Euskaltzaindiaren Hiztegia

18 emaitza musu bilaketarentzat - [1 - 18] bistaratzen.

musu
1 iz. Adiskidetasuna, maitasuna edo begirunea erakusteko, norbait edo zerbait ezpainez ukitzea. Ik. laztan 2; pot1;  + muin2; apa1; ma; pa. Bakezko musua. Hango musu, besarkada eta agurrak gogoratzekoak izan ziren.
2 iz. Aurpegia, begitartea; aurpegiaren beheko zatia, aho aldea. Musua garbitu. Haur musu-zikin bat. Gaur ere orduan bezala haserretzen da nirekin, baina orain musua okertu eta biktimarena egiten du soilik.
Ohiko lexiak

Aztergaia: musu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z1:BatHizt 1996-01-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:04

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

1 'laztana, muina, pota'. 2 'aurpegia, begitartea'. / AS: musu eman, musu-huts, musu(-)truk.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: musu-gorri edo musugorri .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

musu eman, musu-huts, musu truk (edo musutruk).

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

1 laztana, muina, pota; 2 aurpegia, begitartea.

Judasen musu
1 iz. Getsemaniko baratzean Judas Iskariotek Jesus Nazaretekoari eman zion musua, hura atxilotu nahi zutenen aurrean salatu zuena eta saldukeriaren irudi gisa erabiltzen dena. Judasen musuak Judasek berak baino ospe txarragoa du.
2 iz. Saldukeria ezkutatzen duen maitasun edo adiskidetasun egintza itxurazkoa. Munduak ematen duen bake faltsuzko musu hori, sinetsi Judasen musua dela.
Loturak
musu egin
dio ad.-lok. Musu eman. Umezurtzei musu eginik. Besarkatuz eta musu eginez.

Aztergaia: musu egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2011-06-28
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 2005-06-07 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ik. OEH argitaratuan musu egin azpisarrera: Volt ("Zure señoriaren eskuei musu egiten du"), Harb ("Iaunari musu egiten zenerokan oiñetan"), Gç ("Saltzen baituk musu egiñik / gizonik den hoberena"), Dh ("Besarkatuz eta musu eginez"), fB Olg ("Musu egiteko ta oratuteko meniuak"), Altuna ("Eskuban mosurik egitten itxiko ete zeunstan?"), Enb ("Ta beren ume-zurtzei / egiñik musu"); eta aip. A BGuzur, Laux BBa.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

musu egin 1, A. Eguzkitza ("Mutila amama eta aititarengana hurbildu zen eta musu egin").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

musu egin : HiztEn // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

musu egin : EuskHizt (adibide gisa), ElhHizt (AS), HiruMila // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: adib. / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

musu eman aski da, lantaldearen ustez.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

egin.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: (H2.2 / 2011-06-28): Onartu da: musu egin

musu eman
ad.-lok. Ik. musukatu; muin egin. Umetxoak, erraldoiaren lepoa bere besoez inguraturik, musu eman zion. Plazidok Joseri musu eman zion masailean. Nik musu emango diodana, huraxe da. Apaizak aldareari musu ematean. Leku santu hartako lurrari musu eman ondoan. Erregeren eskuari musu eman zion. || Hator, txiki, emaiok musu bat aitari. Bi musu eman dizkiot bere mazela gorrixka haietan. Musu asko eman.
Ohiko lexiak

Aztergaia: musu eman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

eman.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

musu sarrerari dagokion azpisarrera.

musu eta musu
adb. Etengabe musu emanez. Bere haurrei musu eta musu.

Aztergaia: musu eta musu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH:AS 2019-03-12 Adibide gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: MUSU ETA MUSU a) (Uso adv.). Besando, a besos. Mozu ta mozu, negar da negar. Echta Jos 342. Loriatu zen Errege-Jauna, musu eta musu bere haurreri, musu eta musu aspaldi hartan hila zaukan bere andre maiteari. Barb Leg 69. b) Repetidos besos. Zure esku xaharreri emanik musu ta musu. Iratz 134.

Ez dugu aurkitu musu eta musu formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

musu eta musu 3: Janbattitt Dirassar 2 (“Musu eta musu segitu genuen”), Anton Garikano (“Sethek musu eta musu ematen zien”), Joxan Elosegi (“Oihuka hasi zen jende guztia eta munduaren amaierako tenorea edo iritsi ote zen galdetu nion neure buruari; baina elkar besarka hasi ziren guztiak, musu eta musu, eta ezpainetako gorriarekin egin zuten neure alde guztiek topo”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta egokia izan liteke adibide gisa jasotzea.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako forma adibide gisa ematekoa da

Adibide gisa jasotzekoa musu sarreran.

musu truk, musu-truk
adb. Doan, urririk. Duen entzutea ez da jendeak musu truk emana, merezi onez irabazia baizik.

Aztergaia: musu truk

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ager. banako hiru forma jaso dira: mosu-truk (Arti MaldanB); musutruk (Or Eus); musu-truke (Berron Kijote).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ager. banakoak dira: musu-truk (A. M. Labayen); musu truke (Ihintza, 1990); musu-truke (A. Loidi).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

musu truk: LurE; musu-truk: HiztEn.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-truk(e) osagaikoak batera ikustekoak dira.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

musu sarrerari dagokion azpisarrera.

musu-huts
adb. Espero zuena lortu gabe. Ik. mutur-huts. Nork ere sinetsiko baitu haren baitan, haina ez da geldituko musu-huts. Musu-huts utzi.

Aztergaia: musu-huts

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio osagarria
Hitz-andana ihartu edo ihartze bidekoak

-huts.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

musu sarrerari dagokion azpisarrera.

musugitarra
iz. Musika-tresna txikia, metalezko arku moduko batez eta mihi batez osatua dena, ahoan kokatu eta hatzez mihia dardararaziz jotzen dena. Iparraldean ohiko diren dantzen erritmoak ekarri zituzten, eta baita musika instrumentu gisa musugitarra ere.

Aztergaia: musugitarra

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 2001-03-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "musugitarra = guimbarda (inst. musical)".

Lantaldearen irizpideak
Tradizioak ez du besterik agintzen

hitz bakarrean bildua hobetsi da, ez baita 'gitarra'rekin lotu behar.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

musugorri, musu-gorri
adj. Musua gorria duena. Emakume lodi musugorri batek zabaldu zuen atea. Irlandar musugorri mozkortia. Neska musu-gorria.
Azpisarrerak
musuka
1 adb. Musuak emanez, musuak ematen. Batarekin eta bestearekin musuka eta laztanka. Elkarri musuka lotu ziren biak. Umetxoa musuka jaten. Atzo musuka, egun muturka.
2 iz. Musua, musukatzea. Musuka gaizto eta hizketa lotsagarriak.

Aztergaia: musuka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

musukatu, musuka/musukatu, musukatzen
du ad. Behin eta berriro musu eman, musuka aritu. Luzaro musukatzen zituen haren bularrak.

Aztergaia: musukatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

musukatu, musuka(tu), musukatzen. du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

musukatu, musuka(tu), musukatzen.

Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tu/-katu.

musukeria
iz. g. er. Gehiegizko musukatzea.

Aztergaia: musukeria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 2001-03-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-keria izenekin: osaeraz zalantzazkoa da, baina onartzekoa, erabili izan denez (SP, He, Etxde).

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maiztasuna

g.er.

musuketa
iz. g. er. Musuak ematea. Limurkeriaz eta musuketaz, haurrak gaizki hezten ari haiz.

Aztergaia: musuketa

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2011-06-28
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 2005-06-07 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: Etxde JJ ("Limurkeriz eta musuketaz aurrak gaizki ezitzen ari aiz", "Lizunkeriazko musuketan eta limurketan").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

musuketa : HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

musuketa : EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF, PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

bakarrak erabili du, lantaldeak ezagutzen dituen iturrietan (Etxde); baina ongi eratua eta egokia dirudi.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: (H2.2 / 2011-06-28): Onartu da: musuketa

musulman
1 adj./iz. Islamaren jarraitzailea. Ik. islamiar. Musulmanak Espainian sartu zirenean. Arabiar musulmanak.
2 adj. Islamari dagokiona. Egutegi musulmana. Eskola musulmanak.

Aztergaia: musulman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:11 1996-01-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
musuri
iz. Ipar. Induska aritzea; horren ondorioa. Musuriak egin ditu txerriak.

Aztergaia: musuri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

musurika
adb. Ipar. Ahuspez. Trumilka eta musurika erori.

Aztergaia: musurika

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Ipar.

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ka.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

musurikatu, musurika/musurikatu, musurikatzen
du ad. Ipar. Lardaskatu.

Aztergaia: musurikatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

musurikatu, musurika(tu), musurikatzen. Ipar. du ad. 'lardaskatu'.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

musurikatu, musurika(tu), musurikatzen.

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

lardaskatu.

musuzapi
iz. Zintz egiteko erabiltzen den zapi txikia. Ik. mukizapi; mokanes. Ezpainak musuzapiaz garbitu. Azken uneraino inarrosi du besoaz musuzapia.

Aztergaia: musuzapi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau91
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-01-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-zapi.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: ik. oharra s.u. muki (1996-05-20)

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus