Euskaltzaindiaren Hiztegia

10 emaitza lez bilaketarentzat - [1 - 10] bistaratzen.

lez
bizk. Legez.

Aztergaia: lez

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Bizk. h. legez.

Informazio osagarria
Sinonimoa(k)

legez.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: erantsi Lgart.

 - [E210]: 1- Bidaltze-oharra osatu: lez h. legez; bezala || 1- "Letxe h. legetxe; bezalaxe" dago hiztegian; oraingoan ere berdin formulatzea komeni da.

 - Erabakia: BAgiria (1998-05-29): ez da ontzat hartu.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-06-07): Bere horretan utziko da oraingoz lehen itzulian erabakia.

lezamar
1 adj. Lezamakoa, Lezamari dagokiona.
2 iz. Lezamako herritarra.
lezar
1 adj. Lezakoa, Lezari dagokiona.
2 iz. Lezako herritarra.
lezaundar
1 adj. Lezaungoa, Lezauni dagokiona.
2 iz. Lezaungo herritarra.
lezginera
iz. Dagestanen eta Azerbaijanen mintzatzen den hizkuntza.
lezio
iz. lgart. Irakaspena, zentzabidea. Lezio ederra eman diogu!

Aztergaia: lezio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z4:EEBS:15 2000-11-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: Ik. ikasgai / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Mailak

Lgart.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

lezio ederra eman diogu!

lezitina
iz. biokim. Zelulen mintzetan dagoen lipidoa, elikagaien industrian, kosmetikan eta farmazian erabiltzen dena. Lezitinak odoleko kolesterola suspentsioan edukitzen laguntzen du, eta horri esker ez da arterien paretetan pilatzen. Soja-lezitina.

Aztergaia: lezitina

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z10: LBeh54 2020-10-27 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu lezitina formarik.

lezitina 59: Argia 3, Berria 4, Elhuyar, Consumer 51.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

lezitina 1, Berria.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

Euskalterm: soja-lezitina (TN, lecitina de soja; Merkataritza).

Erdara/euskara hiztegietako datuak

es lecitina / fr lécithine: Adorez: (Quím.) lezitina / Elhuyar: (Bioquím.) lezitina / Labayru: (Biol) lezitina / Zehazki: (Biol) lezitina / NolaErran: -.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Nazioartekoa da, eta jasotzekoa.

lezka
iz. Kanaberaren antzeko zurtoina duen belar landare luzea (Typha sp. ). Lezkak indartsu goratzen dira lur idorretik, euren sustrai sakonei esker.

Aztergaia: lezka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z3:HBB 1995-09-12 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Typha sp.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E302]: Hiru landare baditugu beren izena eskuratzeko lehian dabiltzanak: Phragmites australis, Arundo donax eta Tipha sp. Nire ustez, egokiena da Phragmites australis landareari seska edo kanabera txiki deitzea, Arundo donaxi kanabera eta Tipha generoari, berriz, lezka. Phragmites australis leku urtsuetan sortzen da (erretenak, zangak, putzuak, aintzirak…), eta Euskal Herriko berezko kanabera da, seskadi zabalak osatzen dituena (Pitillasera joatea nahikoa da hori ikusteko). Kanabera txikia deitzen genion Zarautzen, hiztegietan lezka gaitzizena jarri zioten arte. Kanabera mota honek beharko luke seska izena, gainerakoak kanpotik ekarritako landareak baitira, gure baratzetan erabiltzeko. Antzekotasunez, eta izaeraz, seska honen kidea da Ameriketako Panpetatik etorri berria zaigun Cortaderia selloana, eta, beraz, panpa-seska deitu beharko genioke (eta ez panpa-lezka). Gainerako kanaberak, landare aloktonoak dira, kanpotik ekarritakoak, nekazaritzan edo arrantzan erabiltzeko. Arundo donax, esaterako, baratzetik hurbil landatu ohi zen, eta neguan moztu babarrunak eta lekak udaberrian arbatzeko. Kanabera arruntak ziren Arundo horiek, Bambusa generoko kanaberetatik (kanabera frantsesa, banbu-kanabera…) ongi bereizten zirenak. Tipha generoko landareak, bestalde, uretakoak dira seska edo kanabera txikiak bezala. Udazkenean bildu, leku lehorrean ihartzen utzi, eta aulkien ipurdiak egiteko erabiltzen ziren. Makila luze eta zuzen-zuzena dute landare horiek, etxafero edo suzirien “ziria” egiteko ezin aproposagoa. Landare horiek (Tipha sp.) dira benetako lezkak. (2010-01-05)

lezoar
1 adj. Lezokoa, Lezori dagokiona.
2 iz. Lezoko herritarra.

Aztergaia: lezoar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z5:EEBS:38 2000-11-07 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Onomastika batzordeak argitzekoa

Onomastika batzordeak argitzekoa.

lezoi
iz. Pezoia, lurrezko hesia.

Aztergaia: lezoi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau86
Hiztegi Batuko Lantaldea: Z1:BatHizt 1995-10-24 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

Erabilera urriko forma da idatzizkoan, IEan bakarrik agertua: p-duna da erabiliena eta beti -n-duna. Ikus luebaki ere.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

lezon 1 (EZ Noel), lezoiñgille 1 (Gy), 'hesia' adierakoak biak; p- hasiak 12 dira (p(h)ezoin, phezoineztatu); bitan 'lubaki' adiera dute (Jnn SBi; Zub); beste guztiak 'hesia' adierakoak dira: Dv Lab; Zby; HU Aurp.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

pezoin 2 aldiz jaso da (Tx. Peillen), eta 'hesia' adierakoa da.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

AB38: pezoi 1; Euskalterm: lezoi 'foso' 4; HiztEn: lezoi : Ik. pezoi; pezoi : 1. Hesia; 2. Lubakia; LurE: lezoi : pezoia; (cf. Errenteriako erdal dokumentuetan aipatzen den lezonaska; cf. Cruz Mundet).

Bestelakoak
Jatorrizko forma

lezoi(n), pezoi(n).

Euskaltzaindiaren Arauak

h. pezoi.

Informazio osagarria
Zerrendakoa markatua edo erabilera urriagokoa da

Ik. pezoi.

Lexemen erregulartasuna

-n zalantzazkoa.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]:  pezoi [hobetsiko genuke] (1996-01-08)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]:  lezoi sarreran hobesten den pezoi hitza baino egokiagotzat dauka pezoin.

 - Erabakia: BAgiria (1998-05-29): ez da onartu forma hau sartzea.

 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus