Aiherra - Lekuak - EODA
Aiherra (Udalerria)
-
ayherra -
(1244)
ORP.TB , 90
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sant pedro de arberoa patronage de_ -
(1252, 1334 [1926, 1966, 2011])
DAR.DUB.PROC , 114. or. [IKER.27, 208. or. (Ayherre)]
(...)
sant pedro de arberoa patronage de_, donné par Thibaud II à Roncevaux, 1252, 1334 (Procès p. 114)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
aiherre -
(1321)
RAY.DTBP , 18
(...)
San Per de Aiherre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayerre -
(1321)
IKER.27 , 245
(...)
Sant Pere d’Ayerre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1321)
LEM.TPB , 193
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1321)
DAUZ.ROS.DENLF , 43
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1321)
ORP.TB , 90
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayerre -
(1321)
FDMPV.075 , 316, 535. or.
(...)
Sant Pere d’Ayerre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sant pere d’ayerre -
(1321 [1966, 2011])
NAN.C , II [IKER.27, 208. or. (Ayherre)]
(...)
sant pere d’ayerre 1321 (Archiv-Nav.II)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
ayerre -
(1328)
IKER.27 , 245
(...)
Sanctus Petrus d’Ayerre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sanctus petrus d’ayerre -
(1328 [1966, 2011])
NAN.C , 8 [IKER.27, 208. or. (Ayherre)]
(...)
sanctus petrus d’ayerre 1328 (Archiv-Nav.8)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
hayherre -
(1330)
IKER.27 , 245
(...)
Sancti Petri de Hayherre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre -
(1330)
IKER.27 , 245
(...)
Sancti Petri de Ayherre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sancti petri de hayherre ecclesia -
(1330 [1966, 2011])
NAN.C , 43 [IKER.27, 208. or. (Ayherre)]
(...)
sancti petri de hayherre ecclesia, 1330 (Archiv-Nav.43)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
sancti petri de ayherre ecclesia -
(1330 [1966, 2011])
NAN.C , 43 [IKER.27, 208. or. (Ayherre)]
(...)
sancti petri de ayherre ecclesia, 1330 (Archiv-Nav.43)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
ayerra -
(1346)
IKER.27 , 245
(...)
Sant Pedro d’Ayerra
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sant pedro d’ayerra -
(1346 [1966, 2011])
NAN.C , 81 [IKER.27, 208. or. (Ayherre)]
(...)
sant pedro d’ayerra 1346 (Archiv-Nav.81)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
iarra -
(1347)
IKER.27 , 245
(...)
San Pedro d’Iarra
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
iharra -
(1347)
IKER.27 , 245
(...)
San Pedro d’Iharra
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sant pedro d’iharra -
(1347 [1890, 1966, 2011])
BRUT.CN , XXXVII [IKER.27, 209. or. (Ayherre)]
(...)
sant pedro d’iharra 1347 (Bru XXXVII)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
san pedro d’iarra -
(1347 [1966, 2011])
NAN.C , 225 [IKER.27, 209. or. (Ayherre)]
(...)
san pedro d’iarra 1347 (Archiv-Nav.225), Labastide-Clairence est fondée sur son territoire
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
sant-pedro d'iarra -
(1347/10 [1890])
BRUT.CN , XXXVII. dok., 46. or. [Tiroir 31, nº 56]
(...)
La Bastida [...] el dicho logar era et es firmado en la tierra de Arberoa, terretorio de Navarra, en la parropia de Sant-Pedro d'Iarra
(...)Zer: Eliza
Non: Arberoa [Aiherra?]
Jatorria: BRUT.CN -
ayherre -
(1350)
ORP.TB , 90
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherr -
(1364)
IKER.27 , 245
(...)
Sant Pedro d’Ayherr
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aherr -
(1364)
IKER.27 , 245
(...)
San Pedro d’Aherr
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sant pedro d’ayherr -
(1364 [1966, 2011])
NAN.C , 9 [IKER.27, 209. or. (Ayherre)]
(...)
sant pedro d’ayherr 1364 (Archiv-Nav.9)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
san pedro d’aherr -
(1364 [1966, 2011])
NAN.C , 9 [IKER.27, 209. or. (Ayherre)]
(...)
san pedro d’aherr 1364 (Archiv-Nav.9)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
ayherre -
(1366)
CAR.PNAXIV , 675. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre garay -
(1366)
CAR.PNAXIV , 680. or.
(...)
Ayherre Garay, Ayherre Behere (Aiherrako etxeak)
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre behere -
(1366)
CAR.PNAXIV , 680. or.
(...)
Ayherre Garay, Ayherre Behere (Aiherrako etxeak)
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre -
(1366)
CAR.PNAXIV , 682. or.
(...)
lo caperan d’Ayherre et de Ytzturiz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre -
(1366)
CAR.PNAXIV , 682 A (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
Caperans et prebendes [...] R. [IIII florines] lo caperan d'Ayherre et de Ytzturiz
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ayherre -
(1366)
CAR.PNAXIV , 680 A (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
AYHERRE [...] Suma: XXV. // Suma: LXII florines
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ayherre -
(1366)
CAR.PNAXIV , 675 A (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
AYHERRE [...] Suma: VII. // Suma: XVII florines
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ayherra -
(1388)
IKER.27 , 245
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherra -
(1388 [1966, 2011])
NAN.C , 49 [IKER.27, 209. or. (Ayherre)]
(...)
ayherra 1388 (Archiv-Nav.49)
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: IKER.27 -
ayherre -
(1394)
FDMPV.025 , 257, 89. or.
(...)
Guilhem Arnaut de Santz, rector d’Ayherre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre -
(1394)
FDMPV.025 , 258, 90. or.
(...)
Guillem Arnaut de Sivitz, caperan d’Ayherre
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherra bernat de_ -
(1396 [1966, 2011])
NAN.C , 205 [IKER.27, 279. or. (Population Saint-Jean-Pied-de-Port avant 1400)]
(...)
ayherra Bernat de_, jurat, 1396 (Archiv-Nav.205)
(...)Zer: Zinpekoa
Non: Donibane Garazi
Jatorria: IKER.27 -
ayerre -
(1403)
IKER.27 , 245
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayerre parr. d’_ -
(1403 [1966, 2011])
NAN.C , 89.55.II [IKER.27, 209. or. (Ayherre)]
(...)
ayerre parr. d’_, dévastée par une «tempesta de piedra», 1403 (Archiv-Nav.89.55.II)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Aiherra
Jatorria: IKER.27 -
ayherre -
(1412-1413)
CIERB.POBLBN , 91. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre -
(1412-1413 [1993, 1995])
DRPLV , V, 14. or.
(...)
IB-22 Johanco Salaberry a.1412-1413 CensBajaNavarra 86 [La parropie de Larçabau -forma gascona por la originaria Larzabal-], frente a: Johan seynor d'Etchevazter a.1412-1413 CensBajaNavarra 86 [De la parropie d'Ayherre]. La forma Johanco evoluciona a Johango por sonorización de oclusiva sorda tras nasal, cfr. Johango d'Aynoa a.1366 PoblNavarra 549, y lo mismo sucede en Martinco mullatero a.1366 PoblNavarra 576, que da Martingo a.1366 PoblNavarra 570
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: DRPLV -
ayherre -
(1412-1413 [1993, 1995])
DRPLV , V, 15. or.
(...)
IB-22 Antoco a.1350-1353 CensBajaNavarra 7 [La Tierra de Osses], Antoquo seynor d'Aguerre de Bildarraytz a.1412-1413 CensBajaNavarra 91 [De la parropie d'Ayherre], frente a: Anto seynor d'Etchagapare a.1412-1413 CensBajaNavarra 95 [De la Terre d'Osses]
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: DRPLV -
ayherre -
(1413)
ORP.TB , 90
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayhere [ayherregaraya] -
(1495)
IKER.27 , 245
(...)
Ayhere Suzon [Ayherregaraya sartu du testuan, honen aldamenean, azpimarraturik]
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ajarra -
(1513)
RAY.DTBP , 18
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ajarra -
(1513)
LEM.TPB , 193
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
fernando ayerra -
(1748)
IT.UNCIT , 150. or.
(...)
Ayerra es el apellido de sus propietarios [Zabaltzetako AYERRA etxea], registrado desde mediados del siglo XVIII en ella (en 1748 ya tenemos a Fernando Ayerra)
(...)Zer: Etxe jabea
Non: Zabaltzeta
Jatorria: IT.UNCIT -
ayherre -
(1754)
RAY.DTBP , 18
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre -
(1754)
LEM.TPB , 193
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra -
(1826)
LECL.GRAM , 170
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Aiherre -
(1835)
Arch.Gram , 210
(...)
Arrondissement de Bayonne / CANTON DE LABASTIDE-CLAIRENCE [...] En Français: Ayherre... Population: 1671
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: Arch.Gram -
ayherre -
(1863)
RAY.DTBP , introduction XV
(...)
6º CANTON DE LA BASTIDE-CLAIRENCE. // (5 communes, 6,963 habitants.) // Ayherre, la Bastide-CIairence, Briscous, Isturits, Urt
(...)Zer: Udalerria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
ayherre -
(1863)
RAY.DTBP , 18b
(...)
AYHERRE, con. de la Bastide-Clairence. - San Per de Aiherre, 1321 (ch. de la Camara de Comptos). - Ajarra, 1513 (ch. de Pampelune ). - Ahyerre, 1754 (collations du dioc. de Bayonne)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
ayhara -
(1895)
HAT.VPBF , 19
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1903-1915)
JE.ID3 , 16
(...)
Kartier huntarat biltzen baitira Aiherre-Bildarritzeko haur asko”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1903-1915)
JE.ID3 , 28
(...)
Makea, Mendiondo eta Lekuine, batek; bertzeak, Doneztiri, Dona-Martiri, Isturitze eta Aiherre (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1905)
AZK.DICC , XXIX
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0678. zkia., II. lib., 0798. or. [08. lib., 073. or.]
(...)
Leku-izena [NB, Banka, Sujet berri bat]: Sujet berri bat gertatu izan da Aiherre etxe garaian
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
aiherre -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0556. zkia. [0508], II. lib., 0690. or. [07. lib., 044. or.]
(...)
Leku-izena [NB, Amikuze, Gure gelariak]: eztenez hala dezagun galda Aiherreko barberari
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
aiherre (aihertarr) -
(1926)
LHA.DICC , XXXV, 19
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiheŕe'n -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 101, 103. or.
(...)
Kurutzeta (Aiheŕe'n...) 101. or.; Mendigoŕi (Aiheŕe'n...) 103. or.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ETX.EEI -
aiherren -
(1932-1935)
JE.ID5 , 187
(...)
Ez ahantz, guziz D. Lohizunen, Milafrangan, Makean, Bidarrain, Bardozen, Armendaritzen, Larzabalen, Atarratzen, Zalgizen, Aiherren, D. Garazin”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra (aihertar) -
(1966)
DASS.HHIE , 162
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra -
(1966)
IKER.27 , 245
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherre -
(1966)
AZK.EDIAL , 37 A
(...)
Dialecto bajo navarro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL -
ayherre: aiherra, aihertar -
(1966)
DASS.HHIE , 5. or.
Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: DASS.HHIE -
ayherre (aiherra) -
(1966 [2011])
IKER.27 , 208. or. (izenburua)
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
aiherratik -
(1971)
HU.Aurp , Hitzaurrea (P. Lafitte)
(...)
Hunen aita Aiherratik kostaratu zen, Albert Goyeneche mirikuaren karrosa-zain bezala”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra -
(1974)
LIZ.LUR , 60. or.
(...)
Aiherra, Heleta, Isturitze, Mehaine, Donestiri (St. Esteben) eta Donamarthiri, dira arbeldar herriak, Bastida (Labastide-Clairence) hiritxoa ere geografiaz eskualde hontakoa delarik. Irisarri, Armendaritze eta Iholdi dira Irisarrikoak
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: LIZ.LUR -
ayherre: aiherra -
(1974)
TXILL.EHLI , 166 B
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
aiherre -
(1977)
LEM.TPB , 193
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre: aiherra (aihertar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 320. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
aiherra (aihertar) -
(1979)
E.UDAL , 100
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayherre: aiherra (aihertar) -
(1979)
E.UDAL , 19
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
aiherra-tik -
(1986)
ZE.BE , 40
(...)
Haren etxekoak hor ziren, Aiherra-tik, Donamarti-tik eta Lekuine-tik etorriak; hor ziren ere Beloke-ko fraide guziak beren otoitz kartsuenekin, kantu ederrenekin
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra, ayherre -
(1986)
IRI.TVC , 205-206. or.
(...)
Ayerbe, municipio, p. j. de Jaca, Ayerbe de Broto, en Bergua, unido a Broto, p. j. de Boltaña, documentados ampliamente desde el s. XI como Ayerbe, Aierb, Agierbe, Agirbe, etc., Ayerbes, Los, en Bierge, p. j. de Barbastro, con plural referido a distintos puntos del propio topónimo, donde el segundo elemento -be podría referirse inicialmente a 'parte baja, suelo'. En Guipúzcoa Ayerbe es un caserío de Idiazábal, cfr. Nomenc. Guip. Incluímos aquí Gerbe, en Gerbe y Griebal, unido a Ainsa, p. j. de BoItaña, y Gerbe, Sierra, en Muro, hoy, junto con Toledo de Lanata, La Fueba, p. j. de Boltaña, pues J. Corominas, Est. top, catal., I, "Toponímia bascoide a Catalunya", p. 194 y ss., compara Gerb, pueblo agregado al municipio de Os, documentado como Gerb y Gerp el s. XII, con los Ayerbe y Gerbe aragoneses, así como con Gerri del Pallars Sobirà, considerándo que en la base tienen un Agirre-be o algo semejante, -podemos afirmar que existen también las variantes vascas agerri, agerre, ageri, agiri, 'a la vista', véanse §§16 y 49-. Corominas señala también otro Gerri y Portella de Gerri, homónimos, en la alta Vallferrera, p. 201. L. Michelena en su tercera edición de Apell. vascos, nº 17, se reafirma en que efectivamente se trata de ai(h)er, 'inclinación, pendiente', "aunque este supuesto valor primario no se documente en parte alguna", pero sí aiher izan, 'inclinarse, tener propensión'. En cualquier caso la forma documentada para Guipúzcoa, no señalada por Corominas, está diferenciada de las variantes de Aguirre, Aguerre, etc., normales en área vasca, lo mismo que Aiherra, localidad de la Baja Navarra, oficial Ayherre, forma con artículo -a o reducción de -aga, por lo que en Ayerbe tendríamos el mismo elemento, absolutamente nítido por otra parte
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IRI.TVC -
aiherra -
(1988)
GAR.EEBS , 5
(...)
Nork ezagutzen zuen duela 15 bat urte birla jokoa? Hazparneko kartieretan eta inguruetako herrietan baizik (Aiherra, Donamartiri eta Donoztiri) ez zen ezagutua”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherrara -
(1989)
ETXEB.ERRAM , 111
(...)
…eta hortik zenbait urteren buruan igorri zuten Aiherrara ertor”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra (aihertarr) -
(1990)
ORP.TB , 90
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherrako jaun erretora -
(1992)
HUIL.AE , 353 (J. L. Davant)
(...)
Aita Larre, Aiherrako jaun erretora (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra, ayherre -
(1995)
DRPLV , V, 189. or.
(...)
Hitz horrekin [aiher 'leku aldapatsua'] formaturiko beste toponymo batzuren stratifikazioa ere Euskal Herri osoan zehar agertzen da. Hara nola: // a/ Ezaguna da Ifarraldeko Aiherra herria Nafarroa Beherean, formak -a artikulua itsatsirik duela, -aga berrekailuaren laburpena ez baldin bada, eta frantsesez Ayherre erara legeztatua
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: DRPLV -
ayherre, aiherra -
(2000)
ORP.MAISMED , V. kap., 229. or.
(...)
Ayherre, en basque Aiherra
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.MAISMED -
aihertar -
(2001)
LAR.EARTZ , 211
(...)
Hori badakite oraino, ezagutu duten lekuindar eta aihertar laborari-langile xaharrenek, besteak beste”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherra -
(2001)
LAR.EARTZ , 248
(...)
Baditugu bai herriak lagundu eta kuraieztatu gaituztenak hala-nola Sara, Urruña, Azkaine, Zuraide, Itsasu, Aiherra, Bidarrai, Heleta, Arberatze, Irisarri, Aldude, Urepele, Baigorri eta ahantziek barka”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherrarat -
(2001)
LAR.EARTZ , 271
(...)
Orduan ninduten Aiherrarat igorri”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherrako herria -
(2001)
LAR.EARTZ , 273
(...)
…arras hartua nuen Aiherrako herria. Nola egonen nintzan Aiherrarainoko jauzi bat egin gabe noiztenka”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
aiherrarainoko jauzi bat -
(2001)
LAR.EARTZ , 273
(...)
…arras hartua nuen Aiherrako herria. Nola egonen nintzan Aiherrarainoko jauzi bat egin gabe noiztenka”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Aiherra: aihertar -
(2002)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVII (2002, 2), 717. or.
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Aiherra: aihertar -
(2003)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVIII (2003, 2), separata, 20. or.
(...)
Aiherra (euskara); Ayherre (ofiziala). Herritar izena: aihertar.
(...)Zer: Udala
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUZ.122 128 133 -
aiherra / ayherre -
(2004)
SAL.NBHIZ , 141-143
(...)
Ahoz bildutako lekukotasunak: Ajérra, Ajérran nintzán, ajértarrà, ajértarràk (E. Etxarren). Tx. Peillenek M. Arbelbide, J. L. Davant, E. Larre eta M. Pagolari egindako galdeketan Aiherra, aihertar azaltzen dira. Etimologia azalpenak: Hatanek (1895: 19) Gay-hara «haut plateau» ulertzen du berak biltzen duen Ayhara; ematen duen azalpena da eliza eta lehengo gaztelua goi ordoki batean kokatuak direla. Bähr-ek (1948: 37) Aragoiko Ayerbe toki izena aztertzean ayer ‘aldapa, jaiera’-rekin lotzen du eta ‘unter dem Hang’ adiera ematen. Mitxelenak (AV, 17), Bähr-i jarraikiz, ai(h)er ‘joera, jaiera, aldapa’ dela dio, ustez etorkizkoa den ‘aldapa’ adiera hori inon dokumentatzen ez bada ere. Orpustan hamarkada batzuk beranduago (1990: 90, 1999: 65) errenteriarraren irizkide ageri da. Lemoinek (1977: 181) bokalek euskaraz aski balio aldakorra dutela dio, eta a / e aldizkatzea gertatzen dela, Ayherre-n erraterako, «bistan denez» Eiher (sic) ‘errota’-ren eratorria baita; Dauzat & Rostaingek ere (1983 [1963]: 42) aihera (sic) ‘errota’-tik eratortzen dute izena. Gerok (1997: 8-9) Nafarroako Ageza (Ayesa erdaraz) eta Aierza / Aiarza mikrotoponimoak aiher + -(t)za ‘aldapan dagoen tokia’ azaldu genituen; ez dakigu aiher hau Añibarrok eta Astarloak aipatu zuten ai ‘aldapa, pendiza’-ren eratorria denez (cf. Aia eta Aiegi maldan kokatutako herriak, besteak beste). Oharra: Nafarroa Garaian Ayerra deitura franko hedaturik dago.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ayerra -
(2005)
IT.UNCIT , 150. or.
(...)
Ayerra es el apellido de sus propietarios [Zabaltzetako AYERRA etxea], registrado desde mediados del siglo XVIII en ella (en 1748 ya tenemos a Fernando Ayerra)
(...)Zer: Deitura
Non: Zabaltzeta
Jatorria: IT.UNCIT -
ayherre: aiherra (aihertarr) -
(2010)
ORP.NTB , § 112, 62-63. or.
(...)
Ayherre, Aiherra (Aihertarr) (sancti petri de ilarre 1236, aiherre 1321, ayherra 1344, ayheRe 1350) // La citation de 1236 nommant l’église du lieu est une cacographie ou une mauvaise lecture qui doit être laissée de côté (voir ci-dessus Isturitz), car, à la romanisation du déterminant basque près, ici conservé, dans le nom officiel -a > -e, le nom n’a pas varié probablement depuis son invention: c’est le nom aiherr “penchant” et en toponymie “lieu en pente”, décrivant les versants qui descendent vers le cours de l’Arbéroue, et nommant aussi deux des maisons rurales citées au XIVe siècle (1350 ayerre iuson en traduction romane de “Aiherrabehere”). Avec ai également “versant” dans quelques zones dialectales (en Navarre Ayegui, aiegui 1060), on pourrait penser à un composé ai-erre “versant brûlé”, mais cette analyse se heurte à l’attestation ancienne et moderne Aiherr(a) littéralement “(le) versant” et au nom d’habitant en basque “Aihertarr”, ainsi qu’à la forme du nom aujourd’hui aragonais Ayerbe sur le versant ibérique. Le synonyme ixuri “penchant, versant”, sans doute avec une sifflante non palatalisée anciennement, nomme des maisons médiévales dont l’un des 7 domaines nobles anciens du lieu (1249 issuri). L’habitat médiéval comptait une quarantaine de maisons réparties sur un vaste espace au milieu du XIVe siècle à l’issue de la grande peste, et davantage au moment de l’anoblissement des alleutiers francs de 1435, qui y nomme plus de 40 maisons et domaines sans les 7 nobles anciens
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.NTB -
ayherre -
(2017)
INSEE.64.17 , 1.22.086, 5. or.
(...)
Arrondissement: 1 / Canton: 22 / Commune: 086 / Communes: Ayherre / Population totale: 1050 / Population municipale: 1020 / Population comptée à part: 30
(...)Zer: Udalerria
Non: Pirinio Atlantikoak
Jatorria: INSEE.64.17
- aiherra - (2005) [IP.TOP.IKER]
- Ayherre (ofiziala)
- Ayherre (frantsesa)
ETRS89 30T X.641956 Y.4804521
Lon.1º14'47"W - Lat.43º22'51"N
Kartografia:
Lege-testua
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
