Leku-izenak

(...)
DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
(...)

(...)
Izarbeibarren ekialdeko mutur-muturrean kokaturiko udalerria, Iruñeko merinerrian. 1929az geroztik bi kontzeju ditu osakide, lehenago, 1846an banatu arte, ibarreko partaide izan zirenak. Osotara 15,3 kilometro karratu ditu (8,86 Biurrunek, 6,5 Olkotzek). Biurrun Erreniega mendiaren hego-ekialdeko mazelan dago, eta Olkotz, berriz, ordoki batean, aitzinekoaren azpian. Biurrungo mugapearen ekialde muturrean RENFEren tren-geltokia dago, baita eraikin batzuk ere, lehen Arrizabalaga eta orain Campanas zaion auzokoak, lekune hau hiru udalerritan banaturik baitago: Tiebas (La Vinícolatik iparraldeko aldea), Muru Artederreta (La Vinícolatik hegoaldera) eta Biurrun (geltokia). Muga hauek ditu: Galar Zendea (I), Tiebas (E), Muru Artederreta (E), Untzue (HE), Barasoain (H), Tirapu (HM) eta Ukar (IM). Trantsizio klima du, mediterraniarretik azpimediterraniarrera. Oihan hondar batzuk ditu, artez eta haritzez, baita pinuz osaturiko oihan berriak ere. 1984an, lurzoruan laborantzak ziren nagusi, guztira, 1.014 Ha (% 63,3), haietarik 832 laboretarako. Larreak, berriz, 405 Ha ziren (% 25,2) eta oihanak 150 Ha (% 9,3). Mahasti gehien-gehienak desagertu dira, baita aziendak ere, ardi buru batzuk baizik ez baitira gelditzen. HISTORIA: 1846 arte, bi lekuneak ibarrean sarturiko kontzejuak izan ziren. Biurrun San Joan Jerusalemgoaren Ordena Abegitsuaren gomendioa izan zen; herritarrek harexeri ordaindu behar izaten zizkioten 87 kahiz gari urtean, gehi 28 peoiren lana. Iruñeko katedralak, Iratxeko monasterioak eta San Joan Ordenak ondasunak eduki zituzten Olkotzen. Hiru ermita izan ziren: San Kristobali eskainiak, goialde batetik, buru egiten du udal mugapean; aldiz, beste biak desagertu dira: San Millan - XVII. mendeko agirietan agertzen dena- eta San Martin -XVII. mendean "Monasterio" (egun "Monostorio") zitzaion tokian zegoena-. Hango iturria 1948an agortu zen, zundaketak egitean. Olkozko eliz-parrokiak atari erromanikoa du, Eunateren anaia bizkia. Horrez gain, badira Erdi Aroko done gotor bat, San babil ermita eta beste bat, desagertua, Ama Birjinari eskainia. Herriaren hegoaldean, Robo erreka sortzen den zulakan, herriaren iturri zaharra dago oraino, "mairuek egina", ganga jarrai eta zorrotza eta harlanduzko aska eta latsarria dituena; haren erdian, giza aurpegiz apainduriko pieza dago: "La Paula". Bi lekunetan euskaraz egin zen XIX. mendean ere . Parrokietako bisitariek apezak premiatzen zituzten, predikua eta kristau-ikasbidearen irakaskuntza "hizkuntza arruntean egin zezaten, Víctor Pastor Abaigarrek argitaratutako datuen ariora. 1860an, 679 laguneko biztanleria zuen (329 Biurrunen, 287 Olkotzen). Demografiaren beherakada bortitza izan da: 1940an, bi herriek, osotara, 546 biztanle zituzten, eta 1981ean, berriz, 188 (146 Biurrunen, 42 Olkotzen). Azken hamarkadan goiti egin du zerbait-edo: 192, 1990ean (140 Biurrunen eta 52 Olkotzen).
(...)