Leku-izenak
Izturitze - Lekuak - EODA
Izturitze (Udalerria)
-
esturiz -
(1236)
OST.CDR , 90, 173. or.
(...)
Sancte Eulalie d’Esturiz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
santa heulalia de arberoa -
(1253, 1334 [1926, 1966, 2011])
DAR.DUB.PROC , 114. or. [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
santa heulalia de arberoa patronage donné par Thibaut II à Roncevaux, 1253, 1334 (Procès p. 114)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Izturitze
Jatorria: IKER.27 -
isturitz -
(1300)
ORP.TB , 88
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturiz -
(1309)
ORP.TB , 88
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturiz -
(1321)
RAY.DTBP , 84
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturiz -
(1321)
DAUZ.ROS.DENLF , 363
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yzturiz -
(1321)
IKER.27 , 251
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz -
(1321)
LEM.TPB , 200
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yzturiz -
(1321)
FDMPV.075 , 316, 535. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturiz -
(1321 [1863, 1966, 2011])
RAY.DTBP , -- [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
isturiz 1321 (Raymond-Dict.)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
yzturiz parroquianos de_ -
(1321 [1966, 2011])
NAN.C , II [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
yzturiz parroquianos de_, 1321 (Archiv-Nav.II)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
isturiz -
(1328)
IKER.27 , 251
(...)
Sancta Eulalia d’Isturiz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sancta eulalia d’isturiz -
(1328 [1966, 2011])
NAN.C , 8 [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
sancta eulalia D’isturiz 1328 (Archiv-Nav.8)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Izturitze
Jatorria: IKER.27 -
yzturiz -
(1346)
IKER.27 , 251
(...)
Sancta Olalia de Yzturiz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sancta olalia de yzturiz -
(1346 [1966, 2011])
NAN.C , 81 [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
sancta olalia de yzturiz 1346 (Archiv-Nav.81)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Izturitze
Jatorria: IKER.27 -
izturiz -
(1350)
ORP.TB , 88
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturiz -
(1364)
IKER.27 , 251
(...)
Sant Olalia de Izturiz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yçturiz -
(1364)
IKER.27 , 251
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
sant olalia de izturiz -
(1364 [1966, 2011])
POUP.LM , AN.9 [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
sant olalia de izturiz 1364 (AN9)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Izturitze
Jatorria: IKER.27 -
yçturiz -
(1364 [1966, 2011])
POUP.LM , AN.9 [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
yçturiz 1364 (AN9)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
yzturitz -
(1366)
CAR.PNAXIV , 675. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ytzturitz -
(1366)
CAR.PNAXIV , 680. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ytzturiz -
(1366)
CAR.PNAXIV , 682. or.
(...)
lo caperan d’Ayherre et de Ytzturiz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ytzturiz -
(1366)
CAR.PNAXIV , 682 A (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
Caperans et prebendes [...] R. [IIII florines] lo caperan d'Ayherre et de Ytzturiz
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
yzturitz -
(1366)
CAR.PNAXIV , 675 A (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
YZTURITZ [...] Suma: I. // Suma: IIII florines
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ytzturitz -
(1366)
CAR.PNAXIV , 680 B (E dok. [AGN, Caj. 171, nº 29])
(...)
YTZTURITZ [...] Suma: VIII. // Suma: XXI florines
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: CAR.PNAXIV -
ytzturitz -
(1366 [1973, 1986])
CAR.PNAXIV , 680. or. [IRI.TVC, 216. or.]
(...)
51. Larraga, en Bielsa, p. j. de Boltaña, con forma igual a la de Larraga de Navarra, de lahar, 'zarza', más sufijo toponímico -aga, cfr. R. Laharragua (1366, PN-XIV, Ultrapuertos, labr., p. 680), en Ytzturitz. así como también Laharraga, al sureste de Ghéthary, cfr. 1244 est, Bayonne-Biarritz, y recuérdese que antes se han mencionado Larrague, al norte de Monein, cfr. 1545 ouest, Mourenx, y Larrague, al sur de Ste-Marie-de-Gosse, cfr. 1344 est, Peyrehorade, véanse §§16 y 18, y se registra Larraga, por otra parte, como llosa de Villaverde de Trucíos para 1741, según Sasía, (44 [oharra, 257. or.: Jesús Maria Sasia, O.S.B., Toponimia euskérica en las Encartaciones de Vizcaya, Bilbao 1966]). Larraga es también un caserío de San Sebastián según el Nomencl. Guip.
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IRI.TVC -
ytzturitz -
(1366 [1973])
IRI.LVATM , 67. par., 64. or.
(...)
R. Laharragua (1366, PN-XIV, labrad. Ultrapuertos, p. 680), en Ytzturitz
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IRI.LVATM -
izturiz -
(1388)
IKER.27 , 251
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturiz -
(1388 [1966, 2011])
NAN.C , 49 [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
izturiz 1388 (Archiv-Nav.49)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
isturitz -
(1395)
IKER.27 , 251
(...)
parropi d’Isturitz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz -
(1395)
FDMPV.025 , 275, 103. or.
(...)
Arnaut, senihor joven d’Iriberri, de le parropi d’Isturitz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz parropi d’_ -
(1395 [1966, 2011])
NAN.C , 70.20.VI [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
isturitz parropi d’_, 1395 (Archiv-Nav.70.20.VI)
(...)Zer: Eliza, herria
Non: Izturitze
Jatorria: IKER.27 -
yzturiz -
(1402)
IKER.27 , 251
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
yzturiz [...] «tempesta de piedra» à_ -
(1402 [1966, 2011])
NAN.C , 89.55.II [IKER.27, 215. or. (Isturitz)]
(...)
yzturiz [...] «tempesta de piedra» à_, 1402 (Archiv-Nav.89.55.II)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
izturitz -
(1412-1413)
CIERB.POBLBN , 91. or.
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturitz -
(1413)
ORP.TB , 88
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ysturiçaga (usurbil) -
(1470)
FDMPV.058 , 109-110. or. [59]
(...)
«Martin de Ysturiçaga, escrivano e notario publico del dicho sennor rey» (Usurbil)
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ezturizaga (donostia) -
(1492)
FDMPV.058 , 72, 139. or.
(...)
«Iuan Bono de Durango e Marttin Marttinez de Ezturizaga, nottarios» (Donostia)
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturiz -
(1513)
RAY.DTBP , 84
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz -
(1515)
LEM.TPB , 200
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturiztic -
(1712)
ES.OVASC , 79
(...)
Hirurgarrena deitçen da Errobi, edo Nivi, ceina jausten baita Izturiztic Itsatsura, handic Cambora eta Vztaritça, eta azquenean Bajonara”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturiztik -
(1712)
ES.EHast , 161
(...)
Hirurgarrena deitzen da *Errobi, edo *Nivi, zeina jausten baita *Izturiztik *Itsatsura, handik *Kanbora, eta *Uztaritza, eta azkenean *Bajonara
(...)Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM -
izturiztic -
(1712)
ES.OVASC , 79
(...)
Isturits. Izturiztic, 'desde Isturits'
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AG.M.FPTPF -
isturits -
(1754)
RAY.DTBP , 84
(...)
Sancta Eulalia d’Isturits
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz -
(1754)
LEM.TPB , 200
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturitz -
(1826)
LECL.GRAM , 170
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Isturitze -
(1835)
Arch.Gram , 210
(...)
Arrondissement de Bayonne / CANTON DE LABASTIDE-CLAIRENCE [...] En Français: Isturitz... Population: 689
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: Arch.Gram -
isturits -
(1863)
RAY.DTBP , 84a
(...)
ISTURITS, con. de la Bastide-Clairence. - Isturiz, 1321 (ch. de la Camara de Comptos). - lzturiz, 1513 (ch. de Pampelune). - Sancta Eulalia d'Isturits, 1754 (collations du dioc. de Bayonne)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
isturits -
(1863)
RAY.DTBP , introduction XV
(...)
6º CANTON DE LA BASTIDE-CLAIRENCE. // (5 communes, 6,963 habitants.) // Ayherre, la Bastide-CIairence, Briscous, Isturits, Urt
(...)Zer: Udalerria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: RAY.DTBP -
isturitze -
(1895)
HAT.VPBF , 19
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturiztarra -
(1903-1915)
JE.ID3 , 315
(...)
Baginian apez Euskaldun bat ere bigarren klasean, Isturiztarra”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitze -
(1905)
AZK.DICC , XXIX
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz -
(1921-1925)
AZK.CPV , 35, 38, 42
(...)
Ez dakigu seguru Isturitz hau euskal aldaeratzat ematen duen Azkuek, baina badirudi baietz
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz -
(1921-1925)
AZK.CPV , 0828. zkia., II. lib., 0959. or. [10. lib., 047. or.]
(...)
