36 emaitza urre bilaketarentzat - [1 - 36] bistaratzen.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z1:BatHizt | 1992-08-27 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:02 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2010-04-20 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | ZS:HBL | 2009-05-14 |
urre, SEIKO URRE "Cierto juego de naipes que en otras zonas llaman los seises y que se empieza descartando por el seis de oros" Echaide Orio; Gte Erd ("Seiko urrean pasada bat irabazi dut [G-azp, AN-gip]").
urre: A Aezk (Errege bezpera-gabean etxekoen artean botatzen tuzte kartak: gizonendako errege urrea, emaztekiendako bateko urrea).
urre: HiztEn, LurE (bateko urrea).
Zehazki: urre (el seis de oros) seiko urrea; HiruMila: urre, (cuatro de oros) lauko urrea; ElhHizt: urre // urre: Zehazki, ElhHizt, HiruMila, HiztHand.
Laburtzapenen hiztegian: Au.
Cf. aipatuetan urre txota eta bateko urre, biko urre, hiruko urre, lauko urre, bosteko urre, seiko urre (a eta b), zazpiko urre, zortziko urre, bederatziko urre, sota urre, txanka-urre, zaldiko urre, errege urre.
AS gisa gehituz: urre-bits ; eta adibide gisa: urrezko ezteiak.
adierak zehaztean, kartetakoa kontuan hartu, eta azpisarrea gisa seiko urrea karta-jokoaren izena sartu, eta bateko urrea adibide gisa.
kartak: ik. oharra s.u. bateko; Elementu kimikoak eta Mineralak.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): iz. Kim. markak gehitu.
- Erabakia: Osoko Bilkura (2015-09-25): urre 1 iz.: urrezko ezteiak; 2 iz. Kim. 3 (karta-jokoan): bateko urrea. Eta AS gisa: seiko urre
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-11-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: URRE-ARO. Edad de Oro. Tarkin Zarraren garaian, Aginterriaren Urre-Aroa iragartzen zan Sibile-liburuak ari saldurik. Ibiñ Virgil 44. Orpheu ta Lin, urre-aroko bi olerkari. Ib. 44. Jakin ezazu, Santxo lagun, urre-aroa deritzana gure burni-aro ontan berpizteko jaio nintzala. Berron Kijote 216. Hain zuzen ere, Urre-aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak, baso-mendi eta artzai txistulariekin. MEIG I 76.
adib: urre 1 iz. Kolore hori-gorrixka distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; zenbaki atomikoa, 79); urrea duen metal aleazioa. Ik. urregorri; urrezuri. Munduko urre, zilar, diamante eta beste harri ederrak. Urrearen balioa erdira jaitsi zenean. Urre garbi fin-fina. Urrea surtan garbiago eta ederrago egiten da. Ontza bat urre. Urre koloreko adarrak. Urre izpiak. Urre kaliza: urrezko kaliza. Urrea balio du halako gizonak. Urre zaharra baino horiagoa. || Urre aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak.
urre aro 3: Elkar (Urre aroa eman genioan gure erresumari, ez?), Deia (Hori bai, itzulpenen ikuspegitik urre aro bat bizi dugu dudarik gabe), Argia (Telesailen urre aro batean bizi garela aktoreengan ere ikus daiteke).
urre aro 7: Berria 2 (Euskaltzaletzeko giro egokia aurkitu zuen Loiolan, Patxi Altunak «Lagundiaren euskal Urre-aroa» izendatu zuena egokitu baitzitzaion, Jokin Zaitegi, Andima Ibiñagabeitia, Estepan Urkiaga Lauaxeta eta beste ikaskide batzuei bezala), Xabier Olarra 2 (Lord Monboddok deskribatutako gizon isastunak gaur egun irudimenak sortutzat hartzen dira; izan ere, orduan irudimenak gure tximino garaiko urre-aroan gertatu ziren eraginak aiseago bereganatzen zituen), Iñaki Mendiguren (Arkaismoa "erlojua atzeratzeko" ahalegina da, futurismoa bidezidorra hartzeko ahalegina Lurrean ezinezkoa den mila urteko urre-arorako), Patxi Ezkiaga (Hitzaldi bero luze hau guztia (utzi ere utzi zitekeena noski) egin zien gure zaldunak ahuntzainei, harako ezkur haiek urre-aroa gogorazi baitzioten; eta alferrikako arrazoibide hura guztia ahuntzainei esatea bururatu zitzaion; hauek, hitzik erantzuteke, zoraturik, entzun eta entzun zintzilik egon ziren), Patziku Perurena (Igartzen da bai, gure ingurumariko gauzak egun baino zinezkoagoak, zehatzagoak, finkoagoak eta egonkorragoak ziren garaikoa izandua dela pipitakien urre aroa).
Esapide idiomatikoa da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-11-12 | Adibide gisa onartzekoa |
OEH: URRE-EZTEI, URRE-EZTEGU. (Pl.). Bodas de oro; quincuagésimo aniversario. v. URREZKO EZTEI. Urre-eztaien besta. Zby RIEV 1908, 607. Aita misionestek egin dituzte bere misionest lagun zaharrenaren urhe-ezteiak. Prop 1901, 12. Sabin jeltzaliaren urre-eztegubetan. Enb 56. Ezkonduen zillar-eztai, naiz urre-eztaiak. NEtx Nola 38n. Bere meza-barriko urre-eztaietan. Bilbao IpuiB 1. Hor eman nahi izan du bere apheztasuneko urhe-ezteietako meza. Herr 7-1-1960, 2. Euskalzaindiaren urre-eztaiak ospatzeko. In MIH 224.
adib: ospatu 1 du ad. Gertaera edo egun jakin bat jai edo ekitaldi bereziren batez gogoratu; gertaera jakin bat dela eta, jai edo ekitaldi bereziren bat egin. Gabon gaua ospatzeko, aitaren eta amaren ondoan. Artajorra dantza, jorraren bukaera ospatzeko. Euskaltzaindiaren urre ezteiak ospatzeko izango diren jaialdietan. Jesusen jaiotza ospatzeko ohitura. Berri hau bazkari on batez ospatu behar dugu. Norbaiten mendeurrena ospatu.
urre eztei 2, Jakin (Urre ezteien kariaz esan nuen «iragana bezainbesteko etorkizun arrakastatsuan pentsatzen hasita gaudela).
urre eztei 2, Herria (Urre ezteiak).
Adibide gisa jasoa dago, eta aski izan liteke. urre sarreran ere gehitzekoa da.
Adibide gisa jasotzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-12-11 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: URRE-GOSE Codicia. Birjiliok aitatu eban urre-gose txarra, auri sacra fames. Eguzk GizAuz 21. Ainbeste langille arrotz ugazaben urre-goseak ekarri dauz Bizkaira. Ib. 160. Nundik duzue zuen barnean duzuen urre-gosea. Iratz 178. Biziteko lain egiten daki, ez aberastu bearreko urregose txarrez. Erkiag Arran 116.
urre-gose 6: Berria 2 (Urre gosez dagoenak ederki sufritu beharko du, Ameriketan batez ere, urre-gose eta borroka egarri), Argia 4 (Sudmineren meategi proiektua: Lurraren alde, urre goseari oldartu zaizkio herritarrak).
urre-gose 5: Anjel Lertxundi 4 (Urre-gose horrexek bultzatuta salatu zuen Trabukok Berdabioko jauna; egizu, irakurle, une honetan Iruñeko ziegako leiho txikitik Goizueta ingurura begiratzen ari dela fabula horren biktima), Edorta Jimenez (Haatik, hango gehienak, ontziburua bera tarteko, urre gose ziren).
Erabilia, eta komeni da azpisarrera gisa jasotzea.
Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-11-12 | Adibide gisa onartzekoa |
OEH: URRE-SAGAR. Naranja. Cf. urhe sagarrak, urre sagarrak 'manzanas de oro' o 'manzanas doradas' en Dv RIEV 1931, 556, Zerb IxtS 58 e Ibiñ Virgil 55. Sukar andija dauko ta urresagarrak (laranjak) eskatzen dauz. Altuna 14. Urre-sagarra, yatekoan eztitsu dena, arian arian beazun biurtuko. Or Mi 125. Txalupara bi urresagar (laranja) aundi bota zizkigun. PMuj Noni 17.
adib: behazun 2 iz. Irud. Eztiz ihinztaturiko gogamena; eztiz eta behazunez. Urre sagarra, jatekoan eztitsu dena, arian-arian behazun bihurtuko da. Zoritxarraren behazun mina edan. Eta ez eskaini bizitzak behazuna baizik. Nahigabe baten arantza zorrotza, behazunezko tanta mingotsa.
urre-sagar 2, Karmel (Zuberoako eredu zaharretan Kapitainak neskatilari urre-sagarra eta lo-belarra ematen dizkio).
Ez dugu aurkitu urre(-)sagar formarik.
Adibide gisa jasoa dago eta aski da. urre sarreran ere jaso liteke.
Adibide gisa gehitzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-11-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: URRE ZAHAR. a) Oro viejo. Urre zarra baño oriagoko arto atalekin. Apaol 27. Eurenean Sardinzarren etxean baño urre zar geiago idoro baietz. Ag Kr 182. Urre zarra eukiko ebien. Ib. 182. Urre-zar don arrats bera. "Cobra color de oro viejo". Laux AB 48. b) Moneda de oro. Poltsan jarri ziozkan urre zar batzuek berekin zituala. Apaol 50. Irabazteko ustetan etorriko itzan baña emen utzi bearko dituk zizko berdean ekarritako urre zarrak. Ag G 93.
adib: urre 1 iz. Kolore hori-gorrixka distiratsuko metal bikaina, urak, aireak eta azidoek erasotzen ez diotena (Au; zenbaki atomikoa, 79); urrea duen metal aleazioa. Ik. urregorri; urrezuri. Munduko urre, zilar, diamante eta beste harri ederrak. Urrearen balioa erdira jaitsi zenean. Urre garbi fin-fina. Urrea surtan garbiago eta ederrago egiten da. Ontza bat urre. Urre koloreko adarrak. Urre izpiak. Urre kaliza: urrezko kaliza. Urrea balio du halako gizonak. Urre zaharra baino horiagoa. || Urre aro delako harekin zebiltzan ametsetan ordukoak.
urre zahar 9: Consumer (Kolorea urre zaharraren eta kaobaren artekoa da, itxura trinkoa izaten du, lurrin sakona eta zapore mingots bizi-bizia), Berria 3 (Urre zaharra da, ez du hainbesteko distirarik, baina berdin balio du, eta txapelketan, gehiago), Erlea (Nafarroako herri bakoitzak urre zaharretan ontza bat"), DiarioVasco 4 (Seinale horiek udalerri bakoitzaren identifikazio-koloreak dituzte (Lasarte-Oria: urre zaharra, Urnieta: berdea, Usurbil: laranja eta Andoain: urdina)).
urre zahar , Anjel Lertxundi (Ematen zuen auzoak zerua erakartzen zuela, argia erakartzen zuela, urre zaharraren koloreko iragan bat erakartzen zuela, istorio eta kantu zaharren lilura erakartzen zuela, urruti-mina erakartzen zuela hainbat bizitzen habia izandako auzo txiki abandonatu hark).
Kolorea definitzeko azpisarrera gisa jasotzea komeni da.
Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-11-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: URRE-ZILAR (G, AN ap. A; -zidar A (s.v. urre)). a) Oro y plata. "Baaldakite berak nolako balioa daukaten urre-zillarretan? (G)" A. Hain egarri zenaz gero urre zilhar harriaz. EZ Man I 107. Baita hekien Iainkoak / direla itxurapenak, / urre zillharrez gizonen / eskuek egin tuztenak. EZ Eliç 263. Etzuen urre zillharrez / bere soin berregina. Arg DevB 46. Munduko urre-zillar, perla, diamante ta ondasun guziak. Mb IArg I 213. Bere apaingarri urre-zidarra erijuenak. Mg PAb 216. Urre zillarrak, diamanteak ta arri fiñak. AA III 349. Montoinka bil detzadan urhe-zilharrak. Dh 118. Ez egitia alere betiko agur oso bat urre-zillarrai. Bv AsL 210. Goazin orai merkatari horren urrhe-zilarren hartzera. Arb Igand 78. Urteten dabie abade guztiak baselizaruntz urre-zidarrezko jantzirik ederrenakaz apainduta. Ag Kr 46. Liliak horra nun sortu diren, / urhe, zilharrez eginik. Ox 63. Zuben sakelak arkitu bediz / beterik urre-zidarrez. Enb 89. Urre-zillarrikan ez, / paper zarra ugari. MendaroTx 392. Sekulako urhe-zilarrak handik erorrarazi. Barb Leg 63. Herdoilak jo ditu zuen urre-zilarrak. BiblE Iac 5, 2. Munduko jantzirik karuena, urre-zillarrezko, artista baten gañeko jantzia. Gerrika 214. Rafael Moreno jaunai emanik / apaizan urre-zillarrak. Insausti 63. Urre-zilarrezko arraiez josi zen hibaia. MIH 298. "Caelatum, [...] urre zillhar baxera, urre zillharrezko baxera" Urt IV 21. "Atauxía, obra de moros y es un embutido de oro y plata y otros metales, unos en otros muy delicadamente, mairuen urre zillarrezko naste bat" Lar. b) "Plata, urrezillarra" Izt 93r.
adib: diamante 1 iz. Karbono huts kristalduz osaturiko harribitxia, guztiz gogorra eta maiz oso distiratsua. Diamante larri bat, diamante xehez inguratua. Diamante alea. Urre-zilarrak eta diamanteak. Diamantea bezain gogorra. Urrez eta diamantez estalia. Diamantezko belarritakoak. Begi nini beltzetatik diamante dirdaia zeriola. // jaiki 5 da ad. Altxatu; goratu. Urre-zilarrezko arrainez josi zen ibaia, eta honen sabeletik jaiki zen, gero eta ozenago, marmar bat. Eguzkia jaiki aurretik. Eta berehala haize bolada izugarri bat jaiki zen. || Auzi bat jaiki zen Otsoaren eta Azeriaren artean. Aski ardura aharrak jaikitzen dira adiskideen eta herritarren artean. // josi 5 da/du ad. (Dagokion izen sintagmak -z atzizkia hartzen duela). Erabat bete. Zorrez josia. Ukabilkadaz josi zuten. Urre-zilarrezko arrainez josi zen ibaia. Gau argi izarrez josia. // zilarrezko adj. Zilarrez egina; zilar kolorekoa. Ik. zilarkara. Zilarrezko ontziak. Zilarrezko hamabi dirurekin. Urre-zilarrezko arrainez josi zen ibaia.
urre zilar 7: Elkar (bera hasi zen kristalezko kopak erabiltzen, urre-zilarrezkoen ordez), Berria (Kobreaz gainera, urrea eta urre-zilarrarekin nahasirik topatu ohi zituzten lur azpiko harpe sainduetan), EiTB (Pirata ingeles, holandar eta portugaldarrak ere bistan izango zituzten hemendik, Mexikotik zetozen urre-zilarren atzetik Izabal lakuraino iristen zirenean), Karmel 2 (Eta Erodesen jauregian, jauntxo aundizkiak jan-edanez;gurari lizunez leporaiño,urre zillar bitxien ederrez), Argia (Txinan, esaterako, 5.000 urte omen dituzten mesolitikokoak agertu dira, eta K.a. 600. urtean Anatoliako lidiarrek beren urre-zilarrezko dibisari lehoi baten burua landu zioten lehen aldiz), DiarioVasco (Rodrigo Borgia espainiarra bera; lau mando zama urre-zilarrez kardinalak, Aita Santu hauta zezaten, bere alderako erosi zituena).
urre(-)zilar 17: Elizen arteko Biblia 8 (Hartu zituen Akazek Jaunaren etxean eta jauregiko altxortegian zeuden urre-zilarrak eta Asiriako erregeari bidali zizkion eskuerakutsi bezala), Iñigo Aranbarri 2 (Indiek, elizak beztitzeko urre-zilarrez gain, askorako eman digute europarroi), Iñaki Iñurrieta 2 (Kartagotarrek, urre-zilarren merkataritzan nagusi, berunaren eta eztainuaren merkataritzan ere nagusi izan nahi zuten), Felipe Juaristi (Juduak begia eman zion ibaiari, ez triste ez alai; gogoratu zuen, judu izatea oroimendun eta oroimenaren esklabo izatea baita, ibaia meategi dela, harri bitxiak, urre-zilarrak ateratzen dituztenak baino aberatsagoa, ibaia merkatarien besoa baita, merkatarien harri bitxiak, urre-zilarrak ekarri eta eraman egiten dituena, beti irabazia utziz, beti etekina atereaz), Xabier Amuriza (Lehenengotan lan hauetarako, brontze indartsua eta gogorra bezala, urre-zilarrekin ere saiatu ziren, baina alferrik, ahalmen bentzutuak amore ematen baitzuen, eta ezin zioten, brontzeak bezala, hain lan gogorrari eutsi), Edorta Jimenez (Laxaturik baina artean zuntzunduta, Basurtoko Sanzenen Joanek giltzaz eta urre-zilarren dirdiraz sorgindu gura izan ote ninduen pentsatu nuen eta, arean hura baino askoz okerrago zitekeen zerbait ere pentsatu nuen,gora gindoazen artean), Gotzon Garate (Loraldi handia izan zuen orduan Varanasik eta urre-zilarrak uholdeka etorri zitzaizkion), Xipri Alberbide (Bihar garbituko ditiagu odol zortak, goazin orai merkatari horren urre-zilarren hartzera).
