Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

adierazle egokia da, erabilia eta onartzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

a 1 sarreraren azpisarrera gisa sartzekoa.

Jakite-arloak

Hizkl.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: A ZER (V-gip, G-azp; Lar, Añ, H). "(¡Ha! qué buena) alaja, [...] a zer pota, a zer mentua" Lar. "(Bravo) páxaro, ha ze txorikumea!" Añ. "Ha! zer ihizia, ah! quel gibier! le bon gibier que voilà" H. "Aze gauzie! ¡vaya cosa!" (G-azp). "Aze sorgiña eindda dagon ire alabia" Elexp Berg. v. HARA ZER. (En algunos ejs. meridionales podría tratarse de ara zer(r)). A! zer laidoa! zer ondikoa! zer dolorea ta zer marraska! Harb 141. Ha zer bidea eta moldea [...] nahi duzunaren erdiesteko! Ax 174 (V 117). Ha zer usaia zeban! Lar Gram 389. Ah zer itsutasuna. Cb Eg II 136. Ah! zer ihurtzuri kolpea! Brtc 127. A zer probesionia / orai heben düdan. Xarlem 664. Ah zer dotriña au. Gco I 410. A ze gogorra dan urlija Konfesore. Astar II 132. Ha zer ondasuna! Izt C 132. A zer kuidaduakin gobernatuko zaitutan! Bil 159. Batek sudurra galanta zuen, / a ze oliyo jarrua! Xe 318. Pluma eta tintero, / bastoi ta makilla, / pobriak altxatzeko / a ze kuadrilla! Ud 26. Ah! zer fortuna! Oraikotik aberats gira zu eta ni, Maria. HU Zez 55. A ze ikustekua! A BGuzur 155. A ze zurbill da galdua dagon! Ag AL 114. Ah! zer lilia! / Maule hiria! Xikito 11. Baiona, Saander, Kijon! A ze...! Orreik erriok edozeñ umek be ikusi ditu... Ag Kr 81. A ze bi gauden gu! --A ze bi... bat izan bear gendukeanak! Ag G 279. Ah! zer irriak egin ditugun! JE Bur 147. A zer kankarreko miña eraman biar zuten batzubek! Alz Txib 84. A ze soldadu edo gudariak [...], etsaiaren aldetik jartzen diranak. Inza Azalp 10. A ze barre zantzoak egingo leuskizuezan. Kk Ab II 116. A ze ittaunea! Otx 110. A zer istillua! Or Eus 148. A, ze loa bota bear dedan! NEtx Antz 49. Aze zastadia emon zestan. SM Zirik 17. A zer laguntza! Artian txotxa baño aurra obe. Anab Poli 42. A zer burue! Erlojua atzendu zait beitien. Izeta DirG 28. Ha, zer kanta! Nola bihotza jotzen duen! Larz Iru 86. A zer erakaspena hemengoendako! Xa Odol 232. A ze itxuaurrekoa ori! (AN-araq). Inza NaEsZarr 13. A zer perretxikue zu! (AN-larr). Ib. 341. Eta, galtzen nuanean, a zer bullak eta marmarrak ateratzen zizkidan! Albeniz 127. A zer poza berriz ikusiko baldin banu! MEIG IX 105. v. tbn. Sor Bar 89. Alz STFer 120. EusJok 74. Muj PAm 8. Tx B 225. Lek EunD 25. Basarri 152. NEtx LBB 313. Uzt Sas 71. Berron Kijote 25. A ze: SMitx Aranz 224. Anab Poli 48.

a zer 2367 (a ze 1705; a zer 662): AEK 14 (“Duela zortzi bat urteko argazkiei begiratuta, trikitiarekin Aristerrazuko erromerian, a zer aldea orduko eta oraingo irudiak ikusita!”, “Nork bere ozeanoa idatzi zuen gero, a ze ironia“), Argia 85 (“A zer zoramena!”, “Batzuek esango dute: a ze txorakeria!”), Berria 204 (“A ze uda daukagun aurretik, lagunok”), Deia 18 (“A zer burutazio!”, “A ze egun gogorra, motel!”), DiarioVasco 52 (“a ze ilusioa!”), EiTB 1730 (“A ze bi!”), ElCorreo (“A zer lau elementu!”), Elhuyar (“A ze hitz konplexua!”), Elkar 201 (“A zer txorakeriak ari diren esaten”, “Ama, a ze jarduna, zurea!”), Erlea 15 (“A ze kabroia”, “A ze parea, Gandiaga eta Oteiza”), Consumer 8 (“Bada, a zer pagotxa!”), Euskaltzaindia 4 (“A ze parea, karakola eta barea”), Goiena 4 (“A ze etorkizuna!”), HABE (“A ze zarata!”), Jakin 28 (“A zer gaupasa!”, “A ze buru jana egin zion nire lagun handi Labaienek”), Laneki (“A ze zorte txarra!”), UEU 2 (“A ze nazka!”), Uztarria 5 (“Baina a ze kasualitatea”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

a ze 178: Berria (“A ze piper puska”), Lopez de Arana (“A ze tontakeria, ezta?”), Joxean Sagaztizabal (“A ze gaua”), Xabier Etxabe (“A ze emakumea!”), Joxe Austin Arrietas (“Zeren, a ze barre-algarak egin izan ditugun anaiak eta biok, hainbat jende bihotzoneko bezain egiaren ezjakitun gu bion arteko antz izugarriaz ohartzen zirenean!”), Xabier Mendiguren Elizegi (“-A ze jenioa! - Aiorak”), Jon Maia (“Atzo ikusi al zenuten Jurado telebistan? A ze parea...”), Jon Arretxe (“A ze hanka sartzia!”), Patxi Zubizarreta (“A ze galderak egiten dituzun!”)…; a zer 310: Berria (“A zer lanak eman behar dituen mutiko honek”), Herria (“A zer besarkadak! batek eta bertzek ez zakiten bertzearen berririk”), Fernando Rey 31 (“"A zer nekosoa zu ere", esaten zion amak”), Jon Muñoz (“A zer distira zuten, ordea!”), Pello Zabala (“A zer projimo koadrilla! Projimoa maitatzen erakutsi digu ebanjeliotik Nazareteko maisuak”), Antton Olano (“A zer saltsa!”), Migel Angel Mintegi (“A zer bi pinporta!”), Elizen arteko Biblia (“A zer gizona zu!”), Aingeru Epaltza (“A zer laguntza bildu dudan!”), Juan Kruz Igerabide (“A zer negarrak egingo dituen Laertes aita zaharrak, a zer negarrak Penelope emazteak eta Telemako semeak”), Luis Elberdin (“A zer panorama!”), Xabier Olarra (“A zer nazka ematen zidan!”), Juan Luis Zabala (“Hara, a zer izena!”), Oskar Arana (“Eta a zer apetak - esango zuen Harryk, halako distira maltzur bat erantsiz -, a zer apeta lixunak izango diren!”), Patxi Iturritegi (“A zer nahaste-borrastea datekin! Ni baino despistatuagorik!”)…

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Oso erabilia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa izan liteke.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa a2 sarreran.

Euskaltzaindiaren Arauak

EArauak 38: Saharako Errepublika Arabiar Demokratikoa / Mendebaldeko Sahara / Sahara; saharar; Aaiun; aaiundar.

Atzizkien araberako erabakiak

-tar.

Euskaltzaindiaren Arauak

ababor iz.

Euskaltzaindiaren Arauak

abade 1 'monasterioko burua'. 2 Bizk. 'apaiza'

AS (azpisarrera) gisa gehitzeko eskatuz: abade egin , abade nagusi ? irizpide-marka berria da "31.10" hau, eta dagokion azalpena, honakoa: "Euskaltzaindiak arautu berri dituen formak ez dira ezertan ukituko pasaldi berri honetan (edo bere horretan berretsiko dira); horien azalpena osatzeko edo aldatzeko eskabidea, berriz, egin dezakeela uste du Lantaldeak".

Forma baten adiera(k)

1 monasterioko burua; 2 (Bizk.) apaiza

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

abade sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

apaiz egin [eta hau da hobesten dena, hots: definitzailea berez da hobetsia, definituaren aldean]

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-etxe.

Aldaera baztertuaren ordaina

Hau orokor-hedatuagoa dela uste du L. Baraiazarrak, hori ematen du elkarketa arrunt-gardenak, eta tradizioak ez du bestelakorik agintzen (Azkueren bi ager. dira OEHko abatetxe bakarrak).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Euskara batuan hobestekoa

nahiz eta apaiz den oinarri hobetsia eta forma hobetsien gain eraikiko diren oro har eratorri-elkartuak, lexia eginei (osagaien konbinazio librez eratzen ez direnei) oinarrien trataera bera dagokie.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

apaiz nagusia, apaizburua.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

apaizgaia.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Bizk.

Forma baten adiera(k)

apaizgintza.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tasun/-tza.

Forma baten adiera(k)

1 monasteriko buruaren kargua eta egitekoa. 2 Bizk. apaizgoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

abadetu, abade(tu), abadetzen. da/du ad.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adierak emanez: 1 'monasterioko buru egin'. 2 Bizk. 'apaiz egin'.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

abadetu, abade(tu?), abadetzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tza/-tasun.

Forma baten adiera(k)

1 monasterioko buruaren kargua eta egitekoa. 2 Bizk. apaizgoa.

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratua: abadot(a) 2 (SP Phil: "Erlei lakhetzen zaie bere eztiaren ingurunean, eta abadotei usain gaixtoen aldean"; He Phil "Abadotei edo uli beltz lodiei berriz, usaiñ gaxtoetan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu gure corpusean aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

abadot(a) : HiztEn-LurE.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietan: abadot(a) : ElhHizt; abadota : HiruMila, DRA, PMuj DVC; abadote : DRA, PMuj DVC.

Forma zahar gutxi erabilia, datuen argitan ezin erabaki daitekeena

ezin erabaki daiteke, tradizioaren arabera, -a organikoa duen, eta a) bigarren mailakoa izanik, ez du hainbesteko garrantzirik forma bakar-batua erabakitzeak; b) Euskaltzaindiak, berriz, aurrerago jo dezake eta forma bakarra eskaini.

Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Zah. g.er. Ik. liztor.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

abiadura, lastertasuna.

Euskaltzaindiaren Arauak

abaildu, abail, abailtzen. da/du ad.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adiera argitzeko eskatuz: 1 leher egin, nekatu. 2 pisuaz makurtu.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

abaildu, abail, abailtzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

abakando Homarus gammarus.

Landare eta animalien taxonomi izena

Homarus gammarus

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adierak emanez: 1 ariketa aritmetikoak egiteko taula boladuna. 2 kapitelaren goialdea.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-ako: -u amaiera ote dagokion aipatu da, latinetikoa denez; baina -ako/-aku ez dago Maileg-ean arautua, eta hau -ako forman ageri da hiztegietan.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez, eta adiera argituz onartzekoa

baldintza minimoa betetzen du, eta onartzekoa da, premiazkoa den eremu-adieretan.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

abala eman, abal-emaile.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

1 Merkataritzan, 'zordun nagusiak huts eginez gero, zorra ordaintzeko hirugarren batek emandako bermea'. 2 bestetan erabil berme .

Esapideei dagokien sistematika

eman: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

abal sarrerari dagokion azpisarrera.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

Atzizkien araberako erabakiak

-dun.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

Merkataritza. abala eman zaion pertsona.

Euskaltzaindiaren Arauak

abandonatu, abandona, abandonatzen. du ad. h. utzi; alde batera utzi, bertan behera utzi

Euskara batuan hobestekoa

bigarren mailakotzat onartzekoa da (haur abandonatuak bezalakoak adierazteko beharrezko izan daiteke), eta hobestekoak dira: utzi; alde batera utzi, bertan behera utzi

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

abandonatu, abandona, abandonatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu; abandonamendu agertu da behin (JesBih: "Onhesten ditut orozko abandonamendua, ene bihotz khirestasunak, ene langidurak, ene penak, ene tentazione eta ene gaitz guzien enbrazuak, zure iustiziari satisfatzeko").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira guztiak eta erabileremu orokorrekoak zazpitik bost behintzat: abandono 2 (Hemen 1987-10-23: "Euskal Herrian diren poliziak ez dituztela bertakoek bakarrik baztertzen (...) eta Madrilgo agintariei abandono hori leporatzen diete"; J. Azurmendi: "jarrera klasikoen abandonoa..."); abandonu 4 (ESB: "jasaten duten abandonu eta pobretasuna", C. Bueno: "Sendotza sakramentuan ixiltasunaz, itsutasunaz, kultur ezaz, abandonuaz, jakinezaz, edonolako gabeziaz, ahuleziaz etsitakoentzat"; L.M. Mujika: "soro askoren abandonua ekarri baitu"; S. Goñi: "bere erantzukizuna muga dezake abandonu-akzioaren bidez, hau da, untziaren balioa eta pleitagatik jasotako dirua abandonatuko du kaltetuen onerako"); abandonatze 1 (J.M. Torrealdai: "Pontu hau zehazki aztertu behar litzake, gaurko "erorketa", "abandonatze" eta "galera" anitz fede gabeziari edo ahuleziari, besterik gabe, itsasi aurretik").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

abandono : AB50 1; HiztEn ("iz. 1. Abandonatzearen ekintza eta ondorioa. 2. KIR. Proba edo lehiaketa bat uztea"); abandonu : LurE ("iz. Zuz. Pertsona, gauza edo eskubideak, onuradunik gabe uztea. // Gauzak, berorien jabegoa galduz uztea, era horretara nullius ondasun bezala geratzen direlarik"); Euskalterm 17; abandonatze : Euskalterm 19. // Euskaltermekoak, arloka banatuak: a) Zuzenbide eta administrazioan: abandonu eta abandonatze sinonimo gisa ageri dira 10 lexiatan (eskubide-abandonu; eskubideak abandonatze abandono de derechos; abandonu; abandonatze abandono; animali abandonu; animaliak abandonatze; animalien abandonatze abandono de animales; famili abandonu; familia abandonatze; familiaren abandonatze abandono de familia; ondasunen abandonu; ondasun-abandonu; ondasun-abandonatze abandono de bienes; seme-alaben abandonu; umeak abandonatze abandono de hijos; lan-abandonu; lana abandonatze abandono del trabajo; funtzio publikoak abandonatze; funtzio publikoen abandonatze; funtzio publikoen abandonu abandono de funciones publicas; ezkontegoitzaren abandonatze; ezkontegoitza-abandonatze; ezkontegoitzaren abandonu abandono del domicilio familiar; lanpostu abandonu; postu-abandonatze abandono del destino); abandonu bakarrik 6 lexiatan (erakunde-abandonu abandono institucional; abandonu-egoerako finka finca en estado de abandono; abandonu-egoera estado de abandono; lanpostu-abandonu; lanpostuaren abandonu abandono del puesto de trabajo; akzioaren abandonu abandono de la acción; delitu-abandonu desistimiendo del delito); abandonatze bakarrik 3 lexiatan (amaren etxea abandonatze abandono del hogar materno; aitaren etxea abandonatze; gurasoen etxea abandonatze abandono del hogar paterno; instantzi abandonatze abandono de la instancia); b) Erlijioan: -k eskutik uzte (Jainkoak eskutik uzte abandono de Dios) eta -ren eskuetan jartze bana (Jainkoaren eskuetan jartze abandono en Dios); c) Nekazaritzan bakarra agertu da: esnegintza uzteko plan plan de abandono del sector lácteo; d) Kiroletan: utzi (atea utzi abandonar la portería; jokalekua utzi abandonar el terreno de juego); -t(z)eari utzi (kirola egiteari utzi abandonar la práctica del deporte); utzi / erretiratu (erretiratu, proba utzi abandonar la prueba, retirarse); utzi / aldendu (kiroletik aldendu, kirola utzi abandonar el deporte).

Adiera bereko beste formen erabilerak

'abandono' itzulitako besteak: ajolagabekeria : AB50 1; utzikeria : AB38 1; uzte : Euskalterm 2.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegi batzuetako informazioa, abandon(o) erdarazkoen ordainez: ElhHizt: "s.m.1. Uzte, bertan behera uzte. 2. Utzikeria". // HiruMila: "m. 1. abandonu, trakeskeria, zirtzilkeria, zabarkeria. 2. renuncia: utziera, uzte, uzketa. 3. uztasun, lasaikeria". // Lur EF/FE: "1. Utzikeria, baldankeria, laxokeria, zabarkeria. 2. Babesgabetasun". // Lur EG/CE: "Zabarkeria, utzikeria, narraskeria". // Casve FE: "bileizte, üzte; (à l'abandon) auher, ützi, lantügabe; nahas-mahas". // Haize Garbia: "bazterrerat uzte". // T-L LFB: ø. // PMuj DCV: "1. dejación, dimision =uzte, utziera, lagatze 2. Dejadez, negligencia = zabarkeria, lazokeria, ajola-gabekeria 3. repudio = zaputzaldi, zaputz4. Desaliño = narraskeria, arloteria" // Azkue Aurkibidea: "ardura-bagatasun (b); ardura-bagetasun (b); ardura-bakotasun (b); bandil (bc, g); dilingankeria (bn); egabera (b). Egaberan itxi; errezkeri (g); esmoilkeria (bn, l); etxipen (b); iskera (b); itxitasun (bc); lazokeri (bn, lc, r, sc); totalkeria (l). Ondikozko totalkeria; utziera (an, g); uzte (an, g)". // Agintaritza-aldizkarietatikako hitz-bilduma: "utzikeria; alde egitea". // Administrazio hiztegia: "abandono del servicio: zerbitzua abandonatze". // Ez da agertu, ez hitza ezta kontzeptua ere Europako Ituneen Hiztegia-n, Toki-Jaurbidearen Oinarriak arautzen dituen Legea liburuan, Elhuyarren Zuzenbide zibileko hastapenak liburuan.

Erdaretako formak

Beste hizkuntzetako informazioa: es abandono; fr (DLLF): abandon, abandonnement // FIG abandon, négligence // abandon (deportes) // abandon, confiance, franchise; en (DEIL): abandon, abandonment; de (Slaby-Grossmann): Verlassen, Aufgeben // (Jur) Abandon m, Verlassen n, Verlassung f; ca (DCC): abandó.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: abandono / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Txostenak eskainiko duen informazioa behar da

argitzeko dago a) -o/-u amaieraren auzia (ez da latinetikoa); eta b) zein eremutan izan daitekeen egoki edo beharrezko (Zuzenbidea eta Kirolak, aipatu dira).

Forma berria da, eta hobestekoa lehiakideen kaltetan

OEHko datuak [laburduren azalpena]

G ager. banakoak dira: banguardia (Izt C); banguardismo (NEtx LBB); vanguardismo (Ldi IL).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

abangoardia 25: Azurm ("Ezker berria opozizio radikalenari lotzen zaio beti, haren helburuak bere-gain hartzen ditu, eta opozizio honen barnean abangoardia bihurtzen saiatzen da"); J.M. Torrealdai ("Bere lanean, literatura soziala maiteago du abangoardia baino"); D. Amundarain ("Lehen belaunaldiko pintore askok herriari arnasa hartu zioten, beren garaiaz ohartu izan ziren eta europar abangoardian berrikuntza-forma egokiak bilatu zituzten"); A. Azkargorta 3 (adib.: "Oraindik, langileria kontsideratu zen herri batasun zabal horren etorkizuneko abangoardia"); Meteorologia ("Aire hotzaren abangoardia eta epelaren atzegoardia"); UnescoAlb 1990 ("Abangoardia mugimendua ere bada, beste alde batetik, Art Nouveau, bere garaiko materialeak bere irudimenerako egokituz nola erabili ederki asmatzen duena"); F.J. San Martin 6 ("Abangoardiaz aritzen garenean arte eta moral burgesaren aurkako jarrera espezifikoaz ari gara"); ELA/STV 1992 ("Burruka armatuak abangoardia ttiki batengan jartzen du erabaki politikoaren eremua"); J. Gabilondo ("Baina modernismo klasikoak eta abangoardiak #mdash# futurismoa, surrealismoa, Nouveau Roman-a"); I. Murua ("Eskudero musika abangoardian"); Arte modernoa 5 ("Lehen abangoardia 1874an sortu zen Inpresionismoaren aldeko taldea Parisen eratu zenean"); Jorge de Oteiza 3 (adib.: "Abangoardien gailurra eta krisia"); vanguardia 4: J.M. Torrealdai (adib.: "Hoiek dira ere vanguardiaren betiko etsaiak", "Halere, vanguardia, baztertua bai, baiña menderatua ez da izan"); banguardia 1, Zabal 1975 ("Euskal langileriaren banguardia"); abangoardismo 1, J.M. Torrealdai ("Purismo eta abangoardismo guztien gainetik, bai, gure ustetan, arrisku eta guzti"); vanguardismo 1, Lab ("Auek ez bait dira berrikeriaz, vanguardismo dalakoaz geiegi arduratzen"); abangoardista (eta antiabangoardista, abanguardista, banguardista) 11: X. Iruretagoiena ("Baina erakunde abangoardista hauek, klase borrokan erroturik, Ekialde Erdian munduko inperialismoaren agerkai den gaurko Erresuma desegiten lehiatuko diren beldurrik ez dagoela esan dezakegu"); M. Ugalde ("Berau dugu 1935 urte bitarteko euskal pinturaren aldian pintatzailerik banguardistenetakoa"); E. Zabala ("Batzuek antzerki experimental edo abanguardista bidetik doaz"); T. Madinabeitia ("Erakusketa abanguardista Legazpin"); F.J. San Martin 3 (adib.: Egintza konkretuek beste herrietako giro abangoardistetan eragin zezaketen bultzada eta ereduaren ikuspegia", "Aurriritzi antiabangoardistak eta antifaxistak"); Egan 1994 ("Literatura pluralista bat agertzen zaigu Egan-en orrietan, klasikoetatik abanguardisteraino"); J. Gabilondo 2 (adib.: "Proposamen honen asmoa ez da beste literatur korronte berri baterako manifestua aldarrikatzea, literatur kritika propedeutiko eta abangoardisten maneran"); Artistas 1995 ("Luxenburgo aretoa abangoardistek inbaditu dute aurten"); -(z)ko osaerako 6 izlag.: abangoardiako 3: Hemen 1988 ("Diskusio tekniko hauen atzetik inmunologiaz dauden eztabaidak daude, abangoardiako ikerketa zientifikoek gaur egun eskuartean duten gairik sofistikatuenetakoa"); K. Izagirre ("Abangoardiako poema bat"); J. Arretxe ("Lehenengoa hurrengo borrokan abangoardiako kokagunea eskaintzea zen"); abangoardiazko 2, F.J. San Martin (adib.: "Abangoardiazko proiektu marinettiarrak ez zuen eremu estetikora mugatzeko asmorik"); vanguardiazko 1, J.M. Torrealdai ("Mende honen hasieran, vanguardiazko mogimendu bat nabaitu zan"); vanguardiagille 1, J.M. Torrealdai ("Iritzi honen arabera, teatro-modu zahartu honen aurka jarri beharko du vanguardiagilleak beti"); abangoardia zale 1, Arte modernoa ("Abangoardia zaleek nazioarteko taldeen aldizkarietan sortzen ziren azalpenak erabili zituzten beren lanak sortzeko").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

abangoardia : DFrec 18, AB50 4, HiztEn, LurE, Euskalterm 3; abanguardia : DFrec 2, AB50 1; banguardia : DFrec 2; abangoardismo : HiztEn, Euskalterm 1; abanguardismo : AB50 1; abangoardista : HiztEn, Euskalterm 1; abanguardista : AB50 1; banguardista : DFrec 1; abangoardiako : Euskalterm 1 // Ez ditugu aurkitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

abangoardia : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE; abangoardismo , abangoardista : ElhHizt, HiruMila; abangoardiako : HiruMila (adib.) // Ez ditugu aurkitu ap. Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zalantzazkoa da maileguzko izenondo edo eratorria

erabili da, eta onartzekoa dirudi, nahiz abangoardia- / abangoardiako (artea), abangoardiazale bezalakoak ere badauden.

Izenondo erreferentzialak

-ista izond. erref.

Txostenaren laburpena

Ikus haizemaile txostena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu abaniko formarik aurkitu; ik. OEH argitaratuan 'abaniko' adierakook: aizegille (Ill Pill), aizemale (Ag G); eta Lar: aitzekiña, aizegillea, aize-emallea, aizekin.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

abaniko 10: G 1 (L. Dorronsoro: "abaniko itxura"); EB 9 (M. Ausin, F.M. Ugarte, F. Juaristi, X. Mendiguren Bereziartu, Hemen; eta K. Altonaga: "abaniko-itxura"; M. Ausin: "abaniko-modu"; A. Lertxundi: "kultur abaniko"); abaniku EB 1 (X. Mendiguren Bereziartu); ik. 'bentiladore' adierako haizagailu , haizagailutxo , haizegailu , haizemaile formak; eta adiera erabakigaitzeko haize emaile haizemaile txostenean.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

abaniko : DFrec 1, AB38 2, AB50 1, HiztEn (eta "abaniko-formako"), LurE ("ik. haizemaile"), Euskalterm 11; abaniku : AB50 1; aizegarri : AB50 1; haizemaile : AB38 2, LurE, Euskalterm 3; haize-babes : Euskalterm 1 ('abanico'); eta 'ventilador' itzulitakoak: aireagailu : AB38 1; haizagailu : AB38 1, Euskalterm 6; haizegailu : AB38 1.

Hiztegietako informazioa

Beste hiztegietakoak: a) 'abanico': ElhHizt: haizemaile. // HiruMila: abaniko, haizemaile. // Casve FE: aizestatzeko, aide emaiteko. // PMuj DCV: aizeki, aiz-emaile, aizagailu; aizekile ('abaniquero'); b) 'ventilador': ElhHizt: haizagailu. // HiruMila: aireztailu, haizagailu. // Casve FE: haizemaile. // PMuj DCV: aizeztari, aiz-emaile, aiz-egille, aize-artzaile, egurastailu.

Erdaretako formak

Erdarazko formak: a) 'abanico' gaztelaniazkoaren ordainak: fr (DLLF): éventail; it (Paravia): ventaglio, parafuoco, ventola, paralume; ca (DCC): ventall; en (DEIL): fan; de (Slaby-Grossmann): Fächer; b) 'ventilador' gaztelaniazkoarenak: fr (DLLF): ventilateur; it (Paravia): ventilatore; ca (DCC): ventilador; en (DEIL): fan; de (Slaby-Grossmann): Ventilator.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: Ik. haizemaile / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: Ik. haizemaile

Forma hedatua onartzekoa da, ordain egokirik ez duenean

ez du baldintza minimoa betetzen, baina erabili-hedatua da; baina adierak argitu-zehaztu beharko dira: 1 haizemailea (eta ikus erdaretan bereizten diren es abanico / ventilador, abanicar(se) / ventilar). 2 Ziklismoan, 'haizetik babesteko formazio-mota'.

Maileguen egokitzapen sistematikoa

-iko/-iku

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

egin.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

abant sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

'arraunean aurrera egin'

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Forma baten adiera(k)

bultzada, abiada (eta, beharbada, "2 keinua": ahozkoan ezaguna du ASk).

Erabileren irakurketa formal-laburtua

Zub. abantaila / L abantail

Jatorrizko forma

abantail(a)

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: abantaila eraman Zah. 'aldea atera'

Forma erregularra edo paradigmaren araberakoa da hobestekoa

eratorri-esapideetan -a eta guzti erabiltzen denez (cf. abantaila eraman, abantailatsu, abantailatu), abantaila -a organikoduna hobetsi da, paradigmaren erregulartasunak eskatzen duena

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

abantaila eraman