Txostenaren laburpena

"des- + euskal forma" osaerakoak landu dira, ez osorik mailegatuak: desabantaila, desabantailatsu, desados, desadostasun, desagerketa, desagerpen, desagertze, desakordio, desakort, desakortasun, desalojamendu, desalojatu, desamodio, desarauketa, desarranjatu, desarratu, desatalkatu, desatsegin, desbaliapen, desbaliatu, desbidaketa, desbidatu, desdoitu, desenplegu, deseraiki, deseraketa, deserdiratzaile, deserdiratze, deserrepresio, deserri, deserrirapen, deserriratu, deserritu, deseskegi, desestali, deseuskaldun, deseuskaldundu, deseuskalduntze, desfaboragarri, desfaboratu, desgisa, desgizon, desilbaindu, desjarraitasun, deskabal, deskomekatu, deskontziente, deskulturatu, deskuraiatu, deskutsatu, deslekumen, deslekutu, deslekutze, deslotu, deslotura, desmezu, desmihiztatu, desmuntagarri, desohiz(ko), desorgindu, desorginkeria, despopulatu, destenore, desturditu, desusuko.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

desabantailla : SP Phil; desamorio : Ax, LE Matr4; desamore : LE Ong; desarrañatu : ETZ, Gazte; desarranjatu : Herr 8-12-1960; desarratu : Harb, Ax; desbaliotu : Lf ELit; desbalitu : Herr 12-1-1956; desbidetu (ik. bere lekuan); deserri : Mb IArg I, Cb Eg II, Cb CatV, AA I, Arr GB, JFlor, Arti MaldanB, MEIG, Ezale 1899; desherri : Azurm HitzB (eta corpusean gainera, Dv LEd); desherripen : Dv Ez 1,2, Dv Mt 1,12; desherripen iri : Dv Mt 1,11; deserriratze : MEIG; deserrite : CatBurg; deserritu : Mg CC, Gco I, AA II, Añ MisE, Otag EE 1881b, Arti MaldanB, CatOiq, Cb Eg II, Lf ELit, Izt C, JFlor; desherritü : Egiat; desherritu : Dv Ez 12,11, Arb Igand, Dv LEd; desestali : Egiat; MEIG; desgisatu : Lç 2, Tt Onsa, Gy, Abraham I 59; desgizondu : Arb Bok; desgizongarri : SoEg Herr 27-7-1961; deskomekatu : Arti Ipuin; deskulturizatu : MEIG; deskoraiatü : Mst III; deskuraiatu : TB Eph 3,13; desleku : MEIG; deslotu : TB Lc 13,15s, CatS (deslotü); deslothu : HeH Lc 1,64, HeH Mt 16,19, ECocin, Arb Igand, Iratz, Mde HaurB; desmezu : Barb Leg; desnaturatu : Tt Onsa, Etch (-tü); despoblatu : Gy; despopulatu : Mde Pr; destenore : Etch, Laph, Elzb Po, Dih MarH, MEIG.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira gehien-gehienak: desabantail 2 (A. Martinez, ZArg 1978); desabantaila 10 (K. Altonaga, Elhuyar 2, J.M. Mendizabal, J.M. Torrealdai 4, Informatika Atlasa, Beasain); desabantailtsu 1 (X. Kintana); desados 1 (U. Larramendi); desadostasun 2 (ArrPress 1989, X. Letona); desager- (ik. bere lekuan); desakordio 6 (Egoeraren definizioa 5, Egin 1977); desakort 2 (P. Arregi); desakortasun 1 (Etxde); desalojamendu 2 (J.L. Agote); desalojatu 1 (Hemen 1989); desamodio 3 (A. Lasa); desarauketa 1 (M. Gartzia); desarratu 2 (Fisika 1990); desarrañatu 1 (A. Arkotxa); desarrinjatu 1 (J. Casenave); desatalkatu 1 (X. Mendiguren B.); desatsegin 3 (UZEI, J.M. Irigoien, I. Mendiguren); desbaliapen 1 (Oihenart Taldea); desbaliatu 6 (X. Mendiguren B., G. Ansola 3, R. Garate, Etxde); desbalitu 1 (G. Ansola); desbid- (ik. bere lekuan); desdoitu 1 (K. Fernandez); desenplegu 8 (Txostena 1978, UZEI 3, EGA 1984 2, EMBOroi); deseraiki 1 (MarrazTekn); deseraketa 1 (M. Aramendi); deserdiratzaile 1 (UZEI); deserdiratze 3 (UZEI); deserrepresio-prozesu 1 (Biologia orokorra); deserri 4 (Literatura/3; A. Zelaieta, Txill, X. Mendiguren B.); deserrirapen-area 1 (UZEI); deserriratu 2 (P. Urkizu, A. Berasategi); desherriatu 2 (A. Lasa); deserritu 1 (SM); desherritu 1 (Hitz 1974); deseskegi 2 (P. Sastre, A. Juaristi); desestaldu (J. Gorostiza); desestali 5 (Fisika 1990 2, J. Kalzada, LMuj, UZEI); deseuskaldun 1 (Azurm); deseuskaldundu 1 (EuskEgoeraIpar); deseuskalduntze 1 (Hitz 1974); desfaboragarri 4 (Gipuzkoako Ekonomia 2, UZEI, X. Kintana); desfaboratu 1 (M. Navarro); desgisa 1 (Azurm); desgizon 1 (Egin 1977); desilbaindu 1 (VozEusk 1984); desjarraitasun 1 (J. Jauregi); deskabal 2 (P. Berasategi); deskomekatu 3 (Karmel 1970; A. Zelaieta); deskontziente 1 (X. Kintana); deskulturatu 1 (Habe); deskuraiatu 2 (A. Arkotxa, M. Heguiaphal: "deskuaja"); deskutsatu 5 (J. Agirre 4; Ingurunea/OHO); deslekumen 1 (LMuj); deslekutu 2 (I. Irazabalbeitia, Kimikako Problemak); deslekutze 3 (I. Irazabalbeitia); deslotu 9 (Lf 2, L. Etxezaharreta; HiztGizarte/II, UZEI, Txill, NZ, Bitez, A. Ugidos); deslotura 2 (LMuj, G. Nazabal); desmezu 1 (Barb Leg); desmihiztatu 1 (OrdenadoreP); desmuntagarri 1 (Arrantzaria); desohi 1 (M. Azurmendi); desohizko 1 (F. Rodrigez); desorgindu 1 (X. Galarreta); desorginkeria 2 (X. Galarreta); despopulatu 3 (Gizarte/OHO, Oihenart Taldea, ESB Programa); destenore 1 (Ox); desturditu 1 (M. Eguiaphal); desusuko 1 (P. Urkizu).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: desabantail 1, desagerbide 1, desagertze 14, desakordio 2, desarramendu 1, desatsegin 1, desdoipen 1, desenplegu 1, desenpleo 1, deserriratu 2, desespainoldu 1, deseuskaldun 1, deseuskaldundu 6, desgizon 2, deskulturizapen 1, despopulatu 1 // AB38: desabantail 5, desabantailtsuki 1, desarratu 1, desakordio 1, desarratzaile 1, desdoikuntza 2, desdoitu 2, deseraiki 1, deseraikigarri 1, deserdirapen 1, deserriratu 2, desestali 2, deseuskaldundu 1, deseuskalduntze 2, desjarraitasun 5, desjarrai 1, deskutsaketa 1, deslekutu 1, deslekutze 2, deslotu 2, desmuntagarri 1, despopulatze 1, despopulaketa 1 // AB50: desagerketa 2, desagertze 2, desakordio 5, desatalketa 2, desbaliatu 1, desenplegu 9, deserdiratu 1, deserri 1, deserritu 1, desestali 2, deseuskaldundu 1, desgizatu 1, desjarrai 1, deslotu 1, despopulatu 1 // HiztEn: desabantaila, desadostasun, desakordio, desalojatu, desamodio, desarratu, desasperenketa, desatsegin, desbalioztapen, desbidatu (Ik. desbideratu), desbidazio (Ik. desbideraketa), desdoikuntza, desdoitu, deseman, desenplegu, desenkusa, desenkusatu, deserri, deserriratu, deserritu, desestali, deseuskaldundu, deseuskalduntze, desgisatu, desjarraitasun (Ik. ezjarraitasun), deslekutu, deslotu, deslotura, desmuntatu, despopulaketa, despopulatu, despopulazio, destenore // LurE: desarau (AS: desaraueko), deserri, deserriratu, deserriratze, deserritu, deserritze, desestali, desestaltze, deslotu, deslotze, destenore, desugertu, desugertze. // Euskalterm: desabantaila 2, desadostasun 6, desadoste 1, desagertze 3, desagerpen 3, desakordio 2, desakortasun 2, desakordatu 1, desalojatu 2, desarau 6, desarauketa 3, desarautu 1, desaurrezki 2, desaurreztu 1, desbaliotu 1, desbaliotze 1, desbalioztagarri 1, desbalioztapen 2, desbalioztatu 2, desbidatu 1, desbideratu 2, desdoitu 2, desdoikuntza 2, desdoiera 1, desenplegatu 1, desenplegu 24, deseraikuntza 2, deseraiki 2, deseraikigarri 4, deseraikitzaile 1, deserriratze 1, deserritu 1, deserriratu 2, deserrirapen 2, desestaltze 1, desfaboratu 3, desfaboragarri 5, desgaitu 5, desgaitze 2, desgaitzaile 2, desjarraitu 7, desjarraitasun 5, deskulturatu 1, deskulturazio 1, deskulturizazio 1, deskutsatu 1, deslekuketa 1, deslekutu 1, desmihiztatu 1, desmuntatu 1, desmuntaia 1, desmuntaezin 1, desmuntagarri 7, desmuntaketa 1, despopulazio 3, despopulakuntza 1, despopulatu 1.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: desabantail / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Txostenaren laburpena

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desacuerdo.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desafia, desafiatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Mailak

Beh.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: desafiatzaile "Celui qui défie, qui menace" Dv.

LB: 76, ETC: 181 (Literaturan 80).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desafiatzaile iz./izond. desafiador, -a; amenazador, -a; Adorez: desafiatzaile: iz. eta izond. desafiador/ra, Labayru 0, NolaErran: 0.

desafiatu, desafia, desafiatzen du ad. Beh. Erronka jo, desafio egin. Munduko hiru pilotari hoberenak desafiatu zituen.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

desafinatu 1, Sor Gabon ("Ixooo mutillak!! Inaxiyok desafinatzen dik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desafinatu 1, Napartheid 1996 ("eszenatokira igo eta kitarra desafinatzen zidaten"); desafinazio 1, Musika/6 ("Ez da egingo garai bateko "soinu" eta "hotsaren" arteko bereizketarik. Hau da, afinazio eta desafinazio ziur bateko musika-tresnen artekoa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desafinatu : AB50 2, HiztEn, Euskalterm 1; desafinazio : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desafinatu : HiruMila (desafinar), Lur EG/CE (desafinar) eta EF/FE (désaccorder, chanter faux); desafinaketa : HiruMila (acción de desafinar) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. BAgiria (2001-05-25): "honela emango da: afinatu Mus. Heg. h. tonuan jarri, aurrindu. Eta desafinatu Heg. h. tonua galdu, tonutik irten. Akordatu eta desakordatu ere modu bertsuan sartuko dira Ipar. markarekin eta hobeste zeinua emanaz, goian bezala".

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

desafina, desafinatzen.

Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. tonua galdu, tonutik irten.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Mus.

Erabileremu dialektala

Heg.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS: desafio egin, desafioka.

Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: desafioa bota ; eta desafioka AS sarrera bihurtuz, -ka osaerako beste adlag.ak bezala.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

desafio egin, desafioka

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS; azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Esapideei dagokien sistematika

bota: -a.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

desafio sarrerari dagokion azpisarrera.

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu desagerketa, desagerpen, desagertze formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira guztiak: desagerketa 7 (M. Pagola, M. Gartzia 2, I. Zaldua, Egin 1989, Herria 2000 Eliza 1988); desagerpen 17 (J. Sudupe, Gipuzkoako geografia, I. Irazabalbeitia, K. Altonaga, NZ/BBB1, J.A. Fernandez 2, I. Uria, V. Cortes, J. Sudupe, M. Aizpurua, J.A. Berriotxoa, A. Martinez 2, KultUrtekaria 1989, A. Albisu, Hemen 1986); desagertze 8 (N. Azurmendi, NZ/BBB1 3, Zinetika eta "desagertze-abiadura" 2; Hemen 1989 "desagertze bide").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desagerketa : AB38 1, AB50 2; desagerpen : AB38 1, HiztEn, Euskalterm 3 (hauetan udalerri-d.); desagertze : DFrec 9, AB38 1, AB50 2, LurE, Euskalterm 3.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desagerpen : ElhHizt, HiruMila; desagertze : EuskHizt, HiruMila. Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

desagerketa iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, desagerketa-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. desagerpen; desagertze].

desagerketa 111; desagerpen 1148.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

desagerketa 46; desagerpen 108.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Debekua bere horretan uztea proposatu da. Ez da osaera okerrekoa, baina oraindik erabiltzen denez, debekua mantentzekoa izan liteke.

Oraingoz bakarra aski da

Ik. desagerpen, desagertze.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desaparición

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tze.

Euskaltzaindiaren Arauak

desagerrarazi, desagerraraz, desagerrarazten. du ad.

Euskaltzaindiaren Arauak

desagertu, desager, desagertzen. da ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desagertu, desager, desagertzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

ik. Euskaltzaindiaren erabakia s.u. afinatu, BAgiria (2001-05-25): "honela emango da: afinatu Mus. Heg. h. tonuan jarri, aurrindu. Eta desafinatu Heg. h. tonua galdu, tonutik irten. Akordatu eta desakordatu ere modu bertsuan sartuko dira Ipar. markarekin eta hobeste zeinua emanaz, goian bezala".

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desakorda, desakordatzen.

Maileguaren aldean hobestekoa

Ik. tonua galdu, tonutik irten.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Jakite-arloak

Mus.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desakraliza, desakralizatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desakralizatu 1, Egin 1979 ("balore hauek, gaur egun desakralizatuak, behar bada indarberritzea ere interesgarria egingo zaigu"); desakralizazio (eta d. bildur 1) 4: M. Amundarain 2 ("Hori egi biurtzen dan araberan ez legoke sakralizazio edo desakralizazio bildurrik", "Batzuentzat hori desakralizazioa litzake"), Arte modernoa 2 ("Bere azken ondorioetaraino darama arte lanaren desakralizazioa", "Obraren desakralizazioak [...] arazo larriak sortzen ditu artearekin batera kritikak izango lukeen zeregina ulertzeko orduan").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desakralizatu : DFrec 1 (J.M. Torrealdai: "dena desakralizatuz zihoan artean...") // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

desakralizatu : Vill KFedea 261: "Berez profanoa dena, bidegabeki sakralizatu baldin bada, desakralizatu nahi izatea, ulertzekoa da. Baina bere baitarik sakratu dena, desakralizatu?".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

LBeh (2013-06-10): desaktibatu : Elhuyar 4 (adib.: “zelulen garapenean parte hartzen duten RNA-molekulak sekuentziatu dituzte, eta hortik ondorioztatu dute zer proteinak aktibatzen edo desaktibatzen dituzten geneak zelula garatzeko bidean”), Consumer 5 (“baina flasha ezin desaktiba daiteke, konektatuz gero”), Berria 22 (adib.: “Urte batzuetan erdi desaktibaturik egon ondoren, indartsu ageri da berriro”), EiTB 39 (adib.: “Eusko Jaurlaritzari "greba desaktibatu nahi izana" leporatu diote”), Argia 28 (adib.: “1990etik aurrera, lokartu egin zen langile klasea, desaktibatu, eta harrezkero, ez dauka proiekturik”), DiarioVasco (“beraien itxaropena desaktibatzeko helburuarekin”). // desaktibatu 382: Aizu 3, Argia 53, Berria 70, Deia, DiarioVasco 2, EiTB 79, Elhuyar 10, Elkar 10, Erlea, Consumer 13, Espainiako Gobernua, Goiena 3, Jakin 3, Laneki 130, UEU 3.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desaktibatu : Berria 21 (adib.: “Mobilizaziorako gaitasuna desaktibatzea”), Herria (“FSE segurtasun indarrak desaktibatuz”), Irene Aldasoro 7 (adib.: “Bulkada bakoitzaren ondoren, nerbioa desaktibaturik geratzen da segundo baten milaren batean”), Iñigo Aranbarri 3 (adib.: “Izan zen ondorengo urteetan Liejakoa baino gertaera odoltsu eta gaitzagorik, aditz berri hura desaktibatu zuenik”), Joseba Zulaika 2 (adib.: “Subjektu politiko hori desaktibaturik eta amaitzear dagoela esan nahi du su-etenak”), Karlos Zabala (“bertan desaktibatzen zen nire G puntua”).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desactivar / fr désamorcer: Elhuyar: desaktibatu / Nolaerran: indargabetu; zapartatu gabe baretu/itzalarazi/ito / Zehazki: indargabetu, pizgailua ezeztatu, desaktibatu / Labayru: desaktibatu / Adorez5000: indargabetu, desaktibatu, pizgailua ezeztatu.

Aurreko pasaldikoari egindako oharrak

indargabetu araua da.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Ez dago maileguaren premiarik, aski baita indargabetu arautua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, jasoa dago hiztegi orokorretan eta, gainera, aktibatu araua da.

Txostenaren laburpena

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desamortizaketa 1, Azterketa Historikoak/1 ("Erdipurdiko jabe hauek, errentak gaurkotu gabeak, maiz zorpetan, ezin litezke gerta desamortizaketaren onuradun"); desamortizazio 3: OñatiLib ("Sasoi honetako politika liberalak desamortizazioaren lur-salmentak, herri-lur eta basoen eskuratzeak, hitz batez, jabego pribatuaren nagusitasuna dakartza"), RIEV 1983 ("Javier M.ª Donezar jaunak: Ekonomia, finantza eta desamortizazioa"), I. Galarraga ("Zabaldurak, geltokiak eta desamortizazioa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desamortizaketa : DFrec 1; desamortizapen : DFrec 1, AB38 2; desamortizazio : DFrec 2, AB38 1, HiztEn, LurE (Desamortizazioa), Euskalterm 2 // Ez dugu aurkitu ap. AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desamortizazio : ElhHizt, HiruMila, EskolaHE (Desamortizazioa) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdaretako formak

fr (DLLF): désamortissement, action de désamortir; en (Collins): disentailment (Hist Esp) sale of Church lands; it (S. Carbonell): Giur. alienazione o messa in vendita (dei beni di manmorta) // de (Langenscheidts): ez dugu aurkitu.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Hist.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Pol., Admin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu desanexio , desanexionatu formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desanexio 2, J. Zabaleta ("Pentsatzen zuten behin lehentasunezko helburua #mdash#desanexioa#mdash# lortuz gero, jadanik udalerri independente bezala eta aurrekontu propio batez zuzkituta, ekin ahal izango ziotela Astigarragak aspaldiko urtetatik arrastatu ohi zuen zerbitzu, ekipamendu, eta abarren gabezia konpontzeari", "Behin zentzu honetako erantzunak lortuz gero, plantea zitekeen desanexioaren posibilitatea, baina inoiz ez lehenago, Astigarraga ez zela gauza izango uste bait zuten gisa horretako enpresa bati berak bakarrik ekiteko"); desanexionatu 4: Biztanleria 1975-80 ("Udalerri desanexionatuen kasuan, ordea, ezin desagregatu izan da informazioa, eta horregatik zeroan agertzen dira hauek"), EUSTAT 1996 3 (adib.: "Arazo hori ebazteko, kopuru guztiak desanexionatutako udalerrietarako kalkulatu dira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desanexio : Euskalterm 1 (Pol.) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE // 'desanexión, desanexionar' itzulitako besteak: banandu : Euskalterm 1 (banandutako udalak), iareikuntza : AB50 5; iare utzi : AB50 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez ditugu aurkitu Admin. eremukoetan (AdmProz, EurItun 1998, HezkAdmin, LHH, LurraldeAntol, TokiJaurb).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

desanexión: desanexio (HiruMila) // Ez dugu desanexión, desanexionar formen ordainik aurkitu ap. ElhHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Vox es-eu, Casve FE, HaizeG FB, T-L LFB, PMuj DCV.

Erdaretako formak

fr (DLLF): désannexer, désannexion // Ez ditugu aurkitu ap. en (Collins), it (S. Carbonell), de (Langenscheidts).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desanexiona, desanexionatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Jakite-arloak

Pol., Admin.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desanpara, desanparatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Mailak

Beh.

Maiztasuna

g.er.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desantolaketa 1, P. Urkidi ("II. euskal mundu biltzarra: inguru giroa eta lurraldeko desantolaketa?"); desantolatu 4: Kim/UBI ("Unitate hauek tartean zabaldurak dituen abaraska dirudien sarea osatzen dute. Ur-molekulak eredu honen arabera eratzen direnean, fase likidoan egoera desantolatuan hartzen zuten tokia baino gehiago betetzen dute"), A. Gabikagogeaskoa ("Hezkuntza horrek, bestalde, ez du inolako eragozpenik gertakarien metaketa eta informazio desantolatuak onartzeko, egituratu eta ordenatuko dituen inolako teoriarik gabe"), Euskadi Inf 1998 2 ("Kolektiboa desantolatu / Gogoratu zuenez, presoen sakabanaketari ekin zionean Madrilek "kolektiboa desantolatu eta Konstituzioa eta egungo marko juridikoa mantentzeko sasi negoziazioa derrigortzea" zuen helburu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desantolatu : AB50 1, HiztEn, Euskalterm 1; desantolamendu : Euskalterm 1 (desorganizazio sinonimoarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desantolaketa : HiruMila; desantolatu : HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desantola, desantolatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Erabilera-oharrak

izenondo-banaketako desantolatu partizipioa baino egokiagoak dira, normalean, antolatu gabe(a) bezalako esapideak.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Kategoria

izond.

Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

eragabea, itxuragabea.

LBeh (2016-10-26): desarautu 20: Berria 11 (adib.: “finantza merkatuak desarautu dituzten politika neoliberalak eta finantzen arloan eta bestelakoetan aplikatutako politika espekulatzaileak”), EiTB (“desarautu zenetik hona”), Jakin 2 (adib.: “lan-merkatua desarautzeko bidea”), Argia 6 (adib.: “gain-garapeneko gizarteen des-hazkundea, zer eta hazkunde erraldoiago eta desarautuagoa bultzatzeko globo osoan, alegia; kapitalismo mundialaren alde, urrats bat atzera bertze bi aurrera egiteko taktika zaharra”). // LB: 108 (Argia 20, Berria 34, EiTB 3, Elkar 3, Jakin 15, Laneki 2, UEU 31); desregulatu 11: desregularizatu 2, deserregularizatu 2 /// ETC: 278

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desarautu 3: Koro Navarro (adib.: “Finantzen berrikuntza kateatu hau ez zen inola ere gertatuko, baldin finantza - merkatuak bata bestearen ondoren desarautu ez balira”).// Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: desarautu – desarautü – araugabetu.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016:ez dugu aurkitu desarautu formarik. // BerriaEL: desarautu, desarautze (deserregulatu*, desregulatu*, desregulazio*).

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Ez dago hain hedatua, bebil.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hedatua dago eta jasotzekoa.

Euskaltzaindiaren Arauak

desarmatu, desarma, desarmatzen. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desarmatu, desarma, desarmatzen

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Atzizkien araberako erabakiak

-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Diakronia

Zah.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

tiroa.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

LBeh (2016-10-26): desarrollismo 22: Elkar, Berria 20, DiarioVasco. // LB: 59 (Berria 28, UEU 23); ETC: 162

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desarrollismo 6: Berria 4, Iñaki Segurola, Iban Zaldua. // Elhuyar: desarrollismo iz. (Ekon.) desarrollismo desarrollismoa eta nekazaritzaren arteko talka: choque entre el desarrollismo y la agricultura / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.BerriaEL: desarrollismo, desarrollista. Ekonomia hazkundea beste ezeren gainetik defendatzen duen jarrera edo joera; haren aldekoa. AHTaren aurkako taldeek desarrollismoa salatu dute.

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

Ez dago hain hedatua, bebil.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dago beste modurik mugimendu edo joera hori izendatzeko. Jasotzekoa da, baina Heg. markarekin.

Erabileremu dialektala

Heg.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

desastre (eta desastra) 2, Tt Onsa ("Malhur eta desastre handia heltzen da gizonari", "desastra handi haren kuitatzeko") // Ik. OEH argitaratuan desastratu (eta -du): Cap ("Libradu dagiala egun atan eriotza desastradurean"), El ("Demonio, ifernu eta kaso desastratu aietarik").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desastre 10: Larrun 1988 ("Zioak instituzionalak badira, berriz, arazoak zerbait gogorragoak dira eta zeharo bestelako neurriak hartu beharko dira desastrea uxatzeko"), E. Etxebarren ("Bilbon berriz, erabateko desastrea alde horretatik"), M.J. Garcia ("Ai, ze desastre den neska hau! Berandu iritsiko da lanera"), Ttipi-ttapa 1994 2 ("Euskaraz bidali eta erdaraz ateri dute, logotipoa eta batere sartu gabe. En fin, desastre bat", "Baztango udalak duela hilabete batzuk egindako desastrearen ondotik orain Kontsortzioak gauza bera egin digu"), X. Diaz ("Itsasontzietan desastre galanta gara"), U. Ruiz ("Testuak orain arte landutako guztiak izan daitezke: "Hau desastrea!", "Abartxoak", "Kattalin Erauso" edota ipuinen batetik zeuek egokitutako besteren bat"), B. Urkizu ("Berandu iristea ez da desastrea"), J. Arretxe ("Izan ere, ostegunetako irteeretan gure helburu nagusietako bat neska ederren batekin etxeratzea izaten zen, baina desastre hutsa ginen zeregin horretan"), A. Barandiaran ("Nafarroako Kultura departamentuak onartu duenez, Iruñeko liburutegi publiko guztiak desastre hutsak dira"); desastroso 1, A.I. Morales ("saioak desastrosoak izan daitezke").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desastre : DFrec 4 (Egin: "desastre nuklear ttikiek"; Deia: "herriarentzat desastre hutsa"; Anait: "desastre urbanistikoak", "hirigintzako desastre itzela"), AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. AB38, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Ahozko erabileraren testigantza fidagarria du

aho-mihiz erabilia da Iparraldean ere.

Kategoria

iz.

Mailak

Lgart.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desatsegin 14: UZEI ("ke-kortina bezala erabiltzen direlarik arazo konplexuei eta gardentasun formalez tratatu ezin diren edota inplikazio ideologiko edo politiko desatseginak dituztenei aurre ez emateko"), I. Mendiguren ("Laster, gizon guzti horiek zuen bila harana miatuko dutela pentsatzen duzu desatseginez"), J.M. Irigoien 2 ("Ezta arratoi usain desatseginik balu ere!", "Georgek desatsegin zuen amona, ezinbestean"), Goli ("Tragoskadaka edan behar izan duk bizitza osoko koparik desatsegina"), I. Aldasoro ("Baina bereziki desatseginak zitzaizkion gerrien dotorezia behartua eta mehaka irtenak, zeinen gainera erortzen baitziren txaketa ongi egituratuak txukuntasun emetu batekin"), BAtx Zeru ("Gartzelako pertsona desatseginak ez ziren inoiz bistatik kentzen"), J. Arretxe 4 (adib.: "Nirekin oso serio eta desatsegina izan zen, eta ez zidan ia berba egin, nahiz eta nik itaunak egin eta jatorra izaten ahalegindu", "Horregatik, bere lan desatsegina Brasil osoan zehar emandako parteak egiaztatzen eta iruzurrak deskubritzen ibiltzea zen"), L. Oihartzabal ("Horrelatsuko sentipen kritikoak alde batera utziz gogora datorkion guztia adierazi behar du, baita desegokia iruditzen bazaio ere, edo kontura ez datorrena eta zentzurik gabea dela, eta datorkion ideiaz pentsatzea desatsegin gertatzen zaiola suma dezanean bereziki"), Musikaste ("Horrela esaten diet, ustegabeko gertaerak direlako, desatseginak eta gure ihardueratik kanpokoak zirelako"), J. Urrujulegi ("Zazpietan goizeroko karrakaren hots kalakari eta desatseginak esnatu ninduen, baina oraingoan jaikitzeko"); desatsegintasun 1, J.M. Zalakain ("Bakoitzak daki zenbaterainoko desatsegintasuna sentitzen duen enpresarekiko, bortxaturik ikusten duelako bere burua").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desatsegin : DFrec 1, HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desatsegin : ElhHizt, HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

forma berria da, kalko bidez eratua; baina onartzekoa iruditzen zaio lantaldeari, besteak beste, erosoa delako itzulpenetan (eta definizioetan).

Kategoria

izond.

LBeh (2014-04-03): desazkunde 42: Elhuyar 6 (adib.: “Pascualek argi utzi nahi du desazkundea ez dela teoria bat; "ez dago desazkundearen teoriarik; ikur bat da, mugimendu bat"”), Berria 21 (adib.: “horretarako tresna desazkundea da; helburua ekonomia eta gizarte justuagoak lortzea da”), Argia 14 (adib.: “Trantsizio bat egin beharko litzateke, eta hau nire ikuspuntu pertsonala da, desazkunde material eta energetiko baterantz”), DiarioVasco (“Banka etikoa, kontsumo arduratsua, energia berriztagarriak, bioeraikuntza, birziklapena, elikadura burujabetza eta desazkundea besteak beste”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: ez dugu aurkitu desazkunde formarik.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: desazkunde 1 (deshazkunde*). Politika, ekonomia eta gizarte mugimendu bat, produktibismoaren eta neurririk gabeko kontsumoaren kontrakoa eta ingurumena zaintzearen aldekoa. Desazkundearen aldekook iraultza kultural eta ekonomikoa nahi dugu; desazkunde 2* e. atzera egin, txikitu... Italiako ekonomiak %0,3ko desazkundea izan du*[e.] Italiako ekonomiak %0,3 egin du atzera.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta premia dago.

Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Ekon.

Jatorrizko forma

maila desberdineko unitateak; zenbaki desberdinak

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

desberdin(du), desberdintzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desberdinkeria 5: Zabal 1973 ("Orai arte laborariak ez dira biziki ohartu desberdinkeria horri, laborari guziak berdin zauzkatela"), J-L. Davant ("Herri horietan Frantziak eta Espainiak sartu ahal izan dituzten desberdinkeria guztien segurkiago eta lasterrago ezeztatzeko"), P. Apalategi ("Horrelako arazoak aipatu izan dira gure eztabaidetan, baina horiei, lehen mailatik ateratzen direnei emandako garrantzi berdina eman gabe [...] nola esplikatu tratamenduaren desberdinkeria hori?"), Emakunde 1999 2 ("Sexuen arteko desberdintasuna ez da derrigorrez aurkako desberdinkeria", "eremu honetan, gizonen ausentziaz mintza zitekeen eta kontsideratu desberdinkeria lehena dela eremu publikoari eta eremu pribatuari ematen zaizkien balore desberdinak").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desberdinkeria : AB38 1 ('desigualdad') // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

LB: 72 (Argia 12, Berria 12, Elhuyar 1, Elkar 2, Jakin 26, UEU 19); ETC: 251

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: desberdinkeria iz. [desparekotasun soziala] desigualdad gosea eta desnutrizioa pobrezia eta desberdinkeriaren ondorio ere badira: el hambre y la desnutrición son también consecuencia de la pobreza y la desigualdad / Adorez: desberdinkeria: iz. desigualdad, parcialidad / Labayru: 0 / NolaErran: les dirigeants doivent s'employer à ce que l'homme puisse vivre de façon toujours plus humaine, en éradiquant toutes les misères et les injustices kargudunek bermatu behar dute gizona beti gizonago bizi ahal dadin, errotik ateraz desberdinkeria eta miseria guziak // Euskalterm: emakumeen eta gizonen desberdinkeria (Gizarte-ongizatea, TN da).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

bereizkeria iz. Bereizte gaitzesgarria, diskriminazioa. Jainkoak ez duela inoren bereizkeriarik egiten.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta jasotzekoa. Definizio gisa: ‘desberdintasun gaitzesgarria’.

Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

desberdintasun gaitzesgarria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Jatorrizko forma

zenbakien arteko berdintasun eta desberdintasun

Jatorrizko forma

desberdintza baten atalak

Forma arautuaren azalpenaz oharra

"iz. Mat." markak eransteko eskatuz.

Zerrendako forma osatua(k) baztertuz, osagaietako bat jaso da

desberdintza

OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu desberdintzapen , desberdintzatu formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desberdintzapen (eta desberdintzapen-estrategia) 6: BizkBizikl ("Baina XIX. mendearen amaierako eta XX.aren hasierako industrializazio prozesuak ekarriko ditu desberdintzapenak"), Zoologia ("Hauek zelula muskular independenteak dira, zelula mesenkimatikoen desberdintzapenaren ondorioz eratuak"), ELA/STV 1992 ("Gainditu beharra dago sakabanatze-kultura, desberdintzapena eta aurkaketa ere dinamika gailen gisa"), PsikolSoz ("Irudikapen Sozialak eta alboko kontzeptuen [Jarrera, Ideologia, etab.] arteko desberdintzapenak planteiatzen ditugu"), Estratega Game 2 ("Baina enpresa guztiek berdin pentsatuko balute eta desberdintzapen-estrategia jarraitzea erabakiko balute, zer gertatuko litzateke? Bai I+Gn baita publizitatean ere, guztiek gehiago, hau da, lehiakideen gainetik inbertitzea itxaron daiteke, produktuaren desberdintzapena lortzeko asmoz"); desberdintzatu 5: Elhuyar ("Horietaz gainera, zeregin berezietarako espezializaturik [...] zelulak desberdintzatu egin daitezke plurizelularitatearen muga iritsi eta gero"), Zoologia 4 (adib.: "Zenbat eta txikiagoa izan argiaren uhin-luzera edo handiagoa objektiboaren irekidura, orduan eta txikiagoa izango da irudi desberdintzatuak edukiko dituzten bi puntuen arteko distantzia", "Goi-mailako egiturarik desberdintzatu ez duen nerbio-sistema difusoa dela esan dezakegu").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desberdintzapen : AB38 1 (diferenciación) // Ez ditugu aurkitu ap. DFrec, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Aldeko arrazoi handirik ez dago

hori da erabili den forma, esku arteko informazioetan, eta horregatik proposatzen da.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tzapen.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desbideraketa 10: N. Balluerka ("Desbideraketak aberrazio gisa kontsideraturik egongo lirateke ezen, onetsiak izan arren, ustegabekoak edo eustazpi idiosinkrasikodunak zirela"), A. Aldezabal ("Zonalde honetara Oñatitik Arantzazura doan errepide berberetik iris daiteke, Araotz herrira daraman desbideraketa hartuz"), J.M. Barandiaran ("Sinkrotroi-erradiazioa magnetoen bidez elektroi edo positroi oso arinen desbideraketak sorturikoa da"), Kalkulua 2 ("Balezta batean karga baten oszilazioak aztertuz, oreka-posizioarekiko y desbideraketaren formula denboraren funtzio bezala lortzen dugu", "Honekin desbideraketa gehitzen duten t-ren balioak zeintzuk diren etab. ikus dezakegu"), BAO 1992 ("Gernikatik Lekeitiorako 6.212. eskualde errepidea, Santimamiñeko Kobetaraino, Baselizaraino, doan desbideraketa, San Migel Gailurreko maldak, artadiaren aldera, aurreko errepideko, 6.212, bidegurutzearekin lotzen den Berrenerrotako larreekin gurutzatzean zehazten duen marrari jarraituz, harek Laidako hondartzara doalarik, eta beroni jarraituz, hondartzaraino bertoraino"), J.K. Igerabide ("Desbideraketa horrek sortzen duen zuloa zenbat eta handiagoa izan, orduan eta ezuste eta zorabio handiagoa sortzen da haurrarengan, orduan eta zorrozkiago akuilatzen da irudimena"), P. Aristi ("Frantziskaren helburuetan azarearen esku dirudien desbideraketa honen ondoren, ezer gutxi dakigu beraz ia berrogeita lau urtez"), J.A. Urbeltz ("kantineren 'desbideraketa' bat majoretteak izan daitezke"), A. Irigoien ("Arte burgesaren adierazpen gainbeherakoa iruditzen zait, jendeak artistarengandik hartzea espero duen artearen desbideraketa... idatzi zion 1952an Antonio Rodriguez adiskideari"); desbiderapen 4: UZEI ("Atmosferako mugimenduen ekuazioentzat ebazpen hurbildu bat lortzeko, egoera geldikor bati desbiderapen #mdash#perturbazio#mdash# txiki bat gainezartzen dion metodoa"), M. Navarro ("Merkataritzaren sorrera orduan ere gertatuko litzateke, eta ez luke, ostera, merkataritzaren desbiderapenik sorteraziko"), Goli ("Hazkurea eta mina nabaritzen hasi aurretik ere nolabaiteko desbiderapena somatzen hasia hintzen, gorotz-zeppelinak zuzen eta artez erori beharrean, beste zulo berriren bila ahalegintzen ari balira bezala"), Rol sexualak ("Oro har, desbiderapena gizarteak orokorrean zilegiztatzen ez dituen ereduetara jotzen duten pertsonak dira, talde marginal batek eratu ohi dituen ereduetara zuzenduta daudenak"); desbideratze 7: J. Apalategi ("Beren desbideratze politikoa berehala kastigatuko litzateke auzoko "arrazoizkoren" batek inbasioz menperatuaz"), DBLexik ("LEF batzordeak erator-atzizkien inguruko zalantza eta desbideratzeak aztertzen ditu"), J. Otaegi ("Beraz, zeharka, zeru zola, adjetiboaren desbideratzea gauzatuz bi izariak jasotzen dituela, anbiguotasuna jasoz"), J. Etxeberria 3 ("Hemendik bi urte barru beste bat egitea espero da, non urte hauetako desbideratze txikiak zuzenduta azalduko diren", "Kasu honetan, adibideko datuekin: batezbestekoa 72 eta desbideratze tipikoa 9", "Noski!, talde bien desbideratze tipikoak oso antzekoak dira"), Estratega Game ("Baina orain badauzkazu datu erreal eta zehatzak, eta hauek aztertzea eta aurreikusi zenituenekin konparatzea komeni zaizu desbideratzearen zergatiak aurkitu ahal izateko"); desbiderazio 1, K. Busturia ("hauxe da urre-meagintza duten herrialdeetan gertatzen dena, ildo honetan, munduarentzat, oro har, gehienezko desbiderazioa ia hutsaren hurrengoa izan arren").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desbideraketa : HiztEn, LurE; desbiderapen : Euskalterm 33; desbideratze : DFrec 1 ("honela desbideratze burokratiko hierarkhizagarri edo erdirakoi guztiak kontrolatzeko"); desbideratze : LurE, Euskalterm 9; desbiderazio : AB50 2 // Ez dugu aukitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desbideraketa : HiruMila, EskolaHE; desbideratze : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Eratorri-konposatu baztertzekoa da, lehiakide hedatuagoa duenez

desbiderapen eta desbideratze aski direlakoan, nahiz ez diren erabilienak.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen/-tze.

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desviación

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-pen/-tze.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: desviar.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desbidera, desbideratzen.

Aditz-erregimena

da/du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: - / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

BideSein: "Desbideratzea: Desvío provisional".

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tze/-pen.

Euskaltzaindiaren Arauak

desbistatu, desbista, desbistatzen. Ipar. da/du ad. 'desitxuratu, itsustu'.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ipar. Ik. desitxuratu, itsusitu

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desbistatu, desbista, desbistatzen

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desblokeatu (eta desblokeatze 1) 5: Egin 1987 ("Wilbert Keon, Otawa hiriko Institutu Kardiologikoko doktoreak sistema berriarekin gaiso baten zain koronariak desblokeatu zituen"), M.A. Unanua ("defentsarako sistema hau desblokea dezake"), Egunk 1991 2 ("Ikasturte honen hasieratik AEKk harturiko elkarrizketarako iniziatiba testuinguru honetan kokatu beharra dago, eta ikasturtean zehar gauzaturiko harremanak, ekitaldiak eta Korrika bera egoera desblokeatu eta aurrerabide izango den elkarrizketa prozesu bat zabaltzeko deia izan dira", "Nafarroako Gobernurako lehen zerrendagaia, Ramon Arozarena, EAErekiko harremanak desblokeatzearen alde agertu zen, bi elkarteen arteko koordinaketa organuak sortzen"), A. Agirre ("Okendok Ensenada ministroarengana jo zuen eta ordainketak desblokeatzea lortu gainera"); desblokeo 1, I. Aranbarri ("EAEko Kultura sailari eginiko markajea, Arregik azken urteetan AEK edo Euskaldunon Egunkaria-rekiko zeraman politikaren desblokeoa planteatzen...").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desblokeatu : AB38 1 ('desbloquear'), HiztEn, Euskalterm 1 (prezioak desblokeatu); desblokeatzaile : Euskalterm 1 (desblokeatzailea / sarkorra 'desbloqueante-penetrante'); desblokeo : HiztEn, Euskalterm 2 (hauetan 1 alokairuen d.) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ElhHizt, HiruMila: desblokeatu (desbloquear), desblokeo (desbloqueo) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desblokea, desblokeatzen.

Aditz-erregimena

du ad.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

iz.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

1 'zoritxarra'. 2 'zarata'.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Kategoria

izond.

Mailak

Beh.

Forma baten adiera(k)

dohakabea.

LBeh (2016-10-26): desdramatizatu 23: Consumer 5, Berria 10, EiTB, Karmel, Argia 2, DiarioVasco 4.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: desdramatizatu 6: Berria 2, Joxemari Iturralde 2, Joan Mari Irigoien, Joxe Azurmendi.

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2016: ez dugu aurkitu desdramatizatu formarik.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es desdramatizar / fr dédramatiser: Elhuyar: - / NolaErran: laztasuna/larritasuna kendu, desdramatizatu / Zehazki: dramatismoa kendu, larritasuna kendu / Labayru: desdramatizatu, -ri garrantzia kendu / Adorez5000: zorigaitz-itxura kendu, drama-izaera kendu.

Antzekoa da gaztelaniaz eta frantsesez (betetzen du "gutxieneko baldintza")

Maileguen gutxienekoa betetzen du eta erabilia da.

Aditzoinaren erabilerak

desdramatizatu, desdramatiza, desdramatizatzen

Aditz-erregimena

du ad.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Propio de la tradición meridional (...) La forma deseatu (...) es general hasta el s. XIX, y desde la 2ª mitad desiatu desplaza casi totalmente a desea- en textos guipuzcoanos"

Euskaltzaindiaren Arauak

deseatu, desea, deseatzen. Heg. du ad. h. desiratu.

Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Heg. Ik. desiratu

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

desegin, desegiten. du ad.

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desegin, desegin, desegiten

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

desegituratu 4: A. Eizagirre ("Euskara, diglosia zokoratzailearen egoeran egonik, suspertze-prozesua hasten ari den gertakari sozial, oraindik orain, zatikatu eta desegituratu honetan..."), Barojatarrak ("bizitako mundua egituratzen eta desegituratzen duela"), L. Erriondo ("kontrola-ezinezko berbalizazioa, desegituratutako sintaxia, etab"), Euskararen Unibertsoa ("gune sortzaile hori biziki ahulduz eta desegituratuz joan da"); desegituraketa 1, O. Ibarra ("Industriaren eta zerbitzu guneen faltak, eremu honen desegituraketa ekonomikoa ekarri du eta honek eragin zuen emigrazioa hirira").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

desegituraketa : HiztEn, Euskalterm 1 (familiaren desegituraketa, famili desestrukturazio eta familia-desestrukturazio sinonimoekin); desegituratu : HiztEn, Euskalterm 1 (familia desegituratu); desegituratze : Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

desegituraketa : ElhHizt (desestructuración), HiruMila (desvertebración); desegituratu : ElhHizt (desestructurar), HiruMila (desvertebrar) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

desegitura, desegituratzen.

Aditz-erregimena

du ad.