Erabilia da, eta azpisarrera gisa jaso liteke.
Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Carassius auratus.
lotu/bereiz.
-arrain.
Carassius auratus.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Ranunculus sp.
-botoi.
Ranunculus sp.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
-gile/-gin.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Bizk. 'urregilea'.
Bizk.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
-gintza.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
urre gorri 47: B 13 (Añ LoraS, JJMg BasEsc, AB AmaE, A BeinB, Altuna 4, Balad, BEnb NereA 3); G 28 (Aran SIgn, Bv AsL, AzpPr 2, Ag G 3, Mok, Or Eus 4, Ldi 2, Zait 5, NEtx Antz, Munita, Lek SClar 7); IE 1 (HU Zez); EB 5 (MEIG); urre-gorri 13, B-G (Añ LoraS 6, Bilbao IpuiB; Or Eus 4, Ldi IL, Zait Plat); urregorri 29: B 23 (Añ EL2, Astar II, AB AmaE, Ag Kr, Altuna, Otx, Balad, Erkiag BatB, BEnb NereA, Gand Elorri, Alzola Atalak); G 4 (SMitx Aranz, Basarri, Zait Plat, And AUzta); EB 2 (Arti MaldanB); horietan 'legezkoa' hed. adierakoak bi izan daitezke: Or Eus ("Neri deritzat Garazi urre-gorria") eta Zait Plat ("Beti pake urregorrian dagoena, ezertarako ezpaita"); urre zuri B 10 (A BeinB, Altuna 8, Balad); urre-zuri G 2 (Or Aitork).
urre gorri 6: B 1 (P. Etxebarria); G 4 (M. Lekuona 3, M. Apalategi); EB 1 (IBe); urregorri 13: B 6 (Alzola); G 4 (Azkue, S. Muniategi, M. Lekuona 2); EB 3 (J. Sarrionandia, M. Zarate, Euskadi Obrera); ez dugu 'legezkoa' adierakorik aurkitu; urre zuri EB 1 (A. Lertxundi).
ez dugu 'legezkoa' adierakorik aurkitu; formak: urre gorri : AB38 2, AB50 1, HiztEn; urregorri : DFrec 1, AB50 1, Euskalterm 2; urregorrizale : AB50 1; urre zuri : HiztEn; urre-zuri : Euskalterm 1. BiblE: urre gorri(zko) 2 (Sal 65,14: lumak urre gorriz; Kt 5,15: urre gorrizko oin); urregorrizko 1 (Es 25,12: urregorrizko lepoko).
batez ere Bizk. 'urrea'.
hitz bakar-egina sumatzen da; badu, gainera, hedadurazko edo konnotaziozko adiera ere ('legezkoa' edo: "bere hitzaldian esan duen guztia ez da urregorria"); ikus urrezuri ere.
-gorri.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Chrysanthemum sp. Sin. krisantemo.
-lili.
Chrysanthemum sp.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
urrendu, urrent, urrentzen. Zub. 'bukatu, amaitu'.
aditz mota adieraziz: da/du ad. (amaitu eta bukatu bezala).
urrendu, urrent, urrentzen.
Zub. eta ing.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2002-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tze.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | EArau | 2021-09-06 | |
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z8:LBeh | 2017-03-14 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
LBeh (2016-10-26): urrestildar 29: Deia, Berria 5, EiTB, Argia, DiarioVasco 21.
EPG: urrestildar 2: Berria, Andoni Egaña.
Dena den, Onomastika batzordeak argitzekoa.
- Erabakia: Onomastika Batzordeak onartua (2021-09-06).
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-11-12 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: URRETAN a) (Suma, cantidad, precio, etc.) en oro. Oi ta bost ontza urretan ziran, / zer kantidade polita. PE 136. Kantidade guziya / jaso du urretan. AzpPr 26. Berreun dukat ekarri zituan Artolatik, urretan. Ag Kr 73. Ilean 50 dollar (ogerleko) urretan. A Ardi 2. To bi miliun urretan. Etcham 150. Antxe eguala dirua urretan. Kk Ab II 76. Urretan eun laurleko eman eta paperetan 328 jaso. EAEg 11-11-1936, 272. Martinek duen biotz xamurra / ez da ordaintzen urretan. Uzt Sas 225. Hoita hamabi mila / paper ta urretan. Mattin 51. b) En oro (fig.). Eldu da zuretzako / gaur egun sentia, / ipinteko ibar au / urretan jantzia. AB AmaE 181. Urretan datzan itxasuak. Laux AB 45. Goieneko argiaren distirapen urretan pitxiztatua. Erkiag Arran 185. c) En busca de oro. Salgai-itsasontziak egin ebanzan, Ofir-era urretan joateko. Ker 3 Reg 22, 49 (Dv urheketa).
adib: eraldatu da/du ad. Zerbaitek bere era aldatu; zerbaiti bere era aldatu. Ik. antzaldatu; itxuraldatu; formaldatu. Suaren indarrez, dena eratu eta eraldatu egiten da lurbiran. Materia ez da sortzen, ez deuseztatzen, soilik eraldatu egiten da. Beruna urretan eraldatu.
urretan 11: Elkar 5 (Baina une hartan ez zituen tamainak hunkitzen nire lagunak, baizik eta han nonbait, itzal zabal haren azpian lurperatuta, urretan zazpiehun mila libra zeudela jakiteak), Berria 2 (Urretan blai), EiTB (Pisua urretan), Argia 2 (Urretan silikuaren pisu hori zuen txapona ere silikua bat zen), Laneki (XVII. mendean, Britainia Handian, urretan zenbatesten zuten iltzearen balioa).
urretan 9: Herria (Ez du ahantzi behar 150 miliun urretan pagatu ziola Haitik Frantziari bere libertatearen erosteko), Elizen arteko Biblia 2 (Estalkiaren bi ertzetan, bi izaki hegadun egingo dituzu, urretan landuak), Xabier Olarra (Monsieur, bere pisua urretan balio du), Iñaki Iñurrieta (Milord Anson-en arabera, Euro - pak bi milioi libra esterlina jasotzen ditu urretan urtero Brasiletik; urre hori hareatan aurkitzen da mendi-oinetan, edo ubideetan), Felipe Juaristi (Bredakoan galdutako begiaren trukean bere saria ontzako urretan jaso eta edarietan berehala urtu zuen), Bego Montorio (Oso garesti irteten zen apaiz bat hiltzea: hiltzaileari berunezko atorra egiten zitzaion neurrira, eta atorra horren pisua urretan ordaindu behar zuen, eta hori egin ezean, bera eta bere familia Elizaren esklabo bihurtzen ziren.), Patxi Zubizarreta (Aldiz, nik itxuraldatu ostean, haren pisua urretan ordaindu behar izaten da), Anjel Lertxundi (Mutilik gabeko familiek, berriz, urte osoko uztaren balioa eman behar zuten urretan).
Inesiboan lexikalizatutako adberbioa da, azpisarrera gisa jasotzekoa.
Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z5:EEBS:35 | 2002-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
urretsu 6: Zait Sof 2 ("Eldu geran tokia ikustean, berriz, Mikene urretsua ikusten duzula esan dezakezu", "Pizon urretsutik Zebe dirdaitsura noren antzeko zatoz?"), Mde 3 ("Aintzirak baziren, arrain urretsu, urdin eta berdeekin", "Ezaxolek eta funts-gabekoek gogarako dituzten hezur [sic] urretsuez eta amets hutsez bere burua atzipetu nahi ez duenak, ordea, aitortu behar du hala ez dela", "Indianoen lur urretsuak baino urrezkoago diren uharte dohatsuak"); Erkiag BatB ("Eguberdiko argi urretsupean kaleratu, ta leku apaiñetan jan-edanak egin").
urretsu (eta urhetsu) 4: Mde (OEHko testuinguru berean), Zubk ("Purpurin urretsua erabil daiteke bere ordez"), B. de Arrizabalaga 2 ("Bizkaian 'politika adin urretsua' gozartuko dabe", "Foru adin urretsua").
urretsu : AB38 2 ('dorado') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.
urretsu : PMuj DVC (aurífero, aurígero) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
-tsu.
izond.
Jas.
g.er.
urrezkoa.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:IkHizt | 1993-08-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
erresinul, urretxindor.
Luscinia megarhynchos.
Luscinia megarhynchos.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Oriolus oriolus.
-txori.
Oriolus oriolus.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:EEBS:04 | 1996-11-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
kategoria eta adibidea jasoz: "izlag.: urrezko ezteiak".
-zko.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z9:OEH:AS | 2019-12-11 | Azpisarrera gisa onartzekoa |
OEH: URREZKO EZTEGU, URRE-EZTEGU. Bodas de oro. Urrezko eztegubak eiteko aldija. Enb 56. Neure lelengo zoriona ba / Aita San Antoniori, / eta bigarren urrezko eztegu / egiten daben danori. FEtxeb 121. Aita Santu Leon XIIIgarrenari bere urrezko ezteguetan. AB AmaE 125. Sabin jeltzaliaren urre-eztegubetan. Enb 56 (en el quincuagésimo aniversario del surgimiento de la idea nacionalista).
urrezko eztegu 3, Karmel (Bai, ezkontzeko ustetan, burua urduri kezketan... geroa zer, zelan, zertan? gaur hemen gagoz festetan Urrezko ezteguetan!, Bizitzaren tontorretik begira jarri jaku Juan Bizente Gallastegi abade durangarra. Tontorrera heltze hori bere abadetzako urrezko ezteguetara heltzearen metafora izan daiteke).
Ez dugu aurkitu urrezko eztegu formarik.
Ez da oso erabilia, baina komeni da azpisarrera gisa jasotzea Bizk. markarekin, urrezko eztei forma arautua bezala.
Azpisarrera gisa jasotzekoa urre sarreran.
Bizk.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4B:EEBS:011 | 2004-01-13 | Adibide gisa onartzekoa |
HiztHand: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: adib. gisa
adibide gisa jasotzekoa, urrezko sarreran (jasotzekoak dira, halaber, diamantezko e. eta zilarrezko e.)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:IrEm | 2002-04-09 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
urreztatze 1, ES (metahizk.: "ediren arren izen batzuek berboetarik, eta berboak izenetarik atherajak, eta moldatuak, hala nola gezurtatzea, urreztatzea..."). Ik. ap. DRA urreztadura : Atheka ("Barneko aldian, aldare nausi bat bertze bi ttiki, saihetsean urreztadura mehez han-hemenka eragiñak").
urreztadura 1, J. Otaegi ("Mundu iradokiorra osagai anitzez emana dago lauko handi honetan: lainoaren urreztadura, bidearen luzea, argiaren azken izpiak"); urreztatze 1, J. Artaraz ("Kapila nagusiaren erretaulan urreztatzea eta eraikuntza posiblea egin eben diru laguntzen zati haundi bat jatorriz amerikarra zala aitatu dogu").
urreztatze : AB38 1, LurE, Euskalterm 1; urreztadura : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn.
urreztatze : EuskHizt, PMuj DVC; urreztadura : ElhHizt, DRA, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.
HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -
-dura/-tze.
iz.
g.er.
- [E301]: "[sartzea proposatzen dut]" (1997-03-04)
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
urreztatu, urrezta, urreztatzen. du ad.
urreztatu, urrezta, urreztatzen.
-ztatu.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 2002-04-09 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -
HezkAdmin: urreztatzea eta polikromia: dorado y policromía.
-tze/-dura.
Kodea [?] | Data | Proposamena | |
---|---|---|---|
Araua: | Z3:EArau106 | ||
Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z3:HBB | 1996-11-26 | Lantaldeak erabaki gabe utzia |
ik. oharra s.u. urregorri.
batez ere Bizk. 'zilarra'.
-zuri.