, J.L. Agote, M. Legasse, X. Mendiguren Bereziartu, I. Tapia, A. Lertxundi, J. Alberdi), eta (+ ) 2 aldiz: G (Segur), EB(K. Santisteban); erregimen erabakigaitzekoak dira: 6: B 1 (I. Malax), G 3 (Arti, J. Goikoetxea Maiza, Donostiako Elizbarrutiko Idazkaritza), IE 2 (L. Diharassarry, Lf), eta 3: IE 2 ( ), EB 1 (SEIE); aditz laguntzailerik gabe, baina osagaia duela 1 ( : "usatua zen aitari obeditzen"); aditz gisa, eta osagai agerikorik gabeak (adib. "Mana dezala, guk obedituko dugu"), 2, L (L. Diharassarry, D. Soubelet). a) du obeditu Hemen b) dio obeditu Maiatz desobeditu desobeitu c) obeditu desobeditu Nere lehen katichima d2) nori obeditu Michel Garicoitz aita misionestaren bizia d3) du obeditu
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
aditza: : HiztEn-LurE; : DFrec 1, HiztEn-LurE; aditza: : DFrec 7, HiztEn-LurE; erregimen erabakigaitzekoak: :DFrec 1, Euskalterm 1; (erregimen erabakigaitza): DFrec 4, AB38 4, AB50 4, Euskalterm 4; eta : LurE, Euskalterm 8; : LurE; " ik. ": HiztEn. a) du desobeditu obeditu b) dio obeditu c) desobeditu obeditu desobeditze obeditze obedezitu obeditu
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, obedi, obeditzen. ad. obeditu du/dio
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
obeditu, obedi, obeditzen.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
ad. (azalpen honen esanahia argitu beharko da sarreran edo). dio
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
maisuari obeditu dio; legeari obeditzen dio.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E204]: "eta sinetsi" (1993-02-20)
- [I108]: "Erregimena ongi zehaztu" (1993-02)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obeditzaile
adj. Obeditzen duena. Ik. esaneko.
- HBO
Aztergaia: obeditzaile
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obeditze
iz. Agintzen duenaren nahia betetzea edo esana egitea, beste batek agindutakoari amore ematea.
- HBO
Aztergaia: obeditze
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obelisko
iz. Monolito garaia, oinarria karratua edo laukizuzen formakoa, eta goialdea piramide antzekoa duena.
- HBO
Aztergaia: obelisko
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: nazioartekoa; beraz, sartzekoa.
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): onartu egin da.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obertura
iz. Mus. Opera, oratorio eta kidekoetan, sarrerako musika-lan instrumentala. Beethovenen Fidelio operako obertura.
- HBO
Aztergaia: obertura
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Mus.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obesitate
iz. Med. Gorputzean gantz-ehun gehiegi pilatzearen ondorioz, gehiegizko pisua (normaltzat hartzen dena baino % 25 gehiago) izatea. AEBn, helduen % 50ek eta umeen % 25ek gehiegizko pisua du, eta horietako % 10ek obesitate larria.
[Oharra: medikuntzatik kanpoko erabilera arrunterako loditasun eta gizentasun formak hobesten dira].
obeso
adj. Med. Obesitatea duena. Harrigarria bada ere, Afrikan azken 10 urteotan igo egin da haur obesoen kopurua.
obiparo
adj./iz. Zool. Animaliez mintzatuz, amaren gorputzetik kanpo garatzen diren arrautzen bidez ugaltzen dena. Ik. errule.
objektibatu, objektiba, objektibatzen
du ad. Zerbaiti izaera objektiboa eman. Inguratzen gaituen errealitatea pinturen, ekuazioen edo poemen bidez objektiba daiteke.
- HBO
Aztergaia: objektibatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:005 2003-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
5: J. Arregi ("Sikoanalisia, estrukturalismoa eta esistenzialismoa positibismoaren, optimismoaren eta gizonaren objetibatzearen aurka"), I. Uria ("Esango dizut, esan ahal dizudan mailarik objektibatuenean"), Fdz. de Larrinoa ("Errealitatea antzezten eta objektibatzen den mundu bat denez, ez dugu inola ere geureganatzen neutro moduan"), ("Inguratzen gaituen errealitatea, pinturen, ekuazioen edo poemen bidez objektiba daiteke"), P. Esnal ("Zehaztu egin nahi, eta objektibatu, eta zenbatu, eta neurtu"). objektibatu Filosofia/1
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: Euskalterm 1 ( — sinonimoarekin) Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE. objektibatu izaki objektibatu zertutako izaki //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila (objetivar) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . objektibatu // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
objektiba, objektibatzen.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
du ad.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
objektibo
1 adj. Objektuari dagokiona.
2 adj. Subjektutik at izatasuna duena. Bereizkuntza objektiboak.
3 adj. Norberaren aurreiritzien, interesen edo zaletasunen mende ez dagoena. Argibide objektiboa.
4 adj. Pertsonez mintzatuz, bere aurreiritzien, interesen edo zaletasunen mende egon gabe aritzen dena. Berriemaile objektiboa.
5 iz. Optika-tresnetan, ispilu, leiar edo leiar multzoa, ikusi edo aztertu nahi den gauzaren aldera zuzentzen dena.
6 iz. Argazki kameretan, leiar multzoa, objektuaren irudia xafla sentikor batean islatzen duena.
- HBO
Aztergaia: objektibo
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:05 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-je(k)t-.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
objektiboki
adb. Objektibotasunez.
- HBO
Aztergaia: objektiboki
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
objektibotasun
iz. Objektiboa denaren nolakotasuna. Epai baten objektibotasuna. Har ezazu denbora apur bat nire egoera objektibotasunez aztertzeko.
- HBO
Aztergaia: objektibotasun
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
objektore
iz. Kontzientzia-objektorea. Armak erabili nahi ez dituztelako egin dira objektore.
kontzientzia objektore, kontzientzia-objektore iz. Kontzientzia-eragozlea.
- HBO
Aztergaia: kontzientzia objektore
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . . Sin kontzientzia(-)eragozle
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Sinonimoaren formulazioa zuzendu: Sin. edo . || 1- Komaren ordez, "edo" jartzea zehatzagoa dela uste dugu. kontzientzia-objektore kontzientzia objektore
- Erabakia: (H2.2 / 2010-05-24): Ohargileak eskatu bezala aipatzen dira orain grafia bikoitzak.
Aztergaia: objektore
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
( hitz elkartuan bakarrik erabiltzekoa) AS: . . kontzientzia(-)objektore / kontzientzia(-)objektore Sin. kontzientzia(-)eragozle
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (EH 2014): Euskaltzaindiaren Hiztegiak araua aldatu du oharra soilduz.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
objektu
1 iz. Gogoetaren gai izan daitekeen zernahi gauza, gogoeta egiten duen subjektutik at izatasuna duena. Subjektua eta objektua. Objektuaren eta haren ideiaren arteko aldea.
2 iz. Hizkl. Aditz iragankor baten osagarria, subjektua ez dena, eta, gehienetan, nor edo nori osagarriari dagokiona.
3 iz. Gauzakia. Ukitzen duzu berriro, haztatzen dizkiozu alde guztiak, uste duzu inoiz inork ukitu gabeko objektu bat ukitzeko fortuna izan duzula.
- HBO
Aztergaia: objektu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:HBB 1996-02-22 Lantaldeak erabaki gabe utzia Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
formakoak dira erabilienak (53 ager.; IE-ZuAm 39 / Heg. 14); IE-ZuAm: (39: He 24, Mih 10, Ch 1, 2 eta Mercy 2); 3 eta 9 (Vill ); 2 (MEIG); formakoak 10 dira: IE-ZuAm 3: (Tt ), (Tt ) eta (He ); Hegoaldean 2 eta 5 Vill . -jet- objet Gudu CatLan objetu objezio Jaink objetuki -jekt- obiekto Onsa objekto Arima objekt(a) Gudu obiektu objektu: Jaink
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
Guztira 321 forma jaso dira; horietatik 313 EBkoak dira: formakoak 170 dira, EB-EgAs: 122; 1; 43, 2, 1, 1; formakoak 151 dira (EB 143, G 6, IE 2): 41 (IE 1); 26 (G 1, IE 1); 57, 12 (G 3), 6 (G 1), 2, 2, 2, 1, 1. -jekt- objektu objekto objektibo objektibotasun objektibatu objektibazio -jet- objetu objeto objetibo objetibu objetibotasun objetibutasun objetibizante objetibidade objetibitate objetibismo
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: : Euskalterm 1; : Euskalterm 1; : Euskalterm 2; : Euskalterm 1; : Euskalterm 7; : Euskalterm 3; : DFrec 1; Euskalterm 3; : DFrec 5; AB38 5; AB50 6; Euskalterm 64; : Euskalterm 1; : DFrec 1; AB38 1; AB50 1; Euskalterm 1; : DFrec 1; : Euskalterm 1; : DFrec 4; AB38 3; AB50 10; Euskalterm 61; ; Euskalterm 4; : : DFrec 1; : DFrec 2; AB38 2; : DFrec 26; AB38 9; AB50 4; : DFrec 3; AB38 1; : DFrec 3; AB50 1; : DFrec 7; AB50 4; : DFrec 8; AB38 2; AB50 6; : , , , , , , . -jekt- objektatu objektatzaile objektibatu objektibazio objektibismo objektibista objektibitate objektibo objektiboki objektibotasun objektibu objektore objektu objekzio -jet- objetibismo objetibitate objetibo objetibotasun objetibu objeto objetu HiztEn objektatu objektibismo, objektibista objektibitate objektibo objektibotasun, objektore objektu objekzio
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-je(k)t-.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
objekzio
iz. Kontrako argudioa. Objekzio dogmatikoak, kritikoak edo eszeptikoak.
kontzientzia objekzio, kontzientzia-objekzio iz. Kontzientzia-eragozpena.
- HBO
Aztergaia: kontzientzia objekzio
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . Sin. kontzientzia(-)eragozpen
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Sinonimoaren formulazioa zuzendu: Sin. edo . || 1- Komaren ordez, "edo" jartzea zehatzagoa dela uste dugu. kontzientzia-objekzio kontzientzia objekzio
- Erabakia: (H2.2 / 2010-05-24): Ohargileak eskatu bezala aipatzen dira orain grafia bikoitzak.
Aztergaia: objekzio
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . kontzientzia(-)objekzio Sin. kontzientzia(-)eragozpen
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
oblatu
1 adj./iz. Erl. Zenbait ordenatako lekaide edo lekaimeek hartzen duten izena; ordena horietako batekoa dena. Maria Sortzez Garbiaren Oblatuak. Moja oblatuak.
2 iz. Erl. Beneditar monasterio bati loturiko laikoa, ordena horretako arau espiritualen araberako biziera eramateko promesa egin duena. Orain Beloken ditugun oblatuak, jaun-andre batzuk dira, berrogei bat denetara, gehienak erdaldunak. Urtean lau aldiz etortzen zaizkigu jaun-andre oblatuak edo otoizlariak.
3 iz. Erl. Zenbait lan, zerbitzu edo ondasunen truke monasterio edo komentu batean bizi den laikoa.
- HBO
Aztergaia: oblatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:42 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH argitaratuan , Prop 1906 ("Nere Jaun Manning aphezpikua [...] hura ere San Charlesen oblatetakoa"). oblata
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
3, Iratz eta 1977: "Orai Beloken ditugun " " jaun andere batzu dira -berrogoi bat denetarat-, gehienak erdaldunak", "agerkari huni hitz bat igor dezokezue edo ere "Oblatoen" buru denari"; "urtean lauetan etortzen zaizkigun jaun-andere oblatoak edo otoizlariak". oblato Otoizlari oblatoak
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: HiztEn, LurE, Euskalterm 6; : Euskalterm 1 (oblatura) Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50. oblatu oblatutza //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila (oblato, -a), ElhHizt (oblato, -a), EskolaHE Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . oblatu // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Forma erregularra edo paradigmaren araberakoa da hobestekoa
berria izanik, tradiziorik gabea, - amaiera dagokio, nahiz - amaierako hiru eta - amaierako bat jaso diren testuetan. u o a
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-o/-u: -atu.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Erl.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obligarazi, obligaraz, obligarazten
du ad. Ipar. Behartu.
- HBO
Aztergaia: obligarazi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, obligaraz, obligarazten. . ad. obligarazi Ipar du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
obligarazi, obligaraz, obligarazten.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): , , ad. . onartu da. Ondorioz , sarrerak ere aldatu egin dira: , , h. . 1 betebeharra; 2 . obligarazi obligaraz obligarazten du Ipar obligatu obligazio obligatu obliga obligatzen behartu obligazio Ekon
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obligatu, obliga, obligatzen
da/du ad. Behartu. Ik. obligarazi.
- HBO
Aztergaia: obligatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, obliga, obligatzen. ad. h. . obligatu da/du behartu, obligarazi
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
obligatu, obliga, obligatzen.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obligazio
1 iz. Eginbidea. Ik. eginbehar; betebehar 1; egiteko 1. Udal orok du hilerri zerbitzua emateko obligazioa.
2 iz. Ekon. Finantza-merkatuetan, kreditua lortzearren, enpresek nahiz erakunde publikoek jaulki dezaketen titulua. Jaurlaritzak bihar jarri nahi du merkatuan 186 milioi euroko zorra; obligazioak Bilboko Burtsaren Ohar Zerbitzuaren bitartez jarriko dituzte merkatuan. Bankuek jaulkitzen dituzten bonuak eta obligazioak bermatzeko.
obligazioz adb. Nahitaez, beharturik. Jakizue, jan baldin badut, obligazioz egin dudala eta ez gogoz.
obligaziozko adj. Nahitaezkoa. Obligaziozkoak dira sakramentu horiek.
- HBO
Aztergaia: obligazio
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:08 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Ekon
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko forma da, arloa mugatuz onartzekoa
onartzekoa da Ekon. erabileremuan; bestetarako, cf. bezalakoak. eginbehar, eginbide
Informazio lexikografikoa
Jakite-arloak
Ekon. (edo Burtsa).
Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A204]: "Iruditzen zait zabaldu edo orokortu beharko litzatekeela. Alegia, nik marka kenduko nioke. Ikusi n zenbat adibide. Ikus " Ekon. Ereduzko prosa Orotariko Euskal Hiztegia (2009-01-12)
- [K201]: "Nik ez nuke ekonomiara mugatuko. Obligazioa/Debozioa. Orotarikoan bada nahiko adibide" (2009-01-07)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 1- Zuzenbidea ( ) espezialitate-marka erantsi. 2- Adibidea ere eman: "obligazioak jaulki eta harpidetu". Zuz.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-07-19): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia.
Aztergaia: obligaziozko
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:28 2001-05-08 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-05-14 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
OEH: OBLIGAZIOZKO. Obligatorio. "Obligazinozko obra, uvre d'obligation" SP. Debozinozkoak eta borondatezkoak baitira [obrak], eta ez obligazinozkoak edo bortxazkoak. Mat 23. Obligaziosko asko gauzetan. Ber Trat 32r. Obligazionezko mezetako othoitzak. EZ Man II 52. Egin beharkoitu obra obligazinozkoak, iustiziazkoak eta konzientziaz zor dituenak. Ax 241 (V 162). Obedienzia horri daritza beharrezko eta obligazionezko obedienzia. SP Phil 247. Geure obligazionezko agurrak. Arg DevB 223. Obligazionezko egunetan. Brtc 243. Eta liberaltasuna obligaziozko edo premiazko birtutea ote da? Gco II 35. Bere obligazionezko othoitzen egiteko artea. Dh 93. Obligaziyozkuak / dira [sakramentu] oiek bostak. Auspoa 97, 93. Meza Saindua entzun dezagun Igandetan eta obligazionezko Phestetan. CatJauf 86. Lege oiek gizonak obligaziozkotzat jotzea. Vill Jaink 79. v. tbn. Obligaziosko: El 79. Obligazionezko: CatB 52. Obligazinozko: SP Phil 247
11: 2 (Obligaziozko bizikidetza da gurea), 5 (Eta hurrengo igandea heldu eta, obligaziozko meza entzun ondoren hondar mezetan, berak bere buruari halaxe aginduta, komulgatzeari utzi zion, bi emakumeak korridorreetarik batean zebiltzala, ume batzuen oihuak entzun zituzten), (Obligaziozkoa denean), 3 (Obligaziozko bizilekuak, nortasun agiri kontrol luzatuak, gauez egin daitezkeen miatzeak, auto miaketak... prefetaren baimenarekin egin ahalko dituzte poliziek, justiziaren ordezkarien kontrolik gabe). obligaziozko Argia Elkar Consumer Berria
Beste (edozein) iturritako erabilerak
3: Patziku Perurean (Gure egungo eskola hitza, schole hartaxetik dator, eta adierazgarri da hagitz, nola gure gizarteko otium modu guziak, atzenaldira, duintasunaren izenean, "obligaziozko eskola" bihurtzen ari diren), Pello Zabala (Beste kulturetan elorriaren hilabeteak izan duen tradizio zailtasunezko hori: ez ilerik ebaki, ez azazkalik, ez soinekorik aldatu, zarpazahar ibili, kastitate obligaziozko berexi hori, purifikazio zentzu derrigorrezkoa... horren aztarrena lotu ote zaio gure elorrio hitzari?), Joxe Azurmendi (Balio material" edozein kasu eta gizartetarako absolutuki obligaziozkoak proklamatu nahi izatea, aldiz, eta egunean eguneko borroketan bandera bihurtzea ("biolentziaren kondena" absolutua!), praxian alderditartze politiko soila signifikatzeaz gain ("absolutuen" jabe eta administratzaile zinez bakarra den Estatuaren aliatu de fakto), kulturaren eta historiaren gainetik hegaldatu nahi izate hutsa da: errebelazioarekin) obligaziozko
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: obligatorio.
Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jaso liteke.
Informazio osagarria
Oinarri gabea da
eratorri oinarri gabea da ( arloan bakarrik onartu baita ). Ekon. obligazio
Atzizkien araberako erabakiak
-zko.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
Azpisarrera gisa jasotzekoa sarreran. obligazio
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "Obligaziozko obrak edo egintzak" (2009-01-07)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obligaziodun
adj./iz. Ekon. Finantza-obligazio batzuen jabe dena. Obligazioak harpidetzeak esan nahi du obligaziodun bakoitzak jaulkipen-kontratua berresten duela.
oboe
iz. Tutu formako zurezko haize instrumentu mihi-bikoitza, mutur batean bestean baino zabalagoa dena. Oboe-jotzailea.
- HBO
Aztergaia: oboe
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: oboe.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Mus.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
oboide
1 adj. Arrautza formakoa. Ik. arrauzkara. Fruituak oso txikiak dira, oboideak eta horiak, eta gehienbat adaxken puntetan sortzen dira, multzoka.
2 iz. Mat. Arrautza formako irudi geometrikoa. Oboide formako hilobiak.
- HBO
Aztergaia: oboide
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:31 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Kategoria
izond.
Forma baten adiera(k)
arrautza-formakoa.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obolo
iz. Antzinako Greziako zilarrezko dirua, drakmaren seirena balio zuena.
obozelula
iz. Bot. Landareen gameto emea.
- HBO
Aztergaia: obozelula
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:41 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Bot.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obozito
iz. Biol., Med. Erabateko heldutasuna iritsi ez duen gameto emea. Osagai horri esker, espermatozoideak obozitoa inguratzen duen zelula-geruza zeharkatuko du. Izokinak giharretan, azalean eta obozitoetan metatzen ditu pigmentuak.
obra
1 iz. Egitea, egintza. Miserikordiazko obrak. Bekatu egin dudala pentsamenduz, hitzez eta obraz.
2 iz. Artista edo idazle baten lana; idazlana edo artelana. Obra mardula utzi digu Orixek eta bizitza-eredu beteagoa. Arestiren obra osoa ez dugu behar bezala ezagutzen. Ez diote itzulpenek ematen literatura bati bere maila, berezko obrek baizik.
- HBO
Aztergaia: obra
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obramendu
iz. Heg. Herr. Giza gorotza. Beherakoa dagoenean, bost minututik bost minutura obramendua.
- HBO
Aztergaia: obramendu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. . 'giza kaka'. Heg Herr
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Heg.
Mailak
Herr. (ala eufemismoa?).
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obratu, obra/obratu, obratzen
1 du ad. Gauzatu. Zuk manatzen dituzun hitzak nahi ditut obratu. Elkar ezin jasanez bizi gara, itsuskeria izugarrienak obratzeraino.
2 du ad. Jardun, aritu. Sinestea aski ez duk, non ez duan obratzen.
- HBO
Aztergaia: obratu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:09 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, obra(tu), obratzen. ad. obratu du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
obratu, obra(tu), obratzen.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E208]: , obratzen. ad. 1 egin, zerbait gauzatu. 2 kaka egin. || Hala erabiltzen delako, mediku-hizkeran bederen. obra/obratu du Heg.
- Erabakia: (H2.2 / 2010-07-19): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia; H1.1 lantaldeari dagokio adierak lantzea.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obratzaile
iz. Batez ere Ipar. Zerbait obratzen duen pertsona. Ik. egile. Ezagutu zuten mirakuluen obratzailea Jainkoaren semea zela.
- HBO
Aztergaia: obratzaile
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:43 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
4: SP ("Iainkoa da egille nausia eta ezin ikusizko obratzaillea"); SP ("bertuteen obratzaille miragarria"); Lg II ("ezagutu zuten hekin obratzaillea Jainkoaren semea zela"); Laph ("Bere mirakuluen obratzailea"). obratzaile Imit Phil
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
(+ 1)3: Leon ("Jainkoa da bizkitartean sakramendu horren obratzale nagusia"); M. Erdozainzi ("Jesus, Jainko Aitak igorria eta Haren nahiaren obratzaile"); X. Lete ("gizonek berbizkunde berri baten obratzailetzat zedukaten beren burua"). obratzaile obratzale Imit
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: DFrec 1 ( : "heriotz obratzaile"), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE. obratzaile Deia
Beste (edozein) iturritako erabilerak
Vill 211: "Jainkoaren hitza (...) ez da berri ekarle huts-soila. Hori ere bai, baina salbamenduaren obratzaile ere bada"; IrakBa 3 (St 1,22-25: "Izan zaitezte Hitzaren obratzaile, ez bakarrik entzule, / zuen buruak enganatuz. Alabainan, norbeit Hitzaren entzule balinbada, eta ez obratzaile, / harek iduri du gizon bat mirail batean / sortzetik duen aurpegiari beha dagona (...) ez bada entzule ahanzkor, / bainan bai obratzaile"). KFedea
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Erabileremu dialektala
Batez ere Ipar.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obserbantzia
iz. Erl. (Aginduak, arauak eta kidekoak) betetzea, begiratzea. Jauna, gida gaitzazu zure manu santuen obserbantzian.
- HBO
Aztergaia: obserbantzia
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Erl.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obsesibo
1 adj. Ideiez edo sentimenez mintzatuz, obsesio bihurtu dena. Ezinikusi hutsetik harago doan gorroto obsesiboa.
2 adj. Pertsonez mintzatuz, obsesioen mende dena, obsesionatzeko joera duena. Ikertzaile obsesibo baten antzera.
- HBO
Aztergaia: obsesibo
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 2001-05-08 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Izenondo erreferentzialak
-ibo izond. erref.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
izond.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obsesio
iz. Borondatearen kontra nagusitzen den burutapena edo irudia, gogotik kendu ezin dena. Biribilen eta zuloen obsesioak jota bizi ginen ordurako. Zergatik identitate obsesio hori hemen egiten dugun guztiarekin? Bi obsesio ditu: musika klasikoa, eta 36ko gerran ikusitako izugarrikeriak.
- HBO
Aztergaia: obsesio
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:20 2001-05-08 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu eta formarik aurkitu. obsesio obsesibo
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
(+ 1) 19: M. Pagola ("humanismoaren aztarnak bilatzeko obsesioz egindako liburua da honoko hau"); A. Urretavizcaya ("Obsesio bat da, konforme, baina ez nirea bakarrik"); Y. Elorriaga ("Azkeneko ahapaldian ekintzaren amaiera eta obsesio eta ekintzaren amaiera honen arteko sintesisa egiten da"); M.A. Elkoroberezibar 2 (adib.: "Sortze-nahi horren arrazoia edo medioa "Ocio"a izan daiteke, eta baita "Obsesioa" ere zenbait kasutan"); F. Juaristi ("Lurrarekiko obsesioa zuen amona Mariak"); A. Arkotxa ("margo bera heldu zaio gogora obsesione bat bezein temuntzia"); L.D. Izpizua ("Zergatik egin zuen Literaturaz bere obsesio nagusia?"); 1989 ("Horregatik idazten ditudan poemetan agertzen da oroitzapenekiko obsesioa"); G. Nazabal ("Zergatik identitate-obsesio hori hemen egiten dugun guztiarekin?"); 1990 2 (adib.: "Baina horrekin batera ardura bizia ageri da, obsesioa ere bai zenbaitetan"); J.K. Igerabide ("Obsesioan eta barne-hausturan murgilduta, ordea, ez dago fantasiaren gozamen sakonerako lekurik"); I. Gonzalez ("Azkenaldian obsesio bihurtu zaio Hezkuntza Sailari eta, Avila jaunari bereziki, gehiengo zabal bat lege eta itunarekin ados dagoela aldarrikatzea"); P. Aristi ("nere lagunaren obsesioak bi gauza erakusten dizkit"); Azurm 2 (adib.: "apaiz gaixoti baten obsesio sexualak"); ("Konkistatzaileek beti izan dute haien lur eta lehengaiak ustiatzeaz gain herri autoktonoak "zibilizatzeko" obsesioa"); 1997 ("Erbesteratu guztien obsesioa bueltatzea izaten da"); 1, 1997 ("Espezialista batzuei galde eginik, esaten dute gurasoek eta berezi-bereziki amek, maiz sentitzen dutela halako kezka obsesiozko bat"); 2: F. Garitano ("obsesionaturik ari da lanean"); X. Mendiguren E. ("Honi begira banago Steve Mc Queenekin obsesionaturik nagoelako da"); 4: Y. Elorriaga ("errepikamen obsesiboa"); ("Gure buruetan ibili den helburu obsesiboa hau izan da"); X. Olarra ("bakardade obsesibo bat sentitzen nuen"); A. Gabikagogeaskoa ("Mekanismo hau ezaugarri arrunt ezaguna da neurosi obsesibodunengan"). obsesio -sione ArrPress UnescoAlb HD kulturak DNoticias obsesiozko ELAO obsesionatu obsesibo SEIE
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB50 1, HiztEn, Euskalterm 4; : AB50 1; : AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 2; : AB38 1, Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec. obsesibo obsesiboki obsesio obsesionatu
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt; : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE; : HiruMila; : HiruMila // Ez ditugu aurkitu ap. Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . obsesibo obsesio obsesionatu obsesiozko EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: '[nazioarteko hitz hori barneratzea komeni da] (ingelesez, ; frantsesez, ; alemanez, )'. obsession obsession, hantise besessenheit, zudringlichkeit, fixeldee, grille, einbildung
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): 'Hurrengo itzulirako uztea erabaki da...'
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obsesionatu, obsesiona, obsesionatzen
da/du ad. Obsesioa izan, burutapen edo irudi bat gogotik ezin kendu; obsesioa eragin. Ik. itsutu 3. Euskararen kalitateak kezkatu egin behar gaitu, baina ez obsesionatu. Gaurkotasunak obsesionatua bizi den mundu hau. Berak aitortua da: hitzekin obsesionatu egiten da batzuetan.
- HBO
Aztergaia: obsesionatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2003-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
3: F. Garitano ("Askatasunaz benetan obsesionaturik ari da lanean"), X. Mendiguren E. ("Honi begira banago Steve Mc Queenekin obsesionaturik nagoelako da"), ("Traizioaz, aitatasunaren sasikotasunaz eta zalantzaz obsesionatutako kultura islatzen du"). obsesionatu Sexua
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB38 1, HiztEn Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE, Euskalterm. obsesionatu //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, HiruMila Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . obsesionatu // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal / formen ordainak: : Casve ( ), HaizeG , PMuj ( ) // : HaizeG , PMuj // : ElhHizt, HiruMila // : ElhHizt, HiruMila // Eta beste batzuk: ElhHizt: // Casve : // HaizeG : Ez dugu aurkitu ap. Lur eta . obsesionar(se) obséder gogoa hartu FE gogoa hartü FB DCV gogoa artu gogoetatu FB DCV itsutu obsesionatu buruan sartu, burutik ezin kendu/aldendu FE erreüstü, gogoa hartü, gogoan sartü, amürratü, ehelegatü, norbaiten ondotik izan FB gogotik ezin ken, toleatu // EG/CE EF/FE
Erdaretako formak
(DLLF): obséder; (Collins): to obsess, haunt; (S. Carbonell): angustiare; (Langenscheidts): unablässig beschäftigen, ständig plagen, keine Ruhe lassen. fr en it de
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean
ez du mailegu onartzekoen gutxieneko baldintza betetzen, formaren aldetik; eta hala ere, onarpen eske aurkezten da, ordain hoberik ez duelakoan.
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
obsesiona, obsesionatzen.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
du ad.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obstetrizia
iz. Med. Medikuntzaren adarra, haurdunaldiaz, erditzeaz eta erditze ondokoaz aritzen dena. 1958an hasi ziren ekografiak erabiltzen obstetriziaren alorrean. Ospitaleko obstetrizia-zerbitzua.
- HBO
Aztergaia: obstetrizia
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
HezkAdmin: obstetricia.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Med.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obulatu, obula, obulatzen
du ad. (nor osagarririk gabe). Obulazioa gertatu. Emakumeek bi aste horietako edozein unetan obula dezakete.
- HBO
Aztergaia: obulatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
obula, obulatzen.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
du ad. ( kasurik gabea). nor
Jakite-arloak
Biol.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obulazio
iz. Obulutegitik obulu bat kanporatzea, uteroan ernaldu ahal izateko. Zikloaren erdialdera, obulazioa gertatzen da: obulu bat ateratzen da bi obulutegietako batetik.
- HBO
Aztergaia: obulazio
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
NekHizt.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obulu
1 iz. Sexu zelula eme heldua, ernaldua izateko gai dena. Obulua eta espermatozoidea batzean sortzen den zelula batetik garatzen dira gainerako guztiak. Emakumeak obulu kopuru jakin batekin jaiotzen ziren ustea zalantzan jarri dute AEBko adituek.
2 iz. Landare hazidunen organo obala, landarea ernaldu ondoan hazi bihurtzen dena.
- HBO
Aztergaia: obulu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:21 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
NekHizt.
Informazio osagarria
Maileguen egokitzapen sistematikoa
-o/-u: -ulu.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obulutegi
1 iz. Emeen ernaltze organoa, obuluak sortzen dituena. Ik. obario. Zikloaren erdialdera, obulazioa gertatzen da: obulu bat ateratzen da bi obulutegietako batetik.
2 iz. Bot. Landareez mintzatuz, pistiloaren behealdeko zatia, obuluak dauzkana.
- HBO
Aztergaia: obulutegi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:22 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
13: Elhuyar ("ugal-organoak: Obulutegiaren eraketa da maila honetako lorpenik handiena"), ("Estudiatu beharrezko guruinak hauek dira: Hipofisia, Tiroidea, [...] Barrabilak eta Obulutegiak"), M. Etxaide 3 (zerrendatu batean, "begi-orbana; garuna; aho-erraboila; obulutegia", "hanka-muskulua; obulutegia; Malpighi-ren hodia", "Testikulutik, poro arrean amaitzen diren bi hodi deferente irteten dira, eta obulutegitik, poro emean amaitzen den obiduktua"), I. Iñurrieta 2 ("Obulutegia garatzearen ondorioz sortzen den organoa da", "Fruitua bi partez osatua da: Perikarpoa, obulutegiaren pareten eraldaketatik sortzen da eta hiru geruza izaten ditu"), M. Aizpurua ("Hori ez da notizia berria, baina bai beste hau, alegia, zenbait erle langileren obulutegiak garatzen hasten direla eta arrautza egiteko moduan garatu gainera"), I. Aizpuru ("pistiloan 4-5 karpelo edo gehiago, elkartuak obulutegi superoa eratuz"), 3 ("Babarrun batek bere barruan sei hazi baditu, zenbat obulu zituen obulutegian?", "Obulutegia fruitu bihurtu arte hazten da", "Lorauts garaua estiloan zehar jaisten da obulutegiraino eta obuluarekin elkartzen da"), ("Emakumeak bi obulutegi dituenez, umetokiaren alde banatan, hilabete batean gerta liteke bi obulu sortzea"). obulutegi Natur/8 Ingurua/LH SexuInfo II
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: HiztEn, LurE, Euskalterm 13 (hauetan 3 sinonimoarekin) Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50. obulutegi obario //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt, HiruMila (1 ovario, gónada femenina; 2 ovario: parte basal del pistilo), ElhHizt (ovario), EskolaHE, Lur eta (ovario / ovaire) Ez dugu aurkitu ap. Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . obulutegi EG/CE EF/FE // EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Zerrenda osagarriak
NekHizt: Sin.: obario / PUrib: "obulategi / obulutegi".
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
obus
iz. Artilleriako pieza, kanoiaren eta morteroaren artekoa; tresna horrek botatzen duen jaurtigaia. 1871n obus batek burua moztu zion.
- HBO
Aztergaia: obus
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
oda
1 iz. Grezia klasikoan, musikaren laguntzaz kantatzen edo esaten zen olerki lirikoa. Saforen odak.
2 iz. Gehienetan ahapaldi edo zati berdinetan zatitzen den olerki lirikoa.
- HBO
Aztergaia: oda
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odaliska
iz. Sultan baten haremean lan egiten zuen emakumezko esklaboa, gainerako emakumeen zerbitzura zegoena. Ingresen Odaliska handia.
odeoi
iz. Arkit. Antzinako Grezian eta Erroman, kantu eta musika emanaldietarako erabiltzen zen eraikin itxia. Herodes Atikoren odeoia.
odietar
1 adj. Odietakoa, Odietari dagokiona.
2 iz. Odietako herritarra.
odisea
iz. Abenturaz eta arriskuz josiriko bidaia luzea. Bi urteko odisea latza onik bukatu ahal izan zuten guztiek.
- HBO
Aztergaia: odisea
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2008-12-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu.
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
1, markatua, ap. I. Zaldua ("Erik Rauda eta bere semeen "odisea", eta Brattahlid eta mendebaldeko mundu berriaren historia, izugarrizko balioa duten XIV. mendeko bi textutan kontatzen dira, islandiar hizkuntzaz"). odisea
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm. odisea
Beste (edozein) iturritako erabilerak
111: "Artzapezpiku Gelmírez hori, Euskadin barna Carrionera ailegatzeko, apezpiku jantziak erantzita ibiliko zaigu, jentilek pertsegiturik balebil bezala, ikaragarrizko arrisku artean, sekulako odisea bat..."; 1996-11-12: "Hau kantatu zuten asko eta asko bertan eroriko ziren eta salbatu zirenetan nork jakin bakoitzak nolako odisea zeramakeen soinean". EspEusk Semaf
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt, Casve // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . odisea EF EG/CE EF/FE BF DBF DVC
Erdaretako formak
OfQuLF: voyage mouvementé || Odyssée || titre du poème d'Homère racontant les aventures d'Ulysse.
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.
Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak
Izen propiotikoak.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: ' '. odiseia
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): 'Hurrengo itzulirako utzi dira...'
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odol
1 iz. Kolore gorriko isurkari lodia, gorputz osoan zainetan zehar dabilena, elikagaiak eta oxigenoa banatzen eta hondakinak jasotzen dituena. Ahotik odola dariola. Odolaren kolorekoa. Zauriz eta odolez beterik. Odolez gorritua. Odola gatzatu. Odol hotzeko eta beroko animaliak.
2 (Esapideetan). Gorputza odoleraino zigortuz. Odol guztiak isuri zituen, denak salbatzeagatik.
3 iz. (Hitz elkartuetan, lehen osagai gisa). Odol zainak. Odol tantak darizkiola. Odol aztarnak. Zaila da belarrian sortzen diren infekzioak tratatzea, ez dagoelako odol-fluxu nahikorik antibiotikoa bertaraino irits dadin. Odol gazura (Ik. gazur 2). Odol motak.
4 iz. (Leinuaren ezaugarrien oinarritzat hartua). Odol bereko haurride bagina bezala. Odol bateko ahaideak. Mutiko hura bere odolekoa zela jakin zuenean (Ik. odoleko). Jakoben odolekoak zirenei. Nire odolekoek jasoko dute nire gorputz hila. Ahaidetasuna odolekoa edo erantsia den. Judu odolekoa. Jatsuko odola zuen bere zainetan. Odolaren mintzoa. Odola bera baino lokarri sendoagoak elkartzen gaitu.
5 iz. (Gerra edo borroketan isurtzen den odolaz mintzatuz). Ik. odol isurtze. Odolak odola eskatzen du. Bere odol-egarria asetzeko. Are atsekabe handiagoa hartu zuen, aurkitu zenean, ez etsaien, ezpada israeldarren odola isuri beharrean. Kazetariek ere odolez ordaintzen dute Iraken bizi den indarkeria-egoera.
odola atera 1 Zainetatik odola hartu, ondoren aztertzeko edo transfusioak egiteko. Erizainek odola atera zidaten eta kristalezko hoditxoetan jaso.
2 Eri bati, sendabide gisa, zainean ebaki bat eginez edo izainak erabiliz, odola kendu. Barberuak atera behar du odola gaitz askotan, baina, nire ustez, ez hainbestetan.
odolak irakin (odolak irakiten dit, odola irakiten ari zait eta kideko esapideetan 'sutu, biziki haserretu' adierazteko). Gaurik ez dut pasatzen soseguzko lotan, odola irakiten ari zait zainetan. Hori zela-eta askoren odola irakiten hasi zen. Ezin ahaztu zait, odolak irakiten dit ikusteaz beste gabe. Odolak su gabe diraki (esr. zah.).
odol analisi, odol-analisi iz. Odol lagin baten laborategiko analisia, odolaren osagai eta substantzia kimikoak aztertzen dituena. Odol-analisi sinple batekin hiru kolesterol moten mailak egiaztatuko ditugu. Foruzaingoak joan den astelehenean atxilotu zuen auto gidaria, odol analisien emaitzak jakin ostean.
odol ateratze, odol-ateratze 1 iz. Zainetatik odola hartzea, ondoren aztertzeko edo transfusioak egiteko. Odol-emaileen Elkarteak adierazi duenez, abuztuan ohikoa da odol-ateratze gutxiago izatea.
2 iz. Eri bati, sendabide gisa, zainean ebaki bat eginez edo izainak erabiliz, odola kentzea. Ez baitzen gure artean beste sendabiderik, baraua eta odol ateratzea baizik.
odol belar, odol-belar iz. Horma-belarra.
odol-bero adj. Ik. odolbero.
odolean (odolean du, odolean darama eta kideko esapideetan, 'berezkoa izan' adierarekin). Nik uste dut odolean zeramala gaizkiaren kutsua. Handizki horiek agintze hori odolean dakarte. Luisek odolean zuela, hark bezala, ardien amodioa.
odol emaile, odol-emaile iz. Bere odola transfusioetan erabiltzeko ematen duen pertsona.
odol-erre adj. Ik. odolerre.
odoletan adb. Odolez estalirik; odola jariatuz. Oihuka ari zen neskatxa, eskuak odoletan. Gizona odoletan utzi zuen. Han gelditu da errukarria, lurrean, odoletan.
odolezko adj. Odola duena, odolez egina. (Gehienetan irudizko adieran erabiltzen da). Odolezko izerditan. Odolezko malkoekin negar egitea eskatzen duen gauza da hau. Bazter guztietan odolezko errekak eginik. Herioak odolezko seinalez markaturik daukana.
odol-gaitz adj. Ik. odolgaitz.
odol gaiztoa egin Lgart. Atsekabea hartu edo haserretu. Antton, ez dezazula odol gaiztorik egin. Apaiza sakristiara erretiratu zen inor ez ikusteko, inori ez entzuteko eta odol gaiztorik ez egiteko.
odol galtze, odol-galtze iz. Odola jariatzea edo galtzea. Ik. odoljario.
odol garbi iz. Hist. Noblea edo kristau garbia denaren nolakotasuna. Zer balio dio zure semeari zuk eman diozun ezkongaiaren odol garbiak, ezkongaia bera ikusi ezin badu?
odol garbiko 1 adj. Hist. Noblea; kristau garbia, nahasketarik gabea. Gazte aberats eta odol garbiko bat.
2 adj. Zaldiez mintzatuz, arraza garbikoa; bereziki, XVIII. mendean arabiar zaldi batzuk Ingalaterrako behorrekin gurutzatuz sortu zen arrazakoa. Etxalde berezia da, espainiar odol garbiko zaldiak Euskadin haztea ez baita oso arrunta.
odol hodi, odol-hodi iz. Odola ibiltzen den hodia. Ik. zain1 3; arteria.
odol-hotz adj. Pertsonez mintzatuz, nekez larritzen edo hunkitzen dena. Ik. lasai 1. Dozena bat gudari, zangar bezain odol-hotzak.
odol hotzean adb. Sentimenek hartua izan gabe, larritu edo hunkitu gabe. Haserrealdian ala odol hotzean egin duen. Odol hotzean hil zuen.
odol isuri, odol-isuri 1 iz. Odola isurtzea. Ik. odol isurtze.
2 iz. Odola jariatzea edo galtzea. Ik. odoljario. Hil da 70 urtetan, odol-isuriak eramanik.
odol isurketa, odol-isurketa iz. Odola isurtzea. Ik. odol isurtze.
odol isurtze, odol-isurtze iz. (Gerretan edo borroketan isurtzen den odola adierazteko). Guduak eta odol isurtzeak higuindurik. Bi urtez asko nahaskeria, desmasia eta odol isurtze jasan zituzten gure arbasoek. Odol isurtzerik gabeko heriotza horrek ez gaitu nahigabetu.
odol kolpe, odol-kolpe iz. Gorputz zati batean gertatzen den odol metatzea. Odol kolpe baten ondorioz, konorterik gabe gelditu zen.
odol oneko adj. Hist. Noblea. Ik. odol garbiko. Milango etxaldeko seme odol onekoa.
odol presio, odol-presio iz. Odolak odol-hodien pareten kontra egiten duen presioa; bereziki, arteria-presioa. Ik. tentsio 4. Txokolatea maiz jateak odol presioa jaisten du eta bihotzekoa izateko arriskua erdira murrizten du.
odol talde, odol-talde iz. Giza odola, hematieetan azaltzen diren antigenoen arabera sailkatzen den lau mota nagusietako bakoitza. Pertsona bati transfusio bat egin behar diogunean, lehen pausoa bere odol taldea zein den jakitea izango da.
odol zirkulazio, odol-zirkulazio iz. Odolak gorputzeko zain eta arterietatik egiten duen joan-etorria, bihotzetik irteten denetik berriz itzultzen den artekoa. Sodioak likidoa atxiki eta odol zirkulazioa eragozten du. Ebakuntza egin diote eskuin eskuko hatz luzeko odol zirkulazioa hobetzeko.
- HBO
Aztergaia: odol
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:01 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: , , , . odol(-)belar Parietaria officinalis odol(-)emaile odol(-)hodi odol(-)kolpe
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
AS gisa gehituz: . odol-bero, odol-erre, odol-gaitz, odol-galtze, odol-hotz, odol hotzean, odol-isuri, odol-isurketa, odol-isurtze, odol-talde
Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)
. odol-kolpe, odol-belar
Aztergaia: odol belar
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS: . Parietaria officinalis
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
horma-belarra.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-belar.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Landare eta animalien taxonomi izena
Parietaria officinalis.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: Belarren izenak kontu handiz ibiltzekoak dira, eta deitzea landareari desegokia iruditzen zait, landare horrek bi izen estandar egoki dituenean aurretik: eta . Zarautzen deitzen diogu, baina hemendik urrutira joan gabe beste izenen bat izango du Botanikako hiztegian gutxieneko zehaztasun bat izate aldera, baztertu egingo nuke hori. Izan ere, ez dakit zenbateraino esan genezakeen dela. Baditut nire zalantzak, OEH ikusi ondoren handiagotzen direnak: (L, BN-ciz, Sal, S, R-vid; Urt, Lcq (L), Dv, H, Hb y Foix ap. Lh). Ref.: Alth Bot 3, 5 y 7; A; Lh; Lrq (odolbelhar). " , [...] odolbelharra" Urt IV 80. "Parietaria" Lcq 148. "Pariétaire" Dv y Lrq. "Capillaire" Dv y Alth Bot 5. "Sanguinaria" Mdg 151. "Asplénium, odol belharra" Alth Bot 3. "Doradille" Ib. 7. "Culantrillo, parietaria, sanguinaria" A. "Éclaire, chélidoine (bot.)" Lh. "Rue de muraille ( )" Zerb GH 1934, 333. Odola ema hadi, ahal bahadi. (Odol-belharra) (BN-mix). Lander Eusk 1926 (II), 60. Paretean hazten diren belarrak dira ia gehienak, eta zein zein den ondo jakin behar nahasmendurik ez sortzeko. Belarriz hitza ezagutu eta liburuz landarea ezagutzen duen norbaitek esan beharko luke zein den ditxosozko hori. odol-belar Parietaria officinalis horma-belar pareta-belar gibel-belarra odol-belar odol-belarra Parietaria ODOL-BELAR Calligonum Asplenium ruta muraria odol-belar (2010-01-05)
Aztergaia: odol-bero
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:28 2001-05-08 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
izond.ak eta bana dira: Const ("Haritchabalet haatik azkar eta odol bero bezain bakezko eta ororen adiskide zen"); Berron ("kondairatzailleek alakoxeak izan bear bait-dute: zeatzak, egizale ta ez odol-bero"); cf. , Ardoy ("Migel, mutikoetan lehena, 1495 urtean sortua, Xaberriko nausi beharra, mutiko odol bero eta bizikoa") eta , Erkiag Arran ("Une ortan daki kaieko seme-alaben odol bero baiña baketsuak irakiten asten, pozaren indarpe, erromeri-usaiñean, nekeen aringarri, oiñazeen aztugarri"). odol bero odol-bero Kijote odol beroko SFran odol bero
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
1: Zubk ("Eskiñi eutzuen umea, neurea da — "); 5: A ("bizia zan, odol-beroa, azkorra, kirioduna"); Etxde ("gizaseme sendo eta zaintsu bat zen, zakarra eta odol-beroa"); P. Sastre ("ene aita mutiko odol-beroa baitzen"); K. Navarro 2 ("Odol-beroak dira, bai, Ravanno horiek", "Ravanno horiek beste era batekoak dira —esan zuen—, oso odol-beroak"); 2: Etxde ("Johanaz zoro-zoro maitemindurik dagoen gaskoin odolberoa"); L. Anselmi ("Penagarria, benetan, zu honen odolbero eta astigabea izatea"); cf. : ("Baina oso bihotz handikoa izanik gizon eskuzabala eta, batzutan, odolberoegikoa"). odol bero Odol bero! odol-bero Ipuiñak odolbero Begia odol beroko Anai elkarte bat
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB38 2, AB50 1, HiztEn, Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, LurE. odolbero
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (adibide gisa, s.u. balore: "odol beroko kasta" eta s.u. odol: "odol hotzeko eta beroko animaliak"); : ElhHizt, HiruMila, Lur eta , Casve , Lh ; : EuskHizt (adibide gisa, s.u. odol: "mutil odol-beroa"), EskolaHE (s.u. odoldun); DRA. PMuj ; : PMuj // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG . odol beroko odolbero EG/CE EF/FE EF DBF odol-bero DVC odol-beroaldi DVC BF
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
EArauak 25 (II.5): "Marrarekin edo loturik idatz daitezke (...) moduko elkarte arruntak: (...) ". sudur-luze (marinel) odol-bero edo odolbero
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: odolbero / LurE: - / ElhHizt: odolbero / EskolaHE: adib.
Informazio osagarria
Grafia bikoitzak
edo . odolbero
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-bero.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Kategoria
izond.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: jarriko nuke. Odolbero (2010-01-05)
Aztergaia: odol emaile
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak erabaki gabe utzia Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Lantaldearen irizpideak
Quorum hobea izatean erabakitzeko utzia
Miren Azkaraterekin batera konpontzekoa da idazkera (cf. Odol-emaileen Elkartea).
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-emaile.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "odol-emaile idatziko nuke nik. Ez dut inoiz entzun odolemaile horrela ahoskaturik, eta hala idatziz gero hala esaten hasteko arriskua dago" (1996-08-20)
Aztergaia: odol-erre
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan. Ik. ap. DRA 1, Eskual 1908: "Bena, elhian berian, ihurk etzian enthelegatzen ahal; hain zen xanphor, han zen odol erre, nun ezpeitzian elherik hoberena untsa hartzen ahal". odol erre
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Casve , Lh , DRA ( ), PMuj ( ) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur eta , HaizeG . odolerre EF DBF odol erre DVC odol-erre EG/CE EF/FE BF
Informazio osagarria
Grafia bikoitzak
edo . odolerre
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-erre.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Kategoria
izond.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: ' : asarrekor'. odolerre
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): 'lekukotasunik ezagatik bertan behera utzi dira...'
Aztergaia: odol-gaitz
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
2, Gazt ("lixkarrak, klaustro-billerak, letradunen nor-geiagoak, iritzien egokiezak, alkar arteko gaitzesteak, beti durduri zeukaten Fray Luis eta samin da odolgaitz biurtu zuten", "Nere egoitzara so badagit, arrisku; / baldin irterara, ezbaiko; laguntza mutu, / etsaia odolgaitz, / egia billus, gezurra aldiz / arma ta aldezlez orni-orni"). odolgaitz MusIx
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
1, 1926 ("Bere lelengo urtietan [1016] odolgaitza ixan zan, baña azkenengoetan samur eta debarra"). odolgaitz EEs
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: HiruMila, Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj ( // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Lur eta . odolgaitz EF BF DBF DVC odol-gaitz) EG/CE EF/FE
Informazio osagarria
Grafia bikoitzak
edo . odolgaitz
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-gaitz.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Kategoria
izond.
Maiztasuna
g.er.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E115]: ' : indarkeriari emana'. odolgaitz
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): 'lekukotasunik ezagatik bertan behera utzi dira...'
Aztergaia: odol-galtze
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2003-09-09 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH argitaratuan : Dv Mt 9,20 ("Eta hara emazteki bat, hamabi urthe hartan odol galtze batek hestutzen zuena" — : Ip, SalabBN, Leon), Prop 1876-77 ("Haren ondorioak dire odol galtze batzu eta azkenekotz kolera"); : TB Mk 5,29 ("Eta ordu berean odol galzea gelditu zen"); : CatLav ("Meza da Jesu-Kristoren Gorphutzaren eta odolaren Sakrifizio odol isuririk gabea"), He Mt 9,20 ("Emazte bat hamabi urte hartan odol isuri batez penatua zena"); : Erkiag ("[Idiskoaren] lepondo guri biribillean, ule baltzen artean, odol-isuri gorriak dirdira egiten eben eguzkitan"); : Anab ("Jotzen du kopeteko bat lurrera erorita ta izugarrizko odol-ixuria asi"), 1964 ap. DRA ("Hil da 70 urtetan, odol-ixuriak eremanik"); : Arb ("Orai aldiz gure aldaretan egiten dena odolixuri gabea baita"); : Hual Mt 9,20 ("Amabi urte padezitan ziola odol uxurtiua bat"); : Dv Heb 9,22 ("Odol ixurketarik gabe ez da barkhamendurik egiten" — : IBe; : Lç). odol galtze odol-galtze odol galze odol isuri odol-isuri BatB odol-ixuri Poli Herr odolixuri Igand odol uxurtiua odol ixurketa odol-isurketa odol isurtze
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
4: F. Zenarruzabeitia ("Edozelako odol-galtze apurrak"), L. Baraiazarra 2 (adib.: "Zaurien arriskuak bi izaten dira: odol-galtzea ta infezioa"), ("Metrorragia edo odol galtze handiegia aurrez zaintzeko"); (eta 1) 3: J.K. Igerabide ("Errekasto bat / odol isuriaren garraio / geldi, geldi, / geldiago, / guztia ezin irentsi du eta"), D. Martiartu ("Hilotzak zipristindu egiten zuen ia-ia idazkia, sei balazulotan behera zerion odol isuriaz"), I. Garbizu ("Laguntzaileek baliorik gabeko zorro hutsa lotu dute odolisuria saihesteko"); (eta ) 9: J. Zubikarai ("Lapurretak eta odol-ixurketak"), Azurm 2 (adib.: "Musika eta sarraskizko alaitasun-uju eta odol-isurketazko [...] drama ikaragarrizko batean"), ("Lergailluak an eta emen, odol-ixurketa, espetxeak berriro betetzen"), Txiliku 2 (adib.: "Burua erretilura erori zen eta hautsen indarrez berehala geratu zen odol isurketa"), ("Frantzian, erreformak askoz ere sakonagoak eta erabatekoagoak izan ziren, odol-isurketa eta guzti"), 1999 ("Pozoinketa eta odol isurketak nagusitu ziren 30 urtez"), M.A. Mintegi ("Beharbada odol-isurketa bat ere galazo ahal izango neuke"). odol(-)galtze Amonaren botika odol isuri odolisuri odol(-)isurketa odol-ixurketa Argazkiak 15 gertaera Ostiela!
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
DFrec: 1 ( : "Nazionalitate zapalduen egoera zuzenean odol-isurketara behartuz"), 2 (J.A. Agirre: "odolgaltze sendaezin bat", "odolgaltzea bat-batean geratu zitzaion") Ez ditugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm. odol-isurketa Jakin odolgaltze //
Beste (edozein) iturritako erabilerak
BiblE: 6 (Si 11,32; 27,15; Jkd 14,25; Hab 2,12; Heb 9,18.22; eta oharretan beste bat); 16 (Lb 12,7; 15,19.25.26.30; 20,18; Mt 9,18.20; Mk 5,21.25.29; Lk 8,40.43.44: 2. argitalpenean bihurtuak; 1 (2 Sam 3,29; eta oharretan beste bat). odol-isurketa odoljario odol-jario odoljariodun
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: Casve (hémorragie, perte de sang), HaizeG (perte de sang), Lh (flux de sang), DRA ( : flujo de sangre), PMuj ( : hemorragia, flujo de sangre, desangramiento, desangre); : EuskHizt (adib. gisa, s.u. ), HiruMila (ik. ), Casve ( : 1 perte de sang; 2 sang versé), HaizeG ( : sang versé), Lh ( : 1 sang versé; 2 perte de sang), DRA ( : hemorragia), PMuj (hemorragia; eta : flujo de sangre, hemorragia); : PMuj (degollina, matanza) Ez ditugu aurkitu ap. ElhHizt, EskolaHE, Lur eta . odolgaltze EF BF DBF odol-galtze DVC odol-galtze odol-isuri dirdira odol-jario EF odolixuri BF odolixuri DBF odolisuri odol-ixuri DVC odol-ixuri odol-isurketa DVC // EG/CE EF/FE
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-galtze.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Aztergaia: odol hodi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
forma bakarra jaso da: (Erkiag ). odolbide BatB
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
Agerraldi gutxi, 8 guztira, EBkoak: eta agertu dira: 1 (UZEI ); 3 (K. Altonaga: ); 4 (horietatik 3 R. Arrue: [tesia], eta bestea, J. Jauregi: "Eskastasun koronarioa", in 1979). odol-hodi/odolodi odolbide odol-hodi Medikuntza/3. Pediatria/2 odolodi Moluskuak odolbide His sortaren ezkerreko adarraren... Elhuyar
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB38: 1; : Euskalterm 5; : AB38 1; AB50 1. Entziklopedietan ez dira ageri. odol hodi odol-hodi odolbide
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
AS
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-hodi.
Aztergaia: odol-hotz
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:33 2001-05-08 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
3: Bordel ("Zahar odol otza nundik ez lotsa?"); JE ("Etsiturik azkenean, erraiten daut eztiki, itxuraz odol-hotz"); Alzola ("Baiña jaramonik egin be ez arek gizon odol-otzak, eta bere biarrean jarraitu eban"); 13: EZ ("Errazu ala zen aserrealdian ala odol hotzean"); Brtc ("hori laiteke Cain dohakabearen segitzea; hori laiteke zure bekhatu guziak baino handiagoko krima bat; hori laiteke odol hotzean damnatzea"); Lard 3 (adib.: "Herodes'i, gizon bat edo geiago odol otzean ilerazo arren, ezer etzitzaion, eta jarri zan Juduak eskatzen ziotena egiteko"); JE 3 ("Ez zaitak halako astorik, nola baita eriaren aitzinean bere jakitateaz odol hotzean durduzatzen den medikua", "Goizarekin egiten dira tratuak, odol hotzean baitu gizonak kaskoa bere, nihoiz ukaitekotz"; "Gataska luze batean sartzen dira bi gizonak, biak erdaraz, elhe gaixtorik gabe haatik bat ala bertzea, odol-hotzean, gizonki"); FIr ("Gure gizona emen agertzen da biozdun bezain buru argi odol otzean bide egokiena bilatzen"); NEtx ("Artazubiaga'tar Martiñi ta Barruti'tar Juani odol otzean eman zioten eriotzak"); Vill 3 (adib.: "zer ilkintzak eztira egin odol otzean?", "odol otzean aztertu ezkero, amodioak eztu zutik irauterik"); 1, Hb ("Beretzat izanen du bethi hoberena, Odol hotzik adituz erraten dutena; Ez du nihork izaten errateko hala; yakin ere behar da boza denen dela"); 2: Itz ("maite dabenak, biotza eukiko dau, batbere prestaera baga betiko sakontasun bildurgarrizko batera auspaz jausten doiala, odol otzagaz onean eroan eta ikusteko?"); 1, NEtx ("Odol otzez sarjentuari esaten dio..."); Bilbao ("Gizona dogun trebe ta odol-otzagaz!"); 2: Mde ("Odol-otz guztia galdurik, eskumuturrak borobilduz, andregai izandakoak garraisia egin zion: Urdea!"); Ibiñ ("biotz-inguruan dabilkidan odol otza bide dala, baserriak eta ibarrak ureztatzen dituten errekak beñipein atsegin bekizkit"). odol-hotz Ber Atalak odol hotzean Eliç Antz Jaink odol hotzik Esk odol otzagaz Azald odol otzez Antz IpuiB odol hotz HaurB Virgil
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
2: I. Begiriztain ("Pistolari izan zaneko garairik onenean bezain lasa eta odolotz gelditu zan"); Etxde ("dozena bat gudamutil hauta, zangar bezain zuhurrak [...] eta gainera odol-hotzak eta Clichy-runtz atera zaitez ahal duzun lasterrena"); 1,Ataño ("Odol otzean bere anai bat iltzeko prest dagon bati"). odol-hotz odol otzean TxanKan
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (adibide gisa s.u. odol, hotz, durduzatu, haserrealdi), EskolaHE ( hitz-sarrerako adibideetan), HiruMila ( hitz-sarreran), HaizeG ( ), Lh (odol-otzean), DRA ( ); : EuskHizt (adibide gisa s.u. hotz: "Gizon odol-hotza", 'sanfret', 'durduzatu' eta 'haserrealdi' hitz-sarreren adibideetan), ElhHizt, DRA ( ), PMuj ( ); : Casve , DRA (odol otzik), Lh , PMuj ; : : HaizeG , Casve ( ), Lh , DRA, PMuj ( ) // Ez dugu aurkitu ap. Lur eta . odol hotzean odol odol BF odolotzean DBF odol otzean odol-hotz odol-otz DVC odolotz odol-otzik EF DBF DVC odoloztu BF EF odol-oztü DBF DVC odol-oztu EG/CE EF/FE
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: adib.: odol hotz / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak
-hotz.
Grafia lotu/bereiziak
-l+h-: ik. BAgiria 2000-03-30/31 "- - multzoa eragozte"az. nh
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Kategoria
izond.
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
dozena bat gudari, zangar bezain odol-hotzak.
Aztergaia: odol hotzean
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-n: -an.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
haserrealdian ala odol hotzean?
Aztergaia: odol-isuri
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:003 2003-09-09 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-isuri.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Aztergaia: odol-isurketa
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:009 2003-09-09 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-keta/-tze.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Aztergaia: odol-isurtze
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-09 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
EArauak 25 (II.4.b): "Marrarekin edo bereiz idatz daitezke (...) ekintza-elkarteak: (...) edo ". odol-isurtze odol isurtze
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tze/-keta.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-isurtze.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Aztergaia: odol-kolpe
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH argitaratuan azpisarrera: Bil ("Ez du [zaldiak] beintzat izango / odol golperik"), FIr ("buruko odol kolpe edo "perlesiakin" zagon gaxo bat"), MIH ("Zorigaiztoko odolkolpeak jo zuen, oinazturak bezala, Eguerriak baino lehen"), NEtx ("Aiek biotz jaikiak! Aiek odol-kolpeak garunetan zear!"). odol-kolpe Nola
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
2: Larz ("Odol kolpearenzat behar omen da edan karraskila ura edo ausin ura"), PAlt ("Loiolan utzi genuen Jose Inazio, hilabete batzuk lehenago izan zuen buruko odol-kolpe bigarrenetik sendatzeko ahaleginak egiten"). odol(-)kolpe
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: HiztEn ( . gorputz-zati batean gertatzen den odol-metatzea, odol-ateratzeaz sendatzen dena), LurE Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm. odol(-)kolpe Med //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (AS), ElhHizt (AS), EskolaHE (AS), HaizeG ( ), Lh , PMuj ; : PMuj ; : Casve , Lh Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur eta , DRA. odol(-)kolpe BF odolkolpe DBF DVC odol-kolpetu DVC odolkolpü EF DBF // EG/CE EF/FE
Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa
arauak jasoa du, sarrerako azpisarrera gisa. odol
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Aztergaia: odol-talde
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:24 2001-05-08 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: AS: odol taldeak / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS: odol talde
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-talde.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
sarrerari dagokion azpisarrera. odol
Forma baten adiera(k)
odol mota bereko pertsonen taldea.
Aztergaia: odoletan
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z6:LBeh 2013-11-12 Azpisarrera gisa onartzekoa Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
LBeh (2011-03-03): 109: (Txikizioa toki guztietan, odola, hilo-tzak, gorputz atalak, zaharrak, gazteak, umeak, guztiak lurrean botata odoletan), (odoletan bidaiatzen duten mezulariak dira hormonak), 26 (Baina odoletan gantz ugari edo urriegi edukitzea), 42 (adib.: Aurpegia odoletan zuen), 25 (adib.: Gizona odoletan zegoen eta Gurutzeta Ospitaleko larrialdi zerbitzuetara eraman zuten"), 14 (Beste batean, Fermini botila bat jaurti zioten, eta lurrean botata odoletan ikusi nuenean, senetik irten eta publikora saltatu nuen errudunaren bila). odoletan Deia Elhuyar Consumer Berria EiTB Argia
Beste (edozein) iturritako erabilerak
EPG: 33, 5, 16, Karlos Zabala 14, Monika Etxebarria 10, Michel Oronoz 5, Josu Zabaleta 12, Mirentxu Larrañaga 4, Koldo Biguri 4, Pablo Sastre 4, Felipe Juaristi 3, Anjel Lertxundi 6, Anton Garikano 3, Edorta Jimenez 5, Joan Mari Irigoien 3, Iñigo Aranbarri 3, Juan Kruz Igerabide 3, Daniel Landart 3, Fernando Rey 3, Txillardegi 5, 3, Agustin Otsoa 2, Koro Navarro 2, Juan Garzia 2, etab. odoletan Berria Herria Elizen arteko biblia Filosofia apaingelan
Bestelakoak
Aurreko pasaldikoari egindako oharrak
araua da. izerditan
Informazio osagarria
Forma osatu lexikalizatua
forma osatu lexikalizatua.
Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio
azpisarrera gisa sartzekoa sarreran. odol
Kategoria
adlag.
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak
oihuka ari zen neskatxa, eskuak odoletan.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolaldi
1 iz. Gorputzeko alderdiren batean odol gehiegi biltzea.
2 iz. Haserrealdia.
- HBO
Aztergaia: odolaldi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-aldi.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolbatu
iz. Odolbildua. Ik. odoluri. Atzamarra mailuarekin jo eta odolbatua egin dut.
- HBO
Aztergaia: odolbatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Sin. odolbildu, odoluri
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. odolbildu, odoluri
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolbero, odol-bero
adj. Pertsonez mintzatuz, erraz berotzen edo sutzen dena. Ik. haserrekor. Mutil odolberoa. Azkar eta odolbero bezain bakezko eta ororen adiskide zen. || Ganadu ausart odolberoa.
odolbide
iz. Odol hodien multzoa.
- HBO
Aztergaia: odolbide
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
ik. informazioa s.u. odol-hodi.
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-bide.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolbildu
iz. Gorputzean gertatzen den odol biltze edo gatzatzea; bereziki, kolpe baten ondorioz azal azpian egiten dena. Ik. odolbatu; odoluri; + ubeldu2; tronbo; koagulu. Odolbildu haietatik zaina eten eta odola kanporatzera ez dago pauso bat baizik. Koma-egoeran izan zen bi egunez, kolpearen ondorioz buruan egin zitzaion odolbilduaren eraginez.
- HBO
Aztergaia: odolbildu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Sin. odolbatu, odoluri
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. odolbatu, odoluri
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoldu, odol/odoldu, odoltzen
1 da/du ad. Odolez orbandu, zikindu, estali; odola jariatu edo jariarazi. Ik. odoleztatu. Biluzik eta odoldurik ohe gainean zetzalarik (Ik. odoletan). Odoltzen zitzaizkion askotan zauriak. Zenbat aldiz odoldu dut neure aizkora zorrotza!
2 da/du ad. (Gerra edo borroketan isurtzen den odolaz mintzatuz). Gizonak hilez eta lurra odolduz, erreinu asko irabazi zituen.
3 da/du ad. Odolaren kolorea eman edo hartu. Eguzkia ilunduko da, ilargia odolduko.
4 (Partizipio burutua izenondo gisa). Bere mihiaz mutur odoldua milikatzen duela. Ardi hilen larru odolduak. Zesarren gorputz odolduaren ondoan harriturik bezala daude hiltzaileak.
- HBO
Aztergaia: odoldu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
formak 54 agerraldi ditu: B 17 (Añ , fB , Mg , AB , Ur , Ag , A , A , Echta , Kk ), G 34 (It , VMg, Arr , Bv , Lard, Apaol, Arr , , Or , , Ag , Or , TAg , Ill , Zait , ABar , Azurm , Uzt , Anab , Etxde , NEtx , Or ), IEan 1 (JEtchep) eta EB 2 (Mde , MIH); 10 aldiz azaldu da: B 6 (Añ , Añ , Añ , fB , Echta ) eta G 4 (Mb , Ub); IE-ZuAm dira 11 aldiz agertua (Harb, , Jaur, Gy, HU , Iratz, Barb , Zub), ( ) 7 aldiz (Mat, Gç, Bp , Gy), behin (Ax) eta bitan (Iratz); bitan azaldu da, B (AB ) eta G (Etxde ). odoldu EL2 Ic PAb AmaE MarIl AL BeinB BGuzur Jos Ab Fab May AsL GB Noe Eus ArgiDL G Mi Uzt Pill Sof Goi HitzB Sas Poli JJ LBB Aitork HaurB odoltu EL1 LoraS GGero Olg Jos IArg odolztatu CatLan Aurp Leg odolstatu odolstatv I odoltatu odolztu odoleztu AmaE JJ
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
formak 6 agerraldi ditu: G 2 (J. Agirre, K. Zubizarreta) eta EB 4 (J. Landa, J.M. Arrieta, A. Lertxundi); 6 aldiz azaldu da: EB 5 (M. Ausin, R. Saizarbitoria, I. Garmendia, X. Olarra, A. Sarriegi) eta EgAs 1 ( / ); behin, IE (Iratzeder). odoldu odoleztatu Lore kontu Kontu lore odolztu
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: DFrec 3, AB38 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 1; : DFrec 7, AB50 1, HiztEn-LurE; : LurE; : AB50 1, HiztEn; : DFrec 1. odoldu odoleztatu odoleztatze odoleztu odolztatu
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, odol(du), odoltzen. ad. odoldu da/du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
odoldu, odol(du), odoltzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-ztatu/-ztu.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoldun
adj. Odola duena. Animalia odoldunak.
- HBO
Aztergaia: odoldun
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-dun.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoleko
adj./iz. Pertsonez mintzatuz, beste pertsona batekin odoleko ahaidetasuna duena, odol berekoa. Ik. odolkide. Erbesteko ezagun, adiskide eta odolekorik gehienek alde egin zuten.
- HBO
Aztergaia: odoleko
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
ez dira jaso "x- y" eraikuntzakoak; soil 'ahaidea' adierakoa 2 aldiz jaso da, ap. Ag ("erbesteko ezagun, adiskide ta odolekorik geienak alde egieben euren errietara", "Gauza ona zeritzan odolekoai begiratzea, baño ainbeste diru ate-aurrean utzitzea ere ba..."); modukoa 3 aldiz: Mg 2 ("Senideren bategaz dongaro egin dabenak, dala eskuz, dala obraz, agertu biar dau daukan senitasun, alan odolekua, zelan eraatsi, edo koñatutasuneti jatorkona", "Aide batekin gauza loiren bat konsentitu duenak, edo egin nola edo ala, eskuz edo obraz, esan bear du aidea zala lenengo edo bigarren graduan; baita geienen iritzian irugarren edo laugarren graduan zan aidetasuna, ala odolekoa, nola eratsia, edo koñatatzatik datorrena"), Añ ("esan eikiozu beti, nor dan izentadu bagarik, zelango lagunagaz izan tzan, ezkonduagaz, ainbaakoagaz, boto kastidadeko-dunagaz, aideagaz, nai odolekoagaz, nai oratuagaz"); bana: Zub ("zeren eta gure eskuara, gure dantzak, gure ohidura eta aztura guziak, ba eta odoleko lokarriak ere, mendiz bertze aldedo diralekotz"), Zait ("Bere idaztietan,senide, aide-eratsi [odoleko eztan aidea] ta zearraideak [ezkontz-aide] goratzarrez [omenez] eta elesariz izendatzen ditu Platon'ek"), NEtx ("Gazte biak ezkontzeko odoleko eragozpenaren barkapena eskatu bear izan zuten aldarera baiño len"); 1, JE ("Nor jarraiki, bertzalde, zintzurra bat-batean ideki zaion odoleko zamariari?"). ren odoleko odoleko ahaide(tasun) odoleko EL2 odoleko lokarri / ahaide / eragozpen Plat LBB odoleko zamari Ber
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
'ahaidea' 3: SMitx ("Gure Aita San Iñazio betikoa da / (...) Gure kristautasunaren Pillare gorengoa / Odolekoen "patroi aundi" ta ixpillua"), Etxde ("Nik ez nuen odolekorik galdu Otsandio'n zuk bezala eta ez daramat ene barruan zuk daramazun oiñazea"), Satr ("Batzutan, odolekoak baino areago hartzen ditu hauzoak; eta lehen hauzoa dudarik gabe, familia baten lagun hurrena da"). odoleko Ama-semeak
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: HiztEn, Euskalterm 2 ( sinonimoarekin; hauetan 1 'carnal', 1 'hermano'); : DFrec 1; : Euskalterm 1 Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE. odoleko propio odoleko ahaide odoleko ahaidetasun //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt (adibide gisa, s.u. : "ahaidetasuna odoleko edo erantsia den"), HiruMila (descendiente; consanguíneo, -a), ElhHizt (consanguíneo, -a), Casve (consanguin), HaizeG (consanguin), Lh (consanguin), DRA (descendiente, consanguíneo), PMuj (1 cognado, pariente por cognación, consanguíneo; 2 atávico; 3 hereditario); : PMuj (parentesco por consanguinidad); Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur eta . odoleko odol EF BF DBF DVC odolekotasun DVC EG/CE EF/FE
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-ko.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
izlag. eta iz.
Forma baten adiera(k)
odol berekoa, odolkidea.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: 'Familiaren barneko harremanak odol bidezkoak, ezkontzaren ondoriozkoak (ad. koinatu edo koinatarenganakoak) eta adopzioaren ziozkoak izan daitezke [...] "baita, geienen iritzian (esan bear du) aidetasuna, ala odolekoa, ala eratsia"'.
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): ' hitza sartzea ere ez da beharrezko ikusi'. odoleko
- Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Isildua 'zaldiei' buruzko adieran.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolerre, odol-erre
adj. g.er. Haserrekorra, zitala. Ik. odolbero.
odoleztatu, odolezta, odoleztatzen
1 da/du ad. Ipar. eta Naf. Odoldu. Burutik oinetaraino odoleztatua.
2 (Partizipio burutua izenondo gisa). Zernahi pairatzen zuela bere esku odoleztatuetarik. Ezpata odoleztatua.
- HBO
Aztergaia: odoleztatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, odolezta, odoleztatzen. eta ad. 'odoldu'. odoleztatu Ipar. Naf. da/du
Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)
odoleztatu, odolezta, odoleztatzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-ztatu.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoleztatze
iz. Odolez orbantzea edo estaltzea.
- HBO
Aztergaia: odoleztatze
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolgabe
1 adj. Odolik ez duena. Gorputz odolgabea.
2 adj. Adorerik edo kemenik gabea. Nire lantokiko gazte odolgabeak apaizak baino goizago erretiratzen dituk gauaz.
- HBO
Aztergaia: odolgabe
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolgabetu, odolgabe/odolgabetu, odolgabetzen
1 da/du ad. Odolgabe bihurtu, adorea galdu.
2 da/du ad. Odolustu.
- HBO
Aztergaia: odolgabetu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, odolgabe(tu), odolgabetzen. ad. odolgabetu da/du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
odolgabetu, odolgabe(tu), odolgabetzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-gabe-tu.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolgaitz, odol-gaitz
adj. g.er. Pertsonez mintzatuz, gogorra, ankerra.
odolgarbi
adj. Zaldiez mintzatuz, odol garbikoa. Printzeak zaldi odolgarbiak hazten zituen.
odolgiro
1 adj. Odolzalea. Kristauen etsai odolgiroa. Hautsi zuen bere oin azpian suge odolgiroaren buru pozoitsua.
2 adj. Odoltsua. 1808 eta ondoko urteetako ezbehar odolgiroak.
- HBO
Aztergaia: odolgiro
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond. 'odolzalea'.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoljario
iz. Odola jariatzea edo galtzea; odol hodi batetik odola ateratzea. Ik. hemorragia. Hamabi urtean odoljarioz bizi zen emakume gaixo bat. Zerraldo utzi zuen, bekain bat irekita, odoljario gupidagarrian. Odoljarioa geldiarazteko.
- HBO
Aztergaia: odoljario
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak erabaki gabe utzia Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
iz.
Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
gisa honetakoak loturik ala bereiz idaztekoak diren ez dugu behar bezain argi. Miren Azkaraterekin konpontzekoa da. Bestalde, eta loturik idaztea proposatuko balitz, adierazi beharra dago ez dagoela "odolaren odoljarioa" egin beharrik edo, bestela esan, elkartuaren bigarren osagaia beti aska litekeela.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-jario. Lehendik proposatuak, -ren AS gisa emateko: . jario galtza-jario, gezur-jario, hitz-jario
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolkara
adj. Odolaren kolorekoa. Zeru odolkarari so.
- HBO
Aztergaia: odolkara
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond. 'odol kolorekoa'.
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kara.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolki
iz. Txerri odol egosiz eta beste zenbait osagaiz egiten den hestebetea. Ik. odoloste; buzkantz. Gabon aldean txerria hilda, odolkia eta lukainka. Babarrunak odolkiarekin. Odolki mutur bat.
odolkiak ordainetan Mesede edo kalteren bat hartu duenak era berean erantzun duela adierazteko erabiltzen den esapidea. Armstrongek, atzokoan, odolkiak ordainetan. Burtsarekin berdintsu gertatzen ari da: dezente puztu da azkenaldian eta, orain, odolkiak ordainetan. || Ordutik aurrera burutazio bakarra izan duela beti: nola edo hala, odolkiak ordainetan ematea guri. Errege Magoak jo eta ke aritu dira lanean, onak izan direnei opariak eta gaizto izan direnei odolkiak ordainetan ematen. Odolkiak ordainetan jasotzen dira, ordea, sarri.
- HBO
Aztergaia: odolki
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. Sin. odoloste
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. Cf. buzkantz. odoloste
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "(Izond.) Odolki arraio hori! Odolki puska: tontolapiko" (2009-01-07)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolkide
adj./iz. Odol berekoa. Ik. odoleko. Odolkideak ere hiltzeko higuinik ez zuten.
- HBO
Aztergaia: odolkide
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-kide (erd. ). con-
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolkidetasun
iz. Odolkide denaren nolakotasuna. Odolkidetasunak eta ahaide arteko ezkontzek ahuldutako leinu baten azken alea.
- HBO
Aztergaia: odolkidetasun
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolkoi
adj. Odolzalea.
- HBO
Aztergaia: odolkoi
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
'odolzalea'.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoloste
iz. Bizk. Odolkia.
- HBO
Aztergaia: odoloste
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. . . Bizk Sin odolki
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. Cf. buzkantz. odolki
Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala
Bizk.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoltsu
1 adj. Odolez betea, odoldua. Ezpata odoltsua. Beren zauri odoltsuak.
2 adj. Gerrez, borrokez eta kidekoez mintzatuz, odol asko isurarazten duena. Sakrifizio odoltsuak. Borroka odoltsuen artean. Gudu odoltsua.
3 adj. Odolzalea.
- HBO
Aztergaia: odoltsu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-tsu.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoluri
iz. Ipar. eta Naf. Ubeldua; odolbildua. Gorputz guztia zioten azotez larrutu, eta bisaia ederra odoluriz itsustu.
- HBO
Aztergaia: odoluri
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
1 (Zait ); 2 (EZ ; Ip ). odolguri Sof odoluri Noel Dial
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
1 (Etxde in 1985). odolguri Euskera,
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: HiztEn-LurE; Euskalterm 1. odoluri
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
eta . . Ipar. Naf. Sin odolbatu, odolbildu
Informazio osagarria
Zerrendakoaren pareko forma(k)
. odolbatu, odolbildu
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odoluste
1 iz. Odol asko edo odol guztia ateratzea edo galtzea. Odolustea agudoago egiteko, harakinaren laguntzaileak atzeko hanka batetik oratu zion idiskoari.
2 iz. Eriez mintzatuz, zaina irekitzea odol kopuru jakin bat ateratzeko. Ik. odolustu2. Hurtadok odoluste bat egin zion besoan.
- HBO
Aztergaia: odoluste
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
hemen jasoz sarreran ageri den adibidea. odolustu 2
Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-huste.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolustu1, odoluts, odolusten
da/du ad. Pertsonez edo abereez mintzatuz, odol asko edo odol guztia atera edo galdu. Zigor ukaldika odolustu zuten. Emaztea aiztoarekin odolusteko gertu zegoen. Hilotza ahotik odolusten ikustean. Biharamunean odolusturik aurkitu zuten.
- HBO
Aztergaia: odolustu 1
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, odoluts, odolusten. ad. odolustu 1 da/du
Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak
odolustu, odoluts, odolusten.
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak
-hustu.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolustu2
iz. Eriez mintzatuz, zaina irekitzea odol kopuru jakin bat ateratzeko. Ik. odoluste 2. Odolustu bat komeni zaio gibel aldeko zainetik.
- HBO
Aztergaia: odolustu 2
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
iz. 'odolustea': . odolustea agudoago egiteko, harakinaren laguntzaileak atzeko hanka batetik oratu zion idiskoari
Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra
horko adibidea sarreran eskainiz, eta honi dagokiona jasoz: . odoluste odolustu bat komeni zaio gibeleko zainetik
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odolzale
adj. Odol isurtzeak atsegin dituena, ankerra. Ik. odolgiro; odolkoi. Borrero gogor eta odolzaleak. Herodes odolzalearen eskuetan hil ziren haurrak.
- HBO
Aztergaia: odolzale
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
HMan eta 1800az gero agertu da, 21 aldiz: formako 3 (fB ; VMg; AB ), formako 7 (Zav ; Enb; BEnb ; Lard; Xe; Zait ; NEtx ) eta formako 8 (AB Lard; Inza Or Etxde Etxde ); 3 aldiz (Arr Or ). odol zale Ic III AmaE odol-zale Fab NereA Sof Antz odolzale AmaE; Azalp; SCruz; AlosT; JJ odoltzale May; SCruz
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
1, G (Zaitegi); 6: B 1 (I. Zubiri), G 1 (L. Dorronsoro), EB 4 (J.A. Mujika; J.M. Irigoien); 2, G (P.B. Biguria); behin azaldu da ( 1933). odol-zale odolzale odolzalekeria odoltzale Euzkadi,
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB38; : AB50 1; Euskalterm 1; : DFrec 2; HiztEn-LurE; Euskalterm 1. odol zale odolzale odoltzale
Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-zale.
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna
-l+z-.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: " nire iritziz grafia hobea [da]" odoltzale (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odontologia
iz. Med. Medikuntzaren adarra, hortz-haginak eta haien gaixotasunen sendabideak aztertzen dituena.
- HBO
Aztergaia: odontologia
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
Euskaltzainen oharrak
- [E210]: nazioartekoa denez sartzea komeni da.
- Erabakia: BAgiria (1998-12-18): onartu egin da.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
odontologo
iz. Odontologian espezialista den sendagilea.
- HBO
Aztergaia: odontologo
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:43 2001-05-08 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E301]: "falta [da] edo nire iritziz sartzekoa" (1996-08-19)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofenditu, ofendi, ofenditzen
du ad. Heg. Iraindu.
- HBO
Aztergaia: ofenditu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, ofendi, ofenditzen. ad. 'iraindu'. ofenditu Heg. du
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofentsa
iz. Iraina, laidoa.
- HBO
Aztergaia: ofentsa
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua - OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofentsagarri
adj. Zah. Iraingarria.
- HBO
Aztergaia: ofentsagarri
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'iraingarria'. Zah
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [K201]: "eta : nahikoa bitxiak dira askorentzat, eta horien ondoan onartu beharrekoak iruditzen zaizkit: eta . (Berdin defendatu-ren ondoan e.a.)" ofentsatu, ofentsatzaile ofenditzaile, ofenditu ofendigarri defenditu (1996-08-20)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofentsatu, ofentsa/ofentsatu, ofentsatzen
du ad. Ipar. Iraindu, laidoztatu.
- HBO
Aztergaia: ofentsatu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
, ofentsa(tu), ofentsatzen. ad. 'iraindu'. ofentsatu Ipar. du
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
ofentsatu, ofentsa(tu), ofentsatzen.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofentsatzaile
adj. Ipar. Iraintzailea.
- HBO
Aztergaia: ofentsatzaile
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-02-22 Lantaldeak besterik gabe onartua Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. 'iraintzailea'. Ipar
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofentsiba
iz. Mil. Eraso militarra. Esperientziak diosku ofentsiba handiek ez dutela ezertarako balio Afganistanen.
- HBO
Aztergaia: ofentsiba
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:21 2001-05-08 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh177 2020-11-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ez dugu aurkitu formarik. ofentsiba
176. ofentsiba
Beste (edozein) iturritako erabilerak
30. ofentsiba
Erdara/euskara hiztegietako datuak
es / fr : Adorez (Mil) / Elhuyar: (Mil) / Labayru: (Ataque) / Zehazki: (Mil) / NolaErran: (zab.). ofensiva offensive, attaque eraso, erasoaldi, ofentsiba ofentsiba, eraso, erasoaldi eraso(aldi), oldar(raldi), ekinaldi, jazarraldi, jaukimendu erasoaldi, ofentsiba ofentsiba erasoaldi
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez
Ik. . eraso, erasoaldi
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa
Nazioartekoa da, erabilia eta beharbada eraso, formek baino adiera zehatzagoa du. Jaso liteke. Dena dela, marka dagokio. erasoaldi Mil.
Informazio lexikografikoa
Jakite-arloak
Mil.
Formari buruzko oharrak
Euskaltzainen oharrak
- Erabakia: (H2.2 / 2011-06-28): Kendu lerroa.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofertorio
iz. Erl. Mezaren partea, Jainkoari ogia eta ardoa eskaintzen zaizkiona. Ik. eskaintza 3. Mezako Ofertorioan, Ostia jasotakoan.
- HBO
Aztergaia: ofertorio
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:42 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
15: Brtc ("Ofertorioan"), Mg ("Mezako Ofertorioan sartzen zanean Sazerdotea..."), Añ 2 (adib., "Ofertorioa. Adierazoten dau, zelan bere borondatez, ta gurariz opa-zan Jesu Kristo Eriotzara"), ("Ofertoriuan"), Dv ("ofertorioan. Jesus azotatua. Ikusten dut nere Jaun ona harroin bati estekatua"), Ip (izenburu bezala), Arb 2 (adib., "Hori da Aphezak bereziki derrana Ofertorioko hitz hautaz"), A ("Opalorduan [ofertorion] zuk, Medel, eta Azpeitiko gure adiskide Arizpek oiukatu zenezakete"), 4 (adib., "Ofertorio eskeintza esan nai du", "Ofertorioan Jainkoaren ama abestu zuten"), Const ("Bena horra nun gizagaxo Pettarrak ofertoriuan nota bat faltsu emaiten dian osoki"). ofertorio CC UskLiB LEd Hil Igand Ardi Artzainak dei ArgiDL
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
3: Leon ("ofertorioa: ogiaren ofreitzea"), V. Aramburu (izenburu bezala), P. Saragüeta ("Erretorea ofertorioan estolaikin jeisten ze eta juaten zire apa ematera"). ofertorio
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: DFrec 1, AB50 1, HiztEn, LurE Ez dugu aurkitu ap. AB38, Euskalterm. ofertorio //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: EuskHizt, ElhHizt (ofertorio), EskolaHE Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . ofertorio // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Erl.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofita
iz. Geol. Harri magmatiko ilunkara, gehienetan berdexka, zenbaitetan feldespatozko kristal izpi zuriz hornitua izaten dena eta harri apaingarri bezala erabiltzen dena. Bidezidorrak egiteko bertako ofita erabili dute.
- HBO
Aztergaia: ofita
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:004 2003-09-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
1, JMB ("Badira Iruña eta Gazteizko erakustokietan otaarri edo ophitazko ta fibrolitozko zenbat arlaban-aizkora"). ophita ELG
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
4: 83 ("Ofitazko aizkora leundu bat"), I. Aizpuru ("Añanako diapiroko buztin eta ofitetan"), A. Aldezabal ("Buztin, igeltsu eta ofitak"), K. Olaetxea ("Ofitazko ingudea"). ofita Arkeoikuska
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
: AB38 1, HiztEn (Sugearen azalaren itxura duen diabasa...), LurE ( ), Euskalterm 1 Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50. ofita Geol. //
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
: ElhHizt ( ), HiruMila (Ik. ), EskolaHE ( ) Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur eta , Casve , HaizeG , Lh , DRA, PMuj . ofita Miner. ahuntzarri Geol. // EG/CE EF/FE EF BF DBF DVC
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal / formen ordainak: : HiruMila, PMuj ( ); : Casve , T-L , PMuj ( ); : PMuj ; : ElhHizt ( ), HiruMila; : Casve , PMuj ( ) Ez dugu aurkitu ap. HiztHand, Lur eta , XarHizt, HaizeG . ofita ophite ahuntzarri DCV auntz-arri harrimusker FE LFB DCV arri-musker arri-urdin DCV ofita Miner. sügeharri FE DCV suge-arri // EG/CE EF/FE FB
Erdaretako formak
(DLLF): ophite; (S. Carbonell): ofite; (Langenscheidts): Ophi(oli)th Ez dugu aurkitu ap. (Collins). fr it Min. de // en
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Jakite-arloak
Geol.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [E302]: Duen koloreagatik (berdea) ere deitzen zaio. Ez dakit hiztegian sartzeko hitza den Orotarikoan agertzen da. otarri (2010-01-05)
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofizial1
1 adj. Legezko aginpidea gauzatzen duten erakundeetatik (gobernutik, Administraziotik eta kidekoetatik) datorrena, edo horiei dagokiena. Agiri ofiziala. Estatuaren aldizkari ofiziala.
2 adj. Horretarako eskua duten herri agintariek antolatua. Euskal Herriko unibertsitate ofiziala. Espainiako irakaskuntza ofizialak gure artean izan duen egiteko kaltegarria. Kontrol ofizialaren azpian dagokeen edozein irakastegi.
3 adj. Dagokion erakundeak erabakirik, indarrean dagoena. Hizkuntza ofiziala.
4 adj. Horretarako eskua duenak onartua edo ezagutua. Barka eske nator, Barojaz mintzatu naizelako gure Barojalari ofizialen baimenik gabe. Gaur egin dute probaren aurkezpen ofiziala. Hamar eguneko epean behin betiko emaitza ofizialak argitaratu beharko dituzte.
- HBO
Aztergaia: ofizial 1
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArau93 Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
izond.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
izond.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofizial2
iz. Heg. Armadan, maila apaleko buru edo buruzagia. Ik. ofizier.
- HBO
Aztergaia: ofizial 2
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Araua: Z3:EArauB Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:HBB 1996-02-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:03 Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak
. iz. 'armadako karguduna'. . . Heg Sin ofizier
Informazio osagarria
Euskalki-banaketa desberdineko forma parekoa
. ofizier
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Formen arteko bereizketa semantikoak
armadako karguduna.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
ofizialdu, ofizial/ofizialdu, ofizialtzen
du ad. g.er. Ofizial bihurtu. Dagoeneko Euskal Herriko hogeita bi udalek ofizialdu dute euskal nortasun agiria.
- HBO
Aztergaia: ofizialdu
Iturria:
Kodea [?] Data Proposamena Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:31 2001-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz Formari buruzko datuak
Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
ofizial(du), ofizialtzen.
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna
-tu/-izatu.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
du ad.
Maiztasuna
g.er.
Forma baten adiera(k)
ofizial bihurtu.
- OEH
- EHHA
- XX. mendea
- Lexikoaren Behatokia
Oharra: azken eguneraketa 2022-07-08
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako Atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Conde Oliveto, 2. 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
