Euskaltzaindiaren Hiztegia
1 emaitza Abrikot bilaketarentzat - [1 - 1] bistaratzen.
Aztergaia: abrikot
Iturria:
| Kodea [?] | Data | Proposamena | |
|---|---|---|---|
| Hiztegi Batuko Lantaldea: | Z4:HBL | 1997-03-11 | Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz |
Formari buruzko datuak
Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]
abrikot IE 4 (SP Phil, Arb Igand; ECocin: "abrikot hexur") eta Herr 4-7-61; alberetxigu G 1 (Izt C); albertxigu G 2 (Izt C); albertxiko B 1 (Azc PB) eta GipNek 1903; arbeletxeko (Herr 4-7-61); melokotoi G 4 (Echag, Iraola, Munita, Salav); mer(t)xika 30: B 2 (Or Tormes, Laux AB); G 3 (Ldi UO; eta Or Mi: "mertxika-aralde"; Ldi UO: "mertxika-yabe"); IE 22 (Dv Lab, Ox, Zub, JE Bur, Lf Murtuts; merxika: ChantP; ECocin 8 eta "merxika hezur" 3, "merxika marmelada" 2); EB 3 (Arti 2, MEIG); mertxik ondo IE 1 (Ox); mertxikondo B 2 (Altuna, Laux AB); muxika G 4 (Izt C, Bil; eta Salav: "muxika-arbola"); muxika-muxika B 1 (Otx).
EEBSko datuak [laburduren azalpena]
ez dugu abrikot forma aurkitu; albertxigo EB 1 (A. Arejita); melokotoi EB 7 (I. Mujika Iraola, I. Olaberria, P. Lizarralde, F. Juaristi, Oinarri, Redención; eta A. Lertxundi: "melokotoi kolore"); milikitoi EgAs 1 (K. Sagartzazu); mertxika B 2 (Laux, M. Ziarsolo); muxika G 1 (P.B. Biguria); EB 2 (Oihenart Taldea, K. Bizkarra); muxilka EB 1 (I. Urbieta).
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]
a) 'albaricoque' itzuliak: albertxiku : AB38 1, albarikoke : AB38 3; Euskalterm-en: abrikot 2, abrikotondo 2, arbeletxeko 11, arbeletxeko-arbola 1; b) 'melocotón' itzuliak: melokotoi : Euskalterm 18; melokotoi-arbola : Euskalterm 2; mertxika : Euskalterm 17, mertxikondo : Euskalterm 2; muxika : AB38 15, AB50 1, Euskalterm 1; muxikondo : AB38 2, Euskalterm 1. // HiztEn: arbeletxeko ("abrikota"); abrikot, abrikotondo; mertxika, mertxikondo; muxika ("mertxika"). // LurE: arbeletxeko; albarikoke ("ik. arbeletxeko"); mertxika, mertxikondo; muxika ("ik. mertxika").
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak
Beste hiztegietakoak: Casve EF: arbeletxeko, mertxika ("abricot"). // Lh DBF: mertxika, mertxikondo ("abricot"); toaxa ("pêche"). // DRA: mertxika, mertxikadoi, mertxikatze, merxika ("albérchigo"); muxika ("melocotón").
Erdara/euskara hiztegietako datuak
a) gazt. albaricoque(ro)-ren ordainak: ElhHizt: arbeletxeko, abrikot, abrikotondo; HiruMila: albarikoke, arbeletxeko, abrikot, abrikotondo; Lur EG/CE: mertxika; PMuj DCV: mertxika, duaxa, muxika, muxurka, briskondo, duaxatze; Azkue Aurkibidea: arbeletxeko, prexega; a') fr abricot-enak: Casve FE: arbeletxeko, duaxa, duaxatze; HaizeG: arbeletxeko, abrikota, abrikotondo; T-L LFB: arbeletxeko; b) gazt. albérchigo-renak: ElhHizt: abrikot, arbeletxeko, abrikotondo, mertxika, mertxikondo; HiruMila: mertxika, toax; PMuj DCV: arbeletxeko, brisko, prexega, tuaxa, mertxika, muxika, briskondo, mertxikondo, duaxatze; Azkue Aurkibidea: arbeletxeko, duaxa, mertxika, tuaxa; c) gazt. melocotón(ero)-ren ordainak: ElhHizt: mertxikondo, mertxika, melokotoi; HiruMila: mertxika, melokotoi, presku, mertxikondo, melokotoi-arbola, muxikondo; Lur EG/CE: melokotoi, muxika; PMuj DCV: muxika, mertxika, mertxikondo; Azkue Aurkibidea: mixtika, muxika, muxilka; c') fr pêche-renak: Casve FE: mertxika; HaizeG: mertxika, toaxa, mertxikondo; T-L LFB: mertxika, toaxa, mertxikondo, toaxondo.
Erdaretako formak
es albaricoque(ro) / albérchigo / melocotón(ero) formen ordainak beste erdaretan: fr (DLLF): abricot, abricotier / ø / pêche, pêcher; it (L. Ambruzzi): albicocca; albicocco / pèsca duràcina / pèsco, frutteto di pèschi; Sin.durazno, pérsico; ca (DCC): albercoc; albercoquer / ø / préssec; presseguer, presseguera; en (Webster): Apricot; Apricot tree / Clingstone peach (melocotón), Clingstone-peach tree; Clingstone apricot (albaricoque), Clingstone apricot / Peach; Peach tree; de (Slaby-Grossmann): Aprikose; Aprikosenbaum / Frühpfirsich(baum); Herzpfirsich; Aprikose / Pfirsichbaum; Pfirsich; Pfirsichbaum; Pfirsichbaum.
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak
NekHizt: Ik. arbeletxeko.
Lantaldearen irizpideak
Nazioarteko formaren hurbilena da hobestekoa
abrikot da forma nazioartekoa (gaztelania da saihesten dena); beste baliokideekin batera eskainiko da, hauen erabilera-hedadurak argituz (cf. albertxigo, -iko, arbeletxeko, mertxika, etab.)
Informazio lexikografikoa
Landare eta animalien taxonomi izena
Prunus armeniaca.
Formari buruzko oharrak
Iritzi-emaileak
- [A105]: "eta abrikotondo, albertxiko, albertxikondo. Nire ustez, gaur egun lehia nagusia ez dago 'abrikot' eta 'albertxiko' hitzen artean. Aspalditik 'albarikoke' mailegua da lehiakide nagusi, gaztelaniaz ere 'albérchigo' hitzak atzera egin duenez; gainera, 'arbeletxeko' erabili da ugari Eroskiren marmelada etiketetan eta. Hori kontuan hartuta, 'abrikot' hitza proposatuko nuke baturako, nazioartekoa ere badenez. Bestalde, hor dago 'nectarina', 'briñón' fruitua ere. (Nafarroako erriberan 'pavío' esaten diote). Hori sartu behar da zerrendan? Ordaina 'brinoi'?" (2001-03)
- [E302]: Hezur gogorreko frutak ugariak dira, eta haiek izendatzeko urteetan jasotako maileguak ugariagoak (eta zentzu ez oso zehatzekoak). Nahikoa lan, beraz, gauzak zehatz-mehatz eta bere lekuan jartzea. Zergatik abrikot eta ez albertxigo, alberretxiko, albertxiko, arbeletxeko... edo beste aldagairen bat? Eta biak, maila berean jarrita? Nik gogoratzen dudanez, garai batean, ezagutzen genuen era honetako fruta bakarra muxarka zen, baserrietan bertako egin zen Prunus persica-ren barietatea, azal gorria eta mami hori-gorriztakoa. Pentsatu nahi dut horixe bera zela beste zenbait herritan mertxika edo muxika deitua. Gero, fruta-mota beraren aldagai berriak txertatu ziren: melokotoiak, abridoreak (erdibitzen errazak zirenak), brinoiak (azal leunekoak, iletxorik gabekoak) eta kanpotik etortzen zirenen artean baziren beste hainbeste: nektarinak, paraguaioak... Denak Prunus persica-ren barietateak dira eta gaur egun arruntak edozein fruta-dendetan. Bakoitzari bere izena ematea komeni al da? Badakit Iparraldean brinoiak eta nektarinak badirela, baina ba ote da paraguaiorik? Arazoak badu, nik uste, terminologia kutsu garbia, Sarasola jaunari horrelako kontuak gehiegi gustatzen ez bazaizkio ere" (2000-11-08)
Azkue Biblioteka eta Artxiboa
9:00 - 14:00
Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
