6 emaitza habe bilaketarentzat - [1 - 6] bistaratzen.
Aztergaia: habearte
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Araua: | Z3:EArau74 | ||
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z2:HBB | 1994-11-24 | Lantaldeak besterik gabe onartua |
Aztergaia: habetu
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena
(h)abatu / (h)abetu, eskoratu eta zurkaiztu formak begiratu ditugu.
OEHko datuak [laburduren azalpena]
abetu IE 1: FIr ("Bertze aldi batez emazteki batekin nindagola, arek neri: 'Esemeseka bedere bagabiltza, baño ezin dut besoa jaso, baldin bertzeaikin abetzen ezpadut. Abe esaten oi da lurrean landatzen diren ziri, estrongu, txargo eta alakoeri; gero eken laguntzari esker lot daitezen eta goratu banabar landare eta alako'"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, abatu A: "Lenbiziko elurrean zalapart eginen dik borda unek, abatzen ezpaduzue"; eskoratu IE 3: EZ ("Begitartea orduan zerotzuen agertu, bere grazia sainduan orduan eskoratu", "ezen hark zuen lehorra / Gogorki zimendatu, / itsasoaren gañean / hark ungi eskoratu", "Konfirmazioneak dik / Grazian eskoratzen"); zurkaiztu G 1: Zait Plat: "Oraingoan eta emengoan zurkaizturik, gurea sendotu ta zindotu bear omen dugu: oraingoan betikotu, emengoan non-naiko erritar egin, alegia".
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
eskoratu EB 1: UZEI ("Txarrantxa bidez indartu edo eskoratu"); zurkaiztatu G 1: Garm EskL IV ("Zortzi saiets auek uztarrian zurkaiztatzen dira eta besteekin eta uztaiarekin batuak utziko ditu"); zurkaiztu EB 1: P. Ezkiaga ("bata bestearen alboan aurkitu nituen, gerriraino jeitsita maindirak, bilutsik biak, Jaimeren bizkarrean zurkaizturik Marisaren burua").
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
habetu : HiztEn, LurE; habetze : LurE; eskoramendu : HiztEn, Euskalterm 1 (apuntalamiento); eskoratu : AB38 1 (apuntalar), HiztEn, Euskalterm 3 (apuntalar, apear); eskoratzaile : AB38 3 (entibador; eta eskoratzaille 1 'apuntalador'); zurkaitzez sendotu : AB38 1 (apuntalar); zurkaiztatze : Euskalterm 1 (entutorado); zurkaiztu : HiztEn, LurE; zurkaizte : LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50.
Beste (edozein) iturritako erabilerak
Ik. LaborGid 203: "Zurkhaitzak ezar ilhar xeheari, ilhar gorakoari".
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
habatu : HiruMila (ik. eskoratu), Casve EF (habatü: être piqué par le taon), Lh DBF (habatü: être piqué par l'astre), DRA (ser picado por el tábano; Lhande aipatuz), PMuj DVC (abatu: 1 encubar, entibar con maderos, ademar, encamar; 2 arrodrigar, arrodrigonar; 3 asentar, asegurar, afianzar, estabilizar, apuntalar, sostener, entibar; 4 picado por tábano); abatzaile : PMuj DVC (entibador); abatze : PMuj DVC (apuntalamiento, enmaderación, entibación, encamación); habetu : EuskHizt (*1905, ~ 1930; abatu 1905; G. er.), HiruMila (afianzar, afirmar, sujetar), ElhHizt (1 Eraik. apuntalar; 2 sujetar, sostener), DRA (afianzar, afirmar, sujetar); habetze : EuskHizt, HiruMila (afianzamiento, afirmamiento, sujeción); eskoramendu : HiruMila (entibación), ElhHizt (Eraik. apuntalamiento); eskoratu : HiruMila (1 apuntalar, entibiar, estribar; 2 escorar, inclinarse - barco), ElhHizt (Eraik. apuntalar, escorar, embrochalar), Casve EF (eskoratü: consolider, fortifier), Lh DBF (1 fortifier; 2 raffermir), DRA (apuntalar), PMuj DVC (1 fortalecer, fortificar, vigorizar, consolidar, afirmar, asegurar; 2 encubar, entibar con maderos, ademar; 3 afianzar, apuntalar, reforzar, apoyar, sostener, acodalar); zurkaiztatu : Casve EF (zurkaiztatü: étayer), HaizeG BF (étayer), Lh DBF (zurkhaiztatu: ramer des plantes grimpantes), DRA (1 rodrigar, apuntalar; 2 poner tutores para sostener plantas trepadoras, como guisantes, habichuelas, etc.), PMuj DVC (1 rodrigar, arrodrigonar, apuntalar, sostener, apoyar; 2 encamar, ademar, entibar; 3 afirmar, consolidar, asegurar; 4 escorar, apuntalar con escoras); zurkaiztatze : HiruMila (entutorado), PMuj DVC (1 acodalamiento; 2 apuntalamiento); zurkaiztzaile : PMuj DVC (entibador); zurkaiztu : EuskHizt (1952; cf. zurkaiztatu *XVII ea.; zurkaxtatu 1931), HiruMila (apuntalar, fortificar, escorar), ElhHizt (1 tutorar, poner tutores - a las plantas; 2 sujetar, fijar sólidamente, afianzar; 3 Eraik. apuntalar), EskolaHE, Lur EG/CE (apuntalar) eta EF/FE (étayer), HaizeG BF (ramer, soutenir avec des rameaux), Lh DBF (zurkhaiztu: ramer, soutenir à l'aide de rameaux, de branches - plantes), DRA (apuntalar), PMuj DVC (1 apuntalar, sostener, entibar, apoyar, soportar, sustentar; 2 encubar, entibar con maderos, ademar; 3 rodrigar, arrodrigonar; 4 asombrarse, aturdirse, admirarse); zurkaizte : EuskHizt, PMuj DVC (entibación, encamación).
Erdara/euskara hiztegietako datuak
Erdal apuntalar / étayer formen ordainak: eskoratu : HiruMila, XarHizt, Casve FE (eskoratü), HaizeG FB, T-L LBF, Azkue Aurkibidea; zurkaiztatu : Casve FE (zurkaixtatü), PMuj DCV; zurkaiztu : HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve FE (zurkaixtü), HaizeG FB, T-L LBF, PMuj DCV // HiruMila: zointatu // ElhHizt: 1 Constr. zurkaiztu, habetu, eskoratu; 2 eutsi (iritziari, etab.i) // XarHizt: pordoinkatu // HaizeG FB: zurkaiztatu, puntzoinatu; (aider) lagundu, sustengatu // T-L LBF: sustengatu // PMuj DCV: sostener: zutikatu, abatu, bermarazi, zointatu, urkuilatu (los árboles).
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +
Lantaldearen irizpideak
Tradizioak ez du besterik agintzen
ez dago arrazoirik -a- formakoa hobesteko, eta, beraz, aldaketarik gabea dagokio.
Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma
habe(tu), habetzen.
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna
-e/-a-.
Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena
du ad.
Maiztasuna
g.er.
Aztergaia: habetxo
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1999-10-05 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
Ik. OEH
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak
HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -
Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak
-txo.
Informazio lexikografikoa
Kategoria
iz.
Maiztasuna
g.er.
Forma baten adiera(k)
zuhaixka.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