Leku-izena [NB, Isturitz, Behin batez]: Behin batez yoan ninduzun Isturitzeko plazalat
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.CPV -
isturitz'en -
(1926)
ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 94. or.
(...)
Eŕekart (Isturitz'en...)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ETX.EEI -
izturitze (izturiztarr) -
(1926)
LHA.DICC , 572
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ixturitze -
(1945)
CB.MAT , 110
(...)
Berako ikertzaileak dioenez, Iparraldeko herrien euskarazko aldaerak Hariztoi abadearen lanetik hartuak dira
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ixturitze -
(1945)
CB.MAT , V-2, P.110
Zer:
Non:
Jatorria: CB.MAT -
isturitz -
(1945)
CB.MAT , V-2, P.110
Zer:
Non:
Jatorria: CB.MAT -
isturitz-a joaitekoa -
(1946)
H.ZIB , 1
(...)
SUSSUARREGUY, Bayonnesa, ISTURITZ-a joaitekoa da, 12 ourthe egonik maite dugun etchian
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturitzeko lezean -
(1955)
M.EIG1 , 61
(...)
Badakizue noski nola aurkitu zuen Passemard’ek hegazti hezur bat Izturitzeko lezean, euskal lurrean”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitzekoa -
(1962)
HH.BACH , 3
(...)
EZKONTZA. Huna hiru ezkontza lerro-lerro gure herrian: Arnaud Arhancet Etiennette Hillon-ekin. Ariston Sauveur Isturitzekoa Jeanne Elissetchekin. Jaureguy Jean Uharte-hirikoa Marie Çamalbidekin. Gure konplimenduak dener bihotz-bihotzetik
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitzeko jaun mera -
(1962)
HH.BACH , 3
(...)
Ospital jaun kontseilari jenerala, Charritton Isturitzeko jaun mera, eta oste bat fededun. Segur elizkizun hunkigarriak ziren
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ixturiztarra -
(1966)
LF.KAZ , 436
(...)
Sortzez Ixturiztarra zen, laborari-semea”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitzeko harperi buruz -
(1966)
LF.KAZ , 438
(...)
Egin ditu ikertze baliosak, bai Isturitzeko harperi buruz, bai Protestanten berri xaharrez, bai Baionako Semenarioaren hastapenez, bai bertze asko gaiez”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturitzeko dixi -
(1966)
LF.KAZ , 438
(...)
Atzo izan nixin Buruxuringo Margarita bere senarraikin, eta alta, arras mutiko plantakuain itia dixi. Gaizua puskat lodia; Izturitzeko dixi. Mezat eremain nutela, eta ekarrikore ba”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitze (isturiztar) -
(1966)
DASS.HHIE , 162
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitze -
(1966)
IKER.27 , 251
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturits: isturitze, isturiztar -
(1966)
DASS.HHIE , 6. or.
Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: DASS.HHIE -
isturitze (isturits) -
(1966)
AZK.EDIAL , 38 C
(...)
Dialecto bajo navarro
(...)Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL -
isturitz (isturitze) -
(1966 [2011])
IKER.27 , 215. or. (izenburua)
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: IKER.27 -
isturitze -
(1974)
LIZ.LUR , 25 (mapa), 60. or.
(...)
Aiherra, Heleta, Isturitze, Mehaine, Donestiri (St. Esteben) eta Donamarthiri, dira arbeldar herriak, Bastida (Labastide-Clairence) hiritxoa ere geografiaz eskualde hontakoa delarik. Irisarri, Armendaritze eta Iholdi dira Irisarrikoak
(...)Zer: Herria
Non: Arbela (Nafarroa Beherea)
Jatorria: LIZ.LUR -
isturits: isturitze -
(1974)
TXILL.EHLI , 171 B
Zer:
Non:
Jatorria: TXILL.EHLI -
isturitze -
(1977)
LEM.TPB , 200
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitzeko eta otsozelaiko harpeetan -
(1978)
LART.AIHEN , 15
(...)
…hain hurbil dituen Isturitzeko eta Otsozelaiko harpeetan laminak bizi ziratekeen bezala”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitze -
(1978)
LART.AIHEN , 16
(...)
…aita Batita Landart, sortzez Isturitze Larrondokoa (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitzeko mendietan -
(1978)
LART.AIHEN , 49
(...)
Zeren Donamartiritik Oragarrera, patarrez-patar oinez joan behar baikenuen Isturitzeko mendietan han-hara”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitzen -
(1978)
LART.AIHEN , 145
(...)
Nik, konfirmazione egunean Isturitzen ikusi kalonje ospetsu hura, hantxe, inprimeriako xoko batean aurkitu behar nuela, hori ere bada ez nuen sekulan asmatuko”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz(e) -
(1978)
DAUZ.ROS.DENLF , 363
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturits: isturitze (isturiztar) -
(1978)
E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 325. or.
Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD -
isturitze (isturiztar) -
(1979)
E.UDAL , 101
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturits: isturitze (isturiztar) -
(1979)
E.UDAL , 32
Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL -
ixturitze -
(1990)
ORP.TB , 88
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
ixturiztarrek -
(1992)
HUIL.AE , 80
(...)
Ixturiztarrek badakite nor den, urte guziez ospatzen baitute Sarhiko apezaren orroitzapena”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
izturitz(e) (ixturiztarr) -
(1999)
ORP.LBMOY , 276
Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz, izturitz -
(2000)
ORP.MAISMED , V. kap., 230. or.
(...)
Isturitz, en basque Izturitz (1300 izturitz)
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.MAISMED -
esturiz -
(2000 [1236])
ORP.MAISMED , III. kap., 109. or.
(...)
(h)aitz “pierre, rocher” [...] 3) à iz- , homonyme d’un des noms anciens de l’eau (voir ci-dessus), est parfaitement documenté comme variante de aitz- en composition par une traduction latine du monastère de Santa Maria de “Axpe” en Biscaye datée de 1051 (izpea traduit par subtus penna “le bas du rocher”) [23 L. Michelena, Apellidos vascos, op. cit. p. 21], qui peut être reconnu dans quelques cas comme le nom d’Isturitz en Arbéroue (1236 esturiz, 1300 izturitz) ou le nom du col d’Izpegi entre Baïgorry et Baztan, et peut-être avec palatalisation dans le nom de maison d’Amorots 1350 ixaroç actuellement “Ichorotzia” ; il forme aussi apparemment le nom d’Ispoure en Cize (1264 yzpura) situé au pied du massif de l’Arradoy
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.MAISMED -
esturiz -
(2000 [1236])
ORP.MAISMED , III. kap., 152. or.
(...)
Basse-Navarre: 1) village seul: “Isturitz” 1236 esturiz, 1300 izturitz, 1301 isturiz; “Aïnhice” 1135 anfiz, 1264 aniça > 1304 anhice > 1366 ainhice; 2) village et maison noble: 1249 armandarys, 1264 armendaritz (la clarté de l’analyse toponymique n’exclut pas tout à fait la possibilité d’un latinisme qui ne serait pas forcément anthroponymique) [51 M.-F. Berganton, Le dérivé du nom individuel… op. cit., p. 228]; 1264 ianiz, 1366 ianitz nom ancien de Lécumberry en Cize et de son principal quartier, la base anthroponymique est probable mais obscure (voir ci-dessus “Gentein” etc.); 1150 sevis, 1412 çibitz “Cibits” n’a guère de référent anthroponymique connu; 1119 garris que tout indique comme un véritable toponyme; 3) maison noble seule 1249 sateriz à Isturitz n’a pas de référent anthroponymique connu et est probablement toponymique (voir ci-dessus); 4) autres maisons: 1412 perucoytz fivatier de Béguios déjà commenté
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
guillem disturitz -
(2000 [1300])
ORP.MAISMED , I. kap., 36. or. [Comptos]
(...)
Ce compte mentionne diverses actions de maintien de l’ordre et poursuite de malfaiteurs et de voleurs: par exemple Guillem Disturitz (texte traduit) “qui entra de nuit dans la maison du meunier Dirissarri et y vola de la farine, des vêtements, du mil et d’autres choses etc.”. Il s’agit du “vieux” moulin (il porte encore ce nom d’Eiheraxar, mais ne paraît évidemment jamais dans les recensements des maisons médiévales) de “l’hôpital” de Saint-Jean-de-Jérusalem cité au XIIe siècle, qui affiévait les maisons du lieu. Un autre malfaiteur porte le nom de Petri Gorria (“le rouge” ou “le roux”)
(...)Zer: Gaizkilea, herria [Izturitze]
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
izturitz -
(2000 [1300])
ORP.MAISMED , V. kap., 230. or.
Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.MAISMED -
izturitz -
(2000 [1300])
ORP.MAISMED , IV. kap., 200. or.
(...)
La Basse-Navarre a des noms pour la plupart explicables par les bases toponymiques habituelles, quelques-uns restant plus problématiques: en Arbéroue, aux noms de villages 1300 izturitz, 1249 belhoriz (aujourd’hui Saint-Martin, du nom hagionymique de la “salle” du lieu), 1249 beldarais “Bildarraitz” (domonyme en Cize peut-être nom d’origine), s’ajoutent les domonymes 1249 londais d’Ayherre, 1249 sateris d’Isturitz, 1366 garbiçe, 1350 ssoriz de Saint-Martin (pour les bases voir le chapitre III)
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
izturitz -
(2000 [1300])
ORP.MAISMED , III. kap., 109. or.
(...)
le nom d’Isturitz en Arbéroue (1236 esturiz, 1300 izturitz)
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.MAISMED -
izturitz -
(2000 [1300])
ORP.MAISMED , III. kap., 152. or.
(...)
“Isturitz” 1236 esturiz, 1300 izturitz, 1301 isturiz
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
isturiz -
(2000 [1301])
ORP.MAISMED , III. kap., 152. or.
(...)
“Isturitz” 1236 esturiz, 1300 izturitz, 1301 isturiz
(...)Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ORP.MAISMED -
isturitze -
(2001)
LAR.EARTZ , 263
(...)
…Ainhoa, Bardoze, Isturitze, Milafranga, Sara (…)”
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Izturitze: izturiztar -
(2002)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVII (2002, 2), 717. or.
Zer: Herria
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: SAL.NBHIZ -
Izturitze: izturiztar -
(2003)
ARAUZ.122 128 133 , Euskera, XLVIII (2003, 2), separata, 22. or.
(...)
Izturitze (euskara); Isturits (ofiziala). Herritar izena: izturiztar.
(...)Zer: Udala
Non: Nafarroa Beherea
Jatorria: ARAUZ.122 128 133 -
izturitze / isturits -
(2004)
SAL.NBHIZ , 173-176
(...)
Ahoz bildutako lekukotasunak: Ísturitze, isturiztár (EHHA), Ìsturítze, isturíztarrà (E. Etxarren), Ìsturíze, Istúrizè, istüiztaRàk, Istüritzeàt ábja níz, Istüritzetìk [Hondarreko hiru formetan azentu nagusia dieresidun bokalaren gainean da] (L. Xuri). Tx. Peillenek M. Arbelbide, J. L. Davant, E. Larre eta M. Pagolari egindako galdeketan Isturitze, isturiztar ematen dira ontzat. Etimologia azalpenak eta oharrak: Hatanek (1895: 19-20) Isturitze este-ur-ïtze ulertzen du, hau da, «fermée eau lieu, lieu d’eau fermée, pays d’eau fermée». Izan ere, autore honen arabera, bertan bada laku ttiki bat, inolako isuririk ez duena; orain kaperaño batean dago hetsirik sendatzeko indar handia duen ur hori. Bada, gainera, Donamartiritik heldu den ubidea, Izturitzera gabe lurrean sartu eta herritik haratago berriz azaleratzen dena. Caro Barojak (1945: 110) Hariztoi abadearen zerrendatik Ixturitze biltzen du, ikusi bezala, eta erraten hau latineko –icus-etik ateratako –iz atzizkia duten Hegoaldeko herri izenekin erlazionaturik dagoela. Lemoinek (1977: 200) oinarrian isur, ixur, ixuri ‘écoulement, versant’ dagoela dio eta atzizkia –tze ugaritasunezkoa dela; hau, bistan denez, erabat ezinezkoa da fonetikaren aldetik. Dauzat & Rostaingek (1983 [1963]: 363) erroa iluna dela diote eta –itz bukaerak ugaritasuna adierazten duela. Orpustanek (1990: 88-89) garbi dakusa toponimoak –itz atzizkia duela, baina gainerakoa franko ilun zaio. Bi azterketa desberdin proposatzen ditu eta bietan lehen osagaia aitz da: lehenaren arabera toponimoaren iturrama *aitz-auritz edo *aitz-uritz da; hemendik Latsaga / Lastiri-n bezala *aizt-uritz aterako zen, hots, Aiziritz izenetik hurbil dagoen forma ?baliokideak izan daitezkeela dio?, eta azkenean, aitz-en diptongoaren laburtzearen ondorioz, izturitz aterako zen. Toponimoaren adiera «lieu de la côte du rocher» da Orpustanen ustean. Bigarren interpretazioa egiantz handiagokoa iruditzen zaio, fonetikoki eta morfologikoki errazagoa eta semantikaren aldetik oztopo gutxiagokoa. Bigarren honen arabera, bada, aiztur-itz dukegu toponimoan, hau da, ‘guraizea’ erranahia duen aiztur eta tokia edo ugaritasuna adiera duen –itz atzizkia, hots, ‘guraize multzoa’ edo ‘guraize tokia’, bertan agertu diren historiaurreko lanabes eta aztarnei erreferentzia eginez. Beranduagoko lan batean (1996: 218) erraten du egungo «euskal» aldaeraren –s- erdal grafiaren eraginari zor zaiola: «Les sifflantes dorso-alvéolaires sont sans équivoque avec ç ou z dans çaualça, çavaroz, yzturiz: la forme moderne ist- est, dans les graphies qui se veulent basques de se nom, altérée à partir de la graphie romane». Ortzaiztarrak egiten duen proposamena aski zalantzazkoa da gure irudiko (ikus, aizkora izenerako proposatu diren etimologien gainean, Agud & Tovar [1989: 647]), besteak beste haitz-ek Iparraldeko hizkeretan duen edo izan duen hasierako aspirazioa «ahantzi» zaiolako eta aiztur + itz-etik euskaraz *aizturritz izanen genukeelako, ez *aizturitz, aizturra erraten baita, ez *aiztura. Bestalde, Istúriz Nafarroa Garaiko deitura da egun.
(...)Zer:
Non:
Jatorria: SAL.NBHIZ -
isturitz: ixturitz(e) (ixturiztarr) -
(2010)
ORP.NTB , § 110, 61-62. or.
(...)
Isturitz, Ixturitz(e) (Ixturiztarr) (sante eulalie de esturiz 1236, isturitz 1300, izturiz 1309, 1350, izturitz 1413) // Ce dérivé à suffixe -itz entre dans la même série que le nom précédent et offre des difficultés d’interprétation comparables. On ne sait si la citation de 1236, dans un acte de donation en latin de Thibaud de Champagne (M. Martin Gonzalez, Colección diplomatica de los reyes de Navarra de la dinastia de Champaña …, Eusko-Ikaskuntza, Saint-Sébastien 1981, p. 61) offre une initiale ancienne, la fermeture vocalique de ez- à iz- étant dans l’ordre des choses, ou, plus probablement dans un texte où les noms basques sont malmenés (ilarre pour Ayherre), une simple cacographie. Dans le nom basque moderne la mouillure de la sifflante étymologiquement dorsale (et non comme d’aucuns pourraient le croire à partir de la graphie romane ist- apicale) izt- > ixt- résulte de la voyelle palatale i. De même structure, entre bien d’autres, que le nom d’Ustaritz (voir ce nom), il admet comme celui-ci deux analyses: izt-uritz ou iztur-itz. Dans le premier cas les deux éléments sont bien connus: iz- est une variante très anciennement attestée en composition de l’oronyme commun aitz (izpea 1051), avec une occlusive de liaison (sur lats “cours d’eau”: Lastiri, Lastaun etc.) devant -uritz (Uriz en Navarre: 1268 huriz, uritz), dont le radical est cependant incertain, entre ur “eau” peu probable ici et uri variante ibérique ancienne de iri mais qui a pu aussi, comme zulo pour zilo (voir Silhègue), laisser quelques noms en zone aquitaine; la finale pourrait aussi représenter une forme à diphtongue réduite de -auritz (voir Hérauritz). Dans le second cas iztur-itz qui pourrait être issu normalement d’un hypothétique et curieux aiztur-aitz (“pierre à ciseaux”), l’analyse sémantique s’adapte moins bien, sinon au pays des grottes préhistoriques, du moins à la toponymie habituelle. L’unique maison noble ancienne du lieu porte un nom de même structure Satheritz (1249 sateriz, 1413 satharitz) qui ne semble pas renvoyer à une base anthroponymique connue
(...)Zer: Herria
Non: Arberoa
Jatorria: ORP.NTB -
isturits -
(2017)
INSEE.64.17 , 1.22.277, 9. or.
(...)
Arrondissement: 1 / Canton: 22 / Commune: 277 / Communes: Isturits / Population totale: 488 / Population municipale: 484 / Population comptée à part: 4
(...)Zer: Udalerria
Non: Pirinio Atlantikoak
Jatorria: INSEE.64.17
- isturitze - (2005) [IP.TOP.IKER]
- Isturits (ofiziala)
- Isturits (frantsesa)
ETRS89 30T X.645399 Y.4803706
Lon.1º12'14"W - Lat.43º22'23"N
Kartografia:
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
