Euskaltzaindiaren Hiztegia

232 emaitza do bilaketarentzat - [1 - 100] bistaratzen.

do
iz. Musika-eskalako lehen nota. Mozarten Meza Handia do minorrean.

Aztergaia: do

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:27 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: ut Do (nota de la escala musical): Izt Po (“Ut, re, mi, fa, sol, la, si / oju ta garraixi”). Ez dugu do formarik aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

do: JJ. Arrizabalaga (“Itemisaesten barritz, paparreko do, esan daian, eztuleko do da guzti”), L. Fernandez (“Italiarrek arauari teklatuko bigarren Do-raino [altuetatik hasita] segitzen diote eta flandestarrek hirugarreneraino”, “Orduko obretan beti alboko tonuetara modulatzen da, beti ere lehen Do-Fa, Sol-etik abiatuz”, “Tarrapatak Do, Mi, Fa eta Si notetan egin daitezke”, “Minimen haustura, Do, Re, Fa, Sol eta La notetan egin daiteke”), Hizkilimin/3 (“Hauxe izango da eskalako notarik baxuena: do”, “Afinatu ura kendu edo gehituz eta azkenean eskala osoa izango dozu: do, re, mi, fa, sol, la, si eta do”, “do-re-mi do-re-re-do-si-do-sol”), I. Urbieta (“do sostenitua”, “Melodiaren azpiegiturara tonala: do pentatonikoa”), J. Garzia (“Divak bularretiko do mardul hura ematean argi-mirariren bat gertatuko ote egon da une batez”), J.M. Irigoien (“entzumena eta ikusmena, do-gorri, mi-hori, sol-zuri”), Musika/6 (“Ez da gauza bera bibolin batek sortutako ‘Do’a eta tronpeta batek jotako ’Do’ berdina”), Musika (“Erritmo irudiak: beltza eta beltzaren isilunea. / Notak: do, re, mi, sol”, “Konpasa: 2/4. / Erritmo irudiak: beltza eta zuria. / Notak: do, re, mi, sol”, “do, re, mi, fa, sol eta la notak erabiliko ditugu”, “Irakasleak lau beltz kantatuko ditu hurrengo tonuok erabiliz: do, re, mi, fa, sol, la”, “Erritmo irudiak: beltza, kortxea, zuria, beltzaren isilunea eta zuriaren isilunea. / Notak: do, re, mi, fa, sol, la. / Konpas guztietako pultsazioak zenbatuko ditugu”); Do nagusi: VozEusk 1984 (“F. Schuberten 9. Sinfonia Do nagusian [Haundian]”), Do maior I. Urbieta (“Do maiorraren eskala”, “Do maiorraren eskalaren antolaketa”).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

do: HiztEn., LurE // Euskalterm: do baxu (do grave), do natural (do natural), do maior (do mayor), do minor (do menor), do gako / do klabea (clave de do), lehen lerroko do klabea (clave de do en primera línea), bigarren lerroko do klabea (clave de do en segunda línea), hirugarren lerroko do klabea (clave de do en tercera línea), laugarren lerroko do klabea (clave de do en cuarta línea).

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

do: ElhHizt, EskolaHE, EuskHizt, HiruMila.

Erdaretako formak

es (RAE): do; fr (DLLF): do, ut; en (Collins): do; it (S. Carbonell): do; de (Langenscheidts): C.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Euskaltzaindiaren Arauak

"do iz. (musika-nota)".

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Musika.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(musika-nota).

doako
adj. Ordaintzen ez dena. Ez pentsatu doakoa denik bakea. Doako aholkularitza-zerbitzua sustatuko dute udalerrietan.

Aztergaia: doako

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
doakotasun
iz. Doakoa denaren nolakotasuna, doakoa izatea. A-15 autobidearen doakotasuna eskatu dute.

Aztergaia: doakotasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
doan
adb. Ezer ordaindu gabe. Ik. dohainik; urririk; musu truk; debalde 2. Ea lan eragin duzun, nahiz doan, nahiz alogerez edo sariz. Doan eskaini. Bazkaria doan. Ez zuen ezer ere doan hartu nahi eta inorekin zorretan egon.

Aztergaia: doan

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra 1994-02-23

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

"Documentado en autores meridionales (generalmente vizcaínos) desde principios del s. XIX. En DFrec hay 10 ejs. de do(h)an, meridionales" ik. OEH argitaratuan dohain-4 ("Documentado en textos suletinos": Tt, Mst, Mercy, Egiat, Ip; eta dohainezko AS: Aran SIgn), dohainik ("Documentado en Leiçarraga y otros autores septentrionales, sobre todo de los ss. XVII y XVIII; tbn. en Lizarraga de Elcano y, modernamente, en Aresti"), doan ("Documentado en autores meridionales (generalmente vizcaínos) desde principios del s. XIX"; eta AS doako, doango), doarik ("Exclusivamente meridional, documentado desde mediados del s. XVIII; los guipuzcoanos (además de Añibarro) emplean doarik, los vizcaínos duarik y, desde finales del s. XIX, generalmente dubarik"), debalde sarrerak; corpusean ez dugu gratis forma aurkitu; urririk 28 aldiz jaso da: G 2 (JanEd II, Lab SuEm); IE 25 (Gy, Hb, Laph, HU Zez, JE, Ox, Iratz, Barb Sup, Zerb Azk, JEtchep, Larz Iru); EB 1 (Arti Ipuin); urrurik 9 aldiz: G 3 (Or Aitork); IE-ZuAm 6 (Dv, Etcham, Casve SGrazi).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dohain (adlag.) formak 17 ager. ditu (EB-Eg.As.: 8; G: 7; B: 3); doan 6 aldiz azaldu da (EB); dohainik 2 aldiz (EB-EgAs), eta doarik behin (G), eta beste behin doako (EB); 'gratis' adierako dohain (+ -ik, -tasun) 12 dira (B 1, IE 1, EB 10); doan (+ -ik, -ko) 24 (B 4, G 7, EB 13): dohain 4, EB (I. Fernandez Fernandez, E. Zanala, I. Urbieta, J.J. Iribar); dohainik 6: B 1 (I. Malax); EB 5 (I. Fernandez Fernandez, L. Baraiazarra, Eustat, Kultura eta Turismo, Egin); dohañik 1, IE (Eskualduna 1908); dohaintasun 1, EB (Argia 1983); dohan 7, EB (A. Artiñano, I. Fernandez Fernandez, J.J. Uranga, Egin, Anaitasuna, Amatiño, Zeruko Argia); duan 8: B 3 (J. San Martin, I. Zubiri); G 5 (C. Echegaray, A.M. Garate, J. Goikoetxea Maiza, M. Oñatibia, Ataño); duban 1, G (A. Arrinda); doharik 1, EB (Zipristin); doarik 1, G (Vill); dohako 2, EB (GAO); dohango 1, EB (I. Fernandez Fernandez); doako 2, EB (GIE Elkartea); duako B 1 (J. San Martin); debalde- a) 'alferrik' adierakoak 26 dira: debalde 7, IE (J. Barbier, L. Leon, P. Duny Petre, P. Larzabal, F. Nesprias, E. Salaberry; E. Alkat); debaldetan 19: IE 13 (P. Duhour, Eskualduna, J. Haritschelhar, P. Narbaitz, A. Zamora, J. Pochelu, Herria); EB 6 (P. Narbaitz, J.L. Davant, J. Casenave, Ipuinak, D. Landart); b) 'doan, dohainik' adierakoak 7, EB: debalde 5 (Habe, P. Aristi, X. Amuriza, A. Urretavizcaya, Ere); debaldeko 2 (J. Gartzia, M. Atxaga); gratis 1, G (A.M. Garate); urrik 2, B (L. Akesolo) eta EB (G. Lantziri); urririk 5: IE 2 (Etxamendi, Herriz Herri); EB 3 (Otoizlari, G. Lantziri, E. Alkat).

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

debalde 'gratis': DFrec 3, AB38 1, AB50 4, HiztEn ("1. alferrik"; "2. doan, dohainik"), LurE ("1. doan, urririk"; "2. debalde, alferrik"); debaldeko : AB50 4, HiztEn; debaldetan : DFrec 2; dohain 'gratis': DFrec 7, AB38 3, AB50 23, HiztEn ("1. onura"; "2. oparia"; "3. dohainik"), LurE ("1. doe"; "2. oparia"; "3. bertute"; "4. dohainik, doarik"), Euskalterm 2; dohainik : DFrec 5, AB50 2, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; dohainikako : AB50 1, HiztEn; dohaintasun : AB50 1, HiztEn; doain : AB50 1; dohan : DFrec 9, AB38 3, AB50 12; doan : DFrec 1, AB50 1, HiztEn-LurE, Euskalterm 5; dohanik : DFrec 1; doanik : DFrec 1, AB50 1; doarik : HiztEn-LurE; dohako : DFrec 2, AB50 6; dohango : DFrec 3, AB50 1; doako : HiztEn-LurE, Euskalterm 15; doakotasun : HiztEn, Euskalterm 1; doarikako : HiztEn; gratis : DFrec 1; urririk : DFrec 10, HiztEn-LurE, Euskalterm 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Gaurko erabilera zenbait: EEgunk: " debalde h. dohainik / alferrik"; " doan , doarik, dohain, dohainik, doako". // BiblE: a) Testuan 4 tokitan erabili da doan eta batean dohainik; oharretan behin doan, bitan dohainik eta behin doaneko: "Hara, doan ematen dizut harpea eta soso guztia ene hirikideen aurrean" (Has 23,11); "Gogoan dugu Egipton doan jaten genuen arraina" (Zen 11,5); " Doan hartu duzue, eman doan " (Mt 10,8); "Egarri denari neuk emango diot doan biziaren iturritik" (Ap 21,6); "Egarri dena betor, eta har beza doan , nahi badu, biziaren ura" (Ap 22,17); "Jainkoaren berriona dohainik hotsegin nizuelako" (2 Ko 11,7); "Egarri denari doan emango 22,17; Is 55,1; Jn 7,37" (Ap 21,6 erref.); "Jainkoak dohainik adiskidetu du gizakia berekin Jesusen heriotzaz" (Erm 3,25-26 oh.); "berriona dohainik hotsegin Eg 18,3; 20,33-35; 1 Ko 4,12; 9,12-18" (2 Ko 11,7 erref.); "Jainkoaren onginahiaren eta doaneko salbazioaren berrionaren aurkakoa da" (Ga 1,6 oh.); b) bestelako irtenbideak ageri dira ondoko testu-pasarteetan: " hutsaren truke egin behar al duzu lan niretzat?" (Has 29,15); "... hartu ardoa eta esnea, dena hutsean , ordaindu gabe" (Is 55,1); "Jainkoak bere onginahiaz eta dohain hutsez onartu ditu" (Erm 3,24); "ez genuen inoren kontura jan geure ogia" (2 Ts 3,8). // Hezkuntza Administrazioko Hiztegia: " doako : gratuito; doako eskolatze : escolarización gratuita; doako matrikula : matrícula gratuita // doakotasun : gratuidad; doakotasun-maila : nivel de gratuidad; doakotasun-subentzio : subvención a la gratuidad // doan : gratis / gratuitamente // dohainik : gratis / gratuitamente". // Agintaritza-aldizkarietatiko Hitz-bilduma: "gratis: dohan " // "gratuidad: dohangotasun (tendencia a la gratuidad = dohangotasunerantzako joera)" // "gratuitamente: dohain ; dohainik (... ceder gratuitamente... = ... dohainik uzteko...); dohan (no podrá cederse en cualquier forma onerosa o gratuita = ezingo da ez ordain-truke ez dohan inori utzi)" // "gratuito: dohango ; dohako ; doarikako ". // Administraziorako euskal eskuliburua: "gratuidad. doangotasun . iz., est." // "gratuito. 1 doan . adlag., est.; 1 dohainik . adlag., est.; 2 doango izlg., est." // Europako Ituneen Hiztegia: "1207 Goi-Agintaritzak doan jaso ditzake (ondasunak)" // "1393 lehengaiez ordain truke edo doan hornitzea". // UZEI: Eroski-ren agirietan dohainik forma erabiltzen da, eta doako .

Bestelakoak
Jatorrizko forma

doa- /baina doan, doairik, "dohainik"/

Euskaltzaindiaren Arauak

Sin. dohainik.

Lantaldearen irizpideak
Aldeko arrazoi handirik ez dago

ezin esan daiteke forma nagusitua denik; baina honi lehentasuna eman zaio, eratorriak egiteko abantailengatik (cf. doako, doakotasun), eta lehiakideei (dohainik, doarik) bigarren mailako sarbidea emanez.

Informazio osagarria
Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

doako(tasun)

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E124]: "alferrik ari gara sustrai bereko hitzak bi grafiaz mozorrotzen, irakaskuntzan horrek nahasteak besterik ez baitakar. Nik neuk dohan, dohainik, dohakotasuneta dohako jarriko nituzke. Zer arrazoi dago, bestalde, gaur ia mundu guztiak darabilen dohainik hiper-ezaguna B2 jartzeko?" (1995-01-25)

 - [E302]:  doan / doarik / dohain / dohainik forma horiek guztiak hor direla, zehaztu beharko da erabilera. Esate baterako, ezezko esaldi batean, zer ipini behar da? Ez da hori doan / doanik / doarik / dohain / dohainik izango, ordaindu egin beharko duzue" (1994-11-10). )

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]:  doan Bizk, Gip. Ik. dohainik ezarriko nuke.

 - Erabakia: BAgiria (1996-09-27): doan eta dohainik onartu dira. Izenondoa oraingoz doako bakarrik.

doarik
adb. Heg. Doan.

Aztergaia: doarik

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra 1994-02-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Jatorrizko forma

doa- /baina doan, doarik, "dohainik"/

Euskaltzaindiaren Arauak

Heg. h. doan.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ik. doan

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Heg.

dobela
iz. eraik. Arku edo ganga bat osatzen duten harrietako bakoitza, ziri forma duena. Modu egokian antolatu behar dira, pareten pisua arintzen saiatuz eta arkuak dobeletan zatituta jarriz.

Aztergaia: dobela

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z3:IrEm
Lantaldearen proposamena: Z5:EEBS:36 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Lantaldearen irizpideak
Erdaretako batetikoa onartu da, bakarra aski delakoan

gaztelaniaz bakarrik erabiltzen da; baina bat behar denez, erabili den hau proposatzen da.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Jakite-arloak

Eraik[untza].

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

doberman
iz. Zaintzako eta babeserako erabiltzen den txakur arraza; arraza horretako txakurra, gorputz lirain eta gihartsua, ile labur beltz distiratsua eta belarri txikiak dituena, oso oldarkorra izan daitekeena. Etxeko dobermanak bost urteko alabatxoari hozka egin zion.

Aztergaia: doberman

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2008-09-09 Lantaldeak besterik gabe onartua
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-03-10 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Erdaretako formak

OfQuLF: race de chien || Ludwig Dobermann ou Dober || nom de l'éleveur allemand qui a créé cette race.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

doberman: LurE (zakur arraza, Alemanian XIX. mendean zakur zaindari batek sortua), Harluxet (Jatorri alemaniarreko txakur-arraza).

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. NekHizt.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

doberman: G. Garate 11 (cf. "doberman, siberiar husky, setter, aleman ardizakur, Yorkshire terrier, dalmata, sanbernardo, boxer, collie"; "Berriki arte dobermana zen zakurrik madarikatuena"), O. Arana 5 ("Txakurrak aztoratu egiten dira Lucy ikustean: dobermanak, artzain-txakur alemanak, ridgeback-ak, bull terrier-ak, rottweiler-ak"), H. Cano ("Pabilioietako apustuetan lehiatzen zirenak doberman, presa canario, rottweiler, dogo argentinar, pitbull edo bulldozerrak lako zakur handiak izan arren..."), JA. Elosegi, J.M. Irigoien 3, J. Muñoz 2, P. Zubizarreta 4. // vitoria-gasteiz.org (“doberman bati eta alemaniar ardi txakur bati hainbat proba egiten dizkiete”), elgoibarren.com (“doberman txakurra”), pastorvasco.com (“Doberman edo Pirineotako Mastina”), teatroarriaga.com (“Leku sekretu batean, rotweiller, doberman eta alemaniar artzain-txakur bat lepoko zuri preziatua lortzeko lehian ari dira”), euskonews.com (“doberman txakur beldurgarri”); sutearo.org ("arriskutsutzat katalogatutako txakurrak [...] Doberman"), repsol.com ("arraza arriskutsuetako txakur [...] Dobermana"), etab.

Bestelakoak
Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Lantaldearen irizpideak
Sistematikak erabakitzekoa da

Berariazko aztergaian ikusiko dira arrazen adierazleak.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Izen propiotikoak eta Arrazak

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-03-27): doberman

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua: [izen propiotikoen sailean onartua]

doblatu, dobla, doblatzen
1 du ad. Errepikatu. Bertsoen doblatzea da haien berdin bururatzea. Hona zer kantatu zuen, bertso bakoitza ederki doblatuz. Otoitz hauek dobla ditzakezu prozesioa akabatu artean.
2 du ad. Bi halako egin, bikoiztu. Bihurtu zizkion doblaturik, etsaiak kendu zizkion ondasunak.
3 du ad. Tolestu.

Aztergaia: doblatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-04 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

doblatu, dobla, doblatzen. du ad. 'errepikatu' (bertso-amaiera, adib.): bertsoen doblatzea da haien berdin bururatzea.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

doblatu, dobla, doblatzen

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

errepikatu (bertso-amaiera, adib.)

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

bertsoen doblatzea da haien berdin bururatzea

doble
adj. Bi halako dena; bikoitza. Irabazi doblea ateratzen dela.

Aztergaia: doble

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
doblezka
adb. Ipar. Bi bider. Bi gisatara abertzalea naiz, doblezka abertzalea naiz! Eritasun handiari, erremedioa doblezka.

Aztergaia: doblezka

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z5:EEBS:40 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Kategoria

adlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

bi bider.

dobloi
iz. Espainiako urrezko diru zaharra. Merkatari frantsesari dobloien poltsa arindu zioten gau hartan.

Aztergaia: dobloi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2010-03-16 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan dobloi (Lcc, Lar, Añ), dobloe (Lar, Aq 1161, Añ), dobloa (Añ), doblon. Doblón. "Dobla de oro" Lcc. Etorrialdióro aurkibalezáte berendáko doblonbát, injenialezákete noiz ta nóla etórri. LE Prog 98. Dobloa zortziko edo ondasun andi bat. Añ MisE 221. Komuninoe bakotxa gaitik emongo baleutsubez eun dobloe. Astar II 235. Ormaiztegiko erreka txarra / ta Azpeitiko ibaia, / zer uste dezu artzen diziela / ur arreakin dobloia! Izt Po 169. Eta neuk bere atsegin artu neban [...] gomutan neukozan urre-dobloeenaz. Or Tormes 123.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Forma baten adiera(k)

(Espainiako diru zaharra).

dobra
iz. Sao Tome eta Principeko diru unitatea.

Aztergaia: dobra

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Sao Tome eta Principe.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dobra: HiztEn-LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dobra: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak: iz. (Sao Tome eta Principeko dirua).

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dobra iz. (Sao Tome eta Principeko dirua).

dodekaedro
iz. mat. Hamabi pentagonok mugatzen duten poliedroa. Ikerketa horren arabera, unibertsoa dodekaedro baten tankerakoa da.

Aztergaia: dodekaedro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

Geom.

dodekagono
iz. mat. Hamabi alde dituen poligonoa.

Aztergaia: dodekagono

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

dodo
iz. zool. Indiako ozeanoko zenbait uhartetan bizi izan zen hegaztia, indioilarraren tamainakoa, buru handia, moko kakoa eta zango sendoak zituena. Azken alea 1662an ikusi omen zuten; mende bakarrean desagerrarazi zuten gizakiek dodoa.

Aztergaia: dodo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z11: LBeh37 2023-10-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 21 (Argia 14, Berria 2, EiTB 1, Jakin 4); ETC 319

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: dodo s.m. (Zool.) dodo (Raphus cucullatus) / Adorez: 0 / Labayru: dodo 1 iz. Zool. (Raphus cucullatus) dodo / NolaErran: 0 // Euskalterm: 0.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Ez dago beste hitzik horretarako. Sartu dagokion markarekin.

Informazio lexikografikoa
Jakite-arloak

Zool.

dodomar
1 adj. Dodomakoa, Dodomari dagokiona.
2 iz. Dodomako herritarra.

Aztergaia: dodomar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

dodomar (herritarra).

dodonar
1 adj. Dodonakoa, Dodonari dagokiona.
2 iz. Dodonako herritarra.

Aztergaia: dodonar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2007-10-02

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Euskaltzaindiaren Arauak

Dodona / dodonar.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dodoniar 1, GBarand Ilias ("Tzeu guren ori!, Dodoniar!, Pelasgiar! [...] Dodone lurraldeko negu lorraren ugazaba ori!").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. HiztEn, LurE.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

-tar osaerakoak.

dogma
iz. Erlijio edo filosofia-eskola batean, oinarrizkotzat eta ezin eztabaidatuzkotzat hartzen den baieztapena. Kristautasunaren dogmak. Dogmatzat hartua. Marxismoaren dogmak.

Aztergaia: dogma

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z2:IkHizt 1993-02-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:11
dogmakeria
iz. Dogmatismoa. Garai hartan zenbaitek Txillardegiri hizkuntzaren metafisikan eta dogmakerian jardutea leporatu zioten.

Aztergaia: dogmakeria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z5:EEBS:36 1998-10-06 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dogmakeria 4, G-EB (Lab: "Chu en Lai'k bere aldetik 1957 urtean egindako txostenean gaitz bi salatzen zituan: ezkerraldeko dogmakeria ertilanari eragozpenak ipintzen; eta eskubialdekoa gauzak atzekoaldera alperrik itzuli naiez"; E. Etxezarreta: "dogmakeria batean erortzeko arriskua ere bazegoela Elizaren aldetik, berez bere eginkizun ez den langintza batean"; J.M. Irigoien: "Oso herri irekia duk Barisa, eta han dogmakeriaz jantzita agertu ninduken"; X. Mendiguren E: "Gure ameskaiztoetako herri honetan dogmakeria gehiegi eta arrazionalizatze gutxiegi dugu"); dogmakoi EB 1 (J. Sudupe: "Garbi asko dago jadanik ez dagoela bizpahiru sasiazalpen axal-axaleko eta dogmakoi eginez segitzerik"); dogmatika EB 1 (J. Arregi: "Horregatik ekingo dio bere lan nagusienaren idazteari, Eliztar Dogmatika"); dogmatiko EB 6 (P. Iztueta: "Ene iduriko euskal kulturan, halaber politikan, marxismo-arrazoinatua baino dexentez gehiago sartu eta hedatu da dogmatiko joerakoa"; I. Lamarca: "Konstituzioak: herritarren eskubide eta askatasunak batetik (zati dogmatikoa deituko zaiona) eta bestetik erakundeen konposaketa"; Jakin 1981: "maila teoriko, apologetiko eta dogmatikotik gogarte konkretura (Euskal Herriari lotuagora), kritikora eta irekiagora pasatzen da aldizkaria"; UZEI: "Negatiboki, Ilustrazioa, "aurreritziz" beteriko mundu-ikuskera dogmatiko supranaturalista baten aurkako erreakzio bezala ezagutaraz daiteke"; M.E. Laboa: "Faltsazionismoaren ondorioa faltsaketa ala "faltsaketa" izango da dogmatikoa ala metodologikoa izatearen baitan"; Azurm: "Eta haien domeinu dogmatikoaren haroak pasatzen hasia badirudi ere, hartatik heredatu ditugun ohitura ta usantza batzuk, ixuri ta makur batzuk, erantsirik gelditu zaizkigu"); kasik-dogmatiko EB 1 (Hitz 1975: "1914 arte marxistak eta ez-marxistak jarrera "kasik-dogmatiko" batzuek ziren nazional arazoa estudiatzeko orduan"); dogmatikokeria EB 1 (R. Garate: "Barregarria, hor, Savater bere dogmatikokeriarekin bat ez datozen guztientzat"); dogmatismo EB 8 (HezkBerEgitamua: "Aukera bat denez, beste bat baino hobetzat edo komenigarriagotzat jo da, baina inola ere ez da dogmatismoan erori"; Azurm: "Aukera bat denez, beste bat baino hobetzat edo komenigarriagotzat jo da, baina inola ere ez da dogmatismoan erori", Azurm/JMMuj 2: "Pasa dena, dudarik gabe, erlijioaren dogmatismoa hautsi zuen erlijio kritikaren beraren dogmatismoa da"; J.M. V. de Mendizabal: "gure gizarteak bere osotasunean dituen arazoei aurre egiteko dagoen sentsibilitaterik eza; moral eta etika-baloreen galera jarraia; diruaren gero eta erakarpen handiagoa; utopien deskalifikapena; nortasunaren ahulezia; dogmatismoa;.... "; J. Agirre: "dogmatismo eta sakralismo merkeak behin betiko utzi ditu frantziskotar honek"; P. Agirrebaltzategi: "Dogmatismoak ez du balio zientzia jatorra egiteko"; J. Otaegi: "Gero eta leku gutxiago izango duelakoan gaude dogmatismoak"); dogmatizazio EB 1 (EMBOroi: "azken urteotan proposaturiko gidalerro edo arauen nolabaiteko dogmatizazioa baztertu..."); dogmatizgoa 1 (Aginaga: "Hortan dugu noski senda-gailu ederra dogmatizgoa guztien kontra, eta aurrera bidean eragile egokia"); dogmazko EB 1 (M. Pagola: "politika, deretxo, filosofiazko teoriak, erlijiozko ideiak, eta, bere desarroiloan, hartzen duten dogmazko sistemakera").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dogma- 1, dogmalari 1, dogmazko 1, dogmatista 1: Euskalterm; dogmakeria : DFrec 1; dogmatika : HiztEn, Euskalterm 1; dogmatiko : DFrec 1, AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 9 (eta dogmatikotu 1); dogmatikoki : HiztEn; dogmatismo : DFrec 1, AB50 3, HiztEn, LurE, Euskalterm 3; dogmatizatu : HiztEn, Euskalterm 1. Ez dugu aurkitu ap. AB38.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dogmatiko : HiruMila , ElhHizt, EskolaHE; dogmatikoki : HiruMila, ElhHizt; dogmatismo : HiruMila, ElhHizt, EskolaHE, Casve EF; dogmatizatu : HiruMila, ElhHizt; dogmatika : ElhHizt, PMuj DVC. Eta gainera PMuj DVC: dogma-erakusle, dogma-idazle, dogma-irakasle, dogmalari, dogma-maisu, dogmazko. Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu baztertzekoa da, osaera okerrekoa denez

Ik. dogmatismo.

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-keria iz.ekin (ik. oh. s.u. arrazakeria).

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: "dogmakeria* e. dogmatismo Merezi al du?"

 - [E208]: "dogmakeria: ez dakusat zergatik baztertu behar dugun hainbestetan erabili den hitz hau. Biak utzi eta kito"

 - [E116]: "bost aldiz bildu du EEBS corpusak "hainbestetan erabili den hitz hau" (A.M. Labaien, E. Etxezarreta, J.M. Irigoien, X. Mendiguren E., A. Elosegi), behin dogmatikokeria (R. Garate) eta hamaika aldiz dogmatismo (J. Arregi, P. Agirrebaltzategi, J. Azurmendi, I. Galarraga, X. Kintana, K. Morales, J.M. Mujika, J.M. Velez de Mendizabal); kontuak argiagoak dira oraingo prosaren corpusean: liburu batean jaso da dogmakeria (J.M. Irigoien) eta 7 liburu eta 3 artikulutan dogmatismo (X. Amuriza, I. Aranbarri, J. Azurmendi, I. Heras, U. Iturriaga, I. Mendiguren, I. Uribarren). Osaerari dagokionez, ordea, ez dirudi zuzena, eta zuzentasunaren irizpide hau garrantzitsua da forma berrietan: -keria izenondoei lotzen zaie normalean edo sistemaren arabera (eta izen jakin batzuei, adibidez, mailakatzaileak onartzen dituztenei: cf. asto, gizon). Nik ez nuke onartuko dogmakeria bezalako bat, eta, izatekotan ere, zerrendatik kendu egingo nuke, eta aipatu gabe utzi (hori proposatzen du, noski, MAk bere galderan)".

 - Erabakia: Erabakia (2006-06-30): "dogmatismo, dogmakeria".

dogmatiko
1 adj. Dogmari dagokiona, dogmarena. Objekzio guztiak objekzio dogmatiko, kritiko eta eszeptikoetan sailka ditzakegu.
2 adj. Dogmatismoaren jarraitzailea. Katolizismo dogmatiko itogarriaren aurka.
3 adj. Pertsonez mintzatuz, bere iritziak ezin eztabaidatuzko egiatzat dauzkana. Ekintzaile dogmatikoak.
4 adj. Pertsona dogmatikoari dagokiona. Pentsamendu dogmatikoa.

Aztergaia: dogmatiko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:27 1998-10-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

dogmatismo
iz. Jarrera edo jokaera dogmatikoa. Dogmatismo erlijiosoa.

Aztergaia: dogmatismo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:24 1998-10-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

dogo
iz. Txakur arraza sendoa; arraza horretako txakurra, buru biribila eta lepoalde motz lodia dituena, indar eta adore handikoa, etxeak eta lurrak babesteko, arrisku handiko ehizarako eta basapiztien aurka borrokatzeko erabiltzen dena. Dogo argentinarra.

Aztergaia: dogo

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-03-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dogo: Harluxet (ik. dobatxakur) // Ez dugu aurkitu ap. LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. NekHizt; Argentinako dogo: EhiztEskulib, 172 ("Euste-txakurrak [...] honako hauek nabarmendu behar dira [...] Argentinako dogoak").

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dogo: I. Zaldua (“Aitonaren bertsioen arabera, daniar handi bat zen, baina beste batzuetan dogo bat deskribatzen zuen, eta behin batean San Bernardo bat zela aipatu zigun”), K. Izagirre (“Harkaitz honen aitzinean eta gorago, beste harkaitz batek dogo bat itxuratzen du Itsasandiari zaunka ari balitz bezala”); dogo argentinar: H. Cano (“Pabilioietako apustuetan lehiatzen zirenak doberman, presa canario, rottweiler, dogo argentinar, pitbull edo bulldozerrak lako zakur handiak izan arren, entrenamenduetarako zakur ttikiak erabiltzen zituzten sparring bezala, handiagoek bertan sarraskitu eta txikitzen zituztenak”); argentinar dogo: G. Garate 4 (“131 pitbull, 96 argentinar dogo, 32 brasiliar fila, 49 kanariar presa, 37 napolitar mastin”); Bordeleko dogo: G. Garate ("66 Mallorcako presa, 37 Napolesko mastin eta 16 Bordeleko dogo"); dogo ingeles: I. Iñurrieta (“Baina kontrako ondorioa ateratzen da hortik: ikus daiteke nola borrokatzen diren eta elkarri erasotzen dioten elizgizonek, dogo ingelesek bezala, heriotza arte”) // dogo argentinar/argentino: presatxakur.com (“Dogo argentinoa, txakur erresistentea, indartsua eta muskulatua gorputzeko zona guztietan”), ikasbil.net (“Mallorcan joan den astean dogo argentinar arrazako txakur batek lau urteko haurra hil ostean”); sutearo.org ("arriskutsutzat katalogatutako txakurrak [...] Dogo Argentinarra, Bordeleko Dogoa, Tibeteko Dogoa"), repsol.com ("arraza arriskutsuetako txakur [...] Dogo Argentinarra"); dogo alemaniar/aleman euskadi.net (“Ezagunenak boxerra, bulldoga, dogo alemaniarra edo daniar handia”), bizkaie.biz (“hiru txakur daukaguz, tartean dogo alemana”), etab.

Bestelakoak
Txostenaren laburpena

Ez dugu aurkitu OEH-EEBS corpusetan.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Arrazak.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): dogo argentinar [adibide gisa s.u. dogo]: dogo iz. (txakur-arraza): dogo argentinarra.

dogon
1 adj. Maliko erdialdean bizi den etnia batekoa, etnia horri dagokiona. Horrek asko lagundu zigun dogon herria hobeto ulertzen.
2 iz. Etnia horretako kidea. Dogonen tradizioek eta sinesmenek jende asko liluratu dute.

Aztergaia: dogon

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: EHL 2018-07-17 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

dogon 16, Berria (“Dogonak bizi diren lekuan horma handi batez daude babestuta, eta baobab zuhaitzez apainduta”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dogon 2: Berria (“Boliviako haurrak, albaniarren exodoa Maliko dogon dantzariak erretratatu zituen”), Itxaro Borda (“gaueko kale huts eta argiztatuak, etorkin bakartiz bete Oasiz erako ostatuak, hondar metroak, pitbullak estekan eramaten zituzten gizon oskien burdinazko aztalen klaska-klaska metalikoen herots beldurgarriak, barrandako polizi-kotxeen sirena oihuak, hezurtu eskaleen dei ugariak, igande goizetako kai hegietako predikari apokaliptikoen iragarpenak, dogon leinuko alaben ibilera goratiak, Kabiliako kantari itsuen ahots kraskatuak, irak handik irak hemendik orroaz eztabaidatzen zuten arabiar zaharren kemen etsiak, ipar haizeek orraztatu abenida zabalen leihorrak, Yangtze Jiang eta Mekong ibaietan bainatu lehiaz magazinetarik isurtzen ziren asiar fruituen mardotasunak; hiriak dakarren funtsezko eta derrigorrezko”).

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. Labayru, Elhuyar, Adorez.

Bestelakoak

Exon: dogon

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia eta erabilia.

dograera
iz. Indian eta Pakistanen mintzatzen den hizkuntza. Ik. dogri. Dograera Jammu eta Kaxmirko hizkuntza da.
dogri
iz. Indian eta Pakistanen mintzatzen den hizkuntza. Ik. dograera. Estatu indiar honetako hizkuntza ofizialak urdua, dogria eta kaxmirrera dira.
dohain
1 iz. Emaitza, bereziki Jainkoagandik edo izaditik hartzen dena. Arimako graziaren dohain miragarria. Fedearen dohain baliotsua. Espiritu Santuaren dohainak. Jainkoaren dohain berezia. Bosgarrena, sendotasunaren dohaina. Urte asko bizitzea berez on da, Jainkoaren dohaina da. Naturak dohain guztiez hornitua. Dohain emana zerbait hoberen eske dago.
2 iz. Norbaitek duen nolakotasun ona. Ik. bertute. Dohain berezia du asmatzeko. Hitz neurtuak kantuz egoki emateko duten dohain berezkoa. Ugaritasuna, etorria, jario gozoa: eskas zaizkigun dohain horietan apartekoa genuen Xalbador.
3 iz. Zerbaitek duen nolakotasun ona. Gipuzkoako iturri miraritsuen dohain handiak. Hizkuntzaren dohainak agerrarazten.

Esaera zaharrak

Dohain emana zerbait hoberen eske dago.

Aztergaia: dohain

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z1:BatHizt 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:03

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

dohain (iz.) "De uso general, salvo en textos vizcaínos (...). Al Norte se emplea dohain (sólo hemos hallado algún ej. dudoso de dohai en el presente siglo), y en los textos guipuzcoanos y alto-navarros se encuentra doai, además de alguna aparición de doain (...) En DFrec hay 30 ejs. (5 septentrionales) de do(h)ain y 30 de do(h)ai"

Bestelakoak
Jatorrizko forma

dohai(n), doha-

Jatorrizko forma

dohain, doe

dohaindu, dohain/dohaindu, dohaintzen
du ad. Dohatu. Bizitzaren gorabeherek bikain dohaindu zuten musikarako.

Aztergaia: dohaindu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

dohain(du), dohaintzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Forma baten adiera(k)

dohatu.

dohainezko
adj. Doakoa. Dohainezko ikastaldiak.

Aztergaia: dohainezko

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

doaiezko G 2 ager. (Cb Just: "Biak dira gure Konpañiak lenengo ofrendatu zituen proposizioko ogi biak, edo bere seme santuen doaiezko ta birtutezko primizia sagraduak"; Aran SIgn: "Orniturik gañera bere doaiezko emaitzaekin, espiritu motai antz-eman ta igerritzeko").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira 'doakoa' adierako dohaineko 1 (Anai elkarte bat: "Apaizgoan eliztarren dohaineko zerbitzua bide Eliza salbamen egiten da gizadiarentzat"); dohainezko 2 (E. Zabala: "andre honen etxeko lorategiaren ondoan bi etxe egin zituzten: bata 150 haur pobreentzat dohainezko eskoletarako eta bestea fraideen etxe-bizitzarako"; J.J. Iribar: "Norbaitek argitu beharko luke ze preziotan erosten dituzten bideo-klip hauek, ala dohainezkoak diren"); dohanezko 1 (J.J. Uranga: "Jainkoaren urrikalmenaren dohanezko ekintza"); eta 'donación' itzultzen duen dohaintza 1 (Ondare eskualdaketa 1990: "Ondorengotze eta Dohaintzen gaineko Zerga").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dohaineko : DFrec 2 ("dohaineko subenzioa"; "propaganda dohainekoa ala ordaindua"); dohainezko : Euskalterm 1 (udaletxearen dohainezko emakida hutsez 'por mera concesión graciosa del ayuntamiento'); dohainezkotasun : Euskalterm 1 ('gratuidad', doakotasun sinonimoarekin); dohaintza : HiztEn, Euskalterm 21 (horietan ager. banako lur-d., eskubide-d., organo-d., d.-mota, d.-hartzaile, d. ezofizioso, inter vivosko d., d. kolazionagarri, ordain gisa emandako d., atzera-d., d. konjuntu, d. manual, d.-presuntzio, ezkontitze(eko) d., ezkontzako d., ezkontzaren kariazko d., usaerako d., d.-opari, dohaintza(ren) onarpen; eta dohaintza egin ; dohaintza eman ; dohaintza-emaile ; dohaintzagile ) // eta 'donación' itzulitako beste hauek: donazio : AB38 1; emaitza : AB50 2 (hauetan bat bi libretako diruen emaitza: 'donación del saldo de dos libretas'), Euskalterm 1 (organoen emaitzarako baimen: 'autorización donación órganos'); emate : AB50 1 (odol-emate); norberaren buru-emate : Euskalterm 1 ('donación de sí mismo, sacrificio, entrega de sí mismo, abnegación': abnegazio, norberaren buru-eskaintza, nork bere burua opaltze sinonimoekin); opari : AB50 1 // eta '(no) lucrativo' itzulitako beste hauek: irabaz-asmorik gabeko : AB50 1; irabazasmo- : Euskalterm 2 (irabazasmoko entitate; irabazasmorik gabeko entitate); irabazi(z)ko : Euskalterm 1 (irabazi- sinonimoarekin); irabazi-asmo : Euskalterm 2 (entitate irabazi-asmorik gabea; entitate irabazi-asmoduna); irabazizko : Euskalterm 7 (hauetan i. jarduera 1, i. partzela 1, i. erabilera 1, i. efektuak 1, i. ondorioak 1 eta i. kausa behin, irabazteko kausa sinonimoarekin); irabazte- : AB50 1; irabazte-xede : AB50 6; irabazteko : Euskalterm 1 (irabazteko aprobetxamendu-lagapen: 'cesión de aprovechamiento lucrativo'); lukratibo : AB50 1.

Sektore jakin bateko informazioa

Ez dugu aurkitu ap. AdminMila, AdmHizt, EurItune, LurraldeAntol, AdminEL, AgAld eta HezkAdmin, 'lucrativo'ren itzulpenok besterik: irabazte- : EurItune 2 ("irabazte-xederik gabeko elkarteak", "las sociedades que no persiguen un fin lucrativo", "les sociétés qui ne poursuivent pas de but lucratif" / irabazte-xederik gabe", "sin perseguir fines lucrativos", "sans poursuivre de but lucratif"), Lurralde-Antol (irabazte-xedezkoa), AgAld (irabazte-xedezko); irabazizko : AdminEL; irabazpidetarako : LurraldeAntol; irabazteko : AdminEL // eta 'donación' itzulitako beste hauek: AdminEL: 1 emate; 2 emaitza, emari; donación mortis causa: hilburuko-emaitza; donación inter-vivos: bizidunen arteko emaitza // HezkAdmin: emaitza.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dohainezko : HiruMila (gratuito); dohainezkotasun : HiruMila (gratuidad); dohaintza : HiruMila (donación), ElhHizt (1 regalo, don; acción de dar; 2 (Zuz.) Donación), Casve EF (donation), Lh DBF (présent, don, action de donner), DRA (don, regalo, acción de dar) // Ez ditugu aurkitu ap. EuskHizt, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, HaizeG BF, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

a) Erdal lucrativo / lucratif, -ve formen ordainak: HiruMila: 1 irabazizko; 2 (no oneroso) dohaineko; adib. dohaineko titulua: dohaineko titulua // ElhHizt: irabazi- (hitz-elkarteetan); irabazizko; irabazi handiko // XarHizt: irabazteko, probetxuzko // Casve FE: jinpideko, irabazpide, irabazpideko // HaizeG FB: irabazteko, irabazpide // T-L LBF: irabazpide // PMuj DCV: irabazteko, irabazpide, aberaspide // Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, Azkue Aurkibidea; b) Erdal donación / don, donation formen ordainak: HiruMila: 1 dohaintza, adib.: donaciones matrimoniales: ezkontzako dohaintzak; donaciones puras y simples: dohaintza huts eta soilak; 2 (dádiva) opari, emari, emaitza, emai, dohain, erregalia, eskuerakutsi, bezuza; 3 (acción de donar) emate, adib. donación de sangre: odol-emate // ElhHizt: 1 emaitza, emate, emari; 2 (Der.) dohaintza: adib. donación inter-vivos: inter-vivosko dohaintza; hacer donación de: eman, utzi; dohaintza egin, dohaintza(n) eman // Lur EG/CE: emaitza // Lur EF/FE: 1 emaitza, opari; 2 dohain // XarHizt: emari, emaitza, dohain, talendu; (présent) opari, ikustate / emaitza, emari // Casve FE: (faculté) antzi, gano, jite, dohain; (présent) emaitza, ikustate, ikuskeria / emaitza, emaite, emoite // HaizeG FB: (talent) dohain, talendu; (chose donnée) emaitza, present / emaitza, emaite, present-egite // T-L LBF: (faculté) dohain, telendu; (chose donnée) emaitza; (cadeau) present; (donateur) emaile; (donation) emaitza // PMuj DCV: 1 acción de donar: emate, emaitza; 2 dádiva, regalo: doai, emai, bezuza, emaitz, atsegin-sari, esku-erakutsi, mesede, obari, ontarte // Ez dugu aurkitu ap. Azkue Aurkibidea.

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Dohainezko: Lucrativo".

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-zko.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izlag.

Forma baten adiera(k)

doakoa.

dohainik
adb. Ezer ordaindu gabe. Ik. doan; urririk. Dohainik eman zenidan.

Aztergaia: dohainik

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z1:Hletra 1994-02-23 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

dohainik (adlag.) "Documentado en Leiçarraga y otros autores septentrionales, sobre todo de los ss. XVII y XVIII (...) En DFrec hay 5 ejs. de dohainik, meridionales"

Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

: Sin. doan.

Informazio osagarria
Zerrendakoa erabileremu geografiko-dialektal mugatukoa da

Ik. doan

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: BAgiria (1996-09-27): Ik. oharra s.u. doan.

dohainikako
adj. Ipar. zah. Doakoa.

Aztergaia: dohainikako

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Bigarren mailan onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: AS / EuskHizt: AS: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: AS / ElhHizt: + / EskolaHE: AS

Informazio osagarria
Behe-mailako formaren aldean hobestekoa

Ik. doako.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

izlag.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Diakronia

Zah.

dohaintasun
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, dohaintasunek euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. doakotasun].

Aztergaia: dohaintasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:24 1998-10-06 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Batasuna egiteko bidea eskaintzen duen forma

Ik. doakotasun.

dohaintza
1 iz. Norbaiti, borondatez eta ordainetan saririk hartu gabe, zerbait ematea; horrela ematen den gauza. Dohaintzak bost eurotik hasita egin daitezke.
2 iz. zuz. Hitzarmen bidez gauzatzen den egintza, alderdi batek beste alderdiari dohainik zerbait ematean eta bigarren horrek onartzean datzana. Dohaintzen gaineko zerga ezarri nahi dute.

Aztergaia: dohaintza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

PFGZ: "Dohaintza: Donación" / "Oinordetza eta Dohaintza Atala: Sección de Sucesiones y Donaciones".

Jatorri-osaerak gorabehera, hedatu-nagusitua da

forma berri gaur erabilia, eta zalantzekin edo onarpen eske aurkeztua (aipatu da, emaitza formak adiera hori ere baduela); ik. beherago donazio sarrera baztertuaren ordaintzat proposatua.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E123]: "dohaintza, donazio. Ez dut dohaintza-ren kontrakorik, baina ez dut ikusten zergatik baztertu behar den donazio, gutxienekoa betetzen duenez; OEHn ere baditu lekukoak. Agian "donazio h. dohaintza, emaitza"?"

 - [E210]: "Oharra: Gaur egun, hitz hori guztiz zabalduta dago dohaintza-kontratua adierazteko. Hala denez gero, zerrendaratu beharko litzateke, nahiz izanez gero, Zuz. markarekin"

 - [E116]: "Zuz. arlokoek darabiltenez, eta inork kontrakorik ez badu, onartuko nuke; AUrekin bat nator, Zuz. marka eransteaz (arlo horretan erabil dadin, eta kalterik egin ez diezaien odol-emate bezalakoei). Proposamena: "dohaintza iz. Zuz.".

 - Erabakia: Erabakia (2006-06-30): "Ok".

dohaintza emaile, dohaintza-emaile
iz. zuz. Dohaintza bat egiten duen pertsona. Dohaintzaren barruan sar daitezke dohaintza-emailearen oraingo ondasun guztiak edo horietatik batzuk.

Aztergaia: dohaintza-emaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z10: LBeh46 2020-07-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aukritu dohaintza(-)emaile formarik.

dohaintza(-)emaile 146: Berria 2, Deustuko Unibertsitatea 46, Euskal Herriko agintaritza 4, EiTB 3, Elhuyar, Erlea 2, Gomylex 87, Laneki.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dohaintza-emaile 1, Xabier Olarra.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

dohaintza-emaile (donatario; Zuzenbidea).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa, Zuz. markarekin.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dohaintza sarreran.

Jakite-arloak

Zuz.

dohaintza hartzaile, dohaintza-hartzaile
iz. zuz. Dohaintza bat hartzen duen pertsona. Agiri baten bidez dohaintza-emaile bakar batek dohaintza-hartzaile bati ondasunak eta eskubideak dohaintzan ematen badizkio.

Aztergaia: dohaintza-hartzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z10: LBeh80 2020-07-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu dohaintza(-)hartzaile formarik.

dohaintza-hartzaile 146: Deustuko Unibertsitatea 38, Euskal Herriko Agintaritza 7, Gomylex 101.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Ez dugu aurkitu dohaintza-hartzaile formarik.

Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

dohaintza-hartzaile (TN, donante; Arteak / 4, Zuzenbidea).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da eta, beraz, azpisarrera gisa jasotzekoa, Zuz. markarekin.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dohaintza sarreran.

Jakite-arloak

Zuz.

dohakabe
1 adj. Zorigaiztokoa, zorigaitzak joa. Anton. dohatsu. Gizon dohakabe eta errukarria! Arima dohakabe, guztia atsekabeetan hondatu hura! Gaiztagin dohakabea. Hiltzera doan dohakabea. Errukitu zela dohakabe hartaz. Sodoma eta Gomorra hiri dohakabeak. Zorakeria dohakabea! Zeruan edo beheko su leizean, betiko dohatsu edo betiko dohakabe. Besterik merezi zuen dohakabeak!
2 (-en atzizkiaren eskuinean, artikulua hartzen duela). Oi, nire dohakabea! Ala ene dohakabea! Oi, zure dohakabea, orain aditu nahi ez baduzu Jaunaren deia; zure dohakabea, biraoak botatzeko ohitura gaiztoa duzuna!

Aztergaia: dohakabe

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:08 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
dohakabeki
adb. Dohakabetasunez, era dohakabean. Dohakabeki eta zorigaiztoan hil zen. Anitz pertsona tentazioei ihesi dabiltzanak dohakabekiago erortzen dira haietan.

Aztergaia: dohakabeki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
dohakabetasun
iz. Zorigaitza. Zure betiko dohatsutasun edo dohakabetasuna. Dohakabetasun auhendagarria. Ene dohakabetasuna oinazez daramat. Zein dohakabetasun handia litzatekeen hori munduarentzat. Dohakabetasunezko betikotasuna. Oi, dohakabetasunaren handia!

Aztergaia: dohakabetasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
dohakabetu, dohakabe/dohakabetu, dohakabetzen
da/du ad. Dohakabe bihurtu. Euskal Herria dohakabetu, gaiztotu eta hondamendi izugarrian amilarazteko.

Aztergaia: dohakabetu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

dohakabetu, dohakabe(tu), dohakabetzen. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

dohakabetu, dohakabe(tu), dohakabetzen

dohakaitz
iz. Ipar. g. er. Zorigaitza, dohakabetasuna. Ez nazazula bazterrera utz nire dohakaitzean.

Aztergaia: dohakaitz

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Erabileremu dialektala

Ipar.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

zorigaitza, dohakabetasuna.

dohatar
1 adj. Dohakoa, Dohari dagokiona.
2 iz. Dohako herritarra.

Aztergaia: dohatar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

dohatar (herritarra).

dohatasun
iz. g. er. Dohatsutasuna, zoriona. Igaro da munduko nekea eta etorri da zuentzat betiko dohatasunaren udaberria.

Aztergaia: dohatasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Forma baztertua

Bazt. Ik. dohatsutasun, zorion.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E208]: "dohatasun:Zergatik baztertu? Ez al ditugu hor, esaterako, sinonimo gisa, zorion, eta zoriontasun, biak erro berekoak izan arren?"

 - [E103]: "kendu lerroa"

 - [E116]: "baztertua dela dio lantaldeak, eta egia da (OEHn erabili dutenak: Ubillos, Añibarro, Agirre Asteasukoa, Elizondoko Kristau ikasbidea; bestetan ez dut aurkitu); baina honelakoak ez ditugu orain izartxoarekin ematen, eta bi irtenbide ditugu: edo zerrendatik kendu eta ez aipatu, edo dagozkion marka eta azalpenekin jaso, adib.: "dohatasun iz. Zah. g.er. 'dohatsutasuna, zoriona'"

 - [E123]: "bigarren bidea aukeratuko nuke, dagozkion marka eta azalpenekin jaso".

 - Erabakia: Erabakia (2006-06-30): "Ok bigarrena".

dohatsu
1 adj. Zorionekoa. Ik. dontsu. Anton. dohakabe. Betiko bizitza dohatsua iristeko. Zahartzaro dohatsua izan. Munduak dohatsutzat dauzkanak. Dohatsua egia bere baitan ezagutzen duena. Denbora dohatsu haietako guraso zintzoak. Ordu dohatsu hartatik bertatik karrez beteak izan ziren. Eta ikuste horrek dohatsu bilakatuko gaitu. Dohatsu bihotzez direnak garbi, haiek ikusiko baitute Jainkoa. Dohatsu zuek, negarretan bizi zaretenok.
2 adj./iz. Zerua erdietsi duena; bereziki, santuen azpitik, Eliza katolikoak halakotzat hartua duena. Santu, dohatsu eta agurgarri guztien bizitzak idatz zitzala. Balentin Berriotxoa dohatsua. Birjina eta santu dohatsuak.
Azpisarrerak

Aztergaia: dohatsu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:05 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
dohatsu egin
du ad.-lok. Zorioneko egin, zorioneko bihurtu. Hark dohatsu egiten gaitu lurraren gainean.

Aztergaia: dohatsu egin

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Lantaldearen proposamena: Z9:OEH-AS 2018-01-16 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: DOHATSU EGIN (Lar, Añ, H). "Glorificar" Lar. "Felicitar, hacer feliz [...] doatsu egin" Ib. "Prosperar [= 'hacer feliz, afortunado']" Ib. "Egun batez Iainkoak dohatsu egin gaitu, un jour Dieu nous rendra bienheureux" H. v. dohatsutu. Tr. Documentado en autores septentrionales desde mediados del s. XVII. Al Sur se encuentra en J.B. Aguirre, Arrue y algunos autores del s. XX. Hemen benedika gaitzan / Eta dohatsu egin. Hm 68. Zeren Jinkoak hurak saintü eta dohatsü egin baitütü. Bp II 88. Eta Leak erran zuen, hori da ni dohatsu egiteko. Urt Gen 30, 13 (Dv ene dohatsutasunerako, Ur nere zorionerako). Haren bihotz ontasunak eta bothereak ez dute mugarririk; bethi gu laguntzerat eta dohatsu egiterat dago. Lg II 111. Hanbat inspirazione, mobimendu, Jaunaren deitze ezti, dohatsu egiteko gai zirenak. Brtc 118. Hor heldu da Jesus justua / Azkeneko / Gu dohatsu egiteko. Monho 142. Zeñaren edertasuna ekusteak betiko doatsu egiten dituan Zeruko Aingeruak. AA III 340 (v. tbn. 582). Zeruan bere seinduak bere zorionaz beraz dohatsu egiten ditu. Dh 203. Dohatsu egiten gaituen bihotzeko garbitasunak. Jaur 382. v. tbn. Arch Fab 113. Berez dauka bera sinisten duten guziak doatsu egiteko indarra. Arr GB 138. Harek dohatsu egiten / gaitu lurraren gainean. Etcham 45. Barkatu bai dituzu ta estali [nere lengo gaitzak] ni Zutaz doatsu egiteko. Or Aitork 245. Eta, zuk doatsu egindako zaldunaren / burrukaren bat ikusi! Berron Kijote 27. "Beatificar, doatsugin, santuren bat zeruan dagoala esan, erabaki, zeiña dan Aita Santuren ekintza" Lar. Quitoko lirio sonatu Jesus Paredes beatifikatu edo doatsu egiteko egiñ ziran auzi-paperetan. Arr May 151. 1952garren urtean asi ziran Salamancan dominikotar jakintsu au doatsu egiteko garbitasun eta agiriak billatzen. Alzola Atalak 135.

def: dohatsutu, dohatsu/dohatsutu, dohatsutzen du ad. Dohatsu egin. // adib: auzi paper, auzi-paper Auzi bati dagokion agiria. Jesus Paredes dohatsu egiteko egin ziren auzi-paperak. [s.u. auzi].

dohatsu egin 4, EiTB (“Benedikto XVI.ak dohatsu egin du Joan Paulo II.a Done Petri Plazan eta ondo kaleetan bildu den milioi inguru pertsonen aurrean, Vaticanotik zabaldu dutenez”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dohatsu egin , Berria (“Oharkabean, Melinda dohatsu egiteko eginahalean murgilduko dira lagun horiek”).

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Eraikuntza librea, lexikalizatu gabea

eraikuntza librea.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dohatsu sarreran.

dohatsuki
adb. Dohatsuen eran. Dohatsuki bizi diren senar-emazteak. Mundu honetatik dohatsuki ilkitzeko.

Aztergaia: dohatsuki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
dohatsutasun
1 iz. Zoriona. Betiereko dohatsutasuna. Zertan datza santuen dohatsutasuna?
2 iz. Zoriontasuna (Nazareteko Jesusek aldarrikatu zuena). Ebanjelioko zortzi dohatsutasunak. Laugarren dohatsutasuna.

Aztergaia: dohatsutasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
dohatsutu, dohatsu/dohatsutu, dohatsutzen
du ad. Dohatsu egin.

Aztergaia: dohatsutu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

dohatsutu, dohatsu(tu), dohatsutzen. du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

dohatsutu, dohatsu(tu), dohatsutzen

dohatu, doha, dohatzen
du ad. Ipar. Dohainen batez hornitu. Jainkoak gizon batzuk dohatu ditu bertsolari izateko. Dohain onez dohatu nau Jainkoak. Eskasik gabea, indar edo ahal guztiez dohatua. || (Partizipio burutua izenondo gisa). Nornahi bezain trebeak eta dohatuak. Mutil dohatu horiek aritzen diren gisan, nork ez luke nahiko pilotari izan. Pilotari, predikari dohatua.

Aztergaia: dohatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

dohatu, doha, dohatzen. Ipar. du ad. `gaitu, jantzi': Jainkoak gizon batzuk dohatu ditu bertsolari izateko; pilotari, predikari dohatua.

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

dohatu, doha, dohatzen

Informazio lexikografikoa
Erabileremu dialektala

Ipar.

Forma baten adiera(k)

iaioa, jantzia

Adibide argigarriak, testuinguru egokiak

Jainkoak gizon batzuk dohatu ditu bertsolari izateko; pilotari, predikari dohatua

doi
1 adj./iz. Behar adinakoa soil-soilik dena. Delako "gustu" doi hori ez zen Arestirena, gehiegizkoa nahiago izaten baitzuen maizenik, neurrizkoa baino. Ditxolariak behar duen ozarkeria doi hura: gehiagorik ez. Doiaz elikatzen gara. Doiaz baino gehiagoz ez nadin gutizia.
2 iz. (-tzeko edo -en atzizkiaren eskuin-eskuinean). Ez diat behin ere jan, edan, lo egin, bizitzeko doia baino haboro. Gizonak, zoriontsu izateko, ez du nasaiki aberats behar, bizitzeko doi hura aski du. Zuhurtziaz bilduko dute umeak hazteko doia. Bakoitzak bere doia, eguneko doia, bildu behar zuen egun guztiez. Titare hau ez da ene eriaren doi. Bekatuaren doiko zigorra.
3 adb. Doi-doia. Adar-muturrak doi ageri zaizkie. Lepoan zapia muga duela, doi ukitu dio axala. || Hainbesteraino ahuldu zen, non doi-doi zutik egon ohi zen. Doi-doi ikustez nuen ezagutzen.

Esaera zaharrak

Mahatsardo doiak ditu flakoak azkartzen; soberak, azkarrak flakatzen. Zein da orotako aberatsena?: bere doiaz gogobetetzen dena.

Aztergaia: doi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z1:BatHizt 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:04

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

1 izond. eta iz. 'neurri egokikoa': doiaz elikatzen gara; mahats-ardo doiak ditu flakoak azkartzen; soberak azkarrak flakatzen. 2 adlag. 'ozta-ozta': adar-muturrak doi ageri zaizkie / AS: doi bat 'pixka bat': aitaren oroitzapena doi bat bizirik zuen, doi-doi(a): 'ozta-ozta'; 'zehazki', bizi-doia, jan-doia 'tripa-truke'.

Lantaldearen irizpideak
Forma arautuaren azalpenaz oharra

AS gisa gehituz: doi-doian, doi-doietarik; eta adib. gisa x-ren doia osaerakoak.

Informazio osagarria
Zerrendakoaren oinarri bereko eratorriak-eta

doikuntza, doitasun, doitu ere jasotzekoak dira, adiera berria (gazt. 'ajustar') markatuz

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

doi bat ("aitaren oroitzapena doi bat bizirik zuen"), doi-doia ('ozta-ozta' eta 'zehazki'); bizi-doia, jan-doia ('tripa-truke')

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

1 (iz. eta izond.) neurri egokikoa ("doiaz elikatzen gara"; "mahats-ardo doiak ditu flakoak azkartzen; soberak azkarrak flakatzen"); 2 (adlag.) ozta-ozta ("adar-muturrak doi ageri zaizkie")

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E115]: "AS: doi bat 'pixka bat': aitaren oroitzapena doi bat bizirik zuen, doi-doi(a): 'ozta-ozta'; 'zehazki', bizi-doia, jan-doia 'tripa-truke'. AS gisa gehituz: doi-doian g.er., doi-doietarik Zub.; eta adib. gisa x-ren doia osaerakoak: bakoitzak bere doia bildu behar zuen egun guztiez; titare hau ez da ene eriaren doi; bekatuaren doieko zigorra. Doidoi: ipar."

 - [E116]: "doi-doi(a) forman arautu zen lehen itzulian, eta forma horretan uztekoa da, emana dugun arauak agintzen duenez, hau da: marratxo eta guzti; Ipar. marka erantsi nahi dio, nonbait, TXPk, baina ez da Iparraldekoa bakarrik (ik. OEHko oharra: "Algo más usado al Norte..."). Proposamena: bere horretan utzi lehen itzulikoa".

 - Erabakia: Erabakia (2006-06-30): "Ok".

doi bat
1 zenbtz. Pixka bat. (Izen bati dagokiola). Edertasun doi bat eskatzen dute.
2 adb. Kopuru edo neurri txikian. (Aditz bati edo -ago atzizkia hartzen duen adberbio bati dagokiola). Aitaren oroitzapena doi bat bizirik zuen. Doi bat zuzendurik. Nire gogoetak doi bat argitzen dira. Eiherazainek herriko garia doi bat garestiago dutelako erosten.
3 adb. Denbora pixka bat, une bat. Doi bat so eskuin, so ezker egonik, kaperan sartzen da. || Arkupeak hor daude, doi batez bederen, babesteko.
Loturak

Aztergaia: doi bat

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: `pixka bat': aitaren oroitzapena doi bat bizirik zuen

doi-doia
1 adb. Ia ez; besterik ez. Ik. ozta. Doi-doia jasan ahaleko oinazeak. Hirurogei zenbat diren doi-doia jakingo omen zuen. Hitz bat esan zuen doi-doia. Doi-doia ahamen bat hartzen nuela bidean. Janzteko doi-doia duenak. Irabazten zutenarekin doi-doia bizi ziren. || Senideekin ere doi-doiako adiskidetasuna besterik ez zuen.
2 adb. Zehazki.
Loturak

Aztergaia: doi-doi

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

AS: 'ozta-ozta'; 'zehazki'.

doi-doian
adb. g. er. Doi-doia. Doi-doian salbatu ginen.
Loturak

Aztergaia: doi-doian

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH: AS

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: AS / EskolaHE: -

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

doi sarrerari dagokion azpisarrera.

Maiztasuna

g.er.

doi-doietarik
adb. zub. Doi-doia. Doi-doietarik ihes egin zuen Erreginak, erdia beztitua, bere ganberatik.
Loturak

Aztergaia: doi-doietarik

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Ahoz erabilia, nahiz testuetako lekukotasunik ez duen

Zuberoan arrunta dela dio J.-L. Davantek.

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-tik: -eta-rik.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

doi sarrerari dagokion azpisarrera.

Erabileremu dialektala

Zub.

doigarri
adj. Doitu daitekeena. Euskarri doigarri batean bermatzen da taula. Eserlekuaren uhala doigarria da, eta itxigailu bikoitza du. Mahai doigarria.

Aztergaia: doigarri

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z11: LBeh30 2023-10-10 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

LB 30 (Berria 1, EiTB 1, Consumer 1, Laneki 22, UEU 5); ETC 17

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: apal doigarri, babesgarri doigarri, golfeko bisera doigarri, kondentsadore doigarri, maindire doigarri, oin doigarri, zela doigarri (TN dira).

Erdaretako formak

es ajustable; fr adaptable, réglable: Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia, eta Euskaltermen termino normalizatua da. Sartu.

doiki
adb. g. er. Neurri egokian. Ezin baititzakegu doiki itzul eskerrak.

Aztergaia: doiki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: + / EuskHizt: azalpen berritua / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: - / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Atzizkien araberako erabakiak

-ki.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

adlag.

Maiztasuna

g.er.

Forma baten adiera(k)

neurri egokian.

doikuntza
iz. Doitzea, neurri egokira etorraraztea. Aurrezkiaren eta gastuaren artean egin beharreko doikuntza.

Aztergaia: doikuntza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio lexikografikoa
Hedapenezko adierak
doilor
1 adj. Mespretxua bereganatzen duena, leialtasunik edo esker onik agertzen ez duena. Ik. bilau 2. Guztiz eskergabea eta doilorra izan behar da, hain Ongile oparoari horrela erantzuteko. Otsein doilorren zantarkeria. Doilorra, hezurrak hautsiko dizkiat. Bihotz doilorrekoa.
2 adj. Zekena, zikoitza.

Esaera zaharrak

Eli doilorrean ez da zer hautu, eta bizar-gorritan gutxi zer sinistu. Txori doilorrak kanta doilorrak.

Aztergaia: doilor

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z1:BatHizt 1992-06-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
doilorkeria
iz. Doilorraren nolakotasuna; doilorrari dagokion egitea. Ik. bilaukeria; belzkeria. Doilorkeria hura ordaintzeko. Lapurreta eta gainerako elkarri egiten zizkioten doilorkeriak eta bidegabeak. Ahalkea, ohorea eta prestutasun guztia galdurik, doilorkeriaz prezatzea. Doilorkeriak esaten. Andre Otxandaren doilorkeria eta azpikeriak.

Aztergaia: doilorkeria

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
doilorki
adb. Doilorkeriaz. Zertan huts egin diegu, gurekin honen doilorki jokatzeko?

Aztergaia: doilorki

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
doilorkume
iz. Gizonezkoak iraintzeko erabiltzen den hitza. Ik. putaseme. Doilorkume ustelok! Doilorkume arraioa!

Aztergaia: doilorkume

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-kume.

Informazio lexikografikoa
Forma baten adiera(k)

irain-hitza.

doilortu, doilor/doilortu, doilortzen
da/du ad. Doilor bihurtu. Ez izanak ez dik gizona doilortzen, ez lohitzen. Laster doilorturik, makurtzen da edozein grinaren azpira. Atzerrian doilortu zen.

Aztergaia: doilortu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

doilortu, doilor(tu), doilortzen. da/du ad.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

doilortu, doilor(tu), doilortzen

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

da / du ad.

doinu
1 iz. Kantatua izateko gai den musika-noten segida. Ik. aire 4; melodia. Hurrenak entzungo du aparteko soinua, hala nola hurbilean kantatzen den doinua. Doinua, Xenpelarren "Berrio-Otxoa"rena bezala. "Esne-saltzailea"ren doinuan. Zuk ere hiru bertso, nahi duzun doinua hartuta, udaberriari kantatu behar dizkiozu. Ahairearekin edo doinuarekin bat egin behar dute hitzek. Doinu zaharrak saihesturik, berrien bila abiatu direnak. Zuberotar koblakarien doinuak. || Jauretxean sartu ziren eliz abesti eztitsuen doinupean.
2 iz. Ahotsaren tonu aldaketen segida, hizkera bakoitzaren ezaugarri gertatzen dena. Euskalkien azentu eta doinuari buruzko azterketak. Hitz bakoitzak badu bere doinua.

Aztergaia: doinu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:03 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
doinuera
iz. Doinua (ahotsarena). Garrantzitsua da ebakera zuzenez eta doinuera egokiz irakurtzen jakitea.

Aztergaia: doinuera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: entonación.

Adierazle egokia da, eta horren premia dago

forma berria da eta egokia, lantaldearen ustez, 'intonazioa' adierazteko (doinu soilak hori ere adieraz dezakeen arren).

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-era.

doitasun
iz. Doia denaren nolakotasuna. Teknika horiek doitasun handiko azterketak egiteko aukera ematen dute. Kulturgintzan, murrizketa horiek neurriz egitea eskatuko nuke, doitasunez, euskarari kalte egin gabe.

Aztergaia: doitasun

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio lexikografikoa
Hedapenezko adierak

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E109]: adiera berria ez dateke "ajustar", "ajuste" baizik.

doitu, doi/doitu, doitzen
du ad. Neurri egokira etorrarazi. Kostuak doitzeko lanean ari gara.

Aztergaia: doitu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z2:IkHizt 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

doitu : O Po ("Esku erri et'ahurra / Hain xuri, zein elhurra, / Oina doituz bezala / Menharr' eta laburra", "Hur' ene soberaren doitzen / Iarririk, ari zen noiz goitzen / Ene samurreg' izanaren, / Noiz ene bihotz epelaren / Gar behar zen gauzetan, gortzen"); eta OEH argitaratuan ("ap. DRA"), Elizondo KristPE ("Aitak egin, Semeak erosi, Espiritu Santubak berriz doitu ninduten!" #mdash# 'santificar').

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

doitu (eta desdoitu) 35: Elizondo KristPE (OEHko agerraldi bera), Lfn, Txill, Saioka/8 2, K. Fernandez 2, K. Altonaga 2, HezkSaila 1984, J. Oregi, LehenZikloEsper, Elhuyar 2, MerkatalEZ, MarrazTekn 2, TeknolMekan 3, I. Iñurrieta, UZEI 2, GAO 1990-1998 2, Hitz-ordena, Fisika Pr. 1995, A. Alberdi, J. Iturbe, H. Cano, U. Larramendi, B. Urkizu, J.R. Etxebarria 3; doitze (eta kontu-doitze) 2: cf. supra.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

doitu : AB50 6, AB38 4, HiztEn, LurE // Ez dugu aurkitu ap. Euskalterm.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

doitu : EuskHizt, ElhHitz, HiruMila, Lur EG/CE eta EF/FB, Casve EF (doitü), DRA, // Ez dugu aurkitu ap. HaizeG BF, Lh DBF, PMuj DVC.

Bestelakoak
Jatorrizko forma

soinua doitu

Euskaltzaindiaren Arauak

doitu, doi(tu), doitzen. du ad. 'neurri egokira eraman'.

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

doitu, doi(tu), doitzen

Informazio lexikografikoa
Hedapenezko adierak

neurri egokira eraman

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Bidalketa: ik. oh. s.u. ajustatu.

doitxera
iz. [Oharra: Euskaltzaindiak, doitxerak euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aleman].

Aztergaia: doitxera

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Forma saihestekoa

Saih. Ik. aleman.

doitzaile
1 adj./iz. Doitzen duena.
2 iz. teknol. Metalezko piezak neurri egokira ekartzen dituen langilea. Batez ere galdaragileak, soldatzaileak eta doitzaileak behar dira. Aguraingo Orbegozon ari nintzen lanean, doitzaile.

Aztergaia: doitzaile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: EOh Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

ik. EArau120: 'ajustadore* e. doitzaile'.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak
doitze
iz. Neurri egokira etorraraztea. Ik. doikuntza. Oraindik proba eta doitze ugari behar omen du sistema honek.

Aztergaia: doitze

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z10: LBeh75 2020-07-14 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu doitze formarik.

doitze 63: Argia (“Hemendik hogei urtera, beraz -oraindik proba eta doitze ugari behar omen du sistema honek-, granitozko harkaitzen muineraino egindako zulo estuetan pilatu eta ezkutatuko dituzte hondakin bidoiak, bata bestearen gainean, lurrazaletik 1.000 metroko sakonerara heltzen direneino”), Berria 7 (“Azken puntu horri buruz, ELAko buruak enpleguaren eta soldaten inguruko doitze planak salatu ditu: Enplegu mailak ez du zerikusirik soldatekin, baizik eta jarduerarekin; bestela, Suedian inor ez litzateke lanean arituko, eta Afrikan, aldiz, guztiak”, “Espero daiteke CSNren baiezko erantzuna; alegia, doitze batzuk eginda, Garoñak jarrai dezakeela lanean 2019ra arte”), EiTB 33 (“Ministerioaren helburua ETAren iragarpenaren ostean sortu den aro berriari egokitzea da eta aldi berean, doitze neurriekin bat egitea”), Elhuyar (“Eta, bestetik, GPS eta GLONASS sistemekin bateragarria izango denez, zehaztasun handiagoa lortuko dugu, satelite gehiago egongo direlako eskura: seinale gehiago jasoko direnez, doitzeen emaitzak zehatzagoak izango dira, eta, gainera, emaitzak lortzeko aukera emango du gaur egun seinalerik jasotzen ez den lekuetan, edo satelite kopurua kokapena kalkulatzeko nahikoa ez den lekuetan”), Elkar 4 (“Gaur egun mintzatzen diren hamar mila hizkuntzek argi eta garbi erakusten dute baldintza sozial eta naturalen ondorioz egin beharrezko egokitzapenak eta doitzeak zertan diren”), Consumer 7 (“Egurrezkoak edo bestelakoak izan daitezke; garrantzitsuena, ongi fabrikatuak egotea da, atzealdea ondo bukatua (arraspatu eta bernizatua), doitze perfektua eta aurreikusiriko gehieneko kargaren araberako labaintze sistema edukitzea”), Jakin 5 (“Zuhur jokatu beharko du sektoreak, beraz, eta garaiz heldu beharko die egituren eta prozesuen doitze eta egokitzeari, negozio eredu berrien bidean”), Laneki 3 (“Zulo errektangularraren doitze fina”), UEU 2 (“Dinamika soziala ez denez desbiderapenengatik urratzen, arazoak doitze- eta sozializazio arazoak besterik ez dira”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

doitze 6: Berria 4 (“Alemaniako ipar-mendebaldean, Ipar Renania-Westfalia landerrean dago Bochum, eta Opelek han duen lantegian 4.000 behargin kaleratzea aurreikusten du General Motorsen doitze planak”), Iñigo Aranbarri (“Horrela, adibidez, 'zerga iraultzailea' 'estortsio ekonomikoa' deituko da, 'salneurrien doitzea'”), Josu Landa (“Bost urte lehenago bera saiatu zen afinaziorako gako-doitze lanak burutzen, baina emaitza penagarria izan zen eta orduan bai, egun hartan bertan deitu behar izan zion afinadoreari, biharamunean pianoa joko bazuen”).

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia da, eta sarrera gisa jasotzekoa.

doktoradutza
[Oharra: Euskaltzaindiak, doktoradutzak euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. doktoretza; doktorego].

Aztergaia: doktoradutza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:26 1998-10-06 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa
Lantaldearen proposamena: Z10: LBeh16 2020-03-10 Lantaldeak baztertua, eta beste batez ordezkatzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ik. OEH argitaratuan: dotoretza (MEIG: "Dotoretzaren ohorea"), dotorgo (Lf ELit: "Haritschelharrek berak bere dotorgorako liburu nausian hamabi horrialde handi bete ditu gai hortaz") eta dotoradutza (MEIG: "Urtebete gehiago ere eman zuen han, ikasten eta irakasten, Dotoradutzakoak prestatzen zituen bitartean").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

dotoradu mailla G 1 (S. Aranbarri: "Dotoradu maillako tesisa"); EB dira doktoradutza 10 (ArauErab 1988: "Doktoradutza, Lizentziatura, Arkitektu edo Ingeniari tituloa duten funtzionariek har dezakete parte"; A. Erkoreka: "Filosofia eta Letratako doktoradutza Friburgoko Unibertsitatean"; MAtx: "Erromako Gregoriana Unibertsitatean burutu zuen Doktoradutza Teologian"; Egin 1988: "bertan ekonomia arloan doktoradutzarako klaseak emango dituelarik"; EHAA 1988: "Doktoradutzako programa bakoitzerako"; "Doktoradutza-programa" 2; UnescoAlb 1989: "Doktoradutzako tesia 1897an argitaratu zuen" eta 1990: "Frantziako lehiaketa ospetsuenetako bat eta doktoradutza eskuratu zituen"; Amatiño: "Deustuan Filologia Erromanikoaz lizentziatu zen eta Psikologia Doktoradutza Strasburgon"); doktoredutza 2 (KultUrtekaria 1988: "Magisteritzara pasa nintzen urte berean Doktoredutzari bete-betean ekin nion"; "Doktoredutza bukatu eta ustekabean hona deitu ninduten"); do(k)toratu [ad.] 2 (cf. infra); doktoratze-tesi 2 (EHHistoriaz: "ikertzaile gazteen Doktoratze-tesi edo lan espezializatuen argitalpenetan oinarritzen da"; "Doktoratze-tesi hauen ondoren beste zenbait irakurri dira"); doktore-tesi 1 (EHAA 1985: "Doktore-tesia aurkeztu eta onartu beharko da"); doktore(-)titulu 3 (I. Baztarrika: "zientzi sozialetan Doktore titulua lortzeko egina"; EHAA 1985 2: "Doktore-titulua erdiesteko, Lizentziatu, Arkitekto edo Ingeniari-tituluaren jabe izanik"); doktorego 5 (EHAA 1985: "Hirugarren zikloko ikasketez eta doktoregoaz"; "Doktorego-Programako ikastaro eta mintegiak egin eta gainditu" 2 aldiz eta "Doktorego-Programak ikastaro eta mintegitan egituratuko dira"; K. Zuazo: "Mitxelenaren zuzendaritzapean burutu zuen Doktorego Tesiaren eranskina bait da Sarasolaren lan hau"); doktoretza 2 (Demografia 1986: "Lizentziatura, Goi-Injinerutza eta antzeko ikasketak, eta baita doktoretza eta espezializazioa ere"; KultUrtekaria 1988: "ordurako Doktoretza egiteko asmoa buruan nuen"); tesi doktoral 4 (Elhuyar 1981: "Tesi Doktorala burutu Donostiako Injinadore-Eskolan"; Txostena 1978: "liburu, tesi doktoral, oroitzapen"; J.I. Paul: "Gipuzkoaren industrializatzeari buruzko Monserrat Garate-ren tesi doktorala"; Hemen 1988: "El Pais" eta Euskadi izeneko tesi doktorala"); tesis dotoral 1 (B. Otaegi: "1963'gn urtean P. Marquer antropologariak euskal arrazataz egin zuan bere tesis dotorala").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

doktoradutza : DFrec 1, AB50 4; doktorago : DFrec 1; doktoral : DFrec 1, AB50 (tesi doktoral) 9; doktorego : AB38 2, AB50 1, HiztEn, LurE, Euskalterm 2 (eta doktorego-tesi 1, doktorego-kurtso 1); doktoradu : AB50 1; doktoratu (cf. infra); doktoretza : HiztEn, LurE.

Sektore jakin bateko informazioa

HezkAdmin: doctorado: doktoretza (eta zuzenbide-doktoretza; filosofia eta letretako doktoretza); doctorarse: doktoratu.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

doktorego : EuskHizt, HiruMila, ElhHizt, Casve EF (doktoregoa), PMuj DVC (eta dotorego); doktoretza : EuskHizt, ElhHizt, EskolaHE, PMuj DVC; doktoratu : cf. infra; doktoradutza : ElhHizt. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE, HaizeG BF, Lh DBF, DRA.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Erdal doctorado / doctorat formen ordainak: doktoretza , doktorego : HiruMila, ElhHizt, PMuj DCV (dotorego, dotoretza); dotorgoa : Casve FE; erakasle-mail : HaizeG FB; irakasle-mail : PMuj DCV. Ez dugu aurkitu ap. Lur EG/CE eta EF/FE.

doktoradutza [Oharra: Euskaltzaindiak, doktoradutza-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, hitz hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. doktoretza; doktorego].

doktoradutza 14; doktoretza 277; doktorego 244.

doktoradutza 4; doktoretza 49; doktorego 90.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: - / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak

Debekua bere horretan uztea proposatu da: mailegu mozorrotua da, eta komeni da hori gogoraraztea.

Informazio osagarria
Forma saihestekoa

Saih. Ik. doktoretza, doktorego.

doktore
1 iz. Unibertsitateko ikasketa sail batean maila gorena lortu duen pertsona. Letretan doktorea zen.
2 iz. Kristautasunaren dogmak azaltzen zituen teologoa; Juduen Legea erakusten zuen irakaslea. Elizako doktoreak. Beste Agustin bat, edo maisuen doktore, doktoreen maisu, munduko ikasle guztien irakaslerik jakintsuena. Sinagogako doktoreak.

Aztergaia: doktore

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArauB
Lantaldearen proposamena: Z1:HBB 1992-04-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:08

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Euskaltzaindiaren Arauak

iz.

Informazio osagarria
Lexemen erregulartasuna

-kt-

Informazio lexikografikoa
Formen arteko bereizketa semantikoak

doktore (iz.) eta dotore (izond.)

doktore tesi, doktore-tesi
iz. Doktoregoa lortzeko aurkezten den ikerketa-lana. Ik. tesi 2; doktorego tesi. Ingeniari titulua eskuratzeko ikasketak amaitu ondoren, doktore tesia egin behar du ikerkuntza-lanetan hasi nahi duenak. Doktore tesia aurkeztu, defendatu.
doktoregai
iz. Doktore tesia egiten ari den ikaslea. Doktoregaiak hautatuko du zein ikuspegitatik aztertuko duen bertsolaritza. Era askotako doktoregaientzat izan daiteke deialdi hau interesgarri.

Aztergaia: doktoregai

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: doctorando.

Informazio osagarria
Hitz elkartu sistematikoki (berr)ikustekoak

-gai.

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

doktorego
iz. Doktore maila. Ekialdeko hizkuntzetan doktoregoa lortu zuen Sorbonako Unibertsitatean.

Aztergaia: doktorego

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-go/-tza bitasuna -go-ren alde makurtua delakoan kasu honetan

doktorego tesi, doktorego-tesi
iz. Doktoregoa lortzeko aurkezten den ikerketa-lana. Ik. tesi 2; doktore tesi. Doktorego tesia aurkeztu, defendatu.
doktoretza
iz. Doktoregoa. Doktoretza-ikastaroak.

Aztergaia: doktoretza

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z5:EEBS:36 1998-10-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH: - / EuskHizt: + / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: doctorado / doktoretza-kurtso: curso de doctorado / doktoretza-tesi: tesis doctoral

Informazio osagarria
Atzizkien (eta aurrizkien) erregulartasuna

-tza/-go.

doktrina
iz. Egile edo eskola baten ideia edo iritzi multzo egituratua. Ik. dotrina. Aristotelesen doktrina. Fedegabe hark bere doktrina galgarriak zabaltzen zituen lekuetan. Filosofia-doktrinak. Europako kristauek doktrina katolikoa ez zutela ondo ezagutzen.

Aztergaia: doktrina

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:07 1994-02-23 Lantaldeak erabaki gabe utzia

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Txostenaren laburpena

Bi adiera ezberdindu ditugu: 'katixima' eta 'irakaspen sistematiko-egituratua'. Testuetan banaketa semantiko hori egiten saiatu gara, baina aitortu beharra daukagu ez zaigula beti argia gertatu: hurbilpen-balioa du, beraz, hemengo banaketak.

OEHko datuak [laburduren azalpena]

a) 'Irakaspen sistematikoa' adieran dotrina (gizarte-dotriña, kristau-dotriña, dotriña liburu, dotrinamendu...) erabilixeagoa da, 387 aldiz: B 44 (Mg CO, Añ, fB Ic, Erkiag BatB...); G 268 (Gco, AA, Cb Eg, Bv AsL, Vill Jaink...), IE-ZuAm 68 (Harb, Mat, SP Bp I, ES, Añ CatAN...); EB 7 (MEIG, Mde HaurB, Arti Ipuin); doktrina forma (doktriña, doktrinista, doktrinagarri, giristino-doktrina, kristau doktrina) 324 aldiz azaldu da, batez ere IEan: B 47 (Mg CO, Añ, fB, Erkiag Arran...), G 46 (Mg CC, AA, Ub...), IE-ZuAm 230 (Lç, E, Mat, EZ Eliç, Tt, Lg II, Monho, Dh, Elsb Fram...); eta EB 1 (MEIG); b) 'katixima' adierakoak HMkoak dira batez ere: dotrina forma, eratorri eta konposatuak (dotriña, dotriña erakusle, dotrina-paper, dotrinatu...) 403 aldiz azaldu dira: B 107 (fB, Mg CO, Añ, Mg PAb...), G 257 (Cb EBO, Cb Eg, AA, Gco, Ub, Aran SIgn, Tx B, Inza Azalp, Uzt...), IE-ZuAm 9 (Mat, Añ CatAN, Mdg, Mattin), EB 30 (MEIG, Osk Kurl); doktrina (doktriña, giristino doktrina, kristau doktrina...) 80 aldiz: B 43 (Cb CatV, JJMg, CatBus, fB, Añ EL, CatLlo), G 22 (Mg CC, AA, Ub), IE 13 (E, EZ Man I, EZ Eliç, LE Prog, CatLuz...) eta EB 2 (MEIG).

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

a) 'katixima' adierako dotrina (dotriña, dotrina-liburu, kristau dotrina...) da nagusia, 57 agerraldirekin: B 2, G 29, IE 1, EB 12, EgAs 13; doktrina behin azaldu da, EB; b) 'irakaspen sistematikoa' adierako dotrina (dotriñ, dotrinario, dotriña...) 60 aldiz: B 2, G 23, IE 1, EB 27, EgAs 7; doktrina (doktrina-estrategia, doktrinal, doktrina-mota...) 42 aldiz: EB 40; IE 1, EgAs 1.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

doktrina: DFrec 1, doktrinario: DFrec 1, dotrina: DFrec 14; AB38 6; AB50 4, dotrinario: DFrec 1, dotriña: DFrec 8; AB50 2; a) 'katixima' doktrina: AB38 4, dotrina: AB38 1 (eta dotrina-azalpen 1); HiztEn-LurE; b) 'irakaspen sistematikoa': doktrina HiztEn (eta doktrinamendu, doktrinario, doktrinatu); dotrinatu : LurE.

Lantaldearen irizpideak
Iritzi-emaileen oharrak ezagutu behar dira

Filosofia nahiz Zuzenbideko sektoreek darabiltena galdetuko da, datuok eskainiz

Informazio osagarria
Lexemen erregulartasuna

-kt- multzoa atxiki ala soildu erabaki ezinik da batzordea, maila desberdinetako kontuak baitira batzuentzat a(k)zio, do(k)tore, erre(k)tore, subje(k)tibo etab.etakoak, eta zail ikusten baita irizpide edo printzipio orokorrik; doktrina onartzeko aipatu diren arrazoibideak: a) dotrina ('kristau-ikasbidea, katixima') eta doktrina ('irakaspen sistematiko-egituratua') bereizketa semantikoa egiteko gaitasuna; b) sistematikotasun horren berri eman beharra egoten da fenomenologia bezalakoen definizioetan (ez baita 'irakaspen' soila); c) erregulartasuna oinarri-eratorrien artean (doktrinal, doktrinario, doktrinatu, etc. onartzekotan, -kt- multzo eta guzti onartu beharra egongo bailitzateke); dotrina soildua bakarrik eskaintzearen aldeko arrazoiak: a) ez dago bereizketa semantikoa egiteko forma-desberdintasunaren beharrik; b) tradizioko erabileretan gurutzatu egiten dira bereizketa biok (hots: 'katixima'ri doktrina ere deitu zaio #mdash#cf. OEHak aipatzen dituen Oe, Iraz, Arz, CatLlo, CatLuz, CatCeg, CatBus, CatUlz#mdash#, eta dotrina ere bai 'irakaspen formal-sistematikoa'ri #mdash# cf. "Rousseauren dotriña": Vill Jaink 187); c) eratorriak mailegatu arren, beti da posible irakaspen, batetik, eta, bestetik, doktrinal, doktrinario, etab. egitea

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [A106]: "ktmultzoa bultzatzearen alde nago: doktrina.Bi formak, esanahi bereziz, bultzatzeko argudio nahikorik ez dut ikusten: dotrina, 'kristau ikasbidea' eta doktrina 'irakaspen sistematiko egituratua' kontzeptuen artean ba al da funtsezko alderik?" (1994-11-02)

 - [E124]: behialako euskaldun analfabetoentzat ala XXI. mendeko pertsona ikasientzat ari al gara? Letra idatzia ohiko duen irakurle modernoak gaur higuin sentiken du irudiz ezjakinei begira egindako errazkeria horien aurrean. Cfr. seta eta sekta, dotore eta doktore, erretore eta errektore...Antzeko arrazoiengatik berreskuratu ditugu institutu, absolutu, konstituzio, problema, subjektu, antarktida gisakoak, noizbaiteko atsolutu, istituto, kostituzio, prolema, sujeto, antartida begi-mingarriak bazterturik" (1995-01-25)

 - [I102]:  dotrina: tradizioak agintzen duela uste dut, eta ontzat joko nuke, nahiz eta gero doktrinal, doktrinatu eta halakoak onartu" (1995-01-10)

doktrinal
adj. Doktrinari dagokiona, doktrinarena. Protestanteen etikaren sustrai doktrinalak eta soziologikoak.

Aztergaia: doktrinal

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4B:EEBS:006 2002-11-13 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

doktrinal (eta dotrinal 2) 6: Jaunaren Deia 1973 ("Katolikoen etikaren eta protestanteen etikaren sustrai doktrinalak eta batzuetan soziologikoak"), Azurm ("Eta propaganda egiten bait zuen, ez tratadu doktrinalik"), B. Urgell 2 ("Larregik kapitulu guztietan erdia kondairari eta beste erdia inguru, horren azalpen dotrinalari eskaintzen dio", "Larregiren bigarren kapituluko iruskin dotrinaletik ez da ezertxo ere geratzen Lardizabalenean"), DNoticias 1997 ("Gai erakargarrien azterketa doktrinaletik hasi, hizkuntz zuzenbideari buruzko azterketa..."), J. Iturbe ("Sarrera-probak hiru atal dauzka eduki doktrinal gisa").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50, HiztEn, LurE, Euskalterm // 'doctrinal' itzulitakoak: doktrina -: Euskalterm 1 (doktrina-gorputz 'cuerpo doctrinal'), irakasbidezko : Euskalterm 1 (doktrinazko, irakaspen-, irakaspen mailako sinonimoekin), irakaspen -: Euskalterm 1 (irakaspen-ortodoxia 'ortodoxia doctrinal'); irakaspenezko : Euskalterm 1 (irakaspenezko oker 'error doctrinal').

Beste (edozein) iturritako erabilerak

doktrinal : Vill KFede 23 ager. (adib. 51: "Fede doktrinala, adimenduzkoa etab. deitzen zaio, halako mezprezio eta irriño batekin"; 62: "fedearen bidez onartzen den gordairu doktrinala edo egien bilduma"; 145 tit.: "Gaur modan den oposaketa: fede pertsonala eta fede doktrinala"); doktrinalki : Azurm EspEusk 123: "ikusi dugu nola guzti hori tradizio apostolikoan dagoen doktrinalki".

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt, ElhHizt, HiruMila, EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

doctrinal formaren ordainak: erakaspene(z)ko , ikasbideko : Casve FE; irakas -: PMuj DCV (relat. a la doctrina) // Ez dugu aurkitu ap. ElhHizt, HiruMila, XarHizt, Lur EG/CE eta EF/FE, Vox es-eu, HaizeG FB, T-L LFB.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: - / EskolaHE: -

doktrinamendu
iz. Norbaiti doktrina bat harraraztea; horren ondorioa. Sindikatuak ukatu egin du hezkuntza sisteman doktrinamendu abertzalea egon dela.

Aztergaia: doktrinamendu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4B:EEBS:009 2002-11-13 Lantaldeak besterik gabe onartua
Lantaldearen proposamena: Z6:LBeh 2011-09-20 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Lantaldearen proposamena: Z10: LBeh89 2020-12-23 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

dotrinamendu 4, SP Imit (adib.: "Nolako dotrinamendua bizi zen!", "Zein gauza eder eta alegerari den ikusteaz anaia debotak eta beruak bere eginbidetan ongi daudezila, bere ordenanzen dotrinamenduaren begiratzen!", "Huna, epel gaude oraino, hanbat dotrinamendu eta mirakuillu zure ganik enzunik, ikasirik eta ikusirik; zer lizate bada halako argirik ezpagendu zuri iarraikitzeko?"); doktrinatu 1, Lç (2 Tm 3,16: "Skriptura guzia duk dibinoki inspiratua, eta probetxable doktrinatzeko, redargitzeko, korrejitzeko eta instruitzeko iustiziatan"); dotrinatu 8: Harb ("Ordenakoek halaber bisitatuko dute, eta eriak konsolatzeko artha izanen dute, sakramendu sainduak errezibitzera eta arimako deskarguak egitera dotrinatzen dituztela, eta beharrak badira fagoratzen dituztela"), SP Imit 7 (adib.: "Doatsua da, nor ere egiak dotrinatzen baitu", "O balethor Iesus gurutzatua gure bihotzetara, zein laster eta aseki ginatezke dotrinatuak!", "zuk bihotzak dotrinatzen tutzu eta argitzen"); Ik. OEH argitaratuan, gainera, Añ MisE ("Bere seme alabak dotrinatuten eztituan gurasoa").

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

doktrinamendu 9: Intelektuala ("Doktrinamenduan aditu den edozeinek aitortuko du isilpeko presupostuen armazoiaren barruan edozein pentsamendu murriztea sineste jakin bat agerian indarrez inposatzea baino errazagoa dela"), K. Morales 8 (adib.: "transmititu behar ote dugu balio hau, ala doktrinamendua da hori egitea?", "Haurrei ez bazaie balio horien inguruko juzgatze-kategoriak lantzeko eta probatzeko aukerarik ematen, orduan doktrinamenduaren arriskua hurbildu egiten da", "Doktrinamenduak presioa eta manipulazioa ekartzen ditu beti berekin"); doktrinatu 3, K. Morales ("Presio mota hori berezia da, beste presio mota batzuen aldean, batik bat bere zolitasunagatik; doktrinatua ez du zuzeneko moduan zapaltzen, baizik eta amarruen bidez konbentzitzen", "Doktrinatuak kanpotik ezarritako ikusmolde bat bereganatzen du", "Erabakigarria da, ordea, bere iritzia osatzeko doktrinatua bide ez razionalez baliatu dela").

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

doktrinamendu : HiztEn; doktrinatu : HiztEn, Euskalterm 1; dotrinatu : LurE // Ez dugu aurkitu ap. DFrec, AB38, AB50.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

doktrinamendu : ElhHizt, HiruMila; doktrinatu : ElhHizt, HiruMila; dotrinatu : EuskHizt // Ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, Lur EG/CE eta EF/FE, XarHizt, Casve EF, HaizeG BF, Lh DBF, DRA, PMuj DVC.

doktrinamendu 34: Argia 1, Berria 20, EiTB 13. // doktrinamendu 89: Argia 5, Berria 51, Deia, EiTB 26, Elkar 5, UEU.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: doktrinamendu 1, Juan Kruz Igerabide (“gurekin ez zuen doktrinamendu handirik aterako”).

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

EIH: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Lantaldearen irizpideak
Mailegu isiltzekoa edo gaitzestekoa da, ordain egokia duenez

ez dago premiarik, eta ez dago hedatua.

Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Hiztegi orokorretan ere jasoa dago, eta mailegu egokitu zuzena da.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "kendu lerroa"

 - [E116]: "lantaldearen txostenean ikus litezke OEHko eta EEBSko datuak (ez dira asko); oraingo prosaren corpusean ikus daitezke beste batzuk: doktrinatu (J.M. Elexpuru & B. Montorio), doktrinatzaile (I. Heras, A. Lertxundi), doktrinatze (artikulu bat, Berria-koa). Galdetu dut, eta, diotenez, gaztelaniazko adoctrinar eta frantsesezko endoctriner aurrizkidunei ihes egiteko modu egokia delako onartu da (eta, tradizioko oinarri handiegirik ez badu ere, beste horiek baino hobea duelako). Tradizio zaharrean S. Pouvreauk bakarrik erabili duenez -mendu osaerako hau, eta gaur -tze osaerakoa ere ageri denez, izena ez aipatzea izan liteke egokiena (kontuak hobeto argitu arte, alegia), eta doktrinatu aditza bakarrik ematea".

 - Erabakia: Erabakia (2006-07-20): "kendu".

doktrinatu, doktrina/doktrinatu, doktrinatzen
du ad. Norbaiti doktrina jakin bat harrarazi. Rousseauk garbi uzten du zeintzuk diren heziketa sexual burgesaren helburuak: nerabeen sexualitatea gogor zapaltzea eta kastitatearen bidean doktrinatzea.

Aztergaia: doktrinatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-07 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Euskara Batuko batzordeak argituko du aditzoinaren forma

doktrina(tu), doktrinatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

Maiztasuna

g.er.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - [E103]: "kendu lerroa"

 - [E116]: "nik ez nuke kenduko".

 - Erabakia: Erabakia (2006-07-20): "doktrinatu, doktrina(tu), doktrinatzen. du ad. g.er.".

dokumental
1 adj. Filmez eta kidekoez mintzatuz, pertsonaia eta egoera errealekin edo errealei buruz egina, helburutzat zerbaiten berri ematea edo zerbait irakastea duena. Film dokumental interesgarriak ikusi dituzte.
2 adj. Dokumentuena, dokumentuei dagokiena. Liburu horretan daude orain aipatu ez ditudan erreferentzia bibliografiko eta dokumental guztiak.
3 iz. Film dokumentala. Dokumental batean jaso dute diskoaren grabazio prozesua.

Aztergaia: dokumental

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z3:IrEm
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:19 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
OEHko datuak [laburduren azalpena]

Ez dugu aurkitu.

EEBSko datuak [laburduren azalpena]

EB dira dokumental [iz.] 7: HezkSaila 1984; KultUrtekaria 1985 3; X. Mendiguren B.; UZEI; J.J. Iribar; dokumental [izond.] 8: ZArg 1972; V. Cortes 4; LMuj; B. Urkizu; G. Nazabal; dokumentalki 1: Lan Kide Aurrezkia 1977; dokumentatu 16: Ere 1980; XedBilduma 1989; Oihenart Taldea; M.K. Garmendia; NafarIzendegia 2; J.M. Irazola; Azur; M. Navarro; BEO 1990; X. Mendiguren B.; Ondare eskualdaketa 1990 5; dokumentatu gabeko 1: Argia 1982; dokumentazio 84: L. Haranburu A. 2; RIEV 1983; VozEus 1984 3; Baliourritu 1984; Egin 1985; EHAA 1987 7; N. Mujika; Larrun 1988; HerrizH 1988; EHAA 1988 2; A. Sagarna; V. Cortes; NafarIzendegia 8; Zer egin dezaket/1988 2; Zer egin dezaket/1989; XedBilduma 1989 2; EHAA 1989; NekazArkit; SEIE; F.M. Ugarte 3; K. Navarro 2; Elhuyar; A. Diaz de Lezana 5; X. Gereño 4; J.M. Iturralde; GAO 1989; GAO 1990 7; Egin 1990 4; E. Jimenez 2; Artxibategi 1990 8; Eguna 1990 2; UnescoAlb 1990 2; F.M. Ugarte; J.E. Ginto 2; JMB.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

DFrec: dokumental 14 (8 izond., 6 iz.); dokumentalista 6; dokumentatu 3; dokumentazio 17 // AB38: documentación: dokumentapen 1; dokumentazio 1; documentar: dokumentatu 2 // AB50: documentación: dokumentapen 1; documental: dokumental 8 (eta dokumental sail 1; eleberri-dokumental 1; filme-dokumental 1); documentación: dokumentazio 20; documentalmente: dokumentalki 2 // HiztEn: dokumental [iz.] eta [izond.]; dokumentalista ; dokumentatu ; dokumentazio // LurE: dokumental [iz.]; dokumentazio // Euskalterm: documentación: dokumentazio 25 (horietan dokumentazio kliniko, dokumentazio automatiko, dokumentazio grafiko, hirigintzako dokumentazio, dokumentazio-zentro, dokumentazio-fase, dokumentazio-iturri, dokumentazio-zerbitzu, dokumentazio-institutu, dokumentazio- eta informazio-zentro); documental: dokumental [izond.] 10 (horietan analisi dokumental, datu-base dokumental, euskarri dokumental, film dokumental, fondo dokumental, informazio dokumental, mintzaira dokumental, produktu dokumental, zinema dokumental); dokumental [iz.] 1; dokumentazio - 1; dokumentu - 3; dokumentu bidezko 2; dokumentuzko 3; documentalmente: dokumentu bidez 1; dokumentuz 2; dokumentatu 4; documentario: dokumentudun 15; dokumentuengatiko 1 // 'documenta-' itzulitako besteak: documentación: agerbide 1 (AB50); agiri (AB50 11); agiri-bide (AB50 1); agiri-paper (AB50 1); agiripaper (AB50 16); agiripapertza (AB50 2); agiri-sorta (AB50 1); agirisorta (AB50 22); agiritegi (AB50 1); agiriztapen (AB50 1); paperak (AB50 1); documentación acreditativa: argibide (AB50 4); argipide (AB50 3); sinestagiri (AB50 2); documentación de interés: zudu-agiripaperak (AB50 1); zuduzko agiripaper (AB50 4); zuduzko paper (AB50 2); documentación falsa: sasipaperak (AB50 1); documentar: agiriz ornitu 1 (AB50); documentado: agiri-bidezko (AB50 1); documentario: agiridun (Euskalterm 6).

Sektore jakin bateko informazioa

Admin. eremukoak: AgAld hitz-bilduma: documentación: agirisorta; agiripaper; agiripapertza; agiripilo; argipide; agiriztapen; agiriak; agiri-paper-sorta; documentación (centro de): argipide-idazgu; documentación (sistema de): agiri-bide; documentación administrativa: arduralaritza-agiri; documentación contable: kontaduritza-agiri; documentación de interés para los licitadores: lehiakideentzako zuduzko agiripaperak; documentación e información industrial: industriarekiko argipide eta oharpide; documentación escrita: idatzizko agiripapertza; documentación gráfica: irudizko agirisorta; irudi-agiripaper; documentación institucional: erakundegoren-mailako agiripapertza; documentación legislativa: legegintza-agiripaperak; documentación social: baltzu-agiripapertza; documentación soporte: egiaztatze-agiri; documentado: agiri-bidezko; documental: agiri-bidezko; documentalmente: agiri-bidez; agiri-paperez; documentar: egiaztatu, erasota utzi; documentarse: agiriztatu // AdminEL: documentación: 1 agiri-sorta; agiriak; 2 dokumentazio; centro de archivo y documentación: agiritegi eta dokumentazio-sail; documentado: agiri-bidezko; agiridun; documental 1: agiri-bidezko izlg.; documental 2: dokumental iz.; documentar: 1 agiriz lagundu; 2 jabetu; 3 jabetu arazi; 4 jasota egin // EurItune: 1417 eu emaitzak bidali daitezke dokumentazio-helburuetarako; es los resultados podrán ser transmitidos a efectos de documentación; fr les résultats peuvent être transmis à des fins de documentation; 489 eu agirietan oinarrituta egingo da egiaztapena; es el control se llevará a cabo sobre la documentación; fr la vérification, qui a lieu sur pièces; 1467 eu osasun-babesari buruzko arazoen dokumentazio- eta ikerketa-saila; es una Sección de documentación y de estudio de las cuestiones de protección sanitaria; fr une section de documentation et d'études des questions de protection sanitaire // LurraldeAntol: documentación: agirisorta; documentación (presentar): agirisorta aurkeztu; documentación administrativa: arduralaritzako agirisorta; documentación fiable: berarizko agiri ziurgarriak; documentación técnica: teknikazko agirisorta // HezkAdmin: documentación: dokumentazio; documentación administrativa: administrazio-agiriak; documentación anexa: erantsitako dokumentazio; documentación jurídico-administrativa: dokumentazio juridiko-administratibo; documentación justificativa: frogagiriak/justifikatzeko agiriak; documentación original: dokumentazio orijinal // Ez ditugu aurkitu ap. AdminMila; AdmHizt.

Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dokumental : ElhHizt-HiruMila (izond. eta iz.); EskolaHE (film didaktikoa); Lur EF/FE; dokumentalista : ElhHizt; dokumentatu : ElhHizt; HiruMila; dokumentazio : ElhHizt; HiruMila; EskolaHE // Ez dugu aurkitu ap. EuskHizt; Lur EG/CE; XarHizt; Casve EF; HaizeG BF; Lh DBF; DRA; PMuj DVC.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

documentación/documentation: ElhHizt (1 dokumentazio; servicio de documentación: dokumentazio-zerbitzua; 2 dokumentazio, agiri(ak), dokumentu(ak)); HiruMila (dokumentazio, agiriak; documentación acreditativa: agiri benetakotzaileak; documentación comprobante: egiaztagiriak; documentación contable: kontabilitateko agiriak; documentación juvenil: gazteriaren informazioa); Casve FE (argibideak, jakingeiak; (action) argitze, argibide, biltze); HaizeG FB (ageriak, argibideak); PMuj DCV (1 argitapen; 2 agiriak, argibideak); documentado: HiruMila (dokumentatu ); PMuj DCV (1 agiridun, argibidedun, argibidezko; 2 berridun, jakitun, argitu, jabetu, jantzi, jakiñaren gaiñean); documental: HiruMila (1 dokumentu-, agiri-, dokumental; fuentes documentales: dokumentu-iturriak; cine documental: zinema dokumentala; 2 dokumental); PMuj DCV (argibidezko, argibide-, agiri-); documentalista: ElhHizt (dokumentalista ); documentalmente: HiruMila (agiri bidez); PMuj DCV (agirien bidez, argibidez); documentar/documenter: ElhHizt (1 dokumentatu; 2 informazioa bildu ); HiruMila (dokumentatu); Casve FE (argibideak eman, argitü; (se -) argitü, argibideak bildü); HaizeG FB (ageriak atera, ageriak ekarri, ageriak azaldu); T-L LFB (ageriak ekharri); PMuj DCV (1 argiztatu, argibideztu; 2 garbitasunak (argiak, agiriak, argibideak) eman; berri eman, jakiñ-erazi, argitu, adi-erazi; 3 berri eman, txosten eman, jakiñean jarri, adi-erazi, jakiñ-erazi, jakitun ipiñi; 4 jantzi, argitu, -ren berri artu, jabetu); documentario/documentaire: HiruMila (agiridun); Lur EF/FE (dokumental, film); Casve FE-HaizeG FB (argibidezko) // Ez ditugu aurkitu ap. Lur EG/CE; XarHizt.

Erdaretako formak

fr (DLLF): documentación: documentation; papiers; documentado: documenté; documental: documentaire; m cinem documentaire; documentalista: cinem documentariste; documentaliste; documentar: documenter; se documenter; it (S. Carbonell): documentación: documentazione; prova; documentado: documentato, bene informato; documental: documentale, documentario; documentalmente: con documenti; documentar: documentare; informare, istruire; informarsi, fornirsi di prove; ca (DCC): documentació; documental; documentar; documentat; en (Collins): documentación: a documentation; b papers, documents; - del barco ship's papers; c prensa reference section; documentadamente: in a well-informed way; citing documents in evidence; documental: documentary; documentar: 1 to document, establish with documentary evidence; 2 to get the necessary information, do one's homework; de (Langenscheidts): documentación: Beurkundung; Beleg; Dokumentation, Unterlagen; (Ausweis-)Papiere; documentado: 1 beurkundet; belegt; 2 genau unterrichtet; 3 mit Ausweispapieren versehen; documental: I urkundlich; durch Urkunden belegt; II Dokumentarfilm; Kulturfilm; documentalmente: dokumentarisch; urkundlich; an Hand von Dokumenten; aktenmäbig; documentar: beurkunden; belegen, dokumentarisch nachweisen; II Unterlagen verschaffen.

Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HitzIrud: "dokumentala = documental".

Informazio lexikografikoa
Kategoria

iz.

Maileguaren adiera-erabileremuak, eta ordainak

(film-mota #mdash# "datu-base dokumentala" bezalakoetako izenondoa, berriz, ez dago bide gehixeago egin arte jaso beharrik).

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E301]: "[nik zerrendan sartu egingo nuke, horrelakoak erabiltzeko premia noiznahi dugulako]" (1994-11-02)

dokumentalgile
iz. Dokumentalak egiten dituen pertsona. Europar Batasunak Afganistango emakumeen eskubideen gaineko erreportaje bat egiteko eskatu zion dokumentalgile talde bati.

Aztergaia: dokumentalgile

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z7:HBL 2014-07-22 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LBeh (2014-04-03): dokumentalgile 34: Berria 22 (adib.: “Idazle, kazetari eta dokumentalgile honi bi polizia hiltzea egotzi diote, bai eta banku batean lapurtzea ere”), EiTB 5 (adib.: “Nacho Reig eta Gorka Bilbao dokumentalgileek 90 minutuko lana egin dute”), Argia 7 (adib.: “Josu Martinez, dokumentalgilea: "Zertarako balio du borrokak xamurtasunik gabe?”).

Beste (edozein) iturritako erabilerak

EPG: dokumentalgile 4, Berria (adib.: “Dokumentalgilearen antzera kamera jarri eta gertatzen dena filmatu edo antzerki zuzendariaren modura pertsonaiak gidoi baten arabera zuzendu dituzu?”).

Zerrenda osagarriak

BerriaEL2013: -.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Adierazle egokia da, eta onartzekoa.

dokumentalista
iz. Gai jakin bati buruzko datuak eta dokumentuak aztertzen eta biltzen dituen pertsona. Dokumentuak katalogatzen eta antolatzen bost dokumentalista ari dira une honetan.

Aztergaia: dokumentalista

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Euskara/euskara eta euskara/erdara hiztegietako datuak

dokumentalista : ElhHizt; ez dugu aurkitu ap. EskolaHE, EuskHizt, HiruMila.

Erdara/euskara hiztegietako datuak

Zehazki.

Lantaldearen irizpideak
Aski nazioartekoa da

ikasketa eta lanbide berriaren izena.

Informazio osagarria
Eratorri-sare sistematikoki osatzekoak

-ista.

dokumentatu, dokumenta, dokumentatzen
du ad. Dokumentuen bidez argitu edo frogatu. Frantziskotarren historia ongi dokumentatua iritsi zaigu.

Aztergaia: dokumentatu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:16 1998-10-06 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: - / ElhHizt: + / EskolaHE: -

Informazio osagarria
Aditz-izenak eta aditzoina (era burutuaz gain)

dokumenta, dokumentatzen.

Informazio lexikografikoa
Aditz-erregimena

du ad.

dokumentazio
1 iz. Dokumentu multzoa. Kaltetuen elkarteak bi urtean pilatu duen dokumentazio guztia eman dio arartekoari.
2 iz. Dokumentatzea. Nobela historikoak dokumentazio lana behar du, baina baita fikzioaren indarra ere.

Aztergaia: dokumentazio

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:EEBS:07 1998-10-06 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Bestelakoak
Sistematikoki aurreratzen direnen datuak

HLEH-EuskHizt: - / HiztEn: + / LurE: + / ElhHizt: + / EskolaHE: +

Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: documentación / BarnErrot: "Dokumentazioa: Documentación" / "Dokumentazio zentroa: Centro de documentación" / "Azterlanak eta dokumentazioa: Estudios y documentación".

dokumentazio zentro, dokumentazio-zentro
iz. Jakintza-alor jakin bateko dokumentazioa biltzen, antolatzen, kudeatzen eta zabaltzen duen zerbitzua. Ibaetako campusak dokumentazio-zentro bat eta liburutegi bat izango ditu 2010erako. Xenpelar Dokumentazio Zentroak bertsolaritzari buruzko informazioa sarera jaso du: bertsolarien fitxak, txapelketak, grabazioak..., 6.500 agiri inguru.

Aztergaia: dokumentazio-zentro

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z11: LBeh42 2023-06-14 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LB: 195 (Aizu 23, Argia 22, Berria 41, Deia 7, DiarioVasco 9, EiTB 22, Elkar 3, Erlea 2, Consumer 1, Espainiako Gobernua 1, Euskaltzaindia 10, Goiena 2, Gomylex 1, Jakin 18, Karmel 3, Laneki 15, UEU 15); ETC: 709

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: 0 / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: eskualdeko irakaskuntza dokumentazio zentro. / Euskalterm: dokumentazio-zentro (Art. TN da).

Bestelakoak

dokumentazio 1 iz. Dokumentu multzoa. Kaltetuen elkarteak bi urtean pilatu duen dokumentazio guztia eman dio arartekoari. Dokumentazio zentroa.

Lantaldearen irizpideak
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Azpisarrera gisa jasotzea proposatu da.

dokumentazio zerbitzu, dokumentazio-zerbitzu
iz. Enpresa, erakunde edo elkarteetan, agiriak, berriak edo datuak biltzen eta sailkatzen dituen zerbitzua. 80ko hamarkadan egunkari eta aldizkari garrantzitsuenek dokumentazio zerbitzuak sortu zituzten. Dokumentazio-zerbitzuko langileak. Zumalakarregi Museoko dokumentazio zerbitzua.

Aztergaia: dokumentazio-zerbitzu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: Z4:HBL 1998-10-06 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa
Lantaldearen proposamena: Z11: LBeh160 2022-12-13 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak

LB: 123 (UEU 118); ETC: 183

Beste (edozein) iturritako erabilerak

Elhuyar: dokumentazio-zerbitzua: servicio de documentación / Adorez: 0 / Labayru: 0 / NolaErran: 0. // Euskalterm: dokumentazio-zerbitzu (Hezk.).

Bestelakoak
Zerrenda osagarriak

HezkAdmin: servicio de documentación.

Lantaldearen irizpideak
Hitz konposatu hiztegi-sarrerarik ez dagokiona
Eratorri-konposatu berria da, egokia eta beharrezkoa

Erabilia eta azpisarrera gisa jasotzekoa.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

Azpisarrera gisa jasotzekoa dokumentazio eta zerbitzu sarreretan.

dokumentu
1 iz. Zerbait frogatzeko edo zerbaiten berri emateko balio duen agiria. Norbera ibili den toki guztietako dokumentuak eskatzen omen ditu apaizak. Dokumentuaren kopia bat. Balio ez duen dokumentua. Dokumentua aztertu.
2 iz. inform. Fitxategia. Zenbaki bakoitzari PDF eta WORD dokumentu bat dagokio. Idatzitakoa beti testu-dokumentu bezala gorde behar da. Ez pentsa Interneten dauden dokumentu guztiak ordenagailura deskarga daitezkeenik.

Aztergaia: dokumentu

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z2:Maileg 1993-02-25 Lantaldeak besterik gabe onartua
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:04
dolamen
1 iz. Auhena, adia. Ik. deitore; erosta; intziri; aiene. Ene bihotz zaurtuaren auhenak eta dolamenak. Dolamenez eta hasperenez egonen zaretela. Negarrezko haran honetan dolamenetan gauden orduetan.
2 iz. Intziriaren antzeko hotsa. Gauaz dolamen egiten badu haizeak.

Aztergaia: dolamen

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:HBB 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua

Formari buruzko oharrak

Iritzi-emaileak

 - [E302]: "Hiztegi honetan sartzeko adinako maiztasuna ba ote du Iparraldean?" (1994-11-10)

dolar
iz. Ameriketako Estatu Batuetako eta beste zenbait herritako diru unitatea. Hilean 50 dolar irabaziz. 2.700 milioi dolar ordaintzea onetsi zuen atzo Libiak. Hamar dolarreko urrezko txanpon biribil berri bat.

Aztergaia: dolar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Araua: Z3:EArau62
Lantaldearen proposamena: Z3:EEBS:04 1994-02-23 Lantaldeak besterik gabe onartua
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2010-03-16 Lantaldeak onartua, informazio bat gehituz

Formari buruzko datuak

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Sarrera bati dago(z)kion azpisarrera(k)

dolar australiar, dolar bahamar, dolar barbadostar, dolar belizetar...

dolar australiar
iz. Australiako eta inguruko uharte eta herrialde batzuetako diru unitatea. Behatokia berriz eraikitzeko 40 milioi dolar australiar beharko dira, gutxi gorabehera.

Aztergaia: dolar australiar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Australia, Kiribati, Nauru, Tuvalu

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar australiar: HiztEn; Australiako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar australiar: Estilo Liburua.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar australiar [AS dolar sarreran]

dolar bahamar
iz. Bahametako diru unitatea.

Aztergaia: dolar bahamar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Bahamak.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar bahamar: HiztEn; Bahametako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar bahamar: Estilo Liburua.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar bahamar [AS dolar sarreran]

dolar barbadostar
iz. Barbadosko diru unitatea.

Aztergaia: dolar barbadostar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Barbados.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar barbadostar: HiztEn; Barbadoseko dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar barbadostar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar barbadostar [AS dolar sarreran]

dolar belizetar
iz. Belizeko diru unitatea.

Aztergaia: dolar belizetar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Belize.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar belizetar: HiztEn; Beliceko dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar belizetar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar belizetar [AS dolar sarreran]

dolar bruneitar
iz. Bruneiko diru unitatea.

Aztergaia: dolar bruneitar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Brunei.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar bruneiar: HiztEn; Bruneiko dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar bruneitar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar bruneitar [AS dolar sarreran]

dolar estatubatuar
iz. Ameriketako Estatu Batuetako diru unitatea. 20 milioi dolar estatubatuarren truke, nahi zuena egiteko baimena eskuratu zuen Enronek.

Aztergaia: dolar estatubatuar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Ameriketako Estatu Batuak, Marshall Uharteak, Mikronesia, Puerto Rico.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar estatubatuar: HiztEn; dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak: normalean dolar soila erabili ohi da, baina zehaztu beharra gerta daiteke (eta kontuan izatekoa da Ekuadorko dirua ere badela).

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar estatubatuar [AS dolar sarreran]

dolar fijiar
iz. Fijiko diru unitatea.

Aztergaia: dolar fijiar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Fiji.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar fijjiar: HiztEn; Fidjiko dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar fijiar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar fijiar [AS dolar sarreran]

dolar guyanar
iz. Guyanako diru unitatea.

Aztergaia: dolar guyanar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Guyana.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar guyanar: HiztEn; Gineako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar guyanar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar guyanar [AS dolar sarreran]

dolar jamaikar
iz. Jamaikako diru unitatea.

Aztergaia: dolar jamaikar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Jamaika.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar jamaikar: HiztEn; Jamaikako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar jamaikar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar jamaikar [AS dolar sarreran]

dolar kanadar
iz. Kanadako diru unitatea. Kanadak 683 milioi dolar kanadar emango ditu, indigenen herrietako osasun zerbitzuak hobetzen laguntzeko.

Aztergaia: dolar kanadar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Kanada.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar kanadar: HiztEn; Kanadako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar kanadar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar kanadar [AS dolar sarreran]

dolar liberiar
iz. Liberiako diru unitatea.

Aztergaia: dolar liberiar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Azpisarrera gisa onartzekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Liberia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar liberiar: HiztEn; Liberiako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

dolar liberiar: Estilo Liburua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Monetak

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua dolar liberiar [AS dolar sarreran]

dolar malaysiar
iz. Malaysiako diru unitatea, ringgita ezarri zen arte.

Aztergaia: dolar malaysiar

Iturria:

Kodea [?] Data Proposamena
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2010-03-16 Azpisarrera gisa onartzekoa
Lantaldearen proposamena: ZS:HBL 2009-06-02 Lantaldearen ustez aipatu gabe uztekoa

Formari buruzko datuak

Erabilerak
Txostenak
Sektore jakin bateko informazioa

Laburtzapenak: Malaysia.

Hainbat erabileraren informazioa [laburduren azalpena]

dolar malaysiar: HiztEn; Malaisiako dolar: LurE.

Beste (edozein) iturritako erabilerak

ringgit: Estilo Liburua.

Erdaretako formak

Wikipedia: (es) ringgit, no oficialmente llamado dólar malayo.

Lantaldearen irizpideak

historiakoa; ringgit da oraingo dirua.

Informazio osagarria
Arlo semantiko sistematikoki osatzekoak

Txanpon zaharrak.

Informazio lexikografikoa
Zerrendako formari azpisarrera dagokio

dolar sarrerari dagokion azpisarrera.

Formari buruzko oharrak

Euskaltzainen oharrak

 - Erabakia: Osoko bilkura (2015-07-17): Onartua: dolar malaysiar [AS dolar sarreran]

Orrialde guztiak:
 

Azkue Biblioteka eta Artxiboa

ORDUTEGIA
9:00 - 14:00

Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus