Beasain - Lekuak

g[arcia] remiriz de be[a]ssain - (1211 [1965, 1969]) LACMAR.CDI1 , 262 [M.NLCDI, FLV 1, § 3, 5. or. (13. oharra)]

(...)
Aunque Carlos E. Corona Baratech, Toponimia navarra en la Edad Media, Huesca, 1947, no lo identifique [Gudubarreta, 1211], se trata sin duda del actual Gudugarreta en Guipúzcoa. Además de ser el donante un Enecho de [sic, como en otros casos1 Ypuça, los fiadores son Lop Lopez de Artola, primera muestra que conozco del apellido, Sancius y P. Arceiz de Loinaz, y este Loinaz hace seguro que G[arcia] Remiriz de Bessain sea 'de Beassain'. Nada tiene de seguro, naturalmente, que las dos primeras sílabas del nombre de población tengan que ver con el discutido vasc. ant. gudu 'combate'; sería más verosímil encontrarlo como apodo (cf. rom. Guerra) en Garcia Periz Gudu: M.& A. Irurita Lusarreta, El municipio de Pamplona en la Edad Media, Pamplona, 1959 (citado en adelante Mun. Pampl.), núm. 99, 1364, p. 278
(...)

Zer: Biztanlea
Non: Beasain
Jatorria: M.NLCDI

beasayn - (1464-1506) FDMPV.116 , 4 dok. 167. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

veasayn - (1520) FDMPV.087 , 12 dok. 293. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1625) SG.GIPTLOP , 6 dok. 140v. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

veasayn - (1625) SG.GIPTLOP , 10 dok. 152v. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasayn - (1625) SG.GIPTLOP , 4 dok. 134r. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1754) LARR.CORG , 27. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain, villa de - (1768-1862) GPAH.HIPAURK , 0052

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1800-1833) AÑ.LPV , 51 B

(...)
Pueblos de Guipúzcoa. Primero se ponen los que pertenecen al Obispado de Pamplona
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: AÑ.LPV

beasain - (1802) DRAH , I, 156

(...)
part. en la pr. de Guipuzcoa, comprehende la villa del mismo nombre, y sus tres barrios Garin, Yarza y Araz. M.
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: DRAH

beasain - (1802) DRAH , I, 156-157

(...)
v. del part. de este nombre, pr. de Guipuzcoa, dióc. de Pamplona. Su formacion es muy irregular y desproporcionada, por hallarse sus casas sin órden de calles, derramadas en terreno desigual y costanero, extendiéndose algunas de ellas hasta el camino real de postas entre Ormaiztegui y Villafranca, á un quarto de legua del cuerpo principal de la villa. Confina por n. con Azpeitia y Beizama, por s. con el concejo de Lazcano, por e. con Goyaz, Vidania, Isasondo y términos de Villafranca, y por o. con los del concejo de Olaverria y villa de Ormaiztegui: goza de jurisdiccion civil y criminal, mero mixto imperio que exerce un alcalde ordinario en todo su distrito y términos, que serán como de 3 leguas, y en ellos se conmprehenden el lugar de Garin, situado en parage áspero y costanero á distancia de una legua del cuerpo principal de la villa por o, y los barrios de Yarza, donde hay una buena ferrería á distancia de medio quarto sobre el camino real de coches y postas á Francia, á la orilla occidental del rio Oria, y el de Araz á distancia de 2 leguas. Tiene su asiento en las juntas generales y particulares de provincia, ocupando el 27.º á la izquierda del corregidor, y vota en 48 lugar con 10 fuegos. Su escudo de armas, partido en mantel, tiene en la parte alta en campo de gules una torre de plata, y encima una estrella de oro, y en cada una de las dos partes de los lados en campo de plata un lobo con lenguas bermejas contramirándose. En el centro y cuerpo principal del pueblo hay una casa concejil, plaza, 2 posadas; y en sus términos 3 molinos, 14 fuentes y 8 arroyos conocidos con los nombres de Mariaras, Mutua, Maleza, Reoartechiquia, Uganerreca, Erroiz, Egurrola y Langata, abundantes en truchas, barbos y anguilas; con el beneficio de estas aguas se crian robles, fresnos, hayas, nogales, castaños, algunos otros frutales y hortaliza, aunque poca. La poblacion se compone de 27 casas y 80 caseríos, en que habitan como 1& personas: los vecinos que se exercitan en la agricultura cogen al año 4& fanegas de trigo, 5& de maíz, 500 de castaña, 600 de manzana, 50 de nuez y algo de lino: se cria tambien ganado vacuno, lanar y caballar á proporcion del vecindario y extension del término. La iglesia parroquial de la villa, y su anexo en el lugar de Garin, se sirven por un cabildo eclesiastico, compuesto de un cura rector y 2 beneficiados, cuya pro vision se hace por los vecinos que tienen casa en el lugar, aunque residan fuera. El duque de Granada, que lleva la mitad de los diezmos, tiene voto de calidad en quanto á la rectoría, de modo que juntándose su voto con el tercio de los demas, decide y prevalece; pero en la presentacion de los beneficios no se diferencia de los vecinos en el modo de votar. Hay ademas 4 ermitas con la advocacion de nuestra Señora de Belen Loinaz, S. Martin de Loinaz y S. Andres. S. Martin de la Ascension y Loinaz, hijo y patron de esta villa, nació en ella á 16 de julio de 1566, como consta de su partida de bautismo que existe en los libros de esta parroquia: fué martirizado en las islas del Japon en la ciudad de Nangasaqui á 5 de febrero de 1597, y canonizado por Urbano VIII en 1627; y desde entónces se venera en una capilla construida el año de 1633 en la casa de su nacimiento, llamada de Amunarro, y en una basílica que construyó á sus expensas enfrente de aquella casa la muy noble provincia. Aunque Besain estuvo por mucho tiempo en pacífica posesión de ser reputada por patria de S. Martin, baxo de cuyo concepto rezan de él la catedral y obispado de Pamplona, como quiera, en el último siglo ha sufrido de parte de la villa de Vergára las mas ruidosas contestaciones , pretendiendo ésta arrogarse la gloria de ser la madre legítima de aquel héroe. Las cosas se agriáron demasiado, las razones de unos y otros se llegáron á examinar por tela de juicio, y diéron motivo á muchos papeles impresos que inundáron el país; entre éstos los mas señalados son los que se publicáron con los títulos demostracion de Vergára, y verdadero cálculo de las glorias de Vergára; se ignora el autor de esta última pieza, escrita con nervio, crítica y acierto. M.
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: DRAH

beasain - (1829 [1587, 1614]) CENS.CAST.XVI , Ap. 123, 304b

(...)
Beasain, jurisdiccion de Villafranca, diez fuegos y medio [...] Beasain / [VECINOS:] 60 / [PILAS:] 1
(...)

Zer: Herria
Non: Ordizia [gaur bereiz]
Jatorria: CENS.CAST.XVI

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 126, s.v. Maleza

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 249, s.v. Yarza

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 109, s.v. Idiazabal

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 219, s.v. Totosa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 117, s.v. Langata

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 127, s.v. Mañaras

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 53, s.v. Gudugarreta

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 119, s.v. Lazcano

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 108, s.v. Ibai Ederra

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beazin - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 33, s.v. Azpeitia

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 26, s.v. Astigarreta

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 34, s.v. Azpeitia

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 58, s.v. Guipuzcoa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 52, s.v. Garin

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 168, s.v. Reortechiquia

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 220, s.v. Totosa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 64, s.v. Guipuzcoa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 78, s.v. Guipuzcoa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 25, s.v. Arriaran

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 35, s.v. Beasain

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 248, s.v. Villafranca

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 115, s.v. Isasondo

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 229, s.v. Uganerreca

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 133, s.v. Murua

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 135, s.v. Olaberria

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 222, s.v. Totosa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 46, s.v. Erroiz

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 84, s.v. Guipuzcoa

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 44, s.v. Egurrola

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1845-1850) MAD.DGEH , GI, 36, s.v. Beizama

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasaingo - (1847) Izt.C , 80

(...)
*Astigarretan daude Erriaren inguruan lau iturri, ur geza-gozo garbia naroro ematen dutenak; eta oezaz landara txit asko dira bertako mendietan; zeintzuk egiñeratzen dituzten bi erreka pizkortxoak; oetako bat igarotzen da Erriaren erditik, eta bestea, *Beasaingo Erriarekin mugatzen dan tokitik
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 187

(...)
Ez dira amar urte oraindik, *Beasaingo etxe batean *Ignazio *Maria *Muxika deitzen zaionak gizendu ditubala txer-ama bat, eta beraren bost ume; zeñean amaikana illabete zituzteneko, bost umeak pisatu izan zituzten amabostna arroba bataz beste; eta amak ere bai amairu igaroak
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 84

(...)
*Beasaingo Erri inguruan badira amalau iturri, eta beraren mendietan asko txit; zeintzutatik egiñeratzen diraden zortzi erreka larritxoak, eta deitzen zaiote, *Mariaras, *Murua, *Maleza, *Errekartetxikia, *Uganerreka, *Erroiz, *Egurola, eta *Langala
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 161

(...)
Beragaitik uste det bada nik, ezen, *Gipuzkoako mendi, aitzarte, txara, eta basoetan izan ditezkeala menturaz, toki urrunekoetatik erakarri diran landareak bezalakoak, zergaitik berrogei ta amar urtez onontz gertatu izan dan *Beasaingo Errian lanbide au berpera
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 162

(...)
Bigaramun goizean goiz landare au biraldu zion bere arreba Doña *Mariari *Beasaingo Errira *Irun *aranzun arkitu zeban oñezkorik azkarrenarekin, esaten ziolarik izkribuz, nondik norakoa zan eta zer bidetatik eskuratu izan zeban ustez ustekabe aiñ gauza begitangoa; eta beraren baratzan arkitzen zan tokirik eguteraenekoan ifinierazo zezala denporarik galdu bage
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 163

(...)
Eta maizterrak; zergaitik *Beasaingo txaraetan dauzkagun onelakoak ugari
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaina - (1847) Izt.C , 163

(...)
Andik urte betera bezalatsu *Irizar jauna etorri zan *Beasaina, eta arrebaren etxera sartu bezin laster galde egin zeban berak igorritako landareaz, zeñari erantzun zion Doña *Mariak, beatza jasota baratza alderontz ifinirik, ara non dagoen eder ta galant, lurrak maitaro arturik sasoiekoa txit
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 164

(...)
Ez dakizu esan zidala landare au ifini-erazo nion maizterrak, ezik, onelakoak ugari bazeudela *Beasaingo txaraetan
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 164

(...)
Erantzun zion maizterrak; jauna, *Beasaingo txaraetan ugari
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 164

(...)
Au enzutean irazeki zitzaion *Irizar jaunari su ta gar, eta bere berotasunarekin eraso zion goien bean maizter zintzoari, asmatu-al guztia esanaz; Ea uste al zeban *Beasaingo mugapean, ez ezik, *Europa osoan ere arkitu al zitekean aren landarea bezalakorik
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 164

(...)
Maizter gizagaixoak burua makurturik oek guztiak entzundakoan esan zion emeki; jauna, bedorrek ala uste ez badu ere, egia garbiroa da nik esan dedana, zeña on egingo diodan bigar ordu onetarako, baldin Jaungoikoak oñen gañean banau eta *Beasaingo mendiak bitartean ondatzen ezpadira
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 165

(...)
Eta beraren aurrean sorta botatzearekin batean esan zion maizterrak emekiro, Jauna, ona emen non dauzkan bedorren landare ospatsu toki urrunekoetatik ekarritakoaren senide egiazko garbi garbiak, *Beasaingo menditik dakartzidanak; eta begira begie ondo berai, astoa ispillu iduritzen ote zaidan edo ez
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 165

(...)
*Irizar Jaunak ikusi zebanean maizterra arras mindurik menetan zebillela txit, eraman-erazo zeban bere sorta pilla andiarekin baratzako landarearen ondora; zeñarekin bekaldu zituen maizterrak ekarriak bat banaka; eta nola etzeban ikusten beretan desberdintza agirikorik, asi zan purrustaka bein batari imurtxi, gero bestea tximikatu, zañak eten, besangak ausi, azalak zanpatu, mamiak miaztu, loreak usandu, orriak igortzi, pipitak otzkatu, eta beste asmakari burura ekarri al zitzakean guztiak egiten, beraren landare Persiatarraren antzekorik ere, *Beasaingo mendian ezin izan zitekealako uste oso betean;
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 166

(...)
*Beasaingo andizki-arki eta Apaiz jaunak zekitelako *Irizarrekin maizterraren arteko auziaren barri, eta ikusirik biak argurion zeudela baratzan, joan ziran beretara; zeintzuk erabaki zuten garbiro, ezen, *Irizarren landare Persiatarra, eta maizterrak Erriko txaraetatik ekarriak, ore bateko senide egiazkoak zireala, Otsalizarra deitzen zaioten garbi garbiak
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 458

(...)
*Beasaingo Errian jaio zan San *Martin *de *Loinaz milla bosteun irurogei ta seigarren urteko uztaillaren amaseigarren egunean, eta martirizatu zuten *Japongo Ugarteetan *Nangazaki izendatzen dan Urian milla bosteun laurogei ta amazazpigarren urteko otsaillaren bostean, eta *Urbano zortzigarrenak Santuen artean ifini edo kanonizatu zeban milla seieun ogeita zazpigarrenean
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasain - (1847) IZT.KOND.EL , 80, 84, 114, 115, 161, 162, 163(2), 164(3), 165(2), 187, 246

(...)
Toki-izena: Erria.
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: IZT.KOND.EL

beasaingo - (1847) Izt.C , 114

(...)
Emendik asitzen dan ibaiari irteten zaiozka bidera *Aitzgorriko aitzak botatzen dituen erreka anitz, eta oen urakin geiagotu, eta indarturik ongarritzen du egoialdetik *Zegamako Erria naierara; eta bereala ifarraldera igarorik jarraitzen du *Segurako Errira; au eskuirontz, eta *Zerain ta *Mutiloa ezkerretara lagarik dijoala artzen du beitiago *Mutiloako ibai txiki, izen bereko mendian jaiotzen dana, eta ekiten zaio bere bideari: *Idiazabalko Erriaren gertura beraren ezker aldetik iristean, laztantzen zaio Erri onen erditik datorren ibai txiki izen berperekoa: andik igarotzen da *Beasaingo *Yarzako etxadiara, non sortaitz-aldetik bereganatzen daben *Areriako ibarretik jatxitzen dan errekatxoa; lagatzen dituelarik ezkerrerontz bidasti aldi batean *Astigarreta, *Itxasoleorra, *Arriaran, eta *Gudugarreta, igarotzen da *Beasaingo Erriaren eskui-aldetik;
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 114

(...)
Emendik asitzen dan ibaiari irteten zaiozka bidera *Aitzgorriko aitzak botatzen dituen erreka anitz, eta oen urakin geiagotu, eta indarturik ongarritzen du egoialdetik *Zegamako Erria naierara; eta bereala ifarraldera igarorik jarraitzen du *Segurako Errira; au eskuirontz, eta *Zerain ta *Mutiloa ezkerretara lagarik dijoala artzen du beitiago *Mutiloako ibai txiki, izen bereko mendian jaiotzen dana, eta ekiten zaio bere bideari: *Idiazabalko Erriaren gertura beraren ezker aldetik iristean, laztantzen zaio Erri onen erditik datorren ibai txiki izen berperekoa: andik igarotzen da *Beasaingo *Yarzako etxadiara, non sortaitz-aldetik bereganatzen daben *Areriako ibarretik jatxitzen dan errekatxoa; lagatzen dituelarik ezkerrerontz bidasti aldi batean *Astigarreta, *Itxasoleorra, *Arriaran, eta *Gudugarreta, igarotzen da *Beasaingo Erriaren eskui-aldetik;
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasaingo - (1847) Izt.C , 499

(...)
*Bergarako semea zan San *Martin *de *la *Ascension, *Agirreren etxetarretakoa, *Japonen martirizatua milla bosteun laurogei ta amazazpigarren urteko otsaillaren seigarren egunean; bañan despitatzen dio *Vergarari *Beasaingo Erriak, zeña urte gitxiz onontzaño iduki izan dan San *Martinen jaioterri egiazkotzat, eta gaurko egunean ere aintzakotzat dauka *Gipuzkoako Probinziaren zatirik andienak
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasainen - (1847) Izt.C , 246

(...)
*Beasainen ere, *Franzisko *Maria *Mujikak bere etxean jaio ta azitako zekorra izandu du, amasei illabeterekin berrogei ta bi erralde aragi, eta laurogei libra sebo pisatu dituena
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: OEH.ONOM

beasáin - (1857) NOM.1857 , 0088

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1925 [2000]) MEY.KOIH , 76 [SAL.STAIN, 123. or.]

(...)
-ain sufijo indígena // W. Meyer-Lúbke (1925: 76) al analizar los topónimos que acaban en -en(a) del tipo de Mallén o Leciñena señala que hay que pensar en la posibilidad de que -en se haya formado a partir de -ain, presente en topónimos del tipo Cerain, Andoain, Beasain, Orendain, etc., aunque no aclara cuál es el origen de este último sufijo. Andersson (1963: 318, 335) considera que -ain es “un élément indigène sans aucune relation avec le suffixe latin -anum, -ani” (ibíd., 335), opinión que Mitxelena, en uno de sus primeros trabajos (AV), no rechaza en absoluto
(...)

Zer: Herria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: SAL.STAIN

beasain'en - (1926) ETX.EEI , Euskera III-IV (1926), 99, 100, 104, 105, 110. or.

(...)
Agiŕezabal (Beasain'en...) 99. or.; Baŕendain (Alegi'n, Beasain'en...) 100. or.; Aŕieta (Donostia'n, Oyaŕtzun'en, Amezketa'n, Beasain'en, Zegama'n, Amasa'n...) 104. or.; Basaŕte-azpikoa, -garaikoa (Beasain'en) 105. or.; Abarizketa-azpikoa, -garaikoa (Beasain'en) 110. or.
(...)

Zer: Herria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: ETX.EEI

beasain - (1930) GAR.SL , RIEV, XXI, 442. or.

(...)
Creemos de interés el publicar reunidos ciertos discutidos sufijos toponímicos para obtener de este modo relaciones entre los mismos pues a veces resultará que sean distintas formas evolutivas del mismo en el tiempo o en el espacio. // Los agruparemos de la siguiente forma: //...// -ain. Beriain, Muniain, Ikain, Iturain, Urabain, Urdiain, Lepuzain, Barasoain, Beasain, Gistain, Escuain, Badain, Barasoain, Orikain, Ainzoain, Agoain, Esain, Asiain, Aldain, Andoain, Morentiain, etc., etc.
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: GAR.SL

beasain - (1940) NOM.1940 , Gip., 11. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1940) NOM.1940 , Gip., 11. or.

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1945) CB.MAT , IV-1, P.84

Zer:
Non:
Jatorria: CB.MAT

beasain (top.) - (1953 [1997]) M.AV , 150 (18)

(...)
150. paragrafoa.- Beraxa n. pr.: Berasategui, Berastegui; cf. top. Barasoain. Berasain, Beasain (J. Caro Baroja, Mat., 69-70 y 163-164). Arigita, Historia de la imagen y santuario de San Miguel de Ex-celsis. Pamplona 1904, p. 203, recoge la mención de duos collaços in uilla qui dicitur Berastegui, uidelicet cuius nomen est Beraxa et altero Orti Munioç, que remite inconfundiblemente a beratz, beratx derivado de bera «blando». El ap. Lacaberatz sería acaso un apodo puesto a un molinero, según me indica L. Dassance: cf. laka «maquila, pago de la molienda». El beresi supuesto en 151 no es otra cosa, al parecer, que el participio berezi «separado». Cf. Berichitos en Pamplona, Beragitoa en Aoiz, en relación con a.-nav. berexitu = berezi; Berezitxu, bosque de Mendata (Vizc.). Véase RlEV 14 (1923) 321 s., FLV 1 (1969), 32. 18. paragrafoa.- -ain suf. que en algunos casos puede representar una var. de -gain: Sasiain, junto a Sasigain. Uriain (Urigain) y acaso Biain, Bidain (Bidegain). Ya señaló G. Bähr (B. und Ib., 38) que, a juzgar por las apariencias, los radicales a que se sufija no son vascos, con alguna excepción como Lizasoain / Lizaso. En Ind. el., 25, se interpreta como «lugar» y acaso «lugar abundante en...», sin mayor fundamento. J. Caro Baroja (Mat. 59-76) explica los nombres de población navarros en -ain como formaciones latinas en -anu, con equivalentes en otras zonas del Imperio Romano, que designaban «fundí» o «agri», y cuyo primer elemento es un antropónimo (generalmente el del dueño primitivo). Esta interpretación, que proporciona un gran número de etimologías completamente satisfactorias, no puede ser puesta en duda en cuanto a su corrección, teniendo en cuenta que la dificultad fonética (-anu ha dado normalmente -au(n)) se salva admitiendo una pequeña modificación en las ideas de Caro Baroja. Como ha mostrado J. M. Piel («Nomes de possessores latino-cristâos na toponímia asturo-galego-portuguesa», Coimbra 1948), la toponimia hispánica muestra la generalización del tipo villa Ae-milii, reducido muchas veces al genitivo Aemilii. Así se explican nombres de poblaciones navarras (y de zonas vecinas, entre las cuales se cuenta la Soule) como Amalain (Aemiliani), Amatr(i)ain (Emeteriani), Ansoain (ant. Sansoain, v. 58), Astrain (ant. Azterain, de Asteriani), Barbatain (Barbatus), Belascoain (Belasco, Velasco), sul. Domezain (Domitius), Garzain (Garcia), Guendulain (Centullus, Gendulli), Laquidain (v. Laquide), Maquirriain (Macer), Paternain (Paternus, cf ap. Paternína; Baterniayn, Lacarra 253, cf. Scemen Baterne < Paíerni, Valb. 191, a. 1108, Zuriain (Zurí), etc. A su lista puede hacerse alguna adición y corrección. La comparación de Garinoain con Garindein (Soule) hace muy probable que el nombre básico sea Galindo (-r- de -l-, normal entre vocales), interpretación apoyada por formas documentales —cuya localización no es segura— como Garindoin, Garinduang, y sobre todo por las grafías con doble n del nombre de la población navarra: Garinnoain (1072 y 1115). La reducción del grupo -nd- pudo ser debida a influencia aragonesa. En cuanto a Guerendain (Guerendiain), teniendo en cuenta las variantes Drendain, Derendiain, puede muy bien pensarse en Terentius como base. Lepuzain (Oloriz, Nav.) corresponde exactamente al top. portugués Lebuçáo, gallego Lebozán (cf. Nébouzan en el Pirineo francés) y debe derivarse de Nepotiani (J. M. Piel, o c., 113). El nombre Endura, atestiguado en el siglo X, explica el ap. Indurain, sul. Andurain, Endurein, Undurein (F. Ynduráin, pról. de Top. Nav.). En apellidos queda con todo un número muy elevado de formaciones de primer elemento desconocido en -ain y -rain: Amundarain, Asiain, Azelain, Cerain, Fuldain, Gabarain, Pildain (Vildain), Zatarain; también es frecuente -arrain: Baliarrain, Beldarrain, Sorarrain, Zuriarrain, etc. D. M. de Lecuona ha renovado ahora (BRSVAP X, 71 ss.) la antigua teoría de Bonaparte (The Academy, 14-8-1875) que veía en la terminación -ain el suf. vasco de genitivo, con la diferencia de que Bonaparte pensaba en apelativos como base, mientras que Lecuona piensa en nombres de persona. Esta hipótesis, aparte de ser innecesaria, pues el tipo de nombre que hemos supuesto está ampliamente atestiguado en las zonas vecinas (y en el mismo País Vasco en los nombres en -ana y -ano que no se pueden explicar por sufijos vascos) y hay toda clase de razones históricas para pensar que pudo introducirse entre nosotros, tropieza con dificultades fonéticas (reducción a -ain de un suf. que en el lenguaje corriente se ha conservado como -aren hasta nuestros días y palatalización en -añ —Machírreng 1098, Sansoang 1104, etc.— en una zona donde las formas modernas son gain, etc., mientras que ya en el s. XII tenemos araígn, es decir arrain, «pez» de *arrani) y con la semántica de que -ain supone el gen. determinado, es decir provisto de artículo, -aren, cosa difícil de explicar tratándose de antropónimos. La explicación de -aín a partir del genitivo latino -ani valdría para la Soule, pero no para la Navarra Alta, donde, desde los primeros testimonios, el resultado único de ant. *-ani es -ai, sin rastro de nasalidad: cf. Arraya, Unaia, (García) Urdaia, probablemente «porquerizo» (en Leizarraga, etc. urdain), a finales del siglo XII, etc. L. Anderssen, «Le suffixe -ain (-eín) dans la toponymie pyrénéenne», BRSVAP 19 (1963), 315-336, lo considera no latino, lo cual, a fin de cuentas, es muy defendible. En todo caso, el sufijo, a juzgar por los nombres de persona a que aparece unido, siguió siendo productivo hasta época tardía.
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: M.AV

beasain - (1954) IGNE.50 , 0088 (Vergara)

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1958 [2000]) LMEND.ETAP , 135 [SAL.STAIN, 119. or.]

(...)
También López-Mendizabal cree que -ain es un sufijo local; para este autor -ain es simplemente «una de las varias formas en que aparecen muchos de los sufijos locativos» (1958: 135). Así -ain alterna según López-Mendizabal con -uen (Barajuen, población alavesa / Barasoain, villa navarra), con -ano (Garitain, apellido de Olaberria, Gipuzkoa, en 1462) / Garitano, apellido de Bergara en 1491), con -an (Zumarain, caserío de Tolosa / Zumaran, casa solar de Eibar), con -uri (Aberastain, apellido guipuzcoano / Aberasturi, apellido vizcaíno), con -ao (Askain, villa de Lapurdi / Askao, término y calle de Bilbao), con -ue (Askain / Askue, Gaskue, apellidos guipuzcoanos), con -aun (Larrain, apellido de Gipuzkoa / Larraun, valle de Navarra). Otra variante de -ain es según este autor -ai, que cree ver en Ezkarai, villa en «la Rioja vasca », y que compara con -ano de Ezkarano, apellido antiguo de Hernani. // El intento del este autor es loable, pero, claro está, no se puede admitir que en Ansoain vea, tras rechazar la etimología Anso tan transparente (en realidad es San(t)so, pues la forma antigua de la población era San(t)soain), una variante de la raíz ando, andu –no especifica cuál es su significado– que «se encuentra en todo el país» en infinidad de topónimos. Tampoco se puede admitir que en Berasain (y Beasain), después de rechazar el antropónimo Beraza (sería Beraxa, nombre que seguramente habrá que transcribir como Beratsa) vea eraso, iraso, iratzu ‘helechal’ o belaz ‘pastizal’, ni que Gendulain sea explicado a través del «viejo nombre vasco» Andelus o Andelu
(...)

Zer: Herria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: SAL.STAIN

beasain - (1966) AZK.EDIAL , 34 A

(...)
Dialecto guipuzcoano
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: AZK.EDIAL

beasain - (1966-1973 [2005]) IÑ.SATR.PV , 149. or.

(...)
Toponimoa
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV

beasaindar (herritarra) - (1966-1973 [2005]) IÑ.SATR.PV , 236. or.

(...)
Toponimoa
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV

beasain - (1974) LIZ.LUR , 24 (mapa), 34. or.

(...)
Goierri berezitzat Oria hibaiaren goialdea jotzen da, buru biko hiriburuak, Beasain-Ordiziak, besarkatzen duena [...] Goierritarrei galdatu ondoren, Legorreta jarri dugu Goierriko azken herri bezala: Ikaztegietatik behera, Tolosarekin hasten baitira harremanak, Beasain-Ordiziarekin baino gehiago. // Gabiria, Ezkioga-Itxaso, Ormaiztegi, Zerain, Mutiloa, Segura, Zegama, Idiazabal, Olaberria, Beasain, Ordizia, Lazkano, Ataun, Zaldibia, Gaintza, Itsasondo, Altzaga, Arama eta Legorreta: 18 udal, 309,83 km2 eta 41.866 bizilagun. Goierritarrei galdatu ondoren, Legorreta jarri dugu Goierriko azken herri bezala
(...)

Zer: Hiria
Non: Goierri (Gipuzkoa)
Jatorria: LIZ.LUR

beasain: beasain (beasaindar) - (1978) E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 320. or.

Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.UD

beasain: beasain (beasaindar) - (1979) E.UDAL , 20

Zer:
Non:
Jatorria: E.UDAL

beasain - (1979) IGNE.25 , 088-IV

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1981-1982) MEND , 5. lib., 215. or.

(...)
Kokapena: Krokis Izazpi-Murumendi. Zonaldea: Urola-Oria.;
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1981-1982) MEND , 5. lib., 209. or.

(...)
Kokapena: Beasain-Usurbe. Zonaldea: Urola-Oria;
(...)

Zer:
Non: Gipuzkoa
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1986) GFA.MAP200 , --

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

BEASAIN: BEASAIN - (1986) HPS.EAE , 71

Zer: Udalerria
Non:
Jatorria: HPS.EAE

beasain - (1989/04/22) BOE.EAE , 096. zkia., 11919. or.

(...)
9137 RESOLUCIÓN de 14 de febrero de 1989, de la Dirección de Relaciones Institucionales y Administración Local, sobre publicidad de los nombres oficiales de los municipios de la Comunidad Autónoma. // A los efectos de lo que establece la disposición adicional primera del Decreto 271/1983, de 12 de diciembre, por el que se determina el procedimiento para el cambio de nombre de los municipios de País Vasco, resuelvo: // Aprobar la lista oficial de nombres, que es la que bajo el epígrafe “Denomincación actual”, y con el desglose por territorios históricos, se indica a continuación: [...] III. TERRITORIO HISTÓRICO DE GUIPÚZCOA / GIPUZKOAKO LURRALDE HISTORIKOA [...] Conforme al artículo 4º del Decreto, la utilización de nombres que no figuren bajo el epígrafe “Denominación actual” debe suspenderse hasta que, previo el expediente a que se refiere el repetido Decreto, se obtenga la aprobación definitiva. // Vitoria-Gasteiz, 14 de febrero de 1989.- El Director de Relaciones Institucionales y Administración Local, Peru Bazako Atutxa
(...)

Zer: Udalerria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: BOE.EAE

beasain - (1991) NOM.1991 , Gip. 08

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1992) FK , 088-48-173-6

(...)
beasain
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1992/03/17) EHAA , 053. zkia., 2149. or.

(...)
LEHENDAKARITZA, LEGE ARAUBIDE ETA AUTONOMI GARAPENA // 786 // ERABAKIA, 1992ko martxoaren 5ekoa, Erakunde Harreman eta Toki Administrazioko Zuzendariarena, Autonomi Elkarteko udalerrien izen ofizialak argitaratzeko dena. // Abenduaren 12ko 271/1988 Dekretuaren Xedapen Gehigarrietatik Lehenengoak ezarritakoaren ondorioetarako, honako hau // ERABAKI DUT: // «Gaurregungo izena» idazpurupean eta Lurralde Historikoetan banatuta ondoren ematen den izenen zerrenda ofiziala onartzea: [...] III. GIPUZKOAKO LURRALDE HISTORIKOA [...] Gaurregungo izena: beasain / Lehengo izena: beasain [...] Aipatutako Dekretuko 4. atalaren arabera, «Gaurregungo izenah idazpurupean azaltzen ez diren izenak ez dira erabili behar, Dekretu horretan aipatzen den espedienteari izapideak egin ondoren behín-betiko onartzen diren arte. // Vitoria-Gasteiz, 1992ko martxoak 5. Erakunde Harreman eta Toki Administrazioko Zuzendaria, RICARDO GATZAGAETXEBARRIA BASTIDA
(...)

Zer: Udalerria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: EHAA

beasain udal-barrutia - (1993/08/09) DEIKER.HPS , 70007

(...)
089-41 188
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (1994) EJ.25 , 06. mapa

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2000) SAL.STAIN , 114. or.

(...)
Además, hay algunos topónimos [-ain amaiera dutenez ari da] mayores en Gipuzkoa (Andoain, Beasain, Orendain, Zerain) y en Zuberoa, en la Vasconia continental (Domintxaine, ofic. Domezain, Garindaine, ofic. Garindein [2. oharra: Este nombre no tiene nada que ver con el Garintiani que Mujika (1982: 245) da como étimo; la explicación es mucho más fácil a través de Garindo, nombre bien documentado. El navarro Garinoain procederá de Garino, variante del anterior], Gotaine, ofic. Gotein-Libarrenx, Ozeraine, ofic. Osserain, Ündüreine [3. oharra: Véase ahora Zuberoako herri eta herritarren izendegia, separata de la revista Euskera, Euskaltzaindia, Bilbao, 1999], ofic. Undurein)
(...)

Zer: Herria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: SAL.STAIN

beasain: beasain (beasaindar) - (2000) E.EUS.GOR.EAE , Euskera, XLV (2000, 3), 1216. or.

Zer:
Non:
Jatorria: E.EUS.GOR.EAE

beasain: beasain - (2001) EUDEL , 30

(...)
beasaindar
(...)

Zer: Udalerria
Non:
Jatorria: EUDEL

beasain - (2002) GFA.EJ.PARK , 11 (Aralar)

(...)
1:20000
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

Beasain: beasaindar - (2004) ARAUA.140 , Euskera, XLIX (2004, 2), 1011. or.

(...)
Beasain (euskara); Beasain (ofiziala). Herritar izena: beasaindar.
(...)

Zer: Udala
Non: Gipuzkoa
Jatorria: ARAUA.140

beasain (beasaindar) - (2004/06/03) OB.AG , 2.2

(...)
Onomastika batzordeak Ziordian izandako bileran onartutako izena
(...)

Zer: Udalerria
Non: Goierri (Gipuzkoa)
Jatorria: OB.AG

beasain - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4

(...)
UTM X.565500 Y.4766750 / GAKOA: 46982
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4

(...)
UTM X.565500 Y.4766750 / GAKOA: 46983
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007) NOM.GEOGR , Gip. MTN,25

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4

(...)
UTM X.565500 Y.4766750 / GAKOA: 46980
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4

(...)
UTM X.564960 Y.4766450 / GAKOA: 46981
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007) GFA.TOP.5 , L: 13920

(...)
88-48
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain, valle de - (2007) NOM.GEOGR , 0088-4

(...)
UTM X.565500 Y.4766750 / GAKOA: 46994
(...)

Zer:
Non: Beasain
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007) EAE.ERREP , --

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2007/03/22) EAE.IOF.07 , 58. zkia., 7065. or.

(...)
III. Gipuzkoako lurralde historikoa
(...)

Zer: Udalerria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: EAE.IOF.07

beasain udalerria - (2007/07/04) DEIKER.HPS , 70007

(...)
089-41 188
(...)

Zer:
Non:
Jatorria: DEIKER.HPS

beasain - (2009/02/02) EAE.IOF.09 , 022. zkia., 507-5. or.

(...)
JAURLARITZAREN LEHENDAKARIORDETZA // 507 // EBAZPENA, 2009ko urtarrilaren 12koa, Toki Araubidearen zuzendariarena, Autonomia Erkidegoko udalerrien izen ofizialak argitaratzeari buruzkoa. // Abenduaren 12ko 271/1983 Dekretuaren xedapen gehigarrietatik lehenengoak ezarritakoaren ondorioetarako, honako hau // EBATZI DUT: // «Izen ofiziala» idazpurupean eta Lurralde historikoetan banatuta, ondoren ematen den izenen zerrenda ofiziala onartzea, lehengo izena ere azalduz, azken zerrenda ofizialean azaldutako izenarekiko aldaketarik jaso duten udalerriei dagokionez. [...] III. GIPUZKOAKO LURRALDE HISTORIKOA [...] En Vitoria-Gasteiz, a 12 de enero de 2009. // El Director de Régimen Local, // JOSÉ M.ª ENDEMAÑO ARÓSTEGUI
(...)

Zer: Udalerria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: EAE.IOF.09

beasain - (2009/02/10) EAE.IOF.09 , 028. zkia., 688-8. or.

(...)
JAURLARITZAREN LEHENDAKARIORDETZA // 688 // HUTSEN ZUZENKETA, honako ebazpenarena: Ebazpena, 2009ko urtarrilaren 12koa, Toki Araubi¬dearen zuzendariarena, Euskal Autonomia Erkidegoko udalerrien izen ofizialak argitaratzeari buruzkoa. // Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkariari buruzko abenduaren 23ko 217/2008 Dekretuaren 18.2.a) artikuluak ezartzen duenez, aldizkariaren argitalpena prestatzerakoan egiten diren hutsak, baldin eta dokumentuaren edukia aldatzen badute edo zalantzak sortzen badituzte, Jaurlaritzaren Idazkaritzako eta Legebiltzarrarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak zuzenduko ditu, ofizioz nahiz organo edo entitate interesdunak eskatuta. // Era horretako akatsak antzeman dira Euskal Autonomia Erkidegoko udalerrien izen ofizialak argitaratzeari buruzko Toki Araubidearen zuzendariaren 2009ko urtarrilaren 12ko Ebazpenean (2009ko otsailaren 2ko Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkaria, 22. zenbakia). Akatsaz ohartuta, honako hau zuzendu behar da: // Jarraian Euskal Autonomia Erkidegoko udalerrien izen ofizialen zerrenda argitaratzen da, lurraldeka: [...] III. GIPUZKOAKO LURRALDE HISTORIKOA [...]
(...)

Zer: Udalerria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: EAE.IOF.09

beasain - (2010/02/26) EHAA.EAE.10 , 039. zkia., 2010/1032

(...)
JUSTIZIA ETA HERRI ADMINISTRAZIO SAILA EBAZPENA, 2010eko urtarrilaren 12koa, Auzibideen zuzendariarena, Autonomia Erkidegoko udalerrien izen ofizialak argitaratzeari buruzkoa. Abenduaren 12ko 271/1983 Dekretuaren xedapen gehigarrietatik lehenengoak ezarritakoaren ondorioetarako, honako hau EBATZI DUT: «Izen ofiziala» idazpurupean eta lurralde historikoetan banatuta, ondoren ematen den izenen zerrenda ofiziala onartzea, lehengo izena ere azalduz azken zerrenda ofizialean azaldutako izenarekiko aldaketarik jaso duten udalerriei dagokionez. (…) [I]II. GIPUZKOAKO LURRALDE HISTORIKOA (…) Vitoria-Gasteiz, 2010eko urtarrilaren 12a. Auzibideen zuzendaria, MARÍA SOLEDAD GÓMEZ ADRIAN.
(...)

Zer: Udalerria
Non: Gipuzkoa
Jatorria: EHAA.EAE.10

Leku-izenak

Bilaketa

Euskal Herria

Mundua

Beasain - Lekuak - EODA

Beasain (Udalerria)

Egoitza

Ikerketa Zentroa

Ordezkaritzak

Elkartea

Harremanetarako

Euskaltzaindia

Hizkuntza baliabideak

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Orokorrak

KOMUNIKAZIOA

ERAKUNDEA

EUSKALTZAINAK

ANTOLAKUNTZA

EGITASMOAK, BATZORDEAK ETA LANTALDEAK

HIZTEGI OROKORRAK

HIZTEGI ESPEZIALIZATUAK

HIZTEGI HISTORIKOAK

ZALANTZEN TXOKOA

ONOMASTIKA

TOKIKO ONOMASTIKA BILDUMAK

ARAUAK

GRAMATIKA

CORPUSAK

DIALEKTOLOGIA

MORFOLOGIA

SUSTAPENA

EUSKARAREN HISTORIA SOZIALA

AZKUE BIBLIOTEKA ETA ARTXIBOA

ERAKUSKETA BIRTUALAK

FUNTS BEREZI BATZUK

BBK-Euskaltzaindia Literatura Ataria

ZER BERRI

KATALOGOA

GAIAK

EUSKERA IKERKETA ALDIZKARIA

EUSKALTZAINDIAREN BULETINA

Leku-izenak

Bilaketa

Euskal Herria

Mundua

Beasain - Lekuak - EODA

Beasain (Udalerria)

Egoitza

Ikerketa Zentroa

Ordezkaritzak

Elkartea

Harremanetarako

Euskaltzaindia

Hizkuntza baliabideak

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Orokorrak