Euskaltzaindiaren Hiztegia

50 emaitza hain bilaketarentzat - [1 - 50] bistaratzen.

hain
1 Halako mailan. (Erkaketaren oinarria agerian azaltzen ez denean erabiltzen da; adizlagun, izenondo edo -koren bidez eratutako izenlagun bati dagokio, hots, nolakotasunari, eta, berez, beti hauen ezkerrean ezartzen da; berez, hirugarren graduko erakusleari dagokio, baina honen eta horrenen ordez ere erabil daiteke). Ik. bezain. Ez nuen uste hain berandu helduko zenik. Hark hain ederki ezagutzen duena. Zerk zakartza hain estu eta larri? Hain sarritan gertatua. Ez hain gora eta ez hain behera. Jende arruntak eta ez hain arruntak. Hain ederra. Bi gauza hain desberdinak elkarrekin batzen baditu. Egia horrek hain egiazko ez den beste puntu bat zeraman ondotik. || (Izenondoa, dagokion izenarekin agertzen denean, hain izen horren ezkerrean ezartzen da gehienbat). Ez da egundaino hain emakume ederrik sortu. Hain lotsa eta atsekabe handia.
2 (Ondoriozko perpaus baten hasieran, perpausaren bigarren zatiak non, eze, ezen edo bait- hartzen duela). Hain zen eder eta galaia, non hura ikusteagatik leiho eta balkoietara irteten ziren damak. Hain zinez eta laster abiatzen zara, non bi orenen bidea batez egiten baituzu. Maite behar dugu hain bihotz prestuarekin, non prest egon behar dugun edozein neke irozotzeko. Hain gozo eta egoki hitz egin zien, eze guztiak harritu ziren. Hain zuhur da, non ez baitu bere parerik.
3 (Esaldi hanpatuetan, aditzaren aurrean). Hori gabe, bizitza hain da tristea!
4 (Berez, honen edo horreni dagozkien testuinguruetan). Zuk hain ongi dakizunez. Ondorioei bagagozkie, ez da hori hain garbi agertzen. Ez nuen uste hain aberatsa nintzenik. Hain maite dugun garo usaina.

Aztergaia: hain

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z1:BatHizt 1994-11-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:01

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: hain zuzen (ere).

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: hain gutxi, hain justu (ere), hain laster, hain sarri, hain segur .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

hain gutxi, hain zuzen (ere).

behar hainbat
Behar adina. Labeak astebete zeraman piztu gabe, eta hura behar hainbat berotzea latza izango zen.

Aztergaia: behar hainbat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:30 1998-03-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa

behar hainbat(eko) forma bilduan eskain daiteke AS.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

hainbat(eko).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

behar izan sarrerari dagokion azpisarrera.

behar hainbateko
adj. Behar adinakoa.

Aztergaia: behar hainbat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:30 1998-03-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa

behar hainbat(eko) forma bilduan eskain daiteke AS.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

hainbat(eko).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

behar izan sarrerari dagokion azpisarrera.

beste hainbat
Beste hainbeste.

Aztergaia: beste hainbat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-05-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: AS / ElhHizt: - / EskolaHE: AS

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

beste 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

beste hainbeste
1 Aipatu den kopuru edo ekintza bera. Hamar bat metro luze, beste hainbeste zabal. Hogei mila hil badira; beste hainbeste baino gehiago kolpatuak. Zuek ere beste hainbeste egin zenuten. Eraman dituzu nire lagunak; nirekin zoaz beste hainbeste egitera. Hiru aldiz eginahalak egin zituen haren oinpetik ateratzeko, eta beste hainbestetan bota zuen.
2 (Izen sintagma baten ezkerrean). Berrogei mila oinezko eta beste hainbeste zaldizko.
3 Beste asko. Automaten teoriak, zibernetikak eta beste hainbestek behartu ditu azkenean hizkuntzalariak beste jakiteetara begiak iraultzera.

Aztergaia: beste hainbeste

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:07 1998-05-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

beste 1 sarrerari dagokion azpisarrera.

ez hain laster... non...
adb. Ipar. g. g. er. Aipatzen dena gertatu eta berehala. Berri ikaragarri hori ez zen hain laster barreiatu herrian, non aurpegi guztiak goibeldu baitziren: berri ikaragarri hori herrian barreiatu bezain laster, aurpegi guztiak goibeldu ziren.

Aztergaia: ez hain laster... non...

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z11:EHL 2022-04-12 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak

[hain] hain laster 2 adb. (ez hain laster... non... esapidean, 'bezain laster', 'berehala' adierarekin). Ipar. g.g.er. Berri ikaragarri hori ez zen hain laster barreiatu herrian, non aurpegi guztiak goibeldu baitziren: berri ikaragarri hori herrian barreiatu bezain laster, aurpegi guztiak goibeldu ziren.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

ez hain laster... non... egitura azpisarrera egitea komeni da eta oharrean ageri dena definizio gisa jaso. Adibidea eta azalpena mantendu, baina azpisarrera berrian.

hain gutxi
Ezta ere. (Ezezko esaldi baten ondoren erabiltzen da). Ez dut nirerik behirik, hain gutxi idirik.

Aztergaia: hain gutxi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-11-24 Azpisarrera gisa onartzekoa
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

