36 emaitza urre bilaketarentzat - [1 - 36] bistaratzen.

urre
1 iz. Kolore hori-gorrixka distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; zenbaki atomikoa, 79); urrea duen metal aleazioa. Ik. urregorri; urrezuri. Munduko urre, zilar, diamante eta beste harri ederrak. Urrearen balioa erdira jaitsi zenean. Urre garbi fin-fina. Urrea surtan garbiago eta ederrago egiten da. Koroa urre hutsez egina zen. Ontza bat urre. Urre koloreko adarrak. Urre antzeko ilea zuen. Urre izpiak. Lurpeko urre-mea. Urrea balio du halako gizonak. Urre zaharra baino horiagoa. || Urre aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak.
2 iz. Urrezko gauza. Eltzea, bere urre eta zilarrekin sartzen du berriz lurpean.
3 iz. Karta espainoletako lau sailetako bat, urrezko txanpon baten irudia ezaugarri duena; sail horretako karta. Bateko urrea. Kartak ditu lau hegi, seiko urreak sei begi. Urrea, ezpata, kopa eta bastoia dira karta sorta tradizionalaren lau sailak.

Esaera zaharrak

Adiskideaz egik urreaz bezala, ikertu gabe har ez dezaala. Apirileko lorea, urrea baino hobea. Urre gakoaz ate guztiak ireki doaz. Urrungo eltzea urrez, hara orduko lurrez.

Aztergaia: urre

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1992-08-27 Lantaldeak besterik gabe onartua
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:02
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2010-04-20 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Hiztegi Batuko Lantaldea: ZS:HBL 2009-05-14

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

urre, SEIKO URRE "Cierto juego de naipes que en otras zonas llaman los seises y que se empieza descartando por el seis de oros" Echaide Orio; Gte Erd ("Seiko urrean pasada bat irabazi dut [G-azp, AN-gip]").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

urre: A Aezk (“Errege bezpera-gabean etxekoen artean botatzen tuzte kartak: gizonendako errege urrea, emaztekiendako bateko urrea”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

urre: HiztEn, LurE (bateko urrea).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Zehazki: urre (el seis de oros) seiko urrea; HiruMila: urre, (cuatro de oros) lauko urrea; ElhHizt: urre // urre: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.

Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenen hiztegian: Au.

Bestelakoak

Cf. aipatuetan urre txota eta bateko urre, biko urre, hiruko urre, lauko urre, bosteko urre, seiko urre (a eta b), zazpiko urre, zortziko urre, bederatziko urre, sota urre, txanka-urre, zaldiko urre, errege urre.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: urre-bits ; eta adibide gisa: urrezko ezteiak.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

adierak zehaztean, kartetakoa kontuan hartu, eta azpisarrea gisa seiko urrea karta-jokoaren izena sartu, eta bateko urrea adibide gisa.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

kartak: ik. oharra s.u. bateko; Elementu kimikoak eta Mineralak.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.

 - Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): urre 1 iz.: urrezko ezteiak; 2 iz. Kim. 3 (karta-jokoan): bateko urrea. Eta AS gisa: seiko urre

urre aro, urre-aro
1 iz. Zerbaiten bikaintasun eta distira handieneko garaia. Ik. urrezko aro. Urre aroa eman genioan gure erresumari, ez? Soularen urre-arotik bizirik geratzen diren ordezkari bakanetarikoa.
2 iz. Antzinateko idazleentzat, gizon-emakumeek bizitza zoriontsu, baketsu eta oparoa izan zuten garaia. Hain zuzen ere, urre-aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak, baso-mendiekin eta artzain txistulariekin.

Aztergaia: urre-aro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-11-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRE-ARO. Edad de Oro. Tarkin Zarraren garaian, Aginterriaren Urre-Aroa iragartzen zan Sibile-liburuak ari saldurik. Ibiñ Virgil 44. Orpheu ta Lin, urre-aroko bi olerkari. Ib. 44. Jakin ezazu, Santxo lagun, urre-aroa deritzana gure burni-aro ontan berpizteko jaio nintzala. Berron Kijote 216. Hain zuzen ere, Urre-aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak, baso-mendi eta artzai txistulariekin. MEIG I 76.

adib: urre 1 iz. Kolore hori-gorrixka distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; zenbaki atomikoa, 79); urrea duen metal aleazioa. Ik. urregorri; urrezuri. Munduko urre, zilar, diamante eta beste harri ederrak. Urrearen balioa erdira jaitsi zenean. Urre garbi fin-fina. Urrea surtan garbiago eta ederrago egiten da. Ontza bat urre. Urre koloreko adarrak. Urre izpiak. Urre kaliza: urrezko kaliza. Urrea balio du halako gizonak. Urre zaharra baino horiagoa. || Urre aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak.

urre aro 3: Elkar (“Urre aroa eman genioan gure erresumari, ez?”), Deia (“Hori bai, itzulpenen ikuspegitik urre aro bat bizi dugu dudarik gabe”), Argia (“Telesailen urre aro batean bizi garela aktoreengan ere ikus daiteke”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

urre aro 7: Berria 2 (“Euskaltzaletzeko giro egokia aurkitu zuen Loiolan, Patxi Altunak «Lagundiaren euskal Urre-aroa» izendatu zuena egokitu baitzitzaion, Jokin Zaitegi, Andima Ibiñagabeitia, Estepan Urkiaga Lauaxeta eta beste ikaskide batzuei bezala”), Xabier Olarra 2 (“Lord Monboddok deskribatutako gizon isastunak gaur egun irudimenak sortutzat hartzen dira; izan ere, orduan irudimenak gure tximino garaiko urre-aroan gertatu ziren eraginak aiseago bereganatzen zituen”), Iñaki Mendiguren (“Arkaismoa "erlojua atzeratzeko" ahalegina da, futurismoa bidezidorra hartzeko ahalegina Lurrean ezinezkoa den mila urteko urre-arorako”), Patxi Ezkiaga (“Hitzaldi bero luze hau guztia (utzi ere utzi zitekeena noski) egin zien gure zaldunak ahuntzainei, harako ezkur haiek urre-aroa gogorazi baitzioten; eta alferrikako arrazoibide hura guztia ahuntzainei esatea bururatu zitzaion; hauek, hitzik erantzuteke, zoraturik, entzun eta entzun zintzilik egon ziren”), Patziku Perurena (“Igartzen da bai, gure ingurumariko gauzak egun baino zinezkoagoak, zehatzagoak, finkoagoak eta egonkorragoak ziren garaikoa izandua dela pipitakien urre aroa”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.

urre bits, urre-bits
iz. Urre geruza mehea, beste metal batzuen gainean, haiek estaltzeko, jartzen dena. Ik. urreztatu. Urre bitsezko erlojua.
urre bitsetan bizi izan, urre-bitsetan bizi izan
ad.-lok. Oparotasunean bizi. Ik. esne mamitan. Beude zuretzat mahai aberats joria eta urre bitsetan bizitzea.
Loturak
urre eztei, urre-eztei
iz. pl. Urrezko ezteiak. Euskaltzaindiaren urre ezteiak ospatzeko izango diren jaialdietan.

Aztergaia: urre-eztei

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-11-12 Adibide gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRE-EZTEI, URRE-EZTEGU. (Pl.). Bodas de oro; quincuagésimo aniversario. v. URREZKO EZTEI. Urre-eztaien besta. Zby RIEV 1908, 607. Aita misionestek egin dituzte bere misionest lagun zaharrenaren urhe-ezteiak. Prop 1901, 12. Sabin jeltzaliaren urre-eztegubetan. Enb 56. Ezkonduen zillar-eztai, naiz urre-eztaiak. NEtx Nola 38n. Bere meza-barriko urre-eztaietan. Bilbao IpuiB 1. Hor eman nahi izan du bere apheztasuneko urhe-ezteietako meza. Herr 7-1-1960, 2. Euskalzaindiaren urre-eztaiak ospatzeko. In MIH 224.

adib: ospatu 1 du ad. Gertaera edo egun jakin bat jai edo ekitaldi bereziren batez gogoratu; gertaera jakin bat dela eta, jai edo ekitaldi bereziren bat egin. Gabon gaua ospatzeko, aitaren eta amaren ondoan. Artajorra dantza, jorraren bukaera ospatzeko. Euskaltzaindiaren urre ezteiak ospatzeko izango diren jaialdietan. Jesusen jaiotza ospatzeko ohitura. Berri hau bazkari on batez ospatu behar dugu. Norbaiten mendeurrena ospatu.

urre eztei 2, Jakin (“Urre ezteien kariaz esan nuen «iragana bezainbesteko etorkizun arrakastatsuan pentsatzen hasita gaudela”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

urre eztei 2, Herria (“Urre ezteiak”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago, eta aski izan liteke. urre sarreran ere gehitzekoa da.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa urre sarreran.

urre gose, urre-gose
iz. Diru-gosea, diruzalekeria. Nondik duzue zuen barnean duzuen urre gosea?

Aztergaia: urre-gose

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-12-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRE-GOSE Codicia. Birjiliok aitatu eban urre-gose txarra, auri sacra fames. Eguzk GizAuz 21. Ainbeste langille arrotz ugazaben urre-goseak ekarri dauz Bizkaira. Ib. 160. Nundik duzue zuen barnean duzuen urre-gosea. Iratz 178. Biziteko lain egiten daki, ez aberastu bearreko urregose txarrez. Erkiag Arran 116.

urre-gose 6: Berria 2 (“Urre gosez dagoenak ederki sufritu beharko du”, “Ameriketan batez ere, urre-gose eta borroka egarri”), Argia 4 (“Sudmineren meategi proiektua: Lurraren alde, urre goseari oldartu zaizkio herritarrak”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

urre-gose 5: Anjel Lertxundi 4 (“Urre-gose horrexek bultzatuta salatu zuen Trabukok Berdabioko jauna; egizu, irakurle, une honetan Iruñeko ziegako leiho txikitik Goizueta ingurura begiratzen ari dela fabula horren biktima”), Edorta Jimenez (“Haatik, hango gehienak, ontziburua bera tarteko, urre gose ziren”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta komeni da azpisarrera gisa jasotzea.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.

urre patroi, urre-patroi
iz. Diru sistema, diru unitate baten balioa urre kantitate jakin batean ezartzen duena. Urre-patroia XIX. mendearen erdialdera garatu zen, Europako eta Ipar Ameriketako herrialde industrializatuen arteko trukeak errazteko. 1971n Richard Nixonek dolarraren urrearekiko bihurgarritasuna bertan behera utzi zuen eta trukerako urre-patroia desagertu zen.
urre sagar, urre-sagar
iz. Laranja. Urre sagarra, jaterakoan eztitsu dena, arian-arian behazun bihurtuko da.

Aztergaia: urre-sagar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-11-12 Adibide gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRE-SAGAR. Naranja. Cf. urhe sagarrak, urre sagarrak 'manzanas de oro' o 'manzanas doradas' en Dv RIEV 1931, 556, Zerb IxtS 58 e Ibiñ Virgil 55. Sukar andija dauko ta urresagarrak (laranjak) eskatzen dauz. Altuna 14. Urre-sagarra, yatekoan eztitsu dena, arian arian beazun biurtuko. Or Mi 125. Txalupara bi urresagar (laranja) aundi bota zizkigun. PMuj Noni 17.

adib: behazun 2 iz. Irud. Eztiz ihinztaturiko gogamena; eztiz eta behazunez. Urre sagarra, jatekoan eztitsu dena, arian-arian behazun bihurtuko da. Zoritxarraren behazun mina edan. Eta ez eskaini bizitzak behazuna baizik. Nahigabe baten arantza zorrotza, behazunezko tanta mingotsa.

urre-sagar 2, Karmel (“Zuberoako eredu zaharretan Kapitainak neskatilari urre-sagarra eta lo-belarra ematen dizkio”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu urre(-)sagar formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago eta aski da. urre sarreran ere jaso liteke.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa gehitzekoa urre sarreran.

urre zahar
1 iz. Antzinako urrea, distira galdu duena. Haienean Sardinzarren etxean baino urre zahar gehiago idoro baietz.
2 iz. Urrezko txanpona. Irabazteko ustean etorriko hintzen, baina hemen utzi beharko dituk zisku berdean ekarritako urre zaharrak.
3 iz. Urre zaharraren kolorea. Jerez jatorri-izeneko ozpinaren kolorea urre zaharraren eta kaobaren artekoa da.

Aztergaia: urre zahar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-11-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRE ZAHAR. a) Oro viejo. Urre zarra baño oriagoko arto atalekin. Apaol 27. Eurenean Sardinzarren etxean baño urre zar geiago idoro baietz. Ag Kr 182. Urre zarra eukiko ebien. Ib. 182. Urre-zar don arrats bera. "Cobra color de oro viejo". Laux AB 48. b) Moneda de oro. Poltsan jarri ziozkan urre zar batzuek berekin zituala. Apaol 50. Irabazteko ustetan etorriko itzan baña emen utzi bearko dituk zizko berdean ekarritako urre zarrak. Ag G 93.

adib: urre 1 iz. Kolore hori-gorrixka distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; zenbaki atomikoa, 79); urrea duen metal aleazioa. Ik. urregorri; urrezuri. Munduko urre, zilar, diamante eta beste harri ederrak. Urrearen balioa erdira jaitsi zenean. Urre garbi fin-fina. Urrea surtan garbiago eta ederrago egiten da. Ontza bat urre. Urre koloreko adarrak. Urre izpiak. Urre kaliza: urrezko kaliza. Urrea balio du halako gizonak. Urre zaharra baino horiagoa. || Urre aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak.

urre zahar 9: Consumer (“Kolorea urre zaharraren eta kaobaren artekoa da, itxura trinkoa izaten du, lurrin sakona eta zapore mingots bizi-bizia”), Berria 3 (“Urre zaharra da, ez du hainbesteko distirarik, baina berdin balio du, eta txapelketan, gehiago”), Erlea (“Nafarroako herri bakoitzak urre zaharretan ontza bat”"), DiarioVasco 4 (“Seinale horiek udalerri bakoitzaren identifikazio-koloreak dituzte (Lasarte-Oria: urre zaharra, Urnieta: berdea, Usurbil: laranja eta Andoain: urdina)”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

urre zahar , Anjel Lertxundi (“Ematen zuen auzoak zerua erakartzen zuela, argia erakartzen zuela, urre zaharraren koloreko iragan bat erakartzen zuela, istorio eta kantu zaharren lilura erakartzen zuela, urruti-mina erakartzen zuela hainbat bizitzen habia izandako auzo txiki abandonatu hark”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Kolorea definitzeko azpisarrera gisa jasotzea komeni da.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.

urre-zilar
iz. pl. Urrea eta zilarra. Urre-zilarrak, diamanteak eta harri finak. || Irten dira abade guztiak urre-zilarrezko jantzirik ederrenekin apainduta.

Aztergaia: urre-zilar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-11-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRE-ZILAR (G, AN ap. A; -zidar A (s.v. urre)). a) Oro y plata. "Baaldakite berak nolako balioa daukaten urre-zillarretan? (G)" A. Hain egarri zenaz gero urre zilhar harriaz. EZ Man I 107. Baita hekien Iainkoak / direla itxurapenak, / urre zillharrez gizonen / eskuek egin tuztenak. EZ Eliç 263. Etzuen urre zillharrez / bere soin berregina. Arg DevB 46. Munduko urre-zillar, perla, diamante ta ondasun guziak. Mb IArg I 213. Bere apaingarri urre-zidarra erijuenak. Mg PAb 216. Urre zillarrak, diamanteak ta arri fiñak. AA III 349. Montoinka bil detzadan urhe-zilharrak. Dh 118. Ez egitia alere betiko agur oso bat urre-zillarrai. Bv AsL 210. Goazin orai merkatari horren urrhe-zilarren hartzera. Arb Igand 78. Urteten dabie abade guztiak baselizaruntz urre-zidarrezko jantzirik ederrenakaz apainduta. Ag Kr 46. Liliak horra nun sortu diren, / urhe, zilharrez eginik. Ox 63. Zuben sakelak arkitu bediz / beterik urre-zidarrez. Enb 89. Urre-zillarrikan ez, / paper zarra ugari. MendaroTx 392. Sekulako urhe-zilarrak handik erorrarazi. Barb Leg 63. Herdoilak jo ditu zuen urre-zilarrak. BiblE Iac 5, 2. Munduko jantzirik karuena, urre-zillarrezko, artista baten gañeko jantzia. Gerrika 214. Rafael Moreno jaunai emanik / apaizan urre-zillarrak. Insausti 63. Urre-zilarrezko arraiez josi zen hibaia. MIH 298. "Caelatum, [...] urre zillhar baxera, urre zillharrezko baxera" Urt IV 21. "Atauxía, obra de moros y es un embutido de oro y plata y otros metales, unos en otros muy delicadamente, mairuen urre zillarrezko naste bat" Lar. b) "Plata, urrezillarra" Izt 93r.

adib: diamante 1 iz. Karbono huts kristalduz osaturiko harribitxia, guztiz gogorra eta maiz oso distiratsua. Diamante larri bat, diamante xehez inguratua. Diamante alea. Urre-zilarrak eta diamanteak. Diamantea bezain gogorra. Urrez eta diamantez estalia. Diamantezko belarritakoak. Begi nini beltzetatik diamante dirdaia zeriola. // jaiki 5 da ad. Altxatu; goratu. Urre-zilarrezko arrainez josi zen ibaia, eta honen sabeletik jaiki zen, gero eta ozenago, marmar bat. Eguzkia jaiki aurretik. Eta berehala haize bolada izugarri bat jaiki zen. || Auzi bat jaiki zen Otsoaren eta Azeriaren artean. Aski ardura aharrak jaikitzen dira adiskideen eta herritarren artean. // josi 5 da/du ad. (Dagokion izen sintagmak -z atzizkia hartzen duela). Erabat bete. Zorrez josia. Ukabilkadaz josi zuten. Urre-zilarrezko arrainez josi zen ibaia. Gau argi izarrez josia. // zilarrezko adj. Zilarrez egina; zilar kolorekoa. Ik. zilarkara. Zilarrezko ontziak. Zilarrezko hamabi dirurekin. Urre-zilarrezko arrainez josi zen ibaia.

urre zilar 7: Elkar (“bera hasi zen kristalezko kopak erabiltzen, urre-zilarrezkoen ordez”), Berria (“Kobreaz gainera, urrea eta urre-zilarrarekin nahasirik topatu ohi zituzten lur azpiko harpe sainduetan”), EiTB (“Pirata ingeles, holandar eta portugaldarrak ere bistan izango zituzten hemendik, Mexikotik zetozen urre-zilarren atzetik Izabal lakuraino iristen zirenean”), Karmel 2 (“Eta Erodesen jauregian, jauntxo aundizkiak jan-edanez;gurari lizunez leporaiño,urre zillar bitxien ederrez”), Argia (“Txinan, esaterako, 5.000 urte omen dituzten mesolitikokoak agertu dira, eta K.a. 600. urtean Anatoliako lidiarrek beren urre-zilarrezko dibisari lehoi baten burua landu zioten lehen aldiz”), DiarioVasco (“Rodrigo Borgia espainiarra bera; lau mando zama urre-zilarrez kardinalak, Aita Santu hauta zezaten, bere alderako erosi zituena”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

urre(-)zilar 17: Elizen arteko Biblia 8 (“Hartu zituen Akazek Jaunaren etxean eta jauregiko altxortegian zeuden urre-zilarrak eta Asiriako erregeari bidali zizkion eskuerakutsi bezala”), Iñigo Aranbarri 2 (“Indiek, elizak beztitzeko urre-zilarrez gain, askorako eman digute europarroi”), Iñaki Iñurrieta 2 (“Kartagotarrek, urre-zilarren merkataritzan nagusi, berunaren eta eztainuaren merkataritzan ere nagusi izan nahi zuten”), Felipe Juaristi (“Juduak begia eman zion ibaiari, ez triste ez alai; gogoratu zuen, judu izatea oroimendun eta oroimenaren esklabo izatea baita, ibaia meategi dela, harri bitxiak, urre-zilarrak ateratzen dituztenak baino aberatsagoa, ibaia merkatarien besoa baita, merkatarien harri bitxiak, urre-zilarrak ekarri eta eraman egiten dituena, beti irabazia utziz, beti etekina atereaz”), Xabier Amuriza (“Lehenengotan lan hauetarako, brontze indartsua eta gogorra bezala, urre-zilarrekin ere saiatu ziren, baina alferrik, ahalmen bentzutuak amore ematen baitzuen, eta ezin zioten, brontzeak bezala, hain lan gogorrari eutsi”), Edorta Jimenez (“Laxaturik baina artean zuntzunduta, Basurtoko Sanzenen Joanek giltzaz eta urre-zilarren dirdiraz sorgindu gura izan ote ninduen pentsatu nuen eta, arean hura baino askoz okerrago zitekeen zerbait ere pentsatu nuen,gora gindoazen artean”), Gotzon Garate (“Loraldi handia izan zuen orduan Varanasik eta urre-zilarrak uholdeka etorri zitzaizkion”), Xipri Alberbide (“Bihar garbituko ditiagu odol zortak, goazin orai merkatari horren urre-zilarren hartzera”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta azpisarrera gisa jaso liteke.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.

urrearrain
iz. Ur gezetako arraina, karparen familiakoa, hura baino txikiagoa (Carassius auratus).

Aztergaia: urrearrain

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Carassius auratus.

Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da

lotu/bereiz.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-arrain.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Carassius auratus.

urrebotoi
iz. Belardietako landarea, zurtoinaren muturrean lore hori ikusgarria duena (Ranunculus sp. ). Ik. urde mutur. Urrebotoi artean etzaten ginen ibai aldean.

Aztergaia: urrebotoi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ranunculus sp.

Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-botoi.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Ranunculus sp.

urregile
iz. Urrea lantzen duen eskulangilea. Urregileak zilar gainera urrea isurtzen duenean bezala.

Aztergaia: urregile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gile/-gin.

urregin
iz. bizk. Urregilea. Urreginek edo zilarginek sutan uger guztiak kentzen dizkien legez urreari eta zilarrari.

Aztergaia: urregin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. 'urregilea'.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Bizk.

urregintza
iz. Urregilearen lanbidea; urrea lantzeko antzea. Bitxigintzaren eta urregintzaren esparruetan egindako lanaren lekuko, 1920-1940 bitarteko hainbat pieza bildu dituzte Iruñeko aretoan: lepokoak, eraztunak, mahai-tresnak eta beste.

Aztergaia: urregintza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gintza.

urregorri
iz. Batez ere bizk. Urrea. Urregorri bihurtuko baita oin azpian darabilgun hautsa ere. Etxe honetako nagusi jaunak urregorriz du bizarra. Ez ditugu urregorrizko irakurgaiak egunero sortzen.

Aztergaia: urregorri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

urre gorri 47: B 13 (Añ LoraS, JJMg BasEsc, AB AmaE, A BeinB, Altuna 4, Balad, BEnb NereA 3); G 28 (Aran SIgn, Bv AsL, AzpPr 2, Ag G 3, Mok, Or Eus 4, Ldi 2, Zait 5, NEtx Antz, Munita, Lek SClar 7); IE 1 (HU Zez); EB 5 (MEIG); urre-gorri 13, B-G (Añ LoraS 6, Bilbao IpuiB; Or Eus 4, Ldi IL, Zait Plat); urregorri 29: B 23 (Añ EL2, Astar II, AB AmaE, Ag Kr, Altuna, Otx, Balad, Erkiag BatB, BEnb NereA, Gand Elorri, Alzola Atalak); G 4 (SMitx Aranz, Basarri, Zait Plat, And AUzta); EB 2 (Arti MaldanB); horietan 'legezkoa' hed. adierakoak bi izan daitezke: Or Eus ("Neri deritzat Garazi urre-gorria") eta Zait Plat ("Beti pake urregorrian dagoena, ezertarako ezpaita"); urre zuri B 10 (A BeinB, Altuna 8, Balad); urre-zuri G 2 (Or Aitork).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

urre gorri 6: B 1 (P. Etxebarria); G 4 (M. Lekuona 3, M. Apalategi); EB 1 (IBe); urregorri 13: B 6 (Alzola); G 4 (Azkue, S. Muniategi, M. Lekuona 2); EB 3 (J. Sarrionandia, M. Zarate, Euskadi Obrera); ez dugu 'legezkoa' adierakorik aurkitu; urre zuri EB 1 (A. Lertxundi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

ez dugu 'legezkoa' adierakorik aurkitu; formak: urre gorri : AB38 2, AB50 1, HiztEn; urregorri : DFrec 1, AB50 1, Euskalterm 2; urregorrizale : AB50 1; urre zuri : HiztEn; urre-zuri : Euskalterm 1. BiblE: urre gorri(zko) 2 (Sal 65,14: lumak urre gorriz; Kt 5,15: urre gorrizko oin); urregorrizko 1 (Es 25,12: urregorrizko lepoko).

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

batez ere Bizk. 'urrea'.

Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da

hitz bakar-egina sumatzen da; badu, gainera, hedadurazko edo konnotaziozko adiera ere ('legezkoa' edo: "bere hitzaldian esan duen guztia ez da urregorria"); ikus urrezuri ere.

Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-gorri.

urrekara
adj. Urrearen itxura duena; urre kolorekoa. Ik. urrezko. Irakaslearen betaurrekoek armazoi urrekara zuten. Udaletxeko erloju urrekara. Adats urrekara luzea, begi urdin distiratsuak eta ezpain gorri mardulak.
urrelili
1 iz. Konposatuen familiako landare apaingarria (Chrysanthemum sp. ). Ik. krisantemo. Urreliliak hazteko mintegi batzuetan dihardu lanean.
2 iz. Landare horren lorea, handia eta kolore askotakoa. Azaroaren lehenean, hilobiak urreliliz josiko dira.

Aztergaia: urrelili

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Chrysanthemum sp. Sin. krisantemo.

Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-lili.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Chrysanthemum sp.

urrendu, urrent, urrentzen
da/du ad. zub. Bukatu, amaitu. Dena urrendu artean. Meza urrendu bezain sarri.

Esaera zaharrak

Eroa da hasten duena lan urrent ez dezakeena.

Aztergaia: urrendu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

urrendu, urrent, urrentzen. Zub. 'bukatu, amaitu'.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

aditz mota adieraziz: da/du ad. (amaitu eta bukatu bezala).

Informazio osagarria
Sistematika batean bil daitezkeen aditzoinak

urrendu, urrent, urrentzen.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Zub. eta ing.

urrentze
iz. zub. Amaiera, bukaera. Gauza guztiek urrentze bat dute.

Aztergaia: urrentze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2002-04-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze.

urreria
iz. Urrezko bitxi edo gauzen multzoa. Erregeen eta handikien etxeetako eta soineko urreria.

Aztergaia: urreria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
urrestildar
1 adj. Urrestillakoa, Urrestillari dagokiona.
2 iz. Urrestillako herritarra.

Aztergaia: urrestildar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2021-09-06
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z8:LBeh 2017-03-14 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2016-10-26): urrestildar 29: Deia, Berria 5, EiTB, Argia, DiarioVasco 21.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: urrestildar 2: Berria, Andoni Egaña.

Lantaldearen irizpideak
Onomastika batzordeak argitzekoa

Dena den, Onomastika batzordeak argitzekoa.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Onomastika Batzordeak onartua (2021-09-06).

urretan
adb. Urrezko txanpon edo piezatan; urre truke. Kantitate guztia jaso du urretan. Martinek duen bihotz xamurra ez da ordaintzen urretan.
Loturak

Aztergaia: urretan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-11-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URRETAN a) (Suma, cantidad, precio, etc.) en oro. Oi ta bost ontza urretan ziran, / zer kantidade polita. PE 136. Kantidade guziya / jaso du urretan. AzpPr 26. Berreun dukat ekarri zituan Artolatik, urretan. Ag Kr 73. Ilean 50 dollar (ogerleko) urretan. A Ardi 2. To bi miliun urretan. Etcham 150. Antxe eguala dirua urretan. Kk Ab II 76. Urretan eun laurleko eman eta paperetan 328 jaso. EAEg 11-11-1936, 272. Martinek duen biotz xamurra / ez da ordaintzen urretan. Uzt Sas 225. Hoita hamabi mila / paper ta urretan. Mattin 51. b) En oro (fig.). Eldu da zuretzako / gaur egun sentia, / ipinteko ibar au / urretan jantzia. AB AmaE 181. Urretan datzan itxasuak. Laux AB 45. Goieneko argiaren distirapen urretan pitxiztatua. Erkiag Arran 185. c) En busca de oro. Salgai-itsasontziak egin ebanzan, Ofir-era urretan joateko. Ker 3 Reg 22, 49 (Dv urheketa).

adib: eraldatu da/du ad. Zerbaitek bere era aldatu; zerbaiti bere era aldatu. Ik. antzaldatu; itxuraldatu; formaldatu. Suaren indarrez, dena eratu eta eraldatu egiten da lurbiran. Materia ez da sortzen, ez deuseztatzen, soilik eraldatu egiten da. Beruna urretan eraldatu.

urretan 11: Elkar 5 (“Baina une hartan ez zituen tamainak hunkitzen nire lagunak, baizik eta han nonbait, itzal zabal haren azpian lurperatuta, urretan zazpiehun mila libra zeudela jakiteak”), Berria 2 (“Urretan blai“), EiTB (“Pisua urretan”), Argia 2 (“Urretan silikuaren pisu hori zuen txapona ere silikua bat zen”), Laneki (“XVII. mendean, Britainia Handian, urretan zenbatesten zuten iltzearen balioa”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

urretan 9: Herria (“Ez du ahantzi behar 150 miliun urretan pagatu ziola Haitik Frantziari bere libertatearen erosteko”), Elizen arteko Biblia 2 (“Estalkiaren bi ertzetan, bi izaki hegadun egingo dituzu, urretan landuak”), Xabier Olarra (“Monsieur, bere pisua urretan balio du”), Iñaki Iñurrieta (“Milord Anson-en arabera, Euro - pak bi milioi libra esterlina jasotzen ditu urretan urtero Brasiletik; urre hori hareatan aurkitzen da mendi-oinetan, edo ubideetan”), Felipe Juaristi (“Bredakoan galdutako begiaren trukean bere saria ontzako urretan jaso eta edarietan berehala urtu zuen”), Bego Montorio (“Oso garesti irteten zen apaiz bat hiltzea: hiltzaileari berunezko atorra egiten zitzaion neurrira, eta atorra horren pisua urretan ordaindu behar zuen, eta hori egin ezean, bera eta bere familia Elizaren esklabo bihurtzen ziren.”), Patxi Zubizarreta (“Aldiz, nik itxuraldatu ostean, haren pisua urretan ordaindu behar izaten da”), Anjel Lertxundi (“Mutilik gabeko familiek, berriz, urte osoko uztaren balioa eman behar zuten urretan”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Inesiboan lexikalizatutako adberbioa da, azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.

urretsu
adj. g. er. jas. Urrezkoa. Aintzirak baziren, arrain urretsu, urdin eta berdeekin.

Aztergaia: urretsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:35 2002-04-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

urretsu 6: Zait Sof 2 ("Eldu geran tokia ikustean, berriz, Mikene urretsua ikusten duzula esan dezakezu", "Pizon urretsutik Zebe dirdaitsura noren antzeko zatoz?"), Mde 3 ("Aintzirak baziren, arrain urretsu, urdin eta berdeekin", "Ezaxolek eta funts-gabekoek gogarako dituzten hezur [sic] urretsuez eta amets hutsez bere burua atzipetu nahi ez duenak, ordea, aitortu behar du hala ez dela", "Indianoen lur urretsuak baino urrezkoago diren uharte dohatsuak"); Erkiag BatB ("Eguberdiko argi urretsupean kaleratu, ta leku apaiñetan jan-edanak egin").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

urretsu (eta urhetsu) 4: Mde (OEHko testuinguru berean), Zubk ("Purpurin urretsua erabil daiteke bere ordez"), B. de Arrizabalaga 2 ("Bizkaian 'politika adin urretsua' gozartuko dabe", "Foru adin urretsua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

urretsu : AB38 2 ('dorado') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

urretsu : PMuj DVC (aurífero, aurígero) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-tsu.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Mailak

Jas.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

urrezkoa.

urretxindor
iz. Txori intsektujalea, moko-zuzena, bizkarraldea eta buztana arreak dituena, bere kantu ederragatik nabarmentzen dena (Luscinia megarhynchos). Urretxindor maitea, txioka negarrez. || Mattin, Ahetzeko urretxindorra.

Aztergaia: urretxindor

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z2:IkHizt 1993-08-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

erresinul, urretxindor.

Euskaltzaindiaren Arauak

Luscinia megarhynchos.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Luscinia megarhynchos.

urretxori
iz. Txori kantari luma-horia, hegoak eta buztana beltzak dituena (Oriolus oriolus). Urretxori arra luma-horia da, hego eta buztan beltzak izan ezik, eta emea berdexka, hegoak salbu.

Aztergaia: urretxori

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Oriolus oriolus.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-txori.

Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena

Oriolus oriolus.

urretxuar
1 adj. Urretxukoa, Urretxuri dagokiona.
2 iz. Urretxuko herritarra.
urrezko
1 adj. Urrez egina; urre kolorekoa. Urrezko eraztuna. Cannesko urrezko palmondoa. Urrezko adats ugaria.
2 adj. Bikaina. San Krisostomo, urrezko mihi hura. Urrezko bihotza.

Aztergaia: urrezko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:EEBS:04 1996-11-26 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

kategoria eta adibidea jasoz: "izlag.: urrezko ezteiak".

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

urrezko aro
iz. Zerbaiten bikaintasun eta distira handieneko garaia. Ik. urre aro. Euskal literaturak eta euskal itzulpengintzak bi urrezko aro izan dituzte. 40 urtetik aurrera hasten omen da emakumezkoon urrezko aroa.
urrezko eztegu
iz. pl. bizk. Urrezko ezteiak. 1964an abade egin zirenek urrezko ezteguak ospatuko dituzte aurten.

Aztergaia: urrezko eztegu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z9:OEH:AS 2019-12-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: URREZKO EZTEGU, URRE-EZTEGU. Bodas de oro. Urrezko eztegubak eiteko aldija. Enb 56. Neure lelengo zoriona ba / Aita San Antoniori, / eta bigarren urrezko eztegu / egiten daben danori. FEtxeb 121. Aita Santu Leon XIIIgarrenari bere urrezko ezteguetan. AB AmaE 125. Sabin jeltzaliaren urre-eztegubetan. Enb 56 (en el quincuagésimo aniversario del surgimiento de la idea nacionalista).

urrezko eztegu 3, Karmel (“Bai, ezkontzeko ustetan, burua urduri kezketan... geroa zer, zelan, zertan? gaur hemen gagoz festetan Urrezko ezteguetan!”, “Bizitzaren tontorretik begira jarri jaku Juan Bizente Gallastegi abade durangarra. Tontorrera heltze hori bere abadetzako urrezko ezteguetara heltzearen metafora izan daiteke”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu urrezko eztegu formarik.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez da oso erabilia, baina komeni da azpisarrera gisa jasotzea Bizk. markarekin, urrezko eztei forma arautua bezala.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.

Erabileremu dialektala

Bizk.

urrezko eztei
iz. pl. Ezkontza baten edo beste gertaera gogoangarri baten berrogeita hamargarren urteurrena. Urrezko ezteiak, berriz, Loiolan egin zituzten.

Aztergaia: urrezko eztei

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4B:EEBS:011 2004-01-13 Adibide gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: adib. gisa

Informazio lexikografikoa
Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

adibide gisa jasotzekoa, urrezko sarreran (jasotzekoak dira, halaber, diamantezko e. eta zilarrezko e.)

urreztadura
iz. Urreztatzea; horren ondorioa.

Aztergaia: urreztadura

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:IrEm 2002-04-09 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

urreztatze 1, ES (metahizk.: "ediren arren izen batzuek berboetarik, eta berboak izenetarik atherajak, eta moldatuak, hala nola gezurtatzea, urreztatzea..."). Ik. ap. DRA urreztadura : Atheka ("Barneko aldian, aldare nausi bat bertze bi ttiki, saihetsean urreztadura mehez han-hemenka eragiñak").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

urreztadura 1, J. Otaegi ("Mundu iradokiorra osagai anitzez emana dago lauko handi honetan: lainoaren urreztadura, bidearen luzea, argiaren azken izpiak"); urreztatze 1, J. Artaraz ("Kapila nagusiaren erretaulan urreztatzea eta eraikuntza posiblea egin eben diru laguntzen zati haundi bat jatorriz amerikarra zala aitatu dogu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

urreztatze : AB38 1, LurE, Euskalterm 1; urreztadura : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

urreztatze : EuskHizt, PMuj DVC; urreztadura : ElhHizt, DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-dura/-tze.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[sartzea proposatzen dut]" (1997-03-04)

urreztatu, urrezta, urreztatzen
du ad. Urrez edo urre geruza batez estali; urre kolorez estali. Irudi eta imajinei ilea eta bizarra urreztatu egiten zieten. || Beheititurik gordetzera doan eguzkiak urreztatzen du oraino zeru zoko bat. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Hortz urreztatua. Aldare urreztatuak.

Aztergaia: urreztatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

urreztatu, urrezta, urreztatzen. du ad.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

urreztatu, urrezta, urreztatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ztatu.

urreztatzaile
iz. Urreztatzen duen pertsona.

Aztergaia: urreztatzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak besterik gabe onartua
urreztatze
iz. Urrez edo urre geruza batez estaltzea; urre kolorez estaltzea. Erretaularen urreztatze lanak eta polikromia geroagokoak dira.

Aztergaia: urreztatze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:HBL 2002-04-09 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: urreztatzea eta polikromia: dorado y policromía.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-dura.

urrezuri
iz. Batez ere bizk. Zilarra. Lurreko lanean beti dabilen aitzurrak urrezuria dirudi.

Aztergaia: urrezuri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau106
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1996-11-26 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

ik. oharra s.u. urregorri.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

batez ere Bizk. 'zilarra'.

Informazio osagarria
Idazkera egoki(en)a eskainiko da
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-zuri.

 

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper