Euskaltzaindiaren Arauak

jaio, jaiotzen. da ad.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

jaioberri.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jaio, jaio, jaiotzen.

Euskaltzaindiaren Arauak

jaioarazi, jaioaraz, jaioarazten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

jaioarazi, jaioaraz, jaioarazten.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+a-.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: jaioberritan .

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-berri (loturik idazteko salbuespenetakoa).

OEHko datuak [laburduren azalpena]

jaioberrian (yaioberrian, jaio berrian) 3: Bv AsL: "Onela bada gure santuaren jaio berrian iru Aingeru ikusi ziran"; Lard: "Herodes, izen-goitiz, Antipas zeritzan au zan, Jesus jaioberrian ainbeste aurtxo ilerazo zituen Herodes zarraren, eta Kleopatra Jerusalen'darraren semea"; Or QA: "Berton ez baitaratu, ez baita ain errez yaioberrian ezagutzen, eta garbitu aurrean amak ikusi ez; berenak bezala artu". Ik. OEH argitaratuan, gainera, Mb OtGai II: "Eta era berekoak izandu ziran Jesusen etxea, Jesusen jaitegia ta Jesusek jaio-berrian artu izandu zituen gauza guziak"; yaio-berritan 1, Ldi IL: "Euskeltzale guziak ditu asieratik arpidedun; apaiz ta Yainko-gizaki orok laguntzarik zabalena zor lioteke; beste askoek erosten dute, yaio-berritan ikusmiñez".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jaio berritan 1, NekArd: "Jaio berritan zuzenean joaten dira ostoetara jateko; ordea, lenbiziko berak botatako ariekin bil-bil egiten dituzte".

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ohiko iturrietan (DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

jaio-berritan : PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, EuskHizt, ElhHizt.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-n: -tan.

Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-tan bizialdia.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

jaioberri sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Euskaltzaindiaren Arauak

jaioberritu, jaioberri(tu), jaioberritzen. da ad.

Sinonimoa(k)

birjaio.

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

jaioberritu, jaioberri(tu), jaioberritzen.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-berritu erdal re- aurrizkiaren ordain.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Bizk. dira jasotako ia denak: jaioera 1 (Ag Kr); jaiokera 5 (CatLlo; CatBus; Otx; Azc PB eta Ibiñ Virgil).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jaioera 1 (Etxeberri, I. Zer. Bizkaitarrai bizkaieraz); 2 jaiokera (+ jayokera: Zeu zeutara. Bakarkako alfabetatze gidatua 1; Cristiñau dotriñea bere esplicaciño laburrragaz); jayakera 1 (Garitaonandia, B. Veni mecum edo erdu neugaz).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

jaioera: HiztEn; jaiokera: DFrec 1; jaiokera ik. jaioera: HiztEn.

Euskaltzaindiaren Arauak

'jaiotza'.

Forma erregularra edo paradigmaren araberakoa da hobestekoa

-era erregularra hobetsi da, -kera markatuaren kaltetan, hau erabilixeagoa den arren, baina ez hain erabilia.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-era/-kera.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+e-.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+l-.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+e-.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+e-.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+e-.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-toki/-leku.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

jaiolekua.

Partizipio-marken araberako eratorri-konposatuak

-o+o-.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: jaiotzatik, jaiotzatiko .

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tza/tze.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu jaiotza(-)inskripzio formarik.

jaiotza(-)inskripzio 60: Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 45, DiarioVasco 4, Gomylex 9.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu jaiotza(-)inskripzio formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: jaiotza-inskripzio (Termino onartua; Zuz.; es inscripción de nacimiento).

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa jaiotza sarreran.

LB: 125; ETC: 817

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: jaiotza-tasa tasa de natalidad / Adorez: jaiotza-tasa: tasa de nacimiento / Labayru: jaiotza-tasa 1 iz.tasa de natalidad / NolaErran: taux de natalité sortze tasa.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: tasas de natalidad.

Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona

elkarketa librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa jaiotza eta tasa sarreretan.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

jaiotza sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

jaiotzatik dakar herrena.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

jaiotzatiko 2, Mde Pr ("Estatuak eginerazi duen zenbakundearen araura, jaiotzatiko mintzatzaileak, hots, Irlandara gurasoen ganik ikasi dutelakotz dakitenak, 37000 baino gehiago ez dira", "Erran dut hogei eta hamazazpi mila jaiotzatiko mintzatzaile badirela"); jaiotzetiko (eta i-, y-) 3: Zait 2 ("or darakarkigute igarle antzetsua, egia yaiotzetiko dun gizakume bakarra", "Ideia oiek iaiotzetiko omen ditugu guregan"), Mde Pr ("[Mediumtasuna] jaiotzetikoa da zenbait aldiz").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

jaiotzatikako 1, JAMuj ("Hizkuntzak [...] elementu desberdinez osaturiko sistemak dira, sistema konpleju eta aberatsak. Jaiotzatikakoek berek ere nahiko lan izaten dute beren hizkuntzaren aberastasunetan aurrera egiteko"); jaiotzetiko 7: Biologia orokorra ("Animalia batzuen jokaerak jaiotzetikoak dira"), I. Zaldua ("Iruineako erregetza berezia zen, alegia, jaiotzetiko eta aukerazkoa batera"), PsikolSoz 3 ("Hil- eta Jaiotzetiko-Instintuak [...] Pertsona bat ez dago jaiotzetiko faktoretaz motibaturik [...] Frustrazio eta Agresio artean suposatzen den jaiotzetiko erlazioa zalantzan jarri izan da"), X. Arregi 2 ("esan dezakedan gauza bakarra da ideia hori jaiotzetikoa dudala, niaren ideia jaiotzetikoa dudan bezalaxe").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

jaiotzatiko : Euskalterm 1 ('congénito, innato' — sortzetiko, kongenito sinonimoekin); jaiotzetiko : LurE (AS: Jaiotzean bere izatearekin batera norberak dakarren ezaugarria; eta jaiotzetiko gaitza AS: Med. Gorputzaren egituran edo funtzioren batean, jaiotzean agertzen den akatsa) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

jaiotzatiko : HiruMila (natural, innato/ta, nativo/va), DRA (sin. de jaiotzazko); jaiotzetiko : EuskHizt (adib. gisa), EskolaHE (Biol. jaiotzean, bere izatearekin batera, norberak dakartzan ezaugarriak; jaiotzetiko gaitza: Biol. gorputzaren egituran edo funtzioren batean, jaiotzean agertzen den akatsa), Lur EG/CE (innato) eta EF/FE (inné), PMuj DVC (ik. jaiotzeko) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

jaiotza sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

izlag.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

ideia horiek jaiotzatikoak omen ditugu.

Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar. eta Naf. h. jaiotza.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

jaiotzez.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH: AS

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

onartzekoa dela uste du lantaldeak, jaiotzatik ere badagoen arren (biak baitira posible, osaeraz); sarrera beregain gisa eman liteke (jaiotzez arautua bezala) nahiz jaio sarreraren azpisarrera gisa.