(h)ain gutxi (eta (h)aiñ / gitxi, guti, gutti, güti) 'ezta ere' adierako 63 ager. jaso ditugu lematizatze-saio batean: B 18, G 12, IE 32, Zu 1; XX. mendekoak 4 dira (A 1, Tx 3): fB 3: "Ez da emen ezer esaten, pekatu eginak arimara dakarren tristezia, ta penia gaiti. Ta ain gitxi, pekatuak, eta pekatuzko gauzaak munduko zoruai emon oi deutseen kontentuba, edo alegrijagaiti", "Alan bigirako olgeeta desonestuban dabiltzanak, inok absolbidu ezin legiz [...] Ta ain gitxi, bere etxian bigiria egiten dabena", "Baina ainbeste bildur, ta ardura, inor prailetzan, do monjatzan galdu ez dedin; ta ain gitxi, semia, edo alabia, nebia, edo arrebia, edo juakona ezkontzan galdu ez dedin"; Ur MarIl 2: "Ez da au larregi esatia, eta ain gitxi izkuntza eta berbaeraren bat, ezpada egija guztiz ziurra", "Bigunduten badeustazu bijotza, orduan bere ez deutsat itxiten pekatuari, zematuten banozu, ain gitxi"; AB AmaE 11, adib.: "Illunen andiz gau erdiruntza / Ez nekusan lur sorua, / Begiak gora jaso nituzan / Eta ain gitxi zerua", "Ez dira agortu errekak, eta / Ez mututu iturriak, / Ain gitxi olak eta errotak / Isildu gabi ta arriak", "Nik gura neukena da ixilla errana, / Ez nagi, loti eta ain gitxi arrana"; A BeinB: "Iaunaren begietarako barriz eztago atzerik, azpirik bere ez, ain gitxi estaririk"; Itz Azald: "Beraz Frankmasoneria ez da alkartasun ongilla eta mesedegilla bat, eta ain gitxi erreñuko gauzen zuzenbide ona gura dabena?" // GabS: "Basa arteko piztiaak / malso, malso egiñik / ez dute ya alkar yaten, / ta ain gitxi gizonik"; Ub aip. ("Frantziako gisan" egindako Mandamentuen azalpenean: "Berzeren ona hain gutti beharko duk iduki, guztiz hauzoaren ontasuna ez uki"; Izt C: "Izen oentzako zer esanik / Izango ez dutela uste det nik, / Urrengoentzako ain gutxi, / Euskal-errian diralako bizi, / Ta maitatzea dutelako merezi"; Bil: "Baña ikusten zaitut / erantzun nai ezik, / baietzik esan gabe / ain gutxi ezetzik"; Xe: "Oraindikan ez daukat / ezkongai sobrerik, / ez aberatsik eta / ain gutxi pobrerik"; Bv AsL 3: "Ondo daki ezurra mamiya ez dela, ezta ere ni, gizon txatar bat, santua, eta ain gutxi santu aundiya", "Nik zer neikiot, jauna, eman? Ezere ez daukat: ain gutxi dirua", "Ikusirik erlijiotsu aiek azala ta ezurra besterik ez; zer janik ez; sosik ain gutxi"; Tx B 4: "Ez det nererik beyik / ain gutxi iririk", "Ez Donostiyan jaiotakorik, aiñ gutxi goiarritarrik, / bere buruba ola ofrezitzen / ez dabill neskatx jatorrik", "Karbonerarik ez dute bihar, / fogonerorik ain gutxi", "Urrenguan gizona / obeto tratatu; / eztizut faltatu, / ain gutxi markatu" // EZ 20, adib.: "Eztezakela haragi ian aiphatu mugetan / Ez hain guti Orzirale eta Larunbatetan", "Adbokatik ezta zeren hautatu ararteko, / Ezen Zerua da falten mendeku eskatuko. / Hain guti da barkhamendu eskatzeko lekhurik / Eta ezta zeren billhatu handien faborerik", "Eta Airean eztire hegaturen xoriak, / Ez hain guti larrañetan ibilliren bestiak"; INav: "etzaitezela hurbil 12 brasetarik ez hain guti hain barnasat"; Gç 3, adib.: "Utzi izan gintuzten / Jende hek guziek, / Ez gintuzten ikhusi / Hain gutti handiek", "Bertzeren ontasunetarik / Eztuk deusik ebatsiko: / Ebatsiak dakizkiela / Ez haiñ guti idukiko"; Mong: "Almakez ere ezin segura daiteke ez eta hain guti buztana biribilka non orduian dilindan baitario"; Monho 2, adib.: "Ez gaztetasunak, / ta ain guti osasunak / Ez dute nihor eman / Herioaren gerizan"; Gy 2, adib.: "Dirua ezta behar metatua iduki; Haiñ guti leihotik kanporat aurtiki"; Hb 3: "Haltoa du arima, aitoren bihotza; / Ez du beldur beroa, hain guti izotza", "Ez dute Igandetan yauntz aldi berririk, / Hain guti zortzi guziz athorra xuririk", "Koran, edergailu dituelako guziekin, hila da kondairetan [...]. Deus berririk ez du, hain guti gauza maite eta gaziturik" // UNLilia: "Harentzat etxerik, / Hain güti khüñarik, / Etzen agitü".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hain gutxi EB 1: P. Berasategi ("esango zuen ezer ez baitzen gogoratuko, gerizarik zegoen edo ez ere hain gutxi").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hain gutxi : HiztEn-LurE (ezezko esaldietan - ezta ere) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hain gutxi : EuskHizt (AS; 1627; G. er. - ezezko esaldietan; ezta ere), ElhHizt (AS; tampoco), EskolaHE (AS; ezezko esaldietan - ezta ere) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Informazio lexikografikoa
Maiztasuna

g.g.er.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hain sarrerari dagokion azpisarrera.

Forma baten adiera(k)

ezta ere.

Erabilera-oharrak

ezezko esaldietan erabiltzen da.

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Ez dut nirerik behirik, hain gutxi idirik.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: EBB (1997-04): hurrengorako.

hain justu (ere)
Heg. Hain zuzen. Horixe da, hain justu, hemen doakidan auzia. Eta hori du, hain justu ere, kontra.
hain laster
adb. Ipar. g. g. er. Berehala. Nahi izatea aski eta haien nahi guztiak hain laster beteak dira.

Aztergaia: hain laster

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hain sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

berehala.

hain sarri
Batez ere zub. Berehala. Orduan hasi zen zin egiten ez zuela gizon hura ezagutzen; eta hain sarri oilarrak kantatu zuen.

Aztergaia: hain sarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hain sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Batez ere Zub.

Forma baten adiera(k)

berehala.

hain segur
Ipar. Segur aski. Hori emaztearen kaltean egin zuten, eta hain segur bere gogoaren aurka.

Aztergaia: hain segur

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau101
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1996-07-03 Azpisarrera gisa onartzekoa
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Zerrenda osagarriak

EEgunk: "hain segur (segur aski baino h.), seguru".

Euskaltzaindiaren Arauak

AS

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

segur sarrerari dagokion azpisarrera.

Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hain sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

segur aski.

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [K201]: "Eta hain ziur ez?" (2006-07-06)

hain xuxen (ere)
Ipar. eta naf. edo adkor. Hain zuzen ere. Gizon hau baitzen, hain xuxen, tratuan ari zena martxant batekin.
hain zuzen (ere)
Esaten denari edo erabiltzen den argudioari nolabaiteko indarra emateko, aipatzen dena azpimarratzeko edo biribiltzeko erabiltzen den esapidea. Hori da, hain zuzen, guk nahi genukeena. Eta horixe gertatu zen, hain zuzen. Behar bezainbat ezagutzen ez ditugulako, hain zuzen. Badirudi, aitzitik, gaurko edozeinek ontzat hartuko lituzkeen eskabideak direla, hain zuzen ere, baztertu direnak.
haina1
izord. Ipar. Delako pertsona hura. (Mugatua). Nor ere etorriko baita, haina ene laguna da.

Aztergaia: haina

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra 1994-11-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z1:HBB 1992-03-24 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

haina "delako hura".

Euskaltzaindiaren Arauak

izord. 'delako pertsona hura': nor ere etorriko baita, haina ene laguna da.

Informazio osagarria
Forma okerra, baina aipatzekoa

*haina: ik. adina

Informazio lexikografikoa
Maiztasuna

g.er.

Erabilera-oharrak

haina ('delako hura') vs. adina, hain-3 ("hain egunetan", etc.) argituz

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E302]: "Zenbateraino erabiltzen da hitz hau? Merezi al du hiztegi honetan agertzea? Agertzekotan, ondo markatu beharko da hain eta adina hitzekin duen desberdintasuna" (1995-07-10)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Adibidea behar, nik uste'.

 - Erabakia: BAgiria (1997-06-27): 'adibide hau sartzea onartu da: 'nor ere etorriko baita, haina ene laguna da''.

haina2
[Oharra: Euskaltzaindiak, hainak euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adina].

Aztergaia: haina

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra 1994-11-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z1:HBB 1992-03-24 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

haina "delako hura".

Euskaltzaindiaren Arauak

izord. 'delako pertsona hura': nor ere etorriko baita, haina ene laguna da.

Informazio osagarria
Forma okerra, baina aipatzekoa

*haina: ik. adina

Informazio lexikografikoa
Maiztasuna

g.er.

Erabilera-oharrak

haina ('delako hura') vs. adina, hain-3 ("hain egunetan", etc.) argituz

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E302]: "Zenbateraino erabiltzen da hitz hau? Merezi al du hiztegi honetan agertzea? Agertzekotan, ondo markatu beharko da hain eta adina hitzekin duen desberdintasuna" (1995-07-10)

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Adibidea behar, nik uste'.

 - Erabakia: BAgiria (1997-06-27): 'adibide hau sartzea onartu da: 'nor ere etorriko baita, haina ene laguna da''.

hainbako
adj. bizk. Aipatzen dena falta duena. Botoiduna hainbakoa baino gehiago gustatzen zaio.

Aztergaia: hainbako

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau
Lantaldearen proposamena: Z4B:HBL 2004-12-15 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan, ainbagako sarreran: Otx ("Onetara il zan, bere gurarija lortu barik, Esoporen idekotzat eukija ixan zana ta azturuba bai'litzan andikijak eta ainbakuak entzun egitten eutsena"), Erkiag Arran ("Aldameneko laguntxua topau nai eutsan alaba ainbakoari, ama zoli eta erne arek").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

ainbako 1, Eguzk ItzBik ("R biguna ta l mingañetiko abotsak dira: r dardaraduna, l ainbakoa ta min-uyakin egiten dogun abotsa; baña abots bi oneitan lenen mingaña darabilgu-ta, bata bestera aldatzea ez da arrigarri").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ainbako : PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, DRA, Lh DBF.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

EArau119: "ainbagako* e. hainbako".

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 1- Adibidea erantsi: "Botoiduna hainbakoa baino gehiago gustatzen zaio". || 1- Kontestua jartzeak hitzaren esanahia argitu eta erabilera zehaztu egiten ditu.

 - Erabakia: EArau119: 'ainbagako* e. hainbako'.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-02-08): Jaso egingo da ohargileak proposatu duen adibidea, kategoria eta euskalki-markarekin batera: «hainbako izond. Bizk.: Botoiduna hainbakoa baino gehiago gustatzen zaio».

hainbanaketa
iz. Zerbaiten banaketa proportzionala. Behin adituek hainbanaketa 2083. artikuluaren arabera eginda, (...).

Aztergaia: hainbanaketa

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau 2010-12-28
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-05 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

BEZ: "Hainbanaketa berezia: Prorrata especial; Hainbanaketa orokorra: Prorrata general".

Lantaldearen irizpideak
Forma onartzeko eragozpenak aipatu ditu lantaldeak

onarpen eske.

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-keta/-pen.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-12-28) Onartu egin da, eta bere soilean aipatuko da forma.

hainbanatu, hainbana/hainbanatu, hainbanatzen
1 du ad. Banatu. Hiru neba-arreben artean hainbanatu behar ziren ondasun guztiak.
2 du ad. Hainbaten artean proportzionalki banatu. Aurreko idatzi zatian aipatutako ustiategiek zenbateko osoa jasoko dute, hainbanatu gabe.

Aztergaia: hainbanatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-05 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ainbanatu 'banatu' adierakoak 17 dira: corpusean 16: B 15 (Echta Jos 11, Or Tormes, Eguzk GizAuz 3), G 1 (Or Eus) eta OEH argitaratuan beste bat (A EY: "Ur onezaz beste ur asko geiago nastau oi eben eta uritarren artean ainbanatu, arra ilteko daukan indarragaitik"); ainbatu 'zenbatu, kalkulatu, zerrendatu' adierakoak 9 dira: corpusean 7: B 2 (Ag Kr, A BGuzur), G 5 (Zait) eta OEH argitaratuan beste 2 (La Abeja 1890 ap. DRA: "Edonok barriz bere itz astunen neurritzat ogeita lau urte ainbatuko eutsazan"; Ezale 1897: "Ainbatu ta markiñarren antz emon da gipuzkoarren alde alde bota ta erderazko tantear edo calcular bat dira"); ainbatu-ezin 'zenbatezina' adierakoa G 1 (Zait Sof). Ik. OEH argitaratuan beste ainbatu 1 (Bera: "Ainbat emen, ainbat an eta ainbatu dira").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hainbanaketa 'banaketa' adierakoa behin EB (Herriz herri 1988: "Beraz, gerta daiteke kopuru osoa hedadura handiko egitasmo bakar bati esleitua izatea edota, aitzitik, egitasmo bat baino gehiagoren artean banatua izatea, beti ere Epaimahaiak egokien deritzon hainbanaketazko eran"); aitzin-hainbanaketa 'aurre-banaketa' adierakoa behin EB (J. Oregi: "Aintzin-hainbanaketa hoiei egokitu behar zaizkie, beraz, agiango lan-eskaintza zuzpertzeko ahalegin guztiak, lana teknolojia-berrikuntzaz era burutsuan baliatuz baizik ezin sor daitekeela"); hainbanatu 'banatu' adierakoa behin EB (GAO 1989: "Paga hauen zenbatekoa hainbanatu ahal izango da, betiere enpresa eta langilearen artean akordiorik badago"); hainbanapen 'berdinketa' adierakoa behin EB (BEO 1990: "Hautaketan hainbanapena gertatuko balitz, ikasle edo Euskaltegietan ordu/urte kopuru handiena duen Ikastetxeko ordezkaria izendatuko litzateke"); (h)ainbatu 'zenbatu' adierakoak 3 ager.: G 1 (Zait in Euzko Gogoa 1955), EB (Kondaira-Lurraldeei Buruzko legea, Euskal Autonomi Elkarteko Administrazio-Zerbitzuen...). Cf. beste 2 ainbatu (Zubk: "Ortz-agiñak, leen-gizonaren oiturak ainbatzeko giltza", "Agiñak, ortzak izan dira, geientsu, oitura orrein ainbatzeko giltza").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hainbana(tu) : HiztEn, Euskalterm 2 ('prorratear'); hainbanaketa : HiztEn, Euskalterm 5 ('prorrateo'). Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

AgAld hitz-bilduma: prorratear: "banatu (orduan zenbateko hori izango bait da banaketa egiteko oinarria); hainbanatu; heintsuka banatu". AdminEL: prorratear: hainbanatu. Ez dugu aurkitu ap. AdMila, HezkAdmin eta EurItune.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ainbanatu : EuskHizt ("banatu"); DRA ("distribuir, compartir"); PMuj DVC ("1 adjudicar, distribuir; 2 compartir, repartir en partes iguales; 3 empatar"); hainbanatu : ElhHizt ("prorratear; distribuir; repartir); HiruMila ("1 empatar; 2 repartir, prorratear"); Harluxet ("zerbait hainbaten artean proportzionalki banatu"); Casve EF ("1 égaliser; 2 distribuer"); hainbatu : EuskHizt ("zenbatu"); DRA ("calcular, tantear"); ainbatu : EuskHizt ("† ik. hainbanatu"); PMuj DVC ("1 identificar, igualar; 2 equivaler, ser igual; 3 empatar; 4 calcular, tantear, computar, numerar, hacer cuentas"). // Ez ditugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FB, HaizeG BF, Lh DBF.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

hainbana(tu), hainbanatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Adiera mugatzeko zailtasunak

'banatu' da tradizioko adiera; berria, eta onarpen eske aurkeztua: 'hainbaten artean proportzionalki banatu'.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 1- Beste adiera bat erantsi: 'hainbaten artean proportzionalki banatu' (gaztel. "prorratear"). 2- Zuzenbidea (Zuz.) espezialitate-markarekin.

 - Erabakia: BAgiria (1997-06-27): "A. Urrutiak hainbanatu eta goitapen hitz berezituak aipatu ditu. Hauek ere bigarren pasaldirako utzi dira". Erabakia: hainbanatu, hainbana, hainbanatzen Bizk. g.e. 'banatu' (Donostia 2002-05-31). // EArau119: "ainbagako* e. hainbako".

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-04-26): Onartu egin da lantaldearen eta ohargilearen proposamena, adiera biak argi bereiziz: «hainbanatu, hainbana(tu), hainbanatzen. du ad. 1 'banatu'. 2 'hainbaten artean proportzionalki banatu'».

hainbarik
adb. bizk. Aipatzen dena gabe. Dela txokolatearekin, dela hainbarik, ondo gozo dago pastel hori.

Aztergaia: hainbarik

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: EArau
Lantaldearen proposamena: Z4B:HBL 2004-12-15 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan, ainbaga sarrerako ainbagarik, ainbarik azpisarrera: ainbagarik (eta ain b. 3) 7: fB 5, Añ 2; ainbarik (eta ain b. 5) 8: Echta, Kk, Or, Enb, Otx 2, Erkiag 2.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EgutKarm 1953 ("Gure artean kipula ta berakats askorik ezta artuten; etxean askotzarik bear izan ezta be, ainbarik iñoiz aurkitzen ba da etxekoandrea gustora ezta ibiliko"), E. Urkiola ("Hain zan ikaragarria, hainbarik geratuta, betirako galduko ete zan eukan bildurra!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

ainbarik : PMuj DVC (ainbarik zabaldu, banatu: repartir por partes iguales) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Casve EF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

EArau119: "ainbagarik* e. hainbarik".

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]: 1- Adibidea erantsi: "Dela txokolateaz, dela hainbarik, ondo gozo dago pastel hori". || 1- Kontestua jartzeak hitzaren esanahia argitu eta erabilera zehaztu egiten ditu.

 - Erabakia: EArau119: 'ainbagarik* e. hainbarik'.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-02-08): Jaso egingo da ohargileak proposatu duen adibidea, kategoria eta euskalki-markarekin batera, eta instrumentalaren lekuan soziatiboa erabiliz: «hainbarik adlag. Bizk.: Dela txokolateagaz, dela hainbarik, ondo gozo dago pastel hori».

hainbat
1 zenbtz. Hainbeste. Zer naiz ni, bada, zuk nitaz hainbat arta hartzeko? Ez nuen hainbat merezi.
2 zenbtz. Batzuk baino gehiago, asko. (Dagokion izenaren ezkerrean ezartzen da eta izen hori mugagabean erabiltzen da; izena zenbakarria denean, aditzarekiko komunztadura batez ere pluralean egiten da). Hainbat lagun batu ginen han. Hainbat eta hainbat aldiz errepikatuagatik. Hortik etorri dira hainbat kalte.
3 Ipar. Hain.

Aztergaia: hainbat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z2:IkHizt 1994-11-24 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:01

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

"La tendencia común llevaba a reducir hainbat, etc., a hanbat, etc., lo mismo que zeinbat a zenbat etc. Tendencias más recientes, que seguidas en la lengua escrita actual, llevan a hainbat, hainberze, etc., que aquí se respetan, mientras que zeinbat, etc. pasan ahora por dialectales".

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

-i-dun formak nagusi dira, guztira 674 agerraldi dituztela, euskalki guztietan (B: 81; G: 102; IE: 7; EgAs: 34; EB-EgAs: 450); -i- gabeak IEn azaldu dira gehienbat (41etik 31), eta G 2, B 1, EB-EgAs 7.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: -i-dunak 350; -i-gabeak 2; AB50: -i-dunak 11; HiztEn: hainbat, hainbatean, hainbatenaz, hainbeste, hainbestean, hainbesteko, hainbesterekin; LurE: hainbat, hainbeste, hainbesteko.

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: hainbatean 'erdipurdi, hainbestean', hainbateko izlag., hainbat... -en batez ere Bizk: hainbat lasterren erabaki, hainbatenaz... non, hainbatetan, hainbat gaizto(ago) '(rentzat) okerrago': hainbat gaizto(ago) egiten ez dutenentzat, hainbat hobe(to): ikusten dut zenbaiten aurpegia arintzen: hainbat hobe! , hainbat izan: bizkaitar guztientzat hainbat da "sartzea" edo "sartutea".

Lantaldearen irizpideak
Elkarketako osagaia edo esapide-zatia
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: hainbatetaraino, hainbatik hainbatean .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

hainbatean, hainbateko, hainbat... -en, hainbatenaz... non, hainbate(na)z... zenbate(na)z, hainbatetan, hainbat hobe, hainbat izan.

hainbat ...-en
Batez ere bizk. Ahalik ...-ena. (Adberbioekin). Hainbat lasterren erabaki. Bekatuak hainbat sarrien aitortuz.
Loturak
hainbat gaizto(ago)
Okerrago. (Atsekabea adierazteko erabiltzen da). Hainbat gaiztoago egiten ez dutenentzat. Hainbat gaizto guretzat, ez badugu sinesten.
hainbat gutxiago
Are gutxiago. Ez da alderdi politiko bat; hainbat gutxiago elkartasun ongile bat.

Aztergaia: hainbat gutxiago

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH:AS 2018-06-12 Adibide gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HAINBAT GUTXIAGO Menos aún; tampoco. v. HAINBAT GUTI, HAIN GUTXI. Nik ez neukan ogirik, ainbat gutxiago nun irabazirik. Zab Gabon 79. Ez da partidu politiko bat, ainbat gitxiago alkartasun ongille bat. Itz Azald 54. Aita Santuak eta Obispoak [erabagi bear dabe]; iñozko eraz ez gobernuak eurak eurenez, eta ainbat gitxiago gizonak eurenez. Ib. 53. Ez nau egundo neuk egin dotan gauza batek ase, ta ainbat gitxiago irakurgei onek. Ag Kr 11. Urraida-garaiko jantzien berri gutxi dakigu. Eta aldi artako euskaldunak nola jazten ziran berriz ainbat gutxiago. JMB ELG 70. Ez eban iñoiz jakin [...] auteskundeetako gorabeerarik. Ainbat gitxiago susmau ta ikusi, aldi orretan angoak eta emengoak erabilten dituen joan-etorriak. Erkiag BatB 68

adib: eragin1 3 dio ad. (nor osagarririk gabe). Mugitu, mugiarazi. Motorrak eragiten dio ardatzari. Buruari eraginaz ezetz esan. Hegoei eraginda. Intsentsu ontziari eragitea. Zenbat eta biziago eragin zaldiari, hainbat gutxiago mugiarazten zuen.

hainbat gutxiago 2: Karmel (“ziur asko zuk uste dezakezuna baino hainbat gutxiago izango da”), Laneki (zenbat eta… hainbat -ago egitura: “Zenbat eta handiagoa izan indize hori, hainbat gutxiago aldatuko da biskositatea tenperatra aldatzean”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hainbat gutxiago 5 (Amurizarenak zenbat eta… hainbat -ago egitura da): Herria (“Baiona hirigune elkargoko presidenteak hitzeman baitu berari doakiona baino gehiago pagatuko duela, hainbat gutxiago izanen da guretzat”), Xabier Amuriza 2 (“zenbat eta izarrak lurretik hurrago egon, hainbat gutxiago eroan ditzakeela ortziko zirimolak”), Jon Muñoz (“Kontseilatzen dizu berebat hartu heinean bihur diezazkiozun gutunak, zeure burua hainbat gutxiago arriska dezazun”), Joxe Austin Arrieta (“Ibilian joan ginen urruti samarrera, zigarreta erreaz, hareatzan barrena, eta orduantxe aitortu nion paisaiak ez zaizkidala axola, eta hainbat gutxiago basamortukoak direnean”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adibide gisa jasoa dago jada eta aski izan liteke. Komeni da, hala ere, hainbat sarreran gehitzea.

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Adibide gisa gehitzekoa hainbat sarreran.

hainbat hobe(to)
Onespena edo asebetetzea adierazten duen esapidea. (Maiz ironiaz erabiltzen da). Ikusten dut zenbaiten aurpegia arintzen: hainbat hobe!
hainbat izan
da ad.-lok. Berdin izan. Bizkaitar guztientzat hainbat da sartzea edo sartutea.

Aztergaia: hainbat izan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-11-24 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: bizkaitar guztientzat hainbat da "sartzea" edo "sartutea".

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Bizkaitar guztientzat hainbat da "sartzea" edo "sartutea".

hainbat... nola...
1 zah. Adina, bezainbat. Ona izateko, lurrak izan behar du hainbat buztin nola legar. Egiteko handiek ez gaituzte hainbat nahasten nola txikiek. Hainbat dela zatitxoan nola baita osoan.
2 zah. Hala... nola..., bai... bai... Desonesta, hainbat emailearen nola hartzailearen aldetik.
hainbatean
adb. Hainbestean, ez hain ongi eta ez hain gaizki.
Loturak

Aztergaia: hainbatean

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 'erdipurdi, hainbestean'.

hainbateko
1 adj. Halako tamainakoa. Hainbateko amodioagatik, nik zer ez dizut zor?
2 adj. Handia, ona, aintzat hartzekoa. (Ezezko esaldietan). Ez da hainbateko kantaria.
3 iz. Kidekoa. Dios te salve esaten da Averen hainbatekotzat.

Aztergaia: hainbateko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: izlag.

hainbatenaz... non...
Are ...-ago (kontuan izanik ...-ela). Horra heldu zaiola abiatzeko tenorea; hainbatenaz lazgarriago, non enperadorea gerla berri bati lotzera baitoa.
hainbatetan
adb. Hainbestetan.
Loturak

Aztergaia: hainbatetan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

hainbatetaraino
adb. Hainbeste.
Loturak

Aztergaia: hainbatetaraino

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-06 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

aldaerak soilduz, ainbateraino G 2: Ub ("- Afari-usi onetan, edo Kolaziotan zenbateraño jan diteke? - Kristau onak, ta Jainkoaren bildurtiak jan oi duten anbateraño"), Izt C ("jendea ugaritu zan denpora laburraren epean, sinistu ere ezin leikean ainbateraño"); hainbatetaraino IE 10, L 9, BN 1: Lç 2 ("Arranberritu eta konfirmatu izan da promes hura bera, bai hanbatetarano, non konfidanza eta seguranza handiagogarri, klaroki aitzinetik deklaratu izan baitzen", "Hanbatetarano non ezpaitzen populurik ez rejionerik on irudi zaionaren araura Iainko berririk egiten etzuenik"), Ch 2 (adib.: "Ezen kreatura guziek zuzen dute ene kontra altxatzeko, hanbatetaraiño egun oroz ofensatzen zaitudanaz geroztik"), Mih ("hanbatetareñokoa zen perfet izateko zuten gutizia"), Dh 3 (adib.: "Ahalka zaite hanbatetaraino zure burua nothatua ikhusteaz"), Dv LEd ("Jainkoak nere salbamendua hanbatetaraino agiantzatzen du, non bera gizon egin baita"), Zub ("Aita sainduak maite zuen hanbatetaraino, nun [...] haren etxe lañorat yuan zen").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hainbatetaraino : EuskHizt (AS: hanbatetaraiño 1720; hanbatetarano 1571) // Ez dugu aurkitu ap. HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: AS / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-raino.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hainbat sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Forma baten adiera(k)

hainbeste.

hainbatez
1 adb. Era horretan, horrekin. Ik. hainbestez. Zeren duenak duena emanez, hainbatez pobretzen da.
2 adb. Orduan eta ...-ago. (zenbatez, zenbatenaz edo zenbat ererekin korrelazioan). Saindu guztiak zenbat ere baitira zeruan gorago, hainbatez dira beren baitan umilago.
3 lok. Horrenbestez. Hainbatez, erabaki da egokiak diren lege berezien esku uztea gai bakoitzari dagokion zigor-arauketa.
Loturak

Aztergaia: hainbatez

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-06 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH:AS 2018-07-17 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HAINBATEZ Tr. Propio de la tradición septentrional. Al Sur sólo se encuentra en Añibarro. Los únicos testimonios del s. XX corresponden a Leon y Mirande a) Así, así pues, de este modo, con esto. Hanbatez othoiez (anbatez otoy y es) nauzu (Texto vasco de Rabelais). TAV 3.2.5, 148. Nork-ere begiesten baitu emazterik, hura guthizia dezanzat, hanbatez adulteratu dukeela harekin bere bihotzean. "Déjà". Lç Mt 5, 28 (TB yadanik). Hanbatez beud' erranak / agerriz dadutzanak, / eztakit, ezterrazket, / Gordailluan daunzanak. O Po 28. Begiratzen ezpaituzte gaitzetik, bai bedere gutiago bekhatu egitera uzten eta hanbatez ifernua gutitzen. Hm 229. Armario xahuetan / zeudezin altxatuak [beztidurak], / erregen alabak dira / hanbatez prezatuak. Ib. 52. Zeren duenak duena emanez, hanbatez pobretzen da. SP Phil 270. Hanbatez indartsuago egon da Engelesa Irlandan, bera baitzen orain garaitzaileen mintzaira bakarra. Mde Pr 209 b) (En correlación con zenbatez, zenbatenaz, zenbat ere). v. HAINBATENAZ. Nakusanean hanbatez ene entrepresa handiago, zenbatez nik skribatu dudan lengoaje motá baita sterilenetarik. Lç Dedic * 6v. Hanbatez haur Moises baino gloria handiagoren digne estimatu izan da, zenbatez ohore handiagotan baita etxea edifikatu duena. Lç He 3, 3. Eta zenbatenaz baita handi gure premia / Iainkoaren faborea hanbatez da handia. EZ Man I 70. Zuri itzultzeko esker hanbatez gehiago / zenbat orain tristezia baitugu handiago. EZ Man II 155. Unzia zenbatez hutsago, hanbatez da ozenago. O Pr 452. Hanbatez kolpe gogorragoak jotzerat dohakola, zenbatez denbora ta salbamenduko laguntza gehiago eman baitio. Dh 137. Zeinbatez ikusten dozuen azken eguna urreratuten jatzuela, ainbatez lasterrago abiatu, prestatu, estutu ta arduratu zaiteze. Añ GGero 139 (Ax 188 (V 127) zenbatenaz [...] hanbatenaz). Zenbatez behatzenago, / hanbatez Peillori zaio / legez iduritzenago. Gy 13. Eta zenbat ere zuek heiki yazarriago, / hanbatez heien ospeak du distiatzenago. Ib. 136. Zenbatez ere gehiago xukhatzen baita hanbatez gasna hobea izanen da. Dv Dial 87 (Ip gazna txükatiago eta hobiago date). Baldin damu-hartu dagoena, zenbatenaz handiagoa den, hobena ere hanbatez handiago bada, ai! zertan naizen! Dv LEd 68. Zenbatez triste bizia, / hanbatez eder saria! Arb Igand 157. Saindu guziak zonbat ere baitira zeruan gorago, hanbatez dira beren baitan umilago. Leon Imit III 58, 8 c) "Hanbatez [...] gehiago, d'autant plus" H. Ezen nork-ere baitu, hari emanen zaió, eta hanbatez gehiago ukhanen du. Lç Mt 13, 12. Eta hanbatez gehiago othoitz egiten drauzuet haur dagizuen. Lç He 13, 19. Uholde minetik duzu / bide hartan edanen: / hanbatez gorago duzu / burupeor izanen. Hm 149 d) (Dv (que cita a He)). Tanto (...) que. Hanbatez badohatzu, Philotea, erranik heldu naizenaren ongi aditzea non ez bainaiz herabe izanen hura zuri hedatukiago explikatzera. He Phil 443 (SP 438 hanbat (...) non)

hainbatez 8: Deia 2 (“Hainbatez, mende laurdena igaro arren, freskotasuna nonahitik dario testuari”), Berria (“Hainbatez, lekukotasun horrek ekarriko digu gogora, ostera ere, herri honek bere burua euskalduntzeko eta alfabetatzeko egin, egiten eta egingo duen aparteko ahalegina”), Jakin 5 (“Hainbatez, argi dago ekonomiak baldintzatzen gaituela; baina argi dago, bestalde ere, ekonomiaren gainetik, eragina eta indarra izan behar dugula euskal kultura aurrera ateratzeko”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hainbatez 6: Andres Urrutia 2 (“Hainbatez, Portalisen testu hori klasiko egin zaigu zuzenbide munduan, dela kodegintza berriaren filosofia erakusle moduan, dela iraultza frantsesak ekarri zuen gizarte burges horren antolamendu zibilaren agertoki gisa”), Jon Muñoz 2 (“Hainbatez ere saiatua bainintzen dei egiten, baina ezin izan nuen deitu, eta horretaz gainera ontsa jakinarazi zidan ezen baldin nehor baletor, jakinen zuela erru guztia nire gain ematen; eta, alabaina, oso erraza zen, giltza horren karietara”), Josu Zabaleta (“Hainbatez ere handiago nahaste hori, orotan obediturik nire lana klasiko eta tipiko egiten duen eta hondamendi aipamen oro galarazten duen barne-barneko ordena araua erabatekoa den heinean”), Aurelia Arkotxa (“Hainbatez beude erranak, ageri dauzkanak, ez dakizkit, ez derrazket gordailuan dautzanak”).

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: hainbatenaz / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Lantaldearen irizpideak
Tradizioak baztertu duen forma

Baztertua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa hainbat sarreran.

hainbatik hainbatean
zah. Egoera berean; aukeran, aukeratzen utziz gero. Hainbatik hainbatean, ederrago zaizkio Jainkoari gaztetasuneko obra onak, zahartasunekoak baino.
Loturak

Aztergaia: hainbatik hainbatean

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1999-10-06 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: AS / HiztEn: AS / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hainbat sarrerari dagokion azpisarrera.

Diakronia

Zah.

hainbertze
zenbtz. lap. eta naf. Hainbeste. Hainbertze haur hobenik gabe hilarazi zuelako.
Azpisarrerak

Aztergaia: hainbertze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-11-24 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Lap. eta Naf. h. hainbeste / AS: hainbertzenarekin.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

L-N. Ik. hainbeste

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

hainbertzenarekin.

hainbertzenarekin
adb. lap. eta naf. Une horretan, orduan. Baina hainbertzenarekin eta bet-betan, elkarrengandik urruntzen dira bi gizonak.
Loturak

Aztergaia: hainbertzenarekin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

hainbeste
1 zenbtz. Halako kopuruan. (Erkaketaren oinarria agerian azaltzen ez denean erabiltzen da; dagokion izenaren ezkerrean ezartzen da eta izen hori mugagabean erabiltzen da; berez, hirugarren graduko erakusleari dagokio, baina honenbeste eta horrenbesteren ordez ere erabil daiteke). Ez zuen uste hainbeste diru zuenik. Lotsatzen dira hainbeste gauza lohi eginaz. Hainbeste gorroto badio bere anaiari. Hainbeste urteko etxe zaharra. Kasu horrek zapuztu egiten du hainbeste aldiz entzun dena. Hainbeste bider irakurria dugun hitzaurrea. Denbora bateko hainbeste eta hainbeste "argitu" hartzen ditut lekuko. || (Berez honenbeste edo horrenbeste erabiltzen den testuinguruetan). Ik. honenbeste; horrenbeste. Zu, hainbeste bekatu eta hain handiak egin dituzuna!
2 zenbtz. (Izena ezabaturik, mugagabean). Baldin hoben bakar bat ikara eragiteko aski bada, zer izango dira hainbeste eta hain dorpeak? Hainbesteren artean bat hautatzeko. Bertatik hil zezaketen, berak bere aldian hainbesterekin egin izan zuen bezala.
3 zenbtz. (Kopuru edo zenbaki ezezaguna edo ezin zehaztuzkoa adieraziz). Eman dezagun hainbeste balio duela.
4 adb. (Aditzaren osagarri gisa soilik). Ez zuen uste hainbeste balio zuenik. Ni bederen, ez naiz hainbeste harritu. Zertarako hainbeste nekatu ondasunak biltzen?

Esaera zaharrak

Zenbat sendagile, hainbeste erremedio.

Aztergaia: hainbeste

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra 1992-06-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:01

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: hainbestean: orduko hainbestean lan egiten dute; #mdash#zer moduz? #mdash#hainbestean!, hainbesteko izlag., hainbestetan, hainbeste(ta)raino.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: hainbeste(ta)rainoko , hainbestez .

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

hainbestean, hainbestetan, hainbeste(ta)raino.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E210]:  hainbestean. 1- Bi esanahiak bereizi: 1) 'horrenbestean' 2) 'hainbatean, erdipurdi'. || 1- Adibideek erakusten duten bezala, semantikoki arras desberdinak dira esanahi biok.

 - Erabakia: (H2.2 / 2010-02-08): Bere hartan utziko da oraingoz lehen itzulikoa (H1.1 lantaldea ari baita adierak bereizten eta zehazten, zeini bere adibideak erantsiz); esan gabe doa, jaso egingo direla bigarren itzuliko forma onartuen artean lantaldeak proposatu eta oharrik egin ez zaien bestelakoak.

hainbeste... nola...
Adina, bezainbat. Azkainen ez da egundaino hainbeste sos sartu nola orduan. Ematen da kasik hainbeste aguardient nola ziropa, gustuaren arabera. Ez dio hainbeste begiratzen eskaintzen zaion gauzari nola borondateari.
hainbeste(ta)raino
adb. Hainbesteko punturaino. Ez da hainbesteraino luzatuko. Errient hori hainbestetaraino nuen hastiatu, ez baininduen gehiago nehork eskolara moldatzen ahal izan.
Loturak
hainbeste(ta)rainoko
adj. Hainbestekoa. Baina hainbesterainokoa izan da zure gorrotoa Jesusen kontra, non kontentatu ez zaren behin igaro zuen heriotzarekin. Gaiak, beharbada, garbiro esateko, ez dira hainbesterainokoak, ezta beti trebeki erabiliak ere.
Loturak
hainbestean
1 adb. Kopuru edo zenbaki ezezagun edo ezin zehaztuzkoan. Orduko hainbestean lan egiten dute. Ehuneko hainbestean.
2 adb. Ez oso ongi eta ez oso gaizki. Geure baserri lanarekin hainbestean bizi ginen orduan. Hitzaldietan hainbestean legokeena, ezin daiteke idazlanetan. —Zer moduz? —Hainbestean...
Loturak

Aztergaia: hainbestean

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-11-24 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: hainbestean: orduko hainbestean lan egiten dute; #mdash#zer moduz? #mdash#hainbestean!

Informazio lexikografikoa
Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

orduko hainbestean lan egiten dute; "#mdash#zer moduz? #mdash#hainbestean!"

hainbesteko
1 adj. Halako kopuruan dena, halako kopurukoa. Ez du oraino hainbesteko epea, auzoko soro bat guretua dugula. Ez ziren hainbestekoak izan ekaitzaren kalteak.
2 adj. Ez oso ona eta ez oso txarra. Hainbesteko ikaslea atera nintzen.
3 adj. Kopuru edo zenbaki ezezaguna, ezin zehaztuzkoa edo esan nahi ez dena duena. Hainbesteko prezioan saldu.
4 iz. Halako kopurua. Ik. honenbesteko. Janari kontuan, abere mota bakoitzak hainbesteko bat behar du; hainbesteko honi janari neurria esaten zaio. Jokatu nahi duenak hainbesteko bat jarri behar du.

Aztergaia: hainbesteko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:10 1994-11-24 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: 'Askotan bat du ondoan ("... hainbesteko bat ezartzen diete dendetan")'.

 - Erabakia: EArau (1997-06-27): ez da ontzat eman.

hainbestenarekin
adb. Ipar. Orduan, une hartan; berehala. "Zer duzu?" galdatzen dio Dabidek; eta hainbestenarekin ohartzen da musker batek izutu duela. Hainbestenarekin, oihu bat aditzen da hor.
Loturak

Aztergaia: hainbestenarekin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH:AS 2018-07-17 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: HAINBESTENAREKIN (Lh; hainbertzenarekin L, BN, S ap. Lh; Dv, H (+ han-)). Entonces, en ese momento; al momento. "Hainbertzenarekin [...] agertu da" Dv. "Eta Jesus hainbertzenarekin itzuli zen (HeH)" Ib. Hainbertzenarekin, nere bizi guzian egin ditudan ongi eta gaizkiak oro begien aintzinean jartzen zeraizkit. Dv LEd 174 (Cb Eg II 97 puntu artan bertan). Hainbertzenarekin, bi molsa diru heldu zaizko, bi Jaun aberatsen emaitzak. Laph 245. Hainbertzenarekin soldadu giristino bat ethorri zitzaion alde-aldera. Jnn SBi 145. "Zer duzu?" dio galdatzen Davidek; eta hainbertzenarekin ohartzen da musker batek duela bertzea izitu. HU Aurp 99. Hainbertzenarekin, keinu egiten dio emazteari eskuz eta begiz. HU Zez 57. (s. XX). Hanbertzenarekin bidea zerratua nuen alde guzietarik nere gibeleko lagunetara buruz. StPierre 12. Hainbertzenarekin, oihu bat aditzen da hor. Barb Sup 48. Bainan, hainbertzenarekin, eta bet-betan, jauzi batean, elgarretarik urruntzen dira bi gizonak. Ib. 182. Hainbertzenarekin, itsasoa sartzen den arteka agertzen zaiku. JE Ber 91. Aita hurbildurik hainbertzenarekin, Jakobe joan zitzaion aintzinerat. Zerb IxtS 23. Zertarako othe zen Frantzia hola abiaturik, sukhar gaixto batek ez balu Jules II ereman hainbertzenarekin? Ib. 109. Hainbertzenarekin, ganibet-ukaldi bat bezala senditu zuen Karlosek sabelean. Lf Murtuts 27. Hainbertzenarekin P. Beranguer Baionesaren otoak jo du gibeletik. Herr 9-10-1953 (ap. DRA). Hainbestenarekin, neskamea itzuli zen sukaldetik. Mde HaurB 10.

Ez dugu aurkitu hainbestenarekin formarik.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

hainbestenarekin 74: Herria 61 (“Hainbestenarekin, hau ere aditzen da: lege-nagusi hori eskasegia dela ainitz gisetarat, haatik aintzinamendu on batzu ekartzen dituela eta gisa guziz ondotik ontzen ahalko dela! Bainan horra nun Laurent Fabius gobernuburu ohiak dion goraki lege-nagusi hori preseski ez dela hola eta hola kanbiatzen ahalko!”), Janbattittt Dirassar 9 (“Hainbestenarekin, auzoko emazteak erraiten dio ene amari”), Marzel Etxehandi 2 (“Hainbestenarekin, alegia lanean ari ginen lagun batek erraiten dit”), Piarres Aintziart (“Hainbestenarekin, hona Liñares, gaurko lehen herria”), Xipri Arbelbide (“Bainan hainbestenarekin, delako kolonia sortu beharra zuen bankoak kiebra egin zuela”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta azpisarrera gisa jasotzekoa Ipar. markarekin.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa hainbeste sarreran.

Erabileremu dialektala

Ipar.

hainbesterekin
adb. zub. Une horretan, orduan. Ik. hainbertzenarekin. Hainbesterekin agertu zen aingeru saldo handi bat.
Loturak

Aztergaia: hainbesterekin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:22 1999-10-05 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: AS / EskolaHE: AS

Lantaldearen irizpideak
Tradizioak baztertu duen forma

Erabili gabea.

hainbestetan
adb. Hainbeste aldiz. Halako batean, hainbestetan entzuna nion pasartea kontatzen hasi zitzaidan.
Loturak

Aztergaia: hainbestetan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau74

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS

hainbestez
adb. g. er. Horrekin, era horretan. Iruditzen zaizu ezen baldin aitor ematen baduzu, hainbestez konplitzen duzula.
Loturak

Aztergaia: hainbestez

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:26 1999-10-05 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

hainbertzez IE 4, denak ap. Ax: "Kartago ere hartu zutela, eta hainbertzez, bere ustez, aitzinerat segurean iarri zirela", "...baldin behin zeure desira desordenatua konpli bazeneza, hainbertzez sosega zindezkeiela, enganatzen zara", "bihurtu zen alegerarik bere diruekin etxerat, iduriturik ezen hainbertzez kito zela", "... baldin, haren manamenduak konplitzen baditugu, kontentatzen baita hainbertzez"; (h)ainbestez 6: B 1 (Añ GGero: "artu ebala Kartago erri famatua eta, ainbestez, bere ustez aurrerako seguru gelditu ziriala"), G 4 (Xe: "ainbestez etzan ase Kaifasen gogua"; Bv AsL 2: "Etzan atzeratu ainbestez Bernardon", "etzuten ezagutu nai an Jaungoikuaren eskua ainbestez"; Or Eus: "Esker onez artzen dut zure ele beroa, ainbestez alki balitz nire gurasoa"); EB 1 (MEIG IV: "Hainbestez horko erdaldunek bazuten laguntza bat horko euskaldunek ez zutena"); cf. gainera beste ainbestez G 2: Ldi IL: "noiz-nai luzatzen zaio bost zentimetroz, noiz-nai beste ainbestez moztu"; Berron Kijote: "beste ainbestez erantzun zion Santxori").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

hainbestez EB 4: J.M. Lasagabaster ("Hainbestez, textu horiek Eukaristi-ospaketan sartzeko eta erritoaren osagai bihurtzeko irakurketa dugu nahitaezko bitartekotasuna"), EEM HizkLiter ("Hainbestez, elorriar semeak bereak eta bi ikusi behar izan zituen"), PAlt ("...eta hainbestez ritmo eta doinu bera belarrian somatzera"), I. Garmendia ("Lur setati maritxukun honi dantza egitea otu zaiola eta hainbestez!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

hainbestez : HiztEn (hainbestenarekin) // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

hainbertzez : DRA (en tanto, con ello); hainbestez : ElhHizt (AS: entonces, en ese momento) // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: AS / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-z.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

hainbeste sarrerari dagokion azpisarrera.

Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Heg.

Maiztasuna

g.er.

nahi hainbat
Nahi adina. Israeldarrek nahi hainbat edan zuten.

Aztergaia: nahi hainbat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:22 2001-03-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
EEBSko datuak [laburduren azalpena]

nahi hainbat (+ adinbat, ainbat, anbat) 9: Iraola ("etzuben egiñ nai anbat lorikan"); Muj ("Nai ainbat ezin irakurri ditugu ordea"); Inza Azalp ("iturri oiek beti jarioan egoteko ta nai ainbat aberasgai beroietatik bakoitzak artzeko"); Jakin 1960 ("Nai ainbat ez bada ere, ba-datozkigu "Iritzi-billa"ren erantzunak"); I. Laspiur ("Nahi hainbat dago eta bata bestea baino hobeago"); M. Ugalde ("Elkarrizketak dirudienez, ez du nahi hainbat fruiturik eman"); Saioka/8 ("nahi adinbat bider errepikatu ahal izango dugu experimentu berbera"); Egin 1989 ("Lehiakide bakoitzak nahi hainbat lan aurkez ditzake"); MAtx ("Lehiakide bakoitzak nahi hainbat lan aurkez ditzake"); nahi hainbateko 3: Euzkadi 1915 ("Erantzun zion "ostatun arrapatzen zala nai ainbatekoa""); M. Ugalde 2 ("irakaskuntzan eginiko lanak ez du nahi hainbateko emaitzarik eman, [...] bertan sartutako orduek ez dute nahi hainbateko aurrerakadarik erakusten").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

nahi hainbat : AB38 2, AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

nai-ainbat : PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila EskolaHE Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa

nahi hainbat(eko) gisa eskainiko da.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

hainbat(eko).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

nahi izan sarrerari dagokion azpisarrera.

nahi hainbateko
adj. Nahi adinakoa. Nahi hainbateko poza eman dit.

Aztergaia: nahi hainbat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:22 2001-03-07 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
EEBSko datuak [laburduren azalpena]

nahi hainbat (+ adinbat, ainbat, anbat) 9: Iraola ("etzuben egiñ nai anbat lorikan"); Muj ("Nai ainbat ezin irakurri ditugu ordea"); Inza Azalp ("iturri oiek beti jarioan egoteko ta nai ainbat aberasgai beroietatik bakoitzak artzeko"); Jakin 1960 ("Nai ainbat ez bada ere, ba-datozkigu "Iritzi-billa"ren erantzunak"); I. Laspiur ("Nahi hainbat dago eta bata bestea baino hobeago"); M. Ugalde ("Elkarrizketak dirudienez, ez du nahi hainbat fruiturik eman"); Saioka/8 ("nahi adinbat bider errepikatu ahal izango dugu experimentu berbera"); Egin 1989 ("Lehiakide bakoitzak nahi hainbat lan aurkez ditzake"); MAtx ("Lehiakide bakoitzak nahi hainbat lan aurkez ditzake"); nahi hainbateko 3: Euzkadi 1915 ("Erantzun zion "ostatun arrapatzen zala nai ainbatekoa""); M. Ugalde 2 ("irakaskuntzan eginiko lanak ez du nahi hainbateko emaitzarik eman, [...] bertan sartutako orduek ez dute nahi hainbateko aurrerakadarik erakusten").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

nahi hainbat : AB38 2, AB50 1 // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, HiztEn, LurE, Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

nai-ainbat : PMuj DVC // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila EskolaHE Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Beste sarrera batean argitzekoa

nahi hainbat(eko) gisa eskainiko da.

Informazio osagarria
Esapideei dagokien sistematika

hainbat(eko).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

nahi izan sarrerari dagokion azpisarrera.

zenbat... hainbat...
(Korrelazio esaldiak eratuz). Ik. zenbat... hainbeste... Zenbat gizon, hainbat uste. Zenbat buru, hainbat aburu.
zenbat... hainbeste...
(Korrelazio esaldiak eratuz). Ik. zenbat... hainbat... Zenbat herri, hainbeste euskara modu. Eltzea zenbat puska egin, hainbeste urteko ezkontza. Zenbat jorratu, hainbeste izan.

Aztergaia: zenbat... hainbeste...

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH:AS 2020-02-11 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

OEH: ZENBAT (...) HAINBESTE (Con sust.). Tanto(s) (...) tanto(s). Zenbat egunez xitu baituke [kontua], hainberze egun dituzke illhargiak. EZ Eliç XXXII. Ekusten dezu au egin dezakezula non nai, eta zenbat bider nai dezun, ainbeste bider. AA I 475. Erri onetan badira gitxienaz, zenbat baserrietxe, ainbeste iturri. Izt C 78. Hedatzen dute zenbat hazi hainbertze igeltsu. Dv Lab 197. Beztelan zeinbait erri aenbezte euskara modu [...] irakatsi bearko litzakez. A Gram VIII. Buruaz gora botako dute / autsi dedilla eltzia, / zenbat puska egiñ ainbeste urteko / ejituen ezkontzia. Tx B II 67. Zotza zenbat bider tokiz aldatu dezun, ainbeste bider artu bear dezula agaiaren luzera. Munita 150. Zenbat sendagille, ainbeste erremedio. Gazt MusIx 94. Zenbat lagun, ainbeste losa. JAzpiroz 76. Pisatzen duzu hainbertze libera sukre zenbat ere beituzu libera yus. ECocin 48. Zenbat baikira bizi, hainbertze bitima! Iraultza 93. (Con hainbeste usado como pronombre). Baldin ordean xitzen badu hogoi eta hamarren kontua, zenbat egunez xitzen baitu, hainberzez hogoi eta hamarren kontua gutituko duzu. EZ Eliç XXXII. Alare, tripak, subak eta urak zenbat eman ainbeste eraman. Sor Bar 66. Zenbat jorratu ainbeste izan. Ib. 100. Ez, ez, asko dezu errial bat: zuek zenbat eman ainbeste gastatzen dakizute. Moc Damu 30. Zenbat platera beteta ekarri, / ainbeste ustuta bialdu. Tx B 102. Lana, zenbat artu, ainbeste izaten da. (AN-gip). EZBB II 42. (Con hainbeste usado como adv.). Ene semia, zunbat ere zihaurganik jalkiren ahal beitzira, hañbeste eneganat igarenen ahal zira. Mst III 56, 1.

zenbat (…) hainbeste : Argia (“Zenbat buru hainbeste epaile begi belarriak adi, kakotx arteko puntuak jarriz epaitu ezin denari”), Berria (“Zenbat lagun, hainbeste pomelo hartuta, atera zukua eta irabiatu tanta bat olio, izpi bat gatz eta amiñi bat perrexil xehaturekin”, “Zenbat lagun..., beste hainbeste zelatari”), Elkar (“Ahariak ekarri ohi zituen gotorlekura, eta merke saltzen zizkigun, baina inoiz ez zen tratuan aritzen: zenbat eskatu, hainbeste eman behar”), Erlea (“Zenbat ume jaio, hainbeste atsolor”), Consumer (“Eguneroko dietan jaki bakoitzetik zenbat jaten dugun, hainbeste kaloria gureganatuko ditugu, eta gehiegi jan badugu, pisua hartuko dugu noski“), Karmel (“Zenbat pertsona, familia, hainbeste istorio adina etxe hutsik”), Nafarroako Parlamentua (“Erregelamendu honetako 45.1 artikuluari jarraikiz, parlamentu talde bakoitzak batzordean zenbat kide dituen, hainbeste galdera arrunt aurkeztu ahalko ditu Osoko Bilkura bakoitzerako”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

zenbat (…) hainbeste : Berria (“Zenbat harrapatu, hainbeste kobratu”, “Zenbat arrain hartu, hainbeste kobratzen dute, eta hobe kutxak lehenbailehen betetzen hastea”, “Zenbat busti nahi den, hainbeste ur dago bertsoaren putzuan”), Asisko Frantzizko (“Horregatik, esaten zuen: "Zenbat duen pertsonak egiten, hainbeste daki; eta zenbat duen praktikatzen, hainbeste da ona haren otoitza"; esango balu bezala”), Xanti Iruretagoiena (“Geretak, berriz, nahiago nuke inoiz ez balira asmatu; izan ere, eraikitzeko abiaduraren aldetik eta leku-aurrezpenaren aldetik zenbat diren onuragarri, hainbeste eta gehiago dira guztientzat hondamen-iturri, su hartzeko prestatutako zuzien antzeko baitira”), Edorta Jimenez (“Gureek ebakuaturiko herri bakoitzak bere bulegoa zuen, eta zenbat bulego, ebakuaturiko beste hainbeste herri”), Pello Zabala (“Martxoan zenbat izotz, Apirilian hainbeste elur, eta Maiatzean ere beldur”), Joxerra Garzia (“Zerrendan zenbat aldiz agertzen, beste hainbeste kolpe izaten zuen bakoitzak, gainerako ikaskideak begira zeudela”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Aipatzeko moduko egitura da, eta azpisarrera gisa jasotzekoa zenbat… hainbat… eta antzekoekin egin den bezala.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa zenbat sarreran.

zenbatenaz... hainbatenaz...
(Dagokion aditzak bait- edo -(e)n menderagailua hartzen du). Zenbatenaz apalago baitatza ezarria, hainbatenaz bortitzago da zimendu berria. Lintzura lintzuraren hurren, eta zenbatenaz ere lehiatzen zaren oinak lehorrean landatu beharrez, hainbatenaz murgiltzenago zara lokazpean. || Zenbatenaz gosea handiago, hainbatenaz janaria gozoago.
 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus