Harremana

    Euskara eskuz esku

    2. Hizkuntza-baliabideak
    3. Zalantzen txokoa
    4. Euskara eskuz esku
    Euskara Français

    Euskara Eskuz Esku

    Jagonet Sartu →

    SOINUAK - AHOSKERA

    Sarrera

    Iparraldeko usaiak kontuan hartuz, euskal alfabetoaren letren eta beste letra multzo batzuen ahoskatzeko moldeak ematen dira sail honetan.

    Argibide batzuk

    • Iparraldeko usaiak kontuan hartuz, euskal alfabetoaren 27 letren ahoskatzeko moldeak ematen dira sail honetan. Letra bakoitza, edo soilik edo hitz batean erantsirik, entzun daiteke. Adibidez, n letrarentzat, alde batetik ene ahotsa entzuten da, eta bestetik, negu hitza.

    • Zerrenda honi gehitzen dira afrikatuen hotsak (tz, ts, tx), palatalenak (edo sabaikariak) (dd, tt, ñ, ll), diptongoenak (ai, ei, oi, ui, au, eu), [bokal + -n sudurkari] silabenak (an, en, in, on, un), eta kontsonante-bilkura batzuenak, baita ere ez ezezko partikularekin eraikiak direnak (ez+da > ezta).

    • Bilduak diren ahotsak bi lekuko euskaldunengandik lortu dira. Lehen pertsona, 58 urteko emazte bat da, Nafarroa Beherekoa (lek1), eta bigarrena, 62 urteko gizon bat, zuberotarra (lek2). Lekuko bakoitzari galdegina zaio irakurtzea idatzia den hitza.

    • Diferentziak entzun daitezke idatzia eta ahoskatua den hitzen artean. Zubereraz, adibidez, euskalkiaren ezaugarri batzuk agertzen dira, hala nola, ü-ren ahoskatzea (lüma, negü), r-en galtzea bi bokalen artean (ezkaa > ez gara) edo kontsonante aspiratuen ekoizpena (ph: phiko, th: urthe). Sasoi, fruitu eta euri hitzei dagokienez, lekuko zuberotarrak (lek2) sasu, frütü (edo früta) eta ebi aldaerak ekoizten ditu. Forma horien guzien entzuteko parada emana da.

    • Ohartzekoa da ü bokala ez dela agertzen euskal alfabetoan. Bizkitartean, Euskaltzaindiaren 87. arauan aipatzen den bezala, Iparraldeko euskaretan <u>ren bi ahoskerak onartzen dira, Zuberoan bereziki erabiliak: /u/ eta /y/ (adibidez, uda, eta zubereraz, üda).

    • «Euskara Batuaren ahoskera zaindua» deitzen den 87. arauak, bokalak, kontsonanteak eta kontsonante bilkura batzuk nola ahoska gomendatzen du. Ikus ere Euskaltzaindiaren «Kanpoko leku-izenak euskaraz ahoskatzeko irizpidea» 158. araua eta «Erdal hitzen deklinabidea» 184. araua.

    • Euskara batuaren ahoskera hobeki ezagutzeko, irakurleak argibide batzuk Euskara Batuaren Eskuliburuaren fitxa hauetan aurkituko ditu: 63., 419., 514., 601., 740., 781., 885., 963., 964., 1030. fitxak.

    Letren eta sintagma batzuen ahoskera

    Euskal alfabetoaren letren ahoskera

    Letrak

    Hitzaren hastapenean

    Hitzaren erdian edo bukaeran

    a

    a

    lek1 lek2

    agur

    lek1 lek2

    -

    -

    b

    be

    lek1 lek2

    bero

    lek1 lek2

    -

    -

    c

    ze

    lek1 lek2

    CNRS [s]

    corpus[k]

    lek1 lek2

    lek1 lek2

    -

    -

    d

    de

    lek1 lek2

    diru

    lek1 lek2

    -

    -

    e

    e

    lek1 lek2

    egun

    lek1 lek2

    -

    -

    f

    efe

    lek1 lek2

    fede

    lek1 lek2

    -

    -

    g

    ge

    lek1 lek2

    gako

    lek1 lek2

    -

    -

    h

    hatxe

    lek1 lek2

    hil

    lek1 lek2

    aho

    lek1 lek2

    i

    i

    lek1 lek2

    igel

    lek1 lek2

    -

    -

    j

    jota

    lek1 lek2

    joko

    lek1 lek2

    basajaun

    lek1 lek2

    k

    ka

    lek1 lek2

    kopeta

    lek1 lek2

    -

    -

    l

    ele

    lek1 lek2

    luma

    lek1 lek2

    -

    -

    m

    eme

    lek1 lek2

    muga

    lek1 lek2

    -

    -

    n

    ene

    lek1 lek2

    negu

    lek1 lek2

    -

    -

    ñ

    eñe

    lek1 lek2

    ñimiño

    lek1 lek2

    -

    -

    o

    o

    lek1 lek2

    ogi

    lek1 lek2

    -

    -

    p

    pe

    lek1 lek2

    piko

    lek1 lek2

    -

    -

    q

    ku

    lek1 lek2

    quitoar

    lek1 lek2

    -

    -

    r

    erre

    lek1 lek2

    -

    -

    hori

    lek1 lek2

     

    erre

    lek1 lek2

    -

    -

    gorri

    lek1 lek2

     

    erre

    lek1 lek2

    -

    -

    ardi

    lek1 lek2

    s

    ese

    lek1 lek2

    sagu

    lek1 lek2

    solas

    lek1 lek2

    t

    te

    lek1 lek2

    toki

    lek1 lek2

    -

    -

    u

    u

    lek1 lek2

    uda

    urte

    lek1 lek2

    lek1 lek2

    -

    -

    v

    uve

    lek1 lek2

    vodka

    lek1 lek2

    -

    -

    w

    uve bikoitza

    lek1 lek2

    webgune

    lek1 lek2

    .

    -

    x

    ixa

    lek1 lek2

    xede

    lek1 lek2

    axuri

    lek1 lek2

    y

    i grekoa

    lek1 lek2

    yoga

    lek1 lek2

    -

    -

    z

    zeta

    lek1 lek2

    zaldi

    lek1 lek2

    emazte

    lek1 lek2

    Kontsonante afrikatuak

    Letrak

    Hitzaren hastapenean

    Hitzaren erdian edo bukaeran

    ts

    tse

    lek1 lek2

    -

    -

    otso

    huts

    lek1 lek2

    lek1 lek2

    tx

    txe

    lek1 lek2

    txartel

    lek1 lek2

    etxe

    lek1 lek2

    tz

    tze

    lek1 lek2

    tzar

    lek1 lek2

    arkatz

    lek1 lek2

    Kontsonante palatalak/sabaikariak

    Letrak

    Hitzaren hastapenean

    Hitzaren erdian edo bukaeran

    tt

    lek1 lek2

    ttipi

    lek1 lek2

    otto

    lek1 lek2

    dd

    lek1 lek2

    -

    -

    onddo

    lek1 lek2

    ll

    lek1 lek2

    llabur

    lek2

    -

    -

    Diptongoak

    Letrak

    Hitzaren hastapenean

    Hitzaren erdian edo bukaeran

    ai

    lek1 lek2

    aita

    lek1 lek2

    alai

    lek1 lek2

    ei

    lek1 lek2

    eihera

    lek1 lek2

    eztei

    lek1 lek2

    oi

    lek1 lek2

    oihal

    lek1 lek2

    sasoi

    lek1 lek2

    lek1 lek2

    ui

    lek1 lek2

    -

    -

    fruitu

    lek1 lek2

    lek2

    lek2

    au

    lek1 lek2

    auzo

    lek1 lek2

    lau

    lek1 lek2

    eu

    lek1 lek2

    euri

    lek1 lek2

    deus

    lek1 lek2

    [Bokal + -n sudurkari] silabak

    Letrak

    Hitzaren hastapenean

    Hitzaren erdian edo bukaeran

    an

    lek1 lek2

    andere

    lek1 lek2

    han

    lek1 lek2

    en

    lek1 lek2

    entzule

    lek1 lek2

    hemen

    lek1 lek2

    in

    lek1 lek2

    indar

    lek1 lek2

    egin

    lek1 lek2

    on

    lek1 lek2

    ongi

    lek1 lek2

    gizon

    lek1 lek2

    un

    lek1 lek2

    Untsin

    lek1 lek2

    ehun

    lek1 lek2

    Kontsonante-bilkura: ez partikularekin eraikiak direnak

    Sintagmak

    Ahoskera

    ez baita

    ezpaita

    lek1 lek2

    -z + -b > zp

    ez da

    ezta

    lek1 lek2

    -z + d- > zt

    ez gara

    ezkara

    lek1 lek2

    -z + g- > zk

    ez zen

    etzen

    lek1 lek2

    -z + z- > tz

    ez haiz

    ehaiz

    lek1 lek2

    -z + h- > h

    ez luke

    eluke

    lek1 lek2

    -z + l- > l

    ez naiz

    enaiz

    lek1 lek2

    -z + n- > n

    Bi arau sinplifikatuetan agertzen diren hitzen ahoskera

    Baitu, baikara bainaiz izendatu arau sinplifikatuan agertzen diren adibideen ahoskera

    Bait- aurrizkiaren erabilpen batzuk:

    Sintagmak

    Ahoskera

    bait- + du

    baitu

    lek1 lek2

    -t + d- > t

    bait- + gara

    baikara

    lek1 lek2

    -t + g- > k

    bait- + haiz

    baihaiz

    lek1 lek2

    -t + h- > h

    bait- + luke

    bailuke

    lek1 lek2

    -t + l- > l

    bait- + naiz

    bainaiz

    lek1 lek2

    -t + n- > n

    bait- + zara

    baitzara

    lek1 lek2

    -t + z- > tz

    Euskara batuaren ahoskera zaindua izendatu arau sinplifikatuan agertzen diren adibideen ahoskera

    gerla

    lek1 lek2

    gizon

    lek1 lek2

    rue (frantses hitza)

    lek1 lek2

    eperra

    lek1 lek2

    ito

    lek1 lek2

    ikasi

    lek1 lek2

    yaourt

    lek1 lek2

    jateko

    lek1 lek2

    jokalariak

    lek1 lek2

    garaje bat

    lek1 lek2

    xehe

    lek1 lek2

    taxi

    lek1 lek2

    eman zion > emantzion

    lek1 lek2

    ez nuen > enuen

    lek1 lek2

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa

    ORDUTEGIA
    9:00 - 14:00

    Azkue Biblioteka eta Artxiboa Euskaltzaindiaren zerbitzura dago. Horrez gainera, zabalik dago ikertzaile ororentzat, eta bere ahalbideen neurrian euskal kultura gaien ikerkuntza eta hedapena sustatzen eta laguntzen saiatzen da.

    Bibliotekaren katalogoa Artxiboaren katalogoa
    ERAKUSKETA BIRTUALAK

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    pin up casino- Online casino in India

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper