Euskaltzaindiaren Hiztegia

14 emaitza zoro bilaketarentzat - [1 - 14] bistaratzen.

zoro
1 adj./iz. Zentzua galdu duena. Ik. ero2 3. Zoro errukarria. Ez dira zoroak barruan dauden guztiak, ezta ere zentzudunak kanpotik dabiltzan denak. Zoroak gu, besterik uste genuenok. Diputatu zoro haiek erresuma zatikatu zuten 83 departamendutan.
2 adb. Zentzua galduta. Ikusi besterik ez dago zein zoro dabilen mahaiaren gainean dantzan. || Zoro-zoro dabiltza gehienak.
3 adj. Gauzez mintzatuz, zentzu gutxikoa. Gaztaroko ibilera zoroak. Oi, mundu zoro itsua! Barre zoro eta berbeta alaiak.
4 iz. Zorotasuna. Bakoitza bere zoroak bizi du.
Ohiko lexiak

Esaera zaharrak

Nor bere zoroak darabil.

Aztergaia: zoro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z1:BatHizt 1997-01-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:04

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: zoro-zoroan.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

zoro-zoroan.

amets zoro
iz. Hau ez da gezurra, ezta amets zoroa ere. Ez buruan amets zororik erabili! Bataren zalantza eta amets zoroei bestearen argitasuna eta lan txukuna kontrajarriz. Ametsik zoroenean ere irudikatzerik ez dagoen miraria.
Ohiko lexiak

Aztergaia: amets zoro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z11:EHadib 2023-11-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ohiko lexien atalean jasotzekoa da.

gurpil zoro
1 iz. Bi gauza bata bestearen kausa izatean datzan egoera; zerbait, bereziki bortizkeria, azkar eta mailaz maila handitzea. Ik. sorgin gurpil. Argi dago gurpil zoro baten aurrean gaudela: gaztetxoek nagusiak dituzte eredu, haurrek gaztetxoak, eta abar. Bortizkeriaren gurpil zoroa geldiarazteko.
2 iz. Bi gauza bata bestearen azalpena izatean datzan argudio edo definizioa, biak azalpenik gabe uzten dituena. Beraz, analitikotasuna, esanahia eta definizioa gurpil zoro batean nahasita dauden kontzeptu ilunak dira.
zoro garbi
adj. Guztiz zoroa. Hori diotenak zoro garbiak ez badira, ameslari galantak badira behintzat.

Aztergaia: zoro garbi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH:AS 2020-02-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZORO GARBI Loco de remate. "Zoro garbia, loco de atar (V; FSeg 38)" A EY III 288. Zoro garbi bat da isten deutsana Jaungoikuaren bidiari [...] esamesen bildurrez. Mg CO 281. Ai ze zoro garbia nasan ori alan egitean! Añ EL2 76. Herodesenekoak zoro garbi egin eta [Jesus] Pilatosengana [...] agindu eben. Ib. 219. Esan-egin guzietan zoro garbi garbia zegoala. Lard 170. Izan giñala duda bagarik / ero ta zoro garbiak. AB AmaE 4. Ori diñoenak zoro garbiak ezpadira, ameslari galantak bai dira beintzat. Eguzk GizAuz 115. [Esango dabe izan giñala] ero ta zoro garbiak. AB Olerk 18.

Ez dugu aurkitu zoro garbi formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zoro garbi 2, Joseba Sarrionandia (“Ze zoro garbia zaren!' esan zion amak aitari, aita alde egin orduko maleta prestatzen hasi zenean. 'Bala txar batek kenduko dizu bizitza!'”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Gaur gutxi dabilen arren, kolokazioa da, eta azpisarrera gisa jaso liteke.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zoro sarreran.

zoro-zoroan
adb. Zoroki. Eder dun zoro-zoroan Bikendiri irri egitea.
Loturak

Aztergaia: zoro-zoroan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-n (bikoiztapen indargarriak).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

zoro sarrerari dagokion azpisarrera.

zoroaldi
iz. Zoraldia. Zer-nolako zoroaldiak jo zintuen?

Aztergaia: zoroaldi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-aldi.

zoroastrismo
iz. Antzinako persiarren erlijioa, Zoroastrok sortua, etengabe elkarren lehian dauden jainkozko printzipio bitan (ongian eta gaizkian) oinarritzen dena. Zoroastrismoak eragin handia izan zuen Ekialde Hurbileko erlijioetan.

Aztergaia: zoroastrismo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4B:EEBS:005 2004-02-11 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2008-11-18 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

zoroastrismo 5, L. Fernandez (adib.: "Demagun, komunismoa beharrean, munduaren gaitzentzako zoroastrismoa dela, Zoroastro edo Zaratustra haren erlijioa, Pertsia zaharreko fedea. Zoroastrismoa, segi dezagun irudikatzen, pentsa litekeen erlijio zuzen, ireki eta ederrena da. Baina, hara!, Pertsia zaharrarekin antzina ehortzitako monumentu hutsala baino ez da gaur egunean zoroastrismoa, eta bere argi, justizia eta perfektotasun guztiarekin ere, alferrikako fedea da").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

zoroastrismo : HiztEn (Zoroastro edo Zaratustrak sortutako erlijioa...), LurE (ik. mazdakismo), Euskalterm 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

zoroastrismo : ElhHizt, EskolaHE (ik. mazdeismo) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HiztHand: - / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Proposatua du lantaldeak bigarren itzulikoetan.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

zorobilatu, zorobila, zorobilatzen
da/du ad. zub. Zorabiatu.

Aztergaia: zorobilatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

zorobilatu, zorobila, zorobilatzen. Zub. da/du ad. 'zorabiatu'.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

zorobilatu, zorobila, zorobilatzen.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Zub.

Forma baten adiera(k)

zorabiatu.

zoroetxe
iz. Zoroak zaintzeko erietxea. Santa Agedako zoroetxera eraman zuten.

Aztergaia: zoroetxe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Oinarri-eratorrien arteko erregulartasuna

-o+e-.

Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-etxe.

Informazio lexikografikoa
Mailak

Lgart.

zoroki
adb. Zentzurik gabe, zorotasunez. Zein zoroki doazen infernura!

Aztergaia: zoroki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

zoroko
adj. g. er. Zoroxka. Ai, zoroko!, nork asmatu dik hori?

Aztergaia: zoroko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 2002-05-08 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-ko/-xka.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izond.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zoroxka.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "adlag. "Zoroko ibili" (Txomin Agirre)" (2009-10-23)

zororik
adb. Zoraturik. Zororik zegoen, bai, guztiz zororik. || Zoro-zororik egin nituen ametsak.

Aztergaia: zororik

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ik.

zorotasun
iz. Buru nahastea; zoroa denaren egoera edo gaitza. Ik. zoramen. Guk ez genion igarri zorotasunik gizon hari. Arrazoirik onenak baino indar gehiago izaki bere zorotasunak. || Neskatoak ematen zizkion musuen zorotasun etsia.

Aztergaia: zorotasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak besterik gabe onartua
zoroxka
adj. adkor. Eroa, zentzu edo adimen gutxikoa. Ik. txoro; zoroko;  + zoralda; txoropito; txolin.

Aztergaia: zoroxka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau107
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1997-01-29 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-xka.

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